NOS Nieuws - Algemeen

Het kabinet heeft de pro-Palestijnse activist Mohammed Khatib de toegang tot Nederland ontzegd, zo werd vanochtend bekend. Khatib zou maandag in Nijmegen spreken op een bijeenkomst op de Radboud Universiteit. Maar de ministers Faber en Van Weel zeggen dat zijn uitspraken een radicaliserend effect kunnen hebben en hebben daarom besloten hem te weigeren. De lezing gaat niet door. Wie is Khatib en waar staat hij voor?

Mohammed Khatib (Libanon, 1990) is de Europese voorman van Samidoun (standvastigheid), een beweging die naar eigen zeggen opkomt voor (de bevrijding van) Palestijnse gevangenen. Hij groeide op in een Palestijns vluchtelingenkamp in Libanon en vluchtte in 2010 naar België, waar hij asiel kreeg. Daar richtte hij met anderen Samidoun op, dat inmiddels afdelingen heeft in een tiental landen.

Uitspraken van Khatib doen zeker sinds de terreuraanslagen van Hamas in oktober 2023 geregeld veel stof opwaaien. Ook de band met het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP), dat op de EU-terrorismelijst staat, is omstreden. In België loopt een procedure om hem tot ongewenst vreemdeling te verklaren en Samidoun is door Duitsland, Canada en de VS verboden.

Einde aan Israël

De Vlaamse omroep VRT sprak Khatib in april. In dat interview zegt hij dat Samidoun trots is op de band met het PFLP, maar ontkent hij dat hij zelf lid is van die groepering. Hij noemt militante bewegingen die op de EU-terreurlijst staan (zoals ook Hamas en Islamitische Jihad) Palestijnse politieke organisaties die onderdeel zijn van de Palestijnse samenleving en die een belangrijk deel van het Palestijnse volk vertegenwoordigen.

Khatib vindt wat er op 7 oktober 2023 gebeurde "een normaal antwoord van een bevolking die sinds 2006 wordt belegerd en die sinds 1948 onder koloniaal bewind leeft". Hij is tegen een tweestatenoplossing en wil dat de staat Israël, die in 1948 werd opgericht, verdwijnt.

De activist ziet het Palestijnse geweld tegen Israël als gerechtvaardigd verzet. "Elke dag bezetten kolonisten meer en meer Palestijnse grond. Dat is illegaal. Om daartegen in te gaan, hebben Palestijnen het recht om zich te bewapenen." Hij prijst de aanslagen op 7 oktober, zoals onlangs ook nog op een bijeenkomst in Madrid. In een ander interview zegt hij met zoveel woorden dat alle inwoners van Israël doelwit zijn. "Iedereen die meedoet aan de catastrofe tegen de Palestijnen kan een prijs betalen."

Bekijk hier de VRT-reportage over Samidoun met daarin het interview met Khatib:

De ministers Faber en Van Weel wijzen naar dergelijke uitspraken als reden voor het weigeren van zijn komst. Khatib "legitimeert, vergoelijkt en verheerlijkt geweld tegen de staat Israël, waaronder geweld door organisaties die op de terrorismelijst van de Europese Unie staan", staat in een verklaring. "Hij spreekt ook actief zijn steun uit voor terroristische organisaties." Ze vinden dat Samidoun haat zaait en antisemitisme verspreidt.

Daar is een van de organisatoren van de bijeenkomst in Nijmegen het niet mee eens. "Hij is geen haatprediker en ook geen antisemiet", zegt hoofddocent ethiek en politieke filosofie Anya Topolski tegen het Nijmeegse universiteitsblad Vox. "Hij heeft kritiek op het zionisme, dat is te rechtvaardigen en geen misdaad. Hetzelfde geldt voor zijn kritiek op de staat Israël. Hij zegt niets wat illegaal is, het kan wel wat schuren en heftige emoties oproepen."

Ook de Radboud Universiteit stelde deze week dat "controversiële, beledigende of smakeloze standpunten die op zich niet onrechtmatig zijn doorgaans geen reden vormen om een spreker te weigeren".

Kabinet en Kamer zien dat anders. Twee weken geleden nam de Tweede Kamer een motie van SGP en JA21 aan (gesteund door PVV, VVD, NSC, BBB, CDA en ChristenUnie) om Samidoun op de terreurlijst te zetten. Premier Schoof maakte daarop bekend dat minister Van Weel in gesprek ging met het Openbaar Ministerie om Samidoun te verbieden.

"Ik zou niemand in Nederland aanraden om zich te verbinden aan deze organisatie", zei Schoof. "De verheerlijking van terroristische organisaties heeft niets te maken met opkomen voor de rechten van de Palestijnen."

Het vorige kabinet maakte in het voorjaar nog een andere afweging, toen er vragen uit de Kamer kwamen over een bezoek van Khatib aan Amsterdam. Demissionair minister Yesilgöz, de voorganger van Van Weel, schreef dat er onvoldoende grond was om te concluderen dat Khatib "een werkelijke, actuele en voldoende ernstige bedreiging voor een fundamenteel belang van de samenleving vormt".

De extremistische Koerdische beweging PKK heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag op het staatsluchtvaartbedrijf in de Turkse hoofdstad Ankara van afgelopen woensdag. Bij de aanslag vielen zeker vijf doden en meer dan twintig gewonden. De daders werden doodgeschoten.

Een man en een vrouw schoten om zich heen bij de ingang van het bedrijf TUSAS, dat een belangrijke rol speelt in de Turkse defensie-industrie. Ook lieten ze explosieven afgaan.

De daders kwamen met een taxi aan. De chauffeur bleek te zijn gedood: zijn lichaam werd later gevonden in de kofferbak.

Luchtaanvallen

Turkije ging er al snel van uit dat Koerdische extremisten achter de aanslag zaten. Als reactie voerde het land luchtaanvallen uit op vermoedelijk Koerdische doelen in Irak en Syrië. Het zou gaan om onder meer militaire, inlichtingen-, wapen-, en infrastructuurdoelen.

Gisteren zei de Turkse minister van Defensie dat bij de vergeldingsaanvallen van woensdag 47 doelen zijn vernietigd.

PKK

De PKK is een Koerdische beweging die streeft naar meer autonomie binnen Turkije. De groep gebruikt daarbij geweld en pleegt aanslagen.

De PKK strijdt naar eigen zeggen tegen onderdrukking door de Turkse staat. De beweging wordt door Turkije, maar ook door de EU en de VS, beschouwd als terroristische organisatie.

Het kabinet komt "zo snel mogelijk" met een nieuwe wet voor extra asielmaatregelen. Dat schrijft premier Schoof in een Kamerbrief waarin hij de deze week gemaakte afspraken over het asielbeleid toelicht.

Belangrijke punten in de zogenoemde 'Asielnoodmaatregelenwet' zijn het terugsturen van Syriërs naar nog te bepalen veilige gebieden van hun land en de inzet van grenscontroles, vanaf eind november. Ook worden gemeenten niet meer verplicht om vluchtelingen op te vangen en komen er "sobere voorzieningen".

De asielvergunningen die worden uitgegeven zullen verder nog maar drie jaar geldig zijn, in plaats van vijf jaar. "Dan groeit het besef van tijdelijkheid", zei premier Schoof op zijn wekelijkse persconferentie. "Het is logisch als men terugkeert als het veilig is in het land van herkomst". Schoof doet geen uitspraken over exacte getallen. "Ik ga niet op elke maatregel cijfers leggen. De instroom gaat omlaag en de uitstroom omhoog."

Haalbaarheid

Verschillende organisaties reageren bezorgd over de haalbaarheid van de voorstellen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt dat het kabinet chaos creëert en vreest negatieve effecten voor "alle inwoners van onze dorpen en steden. Want hoe voorkomt het kabinet dat mensen zonder verblijfsrecht uit beeld verdwijnen en gaan rondzwerven?"

Volgens de gemeenten ontbreekt perspectief voor statushouders en is onduidelijk hoe die moeten worden ondergebracht, aangezien het kabinet gemeenten niet meer wil verplichten voor deze groep woonruimte te regelen. Kinderrechtenorganisatie Unicef vreest dat de "erbarmelijke situatie" voor asielkinderen in Nederland verder zal verslechteren.

Geen noodrecht

De maatregelen komen in de plaats van het omstreden staatsnoodrecht, waarop aanvankelijk werd aangestuurd. Volgens het kabinet zit Nederland in een "asielcrisis" en moet er direct en met urgentie "ingezet worden op een breed pakket aan maatregelen" om de druk op de asielketen te ontlasten en de instroom te beperken.

Woensdag lekte al een deal uit tussen de coalitiepartijen PVV en NSC. Deze twee partijen waren het niet eens over het staatsnoodrecht, omdat NSC van mening was dat er geen juridische redenen waren om een asielwet niet aan het parlement voor te leggen. Met premier Schoof bedachten beide partijen een alternatief en werd een kabinetscrisis afgewend, omdat PVV-leider Wilders bereid bleek te zijn om van zijn oorspronkelijke plan af te zien.

Nadat vannacht na meer dan acht uur praten de coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB een akkoord hadden bereikt, stemde vanmorgen de ministerraad er mee in.

Uit de brief die premier Schoof nu naar de Tweede Kamer heeft gestuurd blijkt dat de deal van woensdag op een aantal punten is afgezwakt. Het voorstel voor een acceptatieplicht bij sobere asielvoorzieningen is verdwenen. Ook stond in de eerste deal dat Syriërs teruggestuurd konden worden naar "gebieden die feitelijk veilig zijn". Nu staat er "gebieden die feitelijk veilig zijn om naar terug te keren", dus teruggestuurde vluchtelingen moeten er wel een bestaan kunnen opbouwen.

Of er gebieden in Syrië veilig zijn, wordt door ambtenaren van Buitenlandse Zaken nu beoordeeld. De conclusies uit het ambtsbericht worden aan het eind van het jaar verwacht. Schoof vindt dat er sprake is van een humaan asielbeleid. "Ik zou niet weten waarom dat niet het geval zou zijn."

Coalitiepartijen reageren tevreden. PVV-leider Wilders spreekt over "historische maatregelen". "Ik ben tot het uiterste gegaan om dit voor mekaar te krijgen", zo laat hij op X weten.

De linkse oppositie is zeer kritisch. "Een wet over de ruggen van de mensen die vluchten voor oorlog en geweld wordt bejubeld als de redding van de democratie", aldus Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren.

Bierbrouwer Heineken is verantwoordelijk voor de wanpraktijken van een Grieks dochterbedrijf. Dat heeft de Amsterdamse rechtbank bepaald. Concurrenten eisen 478 miljoen euro schadevergoeding.

Met die uitspraak nadert het einde van een affaire die Heineken al sinds 2014 met zich meesleept. In dat jaar kreeg de Heineken-dochter Athenian Brewery een miljoenenboete voor machtsmisbruik in Griekenland. Die brouwerij verkoopt het Griekse merk Alfa, naast onder meer Heineken en Amstel.

De Atheense dochter had vijftien jaar haar positie als marktleider misbruikt. De brouwer had als strategie om het bier van concurrenten te weren uit supermarkten en horecaketens. Dat deed het bedrijf door aan te dringen op exclusiviteitscontracten. Voor deze praktijken werden destijds ook de Nederlandse baas in Athene en zijn opvolger gestraft. Zij moesten allebei boetes betalen.

Dure schadeclaims

Concurrenten willen sinds die veroordeling ook geld zien. De relatief kleine Griekse brouwer Macedonian Thrace Brewery - vooral bekend van het merk Vergina - eist 160 miljoen euro. En de Deense biergigant Carlsberg claimt ongeveer het dubbele vanwege misgelopen inkomsten van de Griekse dochter Olympic Brewery (bekend van Mythos-bier).

Sindsdien rollen de brouwers van rechtbank naar rechtbank om de zaak uit te vechten. Heineken stelde onder meer dat het niet verantwoordelijk was voor de praktijken van de Griekse dochter.

Die zaken lijken nu het einde te naderen. De Amsterdamse rechter oordeelde dat Heineken de schade moet betalen. Hoe hoog die precies uitpakt is nog niet duidelijk. Daarover beslist de rechter in december.

'Dit is een overwinning'

In Griekenland is de uitspraak met grote vreugde ontvangen. "Dit is een overwinning voor alle onafhankelijke Europese brouwers die benadeeld zijn door misbruik van multinationalreuzen met ondoorzichtige bedrijfsstructuren", zegt Demetri Chriss van Macedonian Thrace Brewery.

De Amsterdamse bierbrouwer zelf gooit de handdoek nog niet in de ring en beraadt zich nog over de volgende stappen. "De beslissing is uitsluitend een technisch-juridische beslissing", laat een woordvoerder weten. "Er is nog geen inhoudelijke behandeling geweest over de inhoud van de zaak die door Macedonian Thrace Brewery is aangespannen."

In een opvanghuis van het Leger des Heils in Amsterdam is gisteravond een 37-jarige vrouw vermoedelijk door een misdrijf om het leven gekomen. Het gaat om een cliënt van de opvang.

De politie heeft een 49-jarige man gearresteerd in verband met het incident. Of hij ook een cliënt van de opvang is, kan een politiewoordvoerder niet zeggen.

Rond 18.00 uur ontvingen de hulpdiensten een melding over een incident bij het opvanghuis voor mensen met een verslaving in stadsdeel Zuidoost. Toen agenten arriveerden, troffen ze het slachtoffer aan onder verdachte omstandigheden. Pogingen tot reanimatie waren tevergeefs, meldt de Amsterdamse stadszender AT5.

De politie vermoedt dat sprake is van een misdrijf en onderzoekt de rol van de verdachte. De politie roept getuigen die iets hebben gezien of gehoord in de buurt van het opvanghuis op om zich te melden.

De gevangenisstraf van de Iraanse Nobelprijswinnaar en activiste Narges Mohammadi (52) wordt met zes maanden verlengd. Dat heeft haar familie op het socialmediaplatform Threads bekendgemaakt. Volgens de verklaring is Mohammadi veroordeeld voor "ongehoorzaamheid en verzet tegen bevelen", nadat ze op 6 augustus samen met vier anderen had geprotesteerd tegen de executie van een andere politieke gevangene.

Eerder dit jaar werd haar straf al met 15 maanden verlengd vanwege het verspreiden van "propaganda tegen de Iraanse staat" en haar weigering om deel te nemen aan verhoren en rechtszittingen.

Mohammadi zit sinds 2021 vast in Iran. Ze werd voor haar strijd voor mensenrechten toen ook al veroordeeld voor het verspreiden van "propaganda tegen de Iraanse staat". Bij elkaar opgeteld komen de veroordelingen uit op 13 jaar en 9 maanden cel en 154 zweepslagen.

Vanuit de gevangenis zet ze haar strijd tegen het Iraanse regime voort. Zo organiseerde ze solidariteitsacties en kwam ze met steunbetuigingen aan de massaprotesten na de dood van Mahsa Amini.

Nobelprijs

Vorig jaar kreeg Mohammadi de Nobelprijs voor de Vrede, die haar kinderen in ontvangst namen. Het Nobelcomité vond dat Mohammadi vanuit haar cel bijdroeg aan het in leven houden van de protesten.

Mohammadi reageerde destijds via The New York Times op de Nobelprijs. Ze noemde het een aanmoediging: "De Nobelprijs voor de Vrede zal mij zeker veerkrachtiger, vastberadener, hoopvoller en enthousiaster maken."

Gezondheid gaat snel achteruit

De gezondheid van de activiste gaat snel achteruit, zegt haar familie. Mohammadi heeft problemen aan haar hart, maar volgens de familie wordt medische hulp haar ontzegd.

De familie roept daarom de internationale gemeenschap op om druk te zetten op het Iraanse regime om Mohammadi vrij te laten. "Interventie is niet alleen noodzakelijk, het kan haar leven redden", aldus de familie.

Een Belgische man die begin dit jaar twee wielrenners in Gent doodreed, is veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf waarvan 1,5 jaar voorwaardelijk, schrijft De Morgen. De 45-jarige man had tijdens het ongeluk zes keer de toegestane hoeveelheid alcohol in zijn bloed, was aan het videobellen en reed met een snelheid van 118 kilometer per uur in de bebouwde kom.

Het ongeluk gebeurde op 25 februari rond 11.00 uur in het havengebied van Gent. Bjorn B. botste hier met zijn auto tegen een stoeprand, schoot vervolgens de weg over en reed in op een groep wielrenners. Twee mannen van 45 jaar overleden ter plekke, een 57-jarige man raakte gewond en twee anderen konden de auto ontwijken.

Naast gevangenisstraf krijgt de man een boete van 16.000 euro en een levenslang rijverbod. Het Openbaar Ministerie had een celstraf van zeven jaar geëist, een boete van 4000 euro en een levenslang rijverbod.

'Zonder meer walgelijk'

B. was al meerdere keren veroordeeld voor rijden onder invloed en had al tien jaar een rijverbod. Desondanks reed hij op 25 februari onder invloed rond in zijn auto.

"Meneer had 3 promille in het bloed. We vermoeden dat hij 25 pinten gedronken had. Dit is gewoon crapuleus", zei de openbaar aanklager volgens De Morgen.

Dat de man ook aan het videobellen was met zijn vriendin en veel te hard reed noemde de openbaar aanklager "zonder meer walgelijk", meldt VRT Nieuws. "Naar Belgisch recht is dit nog altijd een onopzettelijke dood, maar moreel gezien mag het duidelijk zijn dat de grens tussen opzettelijk en onopzettelijk hier flinterdun is."

Ook het kabinet staat achter de maatregelen die de coalitiepartijen vannacht afspraken over het asielbeleid. Dat heeft minister Faber van Asiel gezegd na de vergadering van het kabinet. Ze zei heel blij te zijn.

Faber wilde niet veel zeggen over de inhoud van het pakket. Het kabinet stuurt vanmiddag een brief naar de Tweede Kamer en premier Schoof geeft een toelichting in zijn persconferentie. Faber zei zowel voor als na de vergadering van het kabinet dat ze het strengste asielbeleid ooit wil voeren en dat ze aan de slag gaat om de afspraken van vannacht uit te werken.

Dat dat niet via noodrecht gebeurt, zoals Faber aanvankelijk wilde, deert haar niet: "Of het nou linksom of rechtsom gebeurt: het gaat om het doel om grip te krijgen op migratie."

Uitermark: normale wetsprocedure

Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken, van wie bekend is dat ze zeer kritisch over het noodrecht dacht, zei na de vergadering dat het pakket goede mogelijkheden biedt om de doelen van het kabinet te bereiken. Ze noemde daarbij onder meer vermindering van de instroom en het oplossen van de problemen in de crisisopvang. Ze benadrukte dat het pakket zal worden uitgewerkt "via een normale wetsprocedure".

PVV en NSC gingen in grote lijnen woensdag al akkoord met de afspraken die onder leiding van premier Schoof werden gemaakt. En ook de andere regeringspartijen VVD en BBB konden zich er (met wat aanpassingen) in vinden, bleek na een urenlang overleg, dat vannacht eindigde.

Ook vicepremiers blij

Ook andere leden van het kabinet reageerden opgelucht. Volgens PVV-vicepremier Agema snakt Nederland naar maatregelen. En haar VVD-collega Hermans zei blij te zijn dat het na intensieve gesprekken gelukt is om afspraken te maken over het naar beneden brengen van het aantal mensen dat naar Nederland komt.

NSC-vicepremier Van Hijum zei dat nooit ter discussie heeft gestaan dat er een streng asielbeleid moet worden gevoerd, met een stevig pakket aan maatregelen: "Ik ben oprecht blij dat we deze stap nu kunnen zetten."

BBB-vicepremier Keijzer benadrukte dat het kabinet "in grote eensgezindheid" over de plannen heeft gesproken. Ze benadrukte dat de ministers het vandaag snel eens waren.

Telegram heeft alsnog bangalijsten van het platform verwijderd waarop namen en telefoonnummers van Nederlandse vrouwen staan. Dat zegt Offlimits, het expertisecentrum online misbruik. Eerder wilde berichtenapp Telegram niet meewerken aan het verwijderen.

Op aandringen van Offlimits en fonds Slachtofferhulp is Telegram van dat besluit teruggekomen. "In maart hebben we al een verwijderverzoek ingediend", zegt directeur van Offlimits Robbert Hoving in het NOS Radio 1 Journaal. Daar kreeg de club geen antwoord op. Uiteindelijk heeft de organisatie een handhavingsverzoek opgesteld waarin staat dat Telegram de wet overtrad met de bangalijsten.

Telegram-baas opgepakt

Offlimits kreeg uiteindelijk een reactie nadat de oprichter van Telegram in Frankrijk was opgepakt. Dat land vindt dat de app te veel ruimte biedt aan criminelen.

"Uiteindelijk heeft het ertoe geleid dat de lijsten nu toch offline zijn", zegt directeur Hoving. Ook wil Telegram volgens Hoving met het expertisecentrum een kanaal starten waarin Offlimits content kan melden die strafbaar of onrechtmatig is.

Gevolgen voor de vrouwen

Zeven maanden geleden verscheen er in Utrecht een bangalijst die werd gedeeld onder studenten. Hierin stonden foto's en persoonlijke gegevens van vrouwen van het Utrechtsch Studenten Corps, die beoordeeld werden op hun uiterlijk en bedprestaties. Die lijst belandde ook op Telegram.

Voor de vrouwen die op de lijst stonden waren de gevolgen groot. In juni zei een vader van een vrouw op de lijst dat sommige studentes met een psycholoog praten, uit Utrecht zijn verhuisd of hun studie hebben stopgezet.

Van de studentes van wie het adres is gedeeld, heeft een aantal nare dingen meegemaakt, vertelde de vader. "Dat er een auto staat geparkeerd voor hun huis, het raampje naar beneden gaat en de bestuurder zegt: jij bent toch die en die? Ik weet waar je woont, lekker ding ben je."

Geen zicht op besloten groepen

Ina Brouwer, de advocaat van de Utrechtse studentes, zegt tegen persbureau ANP dat de lijsten inderdaad niet meer te zien zijn in openbare Nederlandse Telegramgroepen.

Toch is ze er niet gerust op wat er gebeurt in niet-openbare groepen. "Aan de naam van een besloten groep kun je soms al zien dat daar bangalijsten worden gedeeld. Telegram heeft een eerste stap gezet. We gaan nu kijken wat er nodig is om Telegram nog verder op te schonen."

Ook Nederland heeft nu de bevestiging dat Noord-Korea militairen naar Rusland heeft gestuurd. Al enige tijd doen berichten de ronde dat Noord-Koreanen Russische militairen gaan steunen in de oorlog tegen Oekraïne en diverse landen hebben daarover hun zorgen uitgesproken. Het Nederlandse kabinet sloot zich daar eerder bij aan.

Minister Brekelmans van Defensie zei vanochtend voor de vergadering van het kabinet dat zeker 1500 Noord-Koreaanse militairen in Rusland zijn gearriveerd. Hij verwacht dat die eerst in de regio Koersk worden ingezet en daarna misschien op andere plekken. Volgens Brekelmans gaat het vooral om speciale eenheden van het Noord-Koreaanse leger. Brekelmans wilde niet zeggen "hoe wij dat hebben weten te achterhalen".

Al veel sancties tegen Noord-Korea

De minister sprak van een duidelijke escalatie door Rusland en Noord-Korea samen, die hem grote zorgen baart: "We hebben dit in deze omvang niet eerder gezien." Volgens Brekelmans betekent dit dat Oekraïne niet alleen tegen Rusland, maar ook tegen Noord-Korea vecht en dat het Westen "een passend antwoord" moet geven.

Hij zei dat Nederland daarover overlegt met de bondgenoten. Brekelmans erkende dat het ingewikkeld is om met maatregelen tegen Noord-Korea te komen: "Iedere mogelijke sanctie die je kunt bedenken, is al tegen Noord-Korea ingesteld. Maar het Westen zal heel duidelijk het signaal moeten afgeven dat we dit veroordelen en onacceptabel vinden. Het kan niet zo zijn dat andere landen mee gaan vechten met Rusland."

Dit is de reactie van president Poetin op de vraag of er Noord-Koreanen vechten voor Rusland:

Bij 125 Nederlandse bedrijven is de uitstoot van één of meer zeer giftige stoffen tussen 2015 en 2022 gestegen. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Dat terwijl bedrijven sinds 2016 juist minder ziekmakende stoffen mogen uitstoten.

RTL Nieuws bestudeerde cijfers van 224 bedrijven die deze zelf hebben gerapporteerd over de uitstoot van 'Zeer Zorgwekkende Stoffen'. Deze stoffen zijn volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gevaarlijk voor mensen, omdat ze bijvoorbeeld de voortplanting belemmeren, kankerverwekkend zijn of zich in de voedselketen ophopen. Hierbij gaat het onder meer om kwik, lood en kankerverwekkende stoffen zoals benzeen en formaldehyde.

RTL keek alleen naar bedrijven waarover voor zowel 2015 als 2022 cijfers bekend zijn. Niet alle bedrijven die 'zeer zorgwekkende stoffen' uitstoten, zijn meegenomen in het onderzoek. Asfaltcentrales hoeven hun uitstoot bijvoorbeeld niet te melden.

Voor bedrijven geldt sinds 2016 een minimalisatieplicht: ze moeten er alles aan doen om te voorkomen dat deze stoffen in de lucht terechtkomen. Maar bij 56 procent van de onderzochte bedrijven lukt dat dus niet, concludeert RTL.

Verhoogd risico

"Ik schrik hiervan", zegt toxicoloog Paul Scheepers van de Radboud Universiteit tegen RTL. "Zeker omdat in Nederland op veel verschillende plekken gif wordt uitgestoten, worden er veel mensen aan blootgesteld en dan is iedere toename, zelfs een toename van 1 procent, al heel ernstig."

Vooral de toegenomen uitstoot van vier soorten PAK's (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen) baart Scheepers zorgen. Deze schadelijke stoffen ontstaan bij onvolledige verbranding en kunnen leiden tot een verhoogd risico op kanker.

Handhaven lastig

Een probleem met de regelgeving is dat deze lastig te handhaven is, stellen de provincies. Bedrijven moeten iedere vijf jaar een plan indienen waarmee ze laten zien dat zij het maximale doen om uitstoot te voorkomen.

Maar de criteria om dit plan te toetsen zijn volgens verschillende gedeputeerden vaag. Het is "ingewikkeld" om te bepalen wanneer "extra eisen nodig zijn en hoe ver die eisen moeten gaan", zegt de Limburgse gedeputeerde Marc van Caldenberg.

'Verkeerd gerapporteerd'

Bedrijven zeggen in een reactie tegen RTL dat ze hard werken aan vermindering van uitstoot van de giftige stoffen. Sommige wijten de toename aan een verhoogde productie.

Ook stelt een deel van de bedrijven dat de uitstoot ten opzichte van 1990 wel flink is gedaald. Ook zouden nieuwe, nog niet openbare cijfers wel een afname laten zien. Zo zegt de producent van steenwol en isolatiemateriaal Rockwool in Roermond dat de formaldehyde-uitstoot tussen 2022 en 2023 verminderde van 11.000 kilo naar 7500 kilo.

Tata Steel komt met het verweer in het verleden verkeerde cijfers te hebben doorgegeven. Zo zou het bedrijf in 2015 veel meer PAK's hebben uitgestoten dan werd gemeld aan de provincie. De uitstoot daalt inmiddels wel, stelt de staalproducent.

De Amerikaanse zanger Jack Jones is op 86-jarige leeftijd overleden. Hij had een lange, succesvolle carrière in de muziek, maar zal bij het Nederlandse publiek vooral bekend zijn van de titelmuziek van de Amerikaanse tv-serie The Love Boat. Jones leed aan leukemie.

De upbeat tune bracht kijkers tussen 1977 en 1987 wekelijks in tropische sferen aan het begin van de serie. "Kom aan boord, we verwachtten je al", verwelkomde de tekst van Paul Williams het publiek, "klaar voor avontuur en een nieuwe romance".

De zonovergoten tv-serie over een cruiseschip bood iedere aflevering een raamvertelling waarin enkele nieuwe reizigers avonturen aan boord beleefden. Daardoorheen waren dan verhalen vervlochten over de bemanning, zoals kapitein Stubing, scheepsarts Bricker, barman Isaac of reisleider Julie - het karakter dat de hele serie geïnspireerd had.

Luister hier het beroemde openingsmuziekje terug:

Toen Jones werd gevraagd zijn stem te lenen aan de themamuziek, had hij er aanvankelijk weinig vertrouwen in dat het concept succesvol kon zijn. "Succes ermee, maar ik ken niemand die een tv-serie over een cruiseschip gaat kijken", vertelde hij de producenten nadat ze het nummer hadden opgenomen.

Al snel moest Jones zijn ongelijk bekennen: de show werd een succes omdat wekelijks miljoenen Amerikanen wegdroomden bij de tropische locaties, romantische en humoristische plotlijnen en gaststerren als Tom Hanks of Jamie Lee Curtis. Ook Jones zelf scheepte eenmaal in, voor een aflevering waarin hij met zijn vader speelde.

De serie wordt nog altijd gezien als een geweldige reclame voor de cruise-sector: in 1970 gingen 500.000 mensen op een cruise, in 1997 waren dat er tien keer meer.

Romantisch repertoire

Jones' fluweelzachte stem leende zich uitstekend voor het escapistische vermaak. In de jaren zestig had hij al Grammy's gewonnen voor zijn mierzoete Lollipops and Roses en het swingende Wives and Lovers van Burt Bacharach. Als crooner in de trend van Tony Bennett en Dean Martin wist hij in de VS en Europa volle zalen te trekken. In 1989 kreeg hij een ster op Hollywoods Walk of Fame.

Zijn romantische repertoire ten spijt had Jones weinig geluk in de liefde: hij trouwde zes keer, waaronder een huwelijk van anderhalf jaar met actrice Jill St. John. Zij zou later als Tiffany Case de eerste Amerikaanse Bond-girl worden in Diamonds Are Forever.

Het succes van The Love Boat leverde Jones nieuwe luisteraars op: de single haalde zowaar de Amerikaanse Top 40. "Het was uitstekend voor mijn carrière. Veel mensen die mijn eerdere hits niet kenden dachten dat ik alleen maar dat liedje zong."

Omarmd

Ook nu nog, jaren nadat de Pacific Princess voor de laatste keer uitvoer, ligt het nummer nog makkelijk in het gehoor. Het werd geregeld als campy disco-niemendalletje geparodieerd, maar een Nederlandse houseversie haalde ook de hitlijsten.

De cruiselijn zelf omarmt het met liefde: de titelsong werd ooit gebruikt voor de veiligheidsfilmpjes aan boord en afgelopen maand voer nog een themacruise uit gewijd aan de serie.

Hoewel Amerikanen over anderhalve week in liefst vijftig staten naar de stembus gaan voor de presidentsverkiezingen, gaat het in de VS vooral over de zeven staten waar zowel Republikeinen als Democraten geen overduidelijke meerderheid hebben. De kandidaten Kamala Harris (Democraat) en Donald Trump (Republikein) zijn al maanden niet weg te slaan uit deze swing states. Want de experts zijn eensgezind: kiezers in deze staten bepalen wie straks de nieuwe president wordt. Wat is de stand van zaken in de strijd tussen Harris en Trump?

Conclusies trekken op basis van peilingen is giswerk, maar alle media in de VS durven wel te stellen dat het land afkoerst op uiterst spannende verkiezingen. In de gebundelde en gewogen peilingen van dataplatforms als FiveThirtyEight en RealClearPolitics ontlopen Trump en Harris elkaar nauwelijks in de zeven staten die zijn aangemerkt als swing state (Nevada, Arizona, Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, North Carolina en Georgia). In zo'n beetje alle gevallen valt het verschil tussen de twee binnen de foutmarge.

Kop of munt

FiveThirtyEight simuleert op basis van statistiekmodellen en peilingen de verkiezingen. In de recentste reeks van duizend simulaties won Trump 507 keer. Harris won 489 keer. In vier gevallen waren de verschillen zelfs te klein om een winnaar uit te roepen.

De datasite benadrukt in een verantwoording dat het te vroeg is om Trump op basis van de simulaties te bestempelen als favoriet op 5 november. "Hoewel Trump de afgelopen weken onmiskenbaar wat terrein heeft gewonnen, zouden een paar goede peilingen voor Harris haar morgen gemakkelijk weer aan de leiding kunnen brengen", aldus het platform. Volgens FiveThirtyEight is het "kop of munt" wie de verkiezingen wint.

Dat is ook de gedeelde conclusie van politiek analisten. Zij zijn het er over eens dat Pennsylvania een sleutelrol gaat spelen. Van de zeven swing states heeft die staat de meeste kiesmannen: negentien. Voor zowel Trump als Harris wordt het bijzonder lastig om zonder Pennsylvania de 270 kiesmannen te krijgen die nodig zijn voor het winnen van de verkiezingen.

Juist in Pennsylvania lijken de verschillen tussen de twee het kleinst: in de meeste peilingen is het verschil minder dan een procent. Aangezien elke stem doorslaggevend kan zijn, halen Trump en Harris in de laatste dagen van hun campagne alles uit de kast om vooral in de oostelijke staat de laatste twijfelaars over de streep te trekken. Zo bakte Trump er eerder deze week nog patat in een McDonald's en lanceerde zakenman Elon Musk, die Trump steunt, in Pennsylvania een geruchtmakend initiatief om elke dag een miljoen dollar te verloten onder mensen die een grondwetpetitie ondertekenen.

Harris kreeg deze week in de staat hulp van oud-president Obama en rockicoon Bruce Springsteen. Verder noemde Harris Trump woensdag een fascist bij een ontmoeting met kiezers in Pennsylvania, die live werd uitgezonden door CNN. Daarmee veranderde ze de toon van haar campagne: eerder bleef Harris weg van dergelijke typeringen en focuste ze op een meer optimistische boodschap voor het land.

Pas na de verkiezingen is er iets te zeggen over welke strategie het succesvolst was. Wel blijken kiezers bereid om naar de stembus te gaan, zeker op de plekken waar ze het verschil kunnen maken. North Carolina en Georgia noteerden vorige week recordaantallen op de eerste dag van het vervroegd stemmen in die staten en gisteren hadden al ruim 25 miljoen Amerikanen hun stem uitgebracht.

Harris heeft volgens kiezersonderzoek van persbureau AP de voorkeur bij kiezers die thema's als klimaat of abortus het belangrijkst vinden. Als het gaat om de economie of immigratie lijken de kiezers het meeste vertrouwen te hebben in Trump.

AP benadrukt daarbij dat tal van andere factoren ook een rol spelen bij de keuze voor een kandidaat, zoals persoonlijkheid, loyaliteit aan een partij en de sociale omgeving. Verder is de wereld aanzienlijk veranderd sinds de vorige verkiezingen in 2020, toen de coronapandemie nog topprioriteit was voor de Amerikaanse kiezer.

Legers aan advocaten

Daar komt bij dat peilbureaus al twee verkiezingen op rij moeite hebben om met name de achterban van Trump in kaart te brengen. In 2016 was het daardoor een enorme verrassing toen Trump de in de peilingen gedoodverfde winnaar Hillary Clinton versloeg.

Ook in 2020 was het verschil tussen winnaar Joe Biden en Trump kleiner dan gepeild: pas vier dagen na de verkiezingen werd Biden door vrijwel alle media uitgeroepen als winnaar, in een onrustige tijd vol hertellingen en tal van ongefundeerde stemfraudebeschuldigingen uit het kamp van Trump.

Het deed veel Amerikanen terugdenken aan de verkiezingen in 2000, toen Florida de sleutelstaat was in de strijd tussen de Democraat Al Gore en de Republikein George W. Bush. Uiteindelijk velde het Hooggerechtshof ruim een maand na de verkiezingen een oordeel en won Bush de staat, en het presidentschap, met een minimaal verschil van 537 stemmen.

Gezien de huidige, minieme verschillen in de zeven swing states is het goed denkbaar dat Amerikanen net als vier jaar geleden niet direct na de verkiezingen weten wie hun nieuwe president wordt. Sterker nog: het is iets waar beide partijen inmiddels rekening mee houden. Zowel de Democraten als Republikeinen hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in hun legers aan advocaten, in voorbereiding op misschien wel weer een slepend, juridisch gevecht om het presidentschap.

Het kabinet houdt de komst van Mohammed Khatib van de omstreden pro-Palestijnse organisatie Samidoun naar Nederland tegen. Hij zou maandag in Nijmegen spreken op uitnodiging van medewerkers van de Radboud Universiteit, maar minister Faber van Asiel heeft samen met haar collega Van Weel van Justitie besloten dat hij niet welkom is.

"De organisatie Samidoun, waar deze man toe behoort, spreekt steun uit voor verschillende terroristische organisaties, vraagt om de vrijlating van terroristen en noemt het plegen van terroristische aanslagen verzet. Voor het zaaien van haat en verheerlijking is absoluut geen plek in Nederland", staat in een verklaring van de ministers.

'Radicaliserend effect'

Faber en Van Weel begrijpen de onrust die is ontstaan over het spreken van Khatib en zeggen dat hij geweld tegen Israël legitimeert, vergoelijkt en verheerlijkt, waaronder geweld door organisaties die op de terrorismelijst van de Europese Unie staan: "Hij spreekt ook actief steun uit voor terroristische organisaties. Deze uitspraken kunnen een radicaliserend effect hebben. Deze conclusies hebben ertoe geleid dat voor een weigering is gekozen."

Faber en Van Weel benadrukken dat de vrijheid van meningsuiting een groot goed is en dat het "ook best mag schuren", maar dat dat dan wel binnen de democratische waarden moet blijven.

Sanctielijst

Eerder zei Van Weel al dat hij onderzocht of de komst van Khatib kon worden voorkomen. Hij noemde het bezoek toen niet wenselijk, maar hij wist toen nog niet of er ook wettelijk iets tegen te doen was. Die knoop hebben de ministers inmiddels dus doorgehakt.

Het kabinet steunt een Duits voorstel om Samidoun op de Europese sanctielijst te plaatsen, waardoor bijvoorbeeld tegoeden kunnen worden bevroren. Verder wil Van Weel van het Openbaar Ministerie en de inlichtingendiensten horen hoe ze omgaan met Samidoun en soortgelijke organisaties. "Hierbij is het altijd aan het OM en de diensten zelf om een afweging te maken."

Een speciaal team van zes verschillende diensten moest een vuist maken tegen 'ondermijnende criminaliteit'. Het project kostte tientallen miljoenen. Op dit moment wordt het team in allerijl opgedoekt, bij gebrek aan politieke steun.

In de Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit (NSOC) werken zes organisaties samen: politie, Openbaar Ministerie, douane, Belastingdienst, FIOD en marechaussee. Hun opdracht was om gezamenlijk nieuwe methoden te ontwikkelen tegen georganiseerde misdaad.

Afgelopen maart verlengde toenmalig demissionair minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid de samenwerking nog met twee jaar. Volgens haar waren er al mooie resultaten behaald: nieuwe inzichten over wapenhandel, het bedenken van slimmere controles op drugs en de inbeslagname van drie miljoen euro aan goud.

Toch trok de Tweede Kamer kort hierna opeens de stekker uit het team. Dit gebeurde nota bene op initiatief van Yesilgöz' eigen partij, de VVD. Die noemde NSOC "de zoveelste nieuwe organisatie" waarvan de meerwaarde onduidelijk is. De nieuwe minister van Justitie Van Weel (ook VVD), die in juli aantrad, besloot daarop het team "versneld af te bouwen".

Ontsteltenis

En dus wordt het pand in Driebergen momenteel leeggeruimd. Binnen NSOC is de ontsteltenis groot. Medewerkers vinden dat ze niet de kans hebben gekregen hun meerwaarde te bewijzen. Innovatieve werkwijzen bedenken en testen kost nu eenmaal tijd, klinkt het.

Maar in de Tweede Kamer was het vertrouwen bij voorbaat laag. Dat heeft alles te maken met de start van het team in 2020. Toen werd de voorloper van NSOC opgericht, het Multidisciplinair Interventieteam (MIT).

Aanleiding was de moord op advocaat Derk Wiersum. De politiek wilde dat er snel meer werd gedaan om zware misdaad aan te pakken. Het MIT was het antwoord, volgens sommigen een Nederlandse variant op de Amerikaanse opsporingsdienst FBI.

Concurrentie

Het team moest "gecoördineerd veel hardere klappen uitdelen aan criminele sectoren", zoals een van de deelnemers uitlegde. Aan ambities geen gebrek in het 150 pagina's tellende programmaplan, maar echt samenwerken onder één dak bleek ingewikkeld voor de zes 'moederorganisaties'.

Niet voor iedereen was even duidelijk wat precies de taken waren van het nieuwe anti-misdaadteam. Dat bovendien zou concurreren met de bestaande diensten, zowel inhoudelijk als op het personele vlak. De politie was bijvoorbeeld hard op zoek naar dataspecialisten, maar het nieuwe MIT ook.

Gedwongen huwelijk

Ook waren er praktische hobbels. Zo mochten de deelnemers niet zomaar gegevens met elkaar delen. Tientallen miljoenen gingen er naar het MIT, terwijl de twijfel over het 'gedwongen huwelijk' alleen maar toenam.

De laatste nieuwsbrief uit mei 2022 verhaalt over een MIT-workshop waarbij deelnemers eendjes van Lego moesten bouwen om elkaar beter te leren begrijpen. Diezelfde maand greep de minister in. Er werd te veel gepraat en te weinig concreet resultaat geboekt, vond Yesilgöz.

Ze besloot dat de focus vanaf nu kwam te liggen op nieuwe manieren om criminele geldstromen en foute dienstverleners aan te pakken. Ook gaf ze het beestje een nieuwe naam: NSOC.

Het team onderzocht de afgelopen anderhalf jaar corruptie in de haven, liet privévliegtuigen controleren op drugs en bekeek met de TU Eindhoven hoe je verstopt contant geld kunt detecteren in vrachtladingen. Volgens NSOC is het slechts een greep uit de projecten die iets nuttigs hebben opgeleverd.

Maar het politieke draagvlak bleek al verdwenen. De overeenkomst die ervoor moest zorgen dat de betrokken organisaties onderling informatie mochten uitwisselen, is er nooit gekomen. NSOC had 181 medewerkers moeten tellen (het MIT zelfs 400), maar het team is nooit boven de 100 mensen uitgekomen.

Jammer

De zes betrokken diensten noemen het opheffen van NSOC jammer. "Het had meerwaarde", zegt bijvoorbeeld de douane. De organisaties verzekeren dat de onderlinge samenwerking niet zal verdwijnen.

Maar het NSOC-personeel is daar niet zo zeker van. De medewerkers kennen hun oorspronkelijke werkgevers: die zijn gericht op hun eigen afdelingen, op hun eigen resultaten.

"Dat keurslijf loslaten, met z'n allen bij elkaar gaan zitten om te experimenteren, dat is echt een heel andere werkwijze", reageert NSOC-directeur Joost van Slobbe. "Natuurlijk zal er worden samengewerkt, maar ik ben bang dat het meer van hetzelfde zal opleveren."

Prullenbak

Deskundigen op het gebied van ondermijnende criminaliteit hebben een dubbel gevoel bij de plotselinge opheffing van het team. "Je zou toch willen dat de overheid plannen maakt voor de lange termijn", zegt Teun van Ruitenburg, lector ondermijning aan de Avans Hogeschool. "Nu is er heel veel opgetuigd, dat door een politieke beslissing zomaar weer de prullenbak in gaat. Dat steekt."

Tegelijkertijd is het ongeduld te begrijpen, zegt hij. Uit een eerdere evaluatie blijkt volgens Van Ruitenburg dat de betrokken organisaties niet goed wisten wat ze precies met het team wilden bereiken. "De vraag of je genoeg resultaat hebt geboekt, valt of staat met de vraag wat je gedaan wil hebben. Ze hebben hun doelen te weinig concreet gemaakt."

Aan het MIT en NSOC zijn intussen wel vele miljoenen besteed. "Veel mensen zullen dit zonde vinden van het geld. Omdat medewerkers wel nieuwe kennis en ervaring mee terugnemen, hoop ik dat het niet voor niets is geweest."

Goedemorgen! In de laatste ministerraad voor het herfstreces wordt gesproken over de voorgenomen 'asieldeal' en in Mexico beginnen de vrije trainingen in de Formule 1.

Eerst het weer: er is een mix van wolken en zon. In de middag domineert de zon op steeds meer plaatsen. De zuidenwind voert zachte lucht aan. Het wordt 17 tot 19 graden.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

De coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben onder leiding van premier Schoof op het Catshuis een akkoord bereikt over de asielmaatregelen. "We zijn eruit", zegt PVV-leider Wilders op X. "Het was een heel mooie avond, wij kunnen ermee leven", zei BBB-fractievoorzitter Van der Plas tegen de wachtende journalisten.

Het overleg tussen de coalitiepartijen duurde ruim acht uur. Op vragen waar het zo lang over ging, wilde VVD-fractievoorzitter Yesilgöz geen antwoord geven. "Alles kunt u morgen lezen, als het in de ministerraad is behandeld." Bronnen zeggen tegen de NOS dat rond de spreidingswet en woningen voor statushouders duidelijkere afspraken zijn gemaakt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Ze zijn vaak gezichtsbepalend voor een stad of dorp: kerktorens. En die moeten allemaal worden onderhouden. Maar de vrijwilligers van een kerkbestuur weten vaak niet hoe ze het geld voor die renovaties bij elkaar kunnen krijgen.

Fijne dag!

Als de Verenigde Staten hun economie gaan beschermen met hogere importtarieven, dan gaat dat ten koste van de groei van de Nederlandse economie. Daarvoor waarschuwt Rabobank in een rapport over de komende presidentsverkiezingen. Eerder deze week waarschuwde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voor lagere groei van de wereldeconomie bij protectionistische maatregelen.

De Republikeinse presidentskandidaat Trump wil Amerikaanse bedrijven beschermen door importtarieven te verhogen. "We beschermen onze bedrijven met tarieven", zei Trump vorige week. "We krijgen duizenden bedrijven die naar ons land komen. Het mooiste woord in het woordenboek is wat mij betreft tarieven."

Rabobank berekende wat een universeel tarief van 10 procent - het voorstel van Trump - betekent voor de Nederlandse economie. Ook werd gekeken naar een scenario waarin een tarief van 5 procent wordt ingevoerd en wat er gebeurt als Trumps Democratische tegenstander Harris de nieuwe president wordt.

Rabobank stelt dat in het Trump-scenario met 10 procent heffingen de Nederlandse economie op lange termijn 10 miljard euro kleiner is dan in het Harris-scenario. Ook loopt de inflatie op: volgens de berekeningen komt die 0,9 procentpunt hoger uit.

Tegenmaatregelen

Dat komt deels doordat producten uit de VS duurder worden. Fabrikanten in Amerika moeten door de heffingen meer betalen voor grondstoffen en onderdelen die zij voor hun producten nodig hebben. Daarnaast verwacht de bank dat de EU tegenmaatregelen invoert. Dat zouden eigen heffingen kunnen zijn waardoor producten uit de VS sowieso duurder worden.

Het is niet zo dat onder Harris de VS geen invoertarieven zal hanteren. De huidige president Biden heeft de heffingen van zijn voorganger Trump niet teruggedraaid en het is niet de verwachting van de bank dat Harris dat wel gaat doen. Volgens Rabobank zijn de verwachte effecten van haar beleid voor Nederland vooralsnog klein, omdat de tarieven laag blijven.

Kleine open economie

Zowel Rabobank als het IMF onderstreept dat internationale samenwerking belangrijk is om negatieve economische gevolgen te beperken. Voor Nederland, als kleine open economie, is het van belang dat handelsbetrekkingen met belangrijke partners zoals de VS zo soepel mogelijk blijven verlopen.

Mocht het toch tot hogere tarieven komen, dan pleiten de onderzoekers voor slimme tegenmaatregelen om de schade voor Nederland zo veel mogelijk te beperken.

De hoofdaanklager in Los Angeles gaat aan de rechtbank vragen om een mildere straf voor Lyle en Erik Menendez. De broers werden in 1996 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor het vermoorden van hun ouders. De veelbesproken zaak kreeg dit jaar extra aandacht vanwege de miniserie op Netflix: Monsters: The Lyle and Erik Menendez Story waarin onder anderen Javier Bardem een van de hoofrollen speelt. Ook verscheen er een documentaire.

Hoofdaanklager George Gascón gaat de rechter vragen om de levenslange gevangenisstraf van de twee om te zetten in een celstraf van 50 jaar. Omdat beide broers onder de 26 jaar oud waren toen ze in 1989 de moorden pleegden, komen ze dan direct in aanmerking om voorwaardelijk te worden vrijgelaten. Begin deze maand kondigde de hoofdaanklager al aan opnieuw naar de zaak te gaan kijken.

Volgende maand voor rechter

Naar alle waarschijnlijkheid wordt de zaak volgende maand voor de rechter gebracht. Lyle en Erik Menendez bekenden hun ouders te hebben doodgeschoten. Zij waren ten tijde van de moord respectievelijk 21 en 18 jaar oud. Volgens de broers vreesden zij dat hun ouders op het punt stonden om hen te vermoorden. Daarmee zouden de ouders hebben willen voorkomen dat mensen erachter kwamen dat vader José Menendez Erik en Lyle jarenlang seksueel had misbruikt.

Fysiek bewijs voor de verkrachting ontbreekt. Wel is er ook de recente verklaring van Roy Rossello, een voormalig lid van de populaire jongensgroep Menudo. De vader van de broers was platenbaas van RCA Records, dat de groep onder contract had. Rossello beschuldigt José Menendez ervan dat hij hem drogeerde en meerdere keren verkrachtte. In een recente petitie voor hun vrijlating werd het verhaal van Rossello opgenomen.

Een groot deel van de familie van de broers pleitte jarenlang voor vrijlating. Meerdere familieleden stelden net als hun advocaten dat er vandaag de dag meer begrip is voor de impact van seksueel misbruik en dat de broers tegenwoordig niet meer zouden zijn veroordeeld.

'Ze hebben hun schuld afbetaald'

Tijdens een persconferentie zei hoofdaanklager Gascón dat hij ervan overtuigd is dat de broers "hun schuld afbetaald hebben". Gascón is in een herverkiezingsstrijd verwikkeld met de voormalige aanklager Nathan Hochman. Die claimt dat Gascón te vaak lichtere straffen voorstelt voor eerder veroordeelde criminelen. Volgens Hochman is de aankondiging van Gascón minder dan twee weken voor de verkiezingen een "wanhopige politieke zet".

Een deel van de Amerikaanse fastfoodketens gebruikt geen verse uien meer in gerechten na de E. coli-uitbraak bij een aantal McDonald's filialen. De uien zijn waarschijnlijk de besmettingsbron en zijn daarom door McDonald's in de ban gedaan. Door de bacterie is een persoon overleden en werden 49 mensen ziek.

Een klein deel van alle Burger King-ketens in de VS gebruikt nu ook tijdelijk geen verse uien meer in salades en op burgers, meldt een woordvoerder aan persbureau Reuters. Ook Yum, dat onder meer Pizza Hut en Kentucky Fried Chicken bezit, kondigde aan uien deels van het menu te halen.

Bron van besmettingen

De Amerikaanse Food & Drug Administration, die de kwaliteit van voedsel controleert, doet nog onderzoek naar de bron van de besmettingen. Maar net als McDonald's zegt het controleorgaan dat de meest waarschijnlijke besmettingsbron de verse uienringen zijn die op de hamburger de Quarter Pounder worden geserveerd.

Volgens McDonald's gaat het om uien van leverancier Taylor Farms. Hoewel de leverancier nog niet heeft gereageerd, heeft het eergisteren wel een aantal partijen gele uien uit een productiefaciliteit in Colorado teruggeroepen. Ongeveer 5 procent van de Burger King-ketens in de VS krijgt uien van deze leverancier.

Vlees

Ondanks dat McDonald's zegt dat de bacterie in de uien zat, is nog niet helemaal uit te sluiten dat de bacterie in het vlees van de burger zat. Daarom wordt in ongeveer een vijfde van alle McDonald's-restaurants de Quarter Pounder helemaal niet meer verkocht.

In totaal zijn in tien staten mensen ziek geworden nadat ze bij de keten gegeten hadden. Het gaat om mensen in de staten Iowa, Kansas, Missouri, Montana, Nebraska, Oregon, Utah, Wisconsin en Wyoming. De meeste zieken kwamen uit Colorado.

De coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben onder leiding van premier Schoof op het Catshuis een akkoord bereikt over de asielmaatregelen. "We zijn eruit", zegt PVV-leider Wilders op X. "Het was een hele mooie avond, wij kunnen ermee leven", zei BBB-fractievoorzitter Van der Plas tegen de wachtende journalisten.

VVD-fractievoorzitter Yesilgöz zei bij het naar buiten lopen: "We hadden wat met elkaar te bespreken maar ik ben blij dat we eruit zijn." Het overleg tussen de coalitiepartijen duurde ruim 8 uur. Op vragen waar het dan zo lang over ging, wilde Yesilgöz geen antwoord geven. "Alles kunt u morgen lezen, als het in de ministerraad is behandeld."

Ook waarnemend fractievoorzitter Van Vroonhoven van NSC wilde niet zeggen of er aan de uitgelekte plannen van woensdag nog veel veranderd is. "Daar kan ik nu niets over zeggen, jullie zullen het morgen zien."

Dit zijn de reacties na afloop in beeld:

Bronnen zeggen tegen de NOS dat rond de spreidingswet en woningen voor statushouders duidelijkere afspraken zijn gemaakt.

Vooral de VVD vroeg zich af of bepaalde maatregelen voor gemeenten wel uitvoerbaar zijn. Het gaat bijvoorbeeld over het snel afschaffen van de spreidingswet. Met deze wet zijn alle gemeenten verplicht om een aantal asielzoekers op te vangen. Het snel afschaffen lost voor veel gemeenten echter niets op zolang het aantal asielzoekers hetzelfde blijft. Dit kan voor bepaalde gemeenten die wel asielzoekers willen opvangen juist voor extra druk zorgen, vreest de VVD.

En het afschaffen van de plicht voor gemeenten om voor statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) woonruimte te regelen kan ook voor problemen zorgen, klinkt het daar. De 'evenwichtige' verdeling over het land valt dan immers weg, terwijl de toestroom van mensen zonder huisvesting hetzelfde blijft. De Rijksoverheid moet dan wel klaar zijn om de huisvestingstaken van gemeenten te kunnen overnemen.

Daarom is besloten dat het wetsvoorstel om de spreidingswet af te schaffen tegelijk moet worden ingediend met de wetvoorstellen die de toestroom van asielzoekers moeten verminderen. Dit zou de bezwaren van gemeenten moeten wegnemen. Het kabinet gaat de voorstellen nog dit jaar indienen, is de bedoeling,

Vandaag in de ministerraad

Vandaag wordt de 'asieldeal', waar de vier partijen het dus over eens zijn, besproken in de ministerraad. Daarna zal het kabinet de plannen bekendmaken en er vragen over beantwoorden.

PVV-leider Wilders en waarnemend NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven hadden eerder deze week hun grootste verschillen weten te overbruggen. Gisteravond moesten zij hun gezamenlijke voorstel aan de andere twee partijen uitleggen.

Daarvoor kwamen de vier coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB bij elkaar op het Catshuis om met premier Schoof te overleggen. VVD en BBB hadden nog veel vragen, zeiden Yesilgöz en Van der Plas bij aankomst.

De 'asieldeal' is voor het grootste gedeelte een uitwerking van afspraken die de vier partijen al maakten in het coalitieakkoord. Maar er zijn ook wat nieuwe afspraken, en die riepen mogelijk vragen op.

Drie jaar

Die nieuwe afspraken gaan over het mogelijk veilig verklaren van regio's in Syrië en het daardoor kunnen afwijzen en terugsturen van Syrische asielzoekers. Ook nieuw is dat toekomstige verblijfsvergunningen maximaal drie jaar geldig zullen zijn. Daarnaast wordt de spreidingswet mogelijk nog dit jaar ingetrokken. En de taakstelling voor gemeenten om statushouders een huis aan te bieden vervalt.

Wilders heeft om de deal mogelijk te maken zijn grote wens opgegeven om maatregelen via het noodrecht in te voeren. Die hadden snel genomen kunnen worden omdat de Tweede en Eerste Kamer dan pas achteraf over de maatregelen kunnen stemmen. Nu gaat alles via 'gewone' wetgeving en moeten de beide Kamers eerst akkoord gaan.

Er is al veel kritiek te horen van belangenorganisaties en gemeenten. Vandaag moet blijken wat het kabinet de komende maanden in gang gaat zetten. Dat er een strenger asielbeleid wordt voorbereid dan er nu geldt in Nederland, staat vast.