Aggregator

Het European Space Agency heeft succesvol de eerste Ariane 6-raket gelanceerd. Met de lancering heeft Europa voor het eerst in twee jaar weer onafhankelijke toegang tot ruimtevaart. De ruimtevaartorganisatie stelde de afgelopen jaren meermaals de lancering uit.

De Slowaakse premier Robert Fico is na de moordaanslag op hem weer aan het werk. Fico werd half mei neergeschoten door een man van 71 en verkeerde dagenlang in levensgevaar.

Hoewel hij nog niet helemaal is hersteld, was Fico vandaag in de hoofdstad Bratislava bij een kabinetsbijeenkomst. Gisteren had hij ook al een boerderij bezocht.

Ook heeft Fico de Oekraïense premier Shmyhal telefonisch aangeboden om Oekraïense kinderen op te vangen na de aanval op een kinderziekenhuis in Kyiv gisteren, berichten Slowaakse media.

Progressieve en liberale media

Op Facebook haalde de premier uit naar "progressieve en liberale media". "Sorry dat ik het overleefd heb, maar ik ben terug", schreef hij bij een foto van zichzelf. In een video op Facebook gaf Fico de oppositie vorige maand al de schuld van de moordaanslag.

De 59-jarige Fico hoopt zijn taken binnenkort weer volledig uit te voeren. Vorige week verscheen hij voor het eerst sinds de aanslag op hem in het openbaar, lopend op krukken.

Politiek motief

Fico werd op 15 mei neergeschoten na een kabinetsvergadering in de plaats Handlová. Hij werd vier keer geraakt toen hij buiten handen wilde schudden met het publiek. De verdachte, de 71-jarige Juraj C., werd meteen opgepakt.

Vorige week werd bekend dat de aanslag als een terroristische daad wordt gezien. Daardoor kan de schutter levenslang krijgen. Ook het goedkeuren van de aanslag is strafbaar. De dader had een politiek motief; volgens rechtbankstukken wilde hij Fico iets aandoen vanwege zijn politieke ideeën.

De gemiddelde prijs van een nieuwe elektrische auto was in China in het afgelopen jaar voor het eerst lager dan de gemiddelde prijs van een auto met een verbrandingsmotor. Dat zou komen door de zeer lage prijzen voor de materialen voor EV-accu's.

De inlichtingendiensten AIVD en MIVD en de Nationale Politie hebben Amerika geholpen een Russische online beïnvloedingscampagne te verstoren die was gericht op het beïnvloeden van het Amerikaanse publieke debat. Dat gebeurde vanaf een Nederlandse server.

De Nederlandse inlichtingendiensten "achten het zeer waarschijnlijk" dat de Russische overheid betrokken is bij de ontwikkeling van de software die werd gebruikt in de campagne. Daarmee kunnen fictieve socialemediaprofielen worden gemaakt, zogenoemde trollen, die vervolgens worden gebruikt bij het verspreiden van nepnieuws en desinformatie.

Het Amerikaanse ministerie van Justitie meldt dat twee domeinnamen in beslag zijn genomen en 968 sociale media-accounts zijn doorzocht. De operatie was een samenwerking met de FBI, US Cyber National Mission Force (CNMF) en het Canadian Centre for Cyber Security (CCCS).

Heimelijke beïnvloeding tegengaan

De AIVD en de militaire inlichtingendienst MIVD waarschuwen al langer voor het risico van misbruik van de Nederlandse infrastructuur voor cyberaanvallen door andere staten. Ze noemen het een belangrijke bevoegdheid en taak van de diensten om heimelijke beïnvloeding te onderkennen en tegen te gaan.

"Deze Russische beïnvloedingsoperatie past in het normbeeld waarbij Rusland voortdurend probeert westerse landen in een kwaad daglicht te stellen, onderlinge eenheid te ondermijnen en de publieke opinie te beïnvloeden. Hierbij wordt ingespeeld op maatschappelijke onzekerheden en pro-Russische en antiwesterse sentimenten", schrijven de ministers Uitermark (Binnenlandse Zaken) en Brekelmans (Defensie) in een brief aan de Tweede Kamer.

De Russische campagne zou gericht zijn op de Amerikaanse presidentsverkiezingen die dit najaar worden gehouden. Volgens de diensten zijn er geen aanwijzingen dat de Russen met de campagne ook hebben geprobeerd om het publieke debat in Nederland of andere Europese landen te beïnvloeden.

Elektrische auto's, smartphones en laptops: allemaal bevatten ze het zeldzame mineraal coltan. Om dat mineraal woedt in het oosten van de Democratische Republiek Congo een bloedige strijd tussen het leger en verschillende gewapende milities. Er wordt hard gevochten om de controle over de mijnen met de kostbare zwarte stenen.

Zo veroverde rebellengroep M23 onlangs 'coltanhoofdstad' Rubaya. De groep vecht zij aan zij met het Rwandese leger. Er zijn er nu zeker vierduizend Rwandese militairen actief in Oost-Congo, zeggen de Verenigde Naties.

"De coltan gaat nu vanuit die mijnen rechtstreeks naar Rwanda. Daar wordt het verkocht alsof het een Rwandees product is, in plaats van een Congolees product", zegt Espoir Ngalukiye, een mensenrechtenactivist uit Goma, tegen de NOS. "In Rwanda zijn helemaal geen coltanmijnen, dat weet iedereen."

Volgens Ngalukiye zijn de rebellen na de overname van de Rubaya-mijn doorgegaan met het winnen van coltan. "Zakken vol worden achterop motoren geladen. Ze rijden vervolgens dwars door M23-gebied naar de Rwandese grens. Grenswachten werken mee: doorgeven hoeveel er precies in de zakken zit, hoeft niet en er wordt ook geen belasting betaald."

Eenmaal in Rwanda kopen grote techbedrijven de voorraad op, maar ook westerse landen die coltan gebruiken voor de overgang naar groene energie.

Tonnen gaan er volgens de Congolese regering op deze manier de grens over. Ook de VN zegt voldoende bewijs te hebben voor de smokkel van coltan en andere mineralen.

Rwanda kan het kostbare mineraal stelen dankzij de steun aan de rebellen, stelt Congo, dat de meeste coltan ter wereld uit de bodem haalt. Het land is vorig jaar een miljard dollar misgelopen door de illegale handel, zegt een Congolese minister tegen de Financial Times. Hij ziet de opbrengsten verdwijnen in de zakken van het buurland.

Volgens Ecofin, een bureau dat de Afrikaanse economie volgt, groeit de coltan-export vanuit Rwanda hard. Vorig jaar verkocht het land meer dan Congo, het exporteerde zelfs het meeste ter wereld: "Rwanda vertelt de internationale gemeenschap dat dit hun eigen mineralen zijn, maar dat klopt niet. Het is een leugen", benadrukt Ngalukiye.

De VN en mensenrechtenorganisaties zeggen al veel langer dat Rwanda de M23-rebellen steunt. Naast een economisch voordeel is daarvoor nog een andere reden, denkt Ngalukiye: "De rebellen zijn grotendeels Tutsi, van dezelfde groep als de Rwandese president Kagame. Hij wil de Tutsi-bevolking in Oost-Congo beschermen."

Begin dit jaar werd in de stad Goma gedemonstreerd tegen de opmars van M23, tegen Rwanda en tegen westerse landen die de rebellen indirect steunen door achter Rwanda te blijven staan, bijvoorbeeld door ontwikkelingshulp te geven. Steeds meer landen, waaronder de Verenigde Staten en Frankrijk, dringen er sindsdien op aan om de steun aan M23 te stoppen.

Rwanda zelf blijft betrokkenheid bij de rebellenbeweging ontkennen. "Het is een politiek spel geworden waar Rwanda economisch baat bij heeft", zegt Oluwole Ojewale, onderzoeker bij het Institute for Security Studies.

De kritiek op Rwanda weerhoudt de Europese Unie er niet van om afspraken te maken met het kleine land. De samenwerking is gericht op de inkoop van mineralen die zouden bijdragen aan het halen van duurzame energiedoelen.

Vooral de Congolese bevolking is de dupe van de groeiende vraag naar coltan en andere mineralen. "Kijk naar mijnstad Rubaya", zegt Ngalukiye. "Dag en nacht wordt er coltan gewonnen, met blote handen, om maar aan die enorme vraag te voldoen. Vrouwen en zelfs kinderen werken onder gevaarlijke omstandigheden in de mijn. Mensen worden blootgesteld aan giftige stoffen en mishandeling en seksueel misbruik komen vaak voor."

Congo moet zelf verantwoordelijkheid nemen en uit de slachtofferrol stappen, vindt Ojewale: "Zowel Congo als Rwanda moeten beseffen dat zij beide verantwoordelijk zijn voor het geweld en de chaos in de regio. Ik pleit voor toenadering, en een goed gesprek tussen beide landen." Op die manier zouden afspraken over bijvoorbeeld de legale handel van grondstoffen of de inzet van militairen dichterbij komen.

Maar volgens Ngalukiye onderneemt de Congolese overheid tot nu toe geen actie, ook al dragen activisten zoals hij, deskundigen en maatschappelijke organisaties, voortdurend oplossingen aan. "We willen een beter bestuur, een sterker leger, een functionerende rechtstaat. Maar er gebeurt niets", zegt Ngalukiye. De geschiedenis herhaalt zich keer op keer, zegt hij. "Ik ben geboren in oorlog, groei op in oorlog en ik vraag me af, ga ik ook dood in de oorlog?"

In april maakten we deze video over het conflict in het oosten van Congo:

Het aantal Nederlandse huishoudens met tenminste een smarthomeproduct is het afgelopen jaar met 2 procentpunt gestegen naar 61 procent. Verreweg de meeste van deze huishoudens gebruikt de tech voor het huishouden dan wel comfort.

Een 39-jarige man uit Vlissingen moet 8,5 jaar de cel in voor het mishandelen en verkrachten van drie vrouwen. De straf is hoger dan de zeven jaar die hem in 2019 werd opgelegd. Hij ging destijds in hoger beroep tegen de uitspraak.

Bij het vierde slachtoffer vindt het hof alleen mishandeling bewezen. Volgens het hof in Den Bosch heeft de man de vrouwen in 2017 en 2018 op brute wijze mishandeld en verkracht. Hij leerde de slachtoffers kennen via datingsites, waarna afspraakjes volgden.

'Alle grenzen overschreden'

In 2019 werd de man wel veroordeeld voor het verkrachten van alle vier de vrouwen. Nu acht het hof de misdrijven met drie daarvan bewezen en toch krijgt de man in het hoger beroep een hogere straf. Het gerechtshof vindt dat "alle grenzen zijn overschreden".

Het wordt de man extra zwaar aangerekend dat hij eerst een vertrouwensband opbouwde met de slachtoffers en vervolgens manipulerend te werk ging, schrijft Omroep Zeeland. "De enorme inbreuk op de lichamelijke en psychische integriteit van de vrouwen heeft nog steeds gevolgen voor hen", aldus het hof.

Locatieverbod

De man spreekt zelf tegen dat hij iemand verkracht zou hebben. "Het is dom geweest. Maar ik heb niemand bewust pijn willen doen."

Hij wordt volledig toerekeningsvatbaar geacht. Wel is ongespecificeerde parafilie vastgesteld: dat is een ongewone, atypische seksuele interesse of voorkeur. De man heeft vijf jaar lang in voorarrest gezeten maar is momenteel op vrije voeten - wel met een enkelband om. Hij woont met zijn vriendin en pasgeboren zoontje. Door een locatieverbod mag hij niet in Zeeland komen.

Mindering

Het gerechtshof vond een gevangenisstraf van negen jaar gepast, maar omdat het hoger beroep zo lang op zich heeft laten wachten werd daar een half jaar vanaf gehaald. Binnenkort moet de man zich melden bij de gevangenis om de rest van zijn straf uit te zitten.

Hij moet daarnaast ook schadevergoedingen betalen. Twee vrouwen krijgen een bedrag van 1500 euro. De derde vrouw liep blijvend letsel op aan haar kringspier en krijgt een schadevergoeding van 75.000 euro. Dat bestaat uit smartengeld en een vergoeding voor het feit dat ze lang niet heeft kunnen werken.

In een flat in Rijswijk (ZH) is iemand om het leven gekomen bij een uitslaande brand. Die ontstond rond 17.00 uur en was zich al aan het verspreiden toen de brandweer aankwam, meldt de Veiligheidsregio Haaglanden.

De brand brak uit in een woning op de eerste verdieping van de flat aan de Louis Davidsstraat in het Stationskwartier. Vanwege de vele rook die was vrijgekomen werd het hele blok voor korte tijd ontruimd. Hoe de brand kon ontstaan is nog niet bekend.

Het vuur was al snel onder controle, meldt de veiligheidsregio. Bewoners van omliggende appartementen konden snel terug naar huis. De flat waar de brand ontstond is tijdelijk onbewoonbaar.

Hoogwerker

De flat telt zes woonlagen. Een van de bewoners werd met een hoogwerker vanaf de derde verdieping gered. Twee anderen ademden rook in en zijn nagekeken door ambulancepersoneel. De identiteit van de overleden persoon is niet bekendgemaakt.

Rondom de flat zijn nu zwarte schermen neergezet, waarachter onderzoek plaatsvindt, schrijft Omroep West.

De lancering van de eerste Europese Ariane 6-raket is succesvol verlopen. De tientallen meters hoge draagraket steeg om 16.00 uur plaatselijke tijd op vanuit Frans Guyana en heeft tien kleine satellieten aan boord. De vlucht wordt gezien als een belangrijke stap voor het Europese ruimtevaartprogramma.

Zo verliep de lancering:

Na 27 jaar en 117 lanceringen ging vorig jaar de Ariane 5-raket met pensioen. De opvolger had klaar moeten staan, maar de Ariane 6 liep jarenlange vertraging op. Bovendien stond een andere Europese raket, de Vega-C, na een crash aan de grond. Opeens kon Europa niet meer zelfstandig sondes en satellieten lanceren. Tot nu, want deze week moet deze 'lanceercrisis' eindigen.

Door alle tegenslag lanceerde Europa in 2023 maar drie raketten. Normaal zijn dat er zo'n tien per jaar. Diverse missies van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA gebruikten een raket van het Amerikaanse bedrijf SpaceX. Nog pijnlijker was dat de Europese Commissie twee Galileo-satellieten, de Europese tegenhanger van het Amerikaanse GPS-systeem, moest laten lanceren met een Amerikaanse raket.

Strategisch belang

Niet alleen vloeide zo Europees (belasting)geld naar een Amerikaanse concurrent, er zijn meer redenen waarom Europa zijn eigen toegang wil tot de ruimte. "De ruimte is van groot strategisch belang", zegt Joost Carpay, adjunct-directeur van het Netherlands Space Office (NSO). "We zijn afhankelijk van satellieten voor bijvoorbeeld tijdmeting, plaatsbepaling, weersvoorspelling, militaire inlichtingen. Dan wil je niet dat een andere mogendheid bepaalt of jij kunt lanceren of niet."

De Ariane 5 had een goede reputatie. Bij 117 lanceringen gingen maar twee raketten verloren. "Het was een superbetrouwbare raket", zegt Erik Laan, ruimtevaartexpert bij hogeschool InHolland. "En dat wordt de Ariane 6 ook, daar heb ik geen enkele twijfel over."

De Ariane 6 kan, afhankelijk van het gewicht van de lading, worden gelanceerd met twee of vier stuwraketten. Ook kan hij eenvoudiger dan zijn voorganger tegelijkertijd satellieten lanceren die in verschillende banen om de aarde komen.

Bovendien is het lanceren van een Ariane 6 goedkoper. De raket is ontworpen om de productie ervan eenvoudiger en goedkoper te maken dan van de Ariane 5.

Ook in Nederland is meegebouwd aan de raket, zoals bij deze fabriek in Oegstgeest:

Als alles volgens plan gaat, heeft Europa na vandaag weer zelfstandig toegang tot de ruimte en zullen de komende Galileo-satellieten en ESA-missies, behalve de lancering van de Hera-sonde, met een Europese raket gelanceerd worden.

Toch staan niet alle seinen op groen. De Europese organisatie voor weersatellieten EUMETSAT besloot eind juni een weersatelliet toch niet met de Ariane 6, maar met een Amerikaanse Falcon 9 te lanceren. Op dat besluit kwam veel kritiek.

"In Nederland is er uitgebreid overlegd, maar uiteindelijk is de beslissing met pijn in het hart gesteund", zegt Carpay van het Netherlands Space Office. Volgens hem gaat het om een eenmalige stap, omdat het een kostbare satelliet is die van vitaal belang is voor de weersvoorspelling. De Ariane 6 heeft zich door al het uitstel nog niet kunnen bewijzen. Opvolgers zullen wel met een Europese raket de ruimte in gaan, zegt Carpay.

Concurrentiestrijd

Het besluit van EUMETSAT voedt de zorgen of de Europese raket de concurrentie wel aankan. Voornaamste concurrent SpaceX lanceert goedkoper, omdat die stuwraketten hergebruikt. De technologie voor hergebruik leek in 2014, toen het ontwerp voor Ariane 6 werd vastgelegd, nog ver weg, maar SpaceX kreeg het in de ontwikkelperiode voor elkaar.

Volgens ruimtevaartdeskundige Laan is de lanceerprijs van een Falcon 9-raket van SpaceX ongeveer 50 miljoen euro, tegen 70 tot 85 miljoen voor een Ariane 6. Ook kreeg de Ariane 6 nog wat Europese subsidies om de raket aantrekkelijker te maken voor de commerciële markt.

Toch vindt Carpay niet dat de boot is gemist. Het is de verwachting dat de Ariane 6 zo'n tien keer per jaar zal lanceren. SpaceX lanceerde in 2023 meer dan negentig raketten, met aan boord veelal satellieten voor het eigen Starlink-communicatiesysteem. "Omdat SpaceX veel vaker lanceert dan ArianeSpace, heb je een heel andere rekensom of het rendabel is om tot herbruikbaarheid te komen."

Project Kuiper

ArianeSpace heeft naast ESA en de Europese Commissie ook commerciële klanten. Een voorname klant is het bedrijf Blue Origin van Amazon-oprichter Jeff Bezos, dat achttien lanceringen inkocht. Blue Origin wil een constellatie van communicatiesatellieten lanceren, het Project Kuiper. Dat moet gaan concurreren met Starlink. Blue Origin wil de lanceringen niet gunnen aan concurrent SpaceX.

Ook op de markt voor telecommunicatiesatellieten is er plek voor Ariane 6, verwacht ruimtevaartdeskundige Laan. Zulke bedrijven wedden niet graag op één paard en lanceren met meerdere bedrijven.

Afgelopen jaren was SpaceX dominant op de commerciële markt voor lanceringen. Het bedrijf lijkt nu meer concurrentie te krijgen. Al toonde Elon Musk, CEO van SpaceX, zich niet onder de indruk van de Ariane 6. Volgens Musk is er geen toekomst voor raketten die niet herbruikbaar zijn.

OnePlus toont de eerste afbeeldingen van de Nord 4, Pad 2, Watch 2R en Buds 3 Pro. De producten worden op 16 juli volledig aangekondigd, maar uit de afbeeldingen zijn al enkele details op te maken.

Het Spaanse hooggerechtshof heeft een terrorismeaanklacht tegen de Catalaanse separatistenleider Puigdemont geseponeerd vanwege een rechterlijke fout. De beslissing betekent goed nieuws voor Puigdemont, maar het is onduidelijk of amnestie voor hem hiermee een stap dichterbij is.

Het Spaanse Openbaar Ministerie diende een terrorismeklacht in tegen Puigdemont voor zijn mogelijke rol bij gewelddadige demonstraties die in 2019 in Catalonië plaatsvonden. De rellen braken uit nadat verschillende seperatistenleiders tot jarenlange gevangenisstraffen waren veroordeeld voor hun mislukte poging tot afscheiding van Spanje in 2017.

De demonstraties werden georganiseerd door het mysterieuze platform "Tsunami Democratic". De onderzoeksrechter beschuldigde Puigdemont en andere seperatistenleiders ervan achter het platform te zitten.

Hoop op amnestie

Vorige week weigerde het hooggerechtshof een amnestieverzoek voor Puigdemont goed te keuren. Dat was ingediend door de regering van premier Sánchez.

Catalaanse onafhankelijkheidspartijen, waaronder die van Puigdemont, geven gedoogsteun aan Sánchez' linkse regering in ruil voor de amnestieregeling. Rechtse partijen hebben grote moeite met de wet.

Puigdemont heeft bekendgemaakt dat hij in beroep gaat tegen het besluit van de rechtbank om hem niet in aanmerking te laten komen voor de amnestiewet. In een brief sprak hij van een "absurde" en "irrationele" beslissing. Verschillende andere separatisten hebben al wel amnestie gekregen.

Puigdemont deed in mei, ondanks een lopend arrestatiebevel, mee aan de Catalaanse parlementsverkiezingen. Hij hoopt definitief terug te keren naar Catalonië en wil opnieuw premier worden.

Verduistering van overheidsgeld

De beslissing van het hof om de aanklacht te seponeren is een opsteker voor hem op weg naar amnestie, maar de afgezette premier wordt nog beschuldigd van verduistering van overheidsgeld. Daarmee betaalde de Catalaanse overheid het illegale onafhankelijkheidsreferendum dat Puigdemont in 2017 liet houden.

In het referendum stemden separatisten onder leiding van Puigdemont massaal voor de afscheiding van Spanje. Catalonië riep daarop de onafhankelijkheid uit, maar de nationale regering in Madrid nam de macht in de regio over en dreigde de leiders van de onafhankelijkheidsbeweging fors te straffen.

Puigdemont vluchtte daarop naar België, waar hij Europarlementariër werd. Eerder dit jaar verhuisde hij naar Zuid-Frankrijk.

Rusland heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de weduwe van de begin dit jaar in gevangenschap overleden oppositieleider Aleksej Navalny. Joelia Navalnaja wordt beschuldigd van deelname aan een extremistische organisatie.

De 47-jarige Navalnaja woont in Berlijn en is al enige tijd niet in Rusland geweest. Het besluit betekent dat ze onmiddellijk zal worden opgepakt als ze naar Rusland reist.

Joelia Navalnaja vloog in januari 2021 samen met haar echtgenoot Navalny vanuit Duitsland naar Moskou. Hij was daar behandeld nadat een agent van de Russische FSB hem in Rusland had vergiftigd met zenuwgas novitsjok.

Bij aankomst in Moskou werd Navalny direct opgepakt op het vliegveld. Later werd zij zelf ook opgepakt bij een demonstratie tegen zijn gevangenschap, maar ze kwam dezelfde dag nog vrij. Daarna vertrok ze weer naar Duitsland.

Navalny kwam nooit meer vrij. Hij overleed afgelopen februari in een afgelegen strafkamp en werd begraven in Moskou. Navalnaja heeft aangegeven het werk van haar man te willen voortzetten.

Op X schreef ze dat mensen zich niet moeten concentreren op het arrestatiebevel tegen haar, maar op de strijd tegen president Poetin.

"Als je hierover schrijft, vergeet dan alsjeblieft niet het belangrijkste op te schrijven: Vladimir Poetin is een moordenaar en een oorlogsmisdadiger", schreef ze.

"Zijn plaats is in de gevangenis, en niet ergens in Den Haag, in een knusse cel met tv, maar in Rusland. In dezelfde (straf)kolonie en dezelfde cel van 2 bij 3 meter waarin hij Aleksej vermoordde."

De provincie Overijssel heeft besloten geen windmolens te plaatsen in het Nationaal Landschap IJsseldelta. Dat doet de provincie om de weidevogels in het gebied te beschermen. Hun broedgebied zou door de plaatsing van de windmolens in gevaar komen.

De IJsseldelta ligt in de gemeenten Zwolle, Kampen, Zwartewaterland en de Flevolandse gemeente Noordoostpolder. In 2005 is het gebied aangewezen als Nationaal Landschap. Dat is een gebied met een volgens de overheid unieke combinatie van agrarisch gebied, natuur en cultuurhistorie.

In eerder onderzoek naar eventuele plaatsing van de turbines werd een deel van de IJsseldelta aangewezen als "landschappelijke gunstige locatie", schrijft regionale omroep Oost. Aan de hand van dat onderzoek werd besloten dat er tien windmolens moesten komen.

Nu gaat dat niet meer door, omdat een tweede onderzoek heeft uitgewezen dat die molens een negatief effect zullen hebben op de weidevogels in het gebied. Vogels als de grutto, tureluur, wulp en kievit zouden bestaande broedgebieden kwijtraken. De molens zouden de ontwikkeling van nieuwe broedgebieden ook bemoeilijken.

Daarom gaat nu een streep door het plan. "Het is geen goed idee om hier zoekgebieden voor windenergie aan te wijzen", concludeert Gedeputeerde Staten.

Natuurvriendelijke landbouw

Het aantal weidevogels in Nederland loopt steeds verder terug. Het aantal broedparen daalde de afgelopen decennia van 100.000 naar minder dan 30.000. Met het Aanvalsplan Grutto willen overheden, boeren en terreinbeheerders de grutto redden.

Volgens de Vogelbescherming komt de afname vooral door de intensivering van de landbouw. De Vogelbescherming wil meer geld en betere maatregelen die de natuurvriendelijke landbouw stimuleren, om zo de weidevogels te beschermen.

Bij het College voor de Rechten van de Mens (CRM) is sprake van "een hardnekkige jarenlange conflictueuze situatie", gebrek aan "inclusief leiderschap", "weinig collegialiteit" en "een patroon van stelselmatig negeren en uitsluiten".

Dat is het oordeel van de commissie die in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid onderzoek deed naar mogelijke misstanden bij het college. De organisatiestructuur van het instituut moet daarom worden aangepakt, is het advies.

Het College voor de Rechten van de Mens oordeelt in geschillen waarbij sprake kan zijn van discriminatie. "Juist voor een instituut als het CRM is inclusief leiderschap bij uitstek van belang; het instituut vervult immers een voorbeeldfunctie op het thema diversiteit en inclusie", aldus de samenvatting van het rapport.

Vorig jaar bleek uit onderzoek van de NOS en Nieuwsuur al dat er sprake was van een crisis in de top van de organisatie. Vier leden van het college hadden meldingen gedaan van intimidatie, discriminatie en vriendjespolitiek door voorzitter Jacobine Geel. Ze maakten daarom melding van een mogelijke "maatschappelijke misstand".

Geen maatschappelijke misstand

Van een maatschappelijke misstand zoals beschreven in de klokkenluiderswet is volgens de commissie onder leiding van oud-minister Winnie Sorgdrager geen sprake. Daarvoor wordt het "algemeen belang" onvoldoende geraakt en er is niet een "patroon" van misdragingen geconstateerd.

Volgens de onderzoekers was de sfeer binnen het collega voor de komst van Geel al slecht. "Een onaangename, gespannen en weinig constructieve sfeer was voelbaar en zichtbaar, niet in de laatste plaats voor bureaumedewerkers." Geel was hier onvoldoende op voorbereid en erfde een "conflictueuze organisatie". De commissie oordeelt dat "het College als collectief zowel in het verleden als het heden heeft gefaald".

Negeren en uitsluiten

Geel zou als voorzitter de afgelopen jaren "niet voldoende competent" hebben gehandeld. De vier melders krijgen dan ook gelijk op een aantal onderdelen. Zo heeft Geel zich schuldig gemaakt aan "een patroon van stelselmatig negeren en uitsluiten" en gedeeltelijk aan "het uitoefenen van een tactiek van macht" en "psychologische onveiligheid".

Ze heeft "weinig sensitiviteit, empathie en begrip jegens twee melders getoond, impliciete vooroordelen niet openlijk bespreekbaar gemaakt en micro-agressief gedrag van collegeleden niet gecorrigeerd".

De commissie oordeelt dat er geen sprake is van een "patroon van discriminatie", machtsbederf en "het afdwingen van loyaliteit".

Twee melders hadden zich eerder al gemeld bij het ministerie van Justitie en Veiligheid, maar toenmalig minister Weerwind zei niet in te kunnen grijpen. Dat klopt niet, stelt de commissie. "De commissie is van oordeel dat het ministerie van Justitie en Veiligheid op eerder ontvangen signalen had kunnen en moeten interveniëren."

Nationale ombudsman

Ook de raad van advies van het college wordt bekritiseerd. Twee collegeleden kregen te horen dat ze niet in aanmerking kwamen voor herbenoeming, nadat ze de melding hadden gedaan. Volgens de raad van advies, die adviseert over herbenoemingen, was er geen verband.

De onderzoekscommissie is daar echter niet van overtuigd en heeft de indruk dat "de melding van invloed is geweest op het on hold zetten van de herbenoemingsprocessen." Klokkenluiders zijn in Nederland bij wet beschermd en mogen geen nadeel ervaren van hun melding.

De opmerking van de commissie heeft ook betrekking op de Nationale ombudsman, die zitting heeft in de raad van advies en een belangrijke stem had in het stopzetten van de herbenoemingsprocedures. Het handelen van de raad van advies had volgens de onderzoekers "niet de duidelijkheid, zorgvuldigheid en sensitiviteit" die verwacht mag worden.

De commissie adviseert nu om een aantal onderdelen van de organisatie fundamenteel te wijzigen, waarvoor mogelijk de wet gewijzigd moet worden. Zo is het advies om de verschillende taken van collegeleden meer te scheiden, een dagelijks bestuur in te stellen, om de bijzondere positie van de Nationale ombudsman in de raad van advies op te heffen en na te denken over toezicht op het college.

Het Openbaar Ministerie Oost-Nederland eist 3,5 jaar celstraf tegen een 26-jarige verdachte uit Assen die een 'multifunctionele cybercrimetool voor phishingaanvallen' ontwikkelde. Het OM noemt de tool een 'Zwitsers zakmes' om inloggegevens van slachtoffers te stelen.

Staatsbosbeheer gaat planten bestrijden in natuurgebied Oostvaardersveld in Flevoland, na een uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). De plant, de grote klis, kan tranende ogen, oogontstekingen of oogletsel veroorzaken bij de konikpaarden die in het gebied grazen. De plant heeft stekelige bolletjes, die blijven hangen in de manen van de paarden en de zaden kunnen in aanraking komen met de ogen.

Staatsbosbeheer, dat het natuurgebied beheert, overtreedt daarmee de Dierenwet. Het CBb heeft de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur daarom opgedragen handhavend op te treden tegen Staatsbosbeheer. De zaak was aangespannen door de Stichting Aanpak Misstanden Natuurbeheer.

Planten maaien

De uitspraak houdt in dat Staatsbosbeheer maatregelen moet nemen om te voorkomen dat de ongeveer 70 konikpaarden in het Oostvaardersveld in aanraking komen met de grote klis.

Staatsbosbeheer laat weten dat het de plukken grote klis zal bestrijden door de planten te maaien voor ze zaad krijgen. Daarna wordt in de gaten gehouden of dat leidt tot een afname van oogaandoeningen bij de paarden. "De plant is al vaker gemaaid, maar nu wordt gekozen voor een rigoureuze aanpak", laat Staatsbosbeheer weten. "Daarna moet blijken of de paarden minder last hebben van hun ogen."

Lekker zoet

"De konikpaarden komen op de grote klis af, met name na de bloei, want dan wordt de plant zoet en eten ze ervan", laat Staatsbosbeheer weten. "Ze gaan met z'n allen in de planten staan en dan blijven de zaadbollen in hun manen hangen."

Het Oostvaardersveld is onderdeel van het natuurgebied de Oostvaardersplassen. In andere delen van het gebied grazen ook konikpaarden, maar daar groeit veel minder grote klis.

Corné H., de man die op 30 maart vier mensen urenlang in een café in Ede gijzelde, heeft daarvoor via zijn advocaat zijn excuses aangeboden aan de betrokkenen. De advocaten van H. zeiden dat hij tot zijn daad was gekomen omdat hij geen hulp kreeg.

Vandaag is in de rechtbank in Zutphen met een eerste inleidende zitting de strafzaak tegen Corné H. (28) begonnen. De advocaten van H. zeiden eerder al dat het aannemelijk was dat de gijzeling in verband stond met "de zeer langdurige zoektocht van H. naar passende hulpverlening".

Vandaag ging de advocaat van H. daar dieper op in. H. heeft onder meer autisme en een posttraumatische stressstoornis (PTSS) en zocht daar hulp voor. De advocaat zei dat H. door zijn autisme soms overprikkeld raakt en daardoor in de problemen komt.

Traumatische ervaring

H. werd vorig jaar nog veroordeeld voor een doodsbedreiging. Hij kreeg in december 120 dagen cel, waarvan 103 dagen voorwaardelijk, omdat hij in zijn woonplaats Ede een vuurwapen (of iets dat daar op leek) had gericht op twee agenten.

Zijn advocaat zei vandaag dat er vanuit de reclassering geprobeerd is om een passende behandeling voor H. te vinden, maar tevergeefs. "Dat is iets wat al jarenlang eigenlijk een rode draad is door zijn leven. Hij wil behandeling, hij wil begeleiding en hij roept en smeekt erom. Hij ziet dat en zijn familie ook, maar het komt niet van de grond. En dan heb je alleen maar verliezers."

Ook de officier van justitie beaamde dat er alleen maar verliezers waren in de zaak, maar wees ook op de traumatische ervaring voor de jonge slachtoffers die urenlang in het café werden vastgehouden.

Bekijk een terugblik op de gijzeling:

De officier van justitie zei vandaag dat er een uitgebreid onderzoek loopt naar Corné H. Hij is ook nog niet verhoord, omdat hij daar mentaal nog niet toe in staat was. Dat verhoor staat gepland voor morgen.

De zaak gaat op 1 oktober verder. Dan is er een tweede inleidende zitting. Op 10 december wordt de zaak inhoudelijk behandeld. Dan zou H., die vandaag in de rechtbank niet veel zei, ook een verklaring willen afleggen.

Ook de mensen die door hem gegijzeld zijn, hebben aangegeven dat ze iets willen gaan zeggen bij de inhoudelijke behandeling van de zaak. Ze hebben te kennen gegeven het lastig te vinden dat H. zichzelf nu ook als slachtoffer ziet. Ze vinden dat ze zelf het grootste slachtoffer zijn.

De ING stopt op 17 september van dit jaar met de ondersteuning van contactloos betalen via de eigen Android-app, het zogenoemde ING Mobiel Betalen. Klanten kunnen vanaf dan met Android-toestellen alleen via de Google Pay-app contactloos betalen.

De VN-Veiligheidsraad komt vandaag bijeen voor een spoedberaad over de grootschalige Russische aanval van gisteren op Oekraïne. Het is vrijwel zeker dat dit niets gaat opleveren. Vijf vragen over de Veiligheidsraad.

Wat doet de Veiligheidsraad?

De Veiligheidsraad is het hoogste orgaan van de Verenigde Naties. De belangrijkste taak is het handhaven van de internationale vrede en veiligheid. De leden komen bijeen op vaste momenten, maar soms ook voor spoedberaad als daar aanleiding voor is, zoals de aanval op Oekraïne van gisteren. De raad bestaat uit vijftien landen, waarvan er vijf permanent lid zijn: de VS, Rusland, China, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.

Daarnaast zijn er vijftien tijdelijke zetels die elke twee jaar naar andere landen gaan. Op dit moment worden de tijdelijke plekken bezet door Algerije, Ecuador, Guyana, Japan, Malta, Mozambique, Sierra Leone, Slovenië, Zuid-Korea en Zwitserland. De vijf permanente leden kunnen voorstellen blokkeren, ook al is er een meerderheid voor: zij hebben een zogenoemd vetorecht.

Welke beslissingen mag de Veiligheidsraad nemen?

De Veiligheidsraad mag sancties aan landen opleggen en kan vredesmissies autoriseren. "Voor vrede kun je er niet omheen", zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer. "Het is het belangrijkste wetgevende orgaan in de wereld dat bindende besluiten kan nemen. Vroeg of laat zal bij grote conflicten een vredesakkoord afgezegend moeten worden door de Veiligheidsraad. Er moet vaak besloten worden over middelen voor de wederopbouw en vredesmachten in het gebied."

Sinds 1948 keurde de Veiligheidsraad 71 vredesmissies goed, maar sinds de oorlog in Syrië en de Russische inname van de Krim is de situatie in de Veiligheidsraad verder gepolariseerd, zegt Van de Roer.

Sindsdien zijn nauwelijks nog serieuze vredesmissies gelanceerd, vooral door Russische veto's. Een klein recent lichtpuntje is dat de Veiligheidsraad een resolutie heeft aangenomen voor een plan voor een staakt-het-vuren in Gaza, maar dat heeft nog niet geleid tot een doorbraak.

Waarom hebben vijf landen vetorecht?

Deze landen werden op het moment dat de VN werd opgericht gezien als de grootmachten en er was veel aan gelegen om hen binnenboord te houden. Bij eerdere initiatieven die voor de VN bestonden weigerden de Verenigde Staten bijvoorbeeld mee te doen. En als het doel was om deze landen bijeen te houden in de Veiligheidsraad, dan heeft dat gewerkt. Maar het maakt het er niet makkelijker op om besluiten goed te keuren.

Van de Roer: "De huidige samenstelling is gebaseerd op de verhoudingen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Dat correspondeert niet meer met de huidige internationale situatie." Mede doordat Rusland ieder voorstel over de oorlogen in Oekraïne en Syrië blokkeert zijn er weer discussies opgelaaid om het vetorecht te veranderen, vertelt Van de Roer.

Zo worden conflicten nu vaker besproken in de Algemene Vergadering van de VN. Maar alles wat daar wordt besloten is in tegenstelling tot de Veiligheidsraad niet bindend. "Per saldo leidt dat tot meer debat, maar niet tot meer resultaten", stelt Van de Roer.

In het begin van de Koude Oorlog kwamen de meeste veto's van Rusland, daarna kwamen er meer van de VS. Sinds 2010 is het vooral Rusland dat resoluties blokkeert. Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hebben na 1989 geen gebruik meer gemaakt van hun vetorecht:

Ondanks alle veto's blijft de oorlog in Oekraïne door de Veiligheidsraad besproken worden, levert dat wat op?

Tot oplossingen leidt het op korte termijn niet, erkent Van de Roer. "De wereld doet zijn plicht door het Russische geweld te blijven agenderen en daartegen te blijven protesteren. Het is nooit zonder betekenis. Het draagt bij aan het isolement van Rusland, want dat land wordt toch steeds scherp bekritiseerd. Poetins regime vindt dit allesbehalve prettig, maar heeft ook een dikke huid."

Rusland profiteert soms ook van bijeenkomsten van de Veiligheidsraad. "Het land gebruikt de raad als propagandapodium om het eigen beleid te verdedigen en het Westen te bekritiseren, met de oogluikende steun van de grote bondgenoot China."

Is de Veiligheidsraad dus een tandeloos orgaan?

Daar lijkt het in het geval van de oorlog in Oekraïne wel op, zolang Rusland onvermurwbaar is. Van de Roer: "Daarom zijn er de steunverleningen vanuit de EU en NAVO-landen: om Oekraïne met westerse wapens en steun overeind en in de wedstrijd te houden."

Maar, stelt Van de Roer, ooit zal de raad toch een keer akkoord moeten gaan met een vredesakkoord voor Oekraïne. "Uiteindelijk zullen Rusland én Oekraïne concessies moeten doen. Voor dat diplomatieke en juridische eindspel heb je de Veiligheidsraad toch weer nodig. Hoeveel jaar we dan verder zijn, weet niemand.''

PVV-minister Faber (Asiel en Migratie) heeft bij haar eerste debat in de Eerste Kamer opnieuw onder vuur gelegen vanwege eerdere uitspraken. Senaatsvoorzitter Bruijn heeft ingegrepen om een discussie over haar persoon te stoppen. GroenLinks-PvdA senator Karimi vond dat haar daardoor de mond werd gesnoerd.

De Kamer behandelt een wet waardoor criminele vreemdelingen eerder kunnen worden uitgezet. Karimi zei er moeite mee te hebben dat Faber nu als minister die wet behandelt, terwijl ze eerder in haar loopbaan "moslims, asielzoekers, vluchtelingen en Nederlanders met een migratieachtergrond gekleineerd en gedehumaniseerd" heeft. Ze hekelde ook uitspraken van Faber over een "dubbele loyaliteit van migranten".

Dat kwam haar te staan op kritiek van BBB, PVV en JA21, die voorzitter Bruijn vroegen Karimi te laten ophouden. Bruijn gaf daaraan gehoor. Karimi zei de hele rechterkant van de Kamer "over zich heen te krijgen" nog voor ze kon vertellen wat haar bezwaren zijn. Volgens haar kan de persoon van Faber "niet los worden gezien" van het wetsvoorstel.

'Netjes en keurig'

Faber heeft veel kritiek gekregen vanwege uitspraken over 'omvolking', die ze voor ze minister werd in een hoorzitting heeft teruggenomen. Wel vindt ze dat er "zorgelijke demografische ontwikkelingen" zijn.

Kamerleden van onder meer D66, Partij voor de Dieren, GroenLinks-PvdA en Denk concludeerden in de hoorzitting dat Faber "wel afstand neemt van het woord 'omvolking', maar niet van haar ideeën erover."

Faber herhaalde in het debat vanmiddag dat haar eerdere uitspraken zijn gedaan als senator van de oppositie, en dat ze zich nu als minister anders zal opstellen. "Alles zal netjes en keurig verlopen."

Karimi wilde weten of Faber nu anders denkt over de loyaliteit van migranten. "Of denkt u het nog steeds maar zegt u het niet?" Faber antwoordde dat ze als minister "geen persoonlijke opvattingen" meer heeft en nu namens het kabinet spreekt. Ze verwees naar het hoofdlijnenakkoord waren afspraken zijn gemaakt waaraan ze zich zal houden.

'Dooie mus'

Verder wil Faber hard aan de slag met een strenger asielbeleid. D66-senator Dittrich vroeg zich af of ze daarbij niet een te rooskleurig beeld schept en mensen blij maakt met een 'dooie mus' .

Veel beleidsplannen zijn gestoeld op verwachtingen om in Europees verband uitzonderingen te krijgen, terwijl maar zeer de vraag is of dat kan. Ook vraagt Dittrich of ze denkt in Brussel "serieus genomen te worden" na "alles wat u eerder heeft gezegd".

Faber denkt van wel. "Ik ben gewoon een minister van dit land". Ze zegt ook "een stuk positiever" te zijn sinds ze minister is en wil meer werk maken van het uitzetten van overlastgevende vluchtelingen naar hun land van herkomst. Niet alle afspraken daarover heeft ze paraat, blijkt bij vragen over het Marokkoverdrag uit 2021.

Daarin spraken Nederland en Marokko aanvankelijk in het geheim af dat Marokko weer zou meewerken aan het verstrekken van reisdocumenten voor Marokkaanse onderdanen van wie Nederland af wil.

In ruil daarvoor zou Nederland een Marokkaans cultureel centrum in Amsterdam steunen en zich voortaan onthouden van commentaar op binnenlandse aangelegenheden in Marokko. "Is dat echt zo?", wilde Faber weten. "Als dat zo is dan zullen we ons daaraan moeten houden."

Vriendelijk onderhandelen

Verderop in het debat excuseerde ze zich dat ze nog niet naar "alle Noord-Afrikaanse landen" was gevlogen om daar "vriendelijk te gaan onderhandelen".

De eerdere uitspraken van Faber kunnen bij onderhandelingen in andere landen wel eens een probleem vormen, meent GroenLinks-PvdA senator Karimi , ook al mocht "zij er vandaag niets over benoemen".