Aggregator

Defensie breidt uit. Dat betekent meer militairen, meer materieel, meer oefenen - en soms meer overlast. De vraag is waar dat allemaal gaat gebeuren. Het ministerie van Defensie houdt deze weken in alle provincies informatieavonden over de uitbreidingsplannen. Die gaan van munitie-opslag en kazernes tot oefenterreinen en vliegbases voor helikopters en F-35-gevechtsvliegtuigen.

Vanavond is er een inspraakavond in Waalwijk in Noord-Brabant. Daar zijn veel mensen niet blij met de uitbreidingsplannen en wat die voor de regio betekenen. Er kwamen honderden reacties, die vooral gingen over de verwachte overlast van straaljagers en helikopters.

Noord-Brabant huisvest nu al veel Defensielocaties. De krijgsmacht heeft er oefenterreinen, kazernes, laagvlieggebieden en vier vliegbases: Woensdrecht, Gilze-Rijen, Volkel en Eindhoven. Als het aan het ministerie ligt, komt daar dus nog het een en ander bij.

Zo moet er ruimte zijn om veel meer oefenvluchten met de F-35 te maken. Nu is er ruimte voor 5200 vluchten per jaar, dat moeten er 7500 kunnen worden. Daarbij komt dat de F-35 veel meer lawaai maakt dan de F-16.

Demissionair staatssecretaris Van der Maat verwacht niet dat die 7500 vluchten direct nodig zijn. "Met de toenemende dreiging zullen we meer moeten oefenen, maar we moeten ook de mogelijkheid hebben om bij verhoogde dreiging toestellen uit het buitenland te kunnen ontvangen. Dus we moeten flexibel zijn en voorbereid op de mogelijkheid dat dat gaat komen."

Marius Wijdeven, inwoner van Volkel, is niet blij met de plannen van Defensie. "Het is een kolereherrie", zegt hij over de geluidsoverlast van de toestellen. "Daar hebben we al meer dan genoeg van. Als de pijn te verdelen is, waarom zou je het dan niet doen?"

Wijdeven gaat in Waalwijk eerst goed luisteren naar de plannen, maar zegt ook: "We houden de vinger aan de pols".

Defensie heeft 52 F-35's besteld. 45 daarvan worden gestationeerd in Nederland. Een van de scenario's is om twee zogeheten squadrons, van samen dertig straaljagers, te stationeren op vliegbasis Volkel en een squadron op vliegbasis Leeuwarden.

Het ministerie realiseert zich dat de voorgenomen plaatsing een grote belasting betekent voor een kleine regio. Daarom is ook gezocht naar mogelijke alternatieven binnen en buiten de provincie.

Een van de opties is heropening van het in 1993 gesloten vliegveld De Peel als uitwijkmogelijkheid voor Volkel. Ook Woensdrecht, Gilze-Rijen en Eindhoven zijn met dat doel in beeld. Uit de eerste consultatieronde bleek dat er veel zorgen zijn over conflicten met andere wensen, zoals de energietransitie, natuurbeheer en woningbouw. Ook die vragen allemaal om ruimte.

Samenwerking met burgerluchtvaart

Daarom heeft Defensie ook buiten de provincie gekeken en is het oog gevallen op samenwerking met twee vliegvelden voor de burgerluchtvaart: Lelystad Airport en Groningen Airport Eelde. Met Lelystad zijn inmiddels eerste verkennende gesprekken gevoerd. De provincies Groningen en Drenthe hebben al laten weten F-35's op Eelde geen goed idee te vinden.

Tenslotte is ook Twente Airport in beeld. Dat werd in 2007 gesloten voor militair gebruik, maar heeft nog infrastructuur voor jachtvliegtuigen. De provincie Overijssel heeft positief gereageerd.

Van der Maat, die komende week afzwaait, verwacht dat het nieuwe kabinet rond de jaarwisseling een besluit zal nemen. "Wat we nu doen is al die locaties met elkaar vergelijken. Dan komen er een of twee plekken naar boven en die gaan we beoordelen op de andere mogelijke ruimtebehoeftes ter plekke. En we zien erop toe dat elke regio een bijdrage levert."

Een extremistische leider uit Mali is schuldig bevonden aan het plegen van oorlogsmisdaden. Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag acht onder meer bewezen dat hij gevangenen heeft gemarteld, en heeft laten mishandelen. De man is vrijgesproken van een aantal andere aanklachten.

De veroordeelde is de 47-jarige Al Hassan Ag Abdoul Aziz Ag Mohamed Ag Mahmoud. Hij was in 2012 en 2013 een kopstuk binnen de jihadistische organisatie Ansar Dine. Deze militie had destijds de controle over de historische stad Timboektoe. Al Hassan wordt in het vonnis omschreven als leidinggevende bij de religieuze politie in de woestijnstad.

Welke straf Al Hassan krijgt, wordt later bekendgemaakt. Hij kan een gevangenisstraf krijgen oplopend tot levenslang. Onduidelijk is nog of Al Hassan of de ICC-aanklager in hoger beroep gaat.

De Malinees hoorde het vonnis gelaten aan, schrijft persbureau AP op basis van verslaggevers in de rechtszaal. Zijn advocaat heeft in het proces gezegd dat Al Hassan de vonnissen uitvoerde van een Islamitische tribunaal: "Dat is wat de politie overal ter wereld doet".

Zweepslagen

Maar volgens de ICC-rechters speelde Al Hassan een sleutelrol bij misdaden tegen de menselijkheid. Gevangenen werden gemarteld en vastgehouden in kleine, smerige cellen. Regelmatig werden gedetineerden gegeseld. Al Hassan heeft zeker twee mannen ruim dertig keer geslagen met een zweep.

Vooral vrouwen hadden het zwaar te verduren onder het bewind van Ansar Dine, een extremistische groepering die banden heeft met Al Qaida, in Mali. Er was destijds sprake van verkrachting en seksuele slavernij in Timboektoe, stelt het ICC vast. Maar er is niet vastgesteld dat Al Hassan daarbij betrokken was.

Tweede Mali-zaak

Het is de tweede veroordeling van het ICC over mensenrechtenschendingen in Mali. In 2016 werd de radicale moslim Ahmad Al Faqi Al Mahdi veroordeeld tot negen jaar celstraf. Evenals Al Hassan was hij lid van Ansar Dine.

Op de website van het ICC staat dat het hof in totaal tien keer een persoon heeft veroordeeld. Het is onduidelijk of dat inclusief Al Hassans vonnis is. Het Internationale Strafhof is opgericht in 2002.

Op Mallorca is de eigenaar opgepakt van het ingestorte restaurant waar vorige maand vier bezoekers omkwamen. De man, een Oostenrijker, zou worden beschuldigd van vier gevallen van dood door schuld en zes gevallen van het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel. Hij is na enkele uren op borgtocht vrijgelaten, maar blijft verdachte.

Op de avond van 23 mei stortte het terras in van de populaire beachclub Medusa, aan een drukbezochte boulevard in Palma de Mallorca. Het terras kwam terecht op onderliggende verdiepingen, waar mensen zaten te eten. Vier restaurantgasten kwamen om het leven en er waren tientallen gewonden, onder wie tien Nederlanders.

Het terras van de beachclub was volgens onderzoekers zonder vergunning gebouwd.

De Oostenrijker die nu is opgepakt zou de eigenaar zijn van het gebouw. De Medusa Beach Club die erin gevestigd was, zou zijn gerund door een Nederlander.

Eerder maakten we deze video over de reacties na de instorting:

Er is een brede lobby geweest richting het nieuwe kabinet om de beëdiging van de ploeg bewindslieden niet op Keti Koti te doen. Betrokkenen bij het nieuwe kabinet overwogen namelijk om het kabinet op die dag, 1 juli, op het bordes te laten staan.

Onder meer leden van het demissionaire kabinet en de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema hebben contact gezocht met de architecten van het nieuwe kabinet, zoals beoogd premier Schoof. Ze drongen erop aan om de beëdiging niet tijdens Keti Koti te doen, de dag waarop de afschaffing van de slavernij wordt herdacht.

Er was bij de kabinetsleden en de burgemeester grote ergernis dat de oprichters van het nieuwe kabinet deze datum überhaupt overwogen voor de bordesscène van de nieuwe ministersploeg. Dat melden bronnen aan de NOS.

De koning

Meerdere bronnen zeggen ook dat er zelfs door de koning contact is gezocht over het samenvallen van de beëdiging en Keti Koti. Wat daar precies is gezegd, is onduidelijk. Bronnen rond het paleis ontkennen dat er vanuit de koning expliciet is gecommuniceerd dat de beëdiging niet op 1 juli zou moeten plaatsvinden.

Binnen het demissionaire kabinet klinkt het dat de nieuwe coalitie de dag minder serieus lijkt te nemen dan zij. Toen de formateur en Schoof eenmaal besloten dat de beëdiging toch niet op 1 juli kan, kwam de beoogd premier naar de pers en zei over waarom ze voor 2 juli hadden gekozen: "1 juli is Tikkie eh.. dat gaat niet goed." Dat Schoof niet op de naam van de viering kwam, is volgens betrokkenen in het demissionaire kabinet veelzeggend.

Rondom de formatie klinkt het dat Keti Koti wel altijd al als hindernis werd gezien voor een beëdiging op 1 juli, maar dat 2 juli ook niet ideaal was vanwege de agenda van de Kamer. Daarom werd 1 juli aanvankelijk toch overwogen.

Tweede Pinksterdag

Rond de geplande komst van Kamervoorzitter Bosma naar de Nationale Slavernijherdenking, inmiddels van tafel, was al veel spanning, maar dit speelde dus ook op de achtergrond. Het lijkt een verschil in denken tussen het oude en het nieuwe kabinet bloot te leggen. In de nieuwe coalitie klonk het bijvoorbeeld dat Keti Koti geen officiële feestdag is en dat een beëdiging die dag in principe zou moeten kunnen.

Vanuit het demissionaire kabinet klonk echter verontwaardigd dat ze bijvoorbeeld Tweede Pinksterdag niet eens hadden durven overwegen als beëdigingsdatum, waarom dan wel deze dag? Een jaar na de excuses voor de slavernij zou het wel een heel grote ommezwaai zijn als het nieuwe kabinet op Keti Koti met iets totaal anders bezig zou zijn, was de gedachte bij het demissionaire kabinet.

Opnieuw is een baby overleden aan kinkhoest. Volgens het RIVM is het jongetje of meisje de vijfde baby die dit jaar is overleden aan de ziekte. Gemiddeld overlijden er in Nederland een tot twee baby's per jaar aan kinkhoest.

Kinkhoest is een zeer besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie. De ziekte is vooral gevaarlijk voor baby's. Hoesten kan tot een gebrek aan zuurstof leiden, waardoor hersenbeschadiging optreedt.

Tegen kinkhoest kunnen jonge baby's al worden gevaccineerd. Voor de geboorte kunnen ze ook al een effectievere bescherming krijgen als de moeder na 22 weken zwangerschap een gratis prik haalt bij het consultatiebureau.

Nog veel meldingen

In de afgelopen twee weken kreeg het RIVM 1200 meldingen binnen over de ziekte. Dat blijft een hoog aantal vergeleken met de afgelopen jaren, maar er lijkt wel een dalende lijn in te zitten. Er waren dit jaar ook periodes waarin het aantal besmettingen ongeveer de helft hoger lag.

In Nederland krijgen kinderen vaccinaties tegen dertien besmettelijke ziektes die ernstig kunnen verlopen en zelfs tot de dood kunnen leiden. Inenten wordt wel aangeraden om groepsimmuniteit te waarborgen. Een hoge vaccinatiegraad is belangrijk om mensen tegen ernstige ziekten te kunnen blijven beschermen en om uitbraken van deze ziektes te voorkomen, zegt het RIVM.

Vaccinatiegraad

GGD's en het RIVM zien dat het overgrote deel van de kinderen een prik krijgt, maar maken zich wel zorgen. Sinds 2015 daalt het percentage kinderen dat de basisvaccinaties tegen infectieziekten heeft.

Vorig jaar juni daalde de landelijke vaccinatiegraad onder de jongste leeftijdsgroep, baby's en peuters tot 2 jaar, voor het eerst in decennia tot onder de 90 procent.

Mazelen

Het aantal gevallen van mazelen is opgelopen tot 105. Dat betekent dat er in de afgelopen maanden 25 nieuwe besmettingen zijn vastgesteld, met name in en rond Den Haag. Volgens het RIVM is de kans groot dat in de komende weken meer mensen mazelen krijgen, maar is er geen sprake van een uitbraak.

NOS op 3 maakte eerder deze explainer over besmettelijke ziektes en vaccinatie:

Filmpjes met jongeren die gedwongen worden om op hun knieën sorry te zeggen, hun kleren moeten uittrekken of iets vies moeten likken. Op TikTok, Snapchat en Telegram gaan veel beelden rond van jongeren die elkaar vernederen. Regelmatig wordt er ook geweld gebruikt of gevochten. De gevolgen voor slachtoffers zijn vaak enorm.

Ook hulporganisaties zien het vaker. "We zien dit soort vernederbeelden veel voorbijkomen. Video's waarin jongeren gekwetst worden of waar geweld te zien is", zegt Nikki Lee Janssen van HelpWanted, een organisatie die helpt bij online grensoverschrijdend gedrag. Harde cijfers zijn er niet. Er wordt nergens bijgehouden om hoeveel video's het gaat.

Uit een vragenlijst van NOS Stories, die is uitgezet onder de volgers op TikTok en Instagram, blijkt dat het gaat om verschillende soorten video's. Het vaakst zien jongeren beelden waarin iemand wordt geslagen of geschopt, gevolgd door filmpjes waarin jongeren iemand vernederen.

Cas (13), niet zijn echte naam, moest van een grote groep jongeren knielen en 'sorry' zeggen. Daar werd een video van gemaakt, die online werd gedeeld. Nu gaat hij al maanden niet naar school. NOS Stories sprak met hem, en met iemand die via sociale media dit soort video's verspreidt:

Jongeren die slachtoffer worden van vernedervideo's hebben daar vaak veel last van. Schaamte, schuldgevoelens. "Het is misschien nog wel heftiger omdat het allemaal online wordt gedeeld. Het is overal, verspreidt zich heel snel en je weet eigenlijk niet wie het allemaal ziet", zegt HelpWanted. De organisatie ondersteunt ook jongeren bij het offline halen van video's.

NOS Stories sprak meerdere jongeren die dit meemaakten. Een jongen van 14 uit de vragenlijst legt uit hoe beangstigend het voor hem was. "De groep om me heen bleef maar zeggen: 'Ga op je knieën. Zeg sorry, zeg sorry, zeg sorry.' Ik was zo bang, dat ik het deed om ervan af te komen, maar ik had niet door dat het werd gefilmd. Iedereen heeft het gezien op TikTok." Hij zegt nu EMDR-therapie te volgen om weer naar school te durven.

Ook de 13-jarige Cas heeft op dit moment therapie om er weer bovenop te komen. "Het doet veel met je. Vooral het feit dat alles is gefilmd en iedereen je nu als een sukkel ziet. Als die ene jongen die op z'n knieën is gegaan."

Jongeren die in een vernedervideo zijn verschenen, zijn op hun hoede en durven minder zichzelf te zijn. "Ik heb ook bijna niemand meer", zegt Cas. "Een groot deel van mijn vrienden is weg omdat ze me een sukkel vonden. Ze bleven grapjes maken en dat trok ik niet meer."

Waarom?

Pesten en roddelen zijn niet nieuw, maar de vormen veranderen continu, zeker online, zeggen hulporganisaties. "Met deze video's lijkt er weer een nieuwe manier om je naam te vestigen", zegt Donna Heijnsdijk van het Jeugd Preventieteam. Zij staan in nauw contact met jongeren, om te voorkomen dat ze in het criminele circuit belanden. "Daarnaast zien we ook weleens dat slachtoffers nu zélf anderen gaan vernederen, om hun naam te 'zuiveren'."

Scholen hebben er veel mee te maken en vinden het lastig om er wat tegen te doen. "Dat komt omdat het pestgedrag vaak buiten schooltijd gebeurt. Tegelijkertijd ervaren scholen de onveiligheid van dit gedrag wel binnen de schoolmuren", zegt Marijke van der Zalm van School & Veiligheid. Die organisatie helpt scholen met dit soort problemen.

Om het online pesten aan te pakken, is het volgens School & Veiligheid belangrijk dat scholen in actie komen. Van der Zalm: "Duidelijk grenzen stellen is cruciaal. Jongeren moeten leren wat wel en niet acceptabel is, daarbij hebben ze begeleiding nodig. Bespreek wat wel en niet kan. Maar ook: wat is strafbaar?"

Volgens Janssen van HelpWanted is het erg belangrijk dat ook mensen die dit online zien hier wat tegen doen. "Als jij zo'n video ontvangt, stuur die dan niet door naar vrienden. Laat het stoppen bij jou, en bedenk hoe het is voor degene ín zo'n video."

Nog één keer tranen lachen, donder en bliksem en meters bier. Vanavond valt het doek definitief voor de Groots met een zachte G-concerten van Guus Meeuwis. Na zeventien edities in achttien jaar sluit de zanger de finalereeks af in 'zijn' stadion, het Philips Stadion in Eindhoven.

Meeuwis heeft er na vanavond 72 concerten op zitten in Eindhoven, een record. Begin juni kreeg hij een certificaat van het Guinness Book of Records voor de "meeste massaal bezochte concerten door een soloartiest in één stadion". De concertreeks trok sinds 2006 in totaal 2,5 miljoen bezoekers.

'De laatste keer wil je echt vooraan staan'

Het concert is deze woensdagavond, zoals vrijwel elke avond, uitverkocht. Dat betekent dat ruim 35.000 bezoekers live meezingen met de hits van de Tilburgse zanger.

Volgens Meeuwis is het tijd voor iets nieuws, zei hij vlak voor de start van zijn laatste concert:

In de loop van de tropische middag wordt het steeds drukker rondom het Philips Stadion. Guus Meeuwis heeft altijd een grote groep trouwe fans gehad; veel van hen zijn er vandaag bij. Wij spraken voor het concert met een aantal van hen.

Eline (36), Marianne (52) en Pim (24) zijn, zoals ze zelf zeggen, van de harde kern Meeuwis-fans. "Ik mis bijna nooit een concert", zegt Marianne. "Van de 72 Groots-concerten was ik er bij ongeveer zestig. En natuurlijk altijd in de Golden Circle. Ik ga niet op de tribune zitten."

De weken van de concerten nemen ze vrij en uren voordat de deuren van het stadion opengaan, zitten ze al op hun campingstoel voor de ingang. "Ik was er om 09.00 uur vanmorgen", zegt Eline. "Het is toch de laatste keer, dan wil je echt vooraan staan."

Marianne kan niet zonder de muziek van de zanger, vertelt ze. "Zijn muziek roept veel emoties bij me op. Elk nummer past bij een bepaald moment in mijn leven en hij raakt mij echt als hij zingt." Ze bereidt zich voor op een emotionele avond. "Ik ga sowieso huilen. Ik huil altijd al bij bepaalde nummers, maar dat het nu de laatste keer is, is extra emotioneel."

Ze moet even nadenken, maar Joyce Mewis (48) - what's in a name - is er toch ook al zeker zestig keer bij geweest. "De nummers raken mij echt."

"Ze is echt mega-fan", vult haar man aan. "Ze heeft alle cd's, alle merchandise. Echt álles koopt ze." Joyce beaamt dat. "En ik luister nooit naar iets anders dan Guus Meeuwis."

Het draait bij Joyce niet alleen om het concert. "De contacten die je hier opdoet zijn heel bijzonder. Het is een vaste groep en je ziet elkaar elk jaar meerdere keren. Je deelt dezelfde passie, dat schept een band. Dat Groots nu klaar is vind ik moeilijk. Ik was er elk jaar en dat valt nu weg, dat is zwaar."

Nog één keer mag ze en ze is van plan te genieten. "Vanavond ga ik alles bewust in me opnemen. Dit wil ik voor altijd onthouden."

Met z'n achten zijn ze, Mariëlle (56) en haar vriendinnen. Elk jaar stappen ze in Boskant op de fiets, om na vijftien kilometer weer af te stappen bij het Philips Stadion. "Het is inmiddels traditie. In 2006 waren we met z'n vieren, die groep werd groter en groter. Dit jaar gaan we nog één keer, met de harde kern."

De magie van de concertreeks omschrijft ze in één woord: verbindend. "Het is elk jaar weer een groot feest. Vooral als je op het veld staat, zoals wij."

Dat Guus Meeuwis na bijna twintig jaar stopt met Groots vindt ze overigens prima. "Ik vond en vind het altijd echt leuk, maar het is ook oké dat het na vanavond klaar is."

Nieuwe uitdaging

Groots bleef overigens niet binnen de Nederlandse grenzen. Guus trad ook duizenden kilometers hiervandaan op: in 2013 op Curaçao en in 2022 in de Webster Hall in New York. Vooral Nederlandse fans kochten een kaartje; er werd dan ook niet in het Engels gezongen.

Meeuwis stopt met de concerten om nieuwe dingen te kunnen doen, zei hij eerder. "Ik voel dat ik toe ben aan een nieuwe uitdaging."

Helemaal weg is Meeuwis niet als het slotakkoord geklonken heeft: bij de hoofdingang van het gebouw staat vanaf nu een standbeeld van de artiest. De sculptuur is een kleine jongen met een bal onder zijn voet. Achterop het shirt staat de naam Guus, met rugnummer 17 ter ere van datzelfde aantal edities van concerten in het stadion.

The basics of keyboard design are tried and true at this point, but there are still a few aspects yet unconquered. One of them is making your keyboards wireless. You …read more

In Kenia is de omstreden wet van tafel waartegen massaal is geprotesteerd. President William Ruto heeft dat in een tv-toespraak bekendgemaakt. Volgens een Keniaanse mensenrechtenorganisatie heeft het harde optreden door de politie en het leger van gisteren geleid tot zeker 23 doden.

"Ik zal luisteren naar de inwoners van Kenia", zei Ruto in zijn speech. Hij zal de wet - die zou leiden tot belastingverhoging op allerlei levensproducten - niet ondertekenen en intrekken. Ruto wil een "nationaal dialoog" over hoe het nu verder moet. Over aftreden, waartoe demonstranten oproepen, ging het niet.

Vandaag rustig

Het parlementsgebouw in hoofdstad Nairobi werd gisteren bestormd door duizenden betogers. Het parlement had toen net het wetsvoorstel goedgekeurd. Politici moesten vluchten en een deel van het pand werd in brand gestoken. Voor de bestorming en in de dagen ervoor verliepen de demonstraties overwegend vreedzaam.

In deze video zie je beelden van de bestorming gisteren:

In 24 uur tijd zijn honderden mensen gewond geraakt. Tientallen betogers en mensenrechtenactivisten zijn ontvoerd door agenten, meldt Amnesty International. Gisteren waren op diverse plekken in het land confrontaties tussen betogers, plunderaars en ordetroepen. Vandaag bleef het relatief rustig.

Op het hoogtepunt van de chaos viel de internetverbinding grotendeels weg in het Afrikaanse land. Aanvankelijk werd gezegd dat een belangrijke internetkabel op de zeebodem beschadigd was geraakt. Vandaag maakte de internationale internetwaakhond Netblocks bekend dat er nog geen beschadiging is vastgesteld.

Daarmee groeit het vermoeden dat de autoriteiten het internet gisteren hebben platgelegd. Zo'n extreme maatregel wordt vaker genomen door machthebbers als bijvoorbeeld sprake is van een protestgolf tegen de regering.

President Ruto begon zijn toespraak met een opsomming van wat de regering in twee jaar tijd volgens hem allemaal heeft bereikt voor de Kenianen. Hij benadrukte dat de prijzen van sommige levensmiddelen zijn gedaald, evenals de hoogte van de staatschuld. Kenia staat onder druk van het Internationaal Monetair Fonds om te bezuinigen.

Betogers vinden dat de rekening onterecht bij mensen met lage inkomens terechtkomt. Een grote groep Kenianen heeft al moeite om rond te komen en vreest verdere prijsstijgingen. Ook is er publieke afkeer van corruptie door functionarissen. President Ruto zei in zijn toespraak dat de aanpak van dit probleem de komende tijd een prioriteit is.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft aangekondigd gratie te verlenen aan militairen die zijn veroordeeld voor homoseksualiteit. Duizenden veroordeelden zullen in aanmerking komen voor de gratie, schat de regering in.

Meer dan 60 jaar lang werden homoseksuele militairen veroordeeld onder een militaire wet die seks tussen twee mannen verbood.

"Vandaag zet ik een historische fout recht door gratie te verlenen aan veel voormalige dienstleden die zijn veroordeeld omdat ze simpelweg zichzelf waren", zei Biden in een verklaring.

Degenen die onder de gratie vallen kunnen een bewijs aanvragen dat hun veroordeling is uitgewist en hun ontslagreden officieel laten aanpassen. Verder kunnen ze misgelopen loon en andere toeslagen terugkrijgen.

Illegale homoseksualiteit

Homoseksuele handelingen waren van 1951 tot 2013 verboden binnen de Amerikaanse krijgsmacht. Tot 1994 mochten homoseksuelen het leger niet in. Daarna werd het 'don't ask, don't tell'-beleid ingesteld door de regering van Bill Clinton. Er werd niet naar seksuele geaardheid gevraagd, maar mannen mochten ook niet uit de kast komen. Sinds 2013 is consensuele seks tussen mannen toegestaan.

"Ondanks hun moed en grote offers, zijn duizenden lhbti-militairen uit het leger gezet om hun seksuele geaardheid of hun genderidentiteit", zei Biden. "Sommigen van deze patriottische Amerikanen moesten voor de krijgsraad verschijnen en moesten de last van dit grote onrecht decennialang dragen."

De actie van Biden valt samen met de Amerikaanse Pride-maand, waarin speciaal aandacht wordt besteed aan de positie, emancipatie en acceptatie van lhbti'ers.

Aan het eind van de middag steeg de temperatuur in De Bilt naar 30 graden en dat betekent dat het vandaag de eerste tropische dag van het jaar is.

Eerder vandaag werd het lokaal ook al tropisch warm: in Eindhoven werd om 15.00 uur een temperatuur van 30,2 graden gemeten, schrijft Omroep Brabant. Volgens Weeronline was de temperatuur om 16.00 uur 31 graden, een graad boven de grens van 30 om de dag te kronen tot lokaal tropisch.

Ook in Zeeland werden al hoge temperaturen gemeten: bij het weerstation in Westdorpe werd een temperatuur van 30 graden gemeten. "Het is geen bijzonder record, maar het is wel bijzonder dat dit nu de eerste dag is", zegt weerman John Havinga tegen Omroep Zeeland.

De hitte leidde vandaag wel tot wat hinder in de provincie: de Westerschelde Ferry had problemen omdat de boten te heet werden. En bij de draaibrug in Oost-Souburg veroorzaakten zwemmers vandaag oponthoud.

Eerder dan gemiddeld

De eerste tropische dag valt dit jaar iets eerder dan gemiddeld; normaal gebeurt dit op 29 juni. Vorig jaar werd op 11 juni al 30 graden gemeten in De Bilt. De eerste lokale tropische dag is gemiddeld op 8 juni en was dit jaar dus een stukje later. Vorig jaar was het Limburgse Arcen als eerste met een temperatuur van 30 graden, op 9 juni.

Gemiddeld komt het in De Bilt tot vijf tropische dagen per jaar. In 2022 gebeurde dat vaker: toen werd op 9 dagen een temperatuur hoger dan 30 graden gemeten. Het jaar met de meeste officiële tropische dagen was in 1976: toen werden er veertien genoteerd. Volgens Weeronline wordt het morgen mogelijk nog een keer tropisch warm; daarna zakt de temperatuur weer naar zo'n 22 graden.

Fleur Agema wil als minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport haar "heilig doel" maken van het fors verminderen van de administratietijd in de zorg. Dat zei de PVV'er, tijdens de laatste hoorzitting die de Tweede Kamer heeft gehouden met kandidaat-bewindslieden.

Volgens Agema staat "onze zorg op klappen" en bestaat het risico dat er in 2033 een tekort is van 200.000 medewerkers. Ze denkt dat er flinke stappen kunnen worden gezet als de medewerkers veel minder tijd kwijt zijn aan administratieve taken en als er meer wordt gedigitaliseerd en geautomatiseerd.

Agema, die niet alleen minister van Volksgezondheid wordt, maar ook vicepremier, deelt wel de zorgen van velen dat er extra bezuinigingen op de zorg nodig zijn.

'PVV'ers geen racisten'

In de hoorzitting werd Agema, net als de afgelopen dagen andere bewindslieden, geconfronteerd met eerdere uitspraken van PVV'ers, over "de-islamisering" en "omvolking". Agema zei dat ze bij de PVV nog nooit een racist heeft ontmoet. Volgens haar hebben PVV'ers die over omvolking spraken zich onvoldoende gerealiseerd in welke context dat woord eerder is gebruikt en is het goed dat ze daar afstand van hebben genomen. Net als maandag haar partijgenoot Faber benadrukte Agema wel dat ze zich zorgen maakt over "de veranderende bevolkingssamenstelling".

Ook de kandidaat-staatssecretarissen voor het ministerie van Volksgezondheid werden vandaag gehoord: Vincent Karremans ( VVD, Jeugd Preventie en Sport) en Vicky Maeijer (PVV, Langdurige Zorg). Karremans zei erg gemotiveerd te zijn om de problemen in de jeugdzorg aan te pakken. "Dat zal, net als in de GGZ, wel om keuzes vragen, die misschien niet altijd even populair zijn, maar wel nodig."

Ook Maeijer onderstreepte dat de problemen groot zijn: "Duizenden hoogbejaarden wachten op een plek in een verpleeghuis. Meer dan de helft van de 75-plussers is eenzaam."

'Steun aan Oekraïne'

De beoogd minister en staatssecretaris van Defensie zeiden in hun hoorzitting allebei dat blijvende steun aan Oekraïne belangrijk is. Aankomend minister Ruben Brekelmans (VVD) sprak van het blijven "vervullen van de aanjagersrol" die Nederland de afgelopen jaren heeft gespeeld. Hij benadrukte dat dat niet alleen het belang van Oekraïne, maar ook van Nederland is.

En kandidaat-staatssecretaris Gijs Tuinman (BBB) zei dat de steun voor Oekraïne staat als een huis. Zowel Brekelmans als Tuinman wees daarbij op de afspraken daarover in het hoofdlijnenakkoord. Ze probeerden allebei zorgen weg te nemen over eerdere uitlatingen van vooral de PVV op dat punt. Die partij toonde zich lang zeer kritisch over militaire steun aan Oekraïne.

Alle hoorzittingen nu achter de rug

Alle hoorzittingen met kandidaat-bewindslieden zijn nu dus achter de rug. Het is de eerste keer dat ze zijn gehouden. De hoorzittingen waren vooral bedoeld om meer 'transparantie rond de formatie' te krijgen en ze gaven kandidaten ook de kans zichzelf te presenteren. Een aantal partijen zag er niets in en deed daarom niet aan de ondervragingen mee.

Het nieuwe kabinet-Schoof wordt volgende week dinsdag beëdigd. Woensdag en donderdag is het Kamerdebat over de regeringsverklaring.

Ze werden de 'driedaagse miljonairs' genoemd. Vissers in het Noord-Engelse vissersstadje Grimsby die bij terugkomst in de haven zoveel aan de vangst hadden verdiend dat ze dagenlang konden drinken in de pub, terwijl de meter van de taxi buiten doortikte.

Het stadje gonst van nostalgische verhalen, over de hoogtijdagen van de vissersvloot. Want Grimsby was ooit de drukste vishaven van het land. De vloot bestond uit ruim 600 vissersboten en de markt waar de vis werd verkocht, was kilometers lang.

Van die vissersvloot zijn nog maar enkele boten over. Gure wind waait door de verlaten straten van de oude haven.

Eerst was er de 'kabeljauw-oorlog' met IJsland in de jaren 70, waardoor Grimsby visgronden kwijtraakte. En later deden de quota's en limieten, opgelegd door de Europese Unie, de vloot echt de das om. Duizenden banen gingen verloren.

'Overweldigende Brexit-stem'

Niet verrassend dat hier de woede jegens de EU tot een overweldigende Brexit-stem leidde. "Het was een emotionele kwestie", zegt Patrick Salmon, die een traditionele visrokerij runt. "De politici maakten van Brexit iets emotioneels en gebruikten de visserij als een middel om ons te raken."

De teloorgang van de visvloot in Grimsby was al voor Brexit een feit. Net als in andere arbeidersgebieden in Noord- en Midden-Engeland was er voor de vergane industrie bitter weinig in de plaats gekomen. Het was in zulke steden, gebouwd rondom mijnen en fabrieken, waar al ver voor Brexit werkloosheid en frustratie was ontstaan.

Op de vismarkt in Grimsby worden nog altijd bakken vis heen en weer gesleept terwijl mannen in witte jassen over de prijs onderhandelen. Maar deze vis is niet zelf gevangen, hij wordt geïmporteerd.

De baas van de markt, Martyn Boyens, is laconiek. "Ja, hier was een massale Brexit-stem omdat we dachten dat de visindustrie buiten de EU weer kon opbloeien. En nee, daar is nu niks van terechtgekomen. Maar ach, politici praten en beloven van alles. Uiteindelijk heb je niks aan dat geleuter. We houden dit alles gaande met hardwerkende mensen."

Johnsons FC Grimsby muts

Het was in deze vishal dat Boris Johnson vlak voor de verkiezingsdag in 2019 grappen stond te maken met een kabeljauw in zijn hand. Hij bleef uren, omringd door lachende viskopers. Johnson was de eerste politicus in jaren die naar dit gebied omkeek en beloofde erin te investeren. Eenmaal terug in Londen bleef hij de muts van FC Grimsby dragen, de voetbalclub van deze stad.

Nu, een aantal jaren later, is Johnson door zijn partij afgezet (in 2022) en hebben de Conservatieven grote moeite om deze gebieden te behouden. Niet alleen Grimsby, maar zo'n 50 andere zetels in Noord- en Midden-Engeland staan op het punt om weer naar Labour te gaan bij de verkiezingen op 4 juli.

In de hoofdstraat van Grimsby zijn veel winkels gesloten. De meeste mensen in de winkelstraat vinden niet dat het leven er beter op is geworden onder de Conservatieve Partij. "Het is redelijk dood hier", grapt Keith Newby, met een schorre lach waarin je de tabak hoort raspen. Zijn blauwe ogen twinkelen, want hij kan zich de hoogtijdagen van Grimsby goed herinneren: de stad bruiste.

Tussen de dichtgetimmerde panden en nostalgische verhalen hoor je toch ook optimisme, vooral van de ondernemende geesten in het stadje. Grimsby ontwikkelt zich als een basis voor de hernieuwbare energie-industrie. Schippers van oude vissersboten bieden nu transport en onderhoud voor offshore wind.

Brexit was niet de eerste keer dat Grimsby zich een speelbal voelde van grotere politieke belangen - de littekens van het bedrog zitten diep. In de kabeljauwoorlog met IJsland verloren ze hun recht op de rijke visgronden. De reden dat IJsland steun kreeg van de VS in de 'Cod Wars' had te maken met een diplomatiek schaakspel: IJsland dreigde uit de NAVO te stappen en een militaire basis te sluiten die cruciaal was voor de Amerikanen.

Naar verluidt reisde Henry Kissinger persoonlijk naar de regio om de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken tijdens een voetbalwedstrijd van FC Grimsby onder druk te zetten. Resultaat: de Britse vissers moesten het hoofd buigen voor het grotere belang. 'Sold down the river', zoals ze in Grimsby zeggen, een uitspraak die ook Keith in de winkelstraat gebruikt. "De beloofde steun die we van onze regering dachten te krijgen, kregen we niet."

Dit is het gevoel in veel voormalige industriestadjes in het Red Wall-gebied in Midden- en Noord Engeland. Politiek analist Anand Menon denkt dat deze regio op 4 juli zal terugkeren naar Labour, maar daarin schuilt ook een gevaar: "Als nu een politieke verschuiving plaatsvindt en dingen worden nog steeds niet beter, dan verliezen mensen echt vertrouwen."

Keith Newby met de blauwe ogen en de schorre lach in de winkelstraat van Grimsby weet nog niet waar hij op zal stemmen. "Als het moment daar is neem ik een beslissing. En waarschijnlijk heb ik er dan zes maanden later alweer spijt van."

Het aantal meldingen van mazelen in Nederland is gestegen tot meer dan honderd. Volgens het RIVM zijn in juni tot nu toe achttien nieuwe gevallen gemeld. Het totaal sinds begin dit jaar staat op 105.

De meeste nieuwe meldingen kwamen uit de regio Den Haag. De plaatselijke GGD zei vorige week al dat daar tien besmettingen zijn gemeld, allemaal bij kinderen.

Het RIVM, dat alle meldingen bijhoudt, zegt dat geen sprake is van een uitbraak. Het aantal meldingen overstijgt wel al het totaal van 2019, de meest recente piek. De laatste grote uitbraak was in 2013 en 2014, met bijna 3000 gevallen.

Mazelen is een van de besmettelijkste ziekten die er bestaan. Symptomen zijn onder meer koorts, hoesten en ontstoken ogen. Na een aantal dagen krijgt een patiënt rode vlekjes; eerst achter de oren en later op het hele lichaam.

Vaccinatiegraad

Veel mensen in Nederland zijn gevaccineerd tegen mazelen, maar de vaccinatiegraad van BMR (bof, mazelen, rode hond) vertoont al jaren een dalende lijn. Het RIVM zei vorige week dat de vaccinatiegraad onder jonge kinderen vorig jaar niet verder is gedaald "en misschien zelfs iets hoger is geworden".

Bij kinderen van boven de 9 is de vaccinatiegraad wel verder gezakt, tot onder de 80 procent. Het streefcijfer is 95 procent.

NOS op 3 maakte eerder deze uitlegvideo over de opkomst van mazelen, kinkhoest en andere ziektes:

Bij een ongeluk tussen een auto en een vrachtwagen op de A73 bij Nijmegen zijn twee mensen om het leven gekomen. De weg was tot het einde van de middag afgesloten, maar is inmiddels weer open voor verkeer.

Het ongeluk gebeurde rond het middaguur. Verschillende hulpdiensten kwamen ter plaatse, onder meer een traumahelikopter, meldt Omroep Gelderland. De politie doet nog onderzoek naar de oorzaak van het ongeluk.

De snelweg tussen Malden en Nijmegen-Dukenburg was afgesloten tot 16.30 uur, meldt de ANWB. De vertraging was om 13.30 uur 80 minuten, maar om 15.30 uur waren automobilisten nog maar een kwartier extra kwijt.

Meer ongelukken

Op meer plekken in het land was het drukker dan normaal door verkeersongelukken. De A27 tussen Oosterhout en Hank was een paar uur dicht door een ongeluk, de vertraging is daar ongeveer een uur. Een auto reed op de verkeerde weghelft, met een botsing van een tegenligger als gevolg.

Twee mensen zijn zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht, schrijft Omroep Brabant. Het gaat om een vrouw van 75 en een man van 30. De politie meldt dat de vrouw aan de verkeerde kant van de weg reed.

De reeks vulkaanuitbarstingen die momenteel plaatsvindt in IJsland kan nog decennialang aanhouden en een bedreiging blijven vormen voor de dichtstbevolkte regio en de infrastructuur van het land. Dat blijkt uit nieuw onderzoek dat is gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Terra Nova.

De reeks uitbarstingen begon in 2021 op het schiereiland Reykjanes, zo'n 55 kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad Reykjavik. Sinds afgelopen december zijn er vijf uitbarstingen geweest.

Vanwege de aanhoudende uitbarstingen werd in maart de noodtoestand uitgeroepen op Reykjanes, waar onder meer de internationale luchthaven van Reykjavik en meerdere elektriciteitscentrales gevestigd zijn.

In IJsland komt veel vulkanische activiteit voor maar op het schiereiland Reykjanes had al 800 jaar geen vulkaanuitbarsting plaatsgevonden. Destijds hield de actieve periode ook decennialang aan.

Lavamonsters

Voor het onderzoek analyseerden wetenschappers aardbevingsgegevens van de afgelopen drie jaar en namen ze lavamonsters van verschillende locaties. Daaruit bleek dat het lava van de verschillende uitbarstingen uit dezelfde magmakamer komt. Deze kamer zit op een diepte van negen tot elf kilometer, is tien kilometer breed en zou tussen 2002 en 2020 zijn gevormd.

Het onderzoeksteam concludeert hieruit dat de huidige reeks uitbarstingen het begin kan zijn van een lange periode, maar durft niet te zeggen hoelang. "De natuur is nooit regelmatig", zegt een auteur van het onderzoek. "We weten niet hoelang of hoe vaak het zal doorgaan in de komende tien of zelfs honderd jaar. Er zal een patroon ontstaan, maar de natuur kent altijd uitzonderingen en onregelmatigheden."

Land van vulkanen

Het kustplaatsje Grindavik raakte door de uitbarstingen praktisch onbewoonbaar voor de 4000 inwoners. "De regering heeft het grootste deel van de woningen in Grindavik opgekocht voor 51,5 miljard IJslandse kronen (ongeveer 370 miljoen dollar) omdat de stad onbewoonbaar is", zegt Snorri Valsson, een woordvoerder van het ministerie van Cultuur en Bedrijfszaken.

IJsland ligt op de Mid-Atlantische Rug, de tektonische plaatgrens waar de Noord-Amerikaanse en Euraziatische platen uit elkaar bewegen. Vulkaanuitbarstingen komen daardoor vaak voor in IJsland. Een uitbarsting van de vulkaan Eyjafjallajökull in 2010 leidde tot een grote verstoring van het vliegverkeer omdat de vulkaan veel as en rook in de atmosfeer spuwde.

Julian Assange had niet één dag in de gevangenis moeten zitten voor wat hij heeft gedaan. Het feit dat hij schuld moest bekennen om vrijgelaten te kunnen worden, kan een gevaarlijk precedent zijn voor andere journalisten. Dat zeiden de advocaten en vrouw van Assange op een persconferentie vandaag.

De WikiLeaks-oprichter was kort daarvoor geland op het vliegveld van Canberra. Hij was eerder op de dag officieel een vrij man nadat hij op het eiland Saipan in de Grote Oceaan een deal met de Amerikaanse justitie had gesloten. Daarna vloog hij door naar Australië.

De verwachting was dat Assange zelf ook op de persconferentie aanwezig zou zijn. Zijn vrouw Stella zei dat hij daar nog niet toe in staat was. "Julian vroeg mij iedereen te bedanken. Hij wilde hier zijn maar heeft tijd nodig om te herstellen. Geef ons en onze familie alsjeblieft privacy. Julian zal later met een verklaring komen op een door hem gekozen tijdstip."

Bekijk hier een gedeelte van de persconferentie op het moment dat de geëmotioneerde vrouw van Assange het woord nam:

De 52-jarige Australiër werd vrijgelaten nadat hij schuld had bekend in een van de achttien aanklachten die in de VS tegen hem liepen: samenzwering om geheime Amerikaanse nationale defensiedocumenten te verkrijgen en openbaar te maken. Advocate Jennifer Robinson opende de persconferentie en zei dat met die schuldbekentenis een gevaarlijk precedent was geschapen. "Dit is criminalisering van de journalistiek."

Informatie voor het publiek

Barry Pollack, de tweede advocaat die het woord nam, sprak woorden van gelijke strekking. "Het is in de Verenigde Staten ongekend om de Spionage Act te gebruiken om een journalist of uitgever strafrechtelijk te vervolgen. In de ruim honderd jaar dat deze wet bestaat, is deze nog nooit op deze manier gebruikt. Het is zeker onze hoop dat hij nooit meer op deze manier gebruikt zal worden."

Volgens Pollack heeft Assange het publiek een "enorme dienst" bewezen. "Niemand zou een dag in de gevangenis moeten doorbrengen voor wat hij heeft gedaan. Het was geen misdaad", zei de advocaat.

Assange had het publiek nieuwswaardige en belangrijke informatie verstrekt, betoogde Pollack. "In dit geval informatie dat de Amerikaanse regering oorlogsmisdaden had gepleegd en dat er in Irak en Afghanistan meer burgerslachtoffers waren gevallen dan wat de Amerikaanse regering had toegegeven."

"Het was absoluut in het belang van het publiek om deze informatie te hebben en Julian heeft deze aan het publiek verstrekt." Pollack ging ook in op de Amerikaanse argumenten dat de informatie die op WikiLeaks geopenbaard was mensen in gevaar heeft gebracht. "Deze publicaties hebben bij geen enkel persoon schade berokkend", zei hij.

Principieel pardon

Pollack zei dat Assange geen beperkingen zijn opgelegd, zoals een spreekverbod. Hij zei dat bij de "zeer intense" onderhandelingen, het een cruciale vereiste was dat Assange helemaal vrij zou zijn, zonder verdere gevangenisstraf of een spreekverbod. "De zaak tegen hem is voorbij", zei Pollack.

Het laatste woord was voor Assanges vrouw Stella, die advocaat en mensenrechtenactivist is. Ze zei te hopen dat de media "zich bewust zijn van het gevaar van deze Amerikaanse zaak tegen Julian, die hem criminaliseert".

Ze sprak ook de hoop uit op een presidentieel pardon van de Amerikaanse president. Assange heeft speciale toestemming nodig om de VS binnen te komen na zijn schuldbekentenis, aangezien hij na zijn schuldbekentenis een veroordeelde crimineel is. Een presidentieel pardon kan dat tenietdoen.

"Ik denk dat hij gratie zal krijgen als de pers zich verenigt om dit precedent tegen te gaan", zei ze. Haar man, zo concludeerde ze, "behoudt dezelfde principes en is niet bang".

Onderzoeksjournalist Holger Stark schreef een boek over Assange en werkte met hem samen bij de publicatie van verhalen op basis van WikiLeaks-documenten. Hij noemt de vrijlating "een zege" voor Assange maar de schuldbekentenis slecht voor de journalistiek:

Ondanks de sterke polarisatie in eigen land wist Mark Rutte de langstzittende Nederlandse premier te worden. Als secretaris-generaal bij de NAVO gaat hij vanaf oktober zo mogelijk nog diepere kloven tegemoet, maar dan op het wereldtoneel, waar veel op het spel staat. Voor welke uitdagingen staat de NAVO met Rutte aan het stuur? En kan hij het aan?

Het grootste probleem van de NAVO is de onenigheid binnen het bondgenootschap, zeggen militair deskundigen tegen de NOS. Daar moet Rutte mee aan de slag om de dreiging vanuit Rusland het hoofd te bieden.

"Rutte moet Amerika bij de les houden, zeker als Trump weer verkozen wordt", zegt Patrick Bolder, luitenant-kolonel buiten dienst bij de luchtmacht. Hij verwijst naar een campagnespeech van Trump, die dit najaar opnieuw president kan worden. Trump zei dat hij de Russische Federatie zou aanmoedigen om Europese NAVO-landen die te weinig geld aan defensie besteden aan te vallen.

"Dat soort taal is slecht voor de geloofwaardigheid van de NAVO", zegt Bolder, die verbonden is aan het Haags Centrum voor Strategische Studies. "Dan blijft er niets over van de resolute houding waarmee de NAVO voor afschrikking zorgt."

En het is niet alleen een kwestie van taal, denkt hij. Afschrikking door middel van sterke conventionele strijdkrachten en kernwapens is de hoeksteen van de verdediging van Europa. Die elementen moeten niet verzwakt, maar juist versterkt worden. Daar zal Rutte een hele kluif aan hebben, want de Europese NAVO-lidstaten zijn allesbehalve eensgezind en gecommitteerd aan een sterkere NAVO.

'Nationalisme en populisme'

"Naar binnen gekeerde politiek in Europa." Zo noemt Ben Bekkering het probleem dat volgens hem een dreiging vormt voor de eenheid binnen de westerse alliantie en een uitdaging is voor Rutte. "Er komen leiders aan de macht die niet zo veel op hebben met internationale oriëntatie en afspraken", zegt Bekkering, viceadmiraal buiten dienst bij de Koninklijke Marine en verbonden aan Instituut Clingendael.

Hij verwijst daarmee naar onder andere Trump en de Hongaarse premier Orbán. Die laatste steunde Rutte pas na "een goed gesprek", half juni. "Die nationalistische, populistische tendens druist in tegen de waarden waar wij voor hebben geknokt sinds de Tweede Wereldoorlog en waar de NAVO voor staat."

Dat heeft concrete gevolgen. Hongarije hield, evenals Turkije, de toetreding van de twee nieuwste lidstaten Finland en Zweden lang tegen. Beide landen koesterden een traditie van neutraliteit, maar gingen na de Russische invasie in Oekraïne overstag en zochten aansluiting bij de alliantie.

Inmiddels zijn Finland en Zweden dus lid, maar het feit dat Orbán maandenlang tegenstribbelde sloeg een deuk in de eenheid die de NAVO wil uitstralen. En er is twijfel gezaaid over hét grote vraagstuk waar Rutte mee te maken krijgt: hoe ver wil de NAVO gaan in het opstaan tegen Rusland? Met andere woorden, wat ziet Poetin als hij naar de huidige NAVO kijkt: een sterk, verenigd front? Of een verdeeld en dus beïnvloedbaar gezelschap?

Een breder probleem zijn de uiteenlopende belangen binnen de alliantie, benadrukt Han Bouwmeester, hoogleraar militaire operationele wetenschappen. "De lidstaten aan de Middellandse Zee zitten met vluchtelingenproblemen en hebben dus andere prioriteiten dan de rest. Aan de oostflank hebben de Baltische staten, Polen en Roemenië meer oog voor de dreiging uit Rusland. Om alleen al daartussen overeenstemming te bereiken, moet de secretaris-generaal deals sluiten. Rutte moet dat goed verstaan."

Vooral de Oost-Europese lidstaten zullen mogelijk stug reageren op Rutte bij onderhandelingen. Veel mensen in die regio vinden het onterecht dat weer een West-Europese leider de topfunctie kreeg.

De oostflank voelt de dreiging vanuit Rusland tenslotte van zeer dichtbij. Daarom wierp de Roemeense president zich op als tegenkandidaat, met als argument dat het hoog tijd werd Oost-Europa een leidende rol te geven in de verdediging van het continent.

Gaat het Rutte lukken om alle meningsverschillen en tegengestelde belangen te overbruggen? "Het is een lastige taak, maar Mark Rutte heeft de juiste karaktereigenschappen," zegt Bouwmeester. "Hij is onze langstzittende premier en heeft leiding gegeven aan verschillende coalities. Hij heeft aangetoond dat hij met diverse partijen kan samenwerken. En hij valt goed bij de Amerikanen, bij zowel Biden als Trump."

In het verleden heeft Rutte geen indruk gemaakt wat betreft zijn betrokkenheid bij defensie, vindt Patrick Bolder. "Hij heeft zich jarenlang niet zo veel aangetrokken van het veiligheidsvraagstuk. De NAVO-norm om 2 procent van het bruto binnenlands product te besteden aan defensie heeft hij pas na de Russische invasie in Oekraïne tot prioriteit gemaakt."

Maar ook Bolder denkt dat Rutte de juiste persoonlijkheid heeft voor deze rol. "Een secretaris-generaal van de NAVO moet zich kunnen wegcijferen en voor consensus zorgen. Rutte is wat dat betreft het ideale oliemannetje. Hij kan met iedereen door een deur, behalve misschien met Orbán."

(Telecompaper) Verizon has unveiled a new look for its logo, saying it wants to better convey the "energy and vibrancy of how people live, work and play, powered by...

De tijdelijke maatregelen om veroordeelden korter of later in de cel te zetten kunnen nog niet worden beëindigd, zegt demissionair minister Weerwind voor Rechtsbescherming. Het cellentekort vanwege een gebrek aan gevangenispersoneel is wel iets afgenomen maar nog niet opgelost, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.

In maart kondigde hij een reeks extra maatregelen aan om meer plekken vrij te maken. "Het effect van de aanvullende tijdelijke maatregelen is nog niet zichtbaar aangezien deze recent pas in werking zijn getreden", schrijft Weerwind. Hij verwacht in de komende maanden meer effecten te zien.

Veroordeelden met een relatief lage straf vanwege bijvoorbeeld het niet betalen van een geldboete of het niet uitvoeren van een taakstraf van maximaal twee maanden worden niet actief opgespoord. Het aantal aanhoudingen daalde daardoor van 150 per week naar 90. Als ze vanwege een nieuwe overtreding toch weer tegen de politie aanlopen, gaan ze wel de cel in.

Zelfmelders

Op dit moment zijn er 3000 zelfmelders die nog moeten worden opgeroepen. Dat zijn veroordeelden die zich na een oproep zelf bij de gevangenis moeten melden. Normaal zijn dat er ongeveer 1100. Op aandringen van de Tweede Kamer worden per 1 juli zelfmelders met de langst durende straffen toch opgeroepen. Dat zijn vijf tot tien personen, zegt Weerwind. Elke twee weken wordt gekeken of er ruimte is voor meer zelfmelders.

Uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd bij het ministerie van Justitie en Veiligheid blijkt dat de langst gestrafte die nu op vrije voeten is een celstraf heeft openstaan van vier jaar en vijf maanden. 89 mensen met straffen van meer dan een jaar lopen nu vrij rond.

Daarnaast worden gedetineerden maximaal drie dagen eerder in vrijheid te gesteld aan het einde van hun straf. Dat is de afgelopen maanden "enkele keren" nodig geweest om ruimte te maken, zegt Weerwind.

Re-integratieverlof

Sinds eind mei is de maatregel gestart om gedetineerden tegen het eind van hun detentie eerder met re-integratieverlof te sturen met werk buiten de gevangenis. Ook dat scheelt capaciteit. En deze maand zijn de eerste gedetineerden "met capaciteitsverlof" met een enkelband naar huis gestuurd om daar hun straf uit te zitten. Het gaat om zeven mensen en dat worden er meer, verwacht Weerwind.

De vertrekkend minister waarschuwt ervoor dat het probleem de komende jaren zal blijven bestaan. Niet alleen door personeelstekort, ook door een echt tekort aan cellen. Dit komt door een toename van de gemiddelde lengte van een gevangenisstraf en een toename van het aantal veroordelingen met een gevangenisstraf. Ook de behoefte aan personeel bij tbs-inrichtingen en jeugdinrichtingen zorgt voor tekorten bij de 'gewone' gevangenissen. Daarnaast moeten er gebouwen worden gerenoveerd.