Babyluiers, zonnebrandcrème, deodorant en potjes appelmoes - sommige Kamerleden zijn goed voorbereid naar het rondetafelgesprek over voedselprijzen gekomen.
Grote supermarktketens en fabrikanten als Albert Heijn, Jumbo en producenten Néstle zijn uitgenodigd om uit te leggen waarom de Nederlandse boodschappen zo duur zijn. In maart wilden ze nog niet komen, nu zitten ze wel aan tafel.
Kamerlid Klaver van GroenLinks/PvdA heeft een paar boodschappen meegenomen en toont ze aan de gasten. "Waarom is zonnebrandcrème van Nivea in Nederland 26,50 euro en in Duitsland 8,95 euro?" Ook andere Kamerleden stellen zulke vragen: waarom zijn gewone, alledaagse producten als cola, chips en luiers in Nederland zoveel duurder dan in de buurlanden België en Duitsland? Kan dat niet anders?
Albert Heijn-directeur merchandising and formats Constantijn Ninck Blok is de eerste spreker die duidelijk maakt dat de Tweede Kamer het eigenlijk verkeerd ziet. Kamerleden kijken namelijk naar individuele producten en het gaat om het totaalplaatje, "het hele mandje".
Ook Unilever zegt dat de prijsverschillen meevallen, zeker als je aanbiedingen meerekent. "Nederland is zelfs iets goedkoper", zegt verkoopdirecteur Joost Houben.
Volgens de sprekers zijn in Nederland "versproducten", zoals brood en fruit, relatief goedkoop en daarom zijn andere producten ter compensatie duurder.
Hoogleraar Laurens Sloot vindt dat het eigenlijk goed gaat met de supermarkten in Nederland. Er is veel keuze en de winkels liggen dicht bij elkaar. "Duitsers komen hier massaal koffie kopen", zegt hij.
Graaiers
De supermarkten erkennen dat de prijzen hoog zijn, maar zeggen dat ze er weinig aan kunnen doen. De producenten bepalen voor een deel de prijs. Ook wijzen ze naar externe factoren zoals duurdere grondstoffen, verduurzaming, transport, energiebelasting en mislukte oogsten.
"De retail wordt neergezet als graaiers en dat doet ons zeer", aldus Jumbo-topman Tom Heidman.
De supermarkten wijzen dus, weliswaar voorzichtig, naar de producenten. In Duitsland verkoopt Unilever veel goedkopere deodorant aan de supermarkten, maar Nederlandse supermarkten mogen die niet inslaan, klinkt het. Er zijn namelijk allerlei "inkoopmuren".
Of dat klopt, blijft onduidelijk. Volgens de Nederlandse directeur van Nestlé, Rob Trompetter, zijn er "Europese inkooporganisaties" en wordt er op Europees niveau onderhandeld.
Nestlé en Unilever proberen vooral het beeld recht te zetten dat zij miljardenwinsten maken en gemakkelijk de prijzen kunnen verlagen.
NSC-leider Omtzigt heeft een deodorant in Nederland gekocht voor 3,30 euro die in Duitsland 2,15 euro is. "Ergens worden megawinsten gemaakt op basisproducten, waar ligt dat aan?", wil hij weten. Unilever had vorig jaar een winst van 11 miljard euro, voegt Omtzigt er nog aan toe.
Stemmingmakerij
Unilever-topman Joost Houben zegt dat de winstmarges helemaal niet zo groot zijn. Na aftrek van allerlei kosten, zoals belastingen en investeringen, blijft er helemaal niet zoveel over, zegt ook Nestlé. "Als de supermarkten iedere keer wijzen naar die marges vind ik dat stemmingmakerij."
Het is de vraag of de Kamerleden echt wat opgeschoten zijn met het rondetafelgesprek. Al aan het begin merkt VVD-Kamerlid Van Eijk op dat iedereen naar elkaar wijst. Aan het eind verzucht PVV-Kamerlid Van Meetelen dat ze wel veel tegenstrijdige berichten heeft gehoord en dat vindt ook CDA-Kamerlid Van Dijk. "We moeten hier nog maar eens over doorpraten".