Aggregator

De bevrijding van vier gijzelaars leidde zaterdag tot euforie in Israël, maar al snel was er ook kritiek te horen. Familieleden van gijzelaars demonstreerden zaterdagavond, net als iedere week, in Tel Aviv. Zij eisen dat Israël de gijzelaars veilig thuis brengt door een akkoord te sluiten met Hamas. Terwijl internationaal kritiek klinkt op de hoge aantallen burgerdoden in de Gazastrook, vrezen veel Israëliërs dat de huidige aanpak niet zal leiden tot de terugkeer van de resterende gijzelaars.

"De gijzelaars hebben geen tijd", zei Ayala Metzger, schoondochter van de inmiddels doodverklaarde gijzelaar Yoram Metzger, tegen The Guardian. "We kunnen niet iedereen bevrijden met militaire operaties. We moeten ons richten op een overeenkomst die levens zal redden." De Israëlische krant The Jerusalem Post kopte gisteravond: "Dit is waarom Israël nog steeds een gijzelingsovereenkomst nodig heeft, ondanks de geweldige reddingsoperatie."

Internationaal klinkt verontwaardiging

Internationaal wordt intussen verontwaardigd gereageerd op de vele Palestijnse burgerdoden die tijdens de operatie zijn gevallen: volgens het Gazaanse ministerie van Gezondheid werden 274 Palestijnen gedood, onder wie veel vrouwen en kinderen. Israël erkent dat er burgerslachtoffers zijn gevallen, maar noemt een lager aantal van 100 doden.

Sinds Hamas op 7 oktober 1200 mensen vermoordde en ongeveer 250 mensen ontvoerde, heeft Israël zeven gijzelaars bevrijd en zestien lichamen van gedode gijzelaars geborgen. Hamas stelt dat er bij de bevrijdingsoperatie van zaterdag ook drie andere gijzelaars zijn omgekomen. In totaal zouden er nog 120 gijzelaars in Gaza zijn, van wie een kwart waarschijnlijk niet meer in leven is. Bij een bestand tussen Hamas en Israël werden in november 105 gijzelaars vrijgelaten.

Tot zo'n bestand is het sindsdien niet meer gekomen, al wordt er al maanden onderhandeld. Een week of twee geleden presenteerde de Amerikaanse president Biden een voorstel voor een plan voor een onmiddellijk staakt-het-vuren en vrijlating van gijzelaars in Gaza, maar kort daarna temperde premier Netanyahu de verwachtingen. Hij noemde de totstandkoming van zo'n bestand "kansloos" zolang niet alle Israëlische oorlogsdoelen zijn bereikt: de vrijlating van alle gijzelaars, de vernietiging van de Hamas-milities en het Hamas-bestuur, en de garantie dat Gaza nooit meer een bedreiging voor Israël zal zijn.

Militaire oplossing of bestand?

Volgens Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent zou Netanyahu de bevrijding van de gijzelaars weleens aan kunnen grijpen om die onderhandelingen verder voor zich uit te schuiven. "Netanyahu heeft tot nu toe laten zien dat hij vooral in een militaire oplossing gelooft. Hij kan afgelopen zaterdag gebruiken als bewijs dat het vernietigen van Hamas en het bevrijden van de gijzelaars prima samen kan gaan."

En dat terwijl een overeenkomst met Hamas volgens Malcontent de beste manier is om de gijzelaars thuis te krijgen. "Eigenlijk laat afgelopen zaterdag ook zien hoe moeilijk het is om gegijzelden met militair geweld te bevrijden. Dat de vier gijzelaars in woningen in Nuseirat werden vastgehouden, bewijst dat ze door heel Gaza verspreid zitten. Israëlische veiligheidsdiensten vermoeden dat Hamas de gijzelaars wil vermoorden zodra zij een Israëlische bevrijdingsactie aan zien komen."

Daar komt bij dat een groot deel van de resterende gijzelaars volgens experts wordt vastgehouden in ondergrondse tunnels. Het Israëlische leger zegt dat een bevrijdingsoperatie daar vrijwel onmogelijk is. Malcontent: "Ik denk dat een aantal gijzelaars in de buurt van Hamas-leider Yahya Sinwar wordt vastgehouden als menselijk schild. Andere gegijzelden zullen nu beter worden bewaakt. Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat wij nu ineens veel grote bevrijdingsacties gaan zien."

Wat betreft het accepteren van een bestand zit Netanyahu in een lastig parket. Om te zorgen dat Netanyahu's kabinet niet valt, is hij afhankelijk van twee extreemrechtse ministers die zich faliekant tegen Bidens voorstel hebben gekeerd.

"Netanyahu is afhankelijk van politici die de dreiging vanuit Gaza helemaal naar nul willen brengen", zegt Malcontent. "Om een meerderheid in het parlement te behouden, moet hij daarin mee gaan. Bovendien denkt hij ook: zolang de oorlog voortduurt, zijn er geen verkiezingen."

'Politiek gedreven'

Gisteren stapte minister Benny Gantz, uit het oorlogskabinet en drong hij aan op nieuwe verkiezingen. Het oorlogskabinet staat los van het normale kabinet, dus zijn vertrek leidde niet tot de val van de Israëlische regering. Voordat het oorlogskabinet werd gevormd, zat Gantz in de oppositie.

Zijn partij, die relatief gematigd is, doet het op dit moment beter in de peilingen dan die van Netanyahu. Malcontent: "Gantz beticht Netanyahu er al langer van dat zijn beslissingen politiek gedreven zijn en in de weg staan van het vrij krijgen van de gijzelaars."

Henriëtte Momma is eind vorige maand op 90-jarige leeftijd overleden. Ze was bekend uit verschillende documentaires waarin wordt getoond hoe haar zoon Kees Momma ondanks zijn autisme een zelfstandig leven probeert te leiden.

Documentairemaakster Monique Nolte bevestigt tegenover het AD het overlijden van moeder Momma. "Zij heeft er alles aan gedaan om Kees een mooi en zo goed mogelijk leven te geven, het is nu de vraag hoe hij het zonder haar gaat redden."

In 1998 groeide Kees Momma door Nolte's Trainman uit tot een van de bekendste Nederlanders met autisme. In de documentaire legde ze vast hoe het ouder wordende echtpaar probeerde een goede toekomst voor hun zoon te verzekeren.

Symbiotische band

Vooral tussen moeder en zoon was er een symbiotische band: de documentaire toonde hoe de moeder aan de ene kant meer zelfstandigheid voor Kees wilde, maar haar uiterst prikkelgevoelige zoon ook wilde beschermen voor overweldigende ervaringen in de buitenwereld.

Later volgden nog de documentaires Het beste voor Kees en Kees vliegt uit, waarin het tellen van de jaren van de ouders steeds meer centraal kwam te staan. Vader Willem Momma is inmiddels 94.

Nieuwe documentaires

Nolte denkt dat het gezin veel gedaan heeft om autisme bespreekbaar te maken in Nederland. Henriëtte Momma had een duidelijke missie, zegt Nolte in het AD. "In een tijd waarin we nog weinig wisten over autisme wist zij Kees te helpen zich te ontwikkelen door te focussen op zijn talenten, zoals tekenen, schilderen en schrijven. Hierdoor heeft Kees zich op een bijzondere manier kunnen ontplooien."

De impact van het overlijden is dan ook groot, vervolgt ze in de krant. "De gezinssituatie verandert nu drastisch en Kees moet een manier zien te vinden om daarmee om te gaan." Toch gaat het volgens haar naar omstandigheden goed met de 59-jarige Momma.

Nolte werkt aan twee nieuwe films waarin dat proces gevolgd wordt. De eerste moet volgend jaar verschijnen, de tweede een jaar later. In de films staat de definitieve verhuizing van Kees uit zijn ouderlijk huis centraal en de impact die dat had op het gezin.

De Belgische koning Filip heeft premier Alexander De Croo officieel ontslagen na de verkiezingsuitslag van zondagavond. De Croo blijft aan als premier van een 'regering in lopende zaken', een soort demissionair kabinet met beperkte bevoegdheden. Dit doet hij tot er een nieuwe premier is gevonden.

Het betreft een standaardprocedure; elke Belgische premier van een kabinet dat de regeertermijn volmaakt, dient zijn ontslag in bij de koning.

De Croo zal hoogstwaarschijnlijk niet zelf de nieuwe premier worden. Bij de verkiezingen voor het Vlaamse parlement kreeg zijn liberale partij Open Vld 8,5 procent van de stemmen. Bij de vorige verkiezingen trok zijn partij nog 13 procent van de stemmers.

Partijvoorzitter Tom Ongena liet weten dat het hele partijbestuur ontslag neemt en zei dat "de kans heel groot is" dat de partij plaatsneemt in de oppositie.

Wie wel de nieuwe premier van België wordt, is onduidelijk. Aan Vlaamse zijde is de centrumrechtse partij N-VA van Bart de Wever de grootste geworden. De Wever heeft in de campagne gezegd dat hij wel premier wil worden.

Maar dan moet hij wel met liberaal-conservatieve Mouvement Réformateur (MR) om de tafel; die partij werd de grootste in Wallonië en Brussel. Verder lieten de Franstalige christendemocraten van Les Engagés eerder al weten liever niet in een regering te willen met De Wever als premier.

Lastige formatie

België kan zich hoe dan ook opmaken voor een lastige formatie. In Vlaanderen is totaal anders gestemd dan in Wallonië en Brussel. In Wallonië is de liberaal-conservatieve Mouvement Réformateur (MR) veruit de grootste, gevolgd door de Franstalige socialisten van de PS.

De andere grote winnaar aan de Franstalige kant is Les Engagés, de voormalige christendemocraten. In Brussel kwamen de liberale en groene partijen als winnaar uit de bus.

Het radicaal-rechtse Vlaams Belang boekte ook winst, maar niet genoeg om de grootste te worden. De partij behaalde in het Vlaams parlement evenveel zetels als N-VA: 31. In het federale parlement werd N-VA alleen afgetekend de grootste.

De voorzitter van Vlaams Belang, Tom van Grieken, riep de N-VA op samen een coalitie te vormen. De Wever sloot samenwerking met Vlaamse Belang eerder al uit. De N-VA zou daarmee namelijk het risico lopen zelf uitgesloten te worden bij het vormen van een landelijke regering. De Franstalige partijen willen absoluut niet in zee met radicaal-rechts.

Hoewel België een opkomstplicht kent, kwam 12,5 procent van de stemmers niet opdagen. Niet eerder was dat percentage zo hoog, schrijven Belgische media. Mensen die niet zijn gaan stemmen, riskeren in theorie een boete. Tot vervolging komt het zelden, omdat het Belgische OM andere prioriteiten heeft.

Overigens is de opkomstplicht geen stemplicht. Stemgerechtigde Belgen zijn verplicht om naar het stembureau te gaan. Eenmaal daar kunnen ze er ook voor kiezen om niet, blanco of ongeldig te stemmen.

Een dag na het eindigen van de Europese Parlementsverkiezingen is het globale beeld duidelijk. Radicaal-rechtse partijen zijn weliswaar gegroeid, maar verder zijn de verhoudingen in het parlement niet opzienbarend gewijzigd.

Hoe zit dat als we inzoomen op de uitslagen in de afzonderlijke landen? Hieronder volgt een overzicht van de verkiezingsresultaten in de 26 EU-landen, dus afgezien van Nederland. Het is in de meeste gevallen gebaseerd op de voorlopige officiële einduitslagen.

In het EU-land met de meeste zetels in het parlement, Duitsland, kregen de regeringspartijen flinke klappen. De sociaaldemocratische SPD van bondskanselier Scholz leverde ten opzichte van vijf jaar geleden weliswaar weinig in, maar haalde met nog geen 14 procent van de stemmen het slechtste resultaat ooit in een algemene verkiezing.

Coalitiepartner De Groenen ging van 20,5 naar 11,9 procent van de stemmen en de liberale FDP van 5,4 naar 5,0 procent.

Grootste partij in Duitsland werd de christendemocratische CDU/CSU (30,0 procent). Tweede werd het radicaal-rechtse AfD (15,9 procent), dat een fikse winst boekte.

Radicaal-rechts de grootste in Frankrijk en Italië

Ook in Frankrijk deed de regering het slecht. De partij van president Macron kreeg ruim twee keer zo weinig stemmen als het radicaal-rechtse Rassemblement National van Marine Le Pen.

Een overwinning van Le Pen was weliswaar verwacht, maar de grootte ervan kwam voor velen als een verrassing. In een reactie heeft president Macron nieuwe parlementsverkiezingen uitgeschreven voor 30 juni. "Ik kan niet doen alsof er niets is gebeurd", zei hij.

In Italië was er eveneens succes voor radicaal-rechts. Fratelli d'Italia van premier Meloni boekte zoals verwacht een grote overwinning en ging van 6 naar ruim 28 procent van de stemmen. Tweede eindigde de centrumlinkse Partito Democratico (ruim 24 procent).

De winst van Meloni's partij ging ten koste van onder meer de Vijfsterrenbeweging en vooral Lega van vicepremier Salvini. Die laatste radicaal-rechtse partij, in 2019 nog de grootste, is nu de vijfde partij van het land met 9 procent van de stemmen.

In Spanje is de PSOE van premier Sánchez niet meer de grootste in het Europees Parlement. De sociaaldemocratische partij zakte licht van 32,9 naar 30,2 procent en werd ingehaald door de christendemocratische Partido Popular (34,2 procent).

Ook in Spanje werd radicaal-rechts populairder, maar in vergelijking met andere landen viel die winst klein uit. De partij VOX kreeg een kleine 10 procent van de stemmen.

Polen, dat 53 zetels heeft in het Europees Parlement, kende een nek-aan-nekrace tussen de pro-Europese Burgercoalitie van premier Tusk en de nationalistische oppositiepartij PiS.

Tusks partij beslechtte de strijd nipt in haar voordeel, met 37 tegen 36 procent. Het is voor het eerst in tien jaar dat PiS niet de grootste wordt bij een verkiezing in Polen.

In Roemenië kreeg de regeringscoalitie van de sociaaldemocratische PSD en de liberale PNL 54 procent van de stemmen. Ze deden met één lijst mee aan de verkiezingen.

De anti-migratiepartij AUR, die na de Europese verkiezingen in 2019 werd opgericht, kwam uit op 12,5 procent.

In België, dat gisteren overigens ook federale en regionale verkiezingen had, kregen drie partijen drie zetels: de Vlaamse partijen Vlaams Belang en N-VA en de Franstalige Mouvement Réformateur.

In percentages gerekend werd Vlaams Belang met 13,9 procent nipt de grootste. Open VLD, de liberale partij van premier De Croo, haalde 5,5 procent van de stemmen en werd daarmee landelijk de tiende partij.

De centrumrechtse regeringspartij Nieuwe Democratie werd de grote winnaar in Griekenland. De partij van premier Mitsotakis verwierf 28,3 procent van de stemmen.

Op ruime achterstand werd het radicaal-linkse Syriza (14,9 procent) tweede, voor het sociaaldemocratische PASOK (12,8 procent).

In Tsjechië gingen de meeste zetels naar de centrumpopulistische oppositiepartij van oud-premier Babis. Zijn ANO-partij kwam uit op 26,1 procent.

De drie partijen van de centrumrechtse regeringscoalitie van premier Fiala bleven steken op 22,2 procent. De regeringspartijen waren samen opgetrokken bij de Europese verkiezingen.

Zo reageerden Europeanen uit verschillende landen op de uitslag in hun land:

In Zweden was er een overwinning voor de sociaaldemocraten. De oppositiepartij haalde 24,9 procent van de stemmen en had daarmee een ruime voorsprong op de conservatieve Moderata-partij van premier Kristersson (17,5 procent).

Derde werden de Groenen (13,8). De rechts-populistische Zweden Democraten leverden ten opzichte van 2019 iets in en kwamen uit op 13,2 procent. Zweden was daarmee een van de weinige landen waar rechts-populisme stemmen verloor.

De strijd in Portugal ging vooral tussen de conservatieve regeringspartij Alianca Democratica en de linkse oppositiepartij Partido Socialista. Die laatste werd nipt de grootste: 32,1 tegen 31,1 procent.

Op gepaste afstand (9,8 procent) werd het rechts-populistische Cheda derde. Die partij komt daarmee voor het eerst in het Europees Parlement.

In Hongarije haalde de regeringspartij van premier Orbán weliswaar 44 procent van de stemmen, maar dat betekende het slechtste verkiezingsresultaat in twintig jaar. De nieuwe oppositiepartij Tisza van Peter Magyar kwam uit op 30 procent.

Magyar is net als Orbán een nationalistische, centrumrechtse politicus, maar profileert zich wat meer met een pro-Europees geluid. Ook richtte hij zich in de campagne tegen de corruptie waaraan Fidesz zich volgens hem schuldig maakt.

In Oostenrijk haalde de rechts-radicale oppositiepartij FPÖ de meeste stemmen, al was het verschil klein met de conservatieve regeringspartij ÖVP en de sociaaldemocratische SPÖ. Alle drie de partijen kregen ongeveer een kwart van de stemmen.

De Bulgaarse oud-premier Borissov haalde gisteren een dubbelslag. Zijn centrumrechtse partij GERB werd in Bulgarije de grootste bij zowel de Europese verkiezingen als bij de landelijke verkiezingen, die op dezelfde dag werden gehouden. In Europees verband kwam zijn partij uit op 23 procent van de stemmen.

In Denemarken werden twee linkse partijen de grootste. De groene Socialistische Volkspartij kwam uit op 17,4 procent en de Sociaal Democraten op 15,6 procent. Derde werd het rechts-liberale Venstre, dat veel inleverde en 14,7 procent van de stemmen haalde.

In Finland gingen de meeste zetels naar de liberaal-conservatieve partij Kokoomus van premier Orpo. De partij won licht en kwam uit op 24,8 procent van de stemmen. Tweede werd de Linkse Alliantie (Vasemmistoliitto) en derde de Sociaal-Democratische Partij.

De liberale oppositiepartij PS won de verkiezingen in Slowakije. De partij werd met 27,8 procent groter dan de SMER-partij (24,8) procent van premier Fico, die onlangs een aanslag overleefde. Het radicaal-rechtse Republika haalde 12,5 procent van de stemmen.

In Ierland werd vrijdag al gestemd, maar is nog geen uitslag bekendgemaakt. Het land heeft 14 zetels in het Europees Parlement.

De verkiezingen in Kroatië werden gewonnen door de regerende conservatieve HDZ. De partij haalde 34,6 procent van de stemmen. Tweede werd de sociaaldemocratische oppositiepartij SDP (26 procent).

In Litouwen kwamen maar weinig mensen stemmen. De opkomst was 28,4 procent. De winst ging naar de centrumrechtse regeringspartij TS-LKD, al leverde die wel wat stemmen in ten opzichte van vijf jaar geleden. De een-na-grootste werd de sociaal-democratische oppositiepartij LSDP.

Premier Golob van Slovenië leed een gevoelige nederlaag. Zijn liberale partij bleef steken op 22,1 procent van de stemmen, terwijl de rechtse oppositiepartij SDS 30,6 procent haalde. SDS-leider Jansa, een bondgenoot van de Hongaarse premier Orbán, heeft al opgeroepen tot nieuwe landelijke verkiezingen, maar Golob zegt dat die er niet komen.

In Letland kreeg de oppositie niet echt voet aan de grond. De regeringspartijen JV (liberaal-conservatief) en NA (nationalistisch) haalden samen bijna de helft van alle stemmen binnen. De grootste uitdager, het liberale LA, kwam uit op 9,4 procent.

In buurland Estland was het wel een oppositiepartij die de grootste werd, namelijk het conservatief-liberale Isamaa. Tweede en derde werden de regeringspartijen SDE (sociaal-democratisch) en de liberale ER van premier Kallas.

Influencer het parlement in

In Cyprus is het opvallendste resultaat wellicht dat een 24-jarige influencer zonder enige politieke ervaring een van de zes zetels wist te bemachtigen. Fidias Panayiotou haalde ruim 19 procent van de stemmen onder de partijnaam Fidias. Hij werd daarmee de op twee na grootste partij, achter het conservatief-liberale DISY en het communistische AKEL.

In Luxemburg werd de CSV-partij van premier Frieden de grootste partij. De christendemocraten kregen bijna 23 procent van de stemmen in het groothertogdom. De sociaaldemocratische LSAP haalde 21,7 procent van de stemmen en werd daarmee de tweede partij.

Tot slot Malta, zowel qua oppervlak als qua inwonersaantal (nog geen 550.000) het kleinste land van de Europese Unie. Daar werden de zes zetels evenredig verdeeld over de twee grootste partijen. De conservatieve PN van Europees Parlementsvoorzitter Metsola haalde 42,8 procent van de stemmen, iets minder dan de 45,2 procent van de Arbeiderspartij.

Een 17-jarige jongen uit Heerhugowaard is veroordeeld tot 2 jaar jeugddetentie en jeugd-tbs voor het neerschieten van een 15-jarige vluchteling. Het is de maximale straf die opgelegd kan worden aan een minderjarige.

Het slachtoffer uit Saudi-Arabië werd vorig jaar oktober plotseling in zijn rug geschoten. Hij verbleef op dat moment in de vluchtelingenopvang in Oss en was op straat met een vriendje aan het spelen toen hij van korte afstand werd beschoten. Hij raakte zwaargewond.

De schutter sloeg op de vlucht. Beelden van de jongen werden gedeeld in het televisieprogramma Opsporing Verzocht. Zijn moeder herkende hem en gaf de tiener direct aan.

Willekeurig

Waarom de 17-jarige de jongen in zijn rug schoot, is altijd onduidelijk gebleven. Hij heeft nooit iets losgelaten over een eventueel motief. Dader en slachtoffer kenden elkaar niet. De rechter zei dat de 17-jarige "in koelen bloede" heeft geschoten en veroordeelt hem daarom voor poging tot moord.

"Er is sprake van voorbedachten rade, omdat hij een paar weken voor de schietpartij het wapen heeft gekocht. Hij is bewust met dat doorgeladen wapen op zak rond gaan fietsen in Oss, op zoek naar een willekeurig slachtoffer", zei de rechter, aldus Omroep Brabant.

Stoornissen

Hij krijgt naast detentie ook een PIJ-maatregel (beter bekend als jeugd-tbs) opgelegd om kans op herhaling te voorkomen. De jongen leidt volgens deskundigen aan ADHD, zwakbegaafdheid, een persoonlijkheidsstoornis en een gedragsstoornis. De rechtbank beschouwt hem daarom als verminderd toerekeningsvatbaar.

De Britse gezondheidsdienst (NHS) roept mensen op om bloed te doneren. Door een grote cyberaanval kunnen ziekenhuizen het eerder gedoneerde bloed minder snel matchen met het bloed van patiënten. Voor operaties en bloedtransfusies moet daarom bloed van het O-type worden gebruikt. Dat is veilig voor alle patiënten.

O-negatief staat bekend als de universele bloedgroep en is het type dat aan iedereen kan worden gegeven. Het wordt gebruikt in noodgevallen of wanneer de bloedgroep van een patiënt onbekend is. O-positief komt het meest voor en kan gegeven worden aan iedereen met een positieve bloedgroep. Dat is ruim 76 procent van de Britse bevolking.

"Patiëntveiligheid is onze absolute prioriteit. Als ziekenhuizen de bloedgroep van een patiënt niet kennen of beschikbaar hebben, is het veilig om groep O-bloed te gebruiken", zegt directeur Gail Miflin van NHS Blood and Transplant. Daarom is de komende weken meer bloed van het O-type nodig dan normaal.

Gijzelsoftware

De cyberaanval trof vorige week verschillende grote ziekenhuizen in Londen, waaronder het King's College Hospital, het Guy's en St. Thomas' Hospital en het Evelina London Children's Hospital. Meerdere operaties, tests en andere behandelingen zijn uitgesteld. De medisch directeur van NHS Engeland zegt dat het personeel "alles doet om de verstoringen voor patiënten" tot een minimum te beperken.

De aanval met gijzelsoftware was gericht op het pathologiebedrijf Synnovis, die laboratoriumtests uitvoert voor ziekenhuizen. Volgens de autoriteiten zit de Russische hackergroep Qilin erachter en zou het uit zijn op geld. Bij aanvallen met gijzelsoftware, ook wel bekend als ransomware, worden gegevens versleuteld en wordt vaak losgeld geëist.

NHS is vaker getroffen door een ransomware-aanval. Onder meer in 2017, toen ziekenhuizen in het hele land afdelingen moesten sluiten of helemaal werden stilgelegd. Er is toen geen losgeld betaald, wel was er naar schatting tot 92 miljoen pond aan schade.

Twee gebouwen van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) zijn beklad met pro-Palestijnse leuzen. Ook zijn bij een van de panden de ruiten ingegooid.

De politie kreeg vannacht rond 03.00 uur een melding binnen van vernielingen bij een universiteitsgebouw aan de Muurstraat. Het pand was beklad met pro-Palestijnse leuzen en twee ramen waren vernield. Rond 10.00 uur bleek ook een pand aan de Grote Kruisstraat beklad met rode verf en leuzen.

Op de gevel van het Heymansgebouw staat "Free Palestine":

Op de plek waar ramen zijn ingegooid zitten kantoren en werkruimtes. Een woordvoerder zegt tegen RTV Noord dat de universiteit is geschrokken van de incidenten. "We betreuren ontzettend dat dit weer gebeurt. Dit soort acties zijn gewoon vandalisme. Daarom hebben we aangifte gedaan."

Banden met Israëlische instellingen

Op meerdere universiteiten, waaronder de RUG, zijn al langer pro-Palestijnse protesten. De demonstranten willen dat de banden met Israëlische organisaties verbroken worden, vanwege de oorlog in Gaza. Voor sommige actievoerders gaat het om alle banden, voor andere actievoerders om de banden met organisaties die de oorlog in Gaza zouden steunen.

Bij meerdere universiteiten zijn tijdens de protesten gebouwen beklad of vernielingen aangericht. In Nijmegen werd vorige week een protestactie van pro-Palestijnse demonstranten door de politie beëindigd. Dat gebeurde nadat de betogers vernielingen hadden aangericht.

Open brief

De Erasmus Universiteit in Rotterdam liet enkele dagen eerder weten strenger op te treden nadat demonstranten een campus hadden beklad met verf.

Zaterdag lieten de Nederlandse universiteiten weten niet van plan zijn om de samenwerking met Israëlische instellingen stop te zetten. In een open brief in Trouw zeiden de rectoren van de vijftien instellingen niet in te gaan op de eis van actievoerende studenten.

Tegen de vermoedelijke drugsbaron Jos L. heeft het Openbaar Ministerie vandaag 24 jaar gevangenisstraf geëist. Het OM houdt hem verantwoordelijk voor de smokkel van duizenden kilo's cocaïne en een liquidatiepoging.

De 32-jarige L., in de media vaak omschreven als 'Bolle Jos', is de meest gezochte crimineel van dit moment. Al jaren is hij spoorloos. Het OM heeft hem ondanks een uitgebreide zoektocht en een beloning van 200.000 euro voor de gouden tip nog niet kunnen vinden.

De rechtbank in Rotterdam behandelde de zaak vandaag daarom zonder verdachte. Hij liet zich ook niet vertegenwoordigen door een advocaat.

Op basis van onderschepte chatberichten denkt het OM dat Jos L. in iets meer dan een half jaar tijd bijna 7000 kilo cocaïne heeft ingevoerd via de havens van Rotterdam en Antwerpen. Dat was in 2019 en 2020.

De zes partijen werden allemaal door de douane in beslag genomen. Daar zat ook een megavangst van ruim 4000 kilo bij in een loods in Antwerpen. "Een onderschepte partij cocaïne lijkt voor hem niet meer dan een ingecalculeerd bedrijfsrisico", zei de officier van justitie. Na de inbeslagname van een paar honderd kilo coke schreef L. dat er nog altijd duizenden kilo's onderweg waren op zee.

Corrupte contacten

Volgens het OM is Jos L. dan ook de drijvende kracht achter grootschalige drugssmokkel. Hij wist in welke containers uit Zuid-Amerika cocaïne verstopt zat en regelde uithalers om de drugs op te pikken in de haven. Hij maakte volgens de officier van justitie steeds groepsapps aan met medeverdachten om de klussen te bespreken.

Volgens de onderschepte berichten beschikte hij ook over tal van corrupte contacten in de havens van Rotterdam en Antwerpen, zoals bij de douane, containerbedrijven en bij transporteurs. Die hielden hem op de hoogte van controles of leverden valse zegels voor de containers, zodat niet opviel dat ze open waren geweest.

Onder schot

Naast cocaïnehandel, gaf Jos L. volgens het OM ook opdracht voor geweld. Zo zou hij een groepje uithalers naar Finland hebben gestuurd, om een partij cocaïne uit een container te halen die in Rotterdam gemist was. Daarbij werd onder andere een vrachtwagenchauffeur onder schot gehouden en bont en blauw geslagen, op instructie van de verdachte.

Daarnaast wordt Jos L. verdacht van het voorbereiden van een liquidatie. Het doelwit was een man, die zelf betrokken was bij het inrichten van de martelcontainers in Wouwse Plantage. De afrekening ging uiteindelijk niet door.

Nog meer strafzaken

De strafeis van 24 jaar is niet de enige zaak tegen Jos L. In februari werd hij in België al tot 12 jaar cel veroordeeld voor de smokkel van andere partijen cocaïne via de haven van Antwerpen. Ook toen ging het om duizenden kilo's.

Twee weken geleden heeft het Belgische OM nog eens 12 jaar tegen hem geëist. Jos L. zou een groep uithalers hebben aangestuurd die bijna 500 kilo coke moesten oppikken in Antwerpen en een beveiliger zwaar mishandelden.

Verder houdt het Nederlandse OM hem verantwoordelijk voor de verdwijning van Naima Jillal, een vrouw die zelf ook actief was in het criminele circuit. Dit onderzoek loopt nog altijd. Tegen familieleden van Jos L. loopt ook nog een zaak, in hun geval wegens witwassen.

Alle 27 lidstaten van de Europese Unie hebben hun stem uitgebracht en de kaarten zijn opnieuw geschud. De uiterst eurokritische fracties in het Europees Parlement groeien en het midden houdt stand, is de analyse. Hoeveel invloed de partijen op rechts krijgen ligt aan hoe het parlement in de komende maanden wordt opgebouwd.

In drie grote landen binnen het Europees Parlement - Frankrijk, Duitsland en Italië - boekten rechts-radicale partijen grote winst. Correspondenten Frank Renout, Charlotte Waaijers en Heleen d'Haens vertellen wat die partijen nu voor ogen hebben en hoe zij denken over een nauwere samenwerking in Europa.

De vorming van een nieuw groot rechts-radicaal blok in het Europees Parlement is wel lastig, zegt EU-correspondent Kysia Hekster. Zij legt uit hoe de partijen nu verdeeld zijn over verschillende fracties en hoe een reshuffle aan de rechterflank nog niet zo eenvoudig is.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

De staatscommissie die aanbevelingen moet doen over de rechtsstaat in Nederland heeft "groeiende zorgen over de politieke bereidheid om de rechtsstaat daadwerkelijk te versterken". In het advies De gebroken belofte van de rechtsstaat waarschuwt de commissie voor vertragende procedures die overheden toepassen.

"Te vaak hoort [de commissie] berichten over overheden die rechterlijke procedures gebruiken om lastige politieke beslissingen uit te kunnen stellen. Of over hun voornemens om een 'crisis' te gebruiken tot datzelfde uitstel. Telkens ten koste van de rechten van (aanstaande) burgers", staat in het rapport.

Hoewel de formerende partijen van plan zijn officieel een asielcrisis uit te roepen, is de opmerking in het rapport volgens voorzitter Kummeling niet bedoeld als directe verwijzing naar het aankomende kabinet. "Het heeft niet alleen daarmee te maken, maar bijvoorbeeld ook met wat we zagen tijdens de pandemie: daar werd ook lang vastgehouden aan een crisis terwijl we het inmiddels met normale bevoegdheden en instrumenten konden oplossen."

Garanties over grondrechten

De commissie wijst wel expliciet naar de verkiezingswinst van de PVV: "Bij velen in de samenleving en politiek leidde dit tot grote zorgen over de toekomst van de rechtsstaat." De onderhandelende partijen erkenden dat sentiment door "voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis afspraken te maken over het waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat".

Tijdens de formatie had vooral NSC een probleem met PVV-plannen die grondrechten raken, zoals een moskeeënban, een koranverbod of het opsluiten van jihadverdachten. Wilders trok daarom enkele van die wetsvoorstellen in en tijdens de formatie werden er garanties afgesproken over de rechtsstaat, die ook terugkeerden in het coalitieakkoord.

"Het is op zijn minst opmerkelijk en vooral ook zorgelijk dat er kennelijk de noodzaak bestond om afspraken te maken over het overeind houden van de grondwet en grondrechten", meent Kummeling. "Er is werk aan de winkel en dat geldt dus ook binnen deze huidige coalitie."

Toeslagenaffaire, Groningen, stikstofcrisis

De commissie ging in februari vorig jaar van start, na een unieke gezamenlijk opdracht door kabinet, parlement en rechterlijke macht. Aanleiding was de vertrouwenscrisis tussen overheid en burgers door slepende dossiers als de toeslagenaffaire, de afhandeling van aardbevingsschade in Groningen en de stikstofcrisis.

Naast Kummeling, rector magnificus van de Universiteit Utrecht, namen onder anderen toeslagenadvocaat Eva González Pérez, oud-Kamerlid Kees Vendrik en Ernst Numann, oud-vice-president van de Hoge Raad plaats in de commissie.

De conclusie van de commissie luidt dat de rechtsstaat "in een staat van verwaarlozing is terechtgekomen". Een te grote groep burgers vreest de overheid in plaats van die te vertrouwen, regelingen zijn ingewikkeld en onvoorspelbaar en de menselijke maat ontbreekt. Dat komt omdat overheden de geest van de rechtsstaat uit het oog verloren.

"De problematiek is veel erger dan ik had verwacht", zegt Kumming. "Het gaat niet alleen over de toeslagenaffaire of Groningen. Je ziet op heel veel overheidsterreinen dat het voor de burger überhaupt moeilijk is te communiceren met de overheid, laat staan dat je geholpen wordt."

De staatscommissie wil dat de politiek werk maakt van een samenleving waarin "burgers door en tegen de overheid beschermd zijn, invloed hebben op de overheidsmacht en ondersteuning krijgen als dat nodig is". Daarvoor draagt het tien verbeterpunten aan.

Zo moet aandacht voor de rechtsstaat bestendigd worden in een speciaal planbureau, moeten uitvoeringsinstanties beleid dat ontspoort kunnen terugdraaien en inspraak van burgers beter geregeld. Ook zou de overheid laagdrempeliger en persoonlijk toegankelijk moeten zijn, moet overheidscommunicatie zich beter richten op burgers en zouden wetten moeten kunnen worden getoetst aan de grondwet.

"Verruil als overheid kortom een passieve houding richting de rechtsstaat voor een actieve omgang met diens basisprincipes. Besef dat de rechtsstaat een politiek werkwoord is."

Meteen de shredder in?

Of er echt iets terecht zal komen van de aanbevelingen, wordt door burgers die de commissie sprak betwijfeld: "Ik verwacht dat dit rapport rechtstreeks door de shredder gaat". Ook de commissie zelf erkent dat er al grote stapels overheidsrapporten en wetenschappelijke aanbevelingen lagen waar niks mee gedaan is.

"Die negatieve houding hebben parlement, regering en overheidsorganen voor een groot deel over zichzelf afgeroepen, door essentiële rechtsstatelijke principes terzijde te schuiven of te verwaarlozen", vat de commissie het samen. "Economische en financiële overwegingen hadden te veel de overhand. De rechtsstaat is geen bedrijf, maar dat lijkt de overheid de laatste jaren te vaak uit het oog te zijn verloren."

Toch heeft voorzitter Henk Kummeling hoop dat er dit keer wel iets gebeurt, vanwege de maatschappelijke onrust over de verschillende schandalen. "Het besef groeit dat nonchalance en onverschilligheid over wezenlijke principes van de rechtsstaat het vertrouwen in de overheid systematisch ondermijnen", verwoordt hij de les die is getrokken.

Wel vreest de commissie dat het politieke besef zich niet voldoende zal vertalen in concrete stappen: het nieuwe kabinet trekt 200 miljoen euro uit om de rechtsstaat te stutten, maar volgens de commissie is daar zeker 1,6 miljard voor nodig.

(Telecompaper) The European Commission confirmed that Microsoft has agreed to fully disable a targeted advertising tool on its jobs-focused LinkedIn social media...

Delen van Oostenrijk kampen ook vandaag nog met problemen door het hoge water. De waterstanden van de Donau en de Inn blijven stijgen en de aanhoudende regen in de regio Stiermarken verergert de situatie.

In het plaatsje Mischendorf wordt een 77-jarige man vermist die gisterochtend niet thuiskwam na het uitbrengen van zijn stem voor de Europese verkiezingen.

De Oostenrijkse omroep ORF schrijft dat familie in eerste instantie zelf naar de man heeft gezocht. Daarbij kregen ze hulp van jagers en de brandweer. Toen dat niets opleverde, is de man officieel als vermist opgegeven.

Sindsdien helpen extra brandweerkorpsen en de politie ook mee. De zoektocht gaat moeizaam vanwege de aanhoudende regen.

Dam doorgebroken

Veel plekken in Oostenrijk hebben te maken met noodweer. In het district Kufstein vielen hagelstenen van wel zeven centimeter groot.

In Eisenstadt-Umwelt en Neusiedl am See liepen na een zware onweersbui straten en kelders onder water. In nog geen half uur viel er 50 millimeter regen. Een woordvoerder van de brandweer noemt iedere druppel die valt, er eentje te veel.

In de gemeente Rauchwart brak een dam bij een stuwmeer door. De brandweer waarschuwt mensen daar niet in de buurt te komen.

Door het vele water bereikt de Bodensee, op de grens met Duitsland, de kritische grens. Plaatsen rond het meer nemen maatregelen om overstromingen tegen te gaan. Het hoogste waterpeil wordt morgen verwacht.

Ook de afgelopen dagen had Oostenrijk veel last van het slechte weer. In een dorp ten noorden van Graz sleurde het water auto's mee. Een vliegtuig raakte zwaar beschadigd toen het in een hagelbui terechtkwam.

De Volksbank moet worden verkocht en kan niet in staatshanden blijven. Dat adviseert NLFI, de instelling die voor de Staat de aandelen beheert van banken en verzekeraars die tijdens de kredietcrisis zijn genationaliseerd.

De voormalige bankdivisie van het in 2013 genationaliseerde SNS Reaal zou over een jaar of vijf naar de beurs gebracht kunnen worden, of op relatief korte termijn worden overgenomen door een investeerder. Desnoods kan het moederbedrijf van SNS, ASN, RegioBank en BLG Wonen in stukken worden geknipt, om in losse delen aan andere banken worden verkocht.

In een tweede analyse over hoe het verder moet met De Volksbank, concludeert NLFI dat het geen optie is de bank voorgoed in staatshanden te houden. Enkele partijen in de Tweede Kamer hebben daarvoor gepleit. Hoewel De Volksbank zich als maatschappelijke bank presenteert, onderscheiden de producten die de bank aanbiedt zich niet van andere banken, is de conclusie.

Ook een idee om van De Volksbank een coöperatie te maken, zoals Rabobank, is in de ogen van NLFI niet haalbaar. De klanten van De Volksbank zouden hier niet genoeg geld voor hebben. En zelfs als dit wel zo was, dan ziet NLFI dit als veel te risicovol. Datzelfde geldt voor een plan om De Volksbank onder te brengen bij een stichting, zoals bij Triodos Bank het geval is. Zo'n stap zou kunnen neigen naar verboden staatssteun.

Buitenlandse bank

Een onderhandse verkoop aan een investeerder of een overname door een andere bank is volgens NLFI wel een haalbare kaart, vooral aan een buitenlandse partij die de Nederlandse markt wil betreden. Dit zou zelfs als binnen één tot drie jaar geregeld kunnen zijn.

Een optie om de merken van De Volksbank los van elkaar te verkopen ziet NLFI ook als een goede mogelijkheid. "Dit kan bijdragen aan het beter in stand houden van de identiteit van specifieke onderdelen van de bank", zo staat in het rapport. Probleem is wel dat SNS, ASN, RegioBank en BLG Wonen op dezelfde computersystemen van De Volksbank draaien. Dat maakt het ontvlechten een stuk lastiger.

Een beursgang voor De Volksbank is ook mogelijk, al duurt dit volgens NLFI nog wel vijf tot zeven jaar. Dat komt doordat de bank met vooral betaal- en spaarrekeningen plus hypotheken vooralsnog te weinig verdient, vergeleken met andere banken. Daarbij moet De Volksbank nog veel investeren in betere computersystemen en witwascontroles.

Nieuw kabinet

In het rapport schrijft NLFI dat ook De Volksbank erkent dat een coöperatie en een stichting geen reële mogelijkheden zijn, net als het in handen blijven van de Staat. Een onderhandse verkoop aan een investeerder of een beursgang ziet de bank wel zitten. Dat geldt niet voor de optie om in delen verkocht te worden.

Het nieuwe kabinet van PVV, VVD, BBB en NSC moet uiteindelijk de knoop doorhakken over de toekomst van De Volksbank. Over de bank staat niets in het hoofdlijnenakkoord van de komende coalitie.

(Telecompaper) Nokia said it has held the world's first live immersive voice and audio call using a codec outlined in the 5G-Advanced specification...

Een 6-jarig kind dat zaterdag gewond raakte bij een botsing bij Laag-Soeren, is overleden. Dat meldt de politie. Bij dat ongeluk raakten in totaal acht mensen gewond, onder wie vier minderjarigen.

Het ongeluk gebeurde 's middags op de weg langs het Apeldoorns Kanaal. Wat er precies is gebeurd, is nog onbekend. Duidelijk is dat drie auto's op elkaar botsten. De gewonden zijn naar het ziekenhuis gebracht.

De andere slachtoffers zijn een meisje van 3, een jongen van 4, een 38-jarige vrouw en een man van 51 jaar uit Dieren; en twee jongens van 4 en 6 en een man van 26 jaar uit Zutphen.

In verband met het ongeluk is een 77-jarige vrouw uit Zutphen aangehouden. De vrouw is inmiddels weer op vrije voeten, laat de politie aan Omroep Gelderland weten. Omdat het onderzoek nog bezig is, kan de politie verder nog geen informatie geven.

Beruchte weg

Omwonenden maken zich al langer zorgen over de vele ongelukken langs het Apeldoorns Kanaal. Elk jaar gebeuren er meerdere ongevallen op de weg langs het kanaal, soms met dodelijke afloop. Van 2014 tot en met 2020 waren er in totaal 100 ongelukken.

Al jaren wordt er gesteggeld over verkeersmaatregelen op de weg. Nu geldt een maximumsnelheid van 80 kilometer per uur terwijl de weg volgens omwonenden erg smal is. Zij willen dat de maximumsnelheid daarom naar beneden gaat.

(Telecompaper) Fairphone recorded a net loss in 2023 of almost EUR 20.6 million, its first loss since 2019...

Een dieet dat én goed is voor de planeet, én goed voor de mens. Dat is wat het in 2019 gelanceerde Planetary Health Diet zegt te zijn. En ook echt is, blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek.

Het zogenoemde win-win-dieet maakt de kans op overlijden door onder meer kanker, hart- en vaataandoeningen en longziekten volgens de onderzoekers 30 procent kleiner. Ook leidt het tot een 29 procent lagere uitstoot van broeikasgassen en ruim 50 procent minder landgebruik voor de productie van voeding.

"Dit is het meest gedetailleerde onderzoek naar de effecten van het Planetary Health Diet tot nu toe", zegt hoofdonderzoeker Walter Willett van de Harvard T.H. Chan School of Public Health. "De resultaten laten een lager risico zien op alle belangrijke oorzaken van overlijden. Daarnaast zagen we een sterk gereduceerde impact op het milieu, waaronder de uitstoot van broeikasgassen en landgebruik".

De onderzoekers maakten gebruik van decennia aan data van zo'n 200.000 Amerikanen, allen werkzaam in de gezondheidszorg en vrij van chronische ziekten. Deze groep, waarvan driekwart vrouw was, hield steeds bij hoeveel ze aten van vijftien verschillende voedselgroepen, van granen en groenten tot vlees en zaden. Zo konden de onderzoekers precies vaststellen hoe dicht hun dieet bij het Planetary Health Diet zat.

Hoe beter de deelnemers zich aan het dieet hielden, hoe kleiner de kans was dat ze stierven als gevolg van belangrijke doodsoorzaken als kanker, hart- en vaataandoeningen en longziekten. De 10 procent die zich het beste aan het dieet hield, had een 30 procent lagere kans daaraan dood te gaan dan de groep die zich er het slechtst aan hield. De resultaten zijn vandaag gepubliceerd in American Journal of Clinical Nutrition.

Effect mogelijk nog groter

Het Planetary Health Diet is in 2019 geïntroduceerd door de Lancet-EAT-commissie om de groeiende wereldbevolking op een gezonde een duurzame manier te kunnen blijven voeden. "In 2019 ging men nog uit van een veronderstelde gezondheidswinst", vertelt microbioloog Remco Kort van de Vrije Universiteit in Amsterdam. "Deze nieuwe studie laat zien dat die gezondheidswinst er ook echt is."

Kort denkt dat het effect van het dieet op de gezondheid nog wel eens groter zou kunnen zijn dan uit deze studie naar voren komt, omdat de deelnemers allemaal werkzaam waren in de gezondheidszorg. "Die zullen iets gezonder zijn dan de gemiddelde bevolking. Als je de studie zou herhalen met een dwarsdoorsnede van de bevolking, zou je daarom nog meer gezondheidswinst verwachten."

Een grootschalige toepassing van het dieet zou voor de hand liggen, gezien de winst voor zowel mens als planeet. Maar hoofdonderzoeker Walter Willett waakt voor al te veel optimisme: "Veranderingen in gedrag kosten altijd veel tijd. Bovendien worden de milieu- en gezondheidskosten van voeding niet altijd doorberekend in de prijs. En er zijn nog steeds veel subsidies voor ongezonde voeding."

Zelf geeft Willett in ieder geval het goede voorbeeld. "Ik eet veel groente en fruit, volkorenproducten en onverzadigde plantolie. En zo nu en dan een beetje zuivel, vlees of een eitje. Het lijkt veel op het mediterrane dieet, maar je kunt de smaken en producten aanpassen aan iedere cultuur."

De uiterst eurokritische fracties winnen flink terrein in het Europees Parlement. Onder meer in Frankrijk en Duitsland hebben radicaal-rechtse partijen veel kiezers getrokken. Maar dat is niet genoeg om in het parlement een rechtsere koers te kunnen afdwingen, zegt Theresa Kuhn, hoogleraar Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam.

De middenpartijen in het Europees Parlement hebben nog steeds een meerderheid. De christendemocratische Europese Volkspartij (EVP) vormt opnieuw de grootste fractie, met 184 van de 720 zetels. EVP heeft de rechtse partijen dus niet nodig, zegt Kuhn in het NOS Radio 1 Journaal. "Samen met de sociaaldemocraten en de liberalen kunnen ze nog steeds een ruime meerderheid vormen."

Het verlies van pro-Europese partijen zit bij de liberalen (Renew) en de Groenen. "Dat maakt ze niet meer zo sterk. Daarbij komt ook nog dat een van de bekendste leden van Renew, De Franse president Macron, ook in een zwakke positie staat." Na de grote zege van radicaal-rechts (Marine Le Pen) bij de Europese verkiezingen heeft Macron zijn nationale parlement ontbonden en parlementsverkiezingen uitgeschreven.

Op het eerste gezicht is de verschuiving naar rechts niet goed te zien in de nieuwe samenstelling van het Europees Parlement, maar dat kan veranderen. De komende weken moeten alle nationale partijen opnieuw kiezen bij welke Europese fractie ze willen horen.

Onduidelijk is waar de bijna honderd zetels heen gaan van partijen die op dit moment nergens bij horen, zowel aan de uiterst rechtse als aan de uiterst linkse kant. De rechtse Europarlementariërs zouden zich nog kunnen aansluiten bij I&D (Identiteit en Democratie), de nationaalconservatieven of een eventuele nieuwe rechtse familie.

Onder meer Le Pen lobbyt voor een grote rechtse fractie, die een vuist kan maken in Europa. Zij zou graag samenwerken met de Italiaanse Meloni, maar die kans lijkt klein. "Een groot probleem is dat zij heel verschillende ideeën hebben over hoe om te gaan met Oekraïne en Poetin", zegt Kuhn.

Ook Kuhn zegt dat de radicaal-rechtse partijen moeten samenwerken om invloed te kunnen uitoefenen. De inval van Rusland in Oekraïne heeft veiligheid bovenaan de agenda gezet, ook in het Europees Parlement. "Er zijn op de rechterflank partijen die pro-Poetin zijn, maar niet genoeg om daar iets mee te kunnen doen."

Op het gebied van migratie verwacht Kuhn op de lange termijn wel een koersverandering. "Ook door nationale verkiezingen, waar mogelijk ook radicaal-rechtse partijen gaan winnen. Het parlement kan dan samen met de Europese Raad (EU-leiders) echt iets veranderen."

Green Deal

Vijf jaar geleden was het klimaat het grote onderwerp van de Europese parlementsverkiezingen. Het resulteerde in de Green Deal: een enorm pakket aan wetten dat ervoor moet zorgen dat lidstaten van de EU in 2050 klimaatneutraal zijn.

"De afgelopen maanden zagen we dat het parlement al steeds kritischer werd over de Green Deal en wetsvoorstellen heeft afgewezen," zegt Kuhn. "Ook door christendemocraten. De kans bestaat dat zij voortaan vaker over rechts zullen gaan om een meerderheid te krijgen."

'Bolwerk tegen extremen'

De middenpartijen hebben duidelijk gemaakt "elkaar vast te zullen houden". EVP-fractieleider Manfred Weber zei dat hij opnieuw met de sociaaldemocraten en liberalen een coalitie wil vormen, "tegen de partijen die Europa kapot willen maken".

Commissievoorzitter en EVP-lijsttrekker Von der Leyen zei: "Samen met andere partijen zullen we een bolwerk tegen de extremen op links en rechts vormen, we zullen ze stoppen."

De omstreden Duitse AfD-politicus Maximilian Krah zal geen deel uitmaken van de toekomstige AfD-delegatie in het Europees Parlement. Dit heeft hij zelf bekendgemaakt, nadat de nieuwgekozen Europarlementariërs van de AfD dit maandag met een stemming hadden besloten.

De AfD wil proberen om zonder haar Europese lijsttrekker toch weer aansluiting te vinden bij een familie van partijen in het Europese Parlement. Kort voor de verkiezingen had de groep waartoe ze tot dan behoorde, de ID-fractie, laten weten dat ze niet verder willen met de AfD. De AfD is na de CDU de grootste geworden bij de Europese verkiezingen in Duitsland, en krijgt flink meer zetels.

Volgens Krah stemden acht van de vijftien fractieleden voor zijn uitsluiting. Overigens behoudt hij wel zijn zetel in het parlement.

De NOS trof Krah vanochtend kort voor de partijbijeenkomst waar over zijn lot werd besloten. Correspondent Charlotte Waaijers vroeg hem naar zijn toekomst en die van de partij in Europa.

Krah noemde het de "verkeerde weg" als de partij zonder hem zou doorgaan:

Dat samenwerken met de AfD moeilijk ligt, heeft te maken met een stapel schandalen waarmee ze de afgelopen maanden te kampen had. Een medewerker van lijsttrekker Maximilian Krah zou gespioneerd hebben voor China en is opgepakt.

Bovendien wordt Krah net als de nummer twee op de lijst, Petr Bystron, verdacht van omkoping uit de pro-Russische hoek. Daar kwam nog bij dat Krah in een interview met een Italiaanse krant zei dat niet elke SS'er een oorlogsmisdadiger was.

(Telecompaper) Danish energy, utility and telecoms group Norlys has announced an agreement to buy fellow utility EWII's fibre network, serving approximately 135,000 addresses in Denmark's Triangle region...