De kans dat Nederland het wettelijke klimaatdoel haalt is minimaal. Met het klimaatbeleid van het huidige kabinet is de kans daarop zelfs minder dan vijf procent, berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de nieuwste Klimaat- en Energieverkenning (KEV).
"Heel erg onwaarschijnlijk", concludeert de overheidsinstantie die het Nederlandse klimaatbeleid jaarlijks beoordeelt voor het kabinet.
Het klimaatdoel, 55 procent minder uitstoot in 2030 dan in 1990, raakt volgens het PBL zelfs verder uit zicht. Met de huidige plannen zou Nederland uitkomen op 44 tot 52 procent reductie in 2030. Volgens het PBL ligt geen enkele sector op koers.
'Niet uitstellen'PBL-directeur Marko Hekkert waarschuwt dat de opgave ook alsmaar groter wordt. "Daarom is continu ons verhaal: stel niet uit. Hoe langer je dingen uitstelt, hoe moeilijker het wordt."
Hekkert legt uit dat vorig jaar, onder het vorige kabinet, de kans nog 15 procent was dat de doelen gehaald zouden worden. "Die kans is nu echt kleiner geworden. Die kans kan toenemen als het kabinet besluit om een flink pakket extra maatregelen te nemen, wat leidt tot een extra reductie van de uitstoot."
Het kabinet onderschreef in het coalitieakkoord de klimaatdoelen van Parijs. Ook stond er dat als de klimaatdoelen niet gehaald worden er alternatief beleid zou worden gevormd. Minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans gaf daar vandaag een gedeeltelijke invulling aan, maar uitgebreider beleid volgt later.
Hieronder is te zien dat de geraamde uitstoot bij verschillende sectoren dit jaar (KEV 2024) toeneemt ten opzichte van de voorspellingen van vorig jaar (KEV 2023).
Volgens het PBL zijn er drie oorzaken waardoor de doelen steeds verder uit zicht raken. Allereerst zijn de energieprijzen gedaald, waardoor huishoudens en industrie minder prikkels krijgen om te besparen of duurzame investeringen te doen. Door de energiecrisis gingen ze minder fossiele brandstoffen verbruiken, zodat de CO2-uitstoot daalde. Nu de prijzen weer bijna op het oude niveau zijn, heeft dat effecten op de uitstoot nu en de toekomst.
In de tweede plaats zijn er problemen in de uitvoering: windparken op zee zijn vertraagd, evenals de opschaling van groene waterstof.
Ten slotte wil het kabinet-Schoof CO2-besparende maatregelen terugdraaien. Voorbeelden zijn het schrappen van rekeningrijden, het verhogen van de maximumsnelheid op sommige snelwegen, het afschaffen van de salderingsregeling voor eigenaren van zonnepanelen, het toch niet verhogen van energiebelasting en beslissingen over de hoeveelheid mest die mag worden uitgereden op het land.
Hieronder is te zien dat volgens de berekeningen van het PBL 55 procent minder uitstoot ten opzichte van 1990 heel waarschijnlijk niet gehaald wordt. Het gat tussen het doorgetrokken lijntje (cijfers tot nu toe) en het stippellijntje (voorspelling) komt omdat de data over 2024 nog niet beschikbaar zijn. Dat het lijntje iets hoger weer begint vanaf 2025 heeft ermee te maken dat het PBL ervan uitgaat dat door de lage energieprijzen de uitstoot dit jaar weer is toegenomen.
Het PBL zegt dat de tijd begint te dringen voor nieuw beleid om het 2030-doel nog te halen. "Voor grote investeringen is vijf tot tien jaar voorbereiding gangbaar. Beleid dat lang duurt om in te voeren zal in de vijf jaar die nog rest geen resultaat meer opleveren", waarschuwen de onderzoekers.
Probeer het zelfWat zouden hypothetisch gezien negen maatregelen zijn om die doelen wel snel te halen? Probeer het hieronder:
Het kabinet erkent dat er te weinig gebeurt om de klimaatdoelen te halen. Het Planbureau voor de Leefomgeving noemt het vandaag heel onwaarschijnlijk dat Nederland de wettelijke doelen over het terugdringen van de uitstoot bereikt.
Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei zei in de Tweede Kamer bij het aanbieden van haar Energie- en Klimaatnota's dat ze "haar ogen niet sluit voor waar we nu staan en dat we niet genoeg doen".
Hermans maakt zich zorgen over de constateringen van het PBL en volgens haar moet er "keihard worden doorgewerkt" om het klimaatdoel voor 2030 in zicht te houden. Ze kondigde aan dat het kabinet over enkele maanden met alternatieve maatregelen komt.
KlimaatpetIn een gesprek met de NOS zegt Hermans dat ze "baalt" van de conclusies van het PBL, maar ze voegt eraan toe dat die haar motiveren om hard door te werken.
Ze erkent dat deze coalitie ook juist eerdere maatregelen heeft geschrapt die je "als je er puur met een klimaatpet op naar kijkt" beter had kunnen handhaven om de klimaatdoelen te halen. "Maar we hebben ook te kijken hóe we het halen. Die balans moet erin zitten en dat was op onderdelen ook wel doorgeschoten."
Ze denkt nog steeds in dat de doelen wel kunnen worden gehaald, ook in een coalitie met PVV en BBB, partijen die kritisch zijn over het klimaatbeleid: "We hebben er in het hoofdlijnenakkoord en in het regeerprogramma afspraken over gemaakt dat we staan voor de doelen. Dit kabinet zegt dat we dit land schoner willen doorgeven. We willen ook sneller onafhankelijk worden van landen waar we niet afhankelijk van willen zijn. En we willen dat op een manier doen dat we er economisch sterker van worden. Die onderliggende ambitie verbindt ons."
TransformatorhuisjesIn het voorjaar zullen knopen worden doorgehakt over nieuwe maarregelen, maar Hermans zei nu al dat de capaciteit van het stroomnet versneld wordt uitgebreid. Volgens haar is dat nodig omdat het net overvol dreigt te raken. Dat hindert de verduurzaming van de industrie, de bouw en mobiliteit en kan ook negatieve gevolgen hebben voor het vestigingsklimaat en de werkgelegenheid, benadrukte ze.
De minister wees erop dat ondanks de inspanningen van netbeheerders de grenzen van het netwerk in zicht komen en dat zowel grootverbruikers als woningeigenaren te maken kunnen krijgen met beperkingen. Een van de maatregelen is het bijbouwen van zo'n 50.000 transformatorhuisjes, die allerlei vertragingen moeten voorkomen.
Vliegende brigadesDe minister erkent dat het bouwen van die huisjes een grote opgave is. Gemeenten en netbeheerders moeten samenwerken bij het vinden van locaties, de bouw en het afstemmen met de bewoners. Omdat op sommige gemeenten ineens een grote hoeveelheid werk kan afkomen, wil Hermans bij de bouw 'vliegende brigades' inzetten.
Het kabinet kijkt "met belangstelling" naar voorstellen van netbeheerders om de tarieven voor kleinverbruikers zo aan te passen dat elektriciteit wordt gebruikt op het moment dat het net dat het beste aankan. Hermans wil verder de procedures voor 'duurzame infrastructuur' versnellen. Het gaat daarbij om kortere beroepsprocedures en snellere onderzoeks- en meetwerkzaamheden.
Hermans wijst er verder op dat we in de energietransitie nu in een fase zitten dat mensen echt door maatregelen worden geraakt: "Dat ongemak en die onzekerheid horen ook bij zo'n grote transitie. Mensen zeggen ook dat ze aanlopen tegen belemmeringen in de uitvoering en dat je daar wat aan moet doen."
Probeer het zelfWat zouden hypothetisch gezien negen maatregelen zijn om die doelen wel snel te halen? Probeer het hieronder:
In de Filipijnen zijn zeker 26 doden gevallen door de tropische storm Trami. Ook zijn meer dan 160.000 mensen hun huis ontvlucht.
De storm kwam aan land in het noordoosten van de eilandengroep. Het grootste eiland, Luzon, kreeg te maken met zeer zware regenval, wat leidde tot overstromingen en aardverschuivingen. Er worden windsnelheden gemeten van bijna 100 kilometer per uur.
De meeste doden door Trami vielen in de regio Bicol, onder meer omdat mensen verdronken. In de regio zijn tientallen vluchten geannuleerd. Ook zijn scholen en overheidskantoren gesloten.
Een groot deel van de mensen in getroffen gebieden wordt opgevangen in evacuatiecentra. Maar op sommige plekken verloopt de reddingsoperatie moeizaam, zegt een lokale politieofficier tegen persbureau AP. "We kunnen niet iedereen redden. Het zijn er zoveel dat we extra motorboten nodig hebben."
Hulpdiensten proberen nog mensen te redden:
President Marcos heeft al zijn afspraken afgezegd en heeft noodoverleg in het militaire hoofdkwartier over welke maatregelen er genomen moeten worden, meldt de South China Morning Post.
Trami trekt nu verder naar het westen, richting de Zuid-Chinese Zee. Onder meer in Hongkong bereiden ze zich erop voor dat de storm ook daar de komende dagen voor flinke overlast kan zorgen.
De Filipijnen hebben elk jaar te kampen met ongeveer twintig tropische stormen. Die gaan vaak gepaard met zware regenval, harde wind en dodelijke aardverschuivingen.
De Nederlandse krijgsmacht ontvangt de prestigieuze Carnegie Wateler Vredesprijs. Dat is op de Nobelprijs na de oudste vredesprijs ter wereld. De Koninklijke Marine, de Koninklijke Landmacht, de Koninklijke Luchtmacht en de Marechaussee ontvangen de eer voor hun inzet in meer dan tachtig vredesmissies wereldwijd.
Volgens de jury speelt de Nederlandse krijgsmacht "een essentiële rol in de bevordering van internationale vrede en veiligheid en combineert het zowel militaire als humanitaire inspanningen".
"Met deze prijs willen wij alle Nederlandse militairen danken, die dagelijks hun eigen grenzen verleggen om de grenzen van anderen te beschermen. De leden van de Nederlandse krijgsmacht zetten hun eigen levens in om wereldwijd democratie en vrede te behouden of op te bouwen."
Eerste vredesmissie in 1913Lang voordat de Verenigde Naties en VN-vredesmissies bestonden, voerde Nederland al zijn eerste vredesmissie uit: in 1913 in Albanië. "Dit toont aan dat Nederland al meer dan honderd jaar geleden besefte dat vredesopbouw vele dimensies kent", aldus de jury.
Op dit moment zijn Nederlandse troepen onder andere actief in Litouwen, Irak, Somalië, Mali, Bosnië en Herzegovina en Israël.
De Carnegie Wateler Vredesprijs wordt elke twee jaar uitgereikt in het Vredespaleis in Den Haag. Eerdere winnaars zijn onder meer politica en VN-diplomaat Sigrid Kaag, VRT-journalist Rudi Vranckx en hulporganisaties UNICEF, Artsen zonder Grenzen en War Child.
Op 26 november wordt de prijs uitgereikt aan Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim.
Turkije heeft gisteravond laat luchtaanvallen uitgevoerd op doelen in Irak en Syrië, een aantal uren na een aanslag op een luchtvaartbedrijf in de Turkse hoofdstad Ankara. Doelwit van de aanvallen waren volgens Turkije 32 stellingen van de Koerdische beweging PKK, die door Turkije maar ook de EU en de VS wordt beschouwd als terroristische organisatie.
In een persbericht schrijft het Turkse ministerie van Defensie dat de aanval gericht was tegen "terroristen": de Turkse autoriteiten vermoeden dat de PKK achter de aanslag in Ankara zat.
Een man en vrouw kwamen rond gisteren 15.30 uur met een taxi aan bij de ingang van het staatsluchtvaartbedrijf TUSAS, dat een belangrijke rol speelt in de Turkse defensie-industrie. De taxichauffeur bleek te zijn gedood; zijn lichaam werd later gevonden in de kofferbak.
Niet opgeëistDirect na het verlaten van de auto begonnen de twee met automatische geweren om zich heen te schieten. Ook lieten ze explosieven afgaan.
Er vielen bij de aanslag zeker vijf doden en meer dan twintig gewonden. De daders werden doodgeschoten.
Zie hier hoe de aanval werd geopend op TUSAS:
De aanslag is nog niet opgeëist, maar de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Yerlikaya en ook defensieminister Guler wezen al snel naar de PKK. President Erdogan was ten tijde van de aanslag op de BRICS-top in het Russische Kazan en veroordeelde daar de "gruwelijke terreuraanslag".
De PKK is een Koerdische beweging die streeft naar meer autonomie binnen Turkije. De groep gebruikt daarbij geweld en pleegt aanslagen. De PKK strijdt naar eigen zeggen tegen onderdrukking door de Turkse staat.
De aanslag komt op een moment dat er in Turkije al langere tijd een discussie gaande is over vredesbesprekingen met de PKK. Zo deed een dag voor de aanslag een bondgenoot van president Erdogan, Devlet Bahceli van de recht-nationalistische partij MHP, nog een uitspraak in het Turkse parlement die flink wat opschudding veroorzaakte.
Hij zei dat PKK-leider Abdullah Öcalan, die sinds 1999 een levenslange celstraf uitzit op een eiland in de Zee van Marmara, in aanmerking zou moeten komen voor vrijlating als Öcalan afstand neemt van terrorisme en zijn beweging ontmantelt.
Het is niet duidelijk of de aanslag van gisteren een reactie was op zijn woorden in het parlement. In Turkije zijn in het verleden ook aanslagen gepleegd door Islamitische Staat en links-extremistische groeperingen.
Busbouwer Ebusco blijkt de productie zo goed als stil te hebben gelegd en schuldeisers voeren de druk op. Dat meldt de top van het Nederlandse bedrijf bij de presentatie van een plan om het tij te keren. De directie heeft vertrouwen dat het bedrijf gered kan worden.
Ebusco wil kosten besparen en efficiënter produceren. De fabrieken in Deurne en Venray worden samengevoegd en het bedrijf wil met minder personeel verder. Het bedrijf had afgelopen zomer nog 770 voltijdsbanen, hoeveel daarvan verdwijnen is onbekend.
"We gaan door een hele moeilijke tijd", zegt topman Christian Schreyer, die vorige maand bij het bedrijf begon. "Met mijn diepgaande kennis en ervaring in deze industrie kan ik vol vertrouwen zeggen dat de producten van Ebusco enorm veel potentie hebben. Ik besef echter dat deze potentie niet volledig is benut."
SchuldenUit de cijfers die vanochtend zijn gepubliceerd komt een somber beeld naar voren. Vanwege geldgebrek is de productie van bussen vrijwel tot stilstand gekomen. Afgelopen kwartaal zijn er slechts 37 bussen geproduceerd, veel orders kunnen niet op tijd worden geleverd. Daarnaast heeft Ebusco schulden, onder meer bij de Belastingdienst.
Meerdere vervoersbedrijven annuleren bestellingen voor bussen. Gisteren verloor Ebusco een kort geding over een annulering van een grote order door Qbuzz. Ebusco blijft nu met die bussen zitten en moet extra geld uittrekken om de bussen om te bouwen voor een andere klant.
Vanmiddag probeert Ebusco op een aandeelhoudersvergadering beleggers te overtuigen om meer geld in het bedrijf te steken. Via een aandelenemissie wil Ebusco 36 miljoen euro ophalen.
Beleggers lijken nog niet warm te lopen voor de plannen: het aandeel Ebusco daalde vanochtend met ruim 20 procent.
Boeing-werknemers in de Verenigde Staten hebben een nieuw loonbod afgeslagen. Daarmee gaan de stakingen bij de Boeing-fabrieken in de regio Seattle de komende tijd door. Al weken ligt de productie in de fabrieken stil, omdat werknemers en Boeing het niet eens worden.
Met het bod van de Amerikaanse vliegtuigbouwer zou het personeel 35 procent loonsverhoging krijgen, verdeeld over vier jaar. Vakbond International Association of Machinists and Aerospace Workers (IAM) meldt dat 64 procent van de ruim 30.000 werknemers tegen het bod heeft gestemd.
Gisteren werd bekend dat Boeing het grootste kwartaalverlies heeft geleden sinds de coronacrisis. Mede door de stakingen kwam het verlies uit op 6,2 miljard dollar (een kleine 6 miljard euro). In het tweede kwartaal draaide Boeing ook al een verlies van 1,4 miljard dollar.
Eerder deze maand waarschuwde de nieuwe topman van het vliegtuigbedrijf, Kelly Ortberg, al voor slechte cijfers. Toen werd ook bekend dat 17.000 banen bij Boeing geschrapt worden. Naast de stakingen hebben ook kostenoverschrijdingen bij tal van opdrachten bijgedragen aan de slechte cijfers.
Belangrijkste productielocatiesSeattle geldt als belangrijke stad in de productieketen van de vliegtuigbouwer. Twee van de belangrijkste productielocaties van Boeing zijn er gevestigd. De productie van een groot deel van de Boeing-toestellen, waaronder het bestverkochte 737-model, staat nu stil.
De laatste keer dat de medewerkers van Boeing het werk neerlegden, duurde de staking uiteindelijk 52 dagen. Dat kostte de vliegtuigbouwer ongeveer 100 miljoen dollar per dag. Boeing maakt al geen winst meer sinds 2018. Boeing-aandelen daalden met 60 procent.
VeiligheidsproblemenBoeing kwam onder vuur te liggen na twee fatale crashes met hun 737-MAX toestellen in 2018 en 2019. Daarbij kwamen 346 mensen om het leven. Begin dit jaar brak in de lucht een zijpaneel van een vliegtuig af, waarvoor Boeing een boete van 240 miljoen dollar kreeg.
Daarnaast liep de ruimtevaarttak van het bedrijf imagoschade op door problemen met de Starliner. Twee astronauten strandden door technische problemen bij de eerste bemande vlucht naar het Internationale Ruimtestation. Zij komen nu een pas een half jaar later dan gepland.
