NOS Nieuws - Algemeen

Het wapen waarmee rapper Bigidagoe in februari dit jaar werd doodgeschoten, is teruggevonden. Dat heeft het Openbaar Ministerie bekendgemaakt op een pro-formazitting.

Het wapen werd al op 9 april gevonden in een woning in de Waverstraat in de Amsterdamse Rivierenbuurt. Uit onderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) is gebleken dat dit inderdaad het wapen is waarmee de rapper, echte naam Danzel Silos, werd gedood.

Het wapen werd ook onderzocht op DNA-sporen. Volgens het OM heeft de eigenaar, de 18-jarige Kevin A., het wapen een half uur voor de schietpartij overhandigd aan de vermoedelijke schutter, de 20-jarige Shairone S.

Op beelden is te zien dat de eigenaar van het wapen S. hielp bij het doorladen ervan. Deze A. wordt niet verdacht van medeplegen, omdat hij op het moment van de schietpartij al was vertrokken met een taxi.

Op 8 april kreeg de politie melding van een bedreiging in Amsterdam-Zuid. Daarbij werd de 18-jarige Kevin A. aangehouden. Een dag later werd het wapen gevonden. Het is onduidelijk of A. woonde in het huis waar het wapen werd gevonden.

Ruzie om ketting

De 26-jarige rapper werd eind februari neergeschoten op een bedrijventerrein in Amsterdam Sloterdijk. Hij overleed kort daarna in het ziekenhuis. Volgens justitie wilde de mogelijke schutter wraak nemen op een vriend van de rapper, met wie hij ruzie had.

Verdachte Shairone S. (20) was in de nacht voor de beschieting aanwezig in een partycentrum waar Silos ook was. De vriendengroepen van de twee kregen ruzie met elkaar over een ketting.

S. ontkent nog altijd dat hij Silos heeft neergeschoten. Hij werd kort na de schietpartij aangehouden op vliegveld Parijs-Charles de Gaulle. Hij stond op het punt om naar Frans-Guyana te vliegen.

Eerder al beschoten

De Amsterdamse gangsterrapper was bij het grote publiek niet zo bekend, maar hij had (en heeft) op Spotify maandelijks meer dan 200.000 luisteraars. Hij rapte vaak over geweld en criminaliteit en werd in 2020 ook al eens beschoten.

Tegen Bigidagoe zelf liep ook een rechtszaak vanwege betrokkenheid bij het ontvoeren, bedreigen en mishandelen van Kobus L., een rivaliserende rapper.

De koopkracht van veel groepen stijgt volgend jaar een stuk minder dan het Centraal Planbureau (CPB) vorige maand nog verwachtte. Dat blijkt uit nieuwe berekeningen van het CPB, waarin nu ook de kabinetsplannen van Prinsjesdag in mee zijn genomen.

In augustus ging het CPB er nog van uit dat het gemiddelde huishouden 1,1 procent meer te besteden zou hebben. Dat is nu nog 0,7 procent. Voor mensen met een uitkering is het verschil het grootst. In augustus ging het CPB nog uit van een koopkrachtverbetering voor hen van 2,1 procent. Nu is dat nog 0,9 procent.

Bekijk hier de koopkrachtverwachting voor verschillende groepen, swipe voor meer:

De koopkracht stijgt dus nog steeds voor deze groepen, maar wel minder dan zonder het nieuwe beleid dat nu is aangekondigd. Dat komt onder meer doordat het kabinet een geplande verhoging van de huurtoeslag niet in 2025 maar pas in 2026 laat ingaan. Ook zijn er wat belastingmaatregelen aangepast.

Het is opmerkelijk dat het koopkrachtbeeld van Prinsjesdag ten opzichte van de 'augustusraming' voor al deze groepen verslechtert. De afgelopen jaren gebruikte de politiek die raming juist om te kijken welke groepen leken achter te blijven qua koopkracht. En werd er vervolgens gesleuteld aan bijvoorbeeld de hoogte van toeslagen of belastingtarieven om de koopkrachtplaatjes te verbeteren.

Zo werd vorig jaar de huurtoeslag fors verhoogd. Mede daardoor verbeterde de verwachte koopkracht van uitkeringsgerechtigden van -2,7 procent naar +0,7 procent.

Nibud: ook groepen met koopkrachtdaling

Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) heeft ook de koopkracht doorgerekend en ook daar zien ze voor de meeste mensen een kleine koopkrachtstijging. Maar er zijn volgens het Nibud ook specifieke groepen voor wie de koopkracht wel daalt.

Zo daalt de koopkracht van de meeste zzp'ers doordat een belastingkorting voor zzp'ers, de zelfstandigenaftrek, wordt verlaagd. En de meeste gepensioneerden gaan erop vooruit, maar er zijn ook gepensioneerden van wie de koopkracht iets daalt: 0,1 procent.

Koopkrachtmaatregelen

Deze kabinetsplannen hebben de meeste invloed op de koopkracht volgend jaar:

Het Centraal Planbureau verwacht verder dat de economie volgend jaar, na een paar magere jaren, wat harder groeit. Namelijk met 1,5 procent. Het aantal mensen in armoede daalt volgend jaar licht, van 4,5 naar 4,4 procent van de bevolking. In augustus verwachtte het CPB nog dat de armoede volgend jaar naar 4,1 procent zou dalen.

Het begrotingstekort komt volgend jaar uit op 2,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dat betekent dat de overheid dus meer geld uitgeeft dan er binnenkomt. Binnen de EU is afgesproken dat dit tekort in principe onder de 3 procent van het bbp moet blijven.

Nederland blijft daar dus onder, maar de staatsschuld stijgt de komende jaren wel. Het CPB verwacht nu dat die in 2033 boven de 60 procent van het bruto binnenlands product uitkomt, de maximumgrens die de EU hanteert.

Benieuwd waar de miljoenen naartoe gaan, en denk jij de je het beter kan? Verdeel ze hier zelf per ministerie:

Uit de Tweede Kamer komen verdeelde reacties op de plannen van het kabinet. En zoals te verwachten was, is de oppositie vaak kritisch en de coalitie juist vaak tevreden.

GroenLinks-PvdA-leider Timmermans vindt dit kabinet een kabinet voor de rijken. Volgens hem ziet het er niet goed uit voor de mensen met een smalle beurs. Hij wil verder dat de Kamer meer wordt betrokken bij het asielbeleid van het kabinet.

"De Kamer moet niet buitenspel worden gezet", zegt Timmermans, doelend op de de plannen om een deel van de vreemdelingenwet buiten werking te stellen, zonder dat het parlement daarover stemt.

Volgens hem wordt er ook te veel bezuinigd op onderwijs. "Als je ervoor wil zorgen dat de leesvaardigheid omhoog gaat en dat je wilt investeren in onderzoek, waarom bezuinig je op al de die terreinen?"

'Kabinet van gebroken beloften'

D66-voorman Jetten is er blij mee dat op het gebied van klimaat en wonen een deel van het beleid van het vorige kabinet wordt voortgezet, maar ook hij hekelt de bezuinigingen op onderwijs. Hij vindt verder dat het kabinet veel meer oog moet hebben voor kunst en cultuur. Theaterkaartjes worden duurder door de voorgenomen verhoging van de btw daarop.

SP-leider Dijk vindt dat het kabinet veel dingen die voor de verkiezingen zijn gezegd niet waarmaakt: "Het is een kabinet van gebroken beloften." Als voorbeelden noemt hij het niet afschaffen van het eigen risico in de zorg en het vroegpensioen.

Volgens hem krijgen het bedrijfsleven, mensen met grote vermogens en vastgoedbezitters wel "allemaal douceurtjes". Hij vindt verder dat er meer moet worden gedaan om de armoede op te lossen.

CDA mist warmte

CDA-leider Bontenbal mist "warmte" in de plannen. Hij vindt dat het kabinet veel belooft en een hoop problemen wil aanpakken, maar volgens hem wordt het moeilijk om dat te realiseren: "Ze leggen een grote claim op de toekomst". Hij wil dat er meer wordt geïnvesteerd in een "sterke samenleving" en is bijvoorbeeld tegen het schrappen van de maatschappelijke diensttijd.

Ook ChristenUnie-leider Bikker hekelt het niet doorgaan van de maatschappelijke diensttijd. "Je vergeet de generatie die het meest naar elkaar om kan zien." ze zet ook vraagtekens bij de manier waarop het kabinet met de rechtsstaat omgaat. "Dat moet blijken uit het beleid: niet kiezen voor chaos, maar rechtsstatelijk beleid.

SGP-leider Stoffer vindt het goed dat er "keuzes worden gemaakt, op het gebied van wonen, migratie, wonen en migratie. "daar hebben gewone mensen echt wel wat aan." In het algemeen is hij "positief-kritisch". Hij vindt wel dat er wat moet worden gedaan aan "de kloof tussen een- en tweeverdieners".

'Feitenvrij ophitsen'

Partijleider Ouwehand van de Partij voor de Dieren denkt niet dat het kabinet de problemen gaat oplossen. Volgens haar doet het kabinet aan "feitenvrij ophitsen en zondebokpolitiek." Op het gebied van landbouw vindt ze de plannen "erger dan ooit" en gaat het kabinet keuzes uit de weg.

Denk-leider Van Baarle vindt de plannen "een aanval op de kansengelijkheid". Volgens hem krijgen Nederlanders er aan koopkracht "bijna niks" bij en blijft de armoede in stand. Hij vindt ook dat voor dit kabinet "waar Wilders aan de knoppen zit" gelijkwaardigheid geen prioriteit is.

Volt-voorman Dassen zegt naar aanleiding van de woorden van de koning, dat we moeten kijken naar "wat wel kan", dat het kabinet vooral bezig is de Nederlanders klein te houden: "We vergeten te investeren in de toekomst. De zorg, het onderwijs en de bestaanszekerheid kunnen we in de toekomst niet betalen als we nu niet investeren in banen en innovaties."

JA21 vindt de chemie binnen de coalitie het grootste probleem: "Er wordt heel veel gezegd en beloofd, maar leidt dit nou tot resultaat of blijft men met elkaar bezig?", vraagt partijleider Eerdmans. Volgens hem is de asielparagraaf op zichzelf prima. Hij noemt zijn partij "de rechtse waakhond van het kabinet".

Blije fractievoorzitter

De regeringspartijen kunnen zich in grote lijnen wel vinden in de plannen.

Voorman Wilders van regeringspartij PVV denkt dat er veel draagvlak is voor de plannen van het kabinet "om de enorme asielcrisis terug te dringen en om meer woningen te bouwen". Hij noemde zichzelf een heel blije fractievoorzitter, die er veel zin heeft om de plannen uit te voeren. Naar eigen zeggen heeft hij ook concessies moeten doen: "We hebben ook onze handtekening gezet onder al die klimaat-gekkigheid".

VVD-leider Yesilgöz zegt blij te zijn met het voornemen om werken meer te laten lonen: "Ik wil dat hardwerkende Nederlanders gaan merken dat ze erop vooruit gaan." De VVD zal daar ook de komende tijd op blijven hameren. Ze gaat ervan uit dat haar coalitiepartners zich aan de afspraken houden: "Het is hartstikke mooi om extraparlementair te zijn en om ruimte geven aan de fracties, maar we moeten het land niet onbestuurbaar maken. Daar is geen enkele Nederlander mee geholpen."

Waarnemend NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven herhaalde dat de asielplannen van het kabinet moeten "kloppen met de Grondwet." Gisteren zei ze dat haar partij niet akkoord kan gaan met plannen als die een negatief oordeel krijgen van de Raad van State. Dat leidde toen tot wrevel bij de coalitiepartners.

"Dat was een eerlijk antwoord op een vraag." Ze zei verder over de vandaag gepubliceerde plannen dat dit kabinet "met echte oplossingen komt en dat het echt wil doorpakken". Daar is ze tevreden over, ook al kunnen volgens haar op het gebied van bestaanszekerheid "nog meer slagen worden gemaakt".

Scherven opruimen

BBB-leider Van der Plas ziet veel "BBB-stempels" in de plannen. Volgens haar krijgen boeren echt de middelen om te innoveren. "Het transitiefonds was vooral een uitkoopfonds." Dat transitiefonds werd ingesteld door het vorige kabinet, maar is door de ploeg van Schoof weer afgeschaft.

Over het oplossen van de mestproblemen herhaalde Van der Plas dat dit kabinet "de scherven moet opruimen" omdat eerdere kabinetten "gaten hebben laten vallen".

Personeelstekort is steeds vaker een probleem bij het uitvoeren van politieke ambities. Daarom zou het kabinet beter naar de beschikbaarheid van personeel moeten kijken, voordat maatregelen worden genomen.

Voldoende mensen vinden is een steeds urgenter probleem, legt vicepresident Thom de Graaf van de Raad van State uit. Politiek gaat over de verdeling van schaarse middelen. "Vroeger was de hamvraag: is er financiële dekking, nu is dat: is er voldoende personeel?"

De Raad van State zegt dan ook dat het verstandig zou zijn als de verschillende ministeries samen naar het probleem rondom de arbeidsmarkt te kijken. "Een structurele hervormingsagenda op dat gebied, zou ook op lange termijn geld kunnen besparen."

Denk daarbij niet alleen aan belastingen, maar ook aan toeslagen, kinderopvang, schooltijden en verlofregelingen. Het huidige belasting- en toeslagenstelsel ontmoedigt meer gaan werken, schrijft de Raad in haar advies.

Vooral werkgevers in het onderwijs, de gezondheidzorg en de bouw hebben last van de arbeidsmarktkrapte. Dit zijn sectoren die belangrijk zijn voor het realiseren van de kabinetsplannen, denk bijvoorbeeld aan de ambitie om 100.000 huizen per jaar te bouwen.

Kanttekeningen

De financiële ruimte die dit kabinet heeft is kleiner dan die van zijn voorgangers. "Het vorige kabinet heeft veel uitgegeven." De ambitie van minister Heinen van Financiën om zich aan alle begrotingsregels te houden, juicht de Raad van State toe.

Toch zijn er ook dit jaar kanttekeningen. Bij een aantal van de posten die geld moeten opleveren is het nog maar de vraag of dat ook echt gaat lukken. Het kabinet wil korten op het geld dat naar jaarlijks naar Europese Unie gaat, en de bedragen die aan asiel worden uitgegeven. "Het zal in de toekomst moeten blijken of dat geld ook echt binnenkomt," zegt De Graaf.

Niet op de vluchtstrook

Echte buffers zijn er niet, waarschuwt de Raad. "Pas op dat je niet structureel op de vluchtstrook gaat rijden." Want als die posten inderdaad minder geld opleveren, of er andere tegenvallers zijn, dan dreigt overtreding van de Europese begrotingsregels.

Om mensen te verleiden meer uren te gaan werken of aan het werk te gaan, gaat het kabinet de belasting voor werkenden verlagen. Dat zal wel effect hebben, denkt de Raad van State.

Maar het is niet de oplossing van het hele probleem, staat in het advies. De keuze om meer te gaan werken hangt van meer factoren af dan alleen een hoger inkomen. Ook zaken als de beschikbaarheid van kinderopvang spelen mee.

"Beslissingen over de hoeveelheid werk worden gebaseerd op hoeveel werk oplevert in relatie tot andere taken en voorkeuren".

Gemiddeld gaan huishoudens er volgend jaar 0,7 procent in koopkracht op vooruit. Deze en andere cijfers staan in de Miljoenennota, de plannen van het kabinet voor 2025, die minister Heinen van Financiën heeft aangeboden aan de Tweede Kamer.

Hij legt in de nota nadruk op het belang van solide overheidsfinanciën en een goed vestigingsklimaat voor ondernemers. Ook wil het kabinet werken meer lonend maken.

Bij het aanbieden van de Miljoenennota zei Heinen dat de "tijd van gratis geld nu echt voorbij is". Hij benadrukte dat de rekeningen moeten worden betaald en dat het kabinet onder meer kiest voor minder subsidies, minder ontwikkelingshulp en het afschaffen van het lage btw-tarief voor cultuur en logies.

Bekijk hier hoe minister Heinen de Miljoenennota aan de Tweede Kamer aanbiedt:

Veel van de vandaag bekendgemaakte plannen van het kabinet staan ook in het vorige week gepresenteerde regeerprogramma.

'Startnota van het kabinet'

Daarin wordt de Miljoenennota de "startnota van het kabinet" genoemd. Het kabinet komt in het regeerprogramma onder meer met voorstellen voor aanpassingen van het asielbeleid, voor het verbeteren van de bestaanszekerheid, het aanpakken van de woningnood en de krapte op de arbeidsmarkt.

Ook in de nu naar de Kamer gestuurde voorstellen wordt gesproken van "het strengste asielregime ooit". Volgens de begroting moet Nederland koploper in Europa worden als het gaat om toelatingsregels.

Spaarzaam met schaarse middelen

Heinen benadrukte vandaag dat het kabinet spaarzaam wil omgaan met schaarse middelen "zodat we ons kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden, en generaties na ons er ook van kunnen genieten". Volgens hem moeten er buffers worden opgebouwd voor economisch slechtere tijden.

Volgens het Centraal Planbureau komt het begrotingstekort volgend jaar uit op 2,5 procent. Het kabinet zet zich ervoor in dat het tekort ook later beneden de Europese norm van 3 procent blijft, met een uitzondering voor 2026 vanwege een eenmalige kostenpost voor militaire pensioenen.

Er komt een extra schijf in de inkomstenbelasting: over het eerste deel van hun inkomsten betalen mensen daardoor een lager tarief. De gemiddelde toename van de koopkracht is minder groot dan in eerdere berekeningen. Volgens het kabinet is de ontwikkeling van de koopkracht tussen werkenden, uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden hiermee in balans.

Bij het aanbieden van de Miljoenennota benadrukte Heinen dat het kabinet "de koopkracht van werkende middengroepen versterkt en de bestaanszekerheid verhoogt".

Hij wees erop dat het kabinet onder meer investeert in defensie en veiligheid en betaalbare huizen en dat de "energie-onafhankelijkheid wordt vergroot met kernenergie". Financiële tegenvallers door het 'box 3-arrest' van de Hoge Raad en de extra kosten voor het herstel van de toeslagenaffaire worden door het kabinet gedekt.

Ziektekosten

Het kabinet verwacht dat de premie voor de basisverzekering tegen ziektekosten volgend jaar gemiddeld 156 euro per maand wordt. Dat is zo'n 10 euro meer dan dit jaar. De verzekeraars stellen de uiteindelijke premies later dit jaar vast. De zorgtoeslag gaat iets omhoog. Het eigen risico blijft volgend jaar 385 euro en het is de bedoeling dat het in 2027 wordt verlaagd tot 165 euro.

Het zag er eerder naar uit dat 1200 wetenschappers hun baan zouden verliezen. Het kabinet heeft er bij nader inzien voor gekozen dat plan niet te laten doorgaan. Daarvoor in de plaats vervallen "starters- en stimuleringsbeurzen".

De Tweede Kamer debatteert morgen en overmorgen over de begroting. Daarbij zal het dit jaar ook vaak gaan over het regeerprogramma. Die Algemene Politieke Beschouwingen zijn het tweede treffen van het voltallige kabinet-Schoof met de Kamer. Het eerste was begin juli, toen premier Schoof kort na de beëdiging van het kabinet de regeringsverklaring uitsprak.

Een 45-jarige man uit Barendrecht heeft bekend dat hij ontucht heeft gepleegd met negentien kinderen. De meeste slachtoffers lopen tegen het einde van de basisschoolleeftijd, heeft de man zelf verklaard tegenover de politie. Alle slachtoffers zijn meisjes.

De Barendrechter zit sinds vorige week dinsdag vast. Hij kwam bij politie en justitie in beeld nadat er aangifte tegen hem was gedaan. Hij had zichzelf gemeld op een politiebureau. Vrijdag bepaalde de rechter-commissaris dat de man nog zeker twee weken blijft vastzitten.

De ouders van de kinderen die zijn misbruikt zijn de afgelopen dagen op de hoogte gebracht. Volgens het Openbaar Ministerie zijn er geen aanknopingspunten dat er meer slachtoffers zijn.

Vriendjes van eigen kinderen

Sinds de aanhouding van de man is de recherche bezig met grootschalig onderzoek naar wat zich heeft afgespeeld. Zo is het rijtjeshuis van de man in de wijk Molenvliet in Barendrecht doorzocht. Inmiddels heeft de politie het huis verzegeld en ramen en deuren zijn afgesloten met rolluiken.

Enkele buurtgenoten vertellen aan de NOS dat de man ruim veertien jaar geleden in de wijk kwam wonen samen met zijn echtgenote. Ze hebben twee jonge kinderen, een meisje en een jongen. Het koppel zou zo'n vier jaar geleden zijn gescheiden. De vrouw woont in de buurt en de kinderen zitten ook in de buurt op school.

De man zelf werkt als IT'er en is "een beetje nerdy persoon en weinig communicatief", zegt een bewoner. Verder willen buurtgenoten niets kwijt over de man en zijn gezin.

Caravan in Hoeven

Het OM meldt dat er ook een doorzoeking is geweest op een camping in Hoeven, in Noord-Brabant. Het AD schreef vanochtend al dat de man daar een seizoensplaats had gehuurd voor zijn caravan, waar hij geregeld met zijn kinderen kwam. De caravan en voortent zijn zondag door de politie ontmanteld en afgevoerd, schrijft de krant.

De Telegraaf meldde gisteren al dat de slachtoffers "kinderen van wisselende leeftijd" zijn, die kwamen logeren bij zijn eigen kinderen.

In Barendrecht is geschrokken, maar ook nuchter en kalm gereageerd op het nieuws, zegt de gemeente. "Wijkagenten houden uiteraard een oogje in het zeil, maar er zijn geen meldingen van grote onrust", zegt burgemeester Schneider.

De burgemeester en het OM roepen betrokkenen en omwonenden op om de rust te bewaren, zodat de zaak zo goed mogelijk kan worden uitgezocht. De gemeente bekijkt wat de behoefte is van de wijkbewoners, zegt de burgemeester tegen de NOS.

De adoptiemoeder van de vorige week overleden ballerina Michaela DePrince is kort na de dood van haar 29-jarige dochter gestorven. Dat meldt een woordvoerder van de familie.

De Amerikaanse Elaine DePrince stierf op 77-jarige leeftijd tijdens een routineprocedure voorafgaand aan een operatie en wist volgens de woordvoerder op dat moment niet dat haar dochter overleden was.

DePrince adopteerde samen met haar man Charles de in Sierra Leone geboren Michaela, die toen vier jaar oud was. Ze werd geadopteerd nadat haar vader omkwam tijdens de oorlog in het West-Afrikaanse land en haar moeder stierf door honger. Ze kwam daarop in een weeshuis terecht.

DePrince werd door het Amerikaanse echtpaar aangemoedigd om haar droom om ballerina te worden na te jagen. Ze trad toe tot Het Nationale Ballet in Amsterdam, waarna ze haar carrière voortzette bij het Amerikaanse Boston Ballet. Ze figureerde in videoclips van onder meer zangeres Beyoncé.

Negen adoptiekinderen

Michaela was niet het enige kind van het echtpaar DePrince. Elaine en Charles kregen samen twee kinderen. Daarnaast adopteerden ze in totaal negen kinderen, waarvan er meerdere op jonge leeftijd stierven.

Drie van haar adoptiezoons overleden aan de gevolgen van hemofilie en aids. Het leidde ertoe dat DePrince zich als activist ging inspannen tegen de farmaceutische industrie. Die gaf volgens haar met aids besmette bloedstollingsproducten aan hemofiliepatiënten. Ze schreef daarover het boek Cry Bloody Murder.

De woordvoerder van de familie schrijft in een bericht op Facebook dat de afgelopen dagen moeilijk zijn geweest voor de familie van Elaine en Michaela. De woordvoerder benadrukt dat de twee sterfgevallen, die binnen 24 uur plaatsvonden, niets met elkaar te maken hebben.

Het uitgangspunt van het regeringsbeleid moet zijn wat er wél kan. Dat zei koning Willem-Alexander in de Troonrede die hij namens de regering heeft voorgelezen in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.

De overheid moet mensen "méér ruimte en zekerheid geven in plaats van minder" en "dingen vereenvoudigen en de basis op orde brengen". Dat leidt ertoe, zei de koning, dat mensen beter hun toekomst kunnen vormgeven.

Op dit moment zijn "dingen die heel gewoon moeten zijn" dat niet. Willem-Alexander noemde "een dak boven je hoofd, een toereikend inkomen of een vertrouwde woonomgeving". Onzekerheid over dat soort zaken "knaagt aan de onafhankelijkheid van mensen en leidt tot onderlinge kribbigheid".

Het kabinet wil de onzekerheid over die thema's "doorbreken". Mogelijkheden daarvoor zijn altijd begrensd, bijvoorbeeld ruimtelijk, ecologisch, financieel of vanwege personeelstekorten, erkende Willem-Alexander. Maar "het uitgangpunt van het regeringsbeleid moet zijn: wat kan wel?"

Spiegelen aan sporters

Hij begon de toespraak met een terugblik op een sportzomer "die nog eens heeft aangetoond" waartoe Nederland in staat is. Qua inwoneraantal is ons land het zeventigste, maar op de Olympische Spelen en de Paralympische Spelen was Nederland respectievelijk zesde en vierde qua aantal medailles. "Veel om trots op te zijn."

"De sporters hebben met hun geweldige prestaties laten zien wat je kunt bereiken, ook als het even tegenzit", zei de koning. En daaraan zou de samenleving zich moeten spiegelen. "Wanneer we ons doelgericht ergens toe zetten, kunnen we veel bereiken en de hoge kwaliteit van leven in ons land vasthouden."

Sneller, strenger en soberder

In de Troonrede ging de koning in op allerlei beleidsterreinen waarmee het kabinet-Schoof aan de slag wil. Het asielsysteem kent "urgente" problemen en moet sneller, strenger en soberder, benadrukte Willem-Alexander.

Migratie zet "grote druk" op de voorzieningen en de manier van samenleven in Nederland. "Het kabinet werkt aan een tijdelijke asielcrisiswet, waardoor de strenge en sobere aanpak een grotere kans van slagen krijgt."

Over de overheidsfinanciën zei de koning dat er een "heldere afspraak" is gemaakt "dat het huishoudboekje van de overheid door een streng begrotingsbeleid op orde blijft". Hij wees op een paar tegenvallers die nu al dwingen tot kiezen, maar benadrukte ook dat alle groepen erop vooruitgaan wat betreft koopkracht.

Niet meer behapbaar

Over de landbouw, een belangrijk thema voor dit kabinet, zei de koning dat er een "omslag in het denken en handelen" nodig is. "Over de volle breedte is een realistisch en uitvoerbaar beleid nodig."

De koning sloot de rede af met de opmerking dat de vraag "wat wél kan" vaak niet eenvoudig te beantwoorden is "in onze complexe samenleving". Maar het is volgens hem wel de opdracht aan politici en bestuurders. "Want als de regels van een land niet meer behapbaar zijn voor grote groepen mensen, schiet overheidsbeleid zijn doel voorbij."

Bekijk hier de volledige Troonrede:

Friedrich Merz gaat de Duitse christendemocraten leiden bij de Bondsdagverkiezingen van volgend jaar. Zijn belangrijkste concurrent, de Beierse premier Söder, heeft zich teruggetrokken. Daarmee is de weg vrij voor Merz om als 'kanselierskandidaat' aangewezen te worden.

De CDU/CSU, die onder leiding van Angela Merkel jarenlang Duitsland bestuurde, zit sinds 2021 in de oppositiebanken. In peilingen staat de partij op dit moment mijlenver voor op de SPD en AfD en kan ze rekenen op ongeveer een derde van de kiezers. Daarmee heeft Merz een comfortabele positie: hij kan vrijwel zeker Olaf Scholz (SPD) opvolgen als bondskanselier van Duitsland.

Söder zegt dat hij graag plaatsmaakt, omdat Merz net als hij een harde lijn wat betreft migratie voorstaat. "We zullen Duitsland weer op orde brengen en de schade van de huidige regering herstellen." Op een gezamenlijke persconferentie zei Merz een "grote verantwoordelijkheid" te voelen om de CDU/CSU als "laatste grote volkspartij" te leiden.

Conservatief en rechts

De 68-jarige jurist is op dit moment al partijleider van de CDU, die samen met de Beierse zusterpartij CSU de Union vormt. Merz meldde zich al op zijn 16de bij de partij. Hij werd in 1989 Europarlementariër en zat daarna ruim 15 jaar in de Bondsdag, de laatste jaren als fractievoorzitter. Na de dramatisch verlopen verkiezingen van 2002 nam Merkel de partij over, waarna Merz na een jarenlange machtsstrijd de politiek verruilde voor het bedrijfsleven.

Na het vertrek van Merkel rook Merz zijn kans en keerde terug naar Berlijn. Maar zijn pogingen om de partij te leiden liepen nog twee keer spaak; zowel in 2018 als 2021 verloor hij de interne machtsstrijd. Driemaal bleek scheepsrecht, want na het mislukte leiderschap van Armin Laschet kon Merz alsnog de partij gaan leiden.

Met de keuze voor Merz is de nieuwe koers van de christendemocraten bestendigd: rechts, conservatief en kritisch op immigratie. De laatste jaren nam de Union afstand van de erfenis van Merkel. In plaats van het "Wir schaffen das" pleit Merz voor een tijdelijke asielstop en permanente grenscontroles.

De doorgewinterde politicus profileert zich als de betrouwbare leider die Duitsland kan beschermen tegen de gevaren van moslimextremisme en extreemrechts. Samenwerking met de radicaal-rechtse AfD sluit Merz uit. Verder is hij warm pleitbezorger van steun aan Oekraïne en de geleidelijke herinvoering van de dienstplicht.

Werken aan populariteit

De Kanzlerfrage kwam de afgelopen dagen in een stroomversnelling, nadat meerdere prominente CDU'ers zich uitspraken voor Merz. Gisteren schaarde ook de derde mogelijke kanshebber voor het leiderschap, deelstaatpremier Hendrik Wüst van Noordrijn-Westfalen, zich achter Merz. Die komt zelf ook uit die deelstaat.

Hoewel de huidige peilingen wijzen op grote populariteit van de CDU/CSU, is Merz bij de kiezers niet per se heel geliefd. Uit enquêtes bleek dat CSU-leider Söder, zowel bij de achterban als kiezers van andere partijen, meer populariteit geniet. Merz wordt door kiezers onder meer verweten ver van het volk af te staan en weinig sympathiek te zijn. Tegenover de frivole, bourgondische Söder wordt Merz gezien als een enigszins saaie, degelijke bestuurder.

De Bondsdagverkiezingen zijn pas over een jaar, maar door nu al een kanselierskandidaat te kiezen, willen de christendemocraten laten zien een betrouwbare bestuurderspartij te zijn.

De vorige leiderschapsstrijd leidde tot een maandenlang openlijk gevecht tussen Söder (CSU) en Laschet (CDU). Het schaadde de partij, en het wordt gezien als een van de oorzaken van de verkiezingsnederlaag in 2021. Desondanks zal de teleurstelling groot zijn bij de Beierse CSU dat opnieuw een CDU'er de kar gaat trekken.

Kanzlerfrage bij de SPD

Juist vandaag werd duidelijk dat de leiderschapsvraag bij de SPD nog niet is beslecht. Olaf Scholz wil graag door als bondskanselier, maar hij is zelfs onder de eigen achterban impopulair. De SPD-burgemeester van München riep Scholz vanochtend in een interview op het leiderschap over te dragen aan de minister van Defensie, Boris Pistorius. Hij komt in kiezersonderzoeken naar voren als de meest geliefde politicus van het land.

Belangrijk daarbij is de deelstaatverkiezing in Brandenburg, komende zondag. De SPD gaat daar nek-aan-nek met de AfD. De mogelijke verkiezingswinst lijkt positief voor Scholz, maar het succes aldaar is vooral te danken aan de populaire SPD-deelstaatpremier Woidke.

Het laat zien dat de sociaaldemocratische partij met een aansprekende leider wél verkiezingen kan winnen. Winst voor de SPD in Brandenburg kan daarmee de druk op Scholz vergroten om à la Joe Biden plaats te maken voor een betere kanshebber.

De Kanzlerfrage lijkt nog ver weg, maar vanwege onderlinge spanningen tussen de huidige coalitiepartijen is een vervroegde stembusgang niet uit te sluiten. 'Comeback kid' Friedrich Merz staat dan al in de startblokken voor de verkiezingscampagne.

Dominique Pélicot, de Fransman die terechtstaat voor het drogeren en laten verkrachten van zijn eigen vrouw, heeft vandaag bekend. Hij zou zeker 83 mannen seks laten hebben met zijn bewusteloze vrouw.

"Ik ben een verkrachter, net als de anderen in deze zaal, ze kunnen niets anders beweren", zei de 71-jarige hoofdverdachte vandaag tijdens de hoorzitting, berichtten Franse media. Hij voegde daaraan toe dat zijn toenmalige vrouw "dit niet had verdiend".

De hoorzitting stond gepland voor gisteren, maar was wegens gezondheidsklachten van Dominique Pélicot uitgesteld. Hij riskeert een celstraf van 20 jaar.

Slachtoffer Gisèle Pélicot was zo'n 50 jaar getrouwd met de verdachte. Hij vermaalde hoogstwaarschijnlijk het kalmerings- en slaapmiddel lorazepam en strooide dat in de maaltijd van zijn toenmalige vrouw.

"Ik leefde 50 jaar samen met een man van wie ik nooit had gedacht dat hij in staat was tot verkrachting", zei de 72-jarige vrouw vandaag in de rechtszaal.

Niet geboren als viezerik

In de rechtszaal sprak de verdachte met een trillende stem: "Je bent geen viezerik bij geboorte, maar je wórdt een viezerik." Daarvoor zette hij uiteen dat hij op 9-jarige leeftijd was verkracht en op 14-jarige leeftijd gedwongen werd om deel te nemen aan een groepsverkrachting.

Ook sprak hij over trauma's die hij opliep als kind. Hij vertelt dat zijn vader "hetzelfde deed" met een klein meisje dat bij hen inwoonde. Hij zegt zich te schamen voor zijn vader, "maar uiteindelijk ben ik net zo erg".

Lappenpop

Verdachte Pélicot bood op een website seks met zijn vrouw aan. De man maakte opnames van het misbruik, dat tussen 2011 en 2020 plaatsvond. "Ze zagen mij als een lappenpop, als een vuilniszak", zei het slachtoffer eerder deze maand in de rechtszaal over die video's.

De Franse krant Le Parisien zag de video's die in de rechtbank zijn getoond. De krant schrijft dat de mannen fluisteren en zich direct terugtrekken als de vrouw zich beweegt. Op de beelden is te horen dat de vrouw snurkt.

"Ik lig bewusteloos op bed en ik word verkracht. Dat zijn barbaarse praktijken", zei Gisèle Pélicot daarover eerder tijdens de rechtszaak.

83 mannen

In totaal werd Gisèle Pélicot waarschijnlijk door 83 mannen verkracht. Door de videobeelden kon de politie de meeste van hen opsporen. Twintig mannen zijn niet gevonden, een is op de vlucht en sommige zijn inmiddels overleden.

De 50 mannen die terechtstaan zijn inmiddels tussen de 26 en 73 jaar oud. Volgens Le Parisien gaat het om mannen met zeer diverse achtergronden, van wie velen een partner hebben. Sommigen hebben kinderen.

Een deel van de verdachten ontkent. Sommige stellen onder druk te zijn gezet door Dominique Pélicot, andere zeggen dat ze dachten dat het een fantasie was van de vrouw.

Gisèle Pélicot reageerde daar eerder in de rechtszaak fel op. "Ik heb nooit aan trio's of swingen gedaan. Praat niet over seksscènes, dit waren verkrachtingsscènes." Als de mannen schuldig worden bevonden, riskeren ook zij gevangenisstraffen tot 20 jaar.

Fotograferen onder rokjes

De zaak kwam in 2020 aan het licht toen de verdachte in de supermarkt betrapt werd op het maken van foto's onder rokjes van vrouwen, waardoor de politie het huis van Dominique Pélicot ging doorzoeken. Daar vonden ze duizenden foto's en video's van mannen die seksuele handelingen verrichten met de bewusteloze Gisèle Pélicot.

De politie ondervroeg Gisèle Pélicot daarop, die in eerste instantie zei dat haar man een "geweldige vent" is. Totdat de politie haar de beelden liet zien. Ze verliet haar man en scheidde van hem.

Kracht om door te gaan

Doorgaans verschijnt de naam van een slachtoffer omwille van zijn of haar privacy niet in het openbaar, maar Gisèle Pélicot wil wel dat media haar naam noemen. Ze wil zo mensen bewust maken van seksueel misbruik en het drogeren van slachtoffers. Bovendien vindt ze dat de schaamte bij daders moet liggen, niet bij slachtoffers.

Zondag kwamen in Marseille duizenden mensen, vooral vrouwen, samen om Gisèle Pélicot te steunen. Ze heeft daar haar dank voor uitgesproken. Ze zegt dat het haar kracht geeft om door te gaan, voor "alle mensen, mannen en vrouwen, die over de hele wereld slachtoffer worden van seksueel geweld".

De SP-fractie in de gemeenteraad van Oss is uit elkaar gevallen. Vier raadsleden en de fractievoorzitter gaan in de gemeenteraad verder onder de naam Sociaal Sterk Oss, staat in een verklaring van de nieuwe partij.

De breuk is opvallend omdat Oss geldt als de bakermat van de SP. De partij werd hier in de jaren 70 opgericht door Jan Marijnissen. Hij leidde de partij vervolgens jarenlang en de SP behaalde er zijn eerste politieke successen.

'Samenwerking ontspoord'

Volgens voormalig fractievoorzitter Jan Zoll ontstond er de afgelopen jaren binnen de SP steeds vaker onenigheid en strijd "over wie we zijn, wat we willen en hoe we dat het beste kunnen bereiken".

De directe oorzaak van de crisis binnen de lokale afdeling in Oss is volgens hem te wijten aan enkele "individuele en invloedrijke leden binnen de afdeling", schrijft hij in een verklaring. "De afgelopen weken is de samenwerking binnen onze afdeling volledig ontspoord."

Motie

Volgens de oud-partijleden was de druppel een motie over sloopplannen van een wijk in de stad. Ze wijzen daarbij naar SP-fractielid Leroy Vossenberg. "Die motie zou niet ingediend worden", zegt raadslid Bas van der Voort tegen Omroep Brabant. "Wij werden door Vossenberg echt voor het blok gezet."

Vossenberg was volgens Omroep Brabant tot de bekendmaking van de afsplitsing van zijn partijgenoten niet op de hoogte van het plan. Ook was hij gisteravond niet bereikbaar voor commentaar.

Het bestuur van de SP in Oss laat in een reactie weten "zeer verrast" te zijn door het besluit van de partijleden en zegt zich te beraden over "over de ontstane situatie". "Het bestuur betreurt deze gang van zaken ten zeerste", valt te lezen in de verklaring. "Wij hadden liever onze meningsverschillen samen opgelost."

Zo'n 50.000 huishoudens hebben de grootste problemen met hun energierekening. Ze betalen jaarlijks 1000 euro meer aan energiekosten dan huishoudens die niet in energiearmoede zitten, vaak omdat hun huis slecht geïsoleerd is.

TNO deed onderzoek naar de huishoudens die relatief veel geld van hun lage inkomen kwijt zijn aan energiekosten. Eerder concludeerde het onderzoeksinstituut dat 400.000 gezinnen in energiearmoede zitten. Nu hebben de onderzoekers onderzocht voor wie de problemen het grootst zijn.

Gemiddeld betalen mensen in energiearmoede 472 euro per jaar meer voor energie dan mensen die niet in energiearmoede zitten. De grootste problemen heeft een groep van 9000 huishoudens, zij betalen jaarlijks 2000 euro meer aan energie.

Vrijstaande huizen op het platteland

De mensen met de grootste problemen wonen vooral buiten de Randstad, met name aan de randen van Nederland, zoals Noordoost-Groningen. "Daar zijn vrij veel mensen met een laag inkomen die in een vrij grote woning wonen", zegt TNO-onderzoeker Peter Mulder. "Ook zijn daar meer vrijstaande woningen, terwijl in de Randstad veel mensen in relatief kleine appartementen wonen."

De onderzoeker suggereert om gericht beleid te voeren door slecht geïsoleerde huizen aan te pakken. Als je die woningen opknapt, dan is dat beter dan jaar op jaar de energiekosten te compenseren, stelt Mulder.

Het kabinet kondigde vorige week aan dat huishoudens die extra geld nodig hebben voor hun energierekening, kunnen blijven rekenen op steun. Het kabinet zet in 2025 en 2026 daarvoor geld opzij.

De nieuwe Europese Commissie bestaat uit 27 leden onder wie 11 vrouwen, heeft Commissievoorzitter Ursula von der Leyen bekendgemaakt. Haar nieuwe team gaat zich sterk maken voor een "gedurfd industrieel beleid" dat is gericht op "welvaart, veiligheid en democratie".

Von der Leyen maakte vanochtend de namen bekend van de nieuwe Europese Commissie. Gisteren was al duidelijk dat oud-minister Wopke Hoekstra opnieuw de portefeuille Klimaat en Schone Groei krijgt. Hij was eerder getipt als de nieuwe Eurocommissaris Handel, maar die post gaat naar de Slowaak Maros Sefcovic.

Hoekstra wil de koers die hij het afgelopen jaar heeft ingezet voortzetten, zegt hij tegen de NOS. "Ervoor zorgen dat we klimaatbeleid, waar we vol mee door moeten, hand in hand weten te brengen met de economie, innovatie en industrie. Die moet vergroenen, maar ook kunnen floreren."

'Dialoog met Nederland'

Daarnaast zal hij zich in de Europese Commissie sterk maken voor andere thema's. "Het voorrecht van hier zitten is dat ik, en iedere Eurocommissaris, zijn of haar stempel kan drukken op zijn eigen portefeuille. Maar daarnaast heb je de ruimte, ik vind zelfs de plicht, om over de dingen die belangrijk zijn voor Europa je mening te geven."

Hij wil niet vooruitlopen op de vraag of hij op het gebied van klimaat of in de commissie zaken voor de Nederlandse regering voor elkaar kan krijgen. "Wat ik in ieder geval ga doen, is het hand in hand brengen van klimaat, industrie en economie. Niet voor niets is het huidige Nederlandse kabinet op zo'n koers verder gegaan en volgens mij is dat verstandig. Verder gaan we natuurlijk intensief de dialoog aan, ook met Nederland."

De voor Nederland belangrijke landbouwportefeuille gaat naar een Luxemburger. Een andere voor Nederland belangrijke post op het gebied van milieu en water gaat naar de Zweedse Jessika Roswall. De liberaal-conservatieve politica kan een rol gaan spelen bij de uitzonderingen die de Nederlandse regering op bepaalde dossiers in Brussel wil bedingen.

Migratie gaat naar de Oostenrijker Magnus Brunner en Financiën naar de Pool Piotr Serafin. Visserij en Oceaan, een andere voor Nederland belangrijke post, is toebedeeld aan de Cyprioot Costas Kadis.

De Fransman Stéphane Séjourné krijgt Welvaart en Industriële strategie. President Macron had aanvankelijk Thierry Breton voorgedragen, die sinds 2019 Eurocommissaris van Interne Markt is.

Breton stapte gisteren per direct op omdat Von der Leyen Frankrijk om een andere kandidaat had gevraagd zonder hem daarover te informeren. Kort daarna werd Séjourné gekandideerd door de Franse president.

'Eerst maar 22 procent vrouw'

Met veertien commissarissen zijn vooral de Europese christendemocraten goed vertegenwoordigd in de commissie. Von der Leyen benadrukte dat de commissarissen moeten samenwerken om de doelen voor de komende jaren te verwezenlijken. Daarbij moeten concurrentievermogen, de groene transitie en digitalisering centraal staan. "Met een gezamenlijk doel: een sterker Europa."

Von der Leyen benadrukte tijdens de bekendmaking van de nieuwe commissieleden dat van de kandidaten die de lidstaten aanvankelijk naar voren hadden geschoven slechts 22 procent vrouw was. "Dat was volledig onacceptabel", aldus commissievoorzitter.

Door landen te vragen ook vrouwelijke kandidaten voor te dragen lukte het om een commissie te vormen die voor 40 procent uit vrouwen bestaat. Dat komt overeen met de huidige commissie die sinds 2019 de dagelijkse leiding in Brussel heeft en ook 11 vrouwen telt.

Nu de kandidaten en hun portefeuilles van de nieuwe Europese Commissie bekend zijn, kan het Europees Parlement de hoorzittingen met de kandidaten gaan inplannen. Daar gaat nog wel onderzoek naar eventuele belangenverstrengeling aan vooraf.

De Amerikaanse rapper, producer en platenbaas Sean Combs, bekend onder artiestennaam 'Diddy', is opgepakt in New York. Hij werd aangehouden in de lobby van een hotel in Manhattan, melden Amerikaanse media.

De beschuldigingen tegen de artiest en zakenman zijn nog geheim en worden naar verwachting later vandaag bekendgemaakt door het federale parket.

Dat er een strafrechtelijk onderzoek naar Combs liep, werd duidelijk in maart toen agenten zijn villa's in Los Angeles en Miami binnenvielen en doorzochten. Deze invallen zouden te maken hebben met verdenkingen van seksueel misbruik en mensenhandel. Op beelden was toen te zien dat zwaargewapende agenten zijn huizen binnengingen.

Meerdere zaken

Tegen de platenbaas zijn meerdere rechtszaken aangespannen wegens mogelijk seksueel misbruik, verkrachtingen en aanranding. In mei lekte een video uit waarin te zien is hoe de rapper zijn toenmalige vriendin, R&B-zangeres Cassie, mishandelt. In deze zaak, waarin zij hem ervan beschuldigde haar jaren fysiek en seksueel te hebben misbruikt, schikte hij.

Een van de vrouwen die een aanklacht tegen hem indienden, zegt dat Combs haar als 17-jarige met twee andere mannen verkrachtte. Dat zou twintig jaar geleden zijn gebeurd.

Zelf beweert de rapper onschuldig te zijn. Zijn advocaat zegt dat hij teleurgesteld is dat Diddy vervolgd wordt. Volgens hem is de rapper "niet perfect, maar geen crimineel".

Rapper, producer, platenbaas

Sean Combs werd in de jaren 90 bekend als rapper Puff Daddy en oprichter van het platenlabel Bad Boy Records. Hij bracht onder meer het legendarische album Ready to Die van rapper The Notorious B.I.G. uit, die in 1997 werd doodgeschoten. Zelf had Combs ook enkele hits zoals met I'll be missing you.

Combs is ook een rijk man geworden met het investeren in onder meer tequila en een kledinglijn. Dat leidde ertoe dat zijn vermogen in 2022 werd geschat op ongeveer 1 miljard dollar

Masoud Pezeshkian vindt dat de Iraanse moraalpolitie vrouwen niet op straat moet lastigvallen omdat ze hun hoofddoek niet goed dragen. De opmerkingen van de nieuwe Iraanse president tijdens zijn eerste persconferentie gisteren worden op sociale media breed gedeeld.

Pezeshkian, die eind juli aantrad nadat zijn voorganger Raisi was omgekomen bij een helikopterongeluk, reageerde in het persgesprek op een vrouwelijke journalist die zei dat ze vanwege straatcontroles een omweg had moeten nemen om aanwezig te kunnen zijn. Ze droeg een hijab, maar er was wel iets van haar haar te zien.

"De moraalpolitie moet vrouwen helemaal niet aanspreken", reageerde Pezeshkian. "Ik zal erachteraan gaan dat ze hen niet meer lastigvallen."

Sterfdag Mahsa Amini

De timing van de uitspraak is opmerkelijk: Pezeshkian hield zijn persconferentie op de dag dat twee jaar geleden Mahsa Amini stierf, de 22-jarige vrouw die door de moraalpolitie was vastgezet omdat ze zich niet zou hebben gehouden aan de strikte Iraanse regels voor hoofddoeken. Volgens de politie overleed ze aan hartfalen, maar er is ook bewijs dat ze in gevangenschap is mishandeld.

De dood van Amini leidde tot maandenlange protesten door het hele land tegen de onderdrukking van vrouwen. Iran greep uiteindelijk hard in om verdere demonstraties te voorkomen: protesten werden met dodelijk geweld neergeslagen en activisten kregen de doodstraf.

Pezeshkian geldt als relatief gematigd en er werd al gespeculeerd dat hij de strenge kledingvoorschriften iets wil versoepelen. Hij is daarbij wel afhankelijk van de strenge lijn die ayatollah Khamenei, de hoogste geestelijk leider van het land, uitzet.

De BBC wijst erop dat de VN recent nog waarschuwde dat de regels in Iran juist zijn aangescherpt. Waarnemers rapporteerden dat de moraalpolitie meer bevoegdheden krijgt om strenger te controleren, dat vrouwen te maken krijgen met fysiek geweld als ze zich niet aan de regels houden en dat er een nog strengere wet in de maak is.

Dat maakt van vrouwen tweederangsburgers, waarschuwde het VN-rapport. Doordat het recht van vrouwen wordt geschonden om deel te nemen aan het openbare leven, vredig te protesteren of zichzelf te uiten, zou dit niets minder zijn dan genderapartheid. "De autoriteiten willen met systematische discriminatie vrouwen en meisjes volledig onderdrukken."

Handreiking naar VS

Op de persconferentie van 2,5 uur, die live werd uitgezonden op de Iraanse tv, werd er met een bescheiden applaus gereageerd op de opmerkingen van Pezeshkian. Hardliners waren echter kritisch over zijn opmerkingen.

Ook zijn meer gematigde toon tegenover de VS kon hen niet welgevallen. "We staan niet vijandig tegenover de VS. Wij hebben geen bases rond de VS, wij hebben geen sancties tegen de VS. Het is andersom", redeneerde Pezeshkian. "Als zij goodwill tonen door zich minder vijandig op te stellen, hebben we geen probleem."

Pezeshkian beweerde dat Iran sinds zijn aantreden geen raketten aan Rusland heeft geleverd en het land niet uit is op kernwapens. Over het conflict in Gaza vroeg hij zich af waarom "de VS en Europa raketten, bommen en vliegtuigen geeft" als Israël "genocide pleegt voor de ogen van de wereld".

In de Schipholtunnel heeft een autobrand tot vertragingen geleid. Door de brand moest de tunnelbuis in de snelweg A4 afgesloten worden in de richting van Amsterdam.

Het is nog niet duidelijk hoe het gaat met de inzittenden van de auto.

Op beelden op sociale media is te zien dat de brandweer aanwezig is:

De afsluiting veroorzaakte 5 kilometer stilstaand verkeer voor de tunnelbuis richting het noorden. Inmiddels wordt het verkeer weer door de tunnel gelaten, al zijn er nog wel twee rijstroken gesloten vanwege de opruimwerkzaamheden.

Volgens de ANWB veroorzaakt het langzaam rijdend verkeer enkele minuten oponthoud.

De eerste Schipholtunnel werd in 1966 in gebruik genomen. Door de toename van het verkeer werd in 2000 een tweede tunnel geopend. De tunnel kruist de Buitenveldertbaan van de luchthaven.

Het dodental in Myanmar als gevolg van de orkaan Yagi is opgelopen tot 226 mensen, meldt persbureau Reuters. Vorige week trok de hevige storm over Zuidoost-Azië en leidde in Myanmar tot overstromingen en modderstromen. Dorpen, rijstvelden en grote gebieden met gewassen zijn door de storm verwoest, meldt de VN.

De VN zegt dat de storm in negen staten verwoestingen heeft aangericht, waaronder de hoofdstad en regio's gelegen aan de Irrawaddy, de grootste rivier van het land. De hulporganisatie schat dat ongeveer 630.000 mensen last hebben van de overstromingen.

Zwaarste recente overstromingen

Informatie over het aantal slachtoffers komt moeizaam naar buiten. Dat komt onder meer door de slechte communicatie van de junta, de militaire machthebbers, en omdat het moeilijk is om contact te krijgen met afgelegen gebieden. De VN zegt dat wegen door de overstromingen zijn geblokkeerd. Ook bruggen en elektriciteitsnetwerken zijn beschadigd, waardoor communicatie lastig is en hulpverlening moeilijk op gang komt.

Volgens de VN zijn de overstromingen de ergste die Myanmar recent meemaakte. De junta deed vorige week bij hoge uitzondering een oproep aan de internationale gemeenschap voor noodhulp, waar volgens de Britse nieuwsorganisatie BBC alleen India op reageerde en voedsel, kleding en medicijnen stuurde. Het is opmerkelijk dat de junta om hulp vroeg omdat het in het verleden juist humanitaire hulp blokkeerde.

Yagi is de krachtigste orkaan die Azië dit jaar heeft getroffen. Ook Vietnam, Thailand en Laos kampten met onder meer overstromingen en aardverschuivingen door de hevige regenval. In Vietnam is het dodental opgelopen tot 141 en hebben de overstromingen wegen en gebouwen beschadigd.

Militaire junta en rebellenleger

Sinds 2021 wordt Myanmar weer volledig bestuurd door de militaire junta, die na de verkiezingen een coup pleegde om de macht over te nemen van de gekozen regering. Daarop braken grote protesten uit, die door het leger en de politie werden neergeslagen.

Het verzet tegen de militaire junta is nog steeds groot. De militaire anti-coupbeweging People's Defence Force (PDF) en verschillende etnische groeperingen vechten sindsdien in een burgeroorlog tegen het militaire regime. Het verzet wint steeds meer terrein, waardoor gebieden door verschillende groepen bestuurd worden.

Het nieuwe kabinet heeft verschillende onuitgewerkte plannen en kijkt vooral naar voordelen op de korte termijn. Dat zeggen de drie planbureaus in een gezamenlijke reflectie op de kabinetsplannen. De publicatie wordt later vandaag openbaar, maar NRC heeft deze al ingezien en schrijft erover.

De kritiek komt van het Centraal Planbureau (CPB), Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), en gaat over de plannen die het kabinet vanmiddag bekendmaakt.

"Het kabinet legt de prioriteit op de brede welvaart hier en nu ten koste van brede welvaart later en elders", schrijven ze. Dan gaat het bijvoorbeeld om de bezuinigingen op onderwijs en innovatie. Zo'n bezuiniging kan op termijn slecht uitpakken voor de welvaart en de concurrentiepositie van Nederland, luidt de waarschuwing.

Focus op migratie

De focus van het kabinet op migratie is eenzijdig, stellen de bureaus. Het is geen oplossing voor de problemen die er in sommige wijken zijn rond gemeenschapszin. Maatregelen om die te verbeteren worden geschrapt, zoals de maatschappelijke diensttijd, waarin jongeren tijdelijk iets voor een ander gingen doen.

Ook verdwijnt de subsidie op brede brugklassen, waar kinderen van verschillende niveaus samenkomen.

Doelen uit zicht

Op het vlak van bestaanszekerheid vinden de planbureaus het dubbel dat het kabinet mensen financieel probeert te helpen door toeslagen te verhogen, maar tegelijkertijd zegt dat het stelsel van toeslagen op de schop gaat. "Het vergroten van de financiële bestaanszekerheid door op korte termijn toeslagen te verhogen, kan het langetermijndoel om het stelsel te vereenvoudigen, lastiger maken."

Daarnaast vinden de planbureaus de plannen voor woningbouw en de zorg onvoldoende uitgewerkt. De klimaatdoelen worden met de huidige plannen waarschijnlijk niet gehaald.

Om die later alsnog te halen, moeten "plotseling kostbare maatregelen genomen worden", waarschuwen de planbureaus.

Het socialemediabedrijf Meta verbant Russische staatsmedia als tv-zender RT en persbureau Rossia Segodnja. Volgens moederbedrijf Meta maken de media zich schuldig aan clandestiene beïnvloedingsoperaties online. Het verbod geldt voor alle dochters van Meta, zoals Facebook, Instagram en WhatsApp.

Meta had eerder al andere maatregelen genomen, zoals het uitzetten van advertenties bij de propagandakanalen en het beperken van het bereik van hun artikelen. Omdat er echter geprobeerd werd die maatregelen te omzeilen, gaat Meta over tot een volledige ban wereldwijd. De komende dagen zullen de media van het sociale medium verdwijnen.

Rusland heeft nog niet gereageerd op het besluit, RT evenmin. In het verleden reageerde RT honend op beschuldigingen dat de zender illegaal de belangen van het Kremlin zou behartigen. RT deed maatregelen af als een inperking van de persvrijheid.

Facebook en Instragram zijn verboden in Rusland. Meta geldt er als een "extremistische organisatie" sinds het bedrijf in 2022 het beleid over haatzaaien aanpaste om kritiek op de Russische inval in Oekraïne mogelijk te maken. WhatsApp is er wel toegestaan en heeft miljoenen gebruikers.

Desinformatie

Het besluit van Meta komt kort na beschuldigingen van de Amerikaanse justitie dat twee RT-medewerkers miljoenen betaalden aan een Amerikaanse bedrijf om het Amerikaanse publiek te beïnvloeden in aanloop naar de verkiezingen. Zij zouden 10 miljoen dollar hebben uitgetrokken om verdeeldheid te zaaien onder Amerikanen, luidde de aanklacht.

Die activiteiten waren onderdeel van een breder Russisch plan om via sociale media invloed uit te oefenen in de VS, betoogde het Amerikaanse Openbaar Ministerie. Via nepaccounts zou er desinformatie moeten worden verspreid, over bijvoorbeeld misdaden onder Oekraïense migranten en "het verlies van banen voor witte Amerikanen".

Naar aanleiding van de beschuldigingen scherpte de VS financiële sancties tegen RT aan. De zender RT was als "buitenlandse agent" al sinds 2017 in de VS verboden.

Er hebben vannacht toch geen mensen buiten hoeven slapen bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. De gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onder valt, meldde rond middernacht dat de gemeente Stadskanaal wilde bijspringen door een sporthal als noodopvang in te richten.

In samenwerking met het Rode Kruis werden "in allerijl" honderd veldbedden, hygiënekits, dekens en een team van vrijwilligers naar sporthal De Spont gebracht. Rond 01.15 uur kon een bus de eerste groep naar de opvang vervoeren. Wie later aankwam zou per taxi volgen, het is onduidelijk of daar gebruik van is gemaakt.

Volgens het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) hadden rond middernacht zo'n veertig tot vijftig mensen een slaapplek elders nodig. Zij gaan vanochtend weer terug naar Ter Apel om het proces van hun asielaanvraag te starten.

'Later verder kijken'

"Het is geen oplossing", benadrukte burgemeester Sloots van Stadskanaal vannacht. "Maar het is in elk geval iets en morgenochtend kijken we wel verder. Wegkijken en nietsdoen gaan wij als Stadskanaal niet doen."

Er werden eerder ook al grote tenten geplaatst in Stadskanaal, op een kwartiertje rijden van Ter Apel. "En ook nu vind ik dat we moeten helpen", zegt Sloots, die het probleem "met lede ogen" aanziet.

Verslaggever Jeroen Gortworst is in Ter Apel en vertelt over hoe de situatie nu is:

Het COA waarschuwde gisteravond dat er sprake was van een noodsituatie. De kans bestond volgens de organisatie dat er voor het eerst in twee jaar weer mensen buiten moesten slapen. Alleenstaande mannen mochten niet meer naar binnen omdat het centrum vol was.

"We houden alleen voor kwetsbare mensen nog een plek achter de hand", zei Paula Lambeck van het COA. "Ik hoop dat deze mensen niet hier in het gras terechtkomen, maar dat er iemand opstaat en een plek aanbiedt, bijvoorbeeld een gemeente."

Volgens burgemeester Velema van Westerwolde laat asielminister Faber mensen bewust in de kou staan. "Ze heeft tijd genoeg gehad en voldoende mogelijkheid om mensen op een fatsoenlijke manier onder te brengen. Dit doet ze bewust niet."

Het ministerie van Asiel en Migratie laat weten dat de extreme drukte komt door een hogere instroom, in combinatie met een groot aantal statushouders dat niet kan doorstromen naar opvang in andere gemeenten. "Het wordt steeds lastiger om zelfs de kleinste tegenvallers op te vangen."

Brandveiligheid in het geding

Het opvangcentrum in Ter Apel is in december al uitgebreid met tijdelijke huisvesting in portacabins, waar dit weekend mensen hebben geslapen. Westerwolde vindt dat vanwege de brandveiligheid onverantwoord en dreigt het COA met een dwangsom als deze opvang niet stopt.

Het COA spreekt echter van overmacht: "Het was dit of mensen buiten de poort in het gras laten slapen."

In Ter Apel mogen officieel maar 2000 mensen worden opgevangen. Het afgelopen jaar slaagde het COA er echter bijna geen enkele nacht in om dat maximum aan te houden. Er moest daarom bijna dagelijks een dwangsom van 15.000 euro aan de gemeente worden betaald, tot in juni het maximumbedrag van 1,5 miljoen euro werd bereikt.

Westerwolde stapte begin deze maand opnieuw naar de rechter omdat het COA te weinig verbetering vertoonde.