Reptielensoorten op de Spaanse eilanden gaan fors achteruit door de komst van invasieve slangen. Zo vallen de Gran-Canaria-reuzenhagedis en de Gran-Canaria-skink in toenemende mate ten prooi aan de Californische koningsslang.
Een en ander blijkt uit de Rode Lijst van bedreigde dieren- en plantensoorten die jaarlijks wordt gepubliceerd door de Internationale Unie voor het Behoud van de Natuur (IUCN). De organisatie heeft ruim 163.000 plant- en diersoorten beoordeeld. Daarvan worden er meer dan 45.000 met uitsterven bedreigd, oftewel 28 procent.
Dat percentage is niet gestegen ten opzichte van vorig jaar, maar om een aantal soorten maakt de IUCN zich toenemende zorgen. Zo is de populatie pityusenhagedissen, die voorkomen op Ibiza, de afgelopen veertien jaar gehalveerd. Dat is volgens de IUCN het gevolg van de komst van de hoefijzerslang, die vanuit Egypte meekomt met geïmporteerde olijfbomen.
Eenzelfde ontwikkeling doet zich voor op Gran Canaria. Daar dook de Californische koningsslang voor het eerst op in 1998, waarna de soort zich snel verspreidde. Deze slang vergrijpt zich graag aan hagedissen, wat de afgelopen tien jaar op het eiland heeft geleid tot een ruime halvering van de populatie reuzenhagedissen en skinken.
BeschermingsmaatregelenDe IUCN pleit voor beschermingsmaatregelen voor dit soort bedreigde diersoorten. Dat die kunnen helpen, blijkt volgens de organisatie uit de status van de reuzenhagedis op een ander Canarisch eiland, La Gomera.
De La-Gomera-reuzenhagedis stond op de rand van uitsterven vanwege de bedreiging van ratten en invasieve katten, maar door onder meer fok- en herintroductieprogramma's is de situatie inmiddels verbeterd.
Olifant op BorneoDe IUCN is verder bezorgd over de Borneose olifant. Die is voor het eerst als aparte ondersoort onderzocht. Gebleken is dat er nog zo'n duizend olifanten leven op het Zuidoost-Aziatische eiland.
De populatie olifanten op het eiland is de afgelopen decennia onder meer afgenomen door grootschalige houtkap en infrastructuurprojecten, waardoor hun leefgebied verdween. Ook stroperij speelt mee.
Samenvattend stelt IUCN-chef Grethen Aguilar dat de Rode Lijst laat zien dat de biodiversiteit wereldwijd onder toenemende druk staat. "Maar met aanhoudende, gezamenlijke, wetenschappelijk onderbouwde beschermingsmaatregelen op voldoende grote schaal kunnen we voorkomen dat soorten uitsterven."
Een groep 'ongedocumenteerde' Surinamers krijgt alsnog een verblijfsvergunning in Nederland. Demissionair staatssecretaris Van der Burg komt daarmee tegemoet aan de wens van de Tweede Kamer.
De kwestie van de Surinamers speelt al lang: het gaat om een groep van zo'n 800 mensen die soms al jaren in Nederland wonen en in Suriname als Nederlander werden geboren vóór de onafhankelijkheid. Nadat Suriname in 1975 zelfstandig was geworden, verloren veel inwoners van Suriname hun Nederlandse nationaliteit. Ze hadden vijf jaar om alsnog een Nederlands paspoort aan te vragen, maar om uiteenlopende redenen is dat bij deze groep niet gebeurd of gelukt. Dat heeft voor hen allerlei vervelende praktische gevolgen.
Aanvragen vanaf 1 januariDe Tweede Kamer sprak dinsdag met grote meerderheid in een motie uit dat voor de betrokkenen alsnog een verblijfsregeling moet worden geregeld. Van der Burg had al eerder gezegd dat hij positief tegenover dat verzoek stond en hij schrijft nu aan de Kamer dat die regeling er inderdaad komt voor de groep waarover in de motie wordt gesproken. Volgens hem is de groep goed af te bakenen en te onderscheiden van andere mensen zonder verblijfsvergunning, waardoor precedentwerking wordt voorkomen.
De staatssecretaris wil een "eenmalige bijzondere humanitaire regeling" in het leven roepen. Die moet 1 januari volgend jaar ingaan. De betrokkenen kunnen dan tussen 1 januari en 1 juli een aanvraag indienen.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft huisartsenketen Co-Med een bevel gegeven om de patiëntendossiers te overhandigen aan vervangende huisartsen. Volgens de zorgverzekeraars en de inspectie worden de dossiers niet of onvoldoende gedeeld. Die vervangende huisartsen hebben de dossiers nodig om goede zorg te leveren, zegt de inspectie.
Sinds vorige week zijn vrijwel alle praktijken van Co-Med dicht. De zorgverzekeraars hebben het contract met de commerciële keten opgeschort. De ruim 50.000 patiënten hebben van de verzekeraars een nieuwe huisarts toegewezen gekregen.
Volgens de inspectie kan het niet overhandigen van de dossiers leiden tot "acuut gevaar voor de veiligheid van de gezondheid van patiënten". De IGJ heeft daarom maandagmiddag Co-Med bevolen om de dossiers te overhandigen.
'Compleet lamgelegd'Directeur Guy Vroemen van Co-Med zegt dat ze proberen alle medewerking te verlenen. "De zorgverzekeraars en de Nederlandse Zorgautoriteit hebben berichten in de media geslingerd waardoor wij een ziekteverzuimpercentage hebben van meer dan 50 procent. Ze hebben ons compleet lamgelegd."
Volgens Vroemen is het moeilijk om alle dossiers zomaar over te dragen, omdat niet alle patiënten toestemming hebben geven om digitale inzage te geven in de dossiers. Volgens de directeur is die toestemming wel nodig als patiënten worden doorverwezen. Vaak is dat naar Arene, een digitale huisartsenpraktijk aan wie de zorgverzekeraars een groot deel van de patiënten hebben toegewezen.
Boetes dreigenHet bevel aan Co-Med is zeven dagen van kracht, daarna wordt bekeken of er aanvullende maatregelen nodig zijn. De minister van Volksgezondheid kan het bevel verlengen.
Co-Med ligt al langere tijd onder vuur. De inspectie besloot vorige week om Co-Med boetes op te leggen als er geen verbetering zou komen. Die week gingen de praktijken dicht omdat de zorgverzekeraars het contract hadden beëindigd. Wat dit gaat betekenen voor de boetes, is de inspectie nog aan het bespreken.
De bereikbaarheid van de keten is ondermaats en ook de spoedzorg is niet goed geregeld, vindt de inspectie. Zo kunnen artsen niet binnen 15 minuten aanwezig zijn bij een praktijk.
Wie advocaat wil worden of reisadviseur heeft geluk: die banen zijn toegevoegd aan het rijtje van meest kansrijke banen volgens het UWV. De overheidsinstelling doet voor de Spanningsindicator jaarlijks onderzoek naar kansrijke- en arme beroepen en heeft een aantal banen toegevoegd waarin dit jaar veel werk te vinden is.
Met de Spanningsindicator kijkt het UWV onder meer naar de krapte op de arbeidsmarkt, waarbij er meer vacatures zijn dan werkzoekenden. Het aantal werkzoekenden steeg iets in het eerste kwartaal van dit jaar, maar de krapte is er nog steeds.
Daardoor zijn er al jaren in veel sectoren veel banen te vinden, zoals ICT-medewerker of helpende in de zorg. Nieuwe beroepen die dit jaar veel kans op werk geven, zijn schoenmaker, docenten maatschappijleer en adviseurs waterbeheer.
Volgens Stef Molleman, arbeidsmarktadviseur van het UWV, is ook fitnessinstructeur een kansrijk beroep. "We zien dat de vraag naar fitnessinstructeurs het aanbod overstijgt. Mensen willen graag sporten, misschien zelfs wel privé in een hoekje met een instructeur. En daardoor is er veel vraag naar", aldus Molleman in het NOS Radio 1 Journaal.
SchoenmakersHoewel het aantal schoenmakerszaken de afgelopen jaren afneemt, staat het beroep opvallend genoeg toch tussen het rijtje van kansrijke banen. "Dat komt vooral door de vergrijzing", ziet Molleman. "Veel schoenmakers gaan richting de pensioenleeftijd en hebben geen bedrijfsopvolger kunnen vinden."
Veel mensen dragen tegenwoordig sneakers, waardoor ze minder snel langs de schoenmaker gaan. Maar Molleman ziet een trend. "Sneakers belanden misschien minder vaak bij de schoenmaker voor reparatie, maar wel voor een oplapbeurt. Bijvoorbeeld om ze echt goed schoon te maken."
Minder gevraagdHet UWV keek ook naar beroepen waar minder werk in te vinden is. Een beroep als verkoper van huishoudelijke artikelen is minder kansrijk, vanwege de vele faillissementen in het eerste kwartaal van dit jaar in de detailhandel.
Ook het beroep dierenverzorger doet het minder goed, vertelt Molleman. "We zien dat het een enorm populair beroep is onder jongeren. Daardoor zitten er meer mensen op de opleidingen dan dat er vraag naar is. Dat zorgt voor minder goede kansen op de arbeidsmarkt."
Google voegt vandaag ruim honderd nieuwe talen en dialecten toe aan zijn bekende vertaalmachine Google Translate. Zo vertaalt de machine vanaf vandaag ook het Papiaments, dat wordt gesproken op Aruba, Curaçao en Bonaire, en het Limburgs.
De talen worden steeds vaker ook online gebruikt. "Het is de missie van Google om informatie wereldwijd zo breed mogelijk beschikbaar te maken", zegt de Limburgse directeur van Google Nederland Martijn Bertisen tegen L1 Nieuws. "Limburgs hoort daar ook bij."
Het systeem leert van bestaande vertalingen, bijvoorbeeld die online staan of uit officiële documenten. Bij talen zonder veel online vertaalde teksten, zoals het Papiaments en het Limburgs, is dat moeilijk. Daarom is onder meer samengewerkt met native speakers.
L1 sprak met Limburgers over dit initiatief:
Het Limburgs kent veel verschillende varianten. Zo klinkt het dialect dat in Weert gesproken wordt heel anders dan het Maastrichts of het Venloos en kennen de verschillende varianten ook eigen woorden.
Google Translate kan alle varianten van het Limburgs vertalen naar het Nederlands of een andere taal. Andersom wordt het iets ingewikkelder. De vertaling naar het Limburgs is een mengelmoes van de meest gebruikte Limburgse varianten.
De provincie Limburg is "super blij" met de toevoeging van het dialect. "Maar we zijn ook heel gruuëts (Limburgs voor trots, red.) dat we via ondersteuning van de Limburgse Academie onze bescheiden bijdrage aan deze ontwikkeling hebben kunnen leveren."
Yuri Michielsen, voorzitter van de Limburgse Academie, zegt dat de organisatie de komende jaren nog met Google blijft werken om het Limburgs via de vertaalmachine te perfectioneren.
Meer talenNaast het Papiaments en het Limburgs heeft de vertaalmachine van Google ook onder meer het Manx (de taal op het eiland Man), Punjabi uit Pakistan en Tamazight uit Noord-Afrika toegevoegd.
De Amerikaanse acteur Bill Cobbs is op 90-jarige leeftijd overleden. Hij is onder meer bekend van de films The Bodyguard en Night at the Museum, maar speelde tal van andere bijrollen.
Cobbs werd in 1934 geboren in Cleveland, Ohio, en was voor Hollywoodbegrippen een laatbloeier. Hij werkte onder meer acht jaar bij de Amerikaanse luchtmacht voor hij op 36-jarige leeftijd aan zijn acteerloopbaan begon.
De eerste periode speelde hij vooral in het theater, maar in 1974 kreeg hij in The Taking of Pelham One Two Three zijn eerste kleine filmrol toebedeeld. In de decennia daarna maakte hij zijn opwachting in bijna 200 films en series.
Naast Whitney HoustonBegin jaren 90 was Cobbs te zien als de manager van Whitney Houston in The Bodyguard, speelde hij naast Sylvester Stallone in de actiefilm Demolition Man en had hij een rol in The Hudsucker Proxy van de gebroeders Coen. In Night at the Museum (2006) vertolkte hij de rol van bewaker Reginald.
Cobbs speelde daarnaast in afleveringen van The West Wing, The Sopranos en Good Times. In de herfst van zijn loopbaan won hij een Daytime Emmy Award. Hij kreeg de Amerikaanse televisieprijs in 2020 voor een rol in de jeugdserie Dino Dana.
Bill Cobbs als dominee in The Sopranos (2000):
"Om kunstenaar te zijn moet je kunnen geven", zei Cobbs in 2004 in een interview. "Kunst is een beetje een gebed toch? We reageren op wat we om ons heen zien en voelen en hoe dingen ons mentaal en spiritueel beïnvloeden."
Zijn familie meldt dat hij vredig is overleden in zijn huis in Californië. "We zijn getroost in de wetenschap dat Bill vrede en eeuwige rust heeft gevonden bij zijn hemelse Vader", staat in een verklaring.
In de zorgsector wordt gefraudeerd met diploma's, zorgaanbieders incasseren geld met ongekwalificeerd personeel en er zijn serieuze fraudenetwerken ontstaan. Dat schrijven de demissionaire ministers Dijkgraaf (Onderwijs) en Helder (VWS) in een brief aan de Tweede Kamer. "De Inspecties zijn geschrokken van wat ze tegen zijn gekomen en wij delen die zorg", zeggen de ministers.
De Inspecties deden een versneld onderzoek naar misstanden bij opleidingen in de zorgsector nadat de ministers een brandbrief hadden gekregen over ongekwalificeerde zorgverleners die door malafide uitzendbureaus bij patiënten waren langsgestuurd.
Voor de korte termijn roepen de ministers zorgaanbieders op de diploma's van de zzp'ers of uitzendkrachten die zij inzetten te controleren in het diplomaregister van DUO. De opleidingen wordt gevraagd stages niet blind af te vinken en examens zorgvuldiger af te nemen. Ook komt er strenger toezicht op de leerbedrijven.
Verwevenheid met criminaliteitDe Inspecties gaan directer samenwerken met het Openbaar Ministerie en de Arbeidsinspectie. "Het beeld dat uit de verkenning is gekomen, is zorgelijk. De toenemende verwevenheid met criminaliteit maakt het nog zorgelijker. De bevoegdheden van toezichthouders zijn in die gevallen niet toereikend om dit aan te pakken. Dit vraagt om een bredere aanpak met het OM, politie en opsporingsdiensten."
Hierdoor moet ook duidelijker worden hoe groot het probleem is, want daar is nog geen goed beeld van, schrijven de ministers.
Een hoogbejaarde Duitser wordt toch niet vervolgd voor zijn betrokkenheid in de Tweede Wereldoorlog bij wandaden in het concentratiekamp Sachsenhausen. Omdat de 99-jarige man als bewaker in het kamp even buiten Berlijn zou hebben gewerkt, werd hij medeplichtig geacht aan de dood van zeker 3300 gevangenen tussen juli 1943 en februari 1945.
In oktober was na onderzoek vastgesteld dat de man onder bepaalde voorwaarden in staat was het proces te volgen. Maar inmiddels concludeert een nieuw rapport dat de toestand van de man lichamelijk en psychisch verslechterd is en er geen kans bestaat op verbetering. Daarom acht de rechter een proces te belastend.
In Sachsenhausen werden zeker 200.000 tegenstanders van de nazi's opgesloten, onder wie ruim 1400 Nederlanders, zoals verzetsstrijders Anton de Kom, Truus van Lier en Koos Vorrink. Ongeveer de helft van de gevangenen overleed door ontberingen als honger en ziekte of mishandeling door bewakers.
Kort na de oorlog werden vooral de sleutelfiguren vervolgd die de moorddadige plannen van Hitler mogelijk maakten, maar de afgelopen jaren hebben Duitse aanklagers vaker alsnog zaken aangespannen tegen bewakers die het beleid uitvoerden. Zo werd vorig jaar nog een 101-jarige oud-bewaker van Sachsenhausen veroordeeld tot 5 jaar cel voor zijn betrokkenheid bij moord op 3518 mensen.
Holocaustontkenner veroordeeldIn Duitsland werd gisteren ook de prominente rechtsextremist Ursula Haverbeck (95) in hoger beroep veroordeeld voor Holocaustontkenning. Ze had in 2015 tot twee keer toe volgehouden dat Auschwitz slechts een werkkamp was. In de gaskamers van het vernietigingskamp werden ruim een miljoen mensen vermoord, voornamelijk Joden.
Haverbeck is vaker gestraft voor Holocaustontkenning, dat bij wet verboden is in Duitsland. In 2004 kwam ze nog weg met een geldboete, maar ze zat daarna ook al eens meer dan twee jaar vast. In 2015 werd ze veroordeeld tot tien maanden cel.
De rechter hield er in het vonnis rekening mee dat Haverbeck ongebruikelijk lang op haar hoger beroep had moeten wachten. De celstraf van een jaar en vier maanden was daarom met vier maanden ingekort. Ze kan nog in beroep tegen de uitspraak.
Het noodlijdende museum De Fundatie in Zwolle en Heino krijgt van de provincie een financiële injectie van 910.000 euro. Een meerderheid van de Provinciale Staten stemde gisteravond in met de noodsteun.
De provincie schiet onder meer te hulp omdat De Fundatie een deel van de provinciale kunstcollectie beheert. Ook kasteel Het Nijenhuis in Heino, waar de tweede locatie van het museum is gevestigd, is eigendom van de provincie.
Voorwaarde voor de provinciale noodsteun, verdeeld over twee jaar, is wel dat de gemeente Zwolle hetzelfde bedrag op tafel legt. De gemeente wil bijspringen, maar de gemeenteraad moet daar nog mee akkoord gaan. De stemming staat voor volgende week gepland. De Fundatie ontving al een jaarlijkse subsidie van 1,3 miljoen euro van de provincie en 1,2 miljoen euro van de gemeente.
Gedeputeerde Tijs de Bree (Cultuur) wees op een adviesrapport van Berenschot, waarin staat dat De Fundatie relatief weinig subsidie krijgt in vergelijking met andere grote musea. "We hebben jarenlang voor een dubbeltje op de eerste rang gezeten", zei De Bree volgens omroep Oost over de extra steun.
Reorganisatie en corona"We zijn hier heel blij mee", reageert directeur Beatrice von Bormann. "Met de steun van de provincie en gemeente komen we uit de rode cijfers en krijgen we dit en volgend jaar de kans om orde op zaken te stellen wat betreft onze financiële situatie."
Het museum zit in grote financiële problemen. Dat komt volgens de directie onder meer door een reorganisatie, tegenvallende bezoekersaantallen sinds corona en stijgende kosten voor personeel en productie. De Fundatie is een van de grootste en bekendste musea in het oosten van het land.
In ruil voor de steun moet het museum zich aan een aantal criteria houden. Zo moet de exploitatie van het museum 'gezond' zijn. In 2022 stapte directeur Ralph Keuning op na kritiek van het personeel op zijn manier van leidinggeven. Ze spraken van een angstcultuur.
Onlangs zijn nog fouten ontdekt in het jaarverslag van het museum. Oud-directeur Keuning bleek nog maanden na zijn ontslag te zijn doorbetaald, maar dat werd niet correct in de boeken vermeld. Dat laatste is inmiddels wel gebeurd, aldus De Fundatie. Het museum spreekt van "een menselijke fout".
Voor de tweede keer in een week is een gedeelte van Schiphol ontruimd omdat er een brandalarm afging. Dat gebeurde in de D-pier, waar op dat moment honderden passagiers waren.
Volgens een woordvoerder van de luchthaven ging het alarm af rond 07.30 uur. Zowel het Schengen- als het niet-Schengengedeelte van de pier werd daarop ontruimd. Drie kwartier later mochten de reizigers weer naar binnen.
Of er daadwerkelijk brand was, kan de woordvoerder niet zeggen. Dat wordt nog onderzocht.
Een reiziger filmt hoe het brandalarm afgaat bij gates in de D-pier:
De woordvoerder zegt dat de ontruiming tot vertragingen heeft geleid. In het vluchtschema is te zien dat vanochtend tientallen vluchten met soms flinke vertraging zijn vertrokken.
Het was de tweede keer in korte tijd dat het brandalarm op de D-pier afging. Afgelopen zaterdag ging er ook een brandalarm af en volgde een ontruiming. Toen bleek het loos alarm. Of er sprake is van een technisch probleem is volgens de woordvoerder nog niet bekend.
In regio's waar de huizenprijzen sterk zijn gestegen, is het geboortecijfer gedaald. Dat blijkt uit onderzoek van demograaf Daniël van Wijk, dat vandaag is gepubliceerd is op de website van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI).
Er zijn verschillende oorzaken voor de daling van het geboortecijfer, maar volgens het onderzoek speelt onder andere de stijging van huizenprijzen een belangrijke rol. In de 40 regio's die Van Wijk onderzocht, viel op dat er in regio's met een verhitte woningmarkt minder baby's ter wereld komen dan in regio's met betaalbaardere huizen.
In 2010 werden er volgens het NIDI in heel Nederland nog zo'n 184.000 kinderen geboren, in 2022 waren dat er ongeveer 168.000. In de regio Groot-Amsterdam, waar de koophuizen volgens het CBS het duurste zijn, nam het gemiddeld aantal kinderen tussen 2010 en 2022 af van 1,64 per vrouw naar 1,23. In Zuid-Limburg, waar de woningmarkt minder verhit is, daalde dit aantal veel minder hard: van 1,53 naar 1,34 gemiddeld per vrouw.
Meer oorzakenBewijzen dat het dalende aantal baby's het directe gevolg is van de verhitte woningmarkt is moeilijk, zegt Van Wijk. Ook minder stabiele partnerrelaties van jongvolwassenen en de onzekere ontwikkelingen op de arbeidsmarkt kunnen een rol spelen, is te lezen in het onderzoek.
"Andere mogelijke oorzaken zijn zorgen van mensen over het klimaat en dat inkomens de afgelopen jaren nauwelijks zijn gegroeid", aldus de demograaf, die daar nog verder onderzoek naar wil doen.
