Aggregator

Lelystad Airport is momenteel bij defensie de favoriete locatie voor uitbreiding van de jachtvliegcapaciteit. Uit onderzoek blijkt dat oefenen met F-35's in Lelystad de minste geluidshinder zou opleveren voor omwonenden. Dat heeft staatssecretaris Tuinman van Defensie bekendgemaakt. Naast Lelystad zijn nog vier locaties in beeld voor uitbreiding van de jachtvliegcapaciteit.

"We hebben echt naar alle mogelijke plekken gekeken. We kijken naar verschillende criteria zoals natuur en woningbouw. Maar de belangrijkste is hoeveel hinder het oplevert voor de omwonenden", zegt Tuinman tegen Omroep Flevoland.

Tegelijkertijd moet de burger er begrip voor hebben dat defensie meer zal moeten oefenen, aldus de staatssecretaris. "Ik ben weleens in Frankrijk geweest waar je aan het strand ook voor je rust komt. Maar als daar de gevechtsvliegtuigen voorbijkomen, staan Fransen op en beginnen ze te applaudisseren. Dat is de andere kant van het verhaal."

Het gaat om 2300 extra sorties (starts en landingen) per jaar. Dit komt boven op de huidige beschikbare ruimte van 5200 sorties per jaar. Defensie wil graag één locatie voor alle 2300 start- en landingen of twee verschillende locaties met ieder 1150 sorties.

Andere opties

Naast Lelystad zijn ook voormalig vliegbasis De Peel (op de grens van Brabant en Limburg) en Groningen Eelde Airport (bij de grens van Drenthe en Groningen) opties.

In Drenthe wordt teleurgesteld gereageerd op de plannen. Gedeputeerde Yvonne Turenhout noemt het een klap in het gezicht en een "complete teleurstelling". Ze vindt het onbegrijpelijk dat nog voordat begonnen is aan het herstellen van het vertrouwen in de politiek en het inlossen van de ereschuld aan de Groningers, er alweer een nieuw ingrijpend plan op tafel ligt. "We hopen eigenlijk nog steeds dat Groningen Airport Eelde in het eindresultaat ontzien wordt."

Twente Airport en vliegbasis Woensdrecht zijn alleen nog in beeld voor de helft van de behoefte, omdat meer omwonenden hier geluidshinder zouden ervaren. De staatssecretaris schrijft dat Lelystad Airport "significant de minste negatieve geluidseffecten" op omwonenden heeft, zowel bij de hele als halve behoefte.

De Overijsselse gedeputeerde Erwin Hoogland zegt bij Oost te begrijpen dat de plannen voor omwonenden teleurstellend zijn. In Twente leven volgens Hoogland zorgen over de mogelijke geluidsoverlast. "Daarentegen zijn we stevig in gesprek met het ministerie. Bijvoorbeeld ook over de grote woningbouwopgave die we hebben. Er liggen grote steden bij de vliegbasis. En wat belangrijk is: luchthaven Twente wordt niet voor de volle pond meegenomen, maar voor de helft."

Vliegbasis Eindhoven, vliegbasis Gilze-Rijen, vliegbasis Volkel en vliegbasis Leeuwarden zijn ook onderzocht, maar vallen af omdat op deze plekken te veel (geluids)hinder voor de omgeving zou ontstaan. In Eindhoven en Gilze-Rijen is daarnaast veel nieuwbouw gepland.

Wethouder Hein de Haan (PvdA) is blij met de uitkomsten van het onderzoek. Hij noemt het goed nieuws voor de omwonenden van de vliegbasis in de Friese hoofdstad. "Je weet dat er een grote vraag is naar meer ruimte om te kunnen oefenen. Dat begrijp ik. Tegelijkertijd vinden wij ook dat het geluid eerlijk verdeeld moet worden over Nederland. Leeuwarden neemt namelijk nu een groot aandeel. Dus vinden wij dat ook andere gebieden onderzocht moeten worden", zegt hij tegen Omrop Fryslân.

Volkel en Leeuwarden zijn op dit moment de enige plekken in Nederland waar F-35's gestationeerd zijn.

Dirtstrip

Defensie heeft daarnaast ook behoefte aan een korte onverharde landingsbaan, een zogeheten dirtstrip, om te kunnen oefenen met tactische landingen met transportvliegtuigen. Die mogelijkheid is er nog niet in Nederland.

Er waren negen locaties in beeld die genoeg ruimte en de geschikte ondergrond hadden voor zo'n dirtstrip. Inmiddels heeft is het aantal geschikte locaties teruggebracht naar vier. De omgeving van militair luchtvaartterrein Deelen (Arnhem) en voormalig vliegbasis De Peel (gemeente Venray) blijken het meest geschikt.

Defensie onderzoekt daarnaast ook de mogelijkheden van een dirtstrip op vliegbasis Gilze-Rijen en oefenterrein Leusderheide in Leusden.

Zorgen

Het gaat om minstens 240 en maximaal 625 vliegtuigbewegingen per jaar rond de korte onverharde landingsbaan. Deze hebben impact op het milieu en de gezondheid van omwonenden. Ook zijn er zorgen over geluidsoverlast voor omwonenden. "Ik begrijp deze zorgen goed", aldus de staatssecretaris.

De impact op de natuur is het grootst bij Deelen, vanwege de ligging midden in de Veluwe. Dit effect wordt daarom verder onderzocht.

Het kabinet zal naar verwachting in het eerste kwartaal van 2025 de voorlopige voorkeurslocaties bekendmaken. Defensie heeft ook voor andere activiteiten meer ruimte nodig. Het gaat bijvoorbeeld om oefeningen met helikopters en explosieven, munitieopslag en schietterreinen.

Zeeland, Brabant en Limburg zijn bang dat ze nog jarenlang opgescheept zitten met het vervoer van ammoniak en andere gevaarlijke stoffen over het spoor. Omdat dat vervoer vaak dwars door de steden en woonwijken plaatsvindt, denken de provincies dat de overlast en onveiligheid voor omwonenden verder toenemen, meldt L1 Nieuws.

In een boze brief namens een groot aantal gemeenten in Zuid-Nederland doet de Venlose wethouder Marij Pollux de oproep om gevaarlijke stoffen niet langer per trein, maar via een ondergrondse pijpleiding te vervoeren.

Ze wijst erop dat het vervoer van de giftige en vaak brandbare lading naar verwachting ook nog eens sterk toeneemt. "Vanwege de beperkte capaciteit van het spoor, is een mogelijke verviervoudiging van het spoorvervoer van gevaarlijke stoffen onwenselijk", schrijft ze in haar brief aan minister Hermans. Pollux wil dat er alsnog een onderzoek komt naar het aanleggen van leidingen.

Ondergronds buizenstelsel

Veel gemeenten langs het spoor in Zeeland, Brabant en Limburg vinden al jaren dat er een veilig alternatief moet komen voor de goederentreinen met gevaarlijke stoffen die dagelijks langskomen.

In feite vindt het kabinet dat ook: eerder is een miljardenplan opgesteld voor een ondergronds buizenstelsel dat vanaf de Rotterdamse haven via Moerdijk naar Duitsland loopt. Via de zogenoemde Delta Rhine Corridor (DRC) zouden stroom en CO2, maar ook gevaarlijke stoffen zoals ammoniak en lpg veilig onder de grond kunnen worden vervoerd.

Bedrijven twijfelen

Maar vorige week maakte minister Hermans bekend dat er wel een ondergrond buizenstelsel komt, maar alleen voor het vervoer van waterstof en CO2. "Het oorspronkelijke plan, waarin meerdere modaliteiten zoals ammoniak en gelijkstroomkabels werden gecombineerd, bleek te ambitieus en complex", stelt ze.

"Onderlinge afhankelijkheid en ruimtelijke beperkingen leidden tot aanzienlijke vertragingen. Door het project nu te richten op waterstof en CO2, belangrijk voor de verduurzaming van de industrie, kan het project verder en ontstaat duidelijkheid voor alle betrokken partijen."

Wat ongetwijfeld meespeelt bij haar besluit is dat de begroting voor het project niet gemakkelijk is rond te krijgen. Het netwerk kost miljarden, en bedrijven die afhankelijk zijn zullen daarvoor tientallen miljoenen euro's per jaar moeten opbrengen. Ze twijfelen.

"We weten niet hoe de economie er over dertig jaar uitziet, of welke alternatieve stoffen er dan beschikbaar zijn", zei Loek Radix, directeur van het chemische bedrijventerrein Chemelot in Zuid-Limburg, vorig jaar.

Gemiste kans

In veel betrokken gemeenten wordt gesproken over een gemiste kans. In Brabant bijvoorbeeld wijst een aantal burgemeesters erop dat het project de mogelijkheid bood om een aantal problemen tegelijk aan te pakken: het verduurzamen van de industrie, het vergroten van de veiligheid rond het spoor én het versnellen van woningbouw.

Immers, zolang de goederentreinen hun gevaarlijke stoffen blijven vervoeren, kunnen er uit veiligheidsoverwegingen nauwelijks of geen nieuwe woningen langs het spoor worden gebouwd.

Belangrijke hobbel

"Het is een gemiste kans om slechts twee en niet meteen vier leidingen neer te leggen", reageert burgemeester Weterings van Tilburg bij Omroep Brabant. "'Treinen met gevaarlijke stoffen blijven door onze stadscentra, door onze dorpen en over het platteland denderen, terwijl er een veilig alternatief is. Waarom zouden we niet proactief deze stap zetten in plaats van in de toekomst Brabant een tweede keer open te ritsen om alsnog leidingen aan te leggen?"

"Met dit besluit blijven er gevaarlijke treinen door onze dorpen en steden rijden. Dwars door drukke gebieden. Dwars door gebieden waar veel woningen kunnen en moeten worden gerealiseerd", zegt zijn collega Paul Depla van Breda. "Het Rijk had een belangrijke hobbel kunnen wegnemen. Helaas is dat niet gebeurd. Met alle gevolgen voor de kansen voor onze bouwplannen en veiligheid van onze bewoners."

Het HDMI Forum presenteert op 6 januari de specificaties voor de nieuwe HDMI 2.2-standaard. De aankondiging zal net voor de Consumer Electronics Show 2025 plaatsvinden. Die beurs vindt plaats van 7 tot en met 10 januari.

Beveiligingsonderzoekers van Oasis Security zeggen een manier te hebben gevonden om de multifactorauthenticatie van Microsoft Azure te omzeilen. Dit lukte omdat de inlogperiode voor totp-codes drie minuten duurde en ze het maximaal aantal inlogingpogingen konden omzeilen.

NIO heeft zijn eerste Power Swap Station in België geopend. Het accuwisselstation voor NIO-auto's bevindt zich in Edegem, in de buurt van Antwerpen aan de E19. NIO-EV's zijn vooralsnog overigens niet in België beschikbaar.

Nuclear fission is a powerful phenomenon. When the conditions are right, atomic nuclei split, releasing neutrons that then split other nuclei in an ongoing chain reaction that releases enormous amounts …read more

De Nederlandse staat heeft de aandelen van de voormalige kerncentrale Dodewaard overgenomen voor het symbolische bedrag van 1 euro en overgedragen aan afvalverwerkingsbedrijf Covra. Dat bedrijf wordt daarmee verantwoordelijk voor de sloop van de kerncentrale, die al sinds 1997 buiten werking is.

Over de ontmanteling van de kerncentrale is jaren onderhandeld. De eigenaar, het Nederlands Elektriciteit Administratiekantoor (NEA), had namelijk te weinig geld om de kosten te dragen. Vorig jaar schreef toenmalig staatssecretaris Heijnen dat de kosten van de ontmanteling grotendeels voor rekening van de staat zouden komen. Vervolgens werd bekend dat het Rijk de aandelen zou overnemen van het NEA.

Geld beleggen

De ontmanteling zal pas in 2045 beginnen. Het proces zal ongeveer tien jaar in beslag nemen. De komende twintig jaar wordt het vrijgekomen geld belegd. Het gaat om ongeveer 180 miljoen euro. Daarmee wordt zowel de ontmanteling als het beheer van de voormalige kerncentrale betaald.

Dat bedrag zal niet genoeg zijn voor de volledige ontmanteling, waardoor de overheid uiteindelijk nog extra geld zal moeten bijleggen. Dat bedrag wordt geschat op 170 miljoen, maar de hoop is dat het lager uitvalt.

"De vervuiler betaalt, is de afspraak die we gemaakt hebben", zegt staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu. "Op deze manier komen we daar het dichtstbij."

'Les geleerd'

De centrale in Dodewaard werd in 1969 als eerste kerncentrale in Nederland in gebruik genomen. Met de eigenaren van de centrale werd bij de sluiting in 1997 afgesproken dat ze de installatie pas in 2045 hoefden af te breken. Daardoor zouden de eigenaren genoeg tijd hebben om voldoende geld te sparen voor de afbraak. Dat geld was er ook, maar tussen 2002 en 2010 keerde het NEA ongeveer 1,5 miljard euro uit aan de vier aandeelhouders op dat moment.

Die winstuitkeringen stopten in 2011, toen er een nieuwe wet werd aangenomen waarin staat dat eigenaren verplicht zijn om geld apart te zetten voor de sloop van een centrale.

In de toekomst zal het dus niet meer gebeuren dat de kosten voor rekening van de overheid komen, zegt Jansen. "Dit is een situatie uit het verleden waar we van hebben geleerd." Als er nieuwe kerncentrales gebouwd worden, zal er vooraf duidelijk moeten worden aangetoond dat er geld is voor de ontmanteling.

Dick Kers werkt al sinds 1997 in de kerncentrale. Hij geeft NOS-verslaggever Michiel Breedveld een rondleiding:

Aankomend president Donald Trump is door Time Magazine voor de tweede keer uitgeroepen tot Persoon van het Jaar. Het Amerikaanse tijdschrift zegt dat Trump een historische comeback heeft gemaakt.

"Dit is iemand die het Amerikaanse presidentschap opnieuw heeft vormgegeven en die de Amerikaanse politiek opnieuw ordent", zegt hoofdredacteur Sam Jacobs.

Elk jaar is er op de redactie veel discussie over wie de titel moet krijgen. Maar volgens Jacobs viel het dit jaar wel mee. "Het is een uitgemaakte zaak dat degene die naar het Witte Huis verhuist de meest invloedrijke persoon in het nieuws is."

Tweede keer

De 78-jarige Trump werd in 2016 ook al uitgeroepen tot Persoon van het Jaar. Hij won toen voor het eerst de Amerikaanse presidentsverkiezingen, met Hillary Clinton als tegenstander.

Time Magazine begon in 1927 met het toekennen van de titel. Sindsdien zijn vrijwel alle Amerikaanse presidenten uitgeroepen tot Persoon van het Jaar in het jaar dat zij de presidentsverkiezingen wonnen.

Met zijn tweede Time-verkiezing staat Trump nu op gelijke hoogte met oud-president Barack Obama. Franklin D. Roosevelt is de enige president die de titel drie keer kreeg (hij was ook vier termijnen president, van 1933 tot 1945, en overleed aan het begin van zijn vierde termijn).

Kamala Harris

Naast Trump waren onder anderen zijn tegenstander Kamala Harris, de Britse prinses Catherine, Elon Musk, de Israëlische premier Netanyahu en Meta-topman Zuckerberg in de race om Persoon van het Jaar te worden.

Ook Joelia Navalnaja, de weduwe van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny stond op de lijst. Vorig jaar werd de Amerikaanse zangeres Taylor Swift door het blad uitgeroepen tot Persoon van het Jaar.

"We zijn niet klaar voor wat er de komende vier of vijf jaar op ons afkomt." Dat heeft Mark Rutte gezegd in zijn eerste grote toespraak als secretaris-generaal van de NAVO. Om een volgende grote oorlog te voorkomen moet er veel meer geld naar defensie, maar daarvoor is de steun nodig van de inwoners van de NAVO-landen. Het is volgens de NAVO-chef "tijd om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog".

"Ik voel me zeer vereerd om een cruciaal gesprek te beginnen met de inwoners van de NAVO-landen, vooral in Europa en Canada" begon Rutte zijn speech. "U bent degene tegen wie ik praat", zei Rutte. "Het is uw steun die ik nodig heb. Het zijn uw stemmen en acties die onze toekomstige veiligheid zullen bepalen."

Zijn verhaal is allesbehalve geruststellend. "Ik zal eerlijk zijn: de veiligheidssituatie ziet er niet goed uit. Het is zonder twijfel de ergste in mijn leven. En ik vermoed ook in dat van u."

Kijk hier een deel van de toespraak van Rutte:

Rutte noemde de oorlog in Oekraïne en de Noord-Koreanen die meevechten met de Russen. Hij vindt dat we "ernstig bezorgd" moeten zijn. "Ik ben dat wel."

Alles wijst er in zijn ogen op dat Rusland zich voorbereidt op een "langdurige confrontatie", zowel met Oekraïne als "met ons", doelend op de NAVO-landen.

"Rusland, China, maar ook Noord-Korea en Iran zijn hard aan het werk om Noord-Amerika en Europa te verzwakken. Om onze vrijheid te ondermijnen. Ze willen de wereldorde veranderen. Niet om een eerlijker systeem te creëren, maar om hun eigen invloed veilig te stellen. Ze testen ons en de rest van de wereld kijkt toe."

Hij uitte bijvoorbeeld zijn zorgen over Chinese kernwapens. China ontwikkelt er steeds meer en dat gebeurt "zonder transparantie en beperkingen".

Rutte benadrukte dat we niet in oorlog zijn, "maar er is zeker geen vrede". Er is geen directe militaire dreiging voor de 32 NAVO-landen, maar Rutte is er niet gerust op. "We zijn niet klaar voor wat er de komende vier of vijf jaar op ons afkomt."

"Het gevaar komt met volle snelheid op ons af", zei de NAVO-chef. "Wij moeten niet de andere kant op kijken. We moeten het onder ogen zien: wat er in Oekraïne gebeurt kan hier ook gebeuren. We zullen niet veilig zijn in de toekomst, ongeacht de uitkomst van deze oorlog, tenzij we bereid zijn om gevaar aan te pakken."

'Sneller en feller zijn'

Rutte heeft er vertrouwen in dat de NAVO-landen "de volgende grote oorlog op NAVO-grondgebied" kunnen voorkomen. Daar is wel ingrijpende koerswijziging voor nodig. "We moeten allemaal sneller en feller zijn. Het is tijd om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog."

Bovendien moet er dus meer geld naar defensie. Er moet wat de NAVO betreft veel gebeuren met het oog op een afschrikkende werking. Dat geldt ook voor het herstel van de vrede. "We zijn niet waar we willen zijn." De NAVO-lidstaten riskeren om achter te lopen bij China en Rusland, zei Rutte.

Richting het einde van zijn verhaal gaf hij toe dat hij weet dat politici "veel praten", maar zei ook dat ze "beslissingen nemen als dat nodig is". "Maar om uit te voeren, moeten mensen deze beslissingen steunen. Het ligt in uw handen. Vandaar vraag ik om uw steun. Actie is dringend."

Rutte heeft "niet de luxe" om na te denken over of hij mensen bang maakt, zei hij na afloop tegen de NOS. "Ik kan maar één ding doen: delen wat ik weet vanuit mijn kennis en overtuiging."

"We staan voor een fundamentele keuze. We kunnen besluiten om het niet te doen (meer geld naar defensie, red.), maar dan lopen we risico. Als we het wel doen, zijn we in staat onszelf op lange termijn te verdedigen."

Het geld hoeft van Rutte niet per se van sociale zekerheid, gezondheidszorg of pensioenen te komen. Het mag "uit allerlei andere bronnen" komen. "Wat ik wil, is dat we uiteindelijk dat geld bij elkaar krijgen." Zijn boodschap aan Nederland is duidelijk: "Als we nu niet opschieten, lopen we de komende vier tot vijf jaar een heel groot risico".

De maatschappelijke organisaties achter het burgerinitiatief Nicotinee willen dat er een verbod komt op de verkoop van nicotineproducten aan iedereen die is geboren na 2012. Ook stellen ze voor dat er een nieuwe toezichthouder komt. Vandaag werd in de Tweede Kamer gedebatteerd over het initiatief. Er was veel sympathie voor de ambitie, maar veel steun kreeg het generatiegebonden verbod op sigaretten en vapes niet.

De initiatiefnemers van Nicotinee willen dat de leeftijdsgrens voor nicotinehoudende producten, die nu op 18 jaar ligt, vanaf 2030 elk jaar met een jaar wordt verhoogd. Het idee is dat er op die manier een generatie ontstaat die niet meer rookt.

Longarts Wanda de Kanter lichtte het burgervoorstel voorafgaand aan het debat toe. Ze vertelde over haar jarenlange ervaring als longarts en benadrukte dat het voorstel niet is gericht op mensen die al roken, maar moet voorkomen dat jonge mensen gaan roken of vapen.

Petities leiden lang niet altijd tot een plenair debat in de Tweede Kamer over een burgerinitiatief. Sinds het eerste burgerinitiatief in 2006 gebeurde dat slechts in enkele gevallen. Veel van de aanwezige Kamerleden benadrukten daarom vandaag hoe bijzonder het was en prezen de initiatiefnemers voor het initiatief, dat 70.000 handtekeningen opleverde.

Juridische haalbaarheid

Toch schaarde uiteindelijk alleen het CDA zich volledig achter het voorstel van het burgerinitiatief. Sommige partijen onderschreven wel de noodzaak om extra maatregelen te nemen, maar hadden vragen over de haalbaarheid, ook op juridisch gebied.

Anderen verwierpen het voorstel volledig, zoals PVV en BBB, die het een voorbeeld van "steeds verdere betutteling" noemden.

Staatssecretaris Karremans van Jeugd, Preventie en Sport sprak zijn waardering uit voor de initiatiefnemers. "Het zijn bekende gezichten die zich al heel lang inzetten voor een rookvrije generatie, omdat ze als artsen de verschrikkelijke gevolgen van roken hebben meegemaakt." Hij deelt de ambities voor een rookvrije generatie, "maar hoe graag ik ook zou willen dat we met één wetsvoorstel een rookvrije generatie kunnen realiseren is dat niet mogelijk."

Karremans wees erop dat het volgens Europese regels niet is toegestaan om een product te verbieden dat in andere EU-landen wel verkrijgbaar is. Bovendien wierp hij de vraag op of zo'n verbod wel effectief is als mensen in buurlanden wel aan het product kunnen komen.

Verder wil Karremans geen nieuwe toezichthouder. Hij voelt meer voor het versterken van de huidige toezichthouder NVWA.

NSC en CDA dienden een motie in om de leeftijd waarop mensen nicotinehoudende producten kunnen kopen in stappen te verhogen van 18 naar 21 jaar. Daarop werd gemengd gereageerd door de andere partijen. De staatssecretaris zei te willen kijken of dit uitvoerbaar en haalbaar is.

Nederland lijkt het zelf opgelegde doel voor het opwekken van duurzame energie in 2030 te halen. Dat zegt het Planbureau voor de Leefomgeving, die naar de plannen voor onder meer zon- en windenergie van de verschillende regio's in ons land heeft gekeken.

Uit de analyse van het Planbureau blijkt dat er in 2030 waarschijnlijk 37 tot 45 terawattuur elektriciteit opgewekt zal worden door wind- en zonneparken. Nederland heeft 35 terawattuur als doel in het Klimaatakkoord vastgelegd. Dat lijkt dus ruimschoots gehaald te worden.

De onderzoekers van het PBL waarschuwen wel dat alle regio's nog niet goed genoeg naar de lange termijn kijken. Er is nog meer nodig om alle klimaatdoelen te halen. Nederland wil in 2050 klimaatneutraal zijn, daarvoor zou de hoeveelheid opgewekte elektriciteit nog met een factor 3 tot 5 moeten doorgroeien.

Nieuwe projecten

Om dat doel te halen zouden er nog meer nieuwe zon- en windparken moeten komen, niet alleen op zee maar ook op land. Maar tot nu toe zitten er nog te weinig nieuwe projecten in de pijplijn, waarschuwen de onderzoekers.

Projecten worden steeds lastiger om op te zetten omdat de ruimte beperkt is. Zo wil het Rijk geen zonprojecten in natuur of op landbouwgrond. Ook door inwoners wordt het behoud van natuur en landschap vaak als een belangrijk punt genoemd.

Paddenpoelen

Het PBL noemt dat een gemiste kans, want volgens de onderzoekers kunnen een zonnepark en natuur elkaar ook versterken. "Zo bieden zonneparken vaak gunstige omstandigheden voor vegetatie die voor dieren interessanter is dan landbouwgrond. In Zonnepark Klarenbeek bij Apeldoorn zijn bijvoorbeeld op aandringen van omwonenden paddenpoelen en 145 aangeplante bomen toegevoegd."

Ook bestaat het risico dat projecten niet door kunnen gaan doordat het stroomnet te vol zit om het zon- of windpark aan te sluiten, of door strengere regels, bijvoorbeeld afstandsregels voor windturbines.

Elon Musk was al de rijkste persoon op aarde en zijn vermogen is alleen maar verder gegroeid. Volgens het Amerikaanse persbureau Bloomberg heeft de tech- en ruimtevaartondernemer nu een vermogen van meer dan 400 miljard dollar. Het is voor het eerst dat iemand zoveel geld heeft.

Volgens de Bloomberg Billionaires Index, een miljardairslijst die dagelijks wordt bijgewerkt, heeft Musk een vermogen van 447 miljard dollar, omgerekend zo'n 420 miljard euro. De nummer twee op de lijst is Amazon-ondernemer Jeff Bezos, van wie het vermogen wordt geschat op 249 miljard dollar.

Volgens Martijn Rozemuller, CEO bij vermogensbeheerder VanEck, is het te prijzen dat Musk een groot deel van zijn vermogen zelf verdiend heeft. "Hij bewijst dat vermogen wordt geschapen door ondernemen, en niet door bijvoorbeeld een erfenis."

Het merk 'Elon Musk'

Rozemuller waardeert de visie op innovatie van Musk. "Hij is waarschijnlijk niet de enige met goede ideeën, maar hij weet zijn plannen wel om te zetten in actie." Wat Musk vooral onderscheidt van andere ondernemers in de top 10 van rijkste mensen is dat hij meerdere succesvolle ondernemingen heeft, denkt Rozemuller.

De groei van het vermogen van Musk komt vooral doordat het goed gaat met de bedrijven waarvan hij de baas is. Zo is het aandeel van Tesla flink gestegen sinds de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Musk investeerde miljoenen in de campagne van verkiezingswinnaar Donald Trump.

Ook speelt mee dat hij regelmatig in het nieuws is. "Hij weet het merk 'Elon Musk' goed te promoten door vaak in het nieuws te komen en aandacht te genereren. Dat werkt zeker in zijn voordeel", concludeert Rozemuller.

Hype rond ruimtevaart

Naast Tesla gaat het ook goed met een van zijn andere ondernemingen: ruimtevaartbedrijf SpaceX. Dat bedrijf zou nu het meest waardevolle bedrijf ter wereld zijn dat niet beursgenoteerd is, met een waarde van ongeveer 350 miljard dollar.

Toch moet Musk zijn beloftes rond die onderneming nog waar zien te maken, stelt Rozemuller. "Dat de waarde van SpaceX nu zo hoog is heeft zeker te maken met de hype rond ruimtevaart, maar als je heel realistisch bent staat de sector eigenlijk nog in de kinderschoenen."

Ook benadrukt hij dat niet alle investeringen van Musk een succes zijn. Zo ligt het socialemediaplatform X na de overname door hem regelmatig onder vuur.

Rozemuller onderstreept dat kennis gepaard gaat met macht. Daarom schuilt er volgens hem ook een gevaar in het groeiende vermogen van de multimiljardair. "Je moet heel sterk in je schoenen staan om niet teveel in jezelf te gaan geloven. Dan bestaat het risico dat je ten onder gaat aan je eigen succes."

WhatsApp heeft in een bètaversie van de app een functie toegevoegd waarmee snel gereageerd kan worden op spraakberichten. Via een nieuwe knop naast een spraakbericht kunnen gebruikers direct reageren met een eigen spraakbericht.

Een wetsvoorstel waarmee De Nederlandsche Bank de bevoegdheid krijgt om gegevens te verzamelen van hypotheekbezitters in Nederland moet scherper worden afgebakend. Dat vindt de Nederlandse privacytoezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens.

Orange Belgium verhoogt de prijzen van zijn mobiele Go-abonnementen. Het goedkoopste abonnement, Go Light, stijgt met 40 eurocent per maand. Het duurste abonnement, Go Extreme, wordt 1,40 euro duurder. De nieuwe prijzen gelden vanaf 19 januari 2025.

De Europese Centrale Bank verlaagt opnieuw de rente, van 3,25 naar 3 procent. Het is de vierde keer dit jaar dat de rente omlaag gaat. De centrale bank doet dat omdat de prijsstijgingen in de eurozone onder controle komen.

Vorig jaar besloot de ECB de rente te verhogen naar een recordhoogte van 4 procent. Dat was nodig om de hoge inflatie door de gestegen energieprijzen te beteugelen. Door een hoge rente is het duurder om te lenen, waardoor de economie kan afkoelen en er een einde kan komen aan de prijsverhogingen.

In Nederland blijft de inflatie een stuk hoger dan in de rest van de eurozone. In november was de inflatie hier 3,8 procent, terwijl het gemiddelde in de eurozone op 2,4 procent ligt. Voor de eurozone is een lagere ECB-rente gunstig. Voor eurolanden met een hoge inflatie, zoals Nederland, helpt de renteverlaging een stuk minder mee.

De ECB heeft de prognoses voor de economische groei voor de komende jaren iets afgezwakt. Volgend jaar groeit de economie met 1,1 procent, in oktober ging de ECB nog uit van een groei van 1,3 procent. Voor 2026 en 2027 zijn de groeiverwachtingen respectievelijk 1,4 en 1,3 procent.

De inflatie in de eurozone zal de komende jaren verder dalen, verwacht de ECB. Volgend jaar zal de inflatie 2,1 procent zijn en dat is dicht bij het doel van de centrale bank: een inflatie van 2 procent. In 2026 is dat 1,9 procent en in 2027 2,1 procent.

Sinds juni dit jaar wordt de rente door de ECB telkens iets teruggeschroefd, omdat de prijsstijgingen steeds verder onder controle zijn.

Er blijven wel zorgen over de Europese economie: zo heeft de maakindustrie het lastig. Automakers willen fabrieken sluiten en duizenden medewerkers ontslaan. Daarnaast krijgt Europa steeds meer concurrentie van Amerikaanse en Chinese producten.

Een van de vrouwen van wie het Noorse Openbaar Ministerie denkt dat ze zijn verkracht door de zoon van de Noorse kroonprinses, zegt zelf dat dat niet is gebeurd. Dat zegt haar advocaat tegen de Noorse krant VG.

De politie deed aangifte nadat videomateriaal was aangetroffen waarop "iets strafbaars" te zien is, maar volgens de advocaat is daar geen sprake van. "De politie definieert dit als een verkrachting zonder geslachtsgemeenschap. Zelf ervaart ze niet dat ze door Marius Borg Høiby is verkracht."

Het OM verdenkt Høiby van twee verkrachtingen en meerdere gevallen van psychische en fysieke mishandeling. Vorige maand werd hij gearresteerd, maar ruim een week later voorlopig weer vrijgelaten.

Contactverbod

Hij kreeg een contactverbod met meerdere vermeende slachtoffers. De vrouw die ontkent dat ze is verkracht, wil ook dat dat contactverbod wordt opgeheven. Haar advocaat zegt dat haar cliënt en Høiby vrienden zijn.

Høiby is de stiefzoon van kroonprins Haakon en heeft geen koninklijke titel. Hij is een zoon uit een eerdere relatie van Haakons vrouw Mette-Marit.

In Irak heeft een eigenaar van een feestzaal tot tien jaar gevangenisstraf gekregen voor het veroorzaken van een dodelijke brand tijdens een bruiloft, in september vorig jaar. Door de brand kwamen 134 mensen om het leven en raakten meer dan 150 mensen gewond.

Het drama voltrok zich bij een evenementenhal net buiten Mosul, een grote stad in het noorden van Irak. Er waren veel meer mensen aanwezig dan er maximaal waren toegestaan. Er was eigenlijk maar plek voor 400 gasten, maar er waren er ongeveer 900 aanwezig toen de brand uitbrak.

Vermoedelijk ontstond het vuur nadat er vuurwerk was afgestoken, zeiden ooggetuigen:

In rechtbankdocumenten die persbureau AFP heeft ingezien, wordt de eigenaar van de evenementenhal nalatigheid verweten. De hal was versierd met licht ontvlambare materialen, waardoor het vuur zich snel kon verspreiden.

Ook dacht de eigenaar allereerst aan kortsluiting toen de brand uitbrak. Daarop sloot hij de elektriciteit af, waardoor het licht in de hal uitviel en er chaos en paniek ontstond, staat in het document.

In Irak gebeuren regelmatig ongelukken als gevolg van de slechte naleving van de veiligheidsnormen.

De Amerikaanse president Biden heeft de straf van zo'n 1500 Amerikaanse gevangenen verminderd of kwijtgescholden. Het gaat om de grootste gratieverlening van een Amerikaanse president op één dag.

Een groot deel van de mensen die gratie kregen zat niet in een cel, maar had tijdens de coronapandemie huisarrest gekregen. Anderen zaten vast voor geweldloze misdrijven, zoals het bezit van marihuana. Onder hen zijn een vrouw die noodhulpteams leidde bij natuurrampen, een diaken van een kerk die werkte als verslavingsadviseur en een gedecoreerde oorlogsveteraan.

In een verklaring zegt Biden dat hij het een groot voorrecht vindt dat hij mensen gratie kan verlenen die berouw hebben getoond. Ook vindt hij het goed om mensen een tweede kans te geven en hen weer te laten deelnemen aan de maatschappij.

Uit de dodencel

In de laatste weken van zijn presidentschap zal Biden waarschijnlijk nog meer mensen gratie verlenen. De president zegt dat zijn mensen de komende weken verzoeken tot strafvermindering blijven beoordelen.

Vanuit mensenrechtenorganisaties klinkt de roep om tientallen gevangen uit een dodencel te halen, voordat Donald Trump president wordt. Biden is tegenstander van de doodstraf. In 2021 besloot hij voorlopig geen mensen meer te laten executeren.

Biden heeft ook zijn zoon Hunter al gratie verleend, die was veroordeeld voor het overtreden van de wapenwet. Daarnaast had hij schuld bekend in een belastingzaak. Zijn vader vond dat de politiek het proces had beïnvloed en sprak van een gerechtelijke dwaling. Door de gratie ontloopt Hunter Biden zijn straf.

Op de tweede dag van het proces over het geweld rond de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv heeft het Openbaar Ministerie acht maanden cel geëist tegen een 24-jarige verdachte. Een tweede verdachte van 26 hoorde een maand cel en een werkstraf tegen zich eisen.

De 24-jarige Umutcan A. heeft volgens het OM onder meer iemand in het centrum van Amsterdam in het gezicht getrapt. De tweede verdachte, Karavan S., wordt ervan verdacht gegevens te hebben verspreid over de plekken waar Maccabi-fans zich bevonden in Amsterdam. Vervolgens zouden zij zijn aangevallen.

Sjaal afgepakt als trofee

A. is aangeklaagd voor twee zaken: openlijk geweld en diefstal met geweld. Op camerabeelden is te zien dat hij verschillende Maccabi-fans schopt. Ook pakt hij met geweld een Maccabi-sjaal af en grijpt hij daarbij het slachtoffer bij de keel.

Daarnaast zat A. in appgroepen waarin hij in de uren voorafgaand aan het geweld schreef over een "jodenjacht".

Het OM benadrukt dat de verdachte ervoor heeft gekozen om zich zo te gedragen. "Verdachte komt in het centrum, ondanks de gespannen sfeer in de stad en hij kiest ervoor om mee te doen met een groep", zei de officier. "Vervolgens kiest de verdachte ervoor om ook mee te doen met het slaan en schoppen en na het eerste slachtoffer kiest hij ervoor om door te gaan. Daarna nog pakt hij met geweld een Maccabi-sjaal af, als een soort trofee."

Daarbij past volgens het OM een gevangenisstraf. Van de acht geëiste maanden zijn er drie voorwaardelijk.

Uitlokking, zeggen advocaten

De verdediging van A. bracht een filmpje in met wangedrag en geweld door Maccabi-fans in Amsterdam in de nacht voorafgaand aan de wedstrijd. De Israëlische aanhang heeft door provocaties het geweld uitgelokt, vinden A.'s advocaten. Volgens de verdediging had A. "geen intentie om iemand kwaad te doen en is er geen bewijs van letsel bij slachtoffers dat leidt tot deze strafmaat".

Umutcan A. kreeg zelf het laatste woord. Hij zei spijt te hebben van alles wat er die dag is gebeurd. Naar eigen zeggen liet hij zich meeslepen en koestert hij geen haat tegen Joden. "Ik had anders moeten handelen en het centrum van Amsterdam moeten mijden. Het is triest, het is jammer. Voor mij en voor de slachtoffers."

Locaties en vluchtgegevens gedeeld

Bij de tweede verdachte, Karavan S., gaat het hoofdzakelijk om zijn activiteit in appgroepen. De verdachte was zelf niet aanwezig bij de rellen, maar deelde locaties waar Maccabi-fans zouden zijn, hotels waar ze zouden verblijven en hun vluchtgegevens, om te laten weten hoe laat ze de volgende dag weer op straat zouden zijn.

In de bewuste appgroep zaten bijna duizend leden. S. heeft bekend dat hij op 7 en 8 november actief was in de groep. Het OM verdenkt S. van medeplichtigheid tot openlijk geweld en eist een gevangenisstraf van een maand, waarvan twee weken voorwaardelijk. Daarbovenop komt een werkstraf van 120 uur.

"Er hoeft niet daadwerkelijk geweld te zijn gepleegd door de verdachte zelf, maar hiermee konden mensen worden bewogen. Daarmee is het een intentioneel delict", zei de officier van justitie.

Als strafverzwarend element noemt het OM discriminatie door de verdachte. In de appgroeps spreekt hij meermaals over 'kankerjoden'. "Zijn uitingen in de appgroep hebben een katalyserende werking gehad op het geweld van de nacht en hij heeft het gedrag ook genormaliseerd. Dat neemt het OM hem zeer kwalijk", aldus de officier.

Gisteren was de eerste zittingsdag. Daar eiste het OM celstraffen van zes maanden tot twee jaar tegen verdachten. De rechtbank in Amsterdam doet op 24 december uitspraak.