NOS Nieuws - Algemeen

Verloskundigen in Amsterdam willen vooraf betrokken worden bij verkeersingrepen in de stad. Waar andere hulpdiensten in geval van spoed de maximumsnelheid mogen overschrijden en de trambaan mogen gebruiken, geldt dat voor verloskundigen niet.

Daardoor wordt het steeds lastiger om op tijd bij bevallingen in de stad te komen, zegt Antje-Martje Bakker. Zij is directeur van de EVAA, een samenwerkingsverband van 140 verloskundigen in de regio. Dat komt niet alleen door de verlaging van de maximumsnelheid; ook door de wegopbrekingen en steeds grotere verkeersdrukte.

Bij spoedgevallen kunnen verloskundigen soms niet anders dan de maximumsnelheid van 30 kilometer per uur overschrijden. Met als gevolg een boete. "Het moet mogelijk worden om die boete kwijt te laten schelden", zegt Bakker. Daarnaast wil Bakker dat de gemeente ontheffingen gaat verlenen aan verloskundigen om over de trambaan te mogen rijden als dat nodig is. "Daar moeten snel afspraken over komen", zegt ze tegen stadsomroep AT5.

Bakker sprak bij de gemeente al eerder de wens uit om als verloskundige vooraf betrokken te worden bij verkeersingrepen in de stad.

Snel en veilig

De gemeente is met verschillende beroepsgroepen in gesprek over bereikbaarheid in de stad, zegt wethouder Melanie van der Horst (Verkeer). Zo ook met de zorgsector, onder wie de verloskundigen. Maar uitzonderingen zijn niet zomaar gemaakt, benadrukt Van der Horst. "We zijn gebonden aan landelijke regelgeving. Bijvoorbeeld welke nood- en hulpdiensten met sirene en zwaailichten mogen rijden."

"Tegelijk is het voor Amsterdammers heel belangrijk dat verloskundigen snel en veilig bij hun patiënten kunnen. Daarom gaan we in gesprek om te kijken hoe we kunnen zorgen voor goede bereikbaarheid, nu en in de toekomst."

Drie boetes

Daar is verloskundige Roos Neervoort blij mee. Zij doet bevallingen in het centrum van de stad. Ze heeft de afgelopen maanden drie boetes van in totaal 250 euro gekregen voor het overschrijden van de maximumsnelheid. Soms is 30 kilometer per uur niet voldoende om op tijd bij een bevalling te zijn, zegt ze tegen de stadsomroep.

"Er zijn uitzonderingen voor huisartsen, ambulances en veel andere zorgverleners", zegt ze. "Wij zijn daar niet in meegenomen, en dat maakt het werk soms wel lastig."

Steeds vaker redt Neervoort het niet om op tijd op plek van bestemming aan te komen. Dan is videobellen vanuit een stilstaande auto nog een oplossing. "De vrouw bevalt dan met mij op de Facetime. Dat gaat vaak ook goed, maar voor de ondersteuning is het gewoon fijn als ik erbij kan zijn."

"Ontzettend moeilijk en pijnlijk." Zo omschrijft dr. Moussa Ousman het besluit van Artsen zonder Grenzen om hun activiteiten tijdelijk te staken in Djibo, een stad in het noorden van Burkina Faso. Volgens Ousman, die voor de hulporganisatie werkt als projectcoördinator West- en Centraal-Afrika, ging de organisatie niet over één nacht ijs. "Want we nemen hiermee ook een zekere afstand tot de bevolking die onze hulp nodig heeft."

Djibo ligt in het noorden van Burkina Faso, dicht bij de buurlanden Mali en Niger. Dit drielandengebied is in het afgelopen decennium uitgegroeid tot broedplaats voor jihadisten en criminelen. Verschillende groepen, zoals het aan Al Qaida gelieerde JNIM, plegen er terreuraanslagen, massa-ontvoeringen en sabotageacties.

Artsen zonder Grenzen werkt sinds 2017 in Burkina Faso. In de kwetsbaarste gebieden, waaronder tot voor kort Djibo, ondersteunen zij onder meer zorgfaciliteiten en waterpunten. Basale zorg, aldus Ousman, die de plaatselijke autoriteiten niet zelf kunnen dragen. "Vanwege de regentijd zien we nu bijvoorbeeld veel gevallen van malaria."

Maar in Djibo werd de organisatie steeds vaker doelwit van het oplaaiende terreurgeweld. Zo werden het plaatselijke kantoor em de door hen ondersteunde klinieken en waterpunten regelmatig beschoten of in brand gestoken. Eerder besloten zij daarom hun activiteiten al af te schalen.

Genadeklap

De gewelddadige dood van een collega, een 37-jarige man die sinds 2020 voor hen werkte, was de genadeklap. "Toen zijn we gaan praten met de plaatselijke autoriteiten en met de gemeenschap," zegt Ousman. "We hebben hun uitgelegd dat we zo niet door konden gaan."

De hoop is dat de veiligheidssituatie op den duur verbetert, waardoor Artsen zonder Grenzen de veiligheid van hun werknemers beter kan waarborgen en activiteiten weer kunnen worden opgepakt. De klinieken waarmee zij samenwerken hebben ze voor hun vertrek extra bevoorraad. "We hebben grote donaties achtergelaten, zoals medicijnen en medische apparatuur", zegt Ousman. "Daarmee moeten ze zo'n drie tot zes maanden vooruit kunnen."

De cijfers stemmen alleen weinig optimistisch. Sinds terreurgroepen in 2015 voet aan de grond kregen, zijn volgens conflictmonitor ACLED meer dan 26.000 burgers en militairen om het leven gekomen, 6000 van hen dit jaar. Twee miljoen mensen zijn op de vlucht geslagen.

Burgers vechten mee

Een dubbele staatsgreep in 2022, waarbij militairen de macht overnamen, gaf een deel van de bevolking aanvankelijk hoop. De junta beloofde een krachtiger aanpak van de terreurgroepen, waarbij ook burgers werden opgetrommeld om mee te vechten. Wie kritiek levert, riskeert een gevangenisstraf of maakt kans om te verdwijnen. Het gevolg is dat nog maar weinig mensen zich durven uit te spreken.

Toch gaan burgers in Djibo, dat door het grote aantal ontheemden uit de regio enorm is gegroeid, regelmatig de straat op om te protesteren. Sinds twee jaar wordt de stad omcirkeld door terreurgroepen, waardoor alle belangrijke aanvoerroutes zijn afgesneden. Voedsel en medicijnen worden mondjesmaat via militaire konvooien of vliegtuigen geleverd, en zijn daardoor in prijs omhoog geschoten.

Volgens Ousman zoekt Artsen zonder Grenzen uit of zij hun partners in Djibo op afstand kunnen helpen, bijvoorbeeld door ze vanuit andere locaties in Burkina Faso te blijven bevoorraden. "We hopen voor hen nuttig te blijven, we zoeken in overleg uit wat er mogelijk is."

Tupperware is verkocht aan een groep kredietverstrekkers. Met de deal is 23,5 miljoen dollar (zo'n 21,8 miljoen euro) gemoeid. Ook wordt meer dan 63 miljoen dollar aan schulden kwijtgescholden. Het bedrijf maakte de deal bekend op een hoorzitting bij de faillissementsrechtbank in de Amerikaanse stad Wilmington.

Vorige maand werd duidelijk dat Tupperware in zwaar weer zat. Het bedrijf kondigde toen een zogeheten Chapter 11-procedure aan. Tijdens zo'n procedure kan er makkelijker worden gereorganiseerd.

In 2021 stopte het bedrijf in Nederland en de afgelopen jaren voerde het Amerikaanse moederbedrijf bezuinigingen door. In juni besloot het z'n Amerikaanse fabriek te sluiten en te verplaatsen naar Mexico.

Tupperware werd vlak na de Tweede Wereldoorlog opgericht door de Amerikaan Earl Tupper. Zijn kunststofbakjes waarin je luchtdicht voedsel kunt bewaren werden in huiskamers gedemonstreerd en verkocht. Huisvrouwen konden zich aanmelden als verkoper van de bakjes, waardoor zij via de Tupperware Home Party een nieuw verdienmodel kregen.

Een grote zoetwatervis die al sinds begin deze eeuw uitgestorven leek, is toch weer opgedoken. Voor de derde keer in relatief korte tijd is een reuzenzalmkarper gezien in de Mekongrivier in Cambodja.

De reuzenzalmkarper (aaptosyax grypus) is ruim een meter lang. Het dier is drie keer gezien tussen 2020 en 2023, is nu bevestigd in een wetenschappelijke studie. De vis werd drie keer aangetroffen buiten het gebied waar de reuzenzalmkarper oorspronkelijk voorkwam. Dat zou kunnen betekenen dat het leefgebied groter is dan gedacht, maar het kan er ook op wijzen dat de vissen gemigreerd zijn naar andere leefgebieden, denken onderzoekers.

Het 'spook van de Mekong', zoals de bijnaam van de vis luidt, had altijd al een ongrijpbaar en mysterieus imago. De soort is altijd zeldzaam geweest. Er zijn officieel nog geen 30 exemplaren van geteld. Aan het eind van de jaren negentig begon hun aantal af te nemen, en in 2005 werd hij voor de laatste keer gezien. Tot kort geleden.

Natuurbeschermers zijn blij met de vondst. Volgens hen is het een aanwijzing dat de Mekong minder vervuild is. Ze hopen dat het goede nieuws aanleiding is om meer te doen aan natuurbehoud in de regio.

94 procent minder grote vissen

In de Mekongrivier leven meer dan 1100 vissoorten. Veel daarvan komen nergens anders voor. Wetenschappers zien het aantal vissen de laatste jaren in hoog tempo afnemen. 113 soorten staan op het punt van uitsterven. Van de grote zoetwatervissen - vissen van 30 kilo of meer - is de populatie wereldwijd sinds 1970 met maar liefst 94 procent afgenomen, concluderen onderzoekers.

Dat is vooral te wijten aan klimaatverandering. Het gebied heeft steeds meer te maken met verdroging. Door de kap van bossen verdwijnen de kraamkamers van vissen, en ook hebben de dieren veel te lijden onder de aanleg van stuwdammen.

De politie ziet een sterke toename van het aantal incidenten met explosieven. Bij ruim de helft van die incidenten is volgens de politie geen link met criminaliteit. "Het lijkt een maatschappelijke trend te worden om ruzies met een aanslag te beslechten", zegt Jos van der Stap van de politie.

Het aantal aanslagen met explosieven in Nederland neemt sinds een paar jaar sterk toe, vooral bij woningen. Vorig jaar was er een verdubbeling ten opzichte van het jaar ervoor. Dit jaar zet de stijgende trend zich door, met tot nu toe 768 incidenten met een explosief. Vorig jaar waren dat er in dezelfde periode 497.

Het idee dat de meeste aanslagen te maken hebben met een conflict in het criminele milieu, is volgens de politie achterhaald. "We schatten dat er bij ruim de helft van de incidenten geen link is met criminaliteit, zegt Van der Stap. "Een groot probleem is dat particulieren veel te gemakkelijk aan zwaar explosief materiaal kunnen komen en dat de drempel om het te gebruiken laag is."

Onlangs werd bijvoorbeeld Den Bosch opgeschrikt door een reeks explosies. De ontploffingen hebben volgens Omroep Brabant mogelijk te maken met een conflict onder dakdekkers in de stad. Ook een huis in Maassluis werd twee keer in korte tijd getroffen.

Vorig jaar zei criminoloog Jasper van der Kemp dat copycatgedrag mogelijk een rol speelt. "Het idee is: dit is iets wat werkt. Het is een relatief eenvoudige manier om angst te creëren." Je kunt een gevaarlijk explosief laten afgaan als je ruzie hebt met iemand, legt hij uit. "Dan laat je zien: we weten waar je bent, we kunnen je raken. Dat doen we niet, maar we laten een explosief afgaan om te laten zien dat dit het risico is dat je loopt."

In een academisch ziekenhuis in Uppsala in Zweden is bij 33 vrouwen onnodig de baarmoeder verwijderd. Ze kregen te horen dat bij hen een voorstadium van baarmoederkanker was vastgesteld, maar dat bleek niet te kloppen. Bij een groot aantal vrouwen werden ook de eierstokken weggehaald.

De fouten kwamen aan het licht nadat een onderzoek was ingesteld vanwege een opmerkelijke toename van het aantal diagnoses van baarmoederkanker. Volgens het ziekenhuis is niet een arts of laborant verantwoordelijk. Het ziekenhuis spreekt van "systematische overdiagnose". Men zou "te streng zijn geweest" bij het beoordelen van monsters.

De getroffen vrouwen zijn tussen de 38 en 85 jaar oud. Ze komen in aanmerking voor een schadevergoeding.

Het ziekenhuis heeft excuses aangeboden. "Operaties waren onnodig. Dit had nooit mogen gebeuren. Het verwijderen van de baarmoeder is een zware operatie met grote en onomkeerbare gevolgen. Ze hebben onze volledige steun", aldus het ziekenhuis in een verklaring.

Het ziekenhuis heeft een onderzoek aangekondigd, schrijft het Zweedse Aftonbladet. Volgens de krant had geen van de vrouwen een kinderwens meer.

Veertien gemeenten gaan door met de voorbereidingen om de meest vervuilende bedrijfsauto's per 1 januari uit de binnenstad te weren. Dit melden ze in een gezamenlijke verklaring in reactie op het voorstel van de VVD om de 'zero-emissiezones' voor alle gemeenten uit te stellen tot 2029.

Het voorstel kreeg vandaag in de Tweede Kamer steun van PVV, BBB, SGP, FvD, Denk, CDA en JA21, die samen met de VVD een meerderheid van 83 zetels hebben.

Vervuilende bestelbussen en vrachtwagens van emissieklasse 4, ouder dan vijftien jaar, worden per januari 2025 uit de veertien binnensteden geweerd. Wie wel met zo'n type de binnenstad inrijdt, riskeert straks een boete.

Uit cijfers die de NOS opvroeg bij de RAI-vereniging blijkt dat driekwart van de huidige bestelbusjes die op diesel rijden, tot ten minste 1 januari 2027 nog de 'zero-emissie zones' in mogen rijden. Grotere vrachtwagens kunnen tot 1 januari 2030 een ontheffing aanvragen.

'Bijsturen'

In het hoofdlijnenakkoord hebben de coalitiepartijen afgesproken om de mogelijkheden voor uitstel van de uitstootvrije zones te bekijken. Verantwoordelijk staatssecretaris Jansen van PVV liet donderdag weten dat gemeenten in hun recht staan als ze de beperkingen op 1 januari 2025 invoeren.

Wel wil hij ondernemers hulp bieden om gemeenten "bij te sturen". Hij zei niet wat de concreet inhoudt.

De Kamermeerderheid wil dat Jansen voor 1 november met een plan komt waarbij alle ondernemers uitstel kunnen krijgen. Maar de gemeenten zijn zelf bevoegd om de zero-emissiezones in te voeren en kunnen ook bepalen wanneer zij dat doen.

Onbegrip bij gemeenten

De veertien gemeenten die per 1 januari de uitstootvrije zone willen invoeren, gaan daarom door met de voorbereidingen. Het zijn Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Amersfoort, Zwolle, Delft, Utrecht, Tilburg, Leiden, Assen, Eindhoven, Gouda, Maastricht en Nijmegen.

"Dit voorstel van de Kamer staat haaks op onze plannen. Wij begrijpen niet dat de staatssecretaris twee maanden voor aanvang de stekker uit een proces van zorgvuldige communicatie wil trekken, terwijl alle ondernemers net weten waar ze aan toe zijn", zegt de Tilburgse wethouder Rik Grashoff (GroenLinks-PvdA) namens de veertien gemeenten.

"Daarnaast kan dit niet, want de bevoegdheid voor deze zones ligt lokaal. Het proces is klaar en de besluiten zijn in overleg met het Rijk en de ondernemersverenigingen genomen.

Als we deze besluiten in zouden moeten trekken, moeten we weer tijd nemen voor andere besluiten. Dit brengt verwarring met zich mee. Niemand zit daarop te wachten."

Onduidelijkheid

Brancheverenigingen zijn niet blij met de onduidelijkheid. "Tien jaar geleden is al begonnen met de voorbereiding van zero-emissiezones. Het kan niet zo zijn dat de invoering twee maanden voor de ingangsdatum wordt vertraagd omdat een nieuwe coalitie er anders over denkt", zegt Frits van Bruggen, voorzitter van de RAI-vereniging.

RAI vindt dat het kabinet beter kan inzetten op het oplossen van knelpunten. "Het aantal snellaadstations is nu simpelweg onvoldoende voor de vraag die er is. Ook de capaciteit bij energie- en netwerkbeheerders moet dringend worden uitgebreid. Wat ons betreft moet het kabinet daaraan alle aandacht geven."

MKB Nederland vindt dat ondernemers vooral gebaat zijn bij landelijk beleid. "Er zijn te weinig aansluitingen voor elektriciteit. We willen dat er landelijk beleid komt voor ontheffingen, zodat ondernemers niet in de knel komen en er geen lappendeken is aan regelgevingen, waardoor ondernemers in elke stad aan andere eisen moeten voldoen."

Branchevereniging Transport en Logistiek Nederland (TLN) baalt vooral van de nieuwe onduidelijkheid door het uitstel. "We hopen nog steeds dat het er niet van komt. Er zijn genoeg uitzonderingen en regelingen en veel ondernemers hebben al stappen gezet", laat een woordvoerder weten.

Druk op de ketel

Bloemist Ron Reukers uit Zwolle besloot niet lang geleden te investeren in een nieuw busje. Dat hij met zijn oude dieselbus per 1 januari niet meer de binnenstad in zou mogen rijden, speelde mee. "Deze stap had ik waarschijnlijk anders ook wel genomen, maar deze maatregel zorgde wel voor meer druk op de ketel", zegt Reukers. "Ik kan nu aan mijn klanten laten zien dat ik duurzaamheid belangrijk vind."

Helmi Faas van bloemenwinkel Faas est. 2016 uit Leiden hoopt op uitstel. "Een elektrische auto kost tussen de 40.000 en 60.000 euro. Ik heb na de coronapandemie het geld niet om een elektrische auto aan te schaffen."

Ze rijdt in een diesel uit 2000. Volgens haar kan die nog wel tien jaar mee. "Leiden wil het braafste jongetje van de klas zijn en voorop lopen met duurzaamheid in de binnenstad. Er zijn nu al te weinig oplaadpunten, dat zie je al met personenauto's in de straat."

De president van Oostenrijk heeft Karl Nehammer van de ÖVP opdracht gegeven een nieuwe regering te vormen. Daarmee breekt Alexander Van der Bellen (Groenen) met de traditie om de leider van de grootste partij daarvoor te vragen.

Nehammer, de zittende bondskanselier van Oostenrijk, wacht dan ook een ingewikkelde taak. De radicaal-rechtse FPÖ van Herbert Kickl won vorige maand de parlementsverkiezingen met bijna 29 procent van de stemmen, gevolgd door de conservatieve ÖVP met ruim 26 procent.

Alleen de ÖVP wil met de FPÖ samenwerken, en dan nog slechts onder voorwaarden die voor die partij niet aanvaardbaar zijn.

De weerstand tegen de FPÖ heeft onder meer te maken met Kickls rol in een Russisch spionageschandaal en de openlijk pro-Russische houding van de partij. Na de verkiezingsuitslag gingen duizenden mensen in Wenen de straat op om te demonstreren tegen een mogelijke regeringsdeelname van de radicaal-rechtse partij.

'Klap in het gezicht'

Herbert Kickl is ook persoonlijk omstreden. Hij ziet zichzelf als Volkskanzler, een titel die de nazi's vroeger voor Adolf Hitler gebruikten. Ook is hij bekend van zijn uitspraak dat de politiek niet het recht moet volgen maar het recht de politiek.

Over het besluit van de president om Karl Nehammer aan te wijzen, zegt Kickl in een bericht op Instagram dat zijn overwinning "voor veel van jullie een klap in het gezicht is". Hij verzekert zijn volgers ervan dat "het laatste woord nog niet gesproken is".

De ÖVP is de enige partij die de deur voor samenwerking op een kier heeft gehouden. Maar partijleider Nehammer heeft meerdere keren gezegd niet te willen samenwerken zolang Herbert Kickl de leider van de FPÖ is. Ook zei hij dat Kickl onder geen beding bondskanselier mag worden. Herbert Kickl zegt op zijn beurt dat zijn partij alleen in de regering zal stappen met hem als bondskanselier.

Derde partij nodig

Voor de hand ligt nu een samenwerking van de ÖVP met de sociaaldemocratische SPÖ, die 21 procent van de stemmen kreeg. De ÖVP en de SPÖ, de twee traditionele machtspartijen in Oosterrijk, hebben vaker samen een coalitie gevormd.

Nehammer zei vandaag dat er nog een derde partij nodig is voor een stabiele meerderheid in het parlement. Samen hebben de twee partijen een meerderheid van slechts één zetel.

Duitsland gaat een waterstofnetwerk aanleggen ter waarde van bijna 19 miljard euro. Het moet over acht jaar volledig operationeel zijn en industriegebieden met elkaar verbinden. Ook een toekomstig Nederlandse waterstofnetwerk moet hieraan gekoppeld worden.

Duitsland wil het grootste deel van zijn fossiele energie vervangen door waterstof om in 2045 klimaatneutraal te zijn. Het netwerk beslaat in totaal 9040 kilometer.

Het netwerk is 600 kilometer korter geworden dan oorspronkelijk was voorgesteld, waardoor de geschatte kosten daalden van 19,7 miljard naar 18,9 miljard euro. Circa 60 procent van het netwerk zal bestaan uit omgebouwde gaspijpleidingen, de rest wordt nieuw aangelegd.

Mike Jeffries, oud-topman van het Amerikaanse modemerk Abercrombie & Fitch, is gearresteerd op verdenking van sekshandel. Dat is een vorm van mensenhandel waarbij mensen naar andere staten of landen worden gebracht om onder dwang seks te hebben voor geld.

Ook twee andere mannen zijn opgepakt, waaronder de man van Jeffries, Matthew Smith. Dat schrijft de BBC. Verdere details over de aanklacht tegen de voormalige topman zijn niet bekendgemaakt. Ook de naam van de derde verdachte is nog niet vrijgegeven. De nu 80-jarige Jeffries is opgepakt in de Amerikaanse staat Florida.

'Tussenpersoon ging op zoek naar mannen'

Vorig jaar kwam al naar buiten dat de voormalig directeur door acht mannen wordt beschuldigd van seksuele uitbuiting. Uit onderzoek van de BBC bleek toen dat een tussenpersoon op zoek ging naar mannen om tegen betaling evenementen van de topman en zijn man bij te wonen.

Een deel van de mannen zei toen misleid te zijn over de aard van die bijeenkomsten. Anderen zeiden dat ze wisten dat het om seksuele bijeenkomsten ging, maar niet wisten wat er van ze werd verwacht.

Alle mannen die de BBC sprak zeiden onder druk te zijn gezet om mee te doen aan seksuele handelingen. De tussenpersoon, James Jacobson, zou hen een carrière als model voor Abercrombie & Fitch in het vooruitzicht hebben gesteld als ze naar de bijeenkomsten zouden gaan.

De advocaat van Jeffries zegt tegen persbureau AP "gedetailleerd op de beschuldigingen te willen ingaan nadat de aanklacht openbaar is gemaakt". Hij stelt dat in de rechtbank te zullen doen, en niet in de media.

Winkels met mannen met ontbloot bovenlijf

Jeffries had tussen 1992 en 2014 de leiding over de modeketen en maakte de kleding razend populair onder tieners en twintigers. Bij de ingangen van de winkels stonden stonden jongens met ontbloot bovenlijf. Klanten konden met hen op de foto.

Jeffries lag bij zijn vertrek al onder vuur vanwege slechte verkoopcijfers en uitspraken over de klandizie die hij bij Abercrombie & Fitch wenste. Het merk was volgens hem alleen bedoeld voor "cool kids" en "goed uitziende mensen".

De werkzaamheden aan de Nettelhorsterbrug in Lochem, waar eerder dit jaar een dodelijk ongeluk plaatsvond, worden volgende week weer opgestart. In februari viel een van de grote brugbogen uit de takels van een kraan. Daarbij kwamen twee bouwvakkers om het leven.

Sindsdien liggen de werkzaamheden stil. Wel voert de Arbeidsinspectie een strafrechtelijk onderzoek uit naar het ongeval, onder leiding van het Openbaar Ministerie. Ook de Onderzoeksraad voor Veiligheid is bezig met een onderzoek naar de oorzaak van het ongeluk. Die onderzoeken zijn nog niet afgerond.

Ondersteuning

Desondanks wordt het werk aan de brug aanstaande maandag hervat. Dan wordt eerst een tijdelijke ondersteuningsconstructie gemaakt, schrijft Omroep Gelderland. Die bestaat uit een tweede bouwtoren en meer steunpunten. Verder worden voorbereidingen getroffen voor de komst van nieuwe brugdelen.

Het deel van de brug dat losschoot en het brugdek waar dat op terechtkwam waren zodanig beschadigd dat ze niet meer gebruikt konden worden. De onderdelen moesten opnieuw worden gemaakt op een bouwwerf in Gent.

Begin november komen ze per schip aan bij de bouwlocatie aan het Twentekanaal in Lochem. Naar verwachting worden de boogdelen van de brug in december op hun plek gehesen.

Icoon van de stad

De nieuwe brug wordt beschouwd als toekomstig icoon voor de stad in de Achterhoek. Het is een onderdeel van de rondweg om Lochem, die bedoeld is om de doorstroming en verkeersveiligheid te verbeteren. Omdat na het ongeluk wel verder is gewerkt aan de rest van de rondweg, is die bijna af.

Zeven uur ondersteboven hangen tussen rotsen omdat je je gevallen telefoon terug wilde krijgen. Het overkwam een 23-jarige vrouw in Australië. Tijdens de zoektocht naar haar telefoon gleed ze uit, waardoor ze vast kwam te zitten in een drie meter diepe spleet.

Matilda Campbell was met haar vrienden aan het wandelen in een wijnstreek in de Australische deelstaat New South Wales. Toen ze viel, probeerden haar vrienden haar te bevrijden, maar dat lukte niet. Ook hadden ze op de plek van de val geen bereik.

Rots van 500 kilo

Haar vrienden gingen op zoek naar een plek waar ze wel het alarmnummer konden bellen. Na een uur waren reddingswerkers ter plaatse. Ze takelden een aantal rotsblokken weg, met gewichten variërend van 80 tot 500 kilo.

Het verwijderen van die rotsblokken duurde uren. "In mijn tien jaar als reddingswerker heb ik dit nog nooit meegemaakt", zei een van de hulpverleners.

Na zeven uur werd Campbell eindelijk bevrijd. Ze hield alleen wat kleine schrammen en blauwe plekken over aan het ongeluk.

Gestrest leek Campbell niet. "Ik was helemaal onder de indruk van hoe rustig ze was", vertelt een reddingswerker aan ABC News. "Ik zou helemaal in paniek zijn in zo'n situatie."

Telefoon niet gevonden

Haar telefoon is nog steeds spoorloos. Campbell bedankte de hulpverleners op sociale media. "Jullie zijn echt levensredders", schrijft ze onder een post van de hulpdienst. "Wel jammer van de telefoon", grapte ze.

Het ongeluk gebeurde al een maand geleden. Maar pas gisteren deelde de NSW Ambulance de foto's en een bericht erover.

Het kabinet werkt aan een maximum voor de zittingstermijnen van omroepbestuurders. Minister Bruins van Cultuur schrijft aan de Tweede Kamer dat "onbegrensde termijnen bijdragen aan machtsstructuren die schadelijk zijn voor de cultuur en integriteit van de organisaties".

Bruins wijst erop dat omroepen zelf ook al grenzen willen stellen aan de benoemingstermijnen. Hij denkt dat die 'zelfregulering' op korte termijn tot stand kan komen.

Maar hij wil de maximumtermijnen ook in de wet opnemen, waardoor omroepen ook kunnen worden verplicht om zich eraan te houden. De termijnen worden dan een criterium om mee te mogen doen aan het omroepbestel.

Rolonzuiverheid en vriendjespolitiek

In zijn brief verwijst de minister naar eerdere onderzoeken naar het functioneren van de publieke omroep. Zo concludeerde de Commissie-Van Geel dat "afhankelijkheden en rolonzuiverheid" toenemen door het grote aantal bestuurders en directieleden die al erg lang bij de publieke omroep werken. Die commissie adviseerde het aantal bestuurstermijnen te beperken tot maximaal twee keer vier jaar.

En de commissie-Van Rijn zei dat gevoelens van "machtsmisbruik en vriendjespolitiek" worden bevorderd als medewerkers langdurig afhankelijk zijn van de beslissing van enkele personen.

Bruins zelf constateert dat onbeperkte zittingstermijnen leiden tot "bestuurlijk verval", waarbij bestuurders iedereen in de organisatie overvleugelen en ze steeds minder tegenspel krijgen.

In Oostenrijk is een meisje van 14 jaar dat werd verdacht van banden met Islamitische Staat (IS) en het voorbereiden van een terreuraanslag door een jury veroordeeld tot twee jaar cel.

De tiener heeft een straf zonder voorwaardelijke vrijlating opgelegd gekregen. De jury woog daarbij mee dat ze gedurende een jaar radicaliseerde en beschikte over "uitgebreide kennis" over het voorbereiden van een terreuraanval.

Het minderjarige meisje heeft toegegeven een mesaanval in het centrum van de stad Graz te hebben beraamd. Volgens het Openbaar Ministerie zou ze zich hebben aangesloten bij terreurgroep IS. Daarnaast zou ze contact hebben gehad over explosieven, bleek uit chats die het OM traceerde.

De verdachte zou langere tijd een interesse hebben getoond in IS en zich daarover ook op sociale media hebben uitgesproken. Volgens lokale media die verslag doen in de rechtbank, zei het meisje eerder online dat ze naar een gevechtsgebied zou willen reizen om deel te nemen aan IS-operaties.

Chats en video's

Na de arrestatie van het meisje in Graz in mei, waar ze de aanval wilde uitvoeren, vond het OM meerdere aanwijzingen van banden met IS. Uit chats op haar telefoon zou blijken dat ze trouw had gezworen aan de terreurgroep. Op een video is het meisje te zien, gekleed in een zelfgemaakte nikab. Ook stonden er foto's van IS-vlaggen op haar telefoon.

Op de vraag van de rechter waarom ze dat deed, antwoordde het meisje: "Omdat andere mensen wilden dat ik dat deed. Ik wilde erbij horen." Volgens het Duitse persbureau DPA zegt ze daarnaast dat "de mensen van IS mij accepteerden zoals ik ben". Het meisje zegt niet te hebben geweten dat IS een terroristische organisatie is en dat ze dacht dat het alleen een islamitische organisatie was.

Contact over explosieven

De tiener zou via een tussenpersoon informatie hebben gekregen over het maken van een bom. Ook zou ze te horen hebben gekregen waar ze een explosievengordel kon kopen. De betrokken persoon is inmiddels gearresteerd. Met iemand anders zou de verdachte de mogelijkheid van een zelfmoordaanslag hebben besproken.

De tiener bekent de foto's waar ze zelf op staat en de video's waarin ze te zien is zelf te hebben gemaakt, maar ontkent interesse in explosieven. Ze zegt zich "niet schuldig te voelen" en dat het "vijf maanden geleden was". Haar advocaat voegde daaraan toe dat het meisje "veranderd is in de gevangenis en zoiets niet meer zou doen". Volgens persbureau DPA riskeerde de verdachte een gevangenisstraf van maximaal vijf jaar.

Terreurdreigingen bij Taylor Swift

Eerder dit jaar werden er in Oostenrijk drie concerten van popster Taylor Swift afgelast wegens terreurdreiging. Een van de drie verdachten was toen een 19-jarige Oostenrijker die trouw had gezworen aan IS. Hij bekende onder meer dat hij zichzelf bij een van de shows had willen opblazen. Volgens de politie was de man in de periode daarvoor geradicaliseerd door berichten op internet.

Het kabinet heeft de ambitie om jaarlijks 100.000 woningen te laten bouwen. Dat doen gemeenten vaak op 'invullocaties', plekken in bestaande buurten, maar ook worden geheel nieuwe wijken aan de rand van steden, dorpen of in landelijk gebied gebouwd. Probleem is daar vaak dat er nog weinig of zelfs helemaal geen voorzieningen zijn.

Bewoners van deze wijken moeten vaak maanden tot soms jaren wachten tot ze in hun eigen buurt gebruik kunnen maken van bijvoorbeeld openbaar vervoer of een supermarkt, waardoor de leefbaarheid van deze nieuwbouwwijken achterblijft.

Kip-ei verhaal

"Het is een kip-of-ei verhaal", zegt hoogleraar Housing Systems Peter Boelhouwer van de Technische Universiteit Delft. "Want wat bouw je als projectontwikkelaar het eerst, woningen of voorzieningen?"

"Bij de ontwikkeling van een nieuwe wijk maken de gemeente en projectontwikkelaar eerst een omgevingsplan", vertelt hij. "In zo'n omgevingsplan staat onder meer hoeveel huizen er gebouwd moeten worden, hoeveel bewoners er in de wijk komen wonen en wat voor voorzieningen daarbij horen en dus ook hoe veel ruimte daarvoor gereserveerd wordt."

De projectontwikkelaar gaat vervolgens aan de slag met de bouwplannen en tekent ruimte in voor deze voorzieningen. En gaat dan, soms samen met de gemeente, in gesprek met commerciële partijen voor de invulling van de ruimte voor voorzieningen.

In Utrecht worden 3000 woningen per jaar gebouwd. Daar worden de bibliotheek en supermarkt al in een vroeg stadium meegenomen, zegt wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling Eelco Eerenberg. "Om de leefbaarheid te behouden, investeren we al vroeg in openbare ruimte en voorzieningen."

Lange adem

Arjen Oosting, directeur Noord-Nederland bij projectontwikkelaar Van Wijnen, legt uit het ontwikkelingsproces veel tijd kost. "Het is vaak een lang proces met veel belanghebbenden, zoals de projectontwikkelaar, de gemeente, de provincie, woningcorporaties en milieuorganisaties. Het kan soms lang duren voordat alle neuzen dezelfde kant op staan en de bouw begint. En daarmee ook voordat ondernemers zoals supermarkten aanhaken."

Commerciële partijen zien het niet altijd zitten om al vroeg in het proces van de ontwikkeling van een wijk een vestiging te openen. "Het is onaantrekkelijk voor een supermarkt om in een wijk te beginnen die nog niet helemaal ontwikkeld is", stelt hoogleraar Boelhouwer.

"Als de bouw vertraging oploopt, zit een ondernemer op een plek waar nog maar weinig klanten komen. Dan is de kans op financieel verlies groot. Daarom wachten commerciële partijen soms liever met het openen van bijvoorbeeld een supermarkt tot een wijk helemaal opgeleverd is", zegt hij.

Het komt ook voor dat in een wijk eerst voorzieningen komen en daarna pas woningen. "In Leeuwarden is het andersom gegaan." vertelt Oosting. "Wij hebben daar het nieuwe stadion van voetbalclub Cambuur gebouwd en voorzieningen zoals winkels, een restaurant en een school in gebouwd. Dat deze voorzieningen al aanwezig waren, leidde ertoe dat de locatie juist interessant werd. Het kan dus wel degelijk als marktpartijen vanaf het begin goed samenwerken met verschillende overheden."

Risico nemen

Ten zuidwesten van knooppunt Oudenrijn in polder Rijnenburg kunnen vanaf 2035 ruim twintigduizend woningen gebouwd worden. Om die nieuwe wijk van Utrecht met het OV bereikbaar te maken, zijn investeringen van het Rijk nodig, stelt Eerenberg. "Zonder deze verbinding kunnen we op deze moeilijk bereikbare plek niet bouwen", zegt hij.

Volgens Boelhouwer blijft het een lastige afweging, voor zowel de overheid als ondernemers en projectontwikkelaars, om alvast een OV-verbinding aan te leggen of winkels te openen, of te wachten tot de wijk afgebouwd is.

Dat beaamt Oosting. "Ondernemers willen echt wel die nieuwe afzetmarkt in een nieuwbouwwijk. Soms kunnen ze het zich best veroorloven om een paar maanden verlies te draaien, maar het blijft altijd de vraag of de ondernemer dat verlies wil nemen."

De hoogleraar ziet ook kansen om wijken zonder voorzieningen te voorkomen. "Bijvoorbeeld door eerder een ondernemer te zoeken die tijdelijk verlies kan of wil draaien. Als die dat niet wil, zou de gemeente de ondernemer financieel kunnen compenseren," zegt de hoogleraar.

"Maar het blijft lastig als een wijk geleidelijk wordt opgebouwd. Als de wijk eenmaal op stoom is, komen de voorzieningen vanzelf wel", stelt Boelhouwer.

De oppositie in de Tweede Kamer is zeer kritisch over de manier waarop het kabinet bezuinigt op subsidies van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Minister Agema en de staatssecretarissen Maeijer en Karremans willen zo'n 250 miljoen euro besparen op subsidies.

Er gaat op de begroting onder meer geld af bij organisaties en projecten die zich bezighouden met preventie, de bouw van sportaccommodaties en zorg aan onverzekerden. Zo gaat er minder geld naar het RIVM, het Voedingscentrum, het Trimbosinstituut (verslavingen), PON (overgewicht), het Veteraneninstituut en de Stichting Joods Maatschappelijk Werk.

Oppositie: zorg zo duurder

GroenLinks-PvdA-woordvoerder Bushoff spreekt van een gatenkaas en broddelwerk. "Vlak voor de behandeling in de Tweede Kamer komen allerlei bezuinigingen binnendruppelen, waarvan we de consequenties echt niet kunnen overzien."

Volgens D66-Kamerlid Paulusma is de conclusie dat het kabinet niet om de gezondheid van Nederlanders geeft. "Ze bezuinigen fors op preventie. Dat gaat de gezondheid van elke Nederlander raken en dat vind ik superzorgelijk."

CDA-Kamerlid Krul begrijpt er naar eigen zeggen niets van. "Ze zeggen dat ze preventie centraal stellen, maar bezuinigen op het Trimbosinstituut. Ze zeggen dat er meer mbo'ers in de zorg moeten komen, maar bezuinigen op het Stagefonds. En ze zeggen dat ze klaar willen zijn voor de volgende pandemie, maar ze hakken het RIVM in stukken."

Ook Krul is bang dat door de bezuinigingen de vraag naar zorg stijgt en dat die dus ook duurder wordt.

ChristenUnie-leider Bikker vindt de maatregelen eveneens heel slecht nieuws. Volgens haar leiden de bezuinigingen op preventie ertoe dat mensen later vaker naar de dokter moeten. Verder hekelt Bikker de besparingen op herinneringscentra als Westerbork, Kamp Amersfoort en het Oranjehotel.

SP-Kamerlid Dobbe vraagt zich af hoeveel waarschuwingen de coalitie nodig heeft en "dat deze kaalslag écht niet kan".

'Schakel met de straat'

Stichting Mainline, een organisatie die zich inzet voor de gezondheid en mensenrechten van drugsgebruikers, vreest door de teruglopende subsidies de deuren te moeten sluiten. "Wij zijn een belangrijke schakel tussen de straat en andere instellingen", zegt Machteld Busz. "Wij signaleren als eerste als er iets aan de hand is in de drugsscene. Als wij wegvallen, zal er pas veel later op acute problemen worden gereageerd."

Bij het Voedingscentrum zal zo'n 20 procent van het huidige budget verdwijnen, zegt directeur Petra Verhoef. "Wij zullen minder ondersteuning kunnen bieden aan scholen, jonge ouders, huisartsen en ziekenhuizen. Het gaat een grote impact hebben op de gezondheid van Nederland."

Gezond leven

Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) slaat alarm. Door de plannen zullen de gemeenten niet goed in staat zijn om hun inwoners te helpen gezond te leven, verwacht de vereniging. Subsidies om burgers meer te laten sporten en bewegen gaan met 10 procent omlaag.

Daarnaast vrezen ze dat er minder geld zal gaan naar projecten die de eenzaamheid aanpakken of de mentale gezondheid van jongeren. "Hiermee brengt het kabinet de gemeenten in een onmogelijke positie", zegt de vereniging.

De VNG sluit zich aan bij de oproep van meer dan honderd organisaties en zorgexperts aan het kabinet om af te zien van de bezuinigingen.

Onvermijdelijk

Kamerlid Jansen van regeringspartij NSC noemt bezuinigingen onvermijdelijk om de financiën weer op de rit te krijgen. "Een van mijn prioriteiten blijft preventie, om ervoor te zorgen dat uiteindelijk zo min mogelijk mensen zorg nodig hebben", voegt ze eraan toe. NSC hecht er verder aan dat subsidies gericht op de gezondheid van jongeren zoveel mogelijk behouden blijven.

Andere regeringspartijen hebben nog niet gereageerd.

'Nog steeds veel geld naar preventie'

Staatssecretaris Karremans wijst erop dat in het hoofdlijnenakkoord nu eenmaal is afgesproken dat alle ministeries moeten bezuinigen op subsidies, dus ook zijn ministerie van VWS.

Volgens hem is bij de bezuinigingen gekeken hoe mensen zo min mogelijk worden geraakt. "Als het gaat om seksuele gezondheid, bevolkingsonderzoeken, abortuszorg en vaccinaties, gaan we echt niet bezuinigen."

Karremans noemt de maatregelen verantwoord. "Natuurlijk wil je altijd meer geld investeren, maar we zien hier en daar subsidies die echt efficiënter kunnen." Hij vindt dat er nog steeds "heel veel geld" naar preventie gaat.

De Kamer praat morgen en overmorgen over de begroting van VWS.

De meeste Duitsers zijn tegen de wapenleveranties aan Israël, volgens een nieuwe peiling. Tegelijk strijden partijen in het parlement over de vraag of Duitsland zijn historische verantwoordelijkheid wel serieus neemt.

Volgens de christendemocratische oppositieleider Friedrich Merz heeft de regering in de afgelopen maanden de export van 'een reeks' wapenleveringen geblokkeerd, iets wat de regering ontkent.

Bondskanselier Scholz herhaalde afgelopen week in de Bondsdag dat Duitsland wapens aan Israël heeft geleverd en blijft leveren. Duitsland moet het Israël "mogelijk blijven maken zich te verdedigen", aldus Scholz.

Verdere details over de wapenleveringen zegt de regering niet bekend te kunnen maken, omdat die geheim zijn.

Verklaring Israël

Onder de Duitsers lijkt er geen overtuigende steun te zijn voor de leveringen. Volgens een peiling van Forsa staat maar 31 procent van de bevolking erachter, en 60 procent niet. De mate van afwijzing varieert, maar is breed: onder aanhangers van alle politieke partijen zijn de tegenstanders in de meerderheid.

De Duitse regering zou van Israël een verzekering hebben geëist dat het land met Duitse wapens geen volkenrechtenschendingen begaat in de strijd tegen Hamas.

Duitsland is vanwege de wapenleveringen al verschillende keren voor de rechter gesleept voor mogelijke hulp bij volkenmoord in Gaza, tot nu toe zonder succes.

'Diep schamen'

De verzekering die de regering van Israël zou hebben geëist, leidt ook binnen de regeringscoalitie tot kritiek. Als het klopt, zo zei de uitgesproken liberale politicus Wolfgang Kubicki in het parlement, "dan moet eenieder die zich ook maar een beetje bewust is van de Duitse historische schuld zich diep schamen." Met die historische schuld doelt hij op de Holocaust.

Juist vanwege die historische schuld noemde Scholz, net als zijn voorganger Merkel, de veiligheid van Israël eerder meermaals 'Staatsräson'. Een begrip dat betekent dat de verdediging van Israël van fundamenteel belang is voor de Duitse staat zelf.

Afgelopen jaar schroefde Duitsland de wapenleveringen aan Israël op tot ruim 323 miljoen euro, tien keer zoveel als het jaar ervoor. Daarmee was Duitsland na de VS de grootste wapenleverancier voor Israël. De meeste exportvergunningen die voor die leveringen nodig zijn, verleende de regering kort na 7 oktober.

'Munitie alleen voor trainingsdoeleinden'

Bij het merendeel daarvan ging het om goederen als helmen, beschermende kleding en communicatieapparatuur. Zo'n 20 miljoen euro schaart de regering onder de categorie oorlogswapens, zoals munitie en antitankwapens.

Dat die munitie is ingezet om volkenrechten in Gaza te schenden is onwaarschijnlijk, suggereerden de advocaten van de Duitse regering afgelopen april tijdens de rechtszaak die Nicaragua tegen Duitsland had aangespannen. Die zou alleen voor trainingsdoeleinden gediend hebben en ongeschikt zijn voor inzet in een oorlog.

Blokkade?

Hoewel Duitsland dus als vaste bondgenoot van Israël geldt, meldden Duitse media dat Duitsland tussen maart en augustus geen vergunningen voor de export van oorlogswapens aan Israël meer heeft verleend. De regering ontkent dat het om een blokkade ging.

Volgens weekblad Der Spiegel was de Duitse regering met de Israëlische regering in gesprek over een verklaring dat met de wapens geen volkenrechten geschonden worden. Dat zou Duitsland helpen om zich in te dekken bij eventuele nieuwe rechtszaken.

Britse, Amerikaanse en Duitse inzet

Ondertussen namen de zorgen over het optreden van de Israëlische strijdkrachten internationaal toe. Begin september schortten de Britten een deel van de wapenexportvergunningen voor Israël op, uit zorg over schendingen van het internationaal recht.

Onlangs waarschuwde de Amerikaanse regering dat de militaire steun in gevaar komt als de Israëlische regering niet meer doet om de humanitaire situatie in Gaza te verbeteren.

Duitsland lijkt nu weer verder te gaan met wapenleveringen. Volgens Der Spiegel heeft Israël de door Duitsland geëiste verklaring inmiddels ondertekend.

In de afgelopen twee maanden leverde Duitsland voor zo'n 31 miljoen euro aan wapens, blijkt uit cijfers die persbureau DPA heeft ingezien. Om wat voor wapens het gaat, is niet duidelijk.

Het kabinet onderzoekt of de komst van Samidoun-spreker Mohammed Khatib naar Nederland mag doorgaan. Dat bevestigt minister Van Weel van Justitie en Veiligheid aan de NOS. De in België woonachtige Khatib houdt komende maandag een spreekbeurt in Nijmegen op uitnodiging van medewerkers van de Radboud Universiteit.

Khatib was in juni ook uitgenodigd bij de universiteit. Toen grepen de burgemeester van Nijmegen Bruls en het bestuur van de universiteit in vanwege de veiligheid en de kans op onrust. Hij mocht niet spreken in het universiteitsgebouw, maar op een parkeerplaats.

Aanhangers van de internationale organisatie Samidoun hebben in meerdere landen deelgenomen aan studentenprotesten en manifestaties waarbij de terroristische aanval op 7 oktober 2023 van Hamas op Israëlische burgers werd toegejuicht.

'Niet wenselijk'

Volgens inlichtingendiensten is Samidoun verbonden met het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP), dat onder andere in Nederland op de lijst van terroristische organisaties staat.

"Als u het mij vraagt vanuit de inhoud dan vind ik het bezoek niet wenselijk", zegt Van Weel. "Maar de tweede vraag is of we daar wettelijk iets aan kunnen doen in dit geval, en dat antwoord heb ik nog niet."

Op dit moment kijken de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst IND ernaar. Er wordt bijvoorbeeld gekeken of eerdere uitspraken van Khatib via het Nederlands recht strafbaar zijn en of er kans is op ordeverstoringen.

Ordeverstoringen

"Al die factoren die gaan we wegen", zegt Van Weel. "Laten we ervan uitgaan dat hij nu niet ineens komt met een boodschap van verbinding, want dat hebben we tot nu toe niet gezien. En het zaaien van verdeeldheid is iets waar ik persoonlijk ook tegenin ga."

In België onderneemt het kabinet stappen om de vluchtelingenstatus van de Palestijn Khatib in te trekken omdat de veiligheidsdiensten hem omschrijven als haatprediker. Duitsland, Canada en de VS hebben Samidoun om deze reden en vanwege nauwe banden met het PFLP verboden.

Academische vrijheid

Vandaag schreef een groep studenten en medewerkers een open brief aan het college van bestuur van de Radboud Universiteit met de oproep Khatib te weren. "Een podium bieden aan een extremistische haatprediker heeft niets te maken met academische vrijheid en staat een respectvolle dialoog in de weg", schrijven ze.

Een woordvoerder van de Radboud Universiteit zegt dat de instelling naast de brief "heel veel reacties" heeft ontvangen en noemt de discussie die is losgebarsten "echt hevig".

Vooraf keek de universiteit of er juridische beletsels waren en of een "open en inhoudelijk academisch debat" gewaarborgd was, zegt de woordvoerder. Vooralsnog gaat de lezing door, maar de universiteit "volgt de ontwikkelingen in Den Haag met belangstelling".

De Tweede Kamer heeft het kabinet opgeroepen de organisatie ook in Nederland te verbieden. Van Weel is hier ook mee bezig. "Daar tussendoor loopt de komst van deze spreker naar de Radboud Universiteit. Dat gaan we, zoals bij elke buitenlandse bezoeker, beoordelen."

Complotdenker

Het komt vaker voor dat het kabinet na adviezen het besluit neemt om een buitenlands persoon te weren. Dat gebeurde eerder bijvoorbeeld met twee Turkse ministers en verschillende imams.

In oktober 2022 werd de complotdenker David Icke in Nederland door het toenmalige kabinet geweigerd. Hij zou komen spreken op een demonstratie in Amsterdam. De aankondiging alleen al leidde tot onrust, oordeelde de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Er werd een heftige tegendemonstratie verwacht.

De Tweede Kamer wil dat dieren waar een fokverbod voor geldt ook niet meer thuis gehouden mogen worden. Het gaat bijvoorbeeld om mopshonden, naaktkatten en katten met dubbelgevouwen oren. Ook mag er, als het aan de Kamer ligt, niet meer in worden gehandeld.

Een motie van de PVV en de Partij voor de Dieren voor een handel- en houdverbod is door een ruime meerderheid van de Tweede Kamer aangenomen. Het fokken van deze dieren werd jaren geleden al verboden.

De dieren lijden onder hun uiterlijk. Mopshondjes kunnen door hun korte neus moeilijk ademhalen en katten met vouworen hebben een groeistoornis in hun kraakbeen en daardoor ook pijn in andere gewrichten. Naaktkatten krijgen door het ontbreken van haar vaak last van huid- en oogontstekingen.

Houdverbod

Het is nog onduidelijk hoe het houd- en handelsverbod er precies uit gaat zien. Staatssecretaris Rummenie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) vindt ook dat gezelschapsdieren waar een fokverbod voor geldt niet meer gehouden moeten worden.

Toch wordt de aangenomen motie van de Tweede Kamer niet één-op-één overgenomen. Rummenie werkt aan een houdverbod voor katten met vouworen en naaktkatten.

Maar een verbod op andere dieren kan alleen "als deze kenmerken bij elk individueel dier altijd ernstig lijden veroorzaken", zegt een woordvoerder van het ministerie. "Voor een groot deel van de uiterlijke kenmerken is dit echter niet het geval, dus dit moet per kenmerk worden beoordeeld." Dat wordt nu onderzocht.

Een houdverbod geldt dan alleen voor nieuwe dieren met die uiterlijke kenmerken. Mensen die al ongezonde huisdieren hebben, mogen deze houden tot ze doodgaan.

Nederlandse bedrijven en instellingen zijn vorig jaar vaker het doelwit geweest van een succesvolle aanval met gijzelsoftware dan tot nu toe bekend was. De politie en veiligheidsbedrijven berichtten eerder over 147 incidenten. Maar de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) ontving in dezelfde periode 178 meldingen.

Bedrijven en instellingen zijn wettelijk verplicht om een datalek bij toezichthouder AP te melden, maar zij hoeven daarvan geen aangifte te doen. Dat verklaart vermoedelijk waarom de politie eerder dit jaar op een lager aantal uitkwam.

Bij een aanval met gijzelsoftware dringen cybercriminelen computersystemen binnen. Die versleutelen ze om vervolgens losgeld te eisen voor het weer vrijgeven van bestanden.

Losgeld betaald

Uit een analyse van 90 incidenten, uitgevoerd door de toezichthouder, blijkt dat ten minste 9 procent van de onderzochte bedrijven losgeld betaalde om weer toegang te krijgen tot bestanden.

Daarnaast hebben bedrijven die werkzaam zijn in de IT-dienstverlening vaker te maken met aanvallen dan bijvoorbeeld overheidsinstellingen, ziet de AP, die toeziet op de bescherming van persoonsgegevens.

"Die hebben vaak data van andere bedrijven in beheer", zegt Aleid Wolfsen, voorzitter van de toezichthouder. "Als een hacker daar weet binnen te dringen, heeft die toegang tot de gegevens van tientallen bedrijven en daardoor miljoenen persoonsgegevens."

Beveiliging niet op orde

Wolfsen is verder geschrokken van slechte beveiliging van veel bedrijven. Twee op de drie organisaties heeft namelijk niet hun basisbeveiliging op orde. Zo hadden bedrijven geen sterk wachtwoordbeleid of voerden zij software-updates niet tijdig uit.

Ook maakten bedrijven vaak geen gebruik van tweestapsverificatie, een methode waarbij je naast een wachtwoord ook een aanvullende gegenereerde code moet invullen om in te kunnen loggen.

Cybercriminelen versleutelen niet alleen bestanden en computersystemen, maar stelen ook geregeld persoonsgegevens. Dit vormt een risico voor bijvoorbeeld klanten van bedrijven die slachtoffer zijn van een aanval met gijzelsoftware. Persoonsgegevens kunnen op het dark web belanden, waarmee de kans op identiteitsfraude, phishing en oplichting toeneemt.