De Nederlandse staat krijgt geen verbod opgelegd op het exporteren van militaire goederen. Dat heeft de rechtbank in Den Haag geoordeeld in een kort geding dat was aangespannen door tien organisaties.
De rechter oordeelt dat de overheid voldoet aan de regelgeving rondom de export van goederen die gebruikt kunnen worden voor militaire doeleinden.
Palestijnse en Nederlandse organisaties startten in oktober een kort geding tegen de Nederlandse staat. Ze vinden dat de overheid met het leveren van wapens aan Israël te weinig doet om genocide en ernstige mensenrechtenschendingen in Gaza te voorkomen. Zij vroegen bij de rechter om een volledig wapenembargo, maar die gaat daar dus niet in mee.
Recht op verdedigingVolgens de rechter is terughoudendheid in een kort geding over de beleidskeuzes van de staat op zijn plaats. Daarnaast voldoet de staat aan de verplichting om te toetsen "of er een duidelijk risico bestaat dat de goederen door Israël kunnen worden gebruikt op een wijze die tot schending van het humanitaire oorlogsrecht zou kunnen leiden".
Bovendien zegt de rechtbank dat die de overheid niet kan verplichten tot een volledige wapenembargo, omdat Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen. Volgens de rechter is er daarmee alle reden om onderscheid te maken tussen levering van militaire goederen die gebruikt worden bij aanvallen op de Palestijnse bevolking en goederen die uitsluitend worden gebruikt ter verdediging van Israëls eigen grondgebied.
De organisaties eisten ook een verbod op zogenoemde dual-use-goederen. Dat zijn producten die zowel voor vreedzame doeleinden als voor oorlogsvoering gebruikt kunnen worden. De rechter oordeelt dat er geen reden is om de export daarvan aan banden te leggen, omdat de staat per aanvraag beoordeelt of die goederen voldoen aan de regelgeving.
Wel verbod op leveren F-35-onderdelenEerder dit jaar bepaalde het gerechtshof in Den Haag nog dat de staat "iedere (feitelijke) uitvoer en doorvoer van F-35-onderdelen met eindbestemming Israël" moest staken. Omdat het al het hoger beroep was, is het ministerie van Buitenlandse Zaken in cassatie gegaan. Tot die tijd mogen er geen F-35-onderdelen worden geleverd aan Israël.
Ondertussen gaan de leveringen toch door, niet rechtstreeks, maar via andere landen. Zo bleek uit interne documenten van het ministerie die afgelopen zomer door de NOS zijn ingezien.
Een Chinese zakenman die als vertrouweling van prins Andrew gold mag het Verenigd Koninkrijk niet meer in. De regering verdenkt hem van beïnvloeding namens de Chinese overheid: de 50-jarige man stond zo dicht bij de broer van koning Charles dat hij zelfs eens was uitgenodigd op zijn verjaardagsfeest.
De zaak kwam aan het licht doordat de man, alleen bekend onder de aanduiding H6, in beroep was gegaan tegen het besluit uit maart 2023 om hem niet langer toe te laten. De rechters bevestigen nu dat het regeringsbesluit terecht in het landsbelang is genomen. Andrew had volgens hen een "ongebruikelijk nauwe band" opgebouwd met H6.
"De minister van Binnenlandse Zaken mocht concluderen dat eiser een risico vormde voor de nationale veiligheid van het Verenigd Koninkrijk", schrijven de rechters daarom in het vonnis. "Ze had het recht te concluderen dat een inreisverbod gerechtvaardigd en proportioneel is."
'Hoog in de boom'H6 had in China als lage ambtenaar gewerkt toen hij in 2002 als dertiger ging studeren aan de Universiteit van York. Met een Britse graad in openbaar bestuur op zak ging hij daarna aan de slag als handelsadviseur van Britse bedrijven in China. Hij verdeelde daarvoor zijn tijd tussen Groot-Brittannië en zijn geboorteland.
De nauwe banden met de prins kwamen aan het licht toen in 2021 brieven van een koninklijk adviseur werden gevonden tijdens een douanecontrole. Daaruit bleek dat H6 gemachtigd was om als vertegenwoordiger van de prins op te treden tegenover zakenrelaties in China.
Andrews adviseur drukte H6 op het hart hoeveel vertrouwen zijn baas in hem had. "Onderschat nooit de kracht van die relatie. Op wat interne naasten na zit je op het absolute topje van een boom waar heel, heel veel mensen in zouden willen zitten."
Hij voegde eraan toe dat er ook een manier was gevonden "om de relevante personen ongemerkt in en uit het huis in Windsor te krijgen". Wie of waarom naar het landgoed van toen nog koningin Elizabeth gesmokkeld moest worden, werd niet duidelijk.
Eerder in opspraakDe binnenlandse veiligheidsdienst MI5 vreesde dat H6 zijn band met de prins kon aanwenden om regeringsstandpunten over China te beïnvloeden. H6 zou in dienst zijn van een organisatie die de Chinese Communistische Partij gebruikt om invloed in het buitenland vergaren. Zijn gedrag zou volgens MI5 passen in de "geduldige, goed gefinancierde misleidingspraktijken om invloed te kopen en uit te oefenen" van de Chinese overheid.
Het is niet de eerste keer dat prins Andrew in opspraak komt vanwege zijn grote zakenbelangen met twijfelachtige figuren: in de jaren 80 kreeg hij al de bijnaam Airmiles Andy vanwege zijn neiging de wereld rond te vliegen om dealtjes te sluiten. Zijn banden met de schatrijke zedendelinquent Jeffrey Epstein leidden er in 2022 toe dat hij een schikking trof met de vrouw die hem betichtte van seksueel misbruik. Zijn moeder ontnam hem daarna zijn openbare functie, militaire rangen en de titel Zijne Koninklijke Hoogheid.
Buckingham Palace wil dan nu ook niet op de aantijgingen reageren, omdat Andrew geen deel meer uitmaakt van het Britse koninklijk huis.
De Franse president Macron heeft François Bayrou gekozen als nieuwe premier van het land. Omdat het parlement de vorige premier Barnier naar huis heeft gestuurd moet Bayrou Frankrijk door politiek onzekere tijden loodsen.
De 73-jarige Bayrou geldt als centrist. Hij is geen partijgenoot van Macron, maar maakt met de door hem opgerichte Mouvement Démocrate wel deel uit van diens coalitie. Hij was meerdere keren minister en heeft drie keer vergeefs geprobeerd president te worden.
Een van de eerste taken van de nieuwe premier zal de begroting zijn waarop de vorige regering sneuvelde. Voorzitter Bardella van Rassemblement National waarschuwde Bayrou meteen dat zijn rode lijnen nog altijd gelden en hij als leider van een minderheidskabinet de dialoog met andere partijen zal moeten zoeken. Hij wil hem echter voorlopig wel het voordeel van de twijfel geven.
Politieke crisisFrankrijk verkeert in een politieke crisis sinds Macron in juni onverwacht parlementsverkiezingen uitschreef, na de grote winst van het radicaal-rechtse Rassemblement National (RN) bij Europese verkiezingen.
Zijn poging een steviger mandaat van de kiezer te krijgen, liep uit op een verdeeld parlement. Macrons partij werd bijna gehalveerd, terwijl het linkse blok de meeste stemmen kreeg en ook RN winst boekte.
Maar doordat geen van de drie machtsblokken een absolute meerderheid kreeg, kon er geen meerderheidsregering worden gevormd, zoals in het verleden gebeurde. Ook wilden radicaal-links, radicaal-rechts en de gematigden niet met elkaar samenwerken om een coalitie te vormen.
Omdat hij meende dat "niemand de verkiezingen had gewonnen" negeerde Macron de voorkeurskandidaten van het linkse blok Nouveau Front Populaire en schoof oud-Brexitonderhandelaar van de Europese Unie Michel Barnier naar voren.
KabinetscrisisHoewel de ervaren rechtse politicus aanvankelijk nog het voordeel van de twijfel kreeg van RN-leider Marine Le Pen, raakte de precaire balans al na drie maanden verstoord toen Barnier begin deze maand probeerde grote bezuinigingen door te drukken. Zijn tactiek om daarbij het parlement buiten spel te zetten leidde ertoe dat voor het eerst in zestig jaar een regering werd weggestuurd met een motie van wantrouwen.
Het ontslag van Barnier verergerde de patstelling voor Macron. Een uitweg door nieuwe verkiezingen uit te schrijven is voorlopig bijvoorbeeld niet mogelijk: grondwettelijk mogen die pas op zijn vroegst volgend jaar juli worden gehouden. De president geeft geen gehoor aan oproepen om zelf af te treden en liet weten zijn termijn tot 2027 vol te zullen maken.
Het enige dat Macron dus restte was de machtsblokken oproepen tot samenwerking. De afgelopen dagen voerde hij naarstig overleg met andere middenpartijen over wie zij als nieuwe premier zouden slikken. Vanwege zijn voornemen alleen met gematigde politici te onderhandelen, ontbraken bij die onderhandelingen het RN van Le Pen en de uiterst linkse Jean-Luc Mélenchon.
260 Haagse arbeidsmigranten die dakloos dreigen te raken worden tijdelijk opgevangen in een leegstaand hotel in Kijkduin. Dat schrijft wethouder Robert van Asten (D66) in een brief aan de gemeenteraad.
De arbeidsmigranten mogen maximaal vier maanden in het voormalig NH Hotel Atlantic blijven. Het hotel wordt nog (brand)veilig gemaakt. Het is de bedoeling dat de arbeidsmigranten vanaf 23 december intrekken, schrijft Omroep West.
Een jaar geleden werden er vrij plotseling 120 asielzoekers tijdelijk opgevangen in het hotel.
IllegaalNu gaat het om een groep arbeidsmigranten die twee jaar lang door hun uitzendbureau is gehuisvest in een ongeschikt en illegaal wooncomplex. De gemeente gaf het uitzendbureau opdracht om de arbeidsmigranten ergens anders onder te brengen, maar Jobcenter Haaglanden zegt geen betaalbare woonplek te kunnen vinden voor 260 mensen.
Door berichtgeving in de media meldden verschillende verhuurders zich al snel met geschikte woonplekken. De keuze blijkt dus gevallen op het hotel in Kijkduin. "Ondanks dat het een contract is tussen private partijen willen wij u toch over deze ontwikkeling informeren", zegt Van Asten in de brief aan de gemeenteraad.
GeslooptOmwonenden worden nog geïnformeerd via een persoonlijke brief. Volgens wethouder Van Asten staan de eigenaar van het hotel en de huisvester ervoor open om met buurtbewoners in gesprek te gaan of een klankbordgroep op te richten.
Uitgangspunt is dat het hotel in september 2025 wordt gesloopt, dus de arbeidsmigranten kunnen er niet langdurig worden opgevangen.
Diergaarde Blijdorp in Rotterdam is begonnen met het testen van een vaccin tegen het voor Aziatische olifanten dodelijke herpesvirus. De volwassen olifanten Bangka en Faya zijn de eerste olifanten in de Europese Unie die ingeënt zijn met het vaccin, meldt de dierentuin.
Het gaat om een vaccin tegen EEHV, het herpesvirus dat onder Aziatische en Afrikaanse olifanten voorkomt. Zowel olifanten in het wild als in gevangenschap worden besmet met het virus. Het vaccin zou volgens Diergaarde Blijdorp een definitieve oplossing voor sterfte onder olifanten aan de meest dodelijke variant van olifantenherpes kunnen zijn.
Het virus leidt al jaren tot hoge sterftecijfers onder jonge olifanten. 20 procent van de Aziatische olifanten die in een dierentuin geboren worden overlijdt aan de gevolgen van een herpesinfectie. In november stierven nog twee jonge olifanten aan het virus.
Bij bijna alle sterfgevallen ging het om een olifant jonger dan 10 jaar. Zo goed als alle olifanten dragen een vorm van het virus bij zich, maar dat is niet bij elk dier levensbedreigend.
AntistoffenUit onderzoek van de Universiteit Utrecht is gebleken dat jonge olifanten die te weinig antistoffen tegen het herpesvirus hebben veel risico lopen om ziek te worden. Na hun geboorte hebben ze nog antistoffen van hun moeder, maar dat neemt af naarmate ze ouder worden. Onderzoekers van de UU en de oud-dierenarts van de dierentuin in Rotterdam willen weten of de olifanten beschermd kunnen worden door het vaccin.
Oudere olifanten lopen minder risico op besmetting omdat die al immuniteit tegen het virus hebben opgebouwd. De werking van het vaccin dat de olifanten in Rotterdam hebben gekregen is vergelijkbaar met die van het coronavaccin.
Hoofdonderzoeker Tabitha Hoornweg legt uit dat het daarom het beste zou zijn als olifanten in het eerste jaar na hun geboorte besmet worden met het virus, zodat ze meer antistoffen aanmaken. Het virus is niet beschikbaar in het lab van de UU, dus hoopt Hoornweg dat het vaccin leidt tot een hoeveelheid antistoffen die genoeg is om weerstand te bieden aan het herpesvirus.
Ouder dan vijf jaarDe olifant krijgt een deeltje van het virus toegediend, waarna het lichaam antistoffen zou moeten aanmaken. Als een dier vervolgens besmet raakt met het virus moet het lichaam het virus herkennen, waarna de antistoffen moeten voorkomen dat het virus schade aanricht.
De olifanten waarop het vaccin wordt getest zijn ouder dan vijf jaar. Als zij geen last krijgen van bijwerkingen worden ook jongere olifanten zonder voldoende antistoffen gevaccineerd.
In Iran is discussie over een nieuwe hoofddoekwet die al is aangenomen door het parlement, maar nog moet worden goedgekeurd door president Pezeshkian. Als die zijn handtekening zet, kunnen er nog zwaardere straffen worden opgelegd aan vrouwen die zich niet houden aan de strikte kledingregels.
Vrouwen riskeren boetes, bij herhaaldelijke overtredingen een gevangenisstraf van tussen de 5 en 15 jaar en zelfs de doodstraf. Pezeshkian liet begin deze maand al weten dat hij tegen de wet is.
Ook prominente conservatieve geestelijken zijn geen voorstander, omdat er volgens hen geen draagvlak onder de bevolking is. Toch is de kans klein dat Pezeshkian de wet tegenhoudt, omdat die al door andere instituties is goedgekeurd.
Hoge boetes en doodstrafSinds de revolutie in 1979 zijn vrouwen in Iran verplicht om hun hoofd te bedekken en lange, loszittende kleding te dragen. Maar hierop wordt niet altijd even streng gehandhaafd. De laatste maanden werden in Iraanse steden steeds meer vrouwen zonder hoofddoek gezien. Met de nieuwe wet zou dat nog risicovoller worden.
De wet bevat 74 artikelen. Vrouwen en meisjes die video's van zichzelf naar media buiten Iran sturen of vreedzaam actievoeren tegen de wet, kunnen volgens de wet de doodstraf krijgen.
Vrouwen die zich "slecht kleden", riskeren een boete die volgens Amnesty International omgerekend ongeveer 150 euro bedraagt. Bij een vierde overtreding kan dit bedrag oplopen tot zo'n 7500 euro, een gevangenisstraf van rond de vijf jaar, een reisverbod van twee jaar, en een verbod op het gebruik van sociale media gedurende twee jaar.
Als vrouwen de boetes niet kunnen betalen, kunnen auto's in beslag worden genomen. De nieuwe wet verbiedt ook het importeren en verkopen van kleding, beelden, poppen, schilderijen, boeken en tijdschriften die "naaktheid, het afdoen van de hoofddoek en slechte kleding promoten".
'President is marionet'President Pezeshkian zei deze zomer juist dat de moraalpolitie vrouwen niet moet lastigvallen omdat ze hun hoofddoek niet goed dragen. "Daar zal ik achteraan gaan." Hij werd dit jaar verkozen en voerde campagne met een hervormingsgezinde agenda.
Maar de president heeft in Iran niet veel macht, stelt Iran-expert Damón Golriz. "Het Iraanse regime is geen normale staat. Het is een islamitische staat met als hoogste leider een geestelijke: Ali Khamenei. Die zit er al dertig jaar. De president is eigenlijk een marionet, een facilitator."
Tegelijkertijd is er onder de bevolking veel verzet tegen de strenge kledingvoorschriften. Twee jaar geleden waren er grote protesten na de dood van de 22-jarige Mahsa Amini. Die zou haar hoofddoek niet goed hebben gedragen, waarna ze met veel geweld werd gearresteerd.
De demonstraties werden door het regime hard neergeslagen. Hierbij zijn volgens een Iraanse mensenrechtenorganisatie in de VS meer dan 500 mensen om het leven gekomen. Ook kwamen meer dan 22.000 mensen in de gevangenis terecht, van wie een groot deel later weer werd vrijgelaten. Meerdere mensen zijn ter dood veroordeeld en opgehangen vanwege hun deelname aan de betogingen.
OndergoedOndanks de harde repressie zijn er nu opnieuw Iraniërs die zich verzetten, zegt Golriz. Een vrouw werd vorige maand gearresteerd nadat zij in haar ondergoed rondliep op straat. De beelden hiervan werden massaal gedeeld op sociale media, waar ze veel steun kreeg.
En gisteren werd veelvuldig een video gedeeld van een vrouw die zonder hoofddoek een concert geeft. "Die beweging zorgt ervoor dat het regime het niet lang volhoudt", denkt Golriz. "Als je zo'n wet met de doodstraf moet handhaven, laat je zien dat je niet zo heel sterk bent in eigen land, maar ook niet internationaal."
De oppositie in Zuid-Korea waagt een nieuwe poging om president Yoon af te zetten. Vorige week lukte het niet, omdat de parlementsleden van de regeringspartij PPP de stemming boycotten.
De oppositie heeft gisteren een nieuwe motie ingediend. De belangrijkste oppositiepartij Democratische Partij van Korea (DPK) wil de motie morgenmiddag in stemming brengen.
Het hangt er nog om of er dan wel genoeg parlementsleden aanwezig zullen zijn. Om de motie over de afzettingsprocedure van Yoon aangenomen te krijgen, moet twee derde van het parlement ermee instemmen. De Nationale Assemblee van Zuid-Korea heeft 300 zetels. Er moeten dus minimaal 200 parlementariërs aanwezig zijn.
Dubbeltje op zijn kantDe totale oppositie heeft een meerderheid van 192 zetels. Er zijn dus minimaal acht parlementsleden van PPP nodig om de stemming door te kunnen laten gaan. Zuid-Koreaanse media melden dat zeven PPP'ers publiekelijk hebben toegezegd dat ze voor de motie willen stemmen en dus aanwezig zullen zijn. Dat betekent dat er nog een parlementariër van PPP nodig is.
Als de motie morgen wordt aangenomen, is Yoon nog niet direct afgezet. Het constitutionele hof moet eerst oordelen of de beschuldigingen die in de motie staan gerechtvaardigd zijn. Daar heeft het hof zes maanden de tijd voor. In de tussentijd zou Yoon wel tijdelijk uit zijn functie worden ontheven. De premier neemt dan zijn taken waar.
President in tegenaanvalPresident Yoon kondigde op 3 december onverwacht de noodtoestand af, waarmee hij het parlement buitenspel zette. Na felle protesten en een tegenactie door het parlement trok hij de noodtoestand weer in en bood hij zijn excuses aan.
Van die excuses lijkt sinds gisteren nog weinig over. In een tv-toespraak verdedigde hij het uitroepen van de militaire noodtoestand als een "bestuurlijke maatregel" en zei hij dat hij niets crimineels heeft gedaan. "Het nationaal parlement, dat gedomineerd wordt door de grootste oppositiepartij, is een monster geworden", zei Yoon. Hij beschuldigt de oppositie ervan dat die een "nationale crisis" veroorzaakt.
Zuid-Korea staat door de gebeurtenissen onder politieke hoogspanning. De politie doet onderzoek naar de poging van Yoon om alle macht naar zich toe te trekken. In de hoofdstad Seoul heeft de politie het kantoor van de president doorzocht, de inmiddels opgestapte minister van Defensie deed in de gevangenis een poging tot zelfdoding en er is een parlementaire enquête aangekondigd.
Het lukt niet om de hoge prijsstijgingen het komende jaar onder controle te krijgen. Waar eerder nog werd verwacht dat de inflatie volgend jaar daalt naar 2,8 procent, daar voorziet De Nederlandsche Bank (DNB) nu dat de prijsstijgingen met 3,2 procent net zo hoog blijven als dit jaar.
Zonder maatregelen kunnen de huidige hoge prijsstijgingen zelfs structureel worden in Nederland, zo waarschuwt DNB in een nieuwe najaarsraming van de economie. Dit nieuwe inzicht van de inflatie is een volledige verandering van het optimistische geluid van afgelopen zomer. Toen rekende DNB nog op een spoedig einde aan de extreme prijsstijgingen in winkels en supermarkten. "Een normale inflatie van 2 procent ligt binnen handbereik", zei DNB-directielid Olaf Sleijpen in juni.
Hoger dan andere landen in eurozoneEen half jaar later is deze prijsstabiliteit Nederland al uit de vingers geglipt, blijkt uit de nieuwe raming. De afgelopen maanden lag de inflatie in Nederland structureel hoger dan veel andere landen in de eurozone. Aanvankelijk werden de hogere huren en belasting op tabak hiervoor als schuldige aangewezen. Maar inmiddels stijgen ook de energie- en brandstofprijzen, waarbij er bovendien geen einde komt aan de duurder wordende levensmiddelen.
DNB-president Klaas Knot riep dit jaar meerdere malen vakbonden al op om niet meer het onderste uit de kan te halen met loonsverhogingen. Bonden vinden juist dat bedrijven hoge winsten maken.
Toch denkt Sleijpen niet dat er een nieuw sociaal akkoord nodig is om te voorkomen dat lonen en daarmee prijzen blijven stijgen. "Het is nog niet zo ver dat de inflatie echt uit de pan rijst", zegt hij. "Ik doe een beroep op de redelijkheid van iedereen. Volgens mij gaat het dan wel goed komen."
RenteverlagingProbleem is dat Nederland volgend jaar een stuk minder hulp heeft van de Europese Centrale Bank (ECB). Om de hoge prijsstijgingen een halt toe te roepen, verhoogde de ECB eerder de rente naar een record van 4 procent. Dit maakte geld lenen duurder, waardoor de economie zou moeten afkoelen. En omdat dit in de eurozone inmiddels gebeurt, is de ECB de rente dit jaar weer aan het verlagen.
DNB voorziet dat de economie in 2025 en 2026 met 1,5 procent groei dan ook weer begint te draaien. Om de prijsstijgingen te dempen, is dit gek genoeg juist minder goed nieuws. Een renteknop om aan te draaien heeft DNB sinds de invoering van de euro zelf niet meer. "Wij kunnen alleen met onze mond uitdragen dat er met verstandig beleid rekening moet worden gehouden met de inflatie", legt Sleijpen uit.
Daarmee wijst hij ook naar het beleid van de regering: "Wees je bewust van de inflatie. Het zou misschien goed zijn om bij wetsvoorstellen een inflatieparagraaf op te nemen, met daarin de impact van een maatregel op de inflatie."
Afspraken over bijvoorbeeld nieuwe huurverhogingen zijn zo'n optie, aldus Sleijpen. "Die ontwikkelt zich mee met de loongroei. Als je daar samen uit kunt komen en een minder hoge huurstijging kunt afspreken dan werkt dat mee in de inflatie."
