Twee diepe kloven op de maan, in omvang vergelijkbaar met de Grand Canyon in de VS, zijn in het tijdsbestek van slechts enkele minuten ontstaan. Ter vergelijking: rivierwater deed er tientallen miljoenen jaren over om de Grand Canyon uit te slijten. De onderzoekers hebben hun bevindingen gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Nature Communications, op basis van de waarnemingen van meerdere maanmissies. De kloven zijn ontstaan onmiddellijk nadat een meteoriet de maan 3,81 miljard jaar geleden raakte.
Die meteoriet-inslag is nog steeds zichtbaar als de Schrödinger-krater, vernoemd naar de natuurkundige Erwin Schrödinger. Bij die inslag werd allerlei materiaal de lucht ingeslingerd, met snelheden tot meer dan een kilometer per seconde. De kloven ontstonden door de inslag van dat opgeslingerde materiaal.
De grootste van de twee kloven, Vallis Planck, is 280 kilometer lang en op het diepste punt 3,5 kilometer diep, bijna twee keer zo diep als de Grand Canyon. De kleinere van de twee, Vallis Schrödinger, is 2,7 kilometer diep.
De ontstaansgeschiedenis van de kloven duurde tussen de 5 en 15 minuten, maar waarschijnlijk minder dan 10 minuten. Op dat moment bestonden ze nog uit twee rijen kraters, het gevolg van verschillende inslagen. In de loop van de tijd zijn delen van de kraterwanden ingestort en verweerd, waardoor er twee lange kloven ontstonden. "Erg interessant onderzoek", reageert Marc Heemskerk, die als exogeoloog het oppervlak van onder meer de maan en Mars bestudeert. "De onderzoekers hebben verschillende technieken en modellen gecombineerd. Daardoor weten we nu dat de kloven vrijwel onmiddellijk ontstonden".
Artemis-missieHeemskerk benadrukt net als de onderzoekers zelf het belang van deze studie voor het Artemisprogramma, dat in 2027 weer mensen op de maan hoopt te zetten. Die missie gaat onder meer op zoek naar watervoorraden op de maan, nodig om een langer verblijf mogelijk te maken, maar zal ook de vroege geschiedenis van de maan onderzoeken. Door de impact van de meteoor is een deel van het gesteente op de maan gesmolten. "Als gesteente gesmolten is, kun je de leeftijd niet meer nauwkeurig vaststellen", zegt Heemskerk. "Dankzij deze studie weten we nu heel precies waar dat gesmolten gesteente ligt."
ImpactDe onderzoekers hebben ook in kaart gebracht hoe groot de impact van de meteoriet destijds moet zijn geweest: het equivalent van honderddertig keer ineens alle kernwapens afschieten die op aarde aanwezig zijn. Die enorme kracht had echter nauwelijks invloed op de bewegingen van de maan, zegt Heemskerk: "De impact zou een verandering van zo'n 0,1 meter per seconde hebben kunnen geven aan de baan van de maan. Alleen al de natuurlijke variatie van de beweging van de maan is veel groter."
China heeft na een paar dagen radiostilte gereageerd met tegenmaatregelen op de extra heffingen van tien procent die president Trump heeft ingesteld op alle Chinese producten afgelopen weekend. Sommige Amerikaanse producten zullen nu met 10 en 15 procent extra worden belast.
Deze heffingen worden op 10 februari van kracht. Ook worden enkele Amerikaanse bedrijven bestraft of onderzocht. Trump en Chinese leider Xi zullen hier later vandaag telefonisch over praten.
Importheffingen en handelsrestrictiesChina is van plan een importheffing in te voeren van 15 procent op steenkool en vloeibaar aardgas en een importheffing van 10 procent op onder andere ruwe olie, landbouwmachines en pick-uptrucks. Deze importheffingen komen boven op de bestaande heffingen op Amerikaanse producten.
De extra heffingen zullen geen groot effect hebben op de handelsbalans van China. Vorig jaar kwam minder dan 2 procent van alle Chinese aardolie-import uit de VS. De Chinese import van Amerikaanse vloeibare gassen betrof minder dan 6 procent van alle gasimporten.
Peking kondigde ook exportbeperkingen aan voor verschillende kritieke grondstoffen, namelijk metalen zoals wolfraam en molybdeen. Om deze metalen te exporteren hebben Chinese bedrijven nu een vergunning nodig. Dit geldt niet alleen voor export naar Amerika, maar ook voor export naar Europa en de rest van de wereld.
Deze metalen worden onder andere gebruikt voor smartphones, batterijen, medicijnen, infraroodraketten en munitie. China is wereldleider in het delven en verwerken van deze metalen.
Aanvullende sanctiesChina heeft twee Amerikaanse bedrijven, PVH Group en Illumina Inc., op de zogenoemde onbetrouwbare-entiteitenlijst gezet. De twee bedrijven zouden schuldig zijn aan het "in gevaar brengen van de rechten en belangen van Chinese bedrijven".
Met deze classificering kan de Chinese overheid de bedrijven een hele reeks aan straffen opleggen, van handelsrestricties tot geldboetes en het intrekken van visa voor werknemers. Welke straffen de bedrijven krijgen, is nog niet bekend.
PVH Group, het moederbedrijf van merken als Tommy Hilfiger en Calvin Klein, ligt al langer onder vuur in China. Het bedrijf gebruikt geen katoen uit de Chinese provincie Xinjiang meer. Mensenrechtenorganisaties en buitenlandse overheden beschuldigen China ervan gebruik te maken van dwangarbeid door Oeigoeren in de katoenindustrie. Door Xinjiangse katoen te boycotten, discrimineert PVH Group Chinese bedrijven, aldus het Chinese Ministerie van Handel.
Illumina Inc. is een biotechnologiebedrijf gespecialiseerd in zogeheten DNA-sequencing en genoomanalyse. DNA-sequencing is een manier om te achterhalen in welke volgorde de bouwstenen van DNA staan. Genoomanalyse is belangrijk voor het opsporen van ziekten. Illumina Inc. is marktleider in China en lag eerder onder vuur vanwege datalekken waarbij data van Chinese patiënten op straat kwamen te liggen. Dit ligt mogelijk ten grondslag aan de Chinese beslissing het bedrijf op de onbetrouwbare-entiteitenlijst te plaatsen.
Daarnaast is China een anti-monopolieonderzoek gestart naar Google. Dit is opvallend, aangezien de meeste Google-diensten zoals de zoekmachine, e-maildiensten en kaarten sinds 2014 volledig geweerd worden door China. Google's besturingssysteem Android wordt in China in aangepaste versies aangeboden. Verdere informatie over het onderzoek is nog niet vrijgegeven door Peking.
Rechtszaak WTODit weekend kondigde China al aan een rechtszaak aan te spannen bij Wereldhandelsorganisatie (WTO). De Chinese minister van Handel stelt dat "de importheffingen van de VS ernstig in strijd zijn met de WTO-regels en een typische praktijk van unilateralisme en handelsprotectionisme."
Op de vraag hoe deze aanklacht zich verhoudt tot de maatregelen die China nu zelf lijkt te nemen, wordt in de Chinese staatsmedia niet ingegaan.
De politie heeft een man uit Zundert aangehouden voor de ontvoering en mishandeling van een andere man afgelopen weekend in Breda. Het slachtoffer werd vrijdagnacht door drie mensen meegenomen in een busje.
De verdachte, een man van 24, is gisterenavond thuis aangehouden. De politie heeft zijn woning doorzocht en zijn auto in beslag genomen. De man zit in beperkingen en mag alleen contact hebben met zijn advocaat. Hij wordt donderdag voorgeleid aan de rechter-commissaris.
De politie doet verder geen mededelingen over de verdachte. Over de ontvoering is ook nog veel onbekend. Wel is duidelijk dat het waarschijnlijk een gerichte actie was.
Het slachtoffer werd bij de parkeerplaats van een sportcomplex ontvoerd. Een dag later heeft hij zichzelf in goede gezondheid gemeld bij de politie, maar het is niet duidelijk wat er in de tussentijd met hem is gebeurd. De politie vermoedt dat het slachtoffer en de ontvoerders elkaar kenden, schrijft Omroep Brabant.
De politie sluit meer aanhoudingen niet uit.
Dat het kabinet niet direct maatregelen treft na het laatste onderzoek naar gezondheidsrisico's voor omwonenden van geitenstallen, is voor oppositiepartijen "onbestaanbaar". Een aantal coalitiepartijen kijkt milder naar de reactie van het kabinet.
"Schandalig", zegt partijleider Ouwehand van de Partij voor de Dieren. "De gezondheid van de burgers moet altijd voorop staan." ChristenUnie-Kamerlid Grinwis zegt dat het kabinet "echt moet ingrijpen".
Vandaag kwam er een RIVM-onderzoek naar buiten waarin -niet voor het eerst- een verband werd vastgesteld tussen longontstekingen en geitenhouderijen. Wie binnen 2 kilometer van een geitenboerderij woont heeft meer kans op de longaandoening en hoe dichterbij je woont, hoe groter de kans, concludeert het RIVM. Naar schatting overlijden hierdoor jaarlijks tussen de 20 en 100 mensen.
Het kabinet kondigt naar aanleiding van het onderzoek geen maatregelen aan, maar heeft extra advies gevraagd aan de Gezondheidsraad. Ingewijden in de top van het kabinet vertellen dat de discussie hierover hoog is opgelopen tussen minister Agema van Volksgezondheid en Wiersma van Landbouw. Agema (PVV) zou maatregelen willen treffen, maar Wiersma (BBB) wil daar niet aan. Zij wil eerst meer zekerheid, en tot die tijd moeten geitenhouders worden ontzien.
Niet bagatelliserenVVD-Kamerlid Van Campen kan de redenering van Wiersma volgen. "De gevolgen voor de volksgezondheid moeten we niet bagatelliseren", zegt hij. Maar hij wijst erop dat maatregelen ingrijpend kunnen zijn voor de sector. "Dus je moet ook niet te hard van stapel lopen."
Coalitiegenoot Van der Plas (BBB) wijst erop dat het RIVM dan wel een correlatie tussen geitenhouderijen en longontstekingen heeft vastgesteld, maar dat daarmee niet vaststaat dat er een oorzakelijk verband is. "Er moet wel echt duidelijk iets aangetoond worden", stelt de partijgenoot van minister Wiersma.
Het onderzoek van de RIVM richtte zich ook op mogelijk verklaringen van het verband tussen geitenhouderijen en longontstekingen. De onderzoekers denken daarbij in de richting van bacteriën, maar schrijven dat het "moeilijk te bewijzen" is dat de bacteriën uit de stallen "de directe oorzaak" zijn van de longontstekingen.
Eerdere onderzoekenDat er een verband is tussen longontstekingen en geitenhouderijen is vaker vastgesteld. In 2021 concludeerde het RIVM bijvoorbeeld dat mensen die in landelijke gebieden wonen met veel veehouderijen een grotere kans (26-60 procent) hebben op een longontsteking dan mensen die in landelijke gebieden wonen met minder of geen veehouderijen in de buurt. Geitenhouderijen bleken daarbij een belangrijke boosdoener.
In 2014 toonde RIVM-onderzoek aan dat er 30 tot 50 procent meer kans is op longontsteking in een straal van twee kilometer rond een geitenhouderij. Kamerlid Bromet van GroenLinks-PvdA noemt het "onbestaanbaar" dat het kabinet nu nog steeds geen maatregelen neemt. "Als iets al jaren bekend is en je stelt het steeds maar uit, dan zet je de gezondheid van mensen op het spel."
Het kabinet heeft dus wel extra advies gevraagd aan de Gezondheidsraad over hoe om te gaan met dit RIVM-onderzoek. De uitkomst daarvan wordt eind dit jaar verwacht. Grinwis (ChristenUnie) vindt dat veel te lang duren: "Uitstel is een strategie van dit kabinet. De tijd van geitenpaadjes is echt voorbij".
CDA-Kamerlid Vedder vindt ook dat het advies van de Gezondheidsraad "wat sneller" moet kunnen. "Volgens mij moeten we niet nog een rondje onderzoek gaan doen, maar moeten we gewoon stappen gaan zetten." Van Campen (VVD) wil ook van het kabinet weten "of dat niet te lang duurt".
Donderdag debatVolgens ingewijden leeft binnen het kabinet de hoop dat de Tweede Kamer minister Wiersma kan aanzetten om toch sneller maatregelen te nemen. Komende donderdag staat er een debat met Agema en Wiersma op de planning over zoönosen en dierziekten en daar zou dat kunnen gebeuren. Dan wordt waarschijnlijk ook duidelijk hoe coalitiepartijen NSC en PVV erin staan; die wilden vandaag nog niet inhoudelijk reageren.
GroenLinks-PvdA, Partij voor de Dieren en ChristenUnie gaan in het debat in ieder geval pleiten voor een onmiddellijke geitenstop. De afgelopen jaren hebben verschillende provincies al een stop op nieuwe geitenbedrijven en/of uitbreidingen ingesteld. Toch is het aantal geiten de afgelopen decennia flink toegenomen.
Dat komt onder meer doordat de provincies Friesland, Groningen en Zeeland geen stop hebben. Ook is er in sommige provincies alleen een stop op nieuwe bedrijven; bestaande geitenbedrijven kunnen wel uitbreiden.
Het kabinet wil zich nog niet uitspreken over wat er misging voorafgaand aan de dodelijke steekpartij in Nieuwegein, waar zaterdag een 11-jarig meisje werd gedood. PVV-leider Wilders had minister Van Weel van Justitie en Veiligheid naar de Kamer geroepen voor het vragenuur.
Van Weel zei dat hij vanwege het lopende onderzoek niet veel kwijt kan over de zaak. Wel bevestigde hij dat de 29-jarige verdachte bekend was bij politie en justitie en dat hij meermaals is veroordeeld.
Ook stond de man sinds 2022 onder toezicht van de reclassering en liep hij bij verschillende zorginstellingen. Het kabinet laat uitzoeken wat er gedaan is met meldingen over zijn gedrag en "wie wat wist".
Verwijten WildersVolgens Wilders is het onaanvaardbaar dat zo'n verwarde man vrij rondloopt en in een wijk wordt geplaatst waar veel kinderen wonen, "waar hij de buurt terroriseert". Hij verwijt Van Weel te veel bureaucratische antwoorden te geven zonder het probleem aan te pakken. "Dit is een flutantwoord. We hebben geen woorden nodig, maar daden", aldus Wilders.
De minister benadrukt dat het van belang is om de zaak goed te onderzoeken en dit ook zorgvuldig te doen. "Anders doen we iedereen tekort." Wel vraagt hij zich net als Wilders af waarom de verdachte vrij rondliep. Van Weel eist daar ook antwoorden op. Hij spreekt van een "een onherstelbaar en hartverscheurend drama" dat "diepe sporen" nalaat.
'Incidententafel'Morgen is er een "incidententafel", opgezet door staatssecretaris Coenradie van Justitie, waarbij alle betrokken partijen de zaak bespreken. Daar zullen onder meer de politie, zorginstellingen, de reclassering en de Inspectie Justitie en Veiligheid aan tafel zitten.
Dat overleg moet duidelijk maken "wie wat wist, en wat daarmee gedaan is". Toch verwacht Van Weel dat het nog wel een paar weken duurt voordat hij de resultaten van het onderzoek bekend kan maken.
De omgang met verwarde personen en de samenwerking van de instanties is al jaren onderwerp van discussie. Van Weel kan niet zeggen of deze problemen in dit geval ook een rol hebben gespeeld. Ook deed hij geen uitspraken over vraag of de privacyregels de aanpak van politie en hulpverleners in de weg hebben gestaan.
Verschillende media melden dat de verdachte werd behandeld bij zorginstelling Fivoor en dat hij kampte met ernstige psychische problemen en verslavingen. Fivoor levert intensieve en forensische psychiatrische zorg en behandelt mensen die overlast veroorzaken.
Fivoor laat desgevraagd weten dat het vanwege het medisch beroepsgeheim niet kan ingaan op de achtergrond van de verdachte en ook niet kan zeggen of hij bekend was bij de kliniek.
Wel kan de woordvoerder bevestigen dat het "echt wat doet" met de mensen die voor Fivoor werken om de naam van hun kliniek zo in de media te zien. "Dat wordt in het hele land zo gevoeld", zegt de woordvoerder van de zorginstelling.
"We zijn een van de grootste forensische psychiatrische zorgverleners van Nederland en zien dus doelgroepen met ingewikkelde problematiek." Hij benadrukt dat de medewerkers dag in dag uit hun best doen om deze mensen van de juiste zorg te voorzien.
Meermaals in opspraakRecent kwam Fivoor meermaals in opspraak. Begin dit jaar werd in Den Dolder een 76-jarige vrouw doodgestoken door een patiënt van de psychiatrische kliniek in het dorp. En afgelopen weekend ontsnapte er een patiënt van Fivoor met tbs met voorwaarden.
In de kliniek van Fivoor in Den Dolder verbleef ook Michael P. toen hij in 2017 Anne Faber verkrachtte en vermoordde.
De 19-jarige Rodynho E. is veroordeeld tot dertig maanden gevangenisstraf, waarvan tien voorwaardelijk, voor een poging om een vuurwerkaanslag te plegen op het huis van de Vlaardingse loodgieter Ron van Uffelen en zijn gezin.
E. probeerde samen met anderen in de nacht van 13 op 14 augustus vorig jaar zwaar vuurwerk te laten exploderen voor de woning van de loodgieter. De mortierbommen werden wel aangestoken, maar gingen niet af. Volgens de rechtbank had E. een leidinggevende rol.
De aanslag volgde kort op de dood van de loodgieter. Hij was op 12 augustus overleden nadat hij met hartproblemen naar het ziekenhuis was gebracht. Zijn weduwe denkt dat zijn dood het gevolg was van de eindeloze reeks bedreigingen en aanslagen waar hij en zijn gezin slachtoffer van waren.
Die reeks aanslagen duurde veertien maanden. Van Uffelen zei voor zijn dood voortdurend niet te weten wie de daders waren en waarom ze het op hem hadden gemunt. In totaal kregen hij en zijn gezin te maken met 27 bedreigingen, aanslagen of pogingen daartoe.
'Volstrekt gewetenloos'E. handelde op 14 augustus volstrekt gewetenloos, oordeelt de rechtbank in het vonnis. Terwijl de bewoners nog volop in rouw waren, moesten ze die nacht opnieuw hun woning verlaten. E. dacht uitsluitend aan zijn eigen financiële gewin en de wensen van zijn opdrachtgevers, aldus de rechtbank.
Die rekent het hem ook aan dat hij gebruik maakte van kwetsbare handlangers, zoals een chauffeur die een drugsschuld bij hem had, en een minderjarige jongen die de vuurwerkbommen moest leggen in ruil voor grotere klussen die hem veel geld op zouden leveren. Daarom werd de verdachte ook schuldig bevonden aan criminele uitbuiting.
De advocaat van E. had gevraagd zijn cliënt volgens het jeugdstrafrecht te berechten. De rechtbank ging daar niet in mee, mede omdat hij al eerder was veroordeeld voor ernstige delicten. E. moet ook een schadevergoeding van 5000 euro betalen en hij moet zich laten behandelen. Ook is er een contact- en locatieverbod opgelegd.
In Den Haag is vanmiddag een petitie overhandigd om aandacht te vragen voor de moeflon. Het wilde oerschaap loopt in Nederland al honderd jaar rond, maar heeft nog steeds de status van een exoot die gedoogd wordt. En dat moet veranderen, vindt Vereniging De Moeflon. De belangenclub pleit er in de petitie voor om de moeflon te kwalificeren als een inheemse diersoort en het dier een beschermde status te geven.
De moeflon is een oerschaap, oorspronkelijk afkomstig van Sardinië en Corsica. De wilde schapen werden aan het begin van de vorige eeuw hier uitgezet voor de jacht. Zo'n honderd jaar later is de moeflon nog altijd in Nederland te vinden, maar het dier is officieel gezien nog altijd een exoot.
Geef de moeflon een kans, heet de petitie die Vereniging De Moeflon vanmiddag overhandigde aan de Kamercommissie Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Volgens de belangenclub gaat het niet goed met de diersoort, en leven er op dit moment nog zo'n vijftig exemplaren in het land.
Het Nationaal Park De Hoge Veluwe is één van de belangrijkste plekken waar het oerschaap voorkomt:
Zo is de populatie in het Nationaal Park De Hoge Veluwe sinds de komst van de wolf zo goed als verdwenen. In 2021 leefden er nog ruim driehonderd moeflons in het park, maar ze werden in oktober van dat jaar geëvacueerd om ze te beschermen tegen de wolf.
Dat gebeurde nadat medewerkers van het park tientallen kadavers van moeflons hadden gevonden. Het dier is volgens het park erg belangrijk voor de diversiteit, omdat moeflons de heide kaalvreten en het heidelandschap zo behouden.
Omdat de moeflon een exoot is die gedoogd wordt, heeft het dier geen beschermde status. In de petitie probeert Vereniging De Moeflon duidelijk te maken waarom dat moet veranderen. Zo is de wilde schapensoort volgens de vereniging "een uiterst kosteneffectief en efficiënt dier voor het beheer van heide en stuifzanden".
Bovendien eet de moeflon als enige grazer de jonge loten van de grove den, zegt Cees Krijger, medeoprichter van Vereniging De Moeflon, tegen Omroep Gelderland. "Als grazer doet de moeflon op de Hoge Veluwe het werk van 125 vrijwilligers. Die moeten anders continu de hei op om de jonge boompjes weg te halen."
GrazersVolgens ecoloog Wieger Wamelink van de Wageningen Universiteit spelen grazers als de moeflon een belangrijke rol bij het behoud van het heidelandschap. "Als je de heide in stand wilt houden, heb je inderdaad grazers als de moeflon nodig. Maar ik denk dat je daar ook andere grazers voor kunt gebruiken."
Wamelink denkt dat het afschaffen van de exoot-status in dat verband logisch zou zijn. "Bovendien: planten zijn in Nederland na honderd jaar ook geen exoot meer. Dat zou ook voor dieren kunnen gelden. En de moeflon is ook geen invasieve soort, hij bedreigt geen andere diersoorten."
Lange ademHet aanbieden van de pleitnota in Den Haag is het begin van een proces dat nog wel een tijdje gaat duren, denkt Krijger van Vereniging De Moeflon. "Het is een kwestie van de lange adem. Via de commissie komt het uiteindelijk op de bordjes van de verschillende politieke partijen. Die moeten vervolgens gaan kijken of ze de moeflon een beschermde status willen geven", zegt hij.
"Alleen de politiek kan die status veranderen. En daar hopen we dus op. Want de iconische beelden van de moeflons op de Gelderse heide, die zijn toch fantastisch? Dat is het beschermen waard."
De overheid moet stoppen met subsidies voor de aanschaf van warmtepompen in wijken waar plannen zijn voor de aanleg van een warmtenet. Dat adviseert de Algemene Rekenkamer aan het kabinet in een vandaag gepresenteerd rapport.
Bij een warmtenet wordt warm water afkomstig van industrie of aardwarmte met leidingen naar woningen gebracht die hiermee verwarmd worden.
Als een hele woonwijk overschakelt op een warmtenet dan zijn de kosten voor de overheid volgens de rekenkamer relatief laag. Maar voor gebruikers van zo'n warmtenet zijn de kosten juist vaak hoog. Om die reden haken in veel grote steden zowel woningcorporaties als particuliere huiseigenaren af. Zij kiezen dan bij verduurzaming voor een -hybride- warmtepomp.
Warmtepompen vergroten druk op elektriciteitsnetDie warmtepompen draaien op elektriciteit. Als een hele woonwijk de huizen op elektriciteit gaat verwarmen, moet het elektriciteitsnet verzwaard worden. De kosten hiervan worden volgens de rekenkamer ten onrechte niet meegenomen in de financiële beoordeling van warmtenetten. Met subsidie voor warmtepompen, houdt de overheid deelname aan een warmtenet tegen, aldus de rekenkamer.
Een warmtepomp gaat zo'n vijftien jaar mee. Zodra een huiseigenaar geïnvesteerd heeft in een warmtepomp van vele duizenden euro's, verdwijnt de belangstelling voor aansluiting op een warmtenet. De ontwikkeling van warmtenetten begint vaak bij de deelname van een woningcorporatie. Daarnaast wordt geprobeerd zo veel mogelijk particulieren huiseigenaren in de buurt mee te krijgen. Hoe meer gebruikers hoe lager de kosten van een warmtenet zijn.
De kosten voor de aanleg van een warmtenet worden nu voor een groot deel afgewend op de gebruikers. Dit maakt voor hen het gebruik van een warmtenet vaak relatief duur. De rekenkamer adviseert de overheid daarom om te kijken naar andere manieren van financiering. Door de aanleg van warmtenetten financieel aantrekkelijker te maken, voorkomt de overheid dat de krapte op het elektriciteitsnet nog verder toeneemt.
Geen concurrentie bij warmtenetWaar mensen die hun huis met gas of elektriciteit verwarmen kunnen kiezen uit verschillende energieleveranciers, zitten gebruikers van een warmtenet vast aan een contract met één bedrijf.
Tot vorig jaar werden deze huishoudens volgens de rekenkamer onvoldoende beschermd tegen hoge prijzen. Inmiddels kan de Autoriteit Consument en Markt (ACM) beter ingrijpen bij te hoge tarieven. De rekenkamer roept het kabinet op om snel te evalueren of dit voldoende bescherming van warmtenetgebruikers biedt.
Kabinet wil keuzevrijheid behoudenHet kabinet is voorlopig niet van plan om de keuzevrijheid van huishoudens voor een warmtepomp of aansluiting op een warmtenet te beperken. In een reactie op het rapport van de Algemene Rekenkamer laten de verantwoordelijke ministers dat weten; "Voor het draagvlak van klimaatbeleid, de wijkaanpak en warmtenetten is het belangrijk dat er keuzevrijheid is."
Wel onderzoekt het kabinet de mogelijkheid van overheidsdeelname om de ontwikkeling van warmtenetten vlot te trekken.
Een grote groep organisaties, van het bedrijfsleven tot de milieubeweging en boeren, roept het kabinet gezamenlijk op om haast te maken met goed en duidelijk klimaat- en energiebeleid. In een brief aan premier Schoof waarschuwen ze dat Nederland achterop dreigt te raken. Door steeds met wisselend beleid te komen, dreigen faillissementen, waarschuwen ze.
De brede waaier aan organisaties, waaronder werkgeversorganisatie VNO-NCW, vakbonden, Greenpeace, Netbeheer Nederland en boerenorganisatie LTO, hebben zich verenigd in de Maatschappelijke Alliantie. Hoewel de ondertekenaars het regelmatig op veel punten oneens zijn, roepen ze nu eenstemmig op tot klimaat- en energiebeleid waar op gebouwd kan worden. "Niets doen is geen optie."
Dat benadrukt ook voorzitter Kees Vendrik van het Nationaal Klimaat Platform (NKP), dat de brief ook heeft ondertekend. "Het is niet alleen geen optie, maar het is ook niet gratis. Als de transitie nu zou stilvallen, of perspectief blijft uit, dan zal dat ons economisch veel kosten", waarschuwt hij.
Zolang het beleid steeds wisselt, weet niemand waar hij of zij aan toe is en is het moeilijk om goede investeringen te doen om bijvoorbeeld minder energieafhankelijk van het buitenland te zijn. "Of het nu gaat om de grote industrie, het midden- en kleinbedrijf, boeren en tuinders, zelfstandigen, werknemers of burgers en hun energiegemeenschappen: allen hebben nood aan een helder perspectief van uw kabinet", is te lezen in de brief.
'Kabinet biedt geen perspectief'"Het hoofdlijnenakkoord van het kabinet bood geen versnelling, maar maakte juist met een aantal ingrepen een pas op de plaats", gaat Vendrik verder. "Denk bijvoorbeeld aan de verplichting om bij de vervanging van een cv-ketel per 2026 een warmtepomp aan te schaffen. Daar is het kabinet van afgestapt en die markt is in elkaar gezakt. Sommige bedrijven die zich hierin specialiseerden gaan nu failliet. Dat is geen perspectief bieden."
In hun brief aan Schoof schrijven de organisaties dat verduurzaming onterecht vaak wordt gezien als belemmering voor welvaart en bestaanszekerheid. Ze zeggen dat Nederland als kennisland ook aanjager kan zijn van duurzame technologie. Kortom: er valt veel geld te verdienen. "Laat dat de bron zijn van onze toekomstige welvaart."
De organisaties waarschuwen het kabinet dat andere landen hun bedrijfsleven klaarstomen voor een duurzame toekomst. "Zij weten: stilstand is achteruitgang. Dat is niet zonder gevolgen voor Nederland: zonder consistent en toereikend beleid verliezen we belangrijke bronnen van brede welvaart, werkgelegenheid en een duurzame leefomgeving."
Zónder stabiel beleid en investeringen in de energietransitie blijft Nederland afhankelijk van energie uit andere landen, klinkt het. Onder meer de hoge energie- en nettarieven zitten Nederlandse ondernemers in de weg. Netcongestie wordt "een ernstige hindernis voor bedrijven en gemeenten die willen verduurzamen" genoemd.
De organisaties bieden een lijst met maatregelen. Zo wordt opgeroepen tot investeringen in duurzame manieren om geld te verdienen en bijvoorbeeld een goede verbinding met de rest van Noordwest-Europa om duurzame energie uit te wisselen. Ook moet het kabinet snel keuzes maken over de nettarieven.
'Grip op toekomst'Verder roepen ze op om ervoor te zorgen dat boeren en tuinders die willen verduurzamen, in staat blijven om goed rond te komen. De organisaties noemen het noodzakelijk "dat iedereen kan meedoen". Ze stippen aan dat mensen met een kleine beurs met hoge energierekeningen zitten, omdat er bijvoorbeeld nog geen alternatief is voor de salderingsregeling.
"We kunnen echt meer grip krijgen op onze toekomst en daarvoor vragen we van het kabinet om door te gaan met de klimaat- en energietransitie, om perspectief te bieden", vat Vendrik de boodschap van de vele organisaties samen. "Dat hebben burgers en bedrijven nodig. Het is nu echt aan het kabinet om te laten zien dat ze deze oproep goed verstaan."
BBB-leider Van der Plas ontkent dat de verhoudingen in haar partij slecht zijn en dat er in de fractie niet geluisterd wordt naar elkaar. Ze zegt dat niet zij, maar een meerderheid van de Tweede Kamerfractie de standpunten bepaalt.
"Er is democratie in de fractie. Alles wat we besluiten gebeurt in meerderheid en ik trek ook wel eens aan het kortste eind", zegt Van der Plas in een reactie op het plotselinge vertrek van het BBB-Kamerlid Lilian Helder. "Iedereen die mij kent weet dat ik niet ondemocratisch, niet autoritair en geen tiran ben".
VerrassingHelder kondigde gistermiddag in een justitiedebat haar vertrek aan, ook tot verrassing van haar eigen fractie. Van der Plas en haar rechterhand Kamerlid Vermeer moesten het nieuws uit tweede hand horen en reageerden dan ook verbaasd.
Helder zei dat ze zich in de BBB-fractie niet gehoord en gezien voelt. Om haar deskundigheid van justitie en politie werd ze zelden gevraagd en het woordvoerderschap op dit terrein werd haar deels ontnomen.
SlechtOok zegt ze dat haar mening nooit gevraagd is over het hoofdlijnenakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB. "De verhoudingen zijn slecht. Ik voel mij geen deel van de fractie", aldus Helder, die in 2023 overstapte van de PVV naar BBB.
Van der Plas herkent zich niet in de kritiek. "Het is haar waarneming en het spijt me dat het zover is gekomen." Ze benadrukt dat de BBB een jonge partij is en dat dit met vallen en opstaan gepaard gaat.
OnoverbrugbaarZo kijkt ze ook naar het vertrek, eveneens gisteren, van zes van de vijftien Statenleden in Overijssel. BBB werd daar in 2023 in één klap de grootste partij en nu zijn er negen BBB-Statenleden over. Er is een "onoverbrugbaar" verschil van mening over de koers.
De partijleider benadrukt dat het met BBB-politici op veel plekken, zoals de Waterschappen, in de Provinciale Staten, de Eerste en Tweede Kamer, "hartstikke goed" gaat.
Van der Plas had gisteren overigens geen goede dag, voegt ze er aan toe. "Het was niet leuk, het was niet de meest glorieuze dag van ons leven."
In de stad Örebro in Zweden zijn vijf mensen neergeschoten bij een school voor volwasseneneducatie. Een van hen is de vermoedelijke dader, heeft de politie bekendgemaakt tijdens een persconferentie. De operatie van de politie is nog steeds in volle gang, omdat niet wordt uitgesloten dat er meer daders zijn.
Er is nog veel onduidelijk over de toedracht. De politie sprak in eerste instantie over "poging tot moord, zwaar wapenbezit en brandstichting". Het is niet bekend of er doden zijn gevallen, ook is niet duidelijk of er meerdere daders zijn.
Zes mensen zijn naar het ziekenhuis gebracht. Volgens de Zweedse krant Aftonbladet zijn vier van hen geopereerd. Een van hen is zwaargewond. Twee mensen zijn lichtgewond.
Veel politieNa de schietpartij werd een grote politiemacht op de been gebracht bij de Risbergska-school in de stad. Aftondbladet meldt dat kort voor de persconferentie nog veel politie aanwezig was bij de school. Ook vlogen er helikopters in de omgeving. De politie meldt dat de school doorzocht wordt.
In de video de eerste beelden van de situatie in en bij de school:
De politie zou bij de operatie zelf ook zijn beschoten. Volgens Aftonbladet zou er met automatische wapens zijn geschoten. Geen van de betrokken agenten raakte gewond. Mensen in de buurt van de school zijn opgeroepen binnen te blijven.
Op het terrein van de school zijn ook verschillende andere scholen gevestigd. Studenten en leerlingen op het terrein werden geëvacueerd naar nabijgelegen gebouwen. De politie laat weten dat dit nodig was omdat het onduidelijk was of er nog meer aanvallen zouden volgen. De politie gaat hier inmiddels niet meer vanuit en is begonnen met het evacueren van de nabijgelegen gebouwen.
De Zweedse premier spreekt op X van een "erg pijnlijke dag voor heel Zweden". Hij zegt mee te leven met iedereen wiens schooldag werd verstoord door terreur. "Opgesloten zitten in een klaslokaal en vrezen voor je eigen leven is een nachtmerrie die niemand zou moeten meemaken." Ook hij zegt dat de politieactie nog altijd gaande is.
Lokale media melden dat de politie een huis in de stad afzet met hekken. Het zou gaan om de woning van de verdachte.
Bij de woningbrand in het Drentse dorp Valthermond van gisteravond is iemand om het leven gekomen. Een tweede slachtoffer, dat lichtgewond raakte, is aangehouden.
De brand brak aan het begin van de avond uit. De brandweer wist te voorkomen dat het vuur oversloeg naar naastgelegen woningen. Binnen werd een slachtoffer gevonden.
Gisteren werd nog gemeld dat deze persoon zwaargewond naar het ziekenhuis was gebracht, maar vandaag laat de politie weten dat het slachtoffer al dood werd gevonden. De politie onderzoekt nog om wie het gaat.
Later werd in de buurt een 35-jarige man uit Emmen aangetroffen met brandwonden. Hij is aangehouden en naar een ziekenhuis gebracht. Wat zijn exacte betrokkenheid was bij de brand wordt onderzocht
Oorzaak nog niet bekendDe oorzaak van de brand is nog niet bekend. Volgens de politie is de brand mogelijk ontstaan door een explosie die eraan voorafging. Ook tijdens de brand waren volgens de politie meerdere ontploffingen. Gisteren bestond het vermoeden dat er vuurwerk lag in de woning. Of dat echt zo is, wordt nog onderzocht.
Het onderzoek naar het ontstaan van de brand en de explosies gaat vandaag verder. Daarbij is ook de Explosieven Opruimingsdienst Defensie betrokken, meldt RTV Drenthe.
De Britse acteur Brian Murphy (92) is overleden. Hij was vooral bekend van zijn rol als George Roper in de sitcoms Man about the house (Man over de vloer) en George & Mildred, die in de jaren 70 werden uitgezonden.
In Man about the house speelden George en Mildred Roper, vertolkt door Yootha Joice, de wat oudere buren van de jonge hoofdpersonages. George zat zwaar onder de plak bij Mildred.
Het contant ruziemakende stel werd zo populair dat ze een eigen serie kregen. In aflevering 1 van George & Mildred namen ze afscheid van hun appartement in Londen en verhuisden ze naar een woning buiten de stad. Dit tot afgrijzen van hun nieuwe buurman, die bang was dat zijn huis minder waard werd omdat de Ropers ernaast woonden.
George & Mildred kreeg vijf seizoenen en ook nog een speelfilm. Die werd opgedragen aan Joice, die in 1980 plotseling overleed voordat de film in première ging.
ShakespeareMurphy begon zijn carrière in de jaren 50 op het toneel. Hij had diverse rollen in Shakespeare-producties. Ook na George & Mildred bleef hij als acteur actief, zowel op het toneel als op televisie en in films.
Hij was getrouwd met actrice Linda Regan, in Nederland bekend van Hi-de-Hi! een comedy over de gebeurtenissen op een vakantiekamp.
