Buurtgroepen betogen tegen massatoerisme in Amsterdam: 'Het is genoeg'
Op het Leidseplein in Amsterdam is vanmiddag een betoging. Het aantal toeristen in de hoofdstad zal de komende jaren waarschijnlijk alleen maar toenemen en inwoners van de stad maken zich daar grote zorgen over. Een aantal buurtcomité's gaat daarom de straat op.
De betoging is de komende middag met opzet gepland tegenover hotel The Diamond op het Leidseplein. "Weer een van die vreselijke hotels, die nog meer toeristen trekken en er niet uitzien", zegt Dingeman Coumou, initiatiefnemer van de eerste demonstratie tegen massatoerisme in Amsterdam. Het protest volgt op soortgelijke acties in Barcelona, Málaga, Venetië en op de Canarische Eilanden.
In 2023 waren er ongeveer 22 miljoen overnachtingen in Amsterdamse hotels en andere accommodaties. Voor 2024 verwacht O&S, het onderzoeksbureau van de gemeente Amsterdam, dat dit aantal uitkomt tussen de 22,9 en 25,4 miljoen. En het aantal toeristen zal volgens de onderzoekers ook daarna verder toenemen.
Daarmee komt het aantal overnachtingen ook dit jaar ruimschoots boven de afgesproken grens van 20 miljoen. Sinds de invoering van de lokale verordening Toerisme in Balans in 2021 is de gemeente verplicht om maatregelen te nemen die de toerisme-overlast beperken.
Wethouder Mbarki, verantwoordelijk voor het plan Aanpak Binnenstad, erkent het probleem. Hij wijst erop dat meerdere Europese steden sinds de coronajaren kampen met overtoerisme. Wereldwijd neemt het aantal reisbewegingen al een tijd toe.
Tientallen maatregelenEind november presenteerde de gemeente het laatste pakket maatregelen. Zo wordt de sluitingstijd van horeca in delen van de binnenstad, onlangs al vervroegd naar 02.00 uur, nog verder vervroegd. En er komt een vastgoedfonds dat eigenaren van horeca en panden met toeristische functies gaat uitkopen, zodat in de binnenstad ruimte komt voor een ander soort ondernemingen. Ook krijgen drugsdealers die worden betrapt in het Wallengebied een straatverbod van 48 uur - voorheen was dat 24 uur.
Het pakket komt boven op 75 andere maatregelen die de gemeente eerder al heeft ingevoerd, zoals maatregelen om de capaciteit van het aantal slaapplaatsen te reguleren, het verplaatsen en verminderen van de zee- en riviercruiseschepen en een touringcarverbod in de binnenstad. Ook loopt er een Stay Away-campagne, bedoeld om buitenlandse 'feesttoeristen' te ontmoedigen om naar Amsterdam te komen.
Maar volgens de negen buurtgroepen die zich hebben verenigd in de actiegroep 'Het is Genoeg' is dat niet genoeg. "Het toerisme dat onze stad overspoelt is inmiddels ontwrichtend geworden", schrijven ze in een persbericht. "Het zorgt dat onze kinderen niet meer in de stad kunnen wonen vanwege de hoge onroerendgoedprijzen, het zorgt voor een monocultuur bij de middenstand maar vooral is het centrum van Amsterdam door de drukte onleefbaar aan het worden."
Uit onderzoek van I&O Research uit 2022 blijkt dat inwoners van Amsterdam roekeloos fietsende toeristen en drukte in de binnenstad de grootste bron van overlast noemen. Zo'n 80 procent van de Amsterdammers zegt hier in enige mate last van te hebben. Bewoners van de Wallen kampen in het bijzonder met overlast door uitgaanspubliek en door drugsproblematiek.
ToeristenbelastingDe actiegroep pleit voor een ingezetenen-criterium voor coffeeshops; daarmee zouden alleen inwoners van Nederland nog wiet kunnen kopen. Ook wordt gepleit voor een hogere toeristenbelasting, maar daar wil wethouder Mbarki voorlopig nog niet aan, omdat die de uitgaven in horeca, winkels en musea ook zou beïnvloeden. De toeristenbelasting in Amsterdam behoort met een tarief van 12,5 procent al tot de hoogste in Europa.
Het imago van Amsterdam als drugswalhalla blijft volgens de gemeente een belangrijke magneet voor buitenlandse bezoekers. De stad heeft 165 coffeeshops, waarvan 90 in het centrum.
HandhavenVolgens Frits Huffnagel, voormalig wethouder van economische zaken in Amsterdam en ooit verantwoordelijk voor introductie van de slogan 'I Amsterdam', is de stad juist een van de meest geslaagde voorbeelden van citymarketing. Die slogan pronkte jarenlang voor het Rijksmuseum en verscheen op duizenden selfies, tot de gemeente de grote rood-witte letters in 2018 weghaalde.
Huffnagel erkent dat het druk is in de stad, maar dat hoeft volgens hem op zichzelf geen probleem te zijn. Het is een kwestie van handhaven, zegt hij, bijvoorbeeld tegen "de Italianen en Engelsen die voor je deur staan te kotsen."
Overlast is er wel degelijk, aldus Huffnagel. "Maar nu worden mensen weggestuurd die komen met een cruiseschip, terwijl zij gewoon het Anne Frank Huis willen bekijken of een rondvaart willen maken langs het cultureel erfgoed van Amsterdam. Je moet niet zeggen: laat iedereen maar komen en mijn stad onderpissen en -kotsen. Tegen die mensen moet je optreden."