Aggregator

Talkshow met Mozes? Bijbelgenootschap en EO hacken de Bijbel met AI

3 months ago

Kunstmatige intelligentie en de Bijbel, een combinatie waar je misschien niet zo snel aan denkt. Toch zetten het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) en de EO er vol op in. Vandaag en morgen organiseren zij een 'Bijbel hackathon', een programmeermarathon waarbij vijftig knappe koppen nadenken over hoe ze kunstmatige intelligentie kunnen gebruiken om het verhaal van de Bijbel toegankelijker te maken.

Jaap Groen, hoofd digitale zaken bij het NBG, kijkt erg uit naar het evenement. "Het is onze missie om de Bijbel dichter bij de mensen te brengen en met kunstmatige intelligentie worden we daar misschien wel beter in." Het is voor het eerst dat zo'n hack-marathon rondom AI en de Bijbel georganiseerd wordt in Nederland.

Volgens Groen is het belangrijk om aan dit soort technieken te denken in tijden dat de kerk minder populair wordt. "De ontkerkelijking en secularisering maar ook de ontlezing waren aanleiding voor ons om te kijken hoe we onze missie beter uit kunnen voeren. We willen dit met de christelijke community samen ontdekken."

Het NBG en de EO verwachten vandaag te starten met zo'n dertig tot vijftig deelnemers. Daar zitten zowel mensen met een theologische achtergrond als mensen met een achtergrond in de ICT of kunstmatige intelligentie tussen.

Een van de deelnemers is David Bikker, masterstudent Kunstmatige Intelligentie aan de Universiteit van Amsterdam en zelf christen. "Ik vind het mooi dat het NBG en de EO zo laten zien dat ze bij willen blijven en willen innoveren."

Jezus-chatbots

Door zijn studie ziet Bikker ook een aantal risico's bij het toepassen van kunstmatige intelligentie: "Het probleem met bijvoorbeeld ChatGPT is dat dat programma 'hallucineert', dat betekent dat ChatGPT er soms zaken zelf bij bedenkt en niet alles uit echte bronnen haalt."

Volgens de masterstudent is dat belangrijk om in de gaten te houden tijdens de hackathon: "Er zijn al een paar Jezus-chatbots in de omloop op het internet, daar sta ik niet achter. Mensen vertrouwen die bots te veel, ik vind het gevaarlijk als ze de output klakkeloos overnemen."

Tijdens de hackathon is dat dan ook waar Bikker het meest op gaat letten. "Ik denk dat dit evenement een hele mooie kans is om het gesprek over dat soort risico's met elkaar te voeren."

Het NBG en de EO experimenteren zelf al langer met kunstmatige intelligentie. "We hebben bijvoorbeeld een chatbot waarbij bezoekers van onze site vragen kunnen stellen aan de Bijbel. Maar we experimenteren ook met een virtuele talkshow met Bijbelfiguren", legt Groen uit. Daar komen bijvoorbeeld Mozes of koning David langs om hun verhaal te vertellen.

Die chatbot van het NBG en de EO is al best populair. "We zien dat meer mensen onze website bezoeken, de chatbot wordt tussen de twee- en drieduizend keer per maand gebruikt. In de gespreksverslagen kunnen we lezen dat daar ook meer jonge mensen tussen zitten dan we normaal op onze website zien."

Om de risico's te beperken hebben de organisatoren de eigen programma's al aan strenge regels onderworpen, vertelt Groen. "Aan de chatbot mag je alles vragen, maar we hebben er voor gezorgd dat hij alleen antwoord geeft op basis van de Bijbel of bronnen van onze eigen website. Zo zorgen we ervoor dat de antwoorden zoveel mogelijk gebaseerd zijn op betrouwbare informatie." Alle programma's bevinden zich nu nog expliciet in een experimentele fase.

De organisatoren zien ook duidelijk de negatieve kanten van kunstmatige intelligentie, maar hopen met hun hackathon juist de positieve elementen te gebruiken. Groen: "We zien dat kunstmatige intelligentie de wereld gaat veranderen en het wordt nu al ingezet voor meer polarisatie en nepnieuws. Wij hopen er zo ook een beetje liefde mee te kunnen verspreiden." Het NBG en de EO werken daarnaast samen aan richtlijnen voor het gebruik van kunstmatige intelligentie.

Bijbellab

De resultaten van de hackathon worden niet gelijk volledig in de markt gezet. "Als er mooie programma's uit komen, zetten we ze eerst in onze eigen 'Bijbellab'-omgeving, als experiment", legt Groen uit.

De hackathon begint vanavond en loopt morgen tegen het begin van de avond af. Zaterdag om 16.00 uur presenteren de deelnemers hun plannen. Bikker: "Ik heb nog geen idee wat ik ga maken, maar ik ben wel heel benieuwd hoe het er straks uit gaat zien."

Oude Russische olietankers varen nog steeds op Noordzee: 'Wachten op milieuramp'

3 months ago

Oude en slecht verzekerde tankers met Russische olie varen nog steeds dagelijks langs Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van Zembla en Follow the Money, die los van elkaar in het onderwerp doken. Met deze schepen ontwijkt Rusland de opgelegde oorlogssancties.

Volgens Zembla passeerde in de eerste helft van dit jaar 437 keer zo'n Russische tanker de Nederlandse Noordzeekust. Dagelijks zijn dit twee tot drie schepen.

Zowel Follow the Money als Zembla schrijft dat het wachten is op een milieuramp. Dit omdat er een grote kans is op aanvaringen, explosies of andere ongelukken, waardoor er veel olie in de zee kan komen.

Via omweg toch naar Nederland

Rusland heeft met de vloot het doel om olie te verkopen voor meer dan 60 dollar per vat, een door de G7 en Europese Unie ingesteld prijsplafond. Volgens Zembla varen de schepen uiteindelijk vaak door naar Turkije, India en China. Deze landen doen niet mee aan de sancties en verwerken de olie tot brandstof, die dan weer legaal wordt geëxporteerd naar bijvoorbeeld Nederland.

Het gaat om afgedankte olieschepen die anders op de schroothoop zouden belanden en die Rusland opkoopt. Ook zouden de schepen slecht of niet verzekerd zijn en een onbekende eigenaar hebben. Bij een olieramp - waarvan het opruimen miljarden dollars kan kosten - zijn de kosten voor het land waar het gebeurt.

De schepen varen volgens Follow The Money "onder de vlag van landen in Afrika of obscure eilandstaatjes die het niet zo nauw nemen met internationale veiligheidsvoorschriften". Bij incidentele controles in havens van bijvoorbeeld China, worden volgens het platform veel mankementen aangetroffen bij deze schepen.

Handhaving

Controles op de Noordzee uitvoeren op verzekeringen is niet mogelijk, zegt het ministerie van Infrastructuur en Milieu tegen Zembla. "Op zee geldt het recht op vrije doorvaart en heeft Nederland geen bevoegdheden tot handhaven." Nederland kan alleen controles uitvoeren op schepen die in een Nederlandse haven liggen, niet op schepen die langsvaren.

Wel zijn in juni achttien olietankers op de Europese sanctielijst geplaatst. Deze schepen mogen niet in Europese havens komen en het is voor Europese bedrijven verboden om ze bemanning, bevoorrading of financiële diensten te verlenen.

In maart deed NRC ook al onderzoek naar de schaduwvloot. Daaruit bleek dat Russische schepen tankten in Zeeland. Naar aanleiding van dat artikel zijn strengere controles uitgevoerd bij schepen die willen tanken en zijn inmiddels twee schepen geweigerd. De Inspectie Leefomgeving en Transport zei toen dat de controles een afschrikwekkende werking hebben.

Nobelprijs voor de Vrede voor Japanse anti-kernwapenorganisatie

3 months ago

De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar Nihon Hidankyo, een Japanse organisatie van mensen die de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki hebben overleefd.

De beweging ontvangt de prijs voor "de inspanningen om een wereld zonder kernwapens te verwezenlijken en voor het door middel van getuigenverklaringen aantonen dat kernwapens nooit meer mogen worden gebruikt", schrijft het Nobelprijscomité.

In deze video zie je meer over de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki:

De overlevenden uit Nagasaki en Hiroshima, ook bekend als hibakusha, hebben op basis van hun eigen ervaringen educatieve campagnes opgezet waarin ze waarschuwen voor de verspreiding en het gebruik van kernwapens.

De organisatie Nihon Hidankyo heeft duizenden getuigenverklaringen aangeleverd, maar ook resoluties uitgebracht en jaarlijkse delegaties naar de Verenigde Naties en diverse vredesconferenties gestuurd "om de wereld te herinneren aan de dringende noodzaak van nucleaire ontwapening", schrijft het comité.

Het Nobelprijscomité wijst erop dat de hibakusha over een aantal jaar niet langer onder ons zijn "als getuigen van de geschiedenis". Maar dan zullen nieuwe generaties in Japan de ervaring en de boodschap van de getuigen blijven overbrengen, is het idee. Over de hele wereld worden mensen daarvoor opgeleid.

Het Nobelprijscomité schrijft dat het goed is om te blijven herinneren wat kernwapens zijn: "de meest vernietigende wapens die de wereld ooit heeft gekend". Daarbij wordt verwezen naar hoe de landen die kernwapens bezitten hun wapens aan het moderniseren zijn en hun arsenaal vergroten. "Nieuwe landen lijken zich voor te bereiden om kernwapens te verkrijgen en er wordt gedreigd om ze in te zetten in voortdurende oorlogen", klinkt het. Dergelijke dreigementen zijn bijvoorbeeld geuit door Rusland en Noord-Korea.

De Nobelprijs voor de Vrede wordt sinds 1901 uitgereikt aan mensen of organisaties die, in de woorden van naamgever Alfred Nobel, een bijdrage hebben geleverd aan de "verbroedering van naties" en het tot stand brengen van vrede.

Er is een geldbedrag aan verbonden van omgerekend 950.000 euro. De uitreiking ervan is ieder jaar op 10 december, de sterfdag van Nobel.

Vorig jaar ging de vredesprijs naar Narges Mohammadi voor haar strijd tegen de onderdrukking van vrouwen in Iran. Eerder ging de onderscheiding naar onder anderen Nelson Mandela, Martin Luther King Jr., Moeder Teresa en de Europese Unie.

286 genomineerden

Dit jaar waren 286 mensen en organisaties genomineerd voor de prijs. Het Nobelcomité zegt niet wie dat zijn; de namen blijven vijftig jaar geheim.

Deze week zijn al de Nobelprijzen toegekend in de categorieën Literatuur, Scheikunde, Natuurkunde en Geneeskunde. Maandag volgt de Nobelprijs voor Economie.

Arm van vrouw in Australië afgebeten door eigen hond

3 months ago

In Australië heeft een hond zijn baasje aangevallen en daarbij haar arm afgebeten. Dat gebeurde in haar huis in de buurt van Townsville, in de deelstaat Queensland. De vrouw is in kritieke toestand naar een ziekenhuis gebracht. Volgens de laatste berichten is haar toestand stabiel.

De politie moest een tourniquet op de bovenarm van de 34-jarige vrouw plaatsen om te voorkomen dat ze te veel bloed zou verliezen. De hond, volgens de politie waarschijnlijk een pitbull, is door de politie doodgeschoten.

Leven gered

Het dier zou de vrouw bij de voordeur van haar huis hebben aangevallen. Een buurman vertelt aan de zender ABC dat hij geschreeuw hoorde. "Vijf minuten later stonden hier tien politieauto's en drie ambulances", zegt de man.

De hond stond in buurt al bekend als agressief. De buurman zegt dat het dier eerder deze week had geprobeerd zijn hond aan te vallen. Een andere buurtbewoner meldt aan ABC dat dezelfde hond hem twee weken geleden had aangevallen. "Ze hadden de hond in beslag moeten nemen nadat die mij gebeten had", zegt hij.

Volgens politieofficier Scot Warrick heeft de vrouw geluk gehad dat ze snel eerste hulp kreeg van de agenten. "Ze had behoorlijk veel bloedverlies. Die tourniquet heeft daar vrijwel direct een einde aan gemaakt. Daarmee is haar leven gered."

Strengere wetten

Volgens Warrick hadden de agenten "geen andere keus" dan het dier dood te schieten. Dat gebeurde ook op advies van dierencontroleurs. "De hond was erg boos, erg agressief en probeerde naar buiten te komen", zegt hij. "De politie moest het dier binnenhouden. De veiligste manier om dat te doen was het uitschakelen van de hond."

Een andere hond uit het huis, die geen tekenen van agressie vertoonde, is opgevangen door de dierenbescherming. Volgens Warrick is er mogelijk al eerder contact opgenomen met de politie over de agressieve hond. Details daarover worden nog onderzocht.

Onlangs is de wetgeving in Queensland aangescherpt voor hondenbezitters. Ze kunnen boetes krijgen als hun hond niet is aangelijnd waar dat verplicht is en gevangenisstraffen als er iemand overlijdt door een aanval van een hond. ABC meldt dat de politie niet verwacht dat de vrouw wordt aangeklaagd voor de aanval vanwege de ernst van haar verwondingen.

Gehucht in Limburg omringd door water vanwege uitlopers orkaan Kirk

3 months ago

Door regenval in Zuid-Limburg als gevolg van ex-orkaan Kirk is een nevengeul van de Maas volgestroomd. Het gehucht Maasband is daardoor volledig omringd door water.

Het dorp in het Grensmaasgebied tussen het Julianakanaal en de Maas is nu alleen nog bereikbaar via een brug, schrijft L1 Nieuws. Het gehucht bestaat uit drie straten en telt zo'n 140 inwoners.

Bekijk hier de beelden gemaakt met een drone:

De nieuwe hoogwaterbrug in Maasband, de Hoxweerdbrug, werd in december vorig jaar geopend en is nu voor het eerst onmisbaar voor de inwoners, schrijft de omroep. De brug maakt deel uit van het Grensmaasproject, dat overstromingen moet voorkomen.

Ponten uit de vaart

Rijkswaterstaat is erg blij dat de nevengeul zijn werk doet en mensen in het gehucht droog blijven. "Die brug is aangelegd zodat het dorp bereikbaar blijft. Maar ook om eventuele evacuatie van de bewoners mogelijk te maken", licht een woordvoerder toe. De inwoners van Maasband zullen nog even gebruik moeten maken van de brug. "Dat water is niet 1, 2, 3 weggetrokken", aldus de woordvoerder.

Vanwege de hoge waterstand van de Maas zijn meerdere veerponten tijdelijk uit de vaart gehaald, schrijft de omroep. Een samengesteld crisisteam houdt de situatie van de Maas nauwlettend in de gaten.

Kirk

Het staartje van orkaan Kirk veroorzaakte vooral gisteren veel regenval in Zuid-Limburg. Dat water wordt afgevoerd door de Maas, die daardoor snel stijgt. Kirk was over Spanje en Frankrijk Europa binnengetrokken, waarbij met name dat laatste land het zwaar te verduren kreeg.

Treinverkeer hervat nadat schip tegen spoorbrug voer bij Alphen aan den Rijn

3 months ago

Het treinverkeer tussen Alphen aan den Rijn en Bodegraven kan weer opgestart worden, zegt een woordvoerder van ProRail. Het schip dat vanochtend een spoorbrug aanvoer is losgemaakt.

Het treinverkeer tussen Utrecht en Leiden rijdt ook weer volgens de dienstregeling.

Er reden zeker zeven uur lang geen treinen vandaag. Dat kwam omdat er een schip geladen met grind op de rivier de Gouwe tegen een spoorbrug aan was gevaren.

Tijdens het ongeluk, dat rond 07.00 uur gebeurde, stond de brug open. Er zijn geen gewonden gevallen. Hoe groot de schade aan de brug is, is nog niet bekend.

De scheepvaart blijft nog wel gestremd, maar er is nog niet bekend voor hoelang. Ook is nog niet bekend hoe het ongeluk kon gebeuren.

Onderzoek: gasrekening kan in 2030 flink hoger zijn

3 months ago

De gasrekening dreigt de komende jaren voor veel mensen een zware last te worden. Steeds meer woningen gaan van het gas af, maar niet iedereen kan zich die overstap veroorloven. Bovendien draaien de 'achterblijvers' - vaak kwetsbare huishoudens - op voor steeds meer vaste kosten. Voor huishoudens die de komende jaren evenveel gas blijven verbruiken, kan de rekening honderden euro's per jaar hoger gaan uitvallen.

Dat blijkt uit onderzoek (.pdf) van CE Delft in opdracht van Essent naar de gasrekening in 2030. Volgens energiebedrijf Essent komt de verhoging voornamelijk door een stapeling van overheidsbeleid. "Dit kan bij klanten, die enkel de naam van hun leverancier boven de factuur zien, tot frustraties leiden", meent Essent.

Daarnaast zegt de marktleider - die aan zo'n 2,5 miljoen huishoudens gas en elektriciteit levert - zich zorgen te maken om de groep van zo'n 400.000 huishoudens met 'energiearmoede' die het geld niet heeft om te verduurzamen. "Als hun gasrekening met 400 euro per jaar stijgt, redden zij het niet met korter douchen", zegt Essent-CEO Resi Becker in Trouw.

Zonder gerichte maatregelen zullen duizenden gezinnen niet meer in staat zijn om de energierekening te betalen, zo klinkt de waarschuwing. "Structurele maatregelen zijn nodig om deze huishoudens te helpen bij het energiezuiniger maken van de woning en aardgas te verruilen voor een duurzamer alternatief."

Energie weer duurder

De energieprijzen zijn op dit moment aanzienlijk lager dan in 2023, maar de verwachting is dat de prijs de komende tijd weer zal stijgen. In het ongunstigste scenario kan de rekening volgens de onderzoekers voor een gemiddeld huishouden in 2030 oplopen tot 2290 euro per jaar - een stijging van 400 euro ten opzichte van afgelopen jaar. "Zo'n stijging is een te zware last voor kwetsbare huishoudens met een kleine portemonnee, die vaak niet kunnen profiteren van subsidies en hun energierekening veelal niet kunnen betalen."

Dierenambulance vangt vijfde ontsnapte serval, 'Dit is geen poesje'

3 months ago

Een medewerker van de dierenambulance Amstelland heeft voor de vijfde keer dit jaar een ontsnapte serval gevangen. Deze keer ging het om een dier in Weesp.

Sinds juli van dit jaar staat de serval, een katachtige, op de lijst van zoogdieren die niet als huisdier mogen worden gehouden. Maar wie nu nog een serval heeft, mag die houden tot het dier sterft.

De serval is meestal schuw, maar kan gevaarlijk zijn. Ook zijn ze goed in ontsnappen, blijkt uit meerdere berichten van weggelopen servals de afgelopen maanden.

"Dit dier wordt door de eigenaren binnengehouden. Wat je dan ziet, is dat het beest buiten meteen verwilderd raakt", zegt dierenambulancemedewerker Miriam tegen de regionale omroep NH. De eigenaar van de serval die nu is ontsnapt, kon het dier niet meer benaderen, terwijl hij nog maar twee uur weg was, legt ze uit.

De serval uit Weesp was eerder ook al eens ontsnapt, maar toen konden zijn baasjes het beest nog zelf naar binnen krijgen.

'Niet wenselijk'

De medewerker van de dierenambulance moest dit jaar in totaal al vijf keer uitrukken voor zo'n ontsnapte katachtige en vindt het niet wenselijk dat de serval als huisdier wordt gehouden. Het vangen van de tijgerkat is ingewikkeld, bleek ook gisteren weer in Weesp.

"Je moet eerst de hele omgeving afzetten, zodat het beest niet kan vluchten. Je moet ook rustig en weloverwogen te werk gaan. We hebben vangstokken en een speciale servalkooi. Dat is eigenlijk een hondenvangkooi, maar hij werkt heel goed voor servals", legt Miriam uit.

"De schade kan zeer groot zijn voor een mens. Dit is namelijk niet even een poesje vangen."

CBS: 2,7 miljoen lhbtqia'ers in Nederland, 'bi-plus' grootste groep

3 months ago

In Nederland is bijna 18 procent van de mensen van 15 jaar en ouder lhbtqia, oftewel lesbisch, homoseksueel, bi-plus, transgender, queer, intersekse of aseksueel. Dat is de inschatting van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van een groot bevolkingsonderzoek dat het bureau vorig jaar uitvoerde.

Het is voor het eerst dat het CBS met cijfers komt over deze groepen. Vandaag is Coming-Outdag, de dag waarop wereldwijd aandacht wordt besteed aan het uit de kast komen.

Meeste mensen 'bi-plus'

Zo'n 2,7 miljoen mensen zijn lhbtqia, zegt het CBS. Van hen zijn 272.000 mannen homoseksueel en 106.000 vrouwen lesbisch.

Verder zijn er bijna 1,7 miljoen mensen die volgens het CBS bi-plus zijn. Zij voelen zich aangetrokken tot meer dan één gender, een groep waarvoor vroeger de term biseksueel werd gebruikt.

In het CBS-onderzoek werd gevraagd naar aantrekkingskracht. Vrouwen die antwoordden dat zij "vooral op mannen" of "vooral op vrouwen" vallen, worden ook gerekend tot bi-plus, net als mannen die antwoordden dat zij "vooral op vrouwen" of "vooral op mannen" vallen.

Daarnaast zijn ongeveer 151.000 mensen transgender. Een derde van hen identificeert zich als non-binair of genderqueer. Zij identificeren zichzelf niet als man of vrouw, maar kunnen zich wel aangetrokken voelen tot iemand met hetzelfde fysieke geslacht of een ander geslacht.

Volgens de onderzoekers wonen lhbtqia'ers relatief vaak in grote steden en zijn ze jonger dan de gemiddelde Nederlander.

Dat bi-plus veruit de grootste groep is binnen de regenbooggemeenschap, komt niet als een verrassing voor Sara Verlee, projectleider community bij Bi+ Nederland. De bi-plus-gemeenschap is volgens haar niet alleen de grootste groep, maar ook de meest onzichtbare.

Die onzichtbaarheid heeft volgens Verlee te maken met de 'monoseksuele norm'. "Dat is de verwachting dat je maar op één geslacht kan vallen. Als je een vrouw op straat hand in hand ziet lopen met een man, denken veel mensen automatisch dat zij hetero is. Maar ze kan natuurlijk óók op vrouwen vallen."

Daarnaast vallen bi-plussers volgens Verlee mogelijk minder op omdat ze in het dagelijks leven vaak een ander label gebruiken. Mensen nemen je namelijk niet altijd serieus als je zegt dat je bi-plus bent, legt ze uit. "Soms hoor je dat het een fase is, of mensen zeggen dat het niet bestaat."

'Doen alsof je hetero bent'

Verlee, zelf ook bi, voelde zich alleen toen ze haar geaardheid ontdekte. Ze zocht naar aansluiting in de regenbooggemeenschap, maar vond die daar niet direct. "Over nare ervaringen werd soms gezegd: bij jou is het niet zo erg, want je kan altijd nog doen alsof je hetero bent." Bij de organisatie Bi+ Nederland voelde ze zich wel geaccepteerd.

Het is goed dat het CBS-onderzoek nu onderstreept dat de bi-plus-groep de grootste is binnen de lhbtqia-gemeenschap, vindt Verlee. "Dan kan de groep de aandacht krijgen die deze verdient."

Zestien doden en veel schade in Florida door orkaan Milton

3 months ago

In de Amerikaanse staat Florida zijn inmiddels zestien doden geteld als gevolg van orkaan Milton, melden de plaatselijke autoriteiten. De orkaan heeft de staat inmiddels afgezwakt verlaten.

De enorme stormvloed waarvoor eerder werd gewaarschuwd, bleef uit. Wel heeft Milton veel schade veroorzaakt. Miljoenen mensen zitten zonder stroom en het waterpeil in de rivieren kan nog dagen blijven stijgen.

Hulpdiensten zijn druk met het opruimen van omgevallen bomen en elektriciteitsmasten. Op sommige plekken kan dit nog weken of maanden duren.

Uit heel Florida komen meldingen van schade. Sommige eilanden voor de kust zijn overstroomd, en in Saint Petersburg rukte de orkaan het dak van een honkbalstadion.

Beelden van de schade in Tampa:

"Het opent je ogen voor wat Moeder Natuur kan aanrichten", zegt de 25-jarige Chase Pierce, die woont in het westen van Saint-Petersburg, tegen persbureau Reuters. Hij zag hoe transformatoren ontploften, vonken rondvlogen en een elektriciteitskabel in de achtertuin viel.

Kredietbeoordelaar Fitch Ratings raamt de totale schade die bij verzekeraars kan worden geclaimd tussen de 30 en 50 miljard dollar. Dat zou het hoogste bedrag zijn sinds orkaan Ian in 2022.

Florida en omliggende staten zijn nog herstellende van orkaan Helene, die pas twee weken geleden over het gebied raasde.

De Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump viel zijn Democratische tegenstanders aan op de manier waarop zij de wederopbouw na de twee orkanen aanpakken. De federale overheid heeft volgens Trump "niet gedaan wat je zou moeten doen, met name in North Carolina". Die staat werd hard getroffen door Helene, en Trump staat daar voor een zware strijd tegen Kamala Harris.

Harris stelde impliciet dat Trump leugens verspreidt over de reactie van de overheid. "Helaas hebben we de afgelopen twee weken, sinds orkaan Helene en nu direct na Milton, gezien dat mensen politieke spelletjes spelen", zei ze, zonder Trump bij naam te noemen.

Zorgverzekeraars brachten ten onrechte incassokosten in rekening

3 months ago

Zorgverzekeraars brachten jarenlang onterecht incassokosten in rekening bij betalingsachterstanden voor zorgpremies en eigen risico.

Uit acht gepubliceerde uitspraken van vier rechtbanken blijkt dat er tot en met vorig jaar ten onrechte incassokosten bij klanten in rekening zijn gebracht.

Verzekeraars mogen op zich wel incassokosten in rekening brengen. Maar in deze gevallen was het onterecht, omdat de regels voor het in rekening brengen van de extra kosten niet goed in de algemene voorwaarden stonden.

Het gaat om vorderingen van de vier grootste verzekeraars, Zilveren Kruis, CZ, VGZ en Menzis. Samen zijn zij goed voor 85 procent van de markt.

Vage voorwaarden

Jurist en schuldenexpert André Moerman onderzocht de gerechtelijke uitspraken. Hij stelt vast dat kantonrechters oordelen dat verzekeraars het zogeheten incassobeding in de algemene voorwaarden te ruim formuleren.

In zo'n beding staat bijvoorbeeld: "Als u (verzekeringnemer) niet op tijd betaalt, kunnen wij administratiekosten, invorderingskosten (waaronder incassokosten) en de wettelijke rente aan u (verzekeringnemer) in rekening brengen".

Moerman merkt daarover op dat de hoogte van de incassokosten niet wordt vermeld. Ook worden andere kosten dan incassokosten vermeld en wordt niet aangegeven dat er eerst een gratis aanmaning wordt gestuurd. "Dat is onvoldoende informatie en dus reden voor de kantonrechter om het incassobeding te vernietigen en de incassokosten af te wijzen", aldus Moerman.

Te vaag

Hoogleraar consumentenrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Charlotte Pavillon zegt dat lagere rechters bij verschillende rechtbanken één lijn trekken. Die lijn is dat algemene voorwaarden duidelijk moeten zijn en dat verzekeraars geen kosten in rekening mogen brengen die afwijken van de wet.

De gerechtelijke uitspraken hebben alleen gevolgen voor de vorderingen waarover de verzekeraars een uitspraak van de rechter vroegen. Alleen in die gevallen werden de incassokosten door de rechter doorgestreept.

Moerman vindt dat de consumentenbescherming door de rechter niet alleen gevolgen zou moeten hebben voor deze individuele zaken die voor de rechter zijn gebracht, maar voor alle zaken. "Het wordt tijd dat de wetgever hiernaar gaat kijken."

Betalingsachterstanden

In de afgelopen jaren hebben zorgverzekeraars bij honderdduizenden verzekerden incassokosten in rekening gebracht. De verzekeraars zijn verplicht betalingsachterstanden van zes maanden te melden bij het CAK. Vorig jaar werden daar 178.916 verzekerden met achterstanden geregistreerd, dit jaar al ruim 184.000. Het aantal keren dat incassokosten in rekening werden gebracht, is nog hoger, want ook bij kortere betalingsachterstanden gebeurt dat. Hoeveel gevallen het zijn, is niet duidelijk.

Ook is niet duidelijk wat de recente uitspraken van de kantonrechters kunnen betekenen voor verzekerden bij wie incassokosten in rekening zijn gebracht. Zij zouden, zegt Moerman, met die uitspraken in de hand, de reeds betaalde incassokosten kunnen aftrekken van het bedrag dat de verzekeraar nog tegoed heeft. "Hierbij geldt wel dat andere rechtbanken zich er nog niet expliciet over hebben uitgelaten."

Ook Pavillon wijst erop dat er wel een tendens zichtbaar is, maar dat andere kantonrechters er misschien toch anders naar kijken. En jurisprudentie van een hogere rechter is er nog niet", zegt Pavillon, die zelf ook rechter-plaatsvervanger is. "Als ik jurist bij een zorgverzekeraar was, zou ik naar die jurisprudentie op zoek gaan."

In reactie op de recente uitspraken wijzen zorgverzekeraars erop dat zij zich aan de wettelijke normen houden voor het vaststellen van incassokosten. Per 2024 hebben zij de formulering van de voorwaarden aangepast.