Aggregator

De Amerikaanse staat Hawaï heeft een schikking getroffen van 4 miljard dollar (3,66 miljard euro) met slachtoffers en nabestaanden van de natuurbranden van vorig jaar die via de rechtbank een schadevergoeding eisten. Dat meldt de gouverneur van het eiland, Josh Green.

Onder meer elektriciteitsbedrijf Hawaii Electric was aansprakelijk gesteld voor de natuurbranden die ontstonden en aan meer dan honderd mensen het leven hebben gekost.

Vuur kon zich snel verspreiden

Op 8 augustus is het precies een jaar geleden dat de verwoestende natuurbranden uitbraken op het eiland Maui. Orkaan Dora raasde zo'n 800 kilometer ten zuiden van Hawaï. Door de harde wind waaiden tientallen stroompalen om. Hawaii Electric zou hebben verzuimd om de stroom uit te schakelen toen er sprake zou zijn van de zeer harde wind.

Ook wist het bedrijf dat de struiken en grassen onder de palen in brand konden vliegen en het vuur zich door de droogte extreem snel zou verspreiden. De natuurbranden legden de historische plaats Lahaina van 13.000 inwoners bijna volledig in de as. In totaal kwamen meer dan honderd mensen om het leven.

In totaal zijn er meer dan 600 rechtszaken aangespannen naar aanleiding van de natuurbranden. Onder meer ook tegen de staat Hawaï en de gemeente Maui.

Inwoners van Hawaï vertelden na de branden hoe zij slechts minuten hadden om te vluchten:

De overeenkomst tussen de partijen moet nog officieel worden vastgelegd. Gouverneur Green zegt in een verklaring dat er nu een principeakkoord is bereikt en dat de partijen de definitieve schikkingsovereenkomst naar verwachting snel zullen tekenen.

Hij hoopt de overeenkomst te kunnen teken voor 8 augustus, de dag dat de natuurbranden worden herdacht. Daarna moeten de uitbetalingen volgen.

Het lijkt er sterk op dat de AI-modellen van OpenAI en Midjourney om afbeeldingen te genereren zonder toestemming zijn getraind met beelden van Nederlandse makers. Dat blijkt uit onderzoek van de NOS en wordt bevestigd door vier experts. Daarmee hebben de techbedrijven mogelijk inbreuk gemaakt op het auteursrecht.

OpenAI wilde niet inhoudelijk reageren op het onderzoek, maar verwees onder meer naar de mogelijkheid voor beeldmakers om bezwaar te maken. Midjourney heeft niet gereageerd op onze vragen.

Gele jurk

Voor het onderzoek vroegen we de AI-modellen afbeeldingen te genereren in de stijl van verschillende bekende Nederlandse beeldmakers, onder wie Erwin Olaf, Eddy van Wessel en Dick Bruna. Daarbij vroegen we enkel om de stijl na te bootsen, zonder verdere aanwijzingen.

Daarbij kwamen telkens karakteristieke eigenschappen van bekende werken naar voren. Zo genereerden de AI-modellen afbeeldingen van vrouwen in een gele jurk, net zoals in een fotoserie van Erwin Olaf.

In het geval van Eddy van Wessel ontstonden er zwart-witafbeeldingen van oorlogsgebieden, scènes waar de fotograaf om bekendstaat. Ook werden afbeeldingen van Nijntje gegenereerd toen we om een afbeelding in de stijl van Dick Bruna vroegen. De rechthebbenden van Bruna geven geen toestemming om die afbeeldingen in dit artikel te gebruiken.

Opvallend is dat het maken van afbeeldingen in de stijl van bepaalde artiesten met DALL-E van OpenAI (het bedrijf achter ChatGPT) soms wordt geweigerd, omdat het in strijd is met hun voorwaarden. Door het opnieuw te proberen in een ander tabblad lukt het echter vaak alsnog.

De NOS legde de resultaten voor aan vier experts op het gebied van AI: Evangelos Kanoulas en Efstratios Gavves van de Universiteit van Amsterdam, Olya Kudina van de TU Delft en Noelle Cicilia van Brush AI. Zij zeggen allemaal dat hoewel het niet met 100 procent zekerheid te zeggen is, het er zeer sterk op lijkt dat de AI-modellen zijn getraind op de Nederlandse werken.

"Het gaat hier om een heel generieke omschrijving", zegt Kanoulas van de UvA. "Toch zijn de AI-modellen in staat om alleen op basis van iemands naam een associatie te maken met bijvoorbeeld een gele jurk."

Cicilia benadrukt dat een AI-model niet zelf creatief is. "Generatieve AI-modellen proberen slechts de data waarop ze zijn getraind zo goed mogelijk na te bootsen of te reproduceren."

"Als werken beschermd zijn, wordt een schending van het auteursrecht over het algemeen vrij snel aangenomen als iemand ermee aan de haal gaat", zegt Mirjam Elferink, advocaat intellectueel eigendomsrecht bij Elferink & Kortier.

Maar er is een uitzondering voor het verzamelen van openbare gegevens, legt Elferink uit. Deze uitzondering geldt bijvoorbeeld voor wetenschappelijke instellingen. Maar ook commerciële partijen kunnen hiervan gebruikmaken zolang rechthebbenden geen expliciet bezwaar hebben gemaakt: de zogeheten opt-out.

Voor de werken van Dick Bruna en Eddy van Wessel is er gebruikgemaakt van zo'n opt-out, waardoor mogelijk sprake is van een schending van het auteursrecht. Bij Erwin Olaf is dat niet het geval, zegt Shirley den Hartog, die nu zijn werk beheert: "We hebben voor zijn overlijden besproken dat het juist heel mooi zou zijn als mensen over de hele wereld met zijn werk bezig blijven."

Niet op de hoogte

"Het is goed om te weten dat de uitzondering op het auteursrecht in de wet is gekomen voordat deze AI-tools publiekelijk toegankelijk werden", zegt advocaat Elferink. Dat leidt volgens haar nu tot onduidelijkheid over de toepassing ervan op het trainen van AI-modellen.

"Het jammere is dat er in Nederland vooralsnog geen rechtszaken over dit onderwerp zijn geweest, waardoor de rechter zich nog niet over dit vraagstuk heeft kunnen uitspreken." In de Verenigde Staten lopen meerdere rechtszaken hierover tegen zowel OpenAI als Midjourney. Er zijn nog geen uitspraken.

Hanneke Holthuis, jurist bij beeldrechtenorganisatie Pictoright, vertelt dat veel beeldmakers niet bekend zijn met deze "kronkel van het auteursrecht". Niemand hield er volgens haar rekening mee dat opeens AI-modellen getraind zouden worden met publiekelijk beschikbare werken: "Je kan niet verwachten dat iemand een voorbehoud maakt voor iets wat op dat moment nog niet bestaat."

Opt-out

De Europese AI-wet, die sinds deze maand van kracht is, lijkt aan te sluiten bij de opt-outsystematiek. Beeldmakers moeten aangeven dat ze hun opt-outrecht willen gebruiken, techbedrijven moeten vervolgens transparant zijn over hoe modellen zijn getraind en kunnen aantonen dat ze geen inbreuk maken op auteursrecht.

Het probleem met opt-out is dat deze eigenlijk moet worden toegepast voordat AI getraind wordt met het werk, zegt Holthuis. "Eenmaal getraind, is het voor een AI-systeem moeilijk om specifieke data te 'ontleren'. Dit betekent dat werken die niet onder een opt-out zijn gepubliceerd voordat de AI werd getraind, mogelijk onomkeerbaar zijn gebruikt." Nederlandse beeldmakers kunnen op optoutnow.ai aangeven dat ze hun opt-outrecht willen gebruiken.

Goedemorgen! In Amsterdam varen tachtig boten mee in de Canal Parade en in Sneek beginnen de zeilwedstrijden tijdens de Sneekweek.

Eerst het weer: later in de ochtend ontstaan in de oostelijke helft van het land buien, mogelijk met een enkele klap onweer. In de middag en avond kan ook elders een bui vallen. De temperatuur ligt tussen de 22 en 24 graden. De wind is met kracht 2 tot 4 zwak tot matig en komt uit het westen.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

In het Verenigd Koninkrijk zijn vrijdag opnieuw rellen uitgebroken in de nasleep van de steekpartij in Southport. In de stad Sunderland in het noordoosten van het land raakten betogers slaags met de politie. Drie agenten raakten gewond en moesten naar het ziekenhuis, acht betogers zijn gearresteerd.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

De Nederlandse BMX'ster Manon Veenstra heeft verrassend zilver gewonnen op de Olympische Spelen. In Parijs moest ze alleen de Australische favoriet Saya Sakakibara voor zich dulden. Laura Smulders, die in 2012 in Londen brons pakte, eindigde als vierde.

Fijne dag!

Bij een uitslaande brand in een woning van een zorginstelling in het Zeeuwse Arnemuiden is vannacht een 52-jarige vrouw om het leven gekomen.

In de instelling waren vannacht negen mensen aanwezig: acht bewoners en een medewerker die nachtdienst had. Een bewoonster overleed door de brand, drie mensen raakten zodanig gewond dat ze naar het ziekenhuis moesten. Vijf mensen konden ter plekke worden nagekeken door ambulancemedewerkers. Zij werden opgevangen in de buurt.

De brandweer rukte tegen 03.45 uur uit voor de brand aan het Bultengat in Arnemuiden. De brand woedde volgens een woordvoerder van de veiligheidsregio in de garage van een twee-onder-een-kapwoning waarin de cliënten van de zorginstelling wonen, en veroorzaakte korte tijd veel rook. Rond 04.30 uur meldde de brandweer dat het vuur was gedoofd.

De brand is vermoedelijk veroorzaakt door een storing in een koelkast. Dat laat de politie weten na onderzoek. "Er is in ieder geval geen sprake van een misdrijf", aldus de politie.

De buurt is geschrokken door de brand. "Het grijpt wel in hier in de buurt, ja", zegt buurman Jo Kodde tegen Omroep Zeeland. "Ik zag veel rook. En hier ook vlammen in het zijgebouw", zegt hij terwijl hij naar de zwartgeblakerde garage van de woning kijkt.

Burgemeester Marcel Fränzel van Middelburg laat in een korte verklaring weten mee te leven. "Mijn gedachten gaan uit naar de nabestaanden van het slachtoffer, de cliënten die gewond zijn geraakt en alle overige betrokken." De gemeente houdt maandagavond een bijeenkomst voor bewoners van Arnemuiden.

Het weekend van Kamala Harris staat in het teken van een belangrijke keuze. De Democratische presidentskandidaat hakt de knoop door over haar running mate: wie wordt vicepresident als zij president wordt? Het antwoord wordt waarschijnlijk dinsdag gepresenteerd, heeft Harris' campagne al laten doorschemeren.

Gewoonlijk heeft een kandidaat maanden om zich op deze keuze voor te bereiden, nu moest het in enkele weken gebeuren. Harris heeft volgens insiders daarom haar selectie teruggebracht naar vijf mannen - want ja, het zijn allemaal mannen - die ze dit weekend zal spreken. Drie van hen worden door Amerika-watchers als kansrijk gezien.

Josh Shapiro

Een van de grootste kanshebbers is de 51-jarige Josh Shapiro, sinds 2022 gouverneur van Pennsylvania, een cruciale swing state die in 2020 door Democraat Biden werd gewonnen. Sinds zijn aantreden scoort hij hoog in populariteit, onder meer door zijn snelle optreden toen vorig jaar een belangrijke verkeersbrug instortte.

Zijn populariteit kan Harris helpen om enkele noordoostelijke staten te veroveren, maar in de rest van de VS is Shapiro vrij onbekend. Voor het affiche zou Shapiro wel een interessante keuze zijn: als Harris wint, krijgen de Verenigde Staten niet alleen hun eerste vrouwelijke president, maar ook de eerste Joodse vicepresident.

Wel zou een keuze voor Shapiro tot verdeeldheid kunnen leiden binnen de Democraten. De gouverneur is uitgesproken in zijn steun voor Israël en reageerde fel op studentenprotesten voor Gaza. Dit levert hem kritiek op van de linkerflank van de partij. Ook bestaat het risico dat belangrijke kiezersgroepen, zoals jongeren of islamitische Amerikanen, hem dit kwalijk nemen.

Mark Kelly

Een bekendere naam voor veel Amerikanen is Mark Kelly. De 60-jarige senator uit Arizona is de oudste kanshebber, maar wel degene met de minste politieke ervaring: daarvoor was hij gevechtspiloot en astronaut.

Kelly profileert zich sterk op een belangrijk thema voor de Democraten: wapenwetten. Zijn vrouw, voormalig politicus Gabby Giffords, werd in 2011 bij een moordaanslag in haar hoofd geraakt. Zij en twaalf anderen overleefden het, maar zes mensen kwamen om het leven. Sindsdien is Kelly een voorvechter van strengere wapenrestricties.

Op andere gebieden heeft hij meer raakvlakken met de Republikeinen. Zo is hij, als senator van grensstaat Arizona, relatief streng op immigratie vanuit Mexico. In het verleden was hij kritisch op het beleid van president Biden, dat hij te soft vond. Met die standpunten kan hij twijfelende Republikeinen aantrekken, wat Harris ook in swing state Arizona een boost kan geven.

Andy Beshear

De jongste kandidaat op de shortlist, de 46-jarige Andy Beshear, komt wederom uit een staat die beide kanten op kan vallen. Hij is gouverneur van Kentucky, de staat waar ook Donald Trumps running mate J.D. Vance opgroeide. In 2020 werd die staat overtuigend gewonnen door Trump.

De vergelijking met Vance wordt vaak gemaakt, niet in de laatste plaats door Beshear zelf: hij noemt Vance een "nepperd" en heeft kritiek op hoe die de regio beschreef in zijn boek Hillbilly Elegy: "Hij noemde mijn volk lui. Dit zijn de mijnwerkers die dit land hebben opgebouwd."

In de regio kan Beshear stemmen trekken, maar ook hij is op landelijk niveau onbekend. Toch kan hij zichzelf profileren op een aantal belangrijke beleidspunten voor Democraten: als gouverneur maakte hij zich hard voor het recht op abortus, de rechten van transgenders en openbaar onderwijs.

Bekendheden

Uit meerdere peilingen komt naar voren dat deze kandidaten bij het grote publiek vrijwel onbekend zijn. Op Harris' lijstje zouden ook nog twee bekendere partijprominenten staan: oudgediende en gouverneur van Minnesota Tim Walz en transportminister Pete Buttigieg.

Maar hun bekendheid maakt hen niet per se geliefd. Buttigieg reageerde de afgelopen jaren traag op meerdere crises in de infrastructuur. Walz voerde relatief strenge covidmaatregelen in en zette de reservestrijdkrachten in tegen demonstranten na de geruchtmakende dood van de Afro-Amerikaanse arrestant George Floyd in Minneapolis in 2020.

In meerdere peilingen is geen van de bovengenoemde kandidaten een overduidelijke stemmentrekker, voornamelijk doordat ze zo weinig bekend zijn. Dat is niet per se negatief: de meeste Amerikanen zullen de running mate pas leren kennen tijdens de campagne. Dat zal al direct gebeuren: Harris neemt haar running mate vanaf dinsdag mee op tournee langs vijf cruciale staten.

De Amerikaanse minister van Defensie Austin heeft de deal die was gesloten met drie mannen die worden verdacht van het beramen van de aanslagen van 11 september 2001 in de VS weer ingetrokken. Dat heeft het Pentagon bekendgemaakt in een memo aan de toezichthouder van de militaire commissie van Guantánamo Bay.

Twee dagen geleden werd bekend dat het veronderstelde brein achter de aanslagen, Khalid Sheikh Mohammed, schuld zou gaan bekennen in ruil voor een levenslange gevangenisstraf. Ook twee handlangers van Mohammed sloten die deal. Daarmee zouden zij berechting in de gevangenis van de VS op Cuba met de doodstraf als mogelijke uitkomst kunnen ontlopen.

De toezichthouder van de militaire commissie tekende de deal met het drietal, maar defensieminister Austin ontneemt haar die bevoegdheid en trekt de overeenkomst nu in. "Vanwege de belangen zou de verantwoordelijkheid voor een dergelijke beslissing bij mij moeten liggen", schrijft Austin in de memo. Dat betekent dat de doodstraf weer terug op tafel is in de zaak.

Kritiek nabestaanden

Nadat de deal tussen de verdachten was getekend, werden de nabestaanden van de bijna 3000 slachtoffers van de aanslagen per brief op de hoogte gesteld. Sommige families van de slachtoffers hadden flinke kritiek op de deal en de voorwaarden, die overigens niet openbaar zijn gemaakt.

Wat gebeurde er op 11 september 2001? Bekijk een terugblik:

Khalid Sheikh Mohammed wordt door de VS beschouwd als de architect van de aanslagen in 2001. Hij werd in 2003 in Pakistan opgepakt. Vervolgens verbleef hij drie jaar in geheime CIA-gevangenissen in diverse landen, waar hij veelvuldig werd gemarteld.

Om deze reden sleept de zaak tegen Mohammed en andere terreurverdachten al jaren. Er lopen al ruim tien jaar juridische procedures over de vraag hoe rechtmatig of betrouwbaar het verkregen bewijs tegen hen is als gevolg van de martelpraktijken.

In Engeland zijn afgelopen nacht opnieuw rellen uitgebroken in de nasleep van de steekpartij in Southport. In de stad Sunderland, aan de noordoostkust, raakten betogers slaags met de politie. In het centrum van de stad werden auto's vernield en in brand gestoken. Ook een politiebureau moest het ontgelden.

Drie agenten raakten gewond en moesten naar het ziekenhuis, acht betogers zijn gearresteerd. Volgens de BBC scandeerden de relschoppers anti-islamleuzen. Ook betuigden zij hun steun aan Tommy Robinson, de oprichter van de English Defence League, een extreemrechtse beweging die zich tegen immigratie, multiculturalisme en de islam keert.

Desinformatie

De rellen in Sunderland volgen op rellen in Southport en Londen eerder deze week. Maandag stak een 17-jarige jongen drie jonge kinderen dood in de Engelse plaats Southport. Bij die steekpartij raakten ook acht andere kinderen en twee volwassenen gewond.

Nadien werd op sociale media veel gespeculeerd en desinformatie verspreid over de dader. Er gingen geruchten rond dat de dader een islamitische asielzoeker was. Hoewel de politie dit tegensprak en niet uitgaat van een terroristische daad, was het kwaad al geschied.

De geruchtenmolen bracht een menigte op de been die het een dag later gemunt had op een moskee in Southport. Bij de aanval op de moskee raakten tientallen agenten gewond. Woensdag ging het mis in Londen toen duizenden mensen zich hadden verzameld bij de ambtswoning van premier Starmer.

De politie in het Verenigd Koninkrijk bereidt zich ondertussen landelijk voor op tientallen geplande extreemrechtse demonstraties dit weekend. De 17-jarige verdachte van de mesaanval in Southport zit vast en is inmiddels voorgeleid. Bij hoge uitzondering is de naam van de jongen vrijgegeven.

Vanwege de onrust is het volgens de rechter in het algemeen belang dat zijn naam, Axel Rudakubana, toch wordt genoemd. Ook speelde mee dat de verdachte volgende week woensdag 18 wordt.

Rudakubana moet op 25 oktober weer voor de rechtbank van Liverpool verschijnen. De start van het proces, dat zes weken zal duren, staat gepland voor 20 januari 2025.

Met de arrestatie van parlementslid Akeem Arrindell en drie anderen vanwege het kopen van stemmen wordt Sint-Maarten opnieuw opgeschrikt door onregelmatigheden in de aanloop naar de verkiezingen van 19 augustus. Het Openbaar Ministerie in Philipsburg verdenkt de UP-politicus ervan dat hij bij de vorige verkiezingen, op 11 januari van dit jaar, stemmen heeft gekocht.

De arrestatie is het nieuwste incident in een reeks die raakt aan de integriteit van de parlementaire democratie op het eiland. De uitslag van de verkiezingen in januari bleek al een voorbode van instabiliteit.

Elf regeringen

In het vijftien zetels tellende parlement is een meerderheid van acht stemmen voldoende om te regeren. Vier partijen met elk twee zetels formeerden een kabinet onder leiding van Luc Mercelina. Deze chirurg debuteerde in 2018 in de politiek en werd in mei na de nodige perikelen premier.

Lang duurde dat niet. Zeventien dagen na de installatie van zijn regering trok Statenlid Kevin Maingrette van regeringspartij NOW zijn steun aan Mercelina in om samen met de oppositie, die met hem weer een meerderheid kreeg, een gooi naar de macht te doen.

Dit zogenaamde ship jumping is een veel voorkomend verschijnsel in de politiek op Sint Maarten. Mercelina deed hetzelfde in 2019, waardoor het tweede kabinet van Marlin-Romeo viel. Op het eiland zijn al elf regeringen geweest sinds 2010, toen het uit de Nederlandse Antillen stapte en autonoom werd binnen het Koninkrijk.

Moordaanslag

Maar het plannetje van Maingrette is mislukt, want Mercelina stak er een stokje voor. De premier ging naar de gouverneur om het parlement te laten ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te schrijven, verkiezingen die dus 19 augustus gehouden worden.

Maingrette had door dat hij met onhandig gemanoeuvreer politiek tussen wal en schip raakte en betuigde spijt aan de premier. Hij wilde zijn zetel weer innemen, maar de premier had er geen boodschap aan. Sterker nog: het Openbaar Ministerie deed huiszoeking bij Maingrette omdat er aanwijzingen waren dat hij omgekocht was om de regering omver te werpen.

Amper vier dagen later volgde er een moordaanslag op politicus Oliver Arrindell, waarbij hij, een partijgenoot en zijn dochter gewond raakten en zijn vrouw Sabine gedood werd. Arrindell wist in de ambulance al te vertellen dat het om een politieke aanslag ging, de schutter zou het op hem hebben gemunt.

Maar daags na de aanslag hield Mercelina een toespraak, waarin hij verklaarde dat er geen aanwijzingen waren dat het om een politiek gemotiveerde aanslag op Arrindell ging.

Anonieme tiplijn

De toespraak werd door lokale media gezien als een poging om de gemoederen op Sint Maarten te bedaren, maar een week later kwam premier Mercelina met een verbod op politieke bijeenkomsten tot aan de verkiezingen met een beroep op de veiligheid.

Alle oppositiepartijen in het parlement eisten tekst en uitleg en vroegen zich af wat Mercelina wist, wat zij niet wisten. Nog geen dag later haalde de premier bakzeil en gaf zijn minister van Justitie opdracht het verbod weer in te trekken. Uitleg over de kennelijke misstap werd niet gegeven.

Het onderzoek naar stemmen kopen loopt nog. De politie, die de komende weken wordt bijgestaan door Nederlandse en Curaçaose militairen, roept burgers op om politiek strafbare feiten te melden via een speciale anonieme tiplijn.

Arrindell is inmiddels wel weer op vrije voeten, maar blijft wel verdachte.

Zeehondencentrum Pieterburen trekt sinds gisteren veel belangstelling in Japan. Nadat een Japans account op X een livestream van de zeehondenopvang deelde, is de live-uitzending door miljoenen mensen bekeken. Sindsdien stromen ook de donaties binnen.

Op de livestream is een van de baden in het centrum te zien, waar momenteel elf jonge zeehonden rondzwemmen. De dieren zitten daar om aan te sterken zodat ze later weer naar zee kunnen.

Het zeehondencentrum ontdekte gisteren dat de live-uitzending op YouTube opeens honderden bezoekers meer dan normaal trok. "Het was op zich al apart dat het er driehonderd zijn, want doorgaans zijn er op een dag tussen de dertig en honderd kijkers op de livestream", vertelt Marco Boshoven van het zeehondencentrum aan RTV Noord.

Livestream massaal gedeeld

Volgens Boshoven werd eerst gedacht aan een Ddos-aanval, maar al snel werd duidelijk dat de livestream door opvallend veel kijkers uit Japan werd gevolgd. Hoe zij op de live-uitzending waren gestuit, was niet meteen duidelijk. "We hebben wat vragen van die mensen kunnen vertalen en zo zijn we erachter gekomen waar ze het over hadden", zegt Boshoven.

Alle aandacht bleek te komen door een Japans account op X, dat gisteren de livestream met zijn volgers deelde. Dat bericht ging vervolgens viraal. "Het bericht is meer dan 30.000 keer gedeeld en het heeft inmiddels veertien miljoen mensen bereikt", zegt Boshoven.

Sindsdien kan de live-uitzending rekenen op duizenden Japanse kijkers. Ook de zeehonden hebben in korte tijd een grote fanbase opgebouwd. In de livestream bespreken de kijkers hun favoriete zeehond en online worden foto's, memes en tekeningen van de jonge dieren gedeeld.

De livestream wordt sinds gisteren massaal door kijkers uit Japan gevolgd:

Het zeehondencentrum is sindsdien druk met alle aandacht. Zo is de livestream voorzien van informatie in het Japans, en proberen medewerkers vragen van kijkers te beantwoorden. Een vertaalprogramma biedt daarbij uitkomst, zegt Boshoven.

Niet alleen vinden veel kijkers de zeehonden schattig, er is volgens Bosman nog een andere reden waarom er uit Japan zo veel interesse is. Hij legt uit dat als een theeblaadje rechtop in thee drijft, dat door Japanners wordt beschouwd als een symbool voor geluk. "Als een zeehond in het water hangt met zijn kopje recht omhoog, dan lijkt dat op een theeblaadje in een kop thee."

Tegenvallende bezoekersaantallen

De onverwachte belangstelling levert niet alleen miljoenen views op, volgens Boshoven wordt ook massaal gedoneerd. "We zitten ongeveer op de helft van wat wij normaal gesproken in een maand binnenkrijgen. Dat hebben we nu in vierentwintig uur voor elkaar gekregen", zegt hij.

Het extra geld is meer dan welkom. "De realiteit gebiedt ons te zeggen dat het voor ons een moeilijk jaar is. We hebben dat geld gewoon heel hard nodig."

Dat heeft volgens hem alles te maken met tegenvallende bezoekersaantallen: "De zomer werkt niet echt mee. Nederland verlaat massaal het land om naar de zon te gaan. En dat merken wij natuurlijk."

Maar voorlopig lijkt de belangstelling onder Japanse kijkers aan te houden. Ook de Japanse X-gebruiker die de livestream deelde, zegt op X blij te zijn met alle aandacht die het zeehondencentrum sindsdien krijgt. "Ik ben blij dat zoveel mensen hebben gedoneerd. Het is niet alleen voor de pups die er nu zijn, maar ook voor de zeehonden die in de toekomst gered zullen worden."

De organisator van de uit de hand gelopen betogingen in Suriname vorig jaar hoeft niet terug de cel in. Stephano Biervliet, ook bekend als Pakkitow, werd veroordeeld tot 400 dagen celstraf, waarvan 391 voorwaardelijk. Hij hoeft niet terug de cel in omdat hij al anderhalve week in voorarrest heeft gezeten.

De kantonrechter veroordeelde hem voor opruiing en poging tot zware mishandeling. Van poging tot doodslag werd hij vrijgesproken.

De 31-jarige activist was zelf niet bij de uitspraak aanwezig. Zijn advocaat, Benito Pick, is het niet eens met het vonnis en stuurt aan op een hoger beroep. Hij vindt dat er geen bewijs tegen Biervliet is geleverd.

Plunderingen

Biervliet was in februari 2023 de organisator van een protest tegen de overheid. In Suriname was veel onvrede over de economische situatie en de inflatie. Daarnaast waren de demonstranten boos over de gang van zaken bij politieke benoemingen. Zo zette president Santokhi familieleden op belangrijke functies.

Het vreedzaam bedoelde protest liep uit op de vernieling van het parlement, maar ook op brandstichtingen, plunderingen en diefstallen in Paramaribo. Biervliet zei dat hij niets met de ongeregeldheden te maken had. Volgens hem heeft een bepaalde groep demonstraten het protest uit de hand laten lopen. Maar de rechter oordeelde vandaag dat Biervliet daar wel een rol in had.

Niet zo opgevoed

Na anderhalve week werd hij vrijgelaten. "Er was aangegeven dat ik moordpogingen had gedaan, diefstal, plunderingen, brandstichtingen. Mevrouw, van waar ik kom, ben ik niet zo opgevoed hoor", zei hij toen tegen NOS-correspondent Nina Jurna. Ook beloofde hij dat hij zou blijven strijden voor een betere economische situatie. Vorig jaar zomer sprak hij met Surinamers in Nederland over de crisis in zijn thuisland.

De bestuurder van de wagen waar Biervliet tijdens het protest op meereed, medeverdachte Ashwin Ramharak, werd veroordeeld tot 180 dagen cel, waarvan 156 dagen voorwaardelijk. Ook hij hoeft niet terug naar de gevangenis.

Game Informer, het langstlopende Amerikaanse gamingmagazine, stopt na 33 jaar. Moederbedrijf GameStop heeft vrijdag het hele team ontslagen, inclusief het team achter de site, de podcastredactie en de videoredactie.

Het Amerikaanse ministerie van Justitie en de Amerikaanse mededingingsautoriteit, de Federal Trade Commission, hebben een rechtszaak aangespannen tegen TikTok en het moederbedrijf ByteDance omdat ze de privacy van kinderen niet voldoende hebben beschermd.

De socialemedia-app heeft daarmee een wet overtreden die het verzamelen, gebruiken of openbaar maken van persoonlijke informatie van kinderen onder de 13 jaar zonder toestemming van de ouders verbiedt.

TikTok heeft kinderen willens en wetens gewone accounts laten aanmaken, waarbij video's en berichten werden gedeeld met volwassenen en andere gebruikers van het platform, aldus het ministerie van Justitie.

Groot wantrouwen

TikTok zegt in een reactie dat het al ruim een jaar samenwerkt met de mededingingsautoriteit om de problemen aan te pakken. Het bedrijf is teleurgesteld dat de Federal Trade Commission nu een rechtszaak aanspant in plaats van samen te blijven werken aan een oplossing.

Er is al jaren groot wantrouwen in de VS richting TikTok, een app van Chinese makelij. Gevreesd wordt dat de Chinese overheid gevoelige data in handen kan krijgen via de app. De regering van president Biden wil ByteDance daarom dwingen de Amerikaanse activiteiten af te splitsen. Anders dreigt een verbod op de app in de VS.

Vorig jaar kreeg het bedrijf van de EU ook boetes opgelegd vanwege de manier waarop de gegevens van kinderen worden verwerkt.

De oppositie in Venezuela zegt dat zeker zes gewapende mannen afgelopen nacht het kantoor van oppositieleider Maria Corina Machado zijn binnengevallen.

Gemaskerde mannen zouden beveiligers overmeesterd hebben, waarna ze deuren hebben vernield en muren hebben beklad met zwarte graffiti. Ook zouden ze documenten en apparatuur uit het kantoor van Machado in Caracas hebben meegenomen.

De aanval op het campagnekantoor volgt op de oproep van president Maduro om Machado te arresteren. De oppositieleider zit ondergedoken. In een opiniestuk in de Amerikaanse krant The Wall Street Journal schreef ze gisteren te vrezen voor haar vrijheid en haar leven. Eerder werden al een campagnechef en een verkiezingscoördinator van de oppositie gearresteerd.

Uitgesloten van deelname

Het is al dagen onrustig in Venezuela, sinds de officiële kiescommissie zittend president Maduro uitriep tot winnaar van de verkiezingen van afgelopen zondag. Volgens mensenrechtenorganisatie Foro Penal zijn bij de anti-regeringsprotesten tot nu toe zeker elf demonstranten gedood.

De oppositie zegt dat de verkiezingsuitslag vervalst is. Meerdere peilingen en tellingen bewijzen volgens de oppositiepartijen dat hun gezamenlijke presidentskandidaat, Edmundo González, de eigenlijke winnaar is. Machado was door het regime van Maduro uitgesloten van deelname aan de verkiezingen en had daarom González naar voren geschoven.

Ook de Europese Unie en de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) twijfelen aan de officiële verkiezingsuitslag. De VS heeft de verkiezingsoverwinning van González zelfs al erkend. Ook de ministers van Buitenlandse Zaken van Argentinië en Uruguay zeggen dat duidelijk is dat González de legitieme winnaar is en niet Maduro.

Toch heeft de Venezolaanse kiesraad vandaag de omstreden uitslag bekrachtigd, waarmee Maduro als president kan aanblijven. Machado heeft Venezolanen via sociale media opgeroepen om zaterdag in het hele land de straat op te gaan.

De release van de gevangenissimulatorgame Prison Architect 2 is door uitgever Paradox voor onbepaalde tijd uitgesteld. De releasedatum is al twee keer eerder opgeschoven, maar Paradox zegt dat er meer tijd nodig is om te werken aan de prestatie en inhoud van de game.

Sinds de Italiaanse boksster Angela Carina gisteren op het olympisch toernooi in Parijs huilend opgaf tegen de Algerijnse Imane Khelif, is er veel discussie op sociale media. Volgens de Italiaanse was het geen eerlijk gevecht. Vorig jaar stelde de inmiddels niet meer erkende International Boxing Association (IBA) dat Khelif niet door een gendertest kwam. De resultaten van die test zijn niet openbaar gemaakt.

Onder de laatste Instagram-post van Khelif zijn mensen aan het speculeren over haar geslacht. Zo suggereren mensen dat ze een man zou zijn, terwijl anderen haar juist steunen. Veel reacties komen uit Italië, het thuisland van Khelif's tegenstander.

Zo schrijft iemand: "Als een Italiaan ben ik zo trots op je. Je hebt gewonnen van de onwetendheid van onze politici en media." Zowel de negatieve als de positieve reacties krijgen tienduizenden likes.

De Italiaanse premier Meloni reageerde gisteren al: "Atleten die genetisch mannelijke eigenschappen hebben, zouden niet mogen deelnemen aan de vrouwencompetitie."

1. Wat weten we over Imane Khelif?

Imane Khelif is een 25-jarige boksster uit Algerije. Ze is als vrouw geboren en dat staat ook in haar paspoort. Als ervaren amateurbokser won ze zilver op de wereldkampioenschappen van 2022. Een jaar later werd ze vlak voor de finale gediskwalificeerd op de WK in New Delhi, omdat ze volgens de IBA niet door een test kwam.

Er zijn geen aanwijzingen dat Khelif intersekse is. In 2023 zei ze tegen het Franse Persbureau AFP dat ze slachtoffer is van een complottheorie.

2. Wat weten we over de test van IBA?

Over de test van de IBA is weinig bekend. We weten niets van de aard van de test, wat er is getest en wie er heeft getest.

De voorzitter van het IBA, de Russische Umar Kremliv, heeft vorig jaar tegen Russische staatsmedia gezegd dat Khelif zowel het X- als het mannelijke Y-chromosoom heeft. Hiervoor is verder geen bewijs.

Afgelopen woensdag stelde de IBA dat er destijds geen testosterontesten is afgenomen, maar dat het gaat om een "aparte, erkende test waarvan de details vertrouwelijk zijn."

De IBA wordt sinds vorig jaar niet meer erkend door het Internationaal Olympisch Comité (IOC), omdat de bond problemen heeft op het gebied van integriteit en financieel beleid.

3. Wat vindt het IOC van de ophef?

Het IOC heeft vanochtend laten weten dat zij het besluit van de IBA om de boksers vorig jaar te diskwalificeren "willekeurig" vindt. Daarbij wordt naast Khelif ook op boksster Lin Yu-ting gedoeld, die eerder ook niet door een test van de IBA kwam.

"Tegen het einde van het WK werden ze gediskwalificeerd zonder enige vorm van proces", aldus het IOC. "Volgens de notulen van de IBA werd deze beslissing aanvankelijk uitsluitend genomen door de secretaris-generaal en CEO van de IBA."

Het IOC betreurt "de verbale mishandeling die de twee atleten momenteel ondergaan" en stelt dat iedereen het recht heeft om zonder discriminatie te sporten.

4. Test het IOC vrouwelijke atleten?

De organisatie van de Olympische Spelen neemt geen DNA-test af, waarbij je kan zien wat het biologische geslacht van een sporter is.

Tot 1996 was een geslachtstest verplicht voor alle vrouwelijke atletes op de Olympische Spelen. Sportwetenschapper Wim Derave van de Belgische universiteit UGent legt in het NOS Radio 1 Journaal uit dat dat was om "een soort bewijs te kunnen leveren dat je effectief vrouw bent. Uit die testen bleek dat 5 tot 8 vrouwelijke atleten ook een Y-chromosoom hadden, dit waren intersekse-atleten."

"Vaak wisten ze dat niet eens zelf", zegt Derave. "En dat geeft dan problemen: systematisch mensen testen zonder dat ze erom vragen en dat die er dan achter komen dat er iets 'niet normaal' is aan hun lichaam. Ik kan begrijpen dat het systematisch testen uiteindelijk is gestopt."

5. Wat zijn intersekse-atleten?

Als je een intersekse persoon bent, heb je zowel mannelijke als vrouwelijke (geslachts-)kenmerken. Het intersekse spectrum is breed en de verschillen tussen individuen groot.

Het kan bij de geboorte al duidelijk zijn dat iemand een intersekse persoon is, maar soms komen mensen er pas later achter, via een echo of ander onderzoek. Bijvoorbeeld als iemand zich uiterlijk volledig vrouwelijk ontwikkelt, maar van binnen de 'mannelijke' XY-chromosomen heeft.

"Dat is heel zeldzaam", weet sportwetenschapper Derave. Maar er zijn allerlei varianten. Volgens stichting Seksediversiteit heeft 0,5 procent van de bevolking een Differences of Sex Development (DSD) -diagnose. Onder topsporters is dat percentage 3 tot 4 keer hoger, aldus de stichting.

Volgens Derave wijst dat erop dat intersekse-atleten een voordeel hebben. "Ze komen bovendrijven in de vrouwensport, omdat ze door dat Y-chromosoom waarschijnlijk toch nog een restant van een voordeel hebben ten opzichte van XX-vrouwen."

Google rolt de School time-functie uit naar meer Android-apparaten en Galaxy-watches. De functie is een onderdeel van de Family Link-app en laat ouders onder andere het telefoongebruik van hun kinderen reguleren onder schooltijd.

Zo'n 15.000 ontslagen, geen dividend meer en bij opening van de beurs tientallen miljarden aan verdampte beurswaarde. De grote verliezen van de Amerikaanse chipmaker Intel, een belangrijke klant van chipmachinefabrikant ASML, zijn daarmee het slotstuk van een roerige beursweek. Vooral technologiebedrijven moesten het ontgelden, maar ook andere sectoren kregen klappen.

De Amsterdamse beursindex AEX sloot 3,1 procent lager dan donderdag. In de VS waren de verliezen wat kleiner, maar ook nog fors. De Dow Jones-index sloot 1,5 procent lager en techgraadmeter Nasdaq noteerde een verlies van 2,4 procent.

Op de beurs in Amsterdam verloor ASML ruim 11 procent van zijn beurswaarde. Daarmee is het waardevolste bedrijf van Nederland een kwart minder waard dan half juli. Amazon, dat gisteravond ook halfjaarcijfers publiceerde, daalde ook bijna 10 procent. Analisten zijn teleurgesteld in de vooruitzichten van de webwinkel.

Volgens Nico Inberg van beleggerswebsite Deaandeelhouder.nl begon de onrust gistermiddag met negatieve cijfers over de orderportefeuilles van Amerikaanse bedrijven. "Daaruit bleek dat het waarschijnlijk toch niet zo goed gaat met de economie in de VS, daar wordt iedereen dan een beetje zenuwachtig van. Vanmiddag kwam er een ander macrocijfer overheen, dat van de groei van de werkgelegenheid in de VS. Die is in juli flink afgezwakt. Dat verergert de zorgen over een afkoeling van de Amerikaanse economie en van de arbeidsmarkt."

AI-boot gemist

En de kwartaalcijfers die deze weken naar buiten komen stemmen ook niet altijd vrolijk. Inberg: "Gisteravond kwam Apple met goede cijfers, Amazon met slechte. En Intel was héél slecht. We zijn allemaal druk bezig met AI, kunstmatige intelligentie, de motor achter de beursstijgingen dit jaar. Uit de cijfers van Intel blijkt dat zij de AI-boot helemaal hebben gemist. Ze gaan 15.000 mensen ontslaan, ze betalen geen dividend meer, ze gaan hun investeringen terugschroeven. En de gevolgen daarvan zie je ook terug op de beurs in Amsterdam. Intel is één van de grote klanten van ASML en Besi. Die aandelen gingen vandaag ook hard onderuit, want ja: als je weet dat het met een van je grootste klanten niet goed gaat en dat die in moeilijkheden zit, dan helpt dat niet."

"Dat komt dan allemaal samen aan het eind van de week, Het leek allemaal goed te gaan. We dachten dat de economie van de VS als enige nog goed draaide. De Chinese economie draait slecht, Europa doet het ook niet best. Amerika hield ons een beetje op de been. Maar ja, als de VS nu ook met een zwakke economie te maken krijgt - en tel daarbij op dat ze een torenhoge staatsschuld hebben - worden beleggers toch zenuwachtig."

Kleine correctie

Hier en daar klinkt zelfs al het woord recessie. "Mensen gaan dan snel doemdenken. Laten we eerlijk zijn, consumenten hebben het best moeilijk. Dat zie je aan de kwartaalcijfers van Ryanair, Amazon zegt ook dat mensen de hand op de knip houden. Een aanstaande recessie is dan helemaal niet zo raar in Amerika. Daar krijgen we dan allemaal mee te maken."

Volgens analist Jos Versteeg van private bank InsingerGilissen is het allemaal geen reden voor paniek. Hij acht de kans op een recessie nog klein: "Als de aandelen 10 procent dalen, noemen we dat een correctie. Dat gebeurt één of twee keer per jaar. Deze week zou je een kleine correctie kunnen noemen. Dat gebeurt af en toe, da's heel normaal."

Beleggers denken volgens hem ook: "Het is zo hard omhoog gegaan met die technologiefondsen de afgelopen tijd, we gaan maar eens in banken beleggen. Die zijn juist een tijdje achtergebleven. Dat zie ik ook wel een beetje, dat beleggers het in andere sectoren gaan proberen."

Olieprijzen onderuit

De olieprijzen zijn vandaag overigens ook stevig onderuit gegaan door zorgen over een afzwakking van de Amerikaanse economie. De prijs van een vat Amerikaanse WTI-olie zakte met meer dan 4 procent tot onder de 74 dollar per vat. Brentolie kostte 3,6 procent minder op iets meer dan 77 dollar per vat (van 159 liter). Deze week daalden de olieprijzen voor de vierde week op rij.

In en rond Parijs heeft de politie de afgelopen maanden duizenden daklozen en immigranten van de straat gehaald. Velen werden op de bus gezet naar opvanglocaties ver buiten de Franse hoofdstad.

Hulporganisaties spreken van een 'sociale schoonmaak'. Parijs moest er piekfijn uit komen te zien voor de Olympische Spelen. Mensen die niet in dat perfecte plaatsje pasten, worden "lastiggevallen, de stad uitgezet en onzichtbaar gemaakt", schrijven zo'n honderd ngo's in een gezamenlijk rapport.

De politie viel binnen bij kraakpanden, ontmantelde tentenkampen en joeg zwervers, illegalen, drugsverslaafden en sekswerkers weg.

Evacuatie-operaties

De Franse overheid betwist dat Parijs speciaal voor de Spelen is schoongeveegd. "We voeren dit soort evacuatie-operaties elke week uit, het heeft niets met de Olympische Spelen te maken", zei minister van Sport Amélie Oudéa-Castéra.

Maar de ngo's bestrijden dat. In de twaalf maanden voordat de Spelen begonnen, werden 12.545 personen van straat gehaald, staat in het rapport. "Dat getal ligt 38 procent hoger dan het jaar ervoor." Er werd vooral ingegrepen op plekken in de buurt van olympische locaties, zoals bij het olympisch dorp en langs de route die de olympische vlam aflegde.

En hoe dichterbij de Spelen kwamen, hoe vaker de politie heeft ingegrepen. "De afgelopen zes maanden alleen al zijn veertig van dit soort evacuatie-operaties gehouden. Normaal gesproken gebeurt het dertig keer per jaar", zegt Paul Alauzy, woordvoerder van de ngo's die zich hebben verenigd onder de noemer 'De keerzijde van de medaille'. "Wij zijn niet tégen de Spelen. Maar we willen mensen wel laten zien dat de Spelen gevolgen hebben voor de meest kwetsbaren."

Bus naar opvanglocaties

Van de 12.545 mensen die in een jaar tijd door de politie zijn meegenomen, werden er meer dan 5000 op de bus gezet naar opvanglocaties in heel Frankrijk. Die lagen onder meer in Marseille, Toulouse, Lyon en Bordeaux. "In Parijs is de druk op de opvang zó groot dat we speciale opvangplekken verspreid over het land hebben ingericht", zei minister Oudéa-Castéra.

De overheid erkent dat die opvang op de verschillende plekken tijdelijk is. In veel gevallen krijgen mensen maar drie weken onderdak. Daarna moeten ze weer vertrekken. Sommigen komen in de asielprocedure terecht, anderen verhuizen naar een nieuwe opvang. "Maar voor 60 procent van de mensen is er geen structurele oplossing. Velen komen gewoon weer op straat terecht", zegt Alauzy.

In het oosten van Parijs verzamelen zich elke avond meer dan honderd daklozen en illegalen. Hulporganisatie Utopia56 deelt op straat eten uit en helpt hen. Er wordt bijvoorbeeld gezocht naar slaapplaatsen. "Mijn vrouw en ik leven al zes maanden op straat in Parijs. Meestal slapen we bij een treinstation in de buurt", vertelt een man uit Senegal. "Maar mijn vrouw is nu zwanger. Dat maakt het extra moeilijk."

In de straat zitten families met kinderen en baby's. Een peuter krijgt de fles. Twee kleine meisjes rennen rond. Sommigen slepen volle tassen en koffers met zich mee. Een groepje Afrikaanse jongens zit op de stoeprand. "We zijn net aangekomen in Frankrijk", zegt één van hen.

Onder de volwassenen zijn een paar mensen die eerder met de bus uit Parijs zijn geëvacueerd maar die weer terug zijn gekomen. Een vrouw werd naar Zuid-Frankrijk gebracht. "Ik werd in een heel klein kamertje gezet dat ik moest delen met een vrouw die ik helemaal niet kende. Ze hoestte de hele tijd, ze belde de hele tijd met het noodnummer en zei dat ze tbc had."

Bezig met overleven

In het stadje was niets te doen, er was geen werk en er was geen medische zorg, zegt ze. Daarom kwam ze terug naar Parijs. "In kleinere steden zijn er gewoon veel minder voorzieningen en veel minder hulpverleners dan hier. Hier is altijd wel wat te regelen, als je geld wilt verdienen bijvoorbeeld of als je iets wilt eten."

De soep van Utopia56 is bijna op. Er worden laatste telefoontjes gepleegd om slaapplaatsen te zoeken. De daklozen en illegale migranten zien er moedeloos uit. De Olympische Spelen lijken mijlen ver weg. "Die Spelen interesseren me helemaal niets", zegt een vrouw die met haar man tegen een hek hangt. "We hebben er alleen maar last van. De politie jaagt ons de hele tijd op." Ze slaakt een diepe zucht. "Ons leven is niet makkelijk, we leven elke dag en nacht op straat. Wij zijn bezig met overleven, niet met de Olympische Spelen."

Een 30-jarige man uit Borculo is veroordeeld tot 15 jaar cel voor het doden van een 48-jarige plaatsgenoot en het wegmaken van zijn lichaam. Wico van Leeuwen verdween twee jaar geleden spoorloos. Volgens de rechtbank kan het niet anders dan dat het slachtoffer dood is en dat de verdachte daar verantwoordelijk voor is.

Het slachtoffer werd in mei 2022 voor het laatst gezien in Borculo. Sindsdien ontbreekt van hem ieder spoor. De politie ging er al van uit dat hij door een misdrijf om het leven is gekomen.

Neef beschuldigd

Vorig jaar februari werd Mart B. aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij de verdwijning van Van Leeuwen. Hij werd gezien als belangrijke verdachte nadat zijn voormalige vriendin naar de politie was gestapt.

Zij had verklaard dat B. haar had verteld dat hij Van Leeuwen had gedood na een ruzie. Het slachtoffer woonde destijds bij hem in.

B. had eerder tegen de politie gezegd dat Van Leeuwen niet meer leeft, maar ontkende dat hij daar iets mee te maken had. Volgens de verdachte had zijn neef Van Leeuwen gedood en had hij alleen geholpen bij het wegmaken van het lichaam. Die neef was toen al overleden.

Bloedsporen in woning

Volgens de rechtbank heeft B. in de avond van 17 mei 2022 in zijn woning Van Leeuwen met een mes de keel doorgesneden. Daarna wiste hij de sporen in de woning en liet hij het lichaam van Van Leeuwen verdwijnen.

Hoewel het lichaam van Van Leeuwen nooit is gevonden, is er voor de rechtbank geen twijfel over dat het B. was die de man om het leven heeft gebracht.

Naast de verklaringen van zijn ex-vriendin zijn bij de trap in de woning van B. bloedsporen van het slachtoffer gevonden. Uit onderzoek bleek volgens Omroep Gelderland verder dat na 17 mei de trap deels is vervangen en het hout is geschilderd "Hij heeft sporen proberen te wissen", zei de rechtbank. Ook de verklaring van de verdachte dat zijn neef de dader was, geloven de rechters niet.

Geen verantwoordelijkheid genomen

Volgens de rechters heeft de verdachte "een stuitend gebrek aan respect voor het leven van een ander" getoond. De rechtbank rekent het hem zwaar aan dat hij geen enkele verantwoordelijkheid heeft genomen voor zijn handelen. "In plaats daarvan heeft hij geprobeerd de schuld in de schoenen van zijn neef te schuiven, wat hij pas deed toen die al was overleden."

De opgelegde straf is gelijk aan de eis van het Openbaar Ministerie.

In Qatar is Ismail Haniyeh begraven. De politieke leider van de terroristische beweging Hamas kwam eerder deze week op 62-jarige leeftijd om het leven bij een aanval in Teheran. Haniyeh werd tegelijk met zijn omgekomen bodyguard begraven, over beide kisten lag een Palestijnse vlag.

Hoewel het buiten meer dan 40 graden was, hadden veel mensen zich bij de moskee in de hoofdstad Doha verzameld waar de uitvaartceremonie gehouden werd. Een van de aanwezigen was Khaled Meshaal, die wordt genoemd als nieuwe leider van Hamas. Ook andere functionarissen van Hamas waren bij de begrafenis aanwezig.

De weduwe van Haniyeh was er niet bij, ze heeft gisteren een ceremonie bijgewoond in Iran. Daarna is het lichaam van haar man naar Qatar gebracht.

Wraakacties

Haniyeh kwam om in de nacht van dinsdag op woensdag in Teheran. Hij was daar voor de inhuldiging van de nieuwe president Masoud Pezeshkian. Volgens The New York Times was twee maanden voor zijn bezoek al een bom in zijn verblijf gesmokkeld.

Hamas en Iran weten zeker dat Israël achter de aanval zit. Dat land heeft de aanval niet opgeëist, maar ook niet ontkend. Na de moord waarschuwde Israël landgenoten in het buitenland voor wraakacties.

De Amerikaanse president Joe Biden zei tegen journalisten dat de aanval op Haniyeh niet helpt in de onderhandelingen voor een wapenstilstand.

Haniyeh wordt door Israël verantwoordelijk gehouden voor de aanval van 7 oktober op Israël. Voor veel Palestijnen was hij een verzetsheld, maar voor het Westen is hij een terrorist.

Israël heeft de vice-ambassadeur van Turkije op het matje geroepen, omdat de vlag op de Turkse ambassade in Tel Aviv halfstok hangt. In Turkije is vandaag een dag van nationale rouw afgekondigd uit respect voor de overleden leider van Hamas.

De Israëlische buitenlandminister Katz spreekt van een zware berisping richting de Turkse ambassade. "De staat Israël tolereert geen uitingen van rouw voor een moordenaar zoals Ismail Haniyeh", zei hij. De minister vindt dat ambassademedewerkers die willen rouwen, moeten terugkeren naar Turkije.

Ook in Nederland hangen twee vlaggen bij de Turkse ambassade in Den Haag halfstok.