Het is vrijdagavond tegen middernacht als premier Schoof achter zijn katheder stapt om de verzamelde pers te woord te staan. Hij heeft één boodschap, en herhaalt die keer op keer: Er wás en ís geen racisme in het kabinet.
Met die woorden bezweert Schoof de derde kabinetscrisis in drie maanden tijd, nadat voor de tweede week op rij een NSC-staatssecretaris naar eigen zeggen een streep in het zand had getrokken en opstapte. De rest gaat door. En Pieter Omtzigt keert terug.
Toch blijft de vraag: is het kabinet nog wel te redden?
Politiek verslaggever van Nieuwsuur Arjan Noorlander blikt in de podcast terug op opnieuw een bijzondere houdini-act van het kabinet en vraagt zich af: gaat de terugkeer van Omtzigt meer stabiliteit brengen?
Reageren? Mail dedag@nos.nl
Presentatie en montage: Elisabeth Steinz.
Redactie: IJsbrand Terpstra.
Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.
Onze podcasts:
De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.
Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.
Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.
NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.
Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.
De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.
Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.
Het Openbaar Ministerie in België heeft 37 maanden celstraf geëist tegen Sven Pichal voor het bezitten en verspreiden van kinderporno. De oud-radiopresentator van de Belgische omroep VRT werd in augustus vorig jaar aangehouden in een onderzoek naar kindermisbruik en staat vandaag terecht voor de rechtbank in Antwerpen. Het OM eist ook 8000 euro boete. Pichal heeft schuld bekend.
Hoewel de 45-jarige Belg wilde dat de zitting achter gesloten deuren zou plaatsvinden, werd het een openbare zitting, waarbij ook pers en publiek aanwezig zijn. De presentator werkte ruim 20 jaar voor de VRT en maakte daar verschillende radioprogramma's. Daarnaast wordt hij gezien als een belangrijk pleitbezorger van lhbti-rechten.
'Walgelijke beelden'Hij zou jarenlang beelden van kindermisbruik hebben uitgewisseld met andere verdachten via chatapps zoals WhatsApp. In die app-groepen zouden de verdachten ook fantasieën hebben gedeeld over het misbruiken van de minderjarigen. De andere verdachten in de zaak werden al eerder veroordeeld. Ze kregen gevangenisstraffen van 1,5 tot 8 jaar. De hoogste straf werd opgelegd aan een verdachte die niet alleen beelden deelde, maar ook twee minderjarigen verkrachtte.
De rechter sprak van "ronduit walgelijke beelden" op de telefoon van Pichal. Daarop werden 131 naaktfoto's en -video's van minderjarigen vanaf 1 jaar gevonden. Op sommige beelden werden seksuele handelingen uitgevoerd.
Hij zat drie maanden in de cel, maar werd onder voorwaarden vrijgelaten. Zo moest hij korte tijd een enkelband dragen, kreeg hij een internetverbod opgelegd, moest hij verplicht in therapie en mocht hij geen horeca bezoeken.
Pichal las op de zitting een tekst voor waarin hij zei zijn daden vreselijk te vinden. Hij zei dat hij dankbaar was dat hij gestopt is door de politie en dat hij bij zichzelf op zoek zal blijven gaan naar de reden waarom hij de beelden opzocht. Ook bood hij zijn excuses aan onder anderen de slachtoffers, de VRT en zijn familie aan.
DrugsDe oud-presentator werd ook beschuldigd van verkoop en bezit van drugs. In zijn kluisje bij de VRT was een kleine hoeveelheid cocaïne gevonden. Ook zou hij drugs hebben laten bezorgen bij de omroep en zou hij drugs hebben verkocht aan een collega. Kort voordat bekend werd dat hij was opgepakt, maakte zijn advocaat bekend dat Pichal ontslag had genomen bij de VRT.
Voor de beschuldigingen van drugsbezit en verkoop hiervan wordt Pichal niet vervolgd, tenzij hij nieuwe strafbare feiten pleegt. De radiopresentator zou verklaard hebben dat hij bijna altijd onder invloed van drugs was wanneer hij in de app-groepen actief was.
De rechter doet op 16 december uitspraak in de zaak.
Officiële bevestiging is er nog niet, maar alles wijst erop dat Oekraïne van het Westen weer wat meer armslag krijgt om zich te weren tegen de Russische agressie. Kyiv mag door de VS geleverd langeafstandsraketten ook gaan gebruiken voor aanvallen in Rusland, zo berichtten Amerikaanse media dit weekend. Geen militaire gamechanger, maar het besluit kan Oekraïnes positie volgens experts wel versterken - ook als het uiteindelijk plaatsneemt aan de onderhandelingstafel.
Het gaat om ATACMS, ballistische raketten die doelen kunnen raken tot een afstand van 300 kilometer. Dat is verder dan de Britse Storm Shadow-raketten en de Franse Scalp, waarover Oekraïne ook al in beperkte mate beschikt. Die zijn voor zover bekend nog niet ingezet voor doelen in Rusland zelf.
Volgens Amerikaanse bronnen zou Washington aanvankelijk toestemming willen geven de langeafstandsraketten in te zetten in de regio-Koersk, die Oekraïne sinds een offensief in augustus nog altijd deels in handen heeft. President Biden zou overstag zijn gegaan nadat duidelijk was geworden dat er vermoedelijk 10.000 Noord-Koreaanse militairen meevechten met Rusland.
"Opslagplaatsen, verbindingsknooppunten, reserve-eenheden...", somt brigadegeneraal en hoogleraar aan de Nederlandse Defensie Academie Han Bouwmeester de doelen op die Oekraïne met de ATACMS kan treffen. "Daarmee voorkom je dat je tegenstander zijn troepen kan bevoorraden, leg je communicatie plat en schakel je reserve-eenheden uit. Als je oorlog voert moet je niet alleen naar het front kijken, maar de vijand ook dieper in het terrein pijn doen."
Bouwmeester verwacht dat de raketten Oekraïne vooral in staat stellen zijn verdediging beter te voeren. "Voor een tegenaanval heb je meer vermogen nodig."
Die mening deelt Peter Wijninga, defensiespecialist van de Haagse denktank HCSS. "Die ATACMS gaan geen strategisch verschil maken dat de oorlog gaat veranderen, maar ze kunnen wel helpen die troepenmacht van 50.000 in Koersk tegen te houden."
Als het Westen echt een verschil had willen maken, had het Kyiv meteen moeten toestaan de wapens in Rusland zelf te gebruiken, zegt Wijninga ."Daar had geen haan naar gekraaid. Met het bereik van die ATACMS, afgevuurd vanaf een Himars-systeem, heeft Oekraïne honderden Russische doelen binnen bereik. Zonder al die restricties was de oorlog heel anders verlopen." Ook The Institute for the Study of War, een Amerikaanse denktank, wees er gisteren op dat ATACMS in potentie veel meer schade kunnen veroorzaken dan alleen in Koersk.
Veel systemen en kalibersHoeveel langeafstandsraketten Oekraïne nog heeft en hoeveel er geleverd kunnen worden, is niet duidelijk. De Oekraïense president Zelensky rekent zich in elk geval niet rijk. "Vandaag heeft iedereen het erover dat we toestemming krijgen nodige acties te ondernemen. Maar klappen worden niet uitgedeeld door woorden. Zulke zaken worden niet aangekondigd. De raketten zullen voor zichzelf spreken."
Bouwmeester begrijpt zijn reactie. "Het Westen schenkt Oekraïne net genoeg wapens om zijn verdediging te voeren. Leveringen hadden een gamechanger kunnen zijn. Tanks, gevechtsvliegtuigen hadden dat verschil kunnen maken, maar dan moet je grotere aantallen leveren."
Ook de vele verschillende wapensystemen die Oekraïne ontvangt maken het er niet eenvoudiger op, zegt Bouwmeester. "Het gaat om wel 600 systemen, van een enkel pistool tot een F-16. Dat betekent dat je aparte logistieke stromen, reserveonderdelen moet hebben. Die grote diversiteit, ook met kalibers, roept de vraag op hoe effectief dat is."
Druk Trump om te onderhandelenZowel Bouwmeester als Wijninga verwacht dat er met het aantreden van president Trump beweging komt in het conflict. Trump heeft gezegd dat hij de oorlog snel wil beëindigen; wat hij voor ogen heeft is vooralsnog onduidelijk, maar de verwachting is dat hij de druk zal opvoeren om aan de onderhandelingstafel te gaan zitten.
Wijninga denkt dat president Poetin gaat inzien dat het in zijn belang is de oorlog volgend jaar te beëindigen. "De Russen verliezen veel materieel en kunnen dat niet meer aanvullen. Opslagplaatsen raken leeg."
Ook Oekraïne gaat ervan uit dat er volgend jaar onderhandeld zal worden, zegt hij. "Partijen hebben zich altijd in maximalistische termen geuit, maar ze weten dat ze een plan B moeten hebben. Dat je dat niet communiceert is logisch, want dan valt plan A meteen in duigen."
Bouwmeester ziet het ook snel tot gesprekken komen. Hij bespeurt dat de motivatie afneemt. "Oekraïense militairen met wie ik recent sprak gaven dat openlijk aan."
Ook Zelensky maakt volgens hem "de geesten rijp" voor toezeggingen. "Hij weet: van de VS hoeven we straks niet meer dezelfde steun te verwachten, laat ik daar maar voorzichtig uitlatingen over doen, dan is de schok straks niet zo groot."
De ATACMS kunnen volgens Bouwmeester voorkomen dat Oekraïne komende tijd meer terrein verliest. De hoogleraar verwacht weinig beweging aan het front, dat nog altijd dwars door het land loopt.
"Dat front kan op termijn weleens de demarcatielijn worden tussen het bezette deel van Oekraïne en een vrij deel, dat de belofte krijgt van westerse veiligheidsgaranties. De vorige NAVO-baas Stoltenberg liet bij zijn afscheid in september doorschemeren dat daar binnen het bondgenootschap al anderhalf jaar over wordt gesproken."
De politie heeft vandaag in de Belgische stad Verviers in het water gezocht naar spullen die door overvallers gebruikt zijn bij de sieradenroof tijdens de kunstbeurs Tefaf in Maastricht in juni 2022.
De Belgische en de Nederlandse politie zochten samen met speciale apparatuur een rivier en het waterbekken af. Daarbij werden magneten van ongeveer 1 meter breed gebruikt.
Bij de zoekactie werkte de Nederlandse politie samen met de Belgische scheepvaartpolitie:
Afgelopen maanden heeft het onderzoeksteam de vluchtroute van de overvallers in beeld kunnen brengen. "Uit een analyse van informatie en beelden is naar voren gekomen dat de verdachten tijdens hun vlucht kort gestopt zijn op een bepaalde plek in Verviers", meldt de politie.
'Grote puzzel'"Na ruim 2 jaar zijn we al heel ver gekomen in het onderzoek", zegt de onderzoeksleider. "We hebben een groot deel van de voorbereidingen, de overval zelf, de vluchtroute, waar de verdachten hebben verbleven, welke auto's ze hebben gebruikt en waar ze zich nu vermoedelijk bevinden, in beeld."
Wel ontbreken er nog stukjes informatie. "We hopen dat we spullen terugvinden die gebruikt zijn bij de roof. Dat is dan weer een nieuw stukje dat gelegd kan worden in de grote puzzel."
Of de politie bij de zoekactie spullen heeft gevonden die bij de roof zijn gebruikt, is nog onbekend.
In mei werd nog een nieuwe verdachte gevonden. Ook vond de politie inmiddels twee diamanten terug. De bende komt uit Servië. Mogelijk bevinden de verdachten zich nog steeds daar, of in de omgeving van Belgrado.
Twee jaar geleden sloegen vermomde overvallers vitrines in met een moker en hielden het publiek op afstand met vuurwapens. Ze maakten kostbare juwelen buit ter waarde van tientallen miljoenen euro's. Vorig jaar nam de kunstbeurs extra beveiligingsmaatregelen.
Zo gingen de mannen in 2022 te werk bij de juwelenroof:
Een dag na de roof was het nog een raadsel hoe de netjes geklede mannen, gewapend met een sloophamer en waarschijnlijk vuurwapens, op klaarlichte dag de juwelen konden stelen.
"Ik heb nog nooit meegemaakt dat er met zo veel geweld op klaarlichte dag op een antiekbeurs mét publiek zo'n overval wordt gepleegd", zei kunsthistoricus Martijn Akkermans destijds. Het kon niet anders dan een uitgekiend plan zijn. "Vier heren met blazers aan en een petje op, alsof het de Peaky Blinders zijn."
De politie looft 50.000 euro uit voor de tip die leidt naar Sami Bekal Bounouare, die wordt gezocht voor betrokkenheid bij moord en pogingen daartoe. De politie heeft hem vandaag op de Nationale Opsporingslijst gezet en hij komt ook op de lijst van Interpol en de EU Most Wanted-lijst.
Bounouare zou in juni betrokken zijn geweest bij een poging om een Iraanse activist en publicist in Haarlem te liquideren. Daarvoor zijn al drie verdachten voor de rechter gekomen.
Twee mannen, uit Tunesië en Colombia, zouden gewapend bij het huis van de Iraniër zijn geweest. Een vrouw, die uit Den Bosch komt, zou betrokken zijn geweest bij de voorbereiding. Ze zou onder meer de omgeving hebben verkend. De drie zitten nog vast, hun zaak is in behandeling. Het Openbaar Ministerie hintte in de rechtbank op de mogelijkheid dat de Iraanse overheid hierin een rol speelt.
Daarnaast zou Bounouare betrokken zijn geweest bij de liquidatie van de 37-jarige Wisam Al-Abbasi in Capelle aan den IJssel in 2021. Al-Abbasi werd doodgeschoten toen hij zijn hond uitliet.
Moordaanslag SpanjeIn Spanje wordt hij verdacht van betrokkenheid bij een moordaanslag op een oud-politicus en oud-Europarlementariër vorig jaar november in Madrid. Het slachtoffer, Alejo Vidal-Quadras van de rechts-populistische Vox-partij, raakte zwaargewond door een kogel in zijn gezicht.
In deze zaak worden ook twee van de drie verdachten van de aanslagpoging in Haarlem verdacht, de vrouw en een van de mannen. Spanje heeft om hun uitlevering gevraagd.
Bounouare heeft een Marokkaans en een Spaans paspoort en woonde vanaf 2010 in Nederland. Hij woonde langere tijd in Rotterdam, maar heeft ook in Schiedam en Den Bosch gewoond. De afgelopen jaren is hij in meerdere landen gezien, onder meer in Colombia, Brazilië, Turkije, Spanje en Qatar.
Morgen besteedt het tv-programma Opsporing Verzocht aandacht aan deze zaak.
De man die is opgepakt in de Belgische coldcase-zaak rond Annie De Poortere wordt niet vervolgd voor doodslag omdat de zaak is verjaard. Dat heeft het Belgische Openbaar Ministerie bekendgemaakt. Het lichaam van de vrouw uit Vlaanderen, die in 1994 vermist raakte, werd in april toevallig gevonden in een tuin vlak bij het huis van haar ouders in Sint-Martens-Latem.
Naar aanleiding van de vondst werd haar voormalige echtgenoot Hans D. aangehouden. De 78-jarige man bekende toen dat hij haar had begraven, maar zei dat hij haar niet gedood had. Volgens hem kwam hij thuis van een voetbalwedstrijd, waar hij haar aantrof nadat ze zichzelf om het leven had gebracht.
Het Openbaar Ministerie gelooft dit verhaal niet en is ervan overtuigd dat D. zijn ex-vrouw doodde. Wel tekent het OM daarbij aan dat het vermoedelijk geen doodslag met voorbedachten rade was en daarom geen moord.
D. was de laatste persoon die de vrouw in leven had gezien. Hij vertelde in 1999 in een televisieprogramma dat hij op de dag dat zijn vrouw verdween boodschappen had gedaan en een voetbalwedstrijd had bezocht. Toen hij thuiskwam was zijn vrouw verdwenen, zei hij toen. Volgens hem was ze vertrokken omdat hij haar had willen laten opnemen in een psychiatrische kliniek, omdat de vrouw een alcoholprobleem zou hebben.
Valsheid in geschrifteEigenlijk zou D. voor vorige week voor de rechter moeten verschijnen, maar dit is niet doorgegaan. Nu blijkt dat dit niet gebeurde omdat de misdaad tien jaar geleden verjaard is, en hij dus niet vervolgd kan worden voor doodslag. De uiteindelijke beslissing om hem niet te vervolgen moet nog door de Gentse raadkamer worden genomen.
Wel wil justitie de 78-jarige vervolgen voor valsheid in geschrifte. De man liet zijn vrouw namelijk "afwezig" verklaren, waardoor hij van haar kon scheiden en de erfenis regelen. Omdat nu blijkt dat hij haar in de tuin had begraven, legde hij toen dus een valse verklaring af.
Voor die misdaad kan hij vijf tot tien jaar cel krijgen. Op 6 december beslist justitie of hij hiervoor vervolgd wordt.
Amsterdam geldt niet langer als veiligheidsrisicogebied. Burgemeester Halsema had die maatregel ingesteld in de nasleep van ongeregeldheden rond de wedstrijd van Ajax tegen Maccabi Tel Aviv.
Volgens de gemeente Amsterdam is het niet nodig om de maatregel te verlengen. De gemeente ziet geen concrete aanleidingen om het veiligheidsrisicogebied in de hele stad van kracht te houden. In een veiligheidsrisicogebied kan de politie preventief fouilleren.
Tot afgelopen donderdag was er ook een noodverordening, inclusief een demonstratieverbod, van kracht in de stad.
Volgens de gemeente Amsterdam zijn alle demonstraties die sinds donderdag hebben plaatsgevonden vreedzaam verlopen. Ook wil de stad dat de situatie weer zo snel als mogelijk naar normaal gaat.
Onrustig in de stadRond de wedstrijd van Ajax tegen Maccabi Tel Aviv op 7 november was het dagenlang onrustig in de hoofdstad. Zo misdroegen de supporters van Maccabi zich door onder meer een Palestijnse vlag van de gevel te trekken en beledigende leuzen te zingen.
In de nacht na de wedstrijd werden Israëlische supporters slachtoffers van gewelddadige hit-and-run-acties. In de dagen daarna moest de politie meermaals ingrijpen om het demonstratieverbod, wat op dat moment gold, te handhaven.
Gisteren maakte de politie bekend dat het 45 verdachten in beeld heeft voor het plegen van strafbare feiten rondom de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv op 7 november. Negen van hen, allen met de Nederlandse nationaliteit, zitten in voorlopige hechtenis. De politie verwacht dat het aantal verdachten nog gaat toenemen.
Vogelaars vermoedden het al langer, maar nu is het officieel: de dunbekwulp is uitgestorven. De vogel kwam onder meer voor in Europa, Centraal-Azië en Noord-Afrika, maar is nu echt alleen nog maar in musea te zien. Het is voor zover bekend de eerste keer dat een vogel uitsterft op het Europese vasteland.
Onderzoekers van Naturalis, de Britse vogelbescherming, de internationale organisatie Birdlife International en het Natural History Museum in Londen publiceerden vandaag een artikel in het wetenschappelijk vakblad IBIS dat de dunbekwulp (Numenius tenuirostris) is uitgestorven.
Op basis van rekenmodellen concluderen de auteurs dat de kans dat de vogel nu nog leeft verwaarloosbaar is. "Van de dunbekwulp weten we dat deze al heel lang in aantallen afnam. Er werd al in 1912 voor gewaarschuwd", zegt Pepijn Kamminga tegen het NOS Radio 1 Journaal.
Kamminga is onderzoeker en collectiebeheerder bij Naturalis in Leiden en is niet verrast door het uitsterven van de dunbekwulp. "Hij is al bijna dertig jaar niet meer gezien. Er is een model opgesteld wat meer wetenschappelijke waarde geeft aan de waarschijnlijkheid dat hij is uitgestorven." Die werd berekend op 0,994, net niet volledig dus.
De dunbekwulp is voor het laatst gezien en vastgelegd in februari 1995 in het moerasgebied Merja Zerga in Marokko. Hoe het komt dat het dier nu echt is uitgestorven, is lastig te zeggen, stelt Kamminga.
"Waar het precies aan heeft gelegen, is moeilijk te achterhalen. Het is een combinatie van factoren waarbij de leefomgeving afneemt en er veranderingen in het broedgebied zijn."
De dunbekwulp lijkt op de wulp die nog wel rondvliegt: een steltloper met een lange kromme snavel. De steltloper heeft in de afgelopen decennia veel van zijn leefgebied verloren. Er is over de dunbekwulp weinig kennis, want de vogel kwam niet veel voor. Wel is bekend dat het dier in het Middellandse Zeegebied overwinterde. Ook in Nederland zijn de dunbekwulpen vastgesteld.
Bij Naturalis hebben ze vijftien opgezette dunbekwulpen. Ze staan op een aparte plek voor recent uitgestorven dieren. "Helaas blijft dat aantal dieren groeien", zegt Kamminga. "Het gaat met heel veel diersoorten echt niet goed. De dunbekwulp is daar dus nu ook heen verhuisd."
Hoewel het nu voor het eerst is dat er in de regio Europa, Noord-Afrika en Centraal-Azië op het vasteland een vogel officieel is uitgestorven, zijn eerder al wel twee eilandvogels uitgestorven. Halverwege de 19e eeuw stierf de reuzenalk uit, de vogel die veelal in de Noord-Atlantische oceaan verbleef en overwinterde in het zuidelijke deel van de Noordzee. Een eeuw later kwam ook de Canarische scholekster op de lijst van uitgestorven dieren.
De Britse zanger Ed Sheeran zegt dat de liefdadigheidsgroep Band Aid geen toestemming heeft gevraagd voor het gebruik van zijn stem in de nieuwe versie van de kersthit Do they know it's Christmas? Was dat wel gebeurd, dan had hij geweigerd: zijn blik op het nummer zou in de afgelopen tien jaar zijn veranderd.
Het popnummer kreeg na de release in 1984 kritiek omdat het een "westerse kijk op Afrika" zou hebben en een "denigrerende toon" richting het continent. In 1989, 2004 en 2014 werd het nummer opnieuw uitgebracht. Vanwege de aanhoudende afkeuring van het lied werd in 2014 een deel van de tekst herschreven.
Aan die derde versie werkte Sheeran mee, net als popgrootheden Coldplay, Sinead O'Connor, Sam Smith, One Direction en Rita Ora. Maandag komt de Do they know it's Christmas- 2024 Ultimate Mix uit waarin stukken van de vorige versies zijn meegenomen. Daarin werd ook de stem van Sheeran gerecycled, zonder expliciete toestemming dus.
Schadelijk voor AfrikaEen zin waar kritiek op bleef was "Well tonight thank God it's them, instead of you" ("Prijs je maar gelukkig dat het hen overkomt en niet jou"). Dat werd in de versie van 2014 aangepast naar: "Well tonight we're reaching out and touching you" ("Vanavond reiken we je de hand en raken je aan").
Ondanks die herschreven tekst ging de kritiek niet liggen. De Brits-Ghanese zanger Fuse ODG weigerde in 2014 mee te werken aan de derde versie. "Ik zie hoe schadelijk een initiatief als dit nummer is voor Afrika."
Ondanks dat ODG erkent dat het nummer "sympathie opwekt en donaties binnenharkt", kan hij niet wegkijken van de "schadelijke stereotypes die de economische groei, toerisme en investeringen van Afrika in de weg staan". Die stereotypes zouden het continent biljoenen euro's kosten en de eer, trots en identiteit van Afrika schaden.
Andere kijk op het nummerSheeran schrijft op Instagram dat als Band Aid hem dit jaar om goedkeuring had gevraagd, hij "beleefd had geweigerd". "Als ik de keuze had gehad, had ik geen toestemming gegeven voor het gebruik van mijn stem." De reden hiervan is dat hij inmiddels een andere visie heeft op het nummer en ontwikkelingshulp.
"In de afgelopen tien jaar is mijn kijk op het lied veranderd na een uitleg van Fuse ODG", schrijft de zanger. "Dit is mijn persoonlijke mening. Ik hoop dat we kunnen groeien."
'Miljoenen mensen gered'Bob Geldof, die samen met Midge Ure het nummer schreef, reageerde dit weekend op kritiek na de bekendmaking van een nieuwe versie. "Dit popnummer heeft honderdduizenden, zo niet miljoenen mensen gered."
Band Aid zou dit weekend nog geld hebben gedoneerd om vluchtelingen in Sudan te helpen en meer dan 8000 kinderen in dezelfde getroffen gebieden in Ethiopië als in 1984, eten te kunnen geven. "Ik zou willen dat het anders was maar helaas. Koloniaal gedachtegoed mijn reet," aldus Geldof.
Volgens Fuse ODG is de grootste huidige inkomstenstroom van het continent de wijdverspreide diaspora en niet Band Aid of andere liefdadigheidsdoelen.
De onderhandelingen op de klimaattop in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe verlopen moeizaam. Vandaag arriveren klimaatministers van de deelnemende landen en beginnen de politieke discussies. Volgens de agenda moet er vrijdag een akkoord liggen, maar het is niet uitgesloten dat de top uitloopt. Zeker op de grote dossiers is nog weinig vooruitgang geboekt.
Het centrale thema dit jaar is geld. En dan vooral de financiële steun van rijke aan arme landen. Leningen en giften moeten arme landen in staat stellen zich te beschermen tegen klimaatverandering en hun uitstoot te verminderen. Maar wie gaat er betalen? Europese landen wijzen vooral naar Arabische landen als dwarsliggers, met name het rijke Saudi-Arabië. Zij hoeven nog niet mee te betalen aan de klimaatsteun die nu al jaarlijks 100 miljard dollar bedraagt en zouden dit graag zo houden.
De huidige betalers willen dat eerst meer landen duidelijk maken wat ze tegen klimaatverandering gaan doen, voordat het gaat over hogere bedragen. Maar voor arme en opkomende landen is het juist lastig toezeggingen te doen zolang er geen duidelijkheid is over de financiële steun.
Toch zijn er rond 'het geld' ook stapjes gezet. Zo gaf China meer informatie over de toegezegde steun en lijkt het bereid meer bij te dragen. Al is het zeer onwaarschijnlijk dat China akkoord gaat met een verplichting.
Echte aanpakDe discussies over de echte aanpak van klimaatverandering zitten intussen muurvast. Er zijn weinig signalen dat landen meer willen doen dan vorig jaar werd afgesproken in Dubai. Toen beloofden ze dat er in 2030 drie keer zoveel hernieuwbare energie wordt opgewekt.
Ook Sophie Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei, is in Bakoe. Met haar Deense ambtgenoot onderhandelt ze namens de Europese Unie. Dat gaat over een minder controversieel onderwerp: de vorming van een internationale markt voor koolstofkredieten.
Vorige week werd daarover al een gedeeltelijk akkoord bereikt. Maar het moet ook nog mogelijk worden dat landen verhandelde kredieten meetellen voor het halen van hun doelen.
Invloed Amerikaanse verkiezingenDe gevolgen van de verkiezing van Donald Trump tot Amerikaans president lijken op deze top nog niet zo groot. De Amerikaanse delegatie is nog gestuurd door de huidige president Biden en probeert de top te laten slagen.
Het is wel de verwachting dat Trump straks uit het klimaatakkoord van Parijs stapt. Dat deed hij ook in 2016, tijdens zijn vorige ambtstermijn. "Dit betekent niet het einde van onze strijd voor een schonere, veiligere planeet", benadrukte de Amerikaanse klimaatgezant John Podesta aan het begin van de top.
Dit optimisme zal niet kunnen voorkomen dat de VS waarschijnlijk veel minder gaat bijdragen aan klimaatfinanciering. Maar volgens ingewijden waren de verwachtingen al niet hooggespannen. Zelfs onder president Biden betalen de Verenigde Staten relatief weinig.
'Geschenk van God'Of er aan het einde van de top een akkoord ligt, hangt ook af van Azerbeidzjan. Het gastland van de top heeft een belangrijke rol als voorzitter, bijvoorbeeld bij het bepalen van de agenda en het in goede banen leiden van de onderhandelingen. Maar doordat Rusland andere kandidaten blokkeerde, kreeg Azerbeidzjan de top laat toegewezen en had het weinig tijd om zich voor te bereiden.
Verder had het land geen grote reputatie in de klimaatdiplomatie. In deze tweede week zullen de diplomaten moeten bewijzen dat ze resultaat kunnen boeken. Daarbij werden ze tot dusver voor de voeten gelopen door hun eigen president Alijev. In een toespraak noemde hij de olie en het gas in de Azerbeidzjaanse bodem een "geschenk van God" en schoffeerde hij Nederland en Frankrijk door ze "neokoloniaal" te noemen. Vooral Frankrijk reageerde woedend en trok de minister terug die zou onderhandelen.
Wopke Hoekstra, Eurocommissaris voor Klimaat, noemde de uitspraak "weinig behulpzaam". Azerbeidzjan zou zich in de ogen van Hoekstra moeten concentreren op klimaatverandering en meningsverschillen met individuele landen er niet bij moeten betrekken.
Klimaattoppen in oliestatenEr klonk ook meer fundamentele kritiek op de keuze voor het gastland en de omvang van de klimaattop. Het is hoog tijd om deze toppen anders op te zetten, staat in een open brief van onder meer oud-VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon. Zo zou de top alleen nog mogen worden georganiseerd door landen die serieuze plannen maken om afscheid te nemen van fossiele brandstoffen en daar ook werk van maken.
Ook zouden er meer, maar veel kleinere toppen moeten plaatsvinden, waarop echt wordt gewerkt aan oplossingen.
Zeker de laatste tien jaar groeide de klimaattop enorm, blijkt uit een inventarisatie. Dit jaar registreerden ruim 65.000 gedelegeerden zich. Vorig jaar in Dubai waren het er zelfs nog 15.000 meer. Het leeuwendeel doet niet mee aan de onderhandelingen.
Twee mannen hebben vorige maand ingebroken op het terrein van Windsor Castle, ten westen van Londen. De Britse koninklijke familie verblijft daar regelmatig.
De inbrekers stalen een pick-uptruck en een quad uit een van de bijgebouwen. Dat bevestigt de politie aan Britse media na berichtgeving van The Sun.
De gemaskerde inbrekers zouden een gestolen vrachtwagen hebben gebruikt om door een hek heen te breken. Vervolgens reden ze weg met de twee gestolen voertuigen, meldt de Britse krant. Er is nog niemand opgepakt.
Koning Charles en koningin Camilla waren tijdens de inbraak niet in het kasteel aanwezig. Prins William, prinses Catherine en hun kinderen zouden wel in hun woning op het landgoed zijn geweest, Adelaide Cottage.
KruisboogHet is niet de eerste keer dat iemand het landgoed van de koninklijke familie binnendringt. Drie jaar geleden, op eerste kerstdag 2021, wist een man met een kruisboog over het hek van Windsor Castle te klimmen. Hij was van plan om koningin Elizabeth te doden. De 21-jarige Brit kreeg daar vorig jaar negen jaar cel voor.
Koningin Elisabeth overleed in september 2022. Ze werd begraven in de koninklijke crypte in St George's Chapel in Windsor Castle.
Op een biologische kippenboerderij in Putten (Gelderland) is vogelgriep vastgesteld. Het is de eerste uitbraak in Nederland in bijna een jaar, meldt het ministerie van Landbouw.
Om verspreiding van het virus te voorkomen worden de 23.000 kippen op het bedrijf afgemaakt. Dat gebeurt door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
De dertien pluimveebedrijven die binnen drie kilometer van het besmette bedrijf liggen worden extra goed in de gaten gehouden. Verder geldt er voor de wijde omgeving een vervoersverbod en een ophokplicht.
"Dat dit vroeg of laat zou gebeuren, wisten we, maar het blijft ingrijpend", aldus landbouwminister Wiersma. Ze spreekt van een zware klap voor de pluimveehouder.
Geen landelijke ophokplichtDe laatste besmetting op een pluimveebedrijf was op 1 december vorig jaar, eveneens in Putten. Destijds werden er 110.000 dieren afgemaakt. Afgelopen zomer werd het virus nog vastgesteld in Bad Bentheim, net over de grens in Duitsland.
Er is op dit moment geen reden voor een landelijke ophokplicht, zegt het ministerie. Een jaar geleden gebeurde dat wel, nadat de ziekte was opgedoken op een zorgboerderij. De maatregel werd in april in heel het land ingetrokken.
7 miljoen dierenDe huidige variant van de vogelgriep ontstond in de jaren 90 op een pluimveebedrijf in China en kwam via wilde vogels naar Europa. Vanaf 2021 was er in het Europese continent een flinke toename van het aantal uitbraken. Daardoor moesten alleen al in Nederland zo'n 7 miljoen dieren worden gedood.
De afgelopen jaren is het virus ook opgedoken bij andere boerderijdieren, zoals koeien. Daarnaast zijn er besmettingen vastgesteld bij onder meer vossen, pinguïns en tijgers. Vorige maand was er het nieuws dat in dierentuinen in Vietnam bijna vijftig tijgers en drie leeuwen een besmetting niet hadden overleefd.
Het virus verspreidt zich door direct contact, door de lucht of via bijvoorbeeld vogelpoep. Roofvogels en -dieren kunnen besmet raken als ze vogels eten die ziek zijn of dood zijn gegaan aan vogelgriep. Een besmetting bij mensen komt maar weinig voor en verloopt meestal mild, meldt het RIVM.
In Finland begon deze zomer een kleinschalige vaccinatiecampagne tegen de vogelgriep. Het land had voor 10.000 mensen vaccins ingekocht. Het middel werd aangeboden aan mensen die veel in aanraking komen met dieren.
We maakten twee jaar geleden deze uitlegvideo over vogelgriep:
Binnen de Europese Unie is niet eensgezind gereageerd op de berichten dat de VS toestemming gaat geven aan Oekraïne om Amerikaanse langeafstandsraketten in te zetten in Rusland. Een reeks landen, waaronder Nederland, reageert positief. Maar de Hongaarse en Slowaakse regering zijn uiterst kritisch.
Het nieuws is nog niet bevestigd door de regering-Biden, maar alles wijst erop dat de president zijn bondgenoot groen licht geeft voor raketaanvallen ver over de Russische grens. Gisteren werd het nieuws door Amerikaanse media al gemeld op basis van hooggeplaatste functionarissen.
Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zegt dat Nederland er al langer voor pleit dat Oekraïne de geleverde wapens op Russisch grondgebied mag gebruiken. "Dat is tenslotte het grondgebied van de agressor."
Wel baalt hij ervan dat het nieuws uitgelekt is. "Liever had ik gehad dat het een verrassingseffect voor de Russen was geweest", zei hij voor aanvang van een vergadering met collega's uit de EU in Brussel.
'Belangrijk besluit'Ook vanuit Frankrijk en Duitsland klinken positieve geluiden. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Baerbock noemt het een belangrijk besluit. Ze benadrukt daarbij dat het geen verandering van strategie is, "maar een intensivering van wat we al deden".
Frankrijk, dat ook langeafstandsraketten heeft geleverd aan Oekraïne, zei dat ook daar de optie op tafel ligt om toestemming te geven om deze raketten in Rusland in te zetten.
Rusland spreekt van escalatieHet Kremlin op zijn beurt vindt dat de VS olie op het vuur gooit als Oekraïne daadwerkelijk Amerikaanse langeafstandsraketten op het land mag afvuren en noemt het een nieuwe ontwikkeling in de oorlog. In een verklaring zegt Rusland dat het niet alleen Oekraïne verantwoordelijk houdt voor het afvuren van de raketten, maar ook de landen die de wapens geleverd hebben.
Uit Boedapest klinkt vergelijkbare taal. Volgens de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Szijjarto is het "onwaarschijnlijk gevaarlijk" om Oekraïne toestemming te geven deze wapens van NAVO-landen in Rusland in te zetten. EU- en NAVO-lidstaat Hongarije stelt zich op als bondgenoot van Rusland, tot ergernis van een groot deel van de EU.
Hongarije krijgt zoals verwacht bijval vanuit Slowakije. Premier Fico, die bekendstaat als tegenstander van militaire hulp aan Oekraïne, spreekt eveneens van een "ongekende escalatie van de spanningen". Hij vindt dat deze stap van de VS de kans op vredesonderhandelingen verkleint.
'Dit is een antwoord'Maar minister Veldkamp is niet bang voor escalatie van de oorlog. "Dit is een antwoord op de aanwezigheid van Noord-Koreaanse troepen aan Russische zijde", zegt hij, verwijzend naar de door de NAVO en VS gemelde inzet van Noord-Koreaanse militairen door het Russische leger.
Volgens Veldkamp is de inzet van langeafstandsraketten door Oekraïne "volkenrechtelijk volstrekt toegestaan". Hij verwijst daarbij naar artikel 51 van het VN-handvest. "Voor een land dat zich verdedigt, is het geoorloofd om ook wapens in te zetten op het grondgebied van de agressor. En dat is Rusland in dit geval."
De Europese plasticproductie zakt verder weg. Voor het eerst daalt ook de fabricage van gerecycled plastic, blijkt uit cijfers van de Europese brancheclub Plastic Europe.
De branche vreest dat door de daling de verduurzaming in gevaar komt. Europa is wereldwijd groot in gerecycled plastic en plastic gemaakt van biobrandstoffen. Er leeft nu de angst dat de EU meer plastic gemaakt van fossiele stoffen zal gaan importeren. En dat daardoor de transformatie naar een duurzamer plasticsysteem in gevaar komt.
"De harde waarheid is dat we al zien dat Europese fabrieken gesloten worden", zegt Marco ten Bruggencate, voorzitter van Plastic Europe. Ook in Nederland gingen afgelopen tijd verschillende recyclers failliet. Ten Bruggencate hoopt daarom op hulp vanuit de Europese overheid. "De tijd voor gedurfde actie is nu."
Plastic uit AziëWereldwijd gezien komt ruim de helft van al het plastic uit China en de rest van Azië. Het aandeel Europees plastic neemt al jaren af. De Europese Unie produceerde in 2023 nog 12 procent van het geheel. Maar in gerecycled plastic en bio-plastic is de EU veel groter. Daarin neemt het zo'n vijfde tot een kwart van het geheel in.
De angst is dat goedkoper plastic uit Azië en de Verenigde Staten niet aan de gewenste duurzame standaarden van de EU voldoen, maar wel het Europese plastic zal wegconcureren.
Wie naar de cijfers kijkt ziet dat de mondiale toename van duurzamer plastic afgelopen jaar is afgeremd, maar niet is gestopt. Ook in 2023 was het aandeel gerecycled en bioplastic wereldwijd weer iets groter dan het jaar ervoor. Het gaat inmiddels om 9,6 procent van het geheel.
