Aggregator

Een schoonmaker is veroordeeld tot 12 jaar cel voor het doodsteken van zijn collega vorig jaar in TivoliVredenburg in Utrecht. De rechtbank acht bewezen dat de 53-jarige de man om het leven heeft gebracht.

De twee mannen waren 's ochtends in het muziekcentrum aan het werk en kregen ruzie. Dat mondde uit in een worsteling, waarbij de veroordeelde een mes trok en het 41-jarige slachtoffer neerstak. Hij overleed ter plaatse aan zijn verwondingen. De man werd kort daarna aangehouden.

De man hield tijdens de behandeling van de zaak vol dat hij handelde uit zelfverdediging, maar daar gaat de rechtbank niet in mee. Volgens de rechters was het juist de 53-jarige die de confrontatie opzocht.

Futiele aanleiding

Zo bleek onder meer uit camerabeelden dat de man het slachtoffer achtervolgde toen hij tijdens het steken wegrende, schrijft RTV Utrecht. "Er was geen sprake van een situatie waarin de verdachte zich tegen het slachtoffer moest verdedigen", oordeelt de rechtbank. "Bovendien had hij meerdere keren de kans om van de confrontatie weg te lopen."

Het blijft onduidelijk waarom de man het slachtoffer heeft doodgestoken. Volgens de rechtbank is alleen duidelijk geworden dat de twee weleens onenigheid hadden en dat het slachtoffer op de bewuste ochtend op een schrobmachine tegen de stoel van zijn collega was aangereden.

"De rechtbank kan zich voorstellen dat het voor de nabestaanden moeilijk te verteren is dat een, naar het lijkt, futiele aanleiding deze grote en onherstelbare gevolgen heeft."

Schadevergoeding

De straf valt iets lager uit dan de eis van het Openbaar Ministerie van 15 jaar. Volgens het OM was er geen bewijs dat de man met voorbedachten rade handelde, maar had hij wel de opzet om zijn collega te doden.

De rechtbank gaat hier niet in mee en oordeelt dat er sprake is van doodslag. De man wilde het slachtoffer niet bewust doden, stelt de rechtbank. "Maar door met een mes op hem in te steken, heeft de verdachte wel de kans aanvaard dat het slachtoffer zou komen te overlijden."

De man moet ook een schadevergoeding betalen aan de nabestaanden van het slachtoffer.

Vlak na de inval in Oekraïne ging het heel hard, de snelle daling van de Russische roebel. Na een paar maanden herstelde de koers zich weer. Tot deze week, met gisteren zelfs een daling van zeven procent in een dag. De koers van de munt was sinds maart 2022 niet zo laag.

Als belangrijkste oorzaak wordt gewezen naar een nieuw sanctiepakket van de Verenigde Staten gericht tegen vijftig banken. "De Russen wisten de roebel lang stabiel te houden, maar nu zakt hij voor het eerst flink. Dat is een slecht teken voor de Russen", zegt sanctierechtadvocaat Heleen over de Linden. Hoewel de roebel vandaag een beetje opkrabbelde, verwacht zij dat de munt nog verder zal zakken.

Op woensdag kostte ruim 120 roebel 1 euro; 115 roebel was gelijk aan 1 dollar. De Russische nationale munt heeft sinds begin augustus bijna een kwart van zijn waarde verloren. Zowel sancties, als politieke onrust en de voortdurende oorlog in Oekraïne zetten de roebel onder druk.

Panieksituatie

In Russische kranten wordt gesproken van een panieksituatie, zegt Over de Linden. "Er is geschrokken gereageerd op de sancties en er is onrust in de markt."

Op een persconferentie in de Kazachse hoofdstad Astana zei president Poetin dat er geen reden is tot paniek en dat de situatie onder controle is. Hij wijst onder meer op olieprijzen en seizoensgebonden factoren.

De EU en de VS hebben Rusland sinds het begin van de oorlog in Oekraïne sancties opgelegd. Daar kwamen op 21 november de Amerikaanse sancties tegen zo'n vijftig Russische banken bij. "Hierdoor drijven banken wereldwijd geen handel meer met deze Russische banken. Dit bemoeilijkt de internationale handel voor Rusland."

Hoewel andere banken de Amerikaanse sancties niet hoeven te volgen, doen zij dat toch. "Banken zijn bang om hun licentie kwijt te raken of om ook op de sanctielijst terecht te komen en verbreken daarom de samenwerking met Russische banken", zegt Over de Linden. Op die manier werken de Amerikaanse sancties door in Europa en andere delen van de wereld.

Geen dollars voor gas

Ook de Gazprombank, die geldt als systeembank, valt onder de gesanctioneerde banken. Landen die gas afnemen van Rusland betalen in dollars via deze bank. Deze transacties kunnen niet meer plaatsvinden, ook al zouden landen dat willen. "Zo wil Turkije nog wel gas afnemen, maar is het land door deze maatregel in betalingsproblemen terechtgekomen."

Amerika heeft Gazprombank niet eerder op de sanctielijst geplaatst, omdat Europa afhankelijk was van Russisch gas via pijpleidingen. Inmiddels is die afhankelijkheid afgenomen. "Daarom hebben de sancties in mindere mate effect op de Europese energiemarkt", zegt Over de Linden.

De Russische centrale bank overweegt om de rente opnieuw te verhogen om zo de inflatie te stabiliseren. De rente staat al op 21 procent, het hoogste niveau sinds 2003.

De politie heeft twee minderjarige jongens aangehouden in verband met de bedreiging van een middelbare school in IJsselstein. Op sociale media ging gisteren het bericht rond waarin werd opgeroepen om morgen "beter niet" naar school te gaan, met daarbij een afbeelding van een vuurwapen.

De school nam de bedreiging serieus en schakelde de politie in. Die adviseerde om de lessen door te laten gaan, terwijl er onderzoek werd gedaan. De twee verdachten kwamen daarbij al snel in beeld en zijn gistermiddag al aangehouden, meldt RTV Utrecht. Ze zitten nog vast voor verhoor.

Hoe oud de jongens zijn, is niet duidelijk. Ook andere informatie wil de politie niet delen. De school zegt blij te zijn dat de situatie snel is opgelost. "We hopen dat de rust op onze school weer kan terugkeren. Vanzelfsprekend blijven we alert, zowel op school als in samenwerking met de politie."

Meer bedreigingen

De afgelopen week zijn op sociale media meerdere scholen in het land bedreigd, onder meer in Lelystad, Den Bosch en Breda. Ook daar zijn verschillende minderjarigen aangehouden. Over hun motief is nog niets bekend. De politie houdt rekening met kopieergedrag, waarbij mensen elkaar nadoen.

De Geschillenkamer van de Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit legt het bedrijf Freedelity 'corrigerende maatregelen' op na inbreuk op de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Het bedrijf zou onterecht bepaalde persoonsgegevens van identiteitsbewijzen hebben verzameld.

De vijf grootste pensioenfondsen van Nederland zijn niet scheutig met het verhogen van de pensioenen per 1 januari. Als laatste van de grootste pensioenfondsen maakt het ABP, het pensioenfonds voor overheid en onderwijs, bekend met hoeveel de uitkeringen omhoog gaan. Bij het ABP, met ruim 3 miljoen werkenden en gepensioneerden, gaat het volgend jaar om een verhoging van 1,84 procent.

De verhoging ligt lager dan het huidige inflatiecijfer. In oktober dit jaar was het dagelijkse leven 3,5 procent duurder dan in oktober 2023. De indexatie, de verhoging van de pensioenen om de stijgende kosten te compenseren, blijft daarmee achter bij de prijsstijging.

ABP blij met verhoging

De dalende rente is voor het ABP de belangrijkste reden om de indexatie te beperken. In het huidige pensioensysteem moeten de pensioenfondsen meer geld in kas houden als de rente daalt. Daardoor kunnen de pensioenuitkeringen minder omhoog.

ABP-voorzitter Harmen van Wijnen laat weten 'half blij' te zijn met de stijging, omdat maar de helft van de gestegen kosten voor gepensioneerden wordt gecompenseerd. "Dit is wat we kunnen gezien de financiële positie. We hadden het liefst de hele prijsinflatie willen meewegen, maar je moet een evenwichtige afweging maken van wat wel en niet kan."

De voorzitter benadrukt dat het fonds de ambitie heeft om een koopkrachtig pensioen voor alle deelnemers te behouden. "Er moet voldoende vermogen in kas blijven om een gezonde overstap te maken naar het vernieuwde pensioenstelsel."

Uiterlijk in 2028 moeten de verschillende pensioenfondsen zijn overgegaan op het nieuwe pensioenstelsel. Bij de overgang wordt de collectieve pensioenpot opgedeeld in persoonlijke pensioenpotjes voor de deelnemers. Daarnaast wordt de hoogte van het bedrag in dat potje afhankelijker van de ontwikkeling van de financiële markten. Die overgang heeft invloed op de beslissing in hoeverre pensioenen verhoogd worden.

Dekkingsgraad omhoog

Zo doet Pensioenfonds Zorg&Welzijn (PFZW), na het ABP de grootste, er niets bij voor de gepensioneerden. Het zorgpensioenfonds houdt vooral de hand op de knip omdat ze in 2026 willen overstappen naar het nieuwe pensioenstelsel. Volgens de voorzitter van dat fonds is het belangrijk om op die datum "een gezonde financiële positie te hebben."

Daarom wil PFZW komend jaar proberen de dekkingsgraad omhoog te krijgen. Want hoe hoger de dekkingsgraad, hoe beter een pensioenfonds in staat is om aan alle pensioenverplichtingen te voldoen. "We willen er zo voor kunnen zorgen dat iedereen die bij PFZW pensioen opbouwt of ontvangt, een minstens even hoog pensioen houdt."

De afgelopen jaren is de pensioenuitkering bij ABP wel gestegen, zoals de compensatie van bijna 12 procent vanwege de hoge inflatie per 1 januari 2023. Maar tot 2022 was er bij het ABP en andere grote pensioenfondsen jarenlang een nullijn. Dat betekent dat de pensioenen niet werden verhoogd. In die jaren speelde een te lage dekkingsgraad de pensioenfondsen ook parten.

De raad van toezicht van de NTR is opgestapt. De aanleiding is dat bij een onderzoek naar de werkcultuur bij de omroep een "aanzienlijk aantal meldingen van serieuze aard" over mediadirecteur Willemijn Francissen is gedaan. Dat zegt de raad in een intern stuk dat in handen is van het AD.

De raad kreeg van de onderzoekers het advies om een feitenonderzoek naar deze meldingen te laten doen. "Daar zijn we van geschrokken", aldus de vertrekkende toezichthouders. "Er moet een feitenonderzoek worden gestart met waarheidsvinding als doel. Het is voor de NTR in onze ogen beter als dat onderzoek wordt begeleid door nieuwe toezichthouders".

Tweede onderzoek

Dat er het een en ander mis was met de werkcultuur bij de NTR kwam vorig jaar al aan het licht bij het verschijnen van het rapport van de Onderzoekscommissie Gedrag en Cultuur Omroepen. Daarin kwam naar voren dat de werknemers van de NTR negatiever over hun directie oordelen dan werknemers van andere omroepen.

De raad van toezicht startte daarom een intern onderzoek naar de sociale veiligheid en werkcultuur. Dat werd niet afgerond, omdat bleek dat de anonimiteit van de ondervraagde werknemers niet kon worden gegarandeerd.

De raad gaf daarna opdracht voor een nieuw onderzoek. Bij een tussentijdse rapportage daarover is de raad op de hoogte gebracht van de meldingen die over de mediadirecteur zijn gedaan.

Terugkomst onwenselijk

Mediadirecteur Francissen trok zich in juli bij de start van het eerste onderzoek tijdelijk terug. De raad zei toen "zowel persoonlijk als professioneel alle vertrouwen" in Francissen te hebben. Op 1 december zou ze weer beginnen. Vertrekkend voorzitter Roos Vermeij van de raad zegt in het AD dat dit "onwenselijk" is.

Het is aan NSC-minister Eppo Bruins van Cultuur om een nieuwe raad te benoemen. Hij zegt op de site van het AD dat hij op zeer korte termijn ten minste één toezichthouder wil aanwijzen.

Amazon ontwikkelt naar verluidt een eigen AI-model met de codenaam Olympus. Het model zou zowel tekst als video's en afbeeldingen kunnen verwerken. De webgigant zou het model ontwikkelen om zijn afhankelijkheid van Anthropics Claude te verminderen.

Nu de overheid gaat korten op subsidies voor ontwikkelingsorganisaties worden particuliere donaties steeds belangrijker. Ook andere goede doelen zijn voor een steeds groter deel afhankelijk van donaties. Donaties uit nalatenschappen nemen steeds meer toe. Vooral de sectoren gezondheid, internationale hulp en cultuur profiteren daarvan. En de organisaties spelen daarop in.

Nalatenschappen leveren steeds meer geld op, blijkt uit het onderzoek Geven in Nederland van de Vrije Universiteit Amsterdam dat deze zomer werd gepubliceerd. Daaruit kwam naar voren dat de inkomsten uit nalatenschappen voor goede doelen de afgelopen jaren al waren gestegen en dat die trend doorzet.

De giften uit nalatenschappen komen nu meestal van zogenoemde babyboomers, de generatie geboren tussen 1945 en 1960, zegt Stephanie Koolen-Maas, co-auteur van het onderzoek Geven in Nederland. "Deze generatie is de rijkste die we ooit gehad hebben. Dat komt doordat hun huizen erg duur zijn geworden. Ook gegroeide beurskoersen sinds de Tweede Wereldoorlog spelen een belangrijke rol en daarnaast krijgen vrouwen minder kinderen. Nalaten aan goede doelen wordt namelijk vooral gedaan door mensen zonder kinderen."

Ongeveer 11 procent van de vrouwen geboren tussen 1910 en 1940 bleef kinderloos. "Van de vrouwen geboren tussen 1980 en 1990 is dat percentage al opgelopen tot 25 procent. Dus veel meer mensen zullen ook nalaten aan goede doelen", zegt Koolen-Maas.

Goede doelen moeten er ook rekening mee houden dat "geven bij leven" afneemt. Mensen die dat doen zijn over het algemeen ouder en religieus. "Die groep wordt kleiner en anderzijds worden jonge mensen minder benaderd. Dus per saldo wordt het aandeel van de 'koude hand', de nalatenschap na overlijden, steeds groter en ergens komt er een omslag", zegt de onderzoeker.

Bekijk de grafiek uit het onderzoek "Geven in Nederland":

Om geld na te laten, speelt persoonlijke betrokkenheid een belangrijke rol, zegt Koolen- Maas. "Het populairst is de sector gezondheid. Dat zijn vaak mensen die een dierbare zijn verloren aan een ernstige ziekte of het zelf ternauwernood hebben overleefd. Het KWF is daarin het grootste goede doel. Daarna komen internationale hulporganisaties en mensenrechten en ook kunst en cultuur is populair."

Langetermijnstrategie

Een voorbeeld uit die laatste categorie is het Concertgebouw in Amsterdam. De schenkingen uit erfenissen kunnen best oplopen. Zo ontving het gebouw in 2016 liefst een miljoen euro van één "particuliere muziekliefhebster".

Naar aanleiding van die gift zei het Concertgebouw in Het Parool dat het een aantal jaar daarvoor nog nooit een schenking uit een erfenis had gekregen. Sindsdien wijst het liefhebbers actief op de mogelijkheid ervan, en met succes. In 2022 kwam 43 procent van de inkomsten van particulieren, waarvan 24 procent uit nalatenschappen.

Het werven van geld uit nalatenschappen is wel een langetermijnstrategie. Nadat in een testament is opgesteld dat iemand wil nalaten aan een goed doel, kan het nog tientallen jaren duren voordat het vermogen bij het goede doel terechtkomt. Een nalatenschap wordt tenslotte pas ontvangen na overlijden. Ook kan het gebeuren dat het goede doel alsnog uit het testament wordt gehaald.

Bij het stadhuis van Amsterdam is een demonstratie geweest tegen antisemitisme. Er waren honderden betogers, velen met een Israëlische vlag, en er was veel politie op de been, onder meer agenten te paard en de mobiele eenheid.

De demonstratie tegen Jodenhaat was georganiseerd door een aantal christelijke en Joodse organisaties, waaronder Christenen voor Israël, het CIDI en Centraal Joods Overleg. De organisatie heeft bussen laten rijden voor mensen die wilden meedoen naar onder meer Alblasserdam, Giessen, Nijkerk, Staphorst en Urk, plaatsen waar veel streng gereformeerden wonen. De bussen zijn onder politiebegeleiding naar het stadhuis gebracht en na afloop ook weer door agenten de stad uit geleid.

Kort geding morgen

De bedoeling was om bijeen te komen op de Dam, maar dat was eerder door burgemeester Halsema verboden. Er werd gerekend op veel winkelpubliek in de binnenstad vanwege de laatste koopavond voor Black Friday en Sinterklaas en de vrees bestond dat er confrontaties zouden ontstaan.

Om dezelfde reden mag een pro-Palestijnse demonstratie zaterdag ook niet op de Dam van start gaan, zoals de bedoeling was. De organisatie heeft tegen dat besluit een kort geding aangespannen. Dat dient vrijdagmiddag om 14.00 uur.

Tegendemonstranten niet welkom

Bij de betoging waren tegendemonstranten niet welkom. Pro-Palestijnse actiegroepen wilden ook naar de Stopera komen, maar dat heeft de Amsterdamse 'driehoek' (burgemeester, politiechef en hoofdofficier van justitie) niet toegestaan.

Deelnemers aan deze manifestatie zouden een andere plek toegewezen krijgen. Aan het begin van de demonstratie bij het stadhuis werden enkele tegendemonstranten verwijderd van de locatie nadat ze leuzen hadden geroepen. De politie sommeerde hen om naar het Museumplein te gaan. Er is een persoon opgepakt die zich niet kon legitimeren.

Directeur Frank van Oordt van Christenen voor Israël sprak de demonstranten toe:

Onder de sprekers was ook zangeres Lenny Kuhr, die haar teleurstelling over de locatie liet blijken. "Omdat de Dam niet bestand was tegen antisemitisme. En daar zijn we juist voor hier. Een merkwaardige omkering. De Dam die niet veilig is voor Joden, en waarschijnlijk ook niet veilig is voor mensen die Joden een warm hart toedragen", zei ze.

Webhostingprovider Vimexx verhoogt de prijs van de verlenging alle hostingservices vanaf 1 januari 2025. De meeste prijzen stijgen met tussen de 10 en 22 procent. Daarnaast gaat de prijs van de aanschaf van alle vps-pakketten omhoog.

Ze noemen hem de troubadour van de Ierse woningcrisis; elke donderdag maakt muzikant Martin Leahy de urenlange reis van zijn woonplaats Ballinadee in het zuiden van Ierland naar de hoofdstad Dublin. Met zijn gitaar in de hand zingt hij nu al tweeëneenhalf jaar zijn protestlied Everybody Should Have A Home voor het Ierse parlement.

Met zijn protestactie wil hij aandacht vragen voor de huizencrisis die hem ook persoonlijk raakt. Afgelopen maand werd Leahy uit zijn huis gezet. "Ik woon op het platteland, dus ik dacht dat ik vrij eenvoudig een nieuwe woning kon vinden. Maar toen ik de makelaar bezocht, kwam ik er al snel achter dat de woningcrisis alle delen van Ierland treft. De prijzen zijn ontzettend hoog en er is nauwelijks aanbod."

Hij slaapt nu op de bank bij een vriend. "Ik heb nog geluk dat ik bij een vriend terechtkon, maar in feite ben ik dakloos. Mijn situatie is niet uniek. Er zijn hele gezinnen die in noodopvang wonen in Ierland."

Leahy zingt zijn wekelijkse protestlied vlak voor de Ierse verkiezingen:

Morgen gaan de Ieren naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. De Ierse regeringscoalitie kan op fraaie rapportcijfers leunen. Ierland is een van de snelst groeiende economieën ter wereld en een magneet voor grote multinationals. De werkeloosheid is laag en de overheid heeft miljardenoverschotten op de begroting.

Maar het enorme gebrek aan betaalbare woningen dreigt het Ierse succesverhaal onderuit te halen en het is met afstand de grootste zorg van de kiezers. Ierland heeft momenteel een tekort van 250.000 woningen. "Noem het groeipijnen", zegt de Ierse econoom Ronan Lyons. "Ierland is razendsnel gegroeid en de infrastructuur en in het bijzonder de huizenbouw hebben het niet kunnen bijbenen."

Lyons is als hoogleraar verbonden aan de prestigieuze Trinity University in Dublin en geldt als autoriteit op het gebied van de Ierse huizenmarkt. Als lid van een wetenschappelijke commissie geeft hij adviezen aan de regering om de woningcrisis op te lossen.

Immigratieland

Een belangrijke factor is de snelle bevolkingsgroei. Het economische succes heeft veel migranten uit het buitenland aangetrokken. De bevolking groeide de afgelopen tien jaar daardoor met ruim 14 procent. Daarmee is Ierland een van de snelst groeiende landen in Europa.

Om de groei bij te houden moet Ierland elk jaar 65.000 nieuwe woningen bouwen, maar ze blijven nu steken op 32.000 huizen per jaar. "Het is fascinerend om te zien hoe de discussie is veranderd", constateert Lyons. "Eerst juichten we het toe als grote internationale ondernemingen nieuwe banen voor hoogopgeleide buitenlanders creëerden. Nu is de reactie: hoe gaan we ervoor zorgen dat al die extra mensen onderdak krijgen? Ierland is immigratie meer en meer gaan zien als probleem voor de huizenmarkt."

Tel daarbij op de logge bureaucratie, gecompliceerde bestemmingsplannen en hoge bouwkosten en je hebt al snel te maken met enorme woningtekorten die de prijzen voor koop- en huurwoningen opdrijven. Een woning in Dublin kost nu gemiddeld 500.000 euro. De gemiddelde huur in de hoofdstad is 2.400 euro per maand. De huizenprijzen in heel Ierland zijn het afgelopen jaar met 10 procent gestegen.

Talent vertrekt

Deze crisis treft niet alleen de kwetsbaarste groepen in de samenleving. Neem de 21-jarige Jakub Mastek. Hij volgt een gloednieuwe studierichting aan de Dublin City University: scheikunde in combinatie met kunstmatige intelligentie, een studie met prima vooruitzichten op een goedbetaalde baan.

Het liefst zou Mastek in zijn geboorteland blijven. "Ik ben hier opgegroeid. Ik houd van Ierland, al mijn vrienden zijn hier." Toch is hij van plan Ierland te verlaten.

Hij maakte een simpele rekensom. Beginsalarissen in zijn beroepsgroep zijn 44.000 euro per jaar. Als hij in Dublin blijft, gaat het grootste deel op aan woonkosten. "Wil ik echt zo graag in Ierland blijven dat ik bereid ben een enorme financiële klap te incasseren? Het is het niet waard. Ik ben al aan het kijken naar banen in Australië, Duitsland en Amerika."

Vertrouwen in politiek kwijt

Dat werpt vragen op over de houdbaarheid van het Ierse economische model. Kan het land zich het vertrek van jong talent als Jakub Mastek veroorloven? Econoom Lyons maakt zich zorgen. "De woningcrisis heeft de afgelopen tien jaar de economische groei geremd. Het is zonder twijfel de Achilleshiel van het Ierse model."

Lyons is voorzichtig optimistisch dat de politiek met een oplossing komt na deze verkiezingen. "Alle partijen praten nu over het bouwen van 60.000 extra woningen. Dat alleen al is winst. Bij de vorige verkiezingen had niemand het erover."

Muzikant Marin Leahy en student Jakub Mastek zijn minder hoopvol. Mastek stemt met zijn voeten en vertrekt naar het buitenland. Leahy heeft alle vertrouwen in de politiek verloren. "De regeringspartijen hebben dit probleem gecreëerd. Ze zijn niet in staat het op te lossen."

Australië verbiedt het gebruik van sociale media voor jongeren onder de zestien jaar. Zowel het Australische Parlement als de Senaat hebben deze week met een wetsvoorstel van de overheid van het land ingestemd. Socialemediabedrijven krijgen de verantwoordelijkheid om het verbod te handhaven.

Het Europees Parlement verwerpt de uitkomst van de parlementsverkiezingen in Georgië en wil dat het kandidaat-lid van de EU binnen een jaar opnieuw naar de stembus gaat.

De verkiezingen eind oktober werden met overmacht gewonnen door Georgische Droom. De pro-Russische regeringspartij behaalde volgens de officiële uitslag 54 procent van de stemmen.

Oppositiepartijen zetten meteen al grote vraagtekens bij die uitslag, mede omdat hun exitpolls een heel andere uitslag lieten zien. Het Openbaar Ministerie in Georgië is een onderzoek begonnen naar mogelijke fraude.

'Vrij noch eerlijk'

Na de verkiezingen lieten waarnemers van verschillende organisaties daarnaast weten dat er onregelmatigheden waren vastgesteld. Ambtenaren werden onder druk gezet bij het stemmen en er was sprake van geweld bij stembureaus. Het Europees Parlement spreekt van verkiezingen die "vrij noch eerlijk" waren.

Het is niet de eerste keer dat het Europees Parlement zijn zorgen uitspreekt over de ontwikkelingen in Georgië. Begin vorige maand sprak het parlement in een motie van een democratische terugval, omdat de Georgische volksvertegenwoordiging wetten had aangenomen die de vrijheid van meningsuiting schenden, lhbti-rechten inperken en de media censureren.

'Lawine van beledigingen'

Het parlement houdt Georgische Droom daarvoor volledig verantwoordelijk. Als Georgië die wetten niet zou intrekken, dan zou de EU de toetredingsonderhandelingen moeten staken, vindt het EP.

Georgische Droom reageerde vandaag door te stellen dat het land tot zeker 2028 de toetredingsgesprekken stillegt. De partij spreekt van een "lawine van beledigingen" uit Brussel en Straatsburg.

Het Europees Openbaar Ministerie (EOM) heeft een groot crimineel netwerk opgerold dat zich bezighield met btw-fraude. Dat meldt Europol, dat samen met opsporingsinstanties uit zestien landen waaronder Nederland de internationale operatie ondersteunde.

Het Europese OM denkt dat meer dan vierhonderd bedrijven betrokken zijn geweest bij de "ongekende btw-fraude". Het btw-verlies wordt geschat op 297 miljoen euro. Er zijn vermoedens dat de bende de opbrengsten uit drugshandel, beleggingsfraude en verschillende soorten cybercriminaliteit witwaste.

1, 5 miljard euro

De verdachten richtten in vijftien EU-lidstaten bedrijven op. Die verkochten voor bijna 1,5 miljard euro aan populaire elektronische spullen via online marktplaatsen aan klanten in de EU. Die betaalden btw over hun aankopen, maar de bedrijven droegen geen belasting af en verdwenen spoorloos.

Daarna vroegen andere bedrijven in het criminele netwerk juist belasting terug bij de belastingdiensten. De opbrengsten hiervan kwamen terecht op offshore-rekeningen, bankrekeningen buiten het land waar de rekeninghouder woont. Meestal gaat het om belastingparadijzen.

De verdachten hanteerden dezelfde werkwijze als het criminele netwerk dat eind 2022 werd opgerold en dat verantwoordelijk wordt gehouden voor de grootste btw-fraude die ooit in de EU is ontdekt. De schatting is dat er destijds voor 2,9 miljard euro aan belasting werd ontdoken.

Estland, Letland en Litouwen

Deze week waren er driehonderd huiszoekingen in zestien landen. Tijdens de internationale actie zijn 32 mensen uit Estland, Letland en Litouwen aangehouden. Ook werd een grote hoeveelheid telefoons en andere elektronische apparatuur, luxe auto's en bijna 127.000 euro aan contanten in beslag genomen. Verder werden ruim zestig bankrekeningen bevroren waar bij elkaar meer dan 5,5 miljoen euro op stond.

Mogelijk had het criminele netwerk een link met de Russische georganiseerde misdaad. "Bewijsmateriaal suggereert dat deze groepen middelen in de criminele operatie injecteerden in ruil voor periodieke betalingen en dat ze invloed uitoefenden op bepaalde aspecten van het beheer ervan", zegt Europol hierover.

(Telecompaper) Telefonica Germany has started a pilot project with Amazon Web Services to look at the use of quantum computing in network planning...

Om de slachtoffers van heksenvervolgingen te herdenken, komt er een Nationaal Heksenmonument in Roermond. Het monument is ook bedoeld om aandacht te vragen voor hedendaags geweld tegen vrouwen. Het is de bedoeling dat het monument volgend jaar of in 2026 wordt gerealiseerd.

Voor het monument had de stichting Nationaal Heksenmonument drie 'kandidaatsteden' uitgezocht: 's Heerenberg, Oudewater en Roermond. De keus viel op Roermond omdat in die stad de meeste heksen zijn vervolgd en gedood, meldt L1 Nieuws.

"In de jaren 1613/1614 zijn binnen een paar maanden tijd in Roermond meer dan 80 mensen levend verbrand", aldus stichting. Bij de toekenning aan Roermond speelt ook mee dat de stad goed te bereiken is met het openbaar vervoer en plannen heeft gepresenteerd voor educatie aan groepen en op scholen.

Cirkel van vijf vrouwen

Kunstenares Rietje Geurts maakte alvast een ontwerp voor het monument: "Mijn ontwerp is een cirkel van vijf vrouwen die weten dat ze op de brandstapel gaan, dat ze moeten vertrekken. Wat doe je dan? Je schrikt je rot, je hebt verdriet, je bent bang. Maar tegelijkertijd hou je elkaar ook vast: ik help je. Die enorme emotie wil ik erin brengen."

Of Geurts' ontwerp daadwerkelijk wordt gerealiseerd, staat nog niet vast. De beoogde plek voor het nationaal heksenmonument is naast de Rattentoren, achter de kathedraal in het centrum van Roermond.

Resten van vrouwenhaat

De Stichting Nationaal Heksenmonument werd begin vorig jaar opgericht en wijst erop dat eeuwenlang tienduizenden mensen, voornamelijk vrouwen, zijn veroordeeld, gemarteld en geëxecuteerd als gevolg van de heksenvervolgingen. Die hebben hun sporen nagelaten in vrouwen van nu, aldus de stichting: "Hoe zij worden gezien en hoe zij zichzelf zien."

Op de website van de stichting worden namen gepubliceerd van toenmalige slachtoffers. Het monument zou moeten bijdragen aan hun eerherstel.

Aan de andere kant zien de initiatiefnemers een direct verband met hedendaagse vrouwenhaat, femicide en complot- en zondebokdenken. Met essays en lespakketten wil de stichting proberen om daar iets aan te doen: "Kennis van de geschiedenis maakt het makkelijker om de resten van vrouwenhaat ook in de huidige tijd te detecteren en aan te pakken", aldus de stichting.

Hyundai en Kia hebben de X-ble Shoulder getoond, een draagbaar industrieel exoskelet dat de bovenarmspieren ondersteunt. Het exoskelet kan gebruikt worden in de autofabrieken van de merken of in andere sectoren.

Het Australische verbod op sociale media voor kinderen en jongeren tot 16 jaar is een feit. De Senaat heeft het wetsvoorstel op de laatste dag van het parlementaire jaar in Australië goedgekeurd. Australië is het eerste land ter wereld waar de overheid leeftijdsbeperkingen voor sociale media oplegt.

"We hebben geluisterd naar de wanhoopskreten van ouders met kinderen die lijden onder sociale media", zei Labor-senator en voorvechter van de wet Jenny McAllister.

Platforms zoals Facebook, Instagram, TikTok, X en Snapchat moeten de leeftijdsgrens invoeren en controleren. Als de bedrijven niet voorkomen dat kinderen op hun platformen terechtkomen, kunnen ze boetes krijgen tot omgerekend zo'n 31 miljoen euro.

De maatregel geldt niet voor chatapps als Whatsapp, maar het is de strengste socialemediawet ter wereld. Zelfs als een kind jonger dan 16 jaar al een account en toestemming van ouders heeft, moet het account worden verwijderd. De verantwoordelijkheid voor het handhaven van de wet ligt bij de bedrijven. Ouders of kinderen die de wet omzeilen, worden niet gestraft.

Deze Australische jongeren zijn niet blij met het verbod:

In Australië gebruikt zo'n 97 procent van de tieners sociale media. Gemiddeld hebben ze accounts bij vier platforms en ze horen bij de actiefste gebruikers ter wereld. Maar de risico's zijn volgens premier Anthony Albanese inmiddels welbekend. Hij noemde voorbeelden zoals een laag zelfbeeld, pesten, (vrouwen)haat en zelfdoding.

"Te vaak zijn sociale media helemaal niet sociaal. Dat weten we. In werkelijkheid schaadt het onze kinderen. Dat moet afgelopen zijn", zei hij deze week. Volgens een recente peiling van onderzoeksbureau YouGov is 77 procent van de Australische bevolking het eens met een verbod.

Veel jongeren denken er anders over. "Ik ben afhankelijk van sociale media. Als het verboden wordt, weet ik niet wat ik met mezelf aan moet", zegt Ruby (15). Ze komt net uit school in Randwick, een wijk in Sydney. Haar vriendin Ria (15) is het met haar eens. "Heel veel kinderen van mijn leeftijd zitten op sociale media, dit is hoe we met elkaar communiceren. Het verbieden, schaadt onze mentale gezondheid juist."

Een jaar voorbereiding

Socialemediabedrijven krijgen een jaar om zich voor te bereiden, dan wordt de wet van kracht. Het is nu nog niet duidelijk hoe de leeftijd van kinderen veilig gecontroleerd kan worden. Veel voorstellen stuiten op weerstand vanwege zorgen om de privacy. Om die te waarborgen, zouden gebruikers niet verplicht mogen worden om hun gegevens met de platformen te delen. Onderzocht wordt nu hoe het dan wel moet, met bijvoorbeeld gezichtsherkenning of vingerafdrukken. De resultaten van dit onderzoek worden in september 2025 verwacht.

Volgens Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram, en Alphabet, het moederbedrijf van Google, was dat reden genoeg om de wet uit te stellen, tot het onderzoek naar leeftijdsverificatie afgelopen is. Elon Musk's platform X stelt dat de wet de mensenrechten van kinderen schendt, zoals de vrijheid van meningsuiting. Maar die kritiek is vergeefs geweest.

De mediaplatforms zijn niet de enige die kritiek hebben. "Deze wet maakt sociale media niet veiliger voor jongeren", stelde senator Sarah Hanson-Young van de Groenen tijdens het debat in de Senaat. Ze vindt dat er meer aandacht moet gaan naar het voorkomen van gevaar online, zoals pestgedrag.

Ook positieve invloed

Veel deskundigen vinden dat de positieve invloed van sociale media te snel opzij is geschoven. Sociale media zijn volgens hen van groot belang voor kwetsbare kinderen en minderheidsgroepen. Kinderen die op afgelegen plekken wonen in Australië zouden geïsoleerd kunnen raken en moeilijker hulp kunnen krijgen als ze geen toegang hebben tot sociale media.

Sommige kinderen snappen wel dat het verboden wordt. "Op school leren we over de gevaren online, maar het dringt volgens mij vaak niet echt door. Dus zo'n verbod is goed", zegt Felix (11). Hij is net klaar met de schooldag en staat samen met een paar klasgenoten bij de bushalte waar ze zo opgehaald worden. "Maar ik snap niet hoe ze het gaan handhaven, want je kunt toch gewoon liegen over je leeftijd", vraagt hij zich af.

Ook deskundigen vragen zich af of een verbod kinderen echt tegenhoudt. Zo zouden ze via een VPN-netwerk hun online identiteit kunnen verbergen. "Ik heb een VPN op mijn telefoon, dan ga ik er gewoon op die manier op", zegt Aiden (15). Hij ziet de nieuwe wet als een grote onrechtvaardigheid. "Ik werk achttien uur per week bij McDonalds, en als ik thuis kom wil ik gewoon op sociale media kunnen. Ik gebruik Snapchat om met m'n vrienden te praten. Een verbod doet meer kwaad dan goed."

KPN stopt vanaf 1 januari 2026 met de Colocation XS4ALL-dienst. De provider heeft geen eigen alternatief; uiterlijk 31 december 2025 moet de gehuurde kastruimte dan ook leeg opgeleverd worden. KPN nam de colocatiedienst eind 2021 over.

De hoogste rechter van Roemenië heeft de kiescommissie opgedragen om alle uitgebrachte stemmen bij de presidentsverkiezingen opnieuw te tellen. Dat moet zijn gebeurd voor 14.00 uur morgenmiddag.

Totaal onverwacht won de uiterst rechtse Calin Georgescu afgelopen zondag de eerste ronde van de verkiezingen. Hij kreeg 23 procent van de stemmen, flink meer dan de nummers twee en drie Elena Lasconi en Marcel Ciolacu. Beiden haalden ruim 19 procent, met een verschil van een kleine 3000 stemmen in het voordeel van Lasconi.

De leider van een kleine rechtse partij, die 1 procent van de stemmen kreeg, had bij het constitutioneel hof bezwaar gemaakt tegen de voorlopige uitslag. Volgens hem voerde de partij van Lasconi nog campagne bij Roemeense kiezers in Noord- en Zuid-Amerika, terwijl dat niet mocht. Lasconi won 27 procent van de stemmers in het buitenland voor zich. Ook zouden er stemmen op een andere kandidaat zijn veranderd in haar voordeel.

Meer verkiezingen

Het hof licht in zijn besluit verder niet toe waarom er een hertelling moet plaatsvinden. Het hoofd van de kiescommissie heeft eerder gezegd dat het opnieuw tellen van de stemmen dagen gaat duren.

Omdat geen van de kandidaten een meerderheid van 50 procent haalde, komt er een tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Die staat gepland op 8 december. Tussendoor kiezen de Roemenen komende zondag ook nog een nieuw parlement.