NOS Nieuws - Algemeen

Nederland gaat later dit jaar weer een bijdrage leveren aan de EU-vredesmissie EUFOR Althea in Bosnië en Herzegovina. Maximaal 175 militairen gaan een jaar lang naar het land. Een klein aantal stafofficieren gaat voor twee jaar.

"We willen dit opnieuw doen omdat het bijdraagt aan vrede en stabiliteit en het is ook in ons belang dat het rustig is in en rond Europa", zei minister Brekelmans van Defensie na de ministerraad. Hij wil voorkomen dat er "nieuwe immigratiestromen" komen of "nog meer georganiseerde criminaliteit".

'Spanningen zijn niet de aanleiding'

De VVD-bewindsman beaamt dat er spanningen zijn door acties van de leider van de Bosnische Serviërs, Milorad Dodik. De Bosnische federale politie probeerde hem deze week nog tevergeefs te arresteren, omdat de door Rusland gesteunde Dodik pleit voor afscheiding van de Republika Srpska (de Servische Republiek) van Bosnië en Herzegovina. Maar hij verwacht niet dat de situatie zal escaleren.

Brekelmans wijst erop dat de missie al zo'n twintig jaar bestaat en al heel lang dezelfde omvang heeft. "Dus het is niet zo dat dit de aanleiding is om deze bijdrage te leveren, maar het laat wel zien dat onze continue betrokkenheid erg nodig is."

Nederlandse militairen hebben vaker deelgenomen aan deze missie. Vorig jaar oktober keerden de laatste van 150 mariniers na een jaar terug. De militairen voeren patrouilles uit en oefenen met Bosnische militairen. Bosnië en Herzegovina is kandidaat-lid van de Europese Unie.

Het kabinet is het eens geworden over de eerste stappen om de stikstofcrisis aan te pakken. Er wordt 2,2 miljard euro uitgetrokken om onder meer boeren minder koeien te laten houden of vrijwillig met hun bedrijf te laten stoppen.

De stikstofreductie start in de natuurgebieden De Veluwe en De Peel, omdat daar "de nood het hoogst is". Waar nu koeien en boerderijen staan, moet een groene strook van zo'n 250 meter komen. Het vertrek van de melkveehouderij daar is vrijwillig, benadrukt landbouwminister Wiersma in een toelichting op haar plan 'Startpakket Nederland van het slot'.

Premier Schoof onderschrijft het uitgangspunt van zijn landbouwminister, maar zegt op vragen in het wekelijkse Gesprek met de minister-president dat hij een vorm van drang niet uitsluit. "Het kunnen geldelijke sancties zijn of het kan zijn dat de vergunningen worden ingetrokken", aldus de premier. Hij benadrukt dat dit nog uitgewerkt moet worden, samen met de provincies.

Industrie

Verder wil het kabinet een ander vergunningstelsel en de ondergrens van de uitstoot van stikstof verhogen, bekend onder de invoering van de rekenkundige ondergrens. De hoeveelheid stikstof die boeren over tien jaar mogen uitstoten moet worden verlaagd met 42 tot 46 procent. Voor de industrie, de bouw en de mobiliteit wordt dat 50 procent emissiereductie.

Woensdag lekte al een aantal onderdelen van het plan uit en daar kwam snel kritiek op, onder meer van de provincies. En natuurorganisaties kondigden al rechtszaken aan.

Maximumsnelheid

Uit de definitieve versie blijkt dat een aantal maatregelen alsnog is aangepast. In tegenstelling tot eerdere berichten komt er geen maximumsnelheid van 80 kilometer per uur rondom natuurgebieden, zoals De Peel en De Veluwe.

Nu mag er tussen de 100 en 120 kilometer per uur worden gereden. "Er komen geen borden langs de snelwegen daar", stelt minister Madlener van Infrastructuur. Er komen wel "gebiedsgerichte trajectcontroles rondom Natura 2000-gebieden", maar het is onduidelijk wat daarmee wordt bedoeld.

Leiding

Het was lang onzeker of het kabinet-Schoof het vandaag eens zou worden over maatregelen om het stikstofprobleem op te lossen. In januari werd onder leiding van de premier een speciale ministeriële commissie opgericht om een "doorbraak te forceren" in het al zes jaar slepende stikstofdossier.

Het probleem is urgent omdat boeren, bedrijven en bouwmaatschappijen nauwelijks meer vergunningen kunnen krijgen om hun bedrijf uit te breiden, om woningen te bouwen of om wegen aan te leggen. Daarbij wordt namelijk stikstof uitgestoten en daarvan is er al te veel in de lucht. Stikstof heeft schadelijke gevolgen voor de natuur en in allerlei wetten is vastgelegd dat een land zijn natuur moet beschermen.

Het terugbrengen van de stikstof is een zeer complex politiek probleem, omdat effectieve maatregelen ingrijpend zijn en al snel slecht vallen bij de achterban van een politieke partij. Vooral de veestapel stoot veel stikstof uit, maar verplichte uitkoop van boeren is voor BBB bijvoorbeeld niet acceptabel. De PVV vindt weer dat Nederland zich te veel houdt aan strenge Europese wetgeving.

Dure plannen

Verder kosten stikstofmaatregelen - zoals het verplaatsen van boerderijen of het uitkopen van veehouders - miljarden euro's en het ministerie van Financiën wil dit geld niet zomaar uitgeven als niet duidelijk is dat dergelijke dure plannen ook effect hebben.

De afgelopen maanden is er door twaalf betrokken ministers, zoals ook de minister van Volkshuisvesting (Keijzer), Infrastructuur (Madlener) en Economische Zaken (Beljaars) gepraat over mogelijkheden. Eerst was het de bedoeling om in maart al klaar te zijn, maar het vinden van plannen die door alle ministers werden gedragen bleek lastig te zijn. Een paar weken geleden vroeg Wiersma tussen de 4 en 7 miljard euro voor de verplaatsing van boerenbedrijven bij stikstofgevoelige natuurgebieden.

Minister Wiersma zegt dat met de vandaag gepresenteerde plannen weer vergunningen afgegeven kunnen worden. "Voor mij staan realistische, haalbare en houdbare plannen daarbij voorop", aldus de minister. Het is wel duidelijk dat er nog meer moet gebeuren. "Het is goed dat we van start kunnen met de eerste maatregelen en dat er een basis ligt om op voort te bouwen."

Bandenfabriek Apollo Tyres Vredestein in Enschede sluit over ruim een jaar de deuren. Eigenaar Apollo Tyres uit India ziet geen toekomst meer voor het meer dan honderd jaar oude bedrijf. Dat maakte de directie vanmiddag bekend aan de ongeveer 500 werknemers.

Vakbond FNV spreekt van een zwarte dag. "In en in triest, voor werknemers die daar vaak al generatie op generatie hebben gewerkt", zegt bestuurder Monique Daamen. Apollo ziet het niet langer zitten in de fabriek in Enschede vanwege hoge energiekosten en de hoge inflatie in Nederland. "Falend industriebeleid in Nederland", vindt FNV.

CNV-bestuurder Nicole Engmann zegt dat de medewerkers van Vredestein er de afgelopen jaren "alles aan hebben gedaan om een rampscenario te voorkomen". "Helaas blijkt nu dat dat niet genoeg was."

CNV vindt de sluiting van de bandenfabriek in Enschede "het zoveelste voorbeeld van industriële leegloop in Nederland": "Wederom hebben hoge energiekosten en inflatie een rol gespeeld bij de beslissing om het productieproces naar een ander land te verplaatsen. En wederom verdwijnt er daarmee een hoop werkgelegenheid uit ons land. Wat ons betreft ligt er een rol voor de overheid in het gelijktrekken van de Nederlandse concurrentiepositie."

Bijeenkomst

Gisteren kreeg het personeel een bericht om vanmiddag bij een bijeenkomst aanwezig te zijn. Velen van hen vreesden het ergste, omdat topman Benoit Rivallant van Apollo Tyres hierbij aanwezig zou zijn. De vakbonden waren niet welkom bij de bijeenkomst, waar bekend werd dat de fabriek volgend jaar zomer gesloten wordt. De bonden kregen het nieuws vooraf wel te horen op een digitale bijeenkomst.

De sluiting komt niet helemaal uit de lucht vallen. Vijf jaar geleden was er een massaontslag, waarbij 750 banen verdwenen. Uit de laatste jaarcijfers bleek dat Apollo anderhalf jaar geleden al het verkoopapparaat en andere bezittingen van Apollo Tyres Vredestein had overgeheveld naar de in 2017 geopende Europese divisie in Hongarije.

'Onaangename verrassing'

Burgemeester Roelof Bleker van Enschede noemt de sluiting "echt een onaangename verrassing." Toch komt het nieuws voor de gemeente niet uit de lucht vallen. "Het is een oude, energie-intensieve productielocatie", zegt Bleker over de bandenfabriek. "Ik denk dat alle mogelijkheden onderzocht zijn om de locatie open te houden, maar dat ze hier uiteindelijk op uit zijn gekomen."

Bleker vindt het nieuws "dramatisch" voor het personeel. "Veel medewerkers wonen in de buurt, er is ooit ook een speciaal wijkje voor hen gebouwd", vertelt hij. Wel heeft de burgemeester goede hoop dat al het personeel het komende jaar een nieuwe baan vindt. "De regio Twente is sterk. Bedrijven maken veel groei door en zoeken mensen."

Vredestein werd in 1908 opgericht en produceerde in 1910 de eerste Vredestein-fietsband. Twee jaar later volgden ook de eerste autobanden. In 1952 opende het bedrijf een fabriek in Enschede. In 2009 kwam het Nederlandse Vredestein in handen van de Indiase bandengigant Apollo Tyres. Na het oprichten van een divisie in Hongarije in 2017 werd vanaf 2020 het mes gezet in de fabriek in Enschede.

Ondanks moeizame onderhandelingen binnen de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB presenteert het kabinet vandaag dan toch de nieuwe klimaatplannen. Ze lekten deels al uit. Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei (VVD) noemt de plannen "realistisch vooruitkijken". Het pakket aan maatregelen voor burgers en bedrijven moet de economie verduurzamen, energie betaalbaar houden en Nederland minder afhankelijk maken van andere landen, zegt zij.

Elektrisch rijden wordt de komende jaren aantrekkelijker gemaakt. Eigenaren van elektrische auto's, die vaak zwaarder zijn door de accu, worden deels gecompenseerd via een gewichtscorrectie in de motorrijtuigenbelasting. Op de langere termijn wordt de motorrijtuigenbelasting gebaseerd op voertuigoppervlak in plaats van het gewicht. Voor werkgevers wordt het gunstiger elektrische auto's te leasen voor hun personeel dan fossiele wagens. Langs de snelwegen moeten meer laadplekken komen.

Een van de lastigste dossiers is het stroomnet, dat nodig is voor de vergroening. Elektriciteit is in het algemeen schoner dan fossiele brandstoffen, maar met een overbelast stroomnet kunnen bedrijven lastig overstappen. Het kabinet wil daarom een soort noodplan in gang zetten om het stroomnet uit te breiden. Meer experts moeten door het hele land adviezen gaan geven hoe het net op bepaalde plekken kan worden uitgebreid, er komt meer opslagruimte voor schone energie en bedrijven worden gestimuleerd energie te besparen. Hiervoor zijn de komende jaren vele miljarden euro's beschikbaar.

Klimaatdoel niet bereikt?

Een woordvoerder van het ministerie van Klimaat en Groene Groei bevestigt dat er met dit pakket ongeveer 10 megaton CO2 aan uitstoot bespaard kan worden. Hermans spreekt zelf over het "binnen bereik komen" van de klimaatdoelen. Deskundigen laten weten dat ze zich daarom sterk afvragen of deze plannen voldoende zijn om het wettelijke klimaatdoel van 2030 te halen.

Het Planbureau voor de Leefomgeving berekent elk jaar hoe groot de kans is dat het klimaatdoel gehaald wordt. Afgelopen najaar kwam de berekening zo uit: bij 8 megaton CO2-besparing moet tot 2030 alles meezitten wil het doel gehaald worden, en dat maakt het dus heel moeilijk. Bij 16 megaton extra besparing, zou de kans op het halen van het doel 50 procent zijn. En bij 24 megaton is de kans 95 procent.

De 10 megaton CO2 die met deze plannen wordt bespaard, is volgens deskundigen dus een "stapje" in de goede richting. Ze wijzen er ook op dat de huidige plannen zich wel heel sterk richten op 2030, terwijl er ook in de jaren daarna nog een enorme opgave ligt.

Politieke afspraak

Maar de politiek kijkt ook of het bedrijfsleven met klimaatmaatregelen uit de voeten kan. Nederland heeft er niets aan als bedrijven hierdoor vertrekken of in financiële problemen komen, redeneert het kabinet. Het klimaatpakket is niet alleen een politieke afspraak tussen PVV, VVD, NSC en BBB. Hermans moet ook nog rekening houden met de wens van partijen in de Eerste Kamer, waar deze coalitie geen meerderheid heeft.

Het is voor haar dus op een dun koord balanceren om Nederland weer richting de internationale klimaatafspraken te krijgen.

Kosten energie

Vergeleken met het buitenland is de energie hier duur. Om Nederland de komende jaren aantrekkelijk te houden voor de industrie, die veel elektriciteit gebruikt, krijgen deze bedrijven subsidie voor hun hoge energierekening. Dat zijn bijvoorbeeld bedrijven die aluminium, staal, kunstmest, papier of kunststof verwerken.

Ook burgers krijgen een verlaging van hun energiebelasting, zo bleek al uit de voorjaarsnota. Dat is een politieke afspraak van de coalitiepartijen die wordt betaald uit het klimaatfonds, zonder dat dit klimaatwinst oplevert.

Bedrijfsleven ontzien

Er zijn meer maatregelen waarbij het bedrijfsleven enigszins wordt ontzien ten koste van de te behalen klimaatdoelen. Dit om te voorkomen dat Nederland onaantrekkelijk wordt als vestigingsland. Zo wordt de CO2-heffing die bedrijven voor uitstoot moeten betalen tot 2030 niet verhoogd. Een eventuele verdubbeling in de jaren daarna noemt Hermans "een stok achter de deur". Maar dat is nog ver weg en de industrie mag ook meepraten over alternatieven.

Het kabinet heeft verder besloten de voorgenomen plastic-heffing niet in te voeren vanwege "zorgen over de gevolgen voor de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven". Om toch voldoende belastinggeld binnen te halen gaan de afvalstoffenbelasting en CO2-heffing voor afvalverbrandingsinstallaties omhoog, tenzij de sector ondertussen met een "uitvoerbaar en gedragen" alternatief komt.

Voor de glastuinbouw, een sector die relatief veel energie verbruikt, worden aparte afspraken gemaakt over hoe de sector op termijn toch moet verduurzamen. Tot die tijd krijgen deze bedrijven financiële steun voor de oplopende kosten en heffingen. Verder wil het kabinet investeren in de ondergrondse opslag van CO2 en de productie van groene waterstof.

Het woord 'Lego' mag niet meer veelvuldig worden gebruikt door het Nederlandse bedrijf Betonblock, dat heeft de rechtbank in Den Haag bepaald.

Het bedrijf in Heerhugowaard maakt stalen mallen voor betonblokken. Vorige maand spande het speelgoedbedrijf Lego een kort geding aan tegen Betonblock vanwege het gebruik van de merknaam. Op de website van het bedrijf werd veelvoudig het woord 'Lego' gebruikt. Volgens de Deense speelgoedmaker werd er inbreuk gemaakt op hun merk en het bedrijf eiste dat ze het woord niet langer zouden gebruiken.

De rechter heeft Lego daarin gelijk gegeven: het Noord-Hollandse bedrijf gebruikte het woord te vaak. Het bedrijf heeft daar baat bij, zo waren ze online makkelijker te vinden. "Dit handelen van Betonblock kan niet anders worden gezien dan dat zij in het kielzog van de Lego-merken probeert te varen om van de aantrekkingskracht, reputatie en het prestige ervan te profiteren", zegt de rechter.

Om goed zichtbaar te blijven op internet moet het bedrijf andere manieren vinden, zoals AdWords, een advertentieprogramma van Google waarmee bedrijven in gesponsorde zoekresultaten verschijnen.

Website aanpassen

Betonblock moet binnen twee werkdagen de website aanpassen en mag voortaan 'Lego' alleen beschrijvend gebruiken, bijvoorbeeld om uit te leggen dat de betonblokken lijken op de speelgoedsteentjes.

Als het bedrijf zich niet houdt aan het vonnis dan hangt het een dwangsom van 500 euro per dag met een maximum van 50.000 euro boven het hoofd.

Het bedrijf overweegt om in hoger beroep te gaan, laat de advocaat weten. Voortaan zullen ze op de website termen als "megablokken" gebruiken. "Dat de blokken sterk doen denken aan de bekende Lego-stenen mogen de klanten er zelf bij bedenken."

Iran heeft de Nederlandse ambassadeur in Teheran op het matje geroepen. Aanleiding is het jaarverslag van inlichtingendienst AIVD dat gisteren werd gepubliceerd. Daarin wordt niet alleen gewaarschuwd voor cyberaanvallen door Iran, maar ook voor liquidatiepogingen.

In het jaarverslag worden twee liquidatiepogingen aangehaald, waaronder een uit juni vorig jaar op een Iraniër die in Haarlem woont. Op basis van de inlichtingen is het waarschijnlijk dat Teheran daarvoor verantwoordelijk was, schrijft de AIVD. "De beide liquidatiepogingen passen in de werkwijze die Iran al jarenlang toepast: het gebruiken van criminele netwerken in Europa om veronderstelde tegenstanders van het regime het zwijgen op te leggen."

De Iraanse ambassade in Den Haag kwam vanochtend met een felle reactie aan het adres van Nederland, waarin de verantwoordelijkheid voor de liquidatiepogingen van de hand wordt gewezen. "De ongefundeerde beschuldigingen zijn niets meer dan een poging van bepaalde individuen om zichzelf af te schilderen als onderdrukt. Helaas opereren veel individuen en organisaties die terroristische daden in Iran hebben gepleegd in Europa met steun van westerse regeringen. Zij hebben deze daden zelfs bekend of zijn er trots op."

'Stop met ongefundeerde beschuldigingen'

De Nederlandse ambassadeur kreeg vandaag van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Teheran dat standpunt te horen, meldt staatspersbureau Irna. De Iraanse functionaris riep het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken op om zich professioneel en respectvol te gedragen, in het vervolg af te zien van "ongefundeerde en ongepaste beschuldigingen" en om de steun aan Israël stop te zetten. De Nederlandse ambassadeur liet daarop weten die boodschap over te zullen brengen aan Den Haag.

Gisteren werd na het uitkomen van het AIVD-rapport ook al de Iraanse ambassadeur ontboden door het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat er in het jaarverslag expliciet naar Iran wordt gewezen, is opvallend. Bij eerdere aanvallen op Iraniërs in Nederland lieten de AIVD en het ministerie niets van zich horen.

Minister Veldkamp zegt in een reactie te bestuderen wat Iran precies heeft gezegd. "Het is zo dat er een poging tot liquidatie is geweest in juni 2024, waarvan de AIVD aanwijzingen heeft die wijzen naar Iran. Wij vinden dat buitengewoon ernstig en dat is de reden waarom ik de Iraanse ambassadeur heb doen ontbieden deze week."

Nieuwsuur legt in deze video uit hoe Iran in Nederland op tegenstanders jaagt, maar zelf buiten schot blijft. In deze reconstructie van drie weken geleden wilde de AIVD nog niets kwijt over Iraanse betrokkenheid:

Behalve voor liquidatiepogingen waarschuwt de AIVD in zijn jaarverslag ook voor cyberaanvallen. Die dreiging komt niet alleen van China en Rusland: ook Iran wordt specifiek genoemd.

Iran richt zich met zijn "geavanceerde offensieve cyberprogramma" volgens de AIVD veel op het zogenoemde hack-and-leak, waarbij gevoelige informatie van iemand wordt gestolen en vervolgens online wordt gezet om zo diegene te schaden. Daarmee probeert het land volgens de inlichtingendienst onder meer om de beeldvorming over de Gazaoorlog te beïnvloeden en het eigen regime positief te presenteren.

Het geld in het Tijdelijk Noodfonds Energie, waar huishoudens met een laag inkomen aanspraak op kunnen maken, is na een paar dagen al bijna op. Dinsdag ging het fonds open en sindsdien hebben 120.000 huishoudens zich aangemeld.

Ruim de helft van de aanvragen kwam binnen in de afgelopen 24 uur. Als het zo hard blijft gaan, raakt het budget binnen enkele dagen uitgeput, meldt het fonds. Het noodfonds baseert dit op schattingen. "We monitoren de situatie elk uur en weten hoeveel aanvragen in voorgaande jaren zijn toegekend", aldus een woordvoerder.

In de pot van de Rijksoverheid zit 56,3 miljoen euro, bedoeld voor huishoudens die een relatief groot deel van hun inkomen kwijt zijn aan de energierekening. Huishoudens die voor het fonds in aanmerking komen en zich op tijd hebben aangemeld, krijgen zes maanden lang een deel van de energierekening vergoed.

Geen extra geld

Het noodfonds kan alleen openblijven als het kabinet meer geld toezegt. Maar een woordvoerder van staatssecretaris Nobel (Sociale Zaken) laat weten dat dit het "maximaal haalbare" is en dat er niet meer geld in wordt gestoken.

Huishoudens met een bruto-inkomen van maximaal 200 procent van het sociaal minimum, inclusief vakantiegeld, komen in aanmerking voor de steun. Dan gaat het om een bedrag van maximaal 3400 euro voor een alleenstaande tot 4740 voor mensen die samenwonen. Zij moeten minimaal 8 procent van hun inkomen kwijt zijn aan energie.

Tijdsdruk

"De enorme toestroom aan aanvragen laat zien hoe groot de behoefte aan steun is", aldus een woordvoerder van het fonds. "We merken dat veel huishoudens onder tijdsdruk proberen een aanvraag in te dienen. Een snelle sluiting zal voor velen hard aankomen, nu het budget onvoldoende is om iedereen te helpen die in aanmerking komt."

Het noodfonds verwacht ongeveer 100.000 huishoudens te kunnen helpen. De aanvragen die deze week binnenkomen moeten nog worden beoordeeld. De woordvoerder kan nog niet zeggen hoelang dat zal duren.

Voorafgaand aan de heropening hadden zich al 180.000 huishoudens via de website gemeld. Het noodfonds waarschuwde toen al voor een mogelijke snelle uitputting. Dat scenario lijkt nu uit te komen.

Vorig jaar was de pot met geld ook al leeg voordat het einde van de aanmeldperiode was bereikt.

Voormalig president Fernando Collor de Mello van Brazilië is vandaag gearresteerd. Het hooggerechtshof oordeelde gisteren dat hij onmiddellijk zijn openstaande gevangenisstraf voor corruptie moet uitzitten.

In 2023 werd Collor veroordeeld voor corruptie en witwaspraktijken. Braziliaanse publieke aanklagers beschuldigden hem van het aannemen van 30 miljoen real - ongeveer 4,7 miljoen euro - aan smeergeld van een dochteronderneming van staatsoliebedrijf Petrobras. Hij werd veroordeeld tot acht jaar en tien maanden celstraf.

Gisteren werd het tweede hoger beroep van de oud-president verworpen door het hooggerechtshof. Hij werd rond 16.00 uur lokale tijd aangehouden, terwijl hij onderweg was naar de Braziliaanse hoofdstad.

De oud-president zei dat hij van plan was zich te melden bij de autoriteiten in Brasilia. De advocaat van de oud-politicus zei gisteren na het bevel van de rechter dat hij "verrast en geschokt" was, maar dat zijn cliënt zich niet zou verzetten.

Collor werd in 1990 president, maar heeft zijn termijn niet uitgezeten omdat zijn regering hem tot twee keer toe probeerde af te zetten vanwege een andere zaak over vermeende corruptie. Hij werd hierin vrijgesproken in 1994.

Operatie autowasserij

De veroordeling uit 2023 komt voort uit een speciale operatie van de Braziliaanse federale politie naar corruptie. Operatie Lava Jato 'autowasserij' startte in 2014 en bestond uit verschillende onderzoeken naar witwaspraktijken rondom Petrobras.

In de onderzoeken stond een tankstation met wasstraat in Brasilia centraal. Het ging om het grootste corruptieschandaal ooit in het land.

Meerdere politici werden aangehouden. Onder wie Luiz Inácio Lula da Silva, die tussen 2003 en 2011 president was en momenteel opnieuw president is van het land. Hij werd veroordeeld tot acht jaar en tien maanden cel voor corruptie. Hij zat van april 2018 tot november 2019 in de gevangenis.

De gemeente Den Haag mag fossiele reclames in de buitenruimte blijven verbieden. De voorzieningenrechter heeft alle bezwaren van reisorganisaties afgewezen.

Den Haag is de eerste stad in Nederland die zo'n verbod invoerde. Sinds 1 januari zijn er geen fossiele reclames in bushokjes of op straat meer te zien. Het gaat bijvoorbeeld om reclames voor vliegreizen en cruisevakanties. De reisbranche was het niet eens met het verbod en spande een kort geding aan, schrijft Omroep West.

Volgens de Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen (ANVR) en reisorganisatie TUI heeft de luchtvaart nauwelijks invloed op de luchtkwaliteit in Den Haag en is een lokaal verbod op fossiele reclames daarom niet zinvol. Ook vonden ze het verbod in strijd met de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van ondernemerschap.

'Duurzame mijlpaal'

De rechter oordeelt dat de gemeente bevoegd is om zo'n verbod op te leggen en vindt de argumenten van Den Haag voldoende onderbouwd. Dat de bijdrage van het verbod op landelijk en wereldwijd niveau "gering is", doet daar niet aan af, aldus de rechter.

De gemeente Den Haag is tevreden. Wethouder Robert Barker (Partij voor de Dieren) noemt de uitspraak een duurzame mijlpaal. "Deze uitspraak laat zien dat gemeenten niet machteloos zijn, maar wel degelijk instrumenten hebben om de klimaatcrisis aan te pakken."

De ANVR laat in een reactie weten teleurgesteld te zijn en overweegt een hoger beroep.

Een onverwachte vondst tussen iemands huisraad heeft een kringloopwinkel in Antwerpen ruim 12.000 euro opgeleverd. Een schaal met daarop een voorstelling van een stierengevecht bleek namelijk een echte Picasso te zijn.

De schaal was met andere inboedel uit een huis binnengekomen bij de kringloopwinkel. Een oplettende medewerker ontdekte een stempel op de achterzijde: "Empreinte originale de Picasso", ofwel "originele afdruk van Picasso". De schaal was in zeer goede staat.

Na nader onderzoek bleek de schaal authentiek te zijn. "Het is een reliëfontwerp met een stierengevecht, ontworpen in 1953. Er zouden er 200 van geproduceerd zijn", zegt de sales- en marketingdirecteur van de winkel tegen de Vlaamse zender VRT.

De Picasso-schaal werd uiteindelijk geveild op de eigen veilingsite van de winkel en leverde ruim 12.000 euro op. De VRT sprak ook met de koper. Hij zegt de schaal een tijdje in huis te houden, maar op een later moment te willen schenken aan een goed doel dat zich inzet voor jongeren met autisme. De koper heeft zelf ook autisme.

Andere Picasso bij de kringloop

Het is niet de eerste bijzondere vondst bij de bewuste kringloopwinkel in Antwerpen. Eerder kwam er al een ets binnen van de Belgische kunstschilder James Ensor. Die schonk de kringloopwinkel aan het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen.

Dat iemand werk van Picasso in een kringloopwinkel vindt, is ook vaker gebeurd. In 2012 stuitte een man in de Amerikaanse staat Ohio op een linoleumsnede van de Spaanse kunstenaar. Hij kocht het werk voor 14 dollar om het vervolgens te verkopen aan een verzamelaar die er 7000 dollar voor overhad.

Hoeveel geslachtsdelen staan er geborduurd op het tapijt van Bayeux? Die vraag stond centraal in de Britse podcast HistoryExtra. Twee historici werden het niet eens over het aantal genitaliën dat op het wereldberoemde borduurwerk staat.

Het middeleeuwse tapijt is 70 meter lang en verbeeldt de verovering van Engeland door de Normandische heerser Willem de Veroveraar in 1066. Het werd vermoedelijk gemaakt in 1068 en hangt in een museum in de Franse stad Bayeux.

Zes jaar geleden kwam de Britse hoogleraar George Garnett tot de conclusie dat er 93 penissen op stonden, waarvan er 88 toebehoorden aan de paarden op het stuk.

Maar historicus en tapijtdeskundige Christopher Monk zegt dat er een 94ste geslachtsdeel te vinden is, namelijk in de rand van het tapijt. Een rennende man heeft iets onder zijn kleding hangen.

In de podcast gingen Garnett en Monk in discussie. Volgens Garnett is het vermeende geslachtsdeel niets anders dan de schede van een zwaard of een dolk. Monk gaf toe dat het daarop lijkt, maar dat ligt volgens hem aan een latere restauratie.

Hij baseert zijn theorie op de observaties van een vroegmiddeleeuwse borduurwerkspecialiste, die het tapijt van de achterkant heeft gezien, en de tekeningen van de Britse 19e-eeuwse historische tekenaar Charles Stothard, die het tapijt in levenden lijve uitvoerig heeft bestudeerd.

Geen onzin

Over hoeveel genitaliën er nu werkelijk op het doek staan, daarover blijven de twee van mening verschillen. Maar het is zeker niet onzinnig om te onderzoeken, vindt Garnett. "Het punt van het bestuderen van de geschiedenis is om te begrijpen hoe mensen vroeger dachten. Middeleeuwse mensen waren niet grof, onontwikkeld of dom. Integendeel."

De ontwerper van het tapijt, wiens identiteit onbekend is, heeft oud-Griekse fabels in de randen van het tapijt verwerkt. Volgens Garnett deed de ontwerper dat om commentaar te geven op de verovering. "Zij het gecodeerd." Wat dat commentaar is, blijft voor de historici onduidelijk.

Overigens hadden de genitaliën een significante betekenis in het borduurwerk, zegt hij. De twee leiders van de strijd die afgebeeld zijn op het doek, Harold Godwinson en Willem de Veroveraar, worden afgebeeld op paarden met grotere geslachtsdelen. "Willems paard is veruit het grootst, en dat is geen toeval", aldus Garnett.

Actrice en tekstschrijver Belinda Meuldijk, journalist Saskia Belleman en thrillerauteur Willem Hogendoorn (beter bekend onder zijn pseudoniem Tomas Ross) zijn drie van de in totaal 3427 mensen die vandaag een lintje hebben gekregen.

Ieder jaar vindt op de dag voor Koningsdag traditiegetrouw de lintjesregen plaats. Die dag worden mensen onderscheiden die zich in hun werk of als vrijwilliger uitzonderlijk verdienstelijk hebben gemaakt voor de samenleving.

Zoals gebruikelijk hebben de meeste gedecoreerden zich op lokaal niveau als vrijwilliger ingezet. Het gaat dit jaar om ruim 3300 mensen.

Zorg verbeteren

Een bijzonder verhaal is dat van Justus Kuijer uit Amsterdam. Hij is geboren met de ziekte van Duchenne, een spierziekte. Hierdoor moet hij voortdurend worden beademd en kan hij alleen één duim nog enigszins bewegen. Hij studeerde met succes af aan de TU in Delft, waar hij de opleiding industrieel ontwerpen deed.

Sindsdien heeft hij zich ingezet om de zorg van patiënten met de ziekte te verbeteren. Hij is onder meer betrokken bij de ontwikkeling van hulpmiddelen voor andere mensen die aan de ziekte lijden en bij het verbeteren van de zorg. Kuijer wordt hiervoor Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Sjoerd de Graaff uit Capelle aan den IJssel is met 25 jaar de jongste gedecoreerde. Hij raakte als tienjarig jongetje betrokken bij de lokale omroep en heeft hij zich ontwikkeld tot programmamaker en uiteindelijk stationmanager. Ook is hij vijf jaar dj en technisch manager bij het radiostation 247 Spice in Amsterdam.

De heer P.S. Roeland is met 97 jaar de oudste. Hij was tussen 1968 en 2018 op vrijwillige basis organist bij diverse kerkelijke gemeenten in Alblasserdam. Daarnaast was hij vicevoorzitter bij de Protestants Christelijke Ouderenbond Alblasserdam, waar hij nog altijd vrijwilliger is. Hij werkt ook voor de redactie van het maandblad.

Ze zijn allebei benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau.

Sjors en Sjimmie

Er zijn ook onderscheidingen gegaan naar mensen die een bijzondere prestatie hebben geleverd in hun betaalde baan, maar dat zijn er veel minder: ruim 130. Er is een overlapping, omdat sommige mensen vanwege hun verdiensten op beide gebieden zijn gedecoreerd.

Zoals altijd zitten er ook dit jaar opvallende namen tussen. Belinda Meuldijk wordt gedecoreerd vanwege haar "belangrijke bijdrage aan de Nederlandse muziek en de proza". Meuldijk is vooral bekend geworden als tekstschrijver van liedjes van Rob de Nijs, met wie ze jarenlang getrouwd was en twee kinderen kreeg. Daarnaast schreef ze met haar zoon een boek over autisme en doet ze veel op het gebied van dierenwelzijn.

Sjors en Sjimmie-striptekenaar Robert van der Kroft wordt onderscheiden omdat in zijn werk "maatschappelijke thema's als discriminatie, inclusiviteit en het klimaat besproken zonder dat de karakters en avonturen van de hoofdpersonen teniet worden gedaan", zegt het Kapittel voor de Civiele Orden, het adviesorgaan van de regering dat over de onderscheidingen gaat.

Daarnaast zet hij zich al jarenlang in voor de bevordering van het stripverhaal en voor jong talent. Bovendien draagt hij met diverse initiatieven bij aan educatieve en maatschappelijke doelen.

Zo werden de lintjes uitgereikt in Heiloo en Hilversum:

Schrijver Tomas Ross (echte naam Willem Hogendoorn) krijgt erkenning voor de creatie van de "faction-thriller", een thrillervorm die "balanceert op de grens tussen feit en fictie, waarbij historische gebeurtenissen worden verweven met een fictionele verhaallijn", aldus het Kapittel. Ook zijn werkzaamheden ter promotie van het thrillerboek en hulp aan jong schrijftalent levert hem een koninklijke onderscheiding op.

Ook componist Arjen Lucassen, die onder de naam Ayreon, Star One en Guilt Machine muziek uitbrengt, wordt onderscheiden. "Zijn albums zijn zeer uniek te noemen en honderdduizenden fans hebben een geheel eigen community opgericht rondom zijn muziek. Daarmee is hij een ambassadeur voor de Nederlandse rockmuziek", zegt het Kapittel.

Meuldijk en Van der Kroft zijn Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, Hogendoorn en Lucassen Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Ook verschillende journalisten zijn vandaag gedecoreerd. Eric Feijten voor zijn werk als cameraman in crisisgebieden over de hele wereld, onder andere voor de NOS, en zijn trainingen voor journalisten die naar conflictgebieden worden gestuurd.

Saskia Belleman kreeg de onderscheiding vanwege haar werk als rechtbankjournalist. Ze is in staat gebleken "om aan de brede maatschappelijke vraag naar uitleg over de rechtsstaat te voldoen", aldus de gemeente Amsterdam.

In het weekend, tijdens de lunch op je telefoon, of hangend op de bank - wanneer winkelen we het liefst? De koopavond, tussen 18.00 en 21.00 uur op donderdag of vrijdag, lijkt in elk geval minder populair te worden.

Winkeliers doen hierom steeds vaker hun winkel een uur eerder of helemaal dicht op koopavonden. De afgelopen tien jaar daalde het aantal kledingwinkels dat op donderdag na 20.00 uur open was met bijna de helft, blijkt uit cijfers van openingstijden.nl.

In 2015 bleef nog zo'n 40 procent van de kledingwinkels open tot 21.00 uur op koopavond, nu is dat ruim 20 procent. Ook het aantal drogisterijen dat na achten open is op een koopavond, halveerde bijna.

Het aantal bezoekers van koopavonden daalt al jaren. Huib Lubbers ziet deze trend al sinds de financiële crisis van 2008. Zijn winkeladviesbureau RMC volgt het aantal koopavondbezoekers. In de meeste onderzochte steden daalde het aantal winkelaars op donderdagavond met meer dan 20 procent.

Online koopavond

Ondertussen worden koopzondagen juist populairder, merken winkeliers. Mensen combineren winkelen dan vaak met een dagje weg, vertelt Dirk Mulder, retaildeskundige van ING. "Doordeweeks ben je vaak hard aan het werk, dan kom je 's avonds thuis en heb je helemaal geen zin meer om naar de winkel te gaan."

Verder gaan mensen ook steeds vaker doordeweeks overdag de stad in. Dat komt doordat ze steeds flexibeler zijn bij het inrichten van hun werktijden.

Toch is de koopavond op een andere manier nog altijd springlevend. Uit onderzoek van betaaldienst Klarna blijkt dat de populairste tijd voor online winkelen 21.00 uur is. Woensdag is de populairste online-koopavond, gevolgd door zondag en maandag.

Twee jaar geleden namen ondernemers hun openingstijden eens goed onder de loep, herinnert Paul te Grotenhuis van InRetail zich. "Toen ging het minimumloon in één klap omhoog en was er tegelijkertijd enorme inflatie. Winkeliers gingen kijken wat de meest rendabele uren zijn." Zo gaan steeds meer winkels wat later open. "Ondernemers zijn duidelijk bewuster bezig met het zo efficiënt mogelijk laten opereren van hun bedrijfsmodel."

Supermarkten zijn een goed voorbeeld van winkels die meebewegen met de behoeftes van klanten, vertelt Mulder. Alleen zijn zij juist ruimere openingstijden gaan hanteren. Het aantal supermarkten dat na 21.00 uur nog open is, steeg van 8 naar 22 procent, blijkt uit de cijfers van openingstijden.nl.

Gezellig maken

De koopavond laten verdwijnen, vindt onderzoeker Lubbers geen goed idee. "Winkels zouden zo veel en vaak mogelijk open moeten zijn. Ze moeten nu eenmaal concurreren met het internet, dat 24 uur per dag open is." Hij zegt dat de stad 's avonds aantrekkelijker moet worden om klanten naar winkels te lokken, bijvoorbeeld door het te combineren met gratis parkeren, horeca-acties of theater.

Ook Arthur Feenstra kan zich in dit idee vinden. Hij is eigenaar van de herenmodeketen OFM en moet het juist hebben van koopavonden. Zijn klanten komen dan het liefst winkelen, ziet hij. Feenstra baalt ervan dat winkeliers om hem heen dichtgaan in de avonduren. "Als maar de helft open is, dan is het niet meer aantrekkelijk voor de consument. Daar hebben wij ook last van."

Om de gezelligheid erin te houden, organiseert Feenstra evenementen op koopavonden zoals 'dineren tussen de kleren' en een voetbalcafé. "Er is alleen niet altijd de wil bij andere ondernemers om er samen een feestje van te maken. Maar we moeten juist samenwerken, anders komt er steeds meer leegstand."

De Raad van State, de hoogste bestuursrechter van Nederland, is positief over de resultaten tot nu toe van een nieuwe werkwijze om bezwaren tegen woningbouwplannen met voorrang te behandelen. De raad doet dat vanwege de grote woningnood in Nederland. Uit recente cijfers blijkt dat er daardoor sneller duidelijkheid is gekomen over de bouw van tienduizenden woningen.

Er worden in Nederland veel minder woningen gebouwd dan de overheid wil. Een van de oorzaken is dat omwonenden en andere partijen vaak bezwaar maken tegen nieuwe woningbouwprojecten. En door zulke rechtszaken duurt het lang voordat een bouwbedrijf de definitieve vergunning krijgt en mag gaan bouwen.

Als bezwaarmakers blijven doorprocederen, komen die zaken uiteindelijk bij de Raad van State terecht. En die besloot afgelopen zomer voorrang te geven aan zaken over woningbouwprojecten. Daardoor is er inmiddels in 140 zaken sneller uitspraak gedaan. Daarbij ging het in totaal om bijna 36.000 woningen.

In veel gevallen kregen de bezwaarmakers ongelijk en konden de bouwplannen dus doorgezet worden. Hoeveel woningen precies groen licht kregen is moeilijk te zeggen, zegt de Raad van State. Er waren ook plannen die wel aangepast moeten worden, waardoor onduidelijk is hoeveel woningen er van een plan overblijven.

Niet in mijn achtertuin

De bouwwereld klaagt al jaren over de vertraging die bezwaarprocedures opleveren. Ze noemen het vaak nimby-zaken (not in my backyard, oftewel 'niet in mijn achtertuin').

Bouwbedrijf Heijmans is blij met de voorrang bij de Raad van State. "Positief is dat de inzet van de Raad van State om tijdelijk voorrang te geven aan behandeling van bezwaren tegen woningbouwprojecten, voorzichtig vruchten begint af te werpen", zei topman Ton Hillen vandaag bij de presentatie van de kwartaalcijfers.

Procedure gehalveerd

De Raad van State zegt dat de voorrang ook echt tot een fors snellere procedure leidt. Van aanmelding tot uitspraak duurt het met voorrang vaak zo'n zeven tot acht maanden, zonder die voorrang was dat gemiddeld ruim veertien maanden.

De Raad van State wil de bouw van 65.000 woningen mogelijk maken door in ieder geval een jaar lang voorrang te geven aan bouwzaken. De raad zegt daarvoor op schema te liggen. Om het in perspectief te plaatsen: het kabinet streeft ernaar dat er jaarlijks 100.000 woningen bij komen, maar vorig jaar waren dat er slechts 70.000.

In Moskou is een hooggeplaatste militair gedood. Hij is om het leven gebracht met een autobom, melden de Russische autoriteiten.

De bom zou op afstand tot ontploffing zijn gebracht op het moment dat de man langs de Volkswagen Golf liep. Het is nog onduidelijk wie achter de aanslag zit.

Dit is het moment van de explosie, de beelden kunnen als schokkend worden ervaren:

Het slachtoffer is luitenant-generaal Jaroslav Moskalik (59), die een hoge positie bekleedde binnen de top van het Russische leger. Volgens de BBC vertegenwoordigde hij Rusland in 2015 bij gesprekken met Oekraïne in Parijs.

De ontploffing vond om 10.40 uur lokale tijd plaats in Balasjicha, een oostelijke voorstad van Moskou.

Het is niet voor het eerst dat er belangrijke functionarissen van het Russische leger worden omgebracht bij bomaanslagen. In december werden luitenant-generaal Igor Kirillov en zijn assistent op eenzelfde manier gedood: de bom zat toen niet in een auto, maar in een elektrische step die op afstand tot ontploffing werd gebracht. De verantwoordelijkheid voor die aanval werd geclaimd door Oekraïne.

En in februari van dit jaar werd een separatistenleider uit de Oekraïense regio Donetsk gedood in een appartementencomplex in Moskou. De man was eerder door de Oekraïense veiligheidsdienst SBOe bestempeld als "maffiabaas", en werd verdacht van het leiden en financieren van illegale strijdgroepen in Donetsk.

De politie heeft dit jaar 24 meldingen gekregen van vrouwen die in parken in Amsterdam op hun billen zijn geslagen. Volgens de politie zijn de daders jonge jongens op fatbikes die beelden maken van de aanrandingen. De beelden worden vervolgens gedeeld op sociale media als TikTok.

Volgens de politie kan het aantal incidenten hoger liggen, omdat niet iedereen aangifte doet. De politie hoopt dat slachtoffers die dat nog niet hebben gedaan, zich alsnog melden.

Vondelpark

Er zijn meldingen gedaan over incidenten in het Vondelpark, het Erasmuspark en het Flevopark, schrijft AT5. De vrouwen zijn meestal aan het hardlopen. De politie doet onderzoek. "Dit gedrag is niet alleen heel erg vervelend voor de slachtoffers, maar ook strafbaar", aldus de politie.

De politie heeft nog niemand aangehouden. In een filmpje op sociale media roept de politie op om er "gewoon mee te kappen".

De Verenigde Naties vragen zowel India als Pakistan om maximale terughoudendheid na de terroristische aanslag in het gebied Kashmir deze week. Dinsdag werden 26 toeristen gedood bij de hevigste aanval in het gebied in de afgelopen jaren. Een groep terroristen opende het vuur op burgers in de Baisaran-vallei nabij het dorpje Pahalgam.

Volgens India is de aanslag gepleegd door terroristen die worden gesteund door Pakistan. Dat land ontkent betrokkenheid.

Gisteren maakte de Indiase regering bekend dat vanwege de aanslag alle visa van Pakistanen komende zondag vervallen. Alle mensen met de Pakistaanse nationaliteit die in India wonen, moeten het land verlaten. Pakistan heeft op zijn beurt de visa voor Indiërs ingetrokken.

Een VN-woordvoerder heeft de landen - die beide kernwapens hebben - opgeroepen om ervoor te zorgen dat de situatie niet verder escaleert. De woordvoerder zei ervan overtuigd te zijn dat de problemen vreedzaam kunnen worden opgelost als beide landen zich daarvoor inzetten.

Gericht op hindoes

De aanval maakte een eind aan de relatieve rust in het gebied dat grenst aan zowel India als Pakistan, maar ook China. Sinds de Indiase onafhankelijkheid in 1947 leidt de kwestie-Kashmir tot onenigheid tussen India en Pakistan. Een deel van het gebied wordt bestuurd door India en een deel door Pakistan, hoewel beide landen Kashmir als eigen grondgebied zien.

Kashmir is het enige gebied in India waar de meerderheid van de inwoners moslim is. Volgens ooggetuigenverslagen was de aanslag dinsdag gericht op hindoes. De bewuste vallei, die ook 'Klein Zwitserland' wordt genoemd, trekt veel Indiase toeristen.

De terroristen zouden dinsdag toeristen hebben gevraagd wat hun geloof was. Als ze antwoordden met 'hindoe' werden ze doodgeschoten, zeggen overlevenden tegen de krant Times of India. Het enige islamitische slachtoffer dat afkomstig was uit Kashmir, zou zijn doodgeschoten terwijl hij andere slachtoffers hielp.

Dieptepunt

Sinds de aanslag is de relatie tussen India en Pakistan gedaald tot een dieptepunt. Het Indiase leger voert sinds dinsdag operaties uit in het gebied. Het zoekt naar drie verdachten: een met de Indiase nationaliteit en twee met de Pakistaanse nationaliteit.

Vandaag werden twee huizen vernield door het leger, schrijft de Britse krant The Guardian. De huizen zouden van vermoedelijke militante strijders zijn, onder wie een van de verdachten van de Pahalgam-aanslag.

Zowel Indiërs als Pakistanen zijn de straat op gegaan na de aanslag in Kashmir:

India beschuldigt de Pakistaanse overheid van het "steunen van terrorisme buiten eigen landgrenzen". De Indiase premier Modi heeft aangekondigd de daders op te sporen en te berechten.

De Pakistaanse overheid zegt dat het land niet betrokken is bij de aanslag. Islamabad noemt de beschuldigingen onbezonnen en zegt te reageren op elke actie vanuit het buurland. "Elke bedreiging voor de Pakistaanse soevereiniteit en de veiligheid van het volk zal worden beantwoord met wederkerige maatregelen", stond in een verklaring van de regering.

Beschietingen

Afgelopen nacht hebben Indiase en Pakistaanse troepen elkaar beschoten langs de grens tussen de landen, zegt een woordvoerder van het lokale Pakistaanse bestuur in Kashmir tegen persbureau AFP. Volgens de woordvoerder wordt er niet geschoten op burgers. "Het leven is normaal en de scholen zijn open."

Ook het Indiase leger bevestigt dat er geschoten is. Het Pakistaanse ministerie van Buitenlandse Zaken wil nog niet reageren. "Wij wachten op formele bevestiging van ons leger", zegt een woordvoerder van het ministerie.

Vanaf volgend jaar wil Apple iPhones voor de Amerikaanse markt niet langer assembleren in China maar in India. Dat melden bronnen aan de Financial Times. Het is het gevolg van de importheffingen die president Trump heeft ingesteld. Voor smartphones geldt weliswaar een tijdelijke uitzondering op de importtarieven, maar Apple lijkt het zekere voor het onzekere te nemen.

Voor China geldt sinds kort een importtarief van 145 procent. Voor India is dat een stuk lager, namelijk 26 procent. Bovendien is de heffing op Indiase producten tijdelijk opgeschort omdat dat land met de VS onderhandelt over een handelsakkoord.

Volgens de Britse zakenkrant is het de bedoeling dat de Indiase fabrieken straks meer dan 60 miljoen iPhones in elkaar zetten. Dat is een verdubbeling van de huidige productie in dat land.

Grote verschuiving

Het betekent een grote verschuiving voor de techgigant, die al jaren zijn belangrijkste product laat maken in China. Dit gebeurt allemaal in Zhengzhou, in het noorden van China, de stad die ook wel 'iPhone City' wordt genoemd. Daar zetten honderdduizenden medewerkers iPhones in elkaar.

Volgens onderzoeksbureau TrendForce werden in China vorig jaar 223 miljoen iPhones geproduceerd. Het zou gaan om meer dan 80 procent van alle iPhones.

Tegelijkertijd is Apple al langer bezig om de assemblage van producten te spreiden over meerdere landen in Azië. Behalve in India laat Apple ook producten produceren in Vietnam.

Burgemeester Carola Schouten van Rotterdam wil in gesprek met Feyenoord over een gedragscode voor supportersverenigingen. Dat zei Schouten tijdens een debat in de gemeenteraad over de veiligheid en inclusiviteit bij de Rotterdamse club.

De burgemeester wil ook dat Feyenoord zich sterker uitspreekt over kwalijk gedrag van supporters. Het BNNVARA-programma BOOS en krant NRC meldden in november dat leden van de harde kern betrokken zijn bij antisemitische en homofobe uitingen en doodsbedreigingen. Feyenoord zou hen de hand boven het hoofd houden.

Schouten heeft sindsdien gesprekken gevoerd met de directie: "Ik heb in beide gesprekken gezegd dat het uitmaakt wat Feyenoord zegt en doet. Op het moment dat bepaalde zaken bovenkomen, is het belangrijk dat een club zich uitspreekt. Dat de club laat weten wat ze ervan vindt en dat ze afstand neemt van zaken die gewoon niet deugen. Die boodschap heb ik heel duidelijk overgebracht."

Roze Kameraden

Toen vorige maand op een viaduct een spandoek werd opgehangen met een dreigende tekst gericht aan Paul van Dorst van de Roze Kameraden (de lhbti-supportersvereniging), heeft Schouten zich opnieuw gemeld bij Feyenoord.

"Een inwoner van onze stad wordt iets toegewenst wat ik hier niet ga herhalen. Ik heb daarover contact gezocht met Feyenoord en gezegd: jouw naam wordt gebruikt om dat soort teksten op een viaduct te plaatsen. Besef je dat je verantwoordelijkheid verder gaat dan wat er in het stadion gebeurt bij een wedstrijd? Het gaat op de impact die je hebt op de stad."

Motie

Feyenoord stelde in dat gesprek dat het als club geen verantwoordelijkheid kan dragen voor het gedrag van supporters buiten het stadion. Schouten neemt daar geen genoegen mee: "Ik ben het niet met ze eens. Ik vind dat je je daar wel over moet uitspreken, omdat het, ook al doe je het niet zelf, het wel in jouw naam gebeurt. Ik zal Feyenoord daarover blijven aanspreken als daar aanleiding toe is. Ik hoop dat het niet meer hoeft."

Rijnmond schrijft dat het CDA volgende maand een motie zal indienen over een gedragscode bij Feyenoord. Schouten is hier sowieso voorstander van, zei ze gisteravond. "Ik vind het goed dat wij als raad zeggen: u staat niet alleen in het aanpakken van dit soort problematiek. We gaan als stad niet zeggen wat de ander beter kan doen, maar: hoe kunnen we elkaar helpen om de situatie te verbeteren? Dit is iets wat ons allemaal aangaat."

Het traject rondom de inzet van een kroongetuige in het zwembadmoordproces in 2012 is niet goed verlopen. Dat concludeert een onderzoekscommissie die de leiding van het Openbaar Ministerie instelde na de rechterlijke uitspraak in het hoger beroep vorig jaar. Volgens de commissie droeg het OM informatie onvoldoende over aan de rechter-commissaris en was er te weinig expertise over de inzet van een kroongetuige.

De zaak draaide om de dood van de 40-jarige Jan Elzinga. Hij werd in 2012 doodgeschoten voor de deur van een zwembad in Marum, in Groningen. De rechtbank veroordeelde de schutter tot vijftien jaar cel en een handlanger kreeg twintig jaar cel.

Na zijn veroordeling sloot de schutter een deal met het OM en werd hij kroongetuige. In ruil voor verkorting van zijn straf vertelde hij dat de schoonfamilie van het slachtoffer de moord had beraamd. Vorig jaar werden twee schoonfamilieleden en de ex-partner van Elzinga in hoger beroep veroordeeld tot veertien jaar gevangenisstraf. Een vierde verdachte kreeg zes jaar cel.

Kroongetuige onbetrouwbaar

De straffen waren lager dan het eerste vonnis van de rechtbank. Dat was mede omdat de kroongetuigenovereenkomst "achteraf bezien onrechtmatig was", aldus het gerechtshof. Volgens het hof was de kroongetuige niet betrouwbaar en had het OM twijfels over zijn betrouwbaarheid niet gedeeld met de rechter-commissaris.

Zo werd in het hoger beroep duidelijk dat de kroongetuige had gelogen over contacten met zijn medeverdachte om de kans op een succesvolle kroongetuigeovereenkomst te vergroten. "Daarvoor heeft hij alle registers opengetrokken en niet alleen de politie, maar ook het Openbaar Ministerie én de rechter-commissaris en rechtbank misleid", aldus het hof.

Naar aanleiding van deze uitspraak in het hoger beroep werd een onderzoek ingesteld naar de inzet van de kroongetuige "om lessen te trekken voor de toekomst", meldt het OM.

Onvoldoende expertise

De onderzoekscommissie concludeert dat door de inadequate informatieoverdracht van het OM aan de rechter-commissaris "misverstanden en/of onduidelijkheden" zijn ontstaan over het onderzoek. Daarnaast was er bij het OM onvoldoende expertise over de inzet van een kroongetuige, "omdat er in het geheel genomen maar weinig deals worden gesloten".

Ook was was de leiding onvoldoende betrokken bij de "belangrijke strategische beslissingen" in het onderzoek.

Kennis en ervaring

De commissie adviseert om bij toekomstige kroongetuigedeals gebruik te maken van de kennis en ervaring uit andere parketten "om beter te anticiperen op risico's en de slagingskans van gevoelige trajecten te vergroten". Ook moet de werkwijze van bijzondere kroongetuigetrajecten worden geüpdatet en moet er in het vervolg een regisseur worden aangesteld die leiding geeft aan het traject.

Het College van procureurs-generaal, dat het landelijke opsporings- en vervolgingsbeleid van het OM bepaalt, zegt de aanbevelingen over te nemen.