NOS Nieuws - Algemeen

Het maken en verspreiden van beelden van slachtoffers van een ongeluk of een vechtpartij moet verboden worden, vinden GroenLinks-PvdA en CDA in de Tweede Kamer. De fracties komen vandaag met een aangescherpt wetsvoorstel om het delen van videobeelden van slachtoffers strafbaar te maken. "Het is onacceptabel dat dit soort beelden op sociale media verschijnen", zegt Kamerlid Mutluer van GroenLinks-PvdA.

Het is hulpverleners en nabestaanden van slachtoffers een doorn in het oog dat omstanders van een ongeluk vaak eerder de telefoon pakken om te filmen dan 112 te bellen of hulp te bieden. "Als die beelden dan verspreid worden op sociale media voor eigen vermaak. Dat is te schofterig voor woorden", zegt Kamerlid Boswijk van het CDA.

Volgens de Kamerleden hebben nabestaanden of slachtoffers hier erg veel last van. "De impact daarvan is enorm groot, dat realiseren mensen zich vaak niet. Als nabestaanden steeds weer geconfronteerd worden met deze beelden op Instagram, TikTok of X is dat enorm traumatiserend", zegt Mutluer.

Kritiek Raad van State

Daarom willen de Kamerleden dat hier straffen op komen te staan van maximaal 1 jaar celstraf of een boete van 9000 euro. GroenLinks-PvdA en CDA werken al zeven jaar aan deze wetgeving, maar eerder had de Raad van State flinke kritiek op het plan. Zo vroeg het hoogste adviesorgaan van de regering zich af of strafbaarstelling wel de juiste methode is, omdat het ook inbreuk maakt op de grondrechten van burgers om informatie met elkaar te delen.

Ook had de Raad van State twijfels bij de uitvoerbaarheid. Onduidelijk was of de politie wel voldoende mensen en bevoegdheden heeft om een verbod te handhaven.

Daarom hebben de partijen het wetsvoorstel nu aangescherpt. Als iemand de beelden als eerste deelt, het slachtoffer herkenbaar is en er niet is overlegd met politie of de familie, dan zou vervolging moeten kunnen volgen.

De Kamerleden rekenen op de steun van regeringspartijen als de PVV en de VVD. Daarmee is de kans op een Kamermeerderheid groot.

Bij Meld Misdaad Anoniem zijn vorig jaar 24.201 tips over verdachte zaken binnengekomen. Daardoor kon de politie zeker 3372 verdachten opsporen en werden 756 wapens in beslag genomen.

Het meldpunt kreeg een recordaantal tips over explosieven. 777 meldingen gingen over aanslagen, grondstoffen voor explosieven of de opslag van en handel in illegaal vuurwerk.

"Explosies hebben grote impact op de veiligheid in woonwijken. De vele incidenten dragen bij aan een gevoel van onveiligheid. Dat is voor veel melders een belangrijk motief om te melden", schrijft Meld Misdaad Anoniem.

Ook het aantal meldingen over gezochte personen was met 2087 hoger dan ooit.

Drugs en geweld

Over geweldsdelicten kwamen 2558 tips binnen. Dat is 25 procent meer dan vorig jaar. Vooral van mishandeling, vernieling en dierenmishandeling werd vaker anoniem melding gemaakt.

Ongeveer de helft van alle tips had betrekking op drugscriminaliteit. 12.307 meldingen gingen over (internationale) drugshandel, drugslabs of hennepteelt, schrijft Meld Misdaad Anoniem. Dat leidde onder meer tot de inbeslagname van bijna 90.000 hennepplanten.

Limburg

Relatief gezien werden de meeste meldingen gedaan door Limburgers. Per 10.000 inwoners zijn daar het afgelopen jaar 19,5 tips doorgegeven. Het gemiddelde in Nederland was 13,5. De provincie Zeeland had met 11,4 de minste tips per inwoner.

Opnieuw zijn er schepen in de problemen gekomen op de Noordzee. Bij een aanvaring voor de Engelse kust van een vrachtschip met een voor anker liggende tanker ontstond brand en begon er brandstof te lekken.

"Een extreem zorgelijke situatie", noemde een woordvoerder van premier Starmer het gistermiddag. De oorzaak is nog onduidelijk. Wat zeker is: het wordt de laatste decennia steeds drukker voor de kust. Tegelijk zijn er steeds meer maatregelen om de scheepvaart veiliger te maken, maar zijn die voldoende?

Vrachtschepen in nood zijn de laatste jaren een terugkerend fenomeen, zegt Ewout van Galen, directeur van Stichting De Noordzee. "Sinds 2019 is dit de zevende keer dat er een schip in de problemen komt op de Noordzee." Hij memoreert de MSC Zoe, die in 2019 bij de Wadden 342 containers verloor, en de Julietta D., die op drift raakte en een transformatorplatform van een windmolenpark ramde. "En dat was alleen in het Nederlandse deel van de Noordzee."

Tien tot twintig jaar geleden was er minder scheepvaart op de Noordzee, er waren minder windturbines en schepen waren vaak veel kleiner en lichter. "Dus was er minder kans op incidenten met grote gevolgen voor de natuur."

Rotzooi naar de zeebodem

Hoeveel de natuur te vrezen heeft van het kerosinelek in de wand van de tanker Stena Immaculate is nog afwachten. Het voordeel van kerosine is dat het vervliegt, in tegenstelling tot ruwe olie. "Daarbij staat de brandstof in brand, dat geeft veel luchtvervuiling, maar er blijft zo wel veel minder olie over in zee", zegt hoogleraar ecologie Tinka Murk (Wageningen Universiteit).

"Toch zal er ook rotzooi naar de zeebodem zinken. Hoe erg het zal zijn ligt zoals altijd aan de hoeveelheid. Er is maximaal 50.000 ton aan boord. Hopelijk komt dat niet allemaal naar buiten."

Het andere betrokken schip, de Solong, vervoert containers met giftig natriumcyanide. Het is is niet duidelijk of dat ook in zee terecht zal komen. "Dat zou wel echt een groot gevaar betekenen voor het zeeleven. Misschien nog wel meer dan de olie", zegt Murk.

Op videobeelden zijn grote rookpluimen te zien:

Zeezoogdieren lopen als eerste risico, omdat ze boven moeten komen om adem te halen, zegt Murk. "Die beesten zijn niet gek, als het niet een hele grote vlek is dan gaan ze eromheen. En ook vogels lopen risico besmeurd te raken."

Ernstiger wordt het als een deel van de olie de kust bereikt. Daar is het veel moeilijker op te ruimen. Bepalend zijn de windrichting, de windsnelheid en de stroming. Die duwen eventuele weggedreven olie voorlopig nog naar de Britse kust.

Dubbele wand

In Britse media wordt de vraag gesteld hoe het ongeluk kon gebeuren. Moderne vrachtschapen hebben een aantal hulpmiddelen om veilig te navigeren: GPS, radar en het Automatic Identification System, waarmee schepen hun positie kenbaar maken.

De Stena Immaculate was bovendien voorzien van een dubbele wand, speciaal om olielekken te voorkomen bij een aanvaring. Dat was dus niet afdoende. Murk hoopt dat er daardoor in ieder geval minder olie de zee in stroomt.

Scheepvaartexpert David Mcfarlane zegt tegen de BBC dat het maanden kan duren om de oorzaak te achterhalen. "De schepen zijn redelijk bestuurbaar en de Solong had een gemiddelde snelheid", aldus Mcfarlane. Hij wijst erop dat schepen vaak op de automatische piloot varen, maar dat er altijd iemand meekijkt.

Incidenten hangen niet alleen af van de veiligheidssystemen, benadrukt Van Galen van Stichting De Noordzee. "Het zijn ook niet altijd aanvaringen. Soms raken schepen op drift en knallen ze een windpark in. Of ze verliezen containers omdat ze niet opgewassen zijn tegen zwaar weer. Het is een combinatie van waarschuwingen, het weer, keuzes van de kapitein en nog meer factoren."

Hij wijst erop dat de Onderzoeksraad Voor Veiligheid vorig jaar concludeerde dat er te weinig zicht is op de veiligheidsrisico's voor de scheepvaart op de Noordzee, terwijl de drukte toeneemt, de overheid gedateerde risicomodellen hanteert, en dat de effectiviteit van beheersmaatregelen onzeker is. Van Galen: "Zeer zorgelijk vinden wij, want de natuur is uiteindelijk de klos."

De voormalige Filipijnse president Duterte is gearresteerd op de internationale luchthaven van Manilla. Er loopt een zaak tegen hem wegens misdaden tegen de menselijkheid vanwege de keiharde drugsoorlog die hij voerde.

De politie heeft hem gearresteerd op bevel van het Internationaal Strafhof in Den Haag. De 79-jarige Duterte, die in 2022 vertrok als president, werd aangehouden toen hij terugkwam uit Hongkong. Het leidde tot een opstootje op het vliegveld, omdat advocaten en artsen zeiden dat ze door de politiemacht daar werden weggehouden bij hun cliënt. Aanhangers verzamelden zich later bij de militaire basis waar Duterte wordt vastgehouden.

Aan het begin van zijn presidentschap in 2016 verklaarde Duterte de oorlog aan de drugsproblematiek in het land. In de jaren daarna werden harde politieacties uitgevoerd tegen drugsdealers en drugsverslaafden. Daarbij werden volgens mensenrechtenorganisaties tienduizenden mensen gedood.

Standrechtelijke executies

Bij de harde aanpak van Duterte werden mensen die soms alleen waren beschuldigd van drugsgebruik, standrechtelijk geëxecuteerd. Reuters-journalisten brachten aan het licht dat verdachten op grote schaal werden doodgeschoten, en vervolgens naar het ziekenhuis gebracht om een onderzoek te voorkomen.

"Wij hebben drie miljoen drugsverslaafden. Ik verheug me erop ze allemaal af te slachten", redeneerde Duterte over zijn meedogenloze beleid. "Duitsland had Hitler. De Filipijnen hebben mij." Het doel heiligde voor hem de middelen: "Ik red de volgende generatie van mijn land."

Precieze cijfers over hoeveel mensen tijdens deze periode gedood werden zijn er niet. De overheid hield het bij het vertrek van Duterte op meer dan 6000, maar onderzoeksjournalisten gaan ervan uit dat het aantal slachtoffers zeker het dubbele is.

Het Internationaal Strafhof begon in 2018 een onderzoek naar Duterte. In reactie daarop stapten de Filipijnen uit het verdrag dat vervolging van staatsburgers mogelijk maakte. Overigens maakte dat voor de lopende zaak niet uit, omdat die misdaden zouden zijn gepleegd in de periode dat het Strafhof nog wel jurisdictie had.

Dat er internationaal met afschuw werd gereageerd op zijn drugsoorlog, liet Duterte koud. Op een kritische reactie van de EU reageerde hij door zijn middelvinger te laten zien. "Hoe durven ze mij te veroordelen?!", vroeg Duterte zich af. Volgens hem probeerden Europese landen gewoon hun geweten te sussen over de eigen misdaden uit koloniale tijd.

Over de kans dat hij ooit voor een internationale rechter zou moeten verschijnen sprak hij afgelopen weekend nog berustend. "Als dat mijn lot in het leven is, prima, dat accepteer ik. Laat ze me maar arresteren, laat ze me maar opsluiten", zei hij in een speech in Hongkong. "Wat is mijn zonde? Ik heb alles gedaan voor vrede en een rustig leven voor Filipijnse burgers."

De arrestatie biedt nabestaanden hoop dat Duterte zich na jaren van onschendbaarheid moet verantwoorden voor het geweld. "We hebben lang moeten wachten op gerechtigheid", zegt Randy delos Santos tegen persbureau AP. Zijn tienerneef werd in 2017 bij een anti-drugsoperatie gedood. "We hopen dat ook de politieleiding en de honderden agenten die betrokken waren in illegale moorden worden gestraft."

Het Strafhof werd in 2002 opgericht om verdachten te vervolgen die in eigen land niet worden berecht voor zware misdaden als genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Er zijn sindsdien twaalf zaken gestart, onder meer over misstanden in Darfur, Afghanistan, de Palestijnse gebieden, Venezuela en Oekraïne.

Zestig keer vaardigde het Strafhof een arrestatiebevel uit. Daar kwam elf keer een veroordeling uit voort en vier keer vrijspraak, 31 gedaagden zijn nog voortvluchtig. Over een arrestatiebevel voor Duterte heeft het Strafhof nog geen gegevens bekendgemaakt.