NOS Nieuws - Algemeen

De politie tast nog in het duister over de oorzaak van het ongeluk waarbij vannacht in Amersfoort drie mannen om het leven kwamen. De auto raakte van de weg, reed door de berm over het fietspad, botste tegen een boom en belandde in het water.

Agenten die toevallig langsreden, ontdekten de auto. Ze zagen bandensporen en brokstukken aan de rand van het water. "Vervolgens zagen ze de auto in het water liggen met de mensen erin", zegt een politiewoordvoerder.

Hulpdiensten werden opgeroepen, waaronder een duikteam van de brandweer. De mannen werden eruit gehaald en er werd begonnen met reanimatie. "Maar dat mocht niet meer baten", zegt de politie.

Buurtbewoners hadden rond 01.30 uur een harde klap gehoord. "Ik werd er wakker van", zegt een vrouw. "Alsof iemand tegen een muur reed. En daarna werd het helemaal stil."

Meerdere scenario's

De politie deed de hele nacht onderzoek. Veel is nog onduidelijk. Meerdere scenario's worden onderzocht, zoals rijden onder invloed van drank of drugs.

De weg waar het ongeluk gebeurde, staat niet bekend als gevaarlijk, zeggen buurtbewoners. Daarom wordt ooggetuigen en buurtbewoners gevraagd zich te melden. Ook wil de politie graag beelden van bijvoorbeeld deurbelcamera's in de omgeving van de Stadsring.

De drie slachtoffers zijn 21, 25 en 27 jaar uit Amersfoort. Wat de relatie is tussen het drietal, zegt de politie niet.

De politie heeft vanochtend een inval gedaan op een woonwagenkamp in Eindhoven. Daarbij zijn vijf mannen aangehouden. Volgens Omroep Brabant is het bewuste kamp te zien in de tv-serie Bij Ons Op Het Kamp.

De inval is onderdeel van een onderzoek naar de productie van en handel in harddrugs, zegt de politie. Een arrestatieteam heeft meerdere woonwagens doorzocht. Daarbij zijn ook spullen in beslag genomen.

De mannen die zijn aangehouden zijn tussen de 27 en 53 jaar oud en komen allemaal uit Eindhoven. Drie van hen zijn op het woonwagenkamp aangehouden, één man werd elders in een huis in Eindhoven opgepakt. De vijfde man werd gearresteerd in een huis in Zaltbommel.

Meer details wil de politie nog niet geven vanwege het lopende onderzoek.

Donald Trump heeft in een toespraak in Pennsylvania gezegd dat misdaad afneemt als de politie eenmalig keihard zou mogen optreden. Een woordvoeder zei later tegen de website Politico dat de uitspraken over politiegeweld "overduidelijk als grap bedoeld waren".

Trump betreurde het dat "de politie niet zijn werk mag doen" als het gaat om vergrijpen als winkeldiefstal. "Agenten mogen hun werk niet doen. Dan wordt hun gezegd: 'Als je optreedt, raak je je pensioen kwijt, je gezin, je huis, je auto."

Hij legde de schuld daarvan bij "progressief links, dat de politie en ons land kapot wil maken".

'Eén ruig uurtje'

De oplossing zou volgens de Republikein zijn om een keer hard terug te slaan tegen verdachten. "Als je één echt gewelddadige dag zou hebben...", mijmerde hij voordat zijn betoog afdreef naar lof over een plaatselijk politicus.

"Eén ruig uurtje maar, en dan echt ruig", pikte hij later zijn redenering weer op. "Dat zou rondgaan als een lopend vuurtje en alles zou meteen over zijn."

Op X wordt het voorstel al vergeleken met The Purge, de film waarin één dag per jaar alle misdaad is toegestaan om de samenleving een uitlaatklep voor burgerlijke onvrede te bieden. Overigens haalt Politico FBI-cijfers aan waaruit blijkt dat het misdaadcijfer het afgelopen jaar met ruim 2 procent is gedaald.

Gevraagd door Politico of dit een serieus voorstel van Trump was, reageerde een woordvoerder dat "Trump de president van orde en gezag was en blijft hameren op het belang bestaande wetten te volgen". Zijn Democratische rivaal Kamala Harris, een oud-aanklager, zou er juist verantwoordelijk voor zijn dat criminelen niet hard genoeg aangepakt worden.

Volgens Trump zou de politie harder moeten optreden:

Tijdens de toespraak in de swingstate haalde Trump ook persoonlijk uit naar Harris, die volgens hem "geestelijk gestoord" is. "Corrupte Joe Biden is geestelijk gestoord geworden - triest. Maar die liegende Kamala Harris is volgens mij echt zo geboren."

"Ik weet niet wat het is, maar er ontbreekt zeker iets. En weet je: iedereen heeft dat door."

Trumps aanvallen op Harris zijn persoonlijker geworden sinds zijn debat met haar. Commentatoren waren het er achteraf over eens dat Harris het daarbij beter had gedaan dan Trump. Zo haalde de Republikein de ontkrachte samenzweringstheorie aan dat vluchtelingen in Springfield huisdieren eten.

Kritiek van partijgenoten

Veel partijgenoten zien liever dat hun kandidaat zich richt op de inhoud. In plaats van te schelden zou Trump Harris beter kunnen aanvallen op haar economische resultaten, grensbeleid en de onrust in de wereld.

"Ik zou liever de zaak maken dat haar beleid het land verwoest", reageerde de invloedrijke senator Lindsey Graham op de scheldpartij.

Trump zei eerder dat hij persoonlijke aanvallen gerechtvaardigd vindt. "Ik ben heel boos op haar, op wat ze ons land aandoet", zei hij in een persgesprek vorige maand. "Ik vind dat ik recht heb op persoonlijke aanvallen."

Autofabrikant Stellantis behaalt dit jaar minder winst dan verwacht. Voor de beurzen vanochtend opengingen, kwam het bedrijf met een winstwaarschuwing.

Met de winstwaarschuwing volgt Stellantis (moederbedrijf van onder meer Citroën, Fiat en Jeep) andere Europese autofabrikanten.

Stellantis wijt de tegenvallers aan hogere kosten, sterke concurrentie en minder verkopen, met name in de Verenigde Staten. Na de winstwaarschuwing kelderde de beurskoers van het aandeel Stellantis met 13 procent in Milaan en Parijs.

Ook tegenvallers Duitse autobranche

Vrijdag kwam Volkswagen voor de tweede keer dit jaar met een winstwaarschuwing. Het Duitse concern verwacht nu 9 miljoen voertuigen aan klanten te leveren in plaats van 9,5 miljoen. Ook Mercedes-Benz en BMW kwamen eerder met tegenvallend nieuws.

Vorige week was er in Duitsland crisisoverleg over de autobranche tussen de regering, autobedrijven, toeleveranciers en de vakbonden. Concrete besluiten over steun aan de branche werden niet genomen. De regering zegt dat maatregelen nodig zijn met het oog op de lange termijn.

Er is onder meer veel concurrentie vanuit China met elektrische auto's. De Duitse autobranche wil onder meer dat de overheid de consument met subsidies prikkelt om een in Duitsland gemaakte e-auto te kopen. Er bestond in Duitsland een subsidieregeling, maar die werd eind vorig jaar afgeschaft.

Jonge kinderen zijn nog niet genoeg beschermd tegen kinkhoest. Daarover schrijft de Gezondheidsraad in een advies aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daarom zouden mensen die op hun werk in contact komen met kinderen jonger dan zes maanden nog steeds een kinkhoestvaccinatie aangeboden moeten krijgen van hun werkgever.

Het gaat volgens het adviesorgaan in ieder geval om medewerkers van ziekenhuisafdelingen als pediatrie, neonatologie of de spoedeisende hulp. Ook verloskundigen en mensen die in de kraamzorg, bij een consultatiebureau of kinderopvang werken worden genoemd.

De Gezondheidsraad gaf hier zeven jaar geleden ook al advies over, en ziet dus geen reden om dat advies aan te passen. "Hoewel kinkhoestvaccinatie sinds 2019 wordt aangeboden aan alle zwangere vrouwen, is er nog steeds een groep kinderen onvoldoende beschermd tijdens de eerste levensmaanden", schrijft de raad. "De vaccinatie van werknemers is bedoeld ter bescherming van deze groep."

Gratis prik

Volgens de raad heeft het invoeren van die zogenoemde maternale kinkhoestvaccinatie nog niet het gewenste effect, terwijl die pasgeborenen wel "de beste bescherming biedt". Vrouwen die 22 weken zwanger zijn, kunnen gratis een prik halen. De vrouwen krijgen geen oproep, maar moeten zelf een afspraak maken.

In principe zou de invoering hiervan ervoor kunnen zorgen dat het niet meer nodig is om werknemers te vaccineren, maar dat is nu nog niet het geval.

"Dat komt doordat niet alle moeders zich laten vaccineren (de deelnamegraad is zo'n 70 procent) en doordat er soms onvoldoende antistoffen worden overgedragen, bijvoorbeeld als het kind te vroeg wordt geboren", schrijft de Gezondheidsraad.

'Gevaarlijk voor de kleintjes'

Kinkhoest is vooral voor de allerkleinsten gevaarlijk, legde Pim van Gool, voorzitter van de Gezondheidsraad, eerder al eens uit. "Het is een vervelende ziekte, ook voor volwassenen. Maar voor hen is het niet gevaarlijk. Het zijn juist de kleintjes die te maken hebben met ernstige complicaties."

"Bij gezonde volwassenen verloopt kinkhoest meestal mild of zonder klachten", meldt de raad. "Bij baby's kan kinkhoest echter ernstig verlopen en in uitzonderlijke gevallen zelfs leiden tot de dood."

Afgelopen zomer overleed er een baby aan kinkhoest. Het was het vijfde kindje dit jaar. Gemiddeld overlijden er in Nederland een tot twee baby's per jaar aan kinkhoest.

Verloskundigen

Sinds een paar weken kunnen zwangere vrouwen in Den Haag worden ingeënt tegen kinkhoest bij een verloskundigenpraktijk. Nog niet eerder namen verloskundigen deze taak op zich.

In het hele land zijn er zorgen over de lage vaccinatiegraad tegen besmettelijke ziektes als kinkhoest. Voor het eerst in tientallen jaren werden minder dan 90 procent van de jongste kinderen (tot 2 jaar) gevaccineerd.

NOS op 3 maakte eerder deze explainer over besmettelijke ziektes en vaccinatie:

In het Drentse Nieuw-Dordrecht is vannacht een sluisbedieningsgebouw verwoest door een brand. Het gebouw is onderdeel van de sluis van het Willem-Alexanderkanaal.

De brandweer wist de brand onder controle te krijgen, maar kon niet voorkomen dat het gebouw forse schade opliep. Er zijn geen meldingen van gewonden.

Het sluisbedieningsgebouw is voorlopig buiten gebruik. "De sluis heeft zonder het bedieningsgebouw geen functie meer. Alle apparatuur die daarin staat heb je echt nodig", aldus Marten Huitsing van de provincie Drenthe. Een werkgroep probeert een noodvoorziening te maken zodat de sluis toch weer gebruikt kan worden. Hoelang dat gaat duren, is onbekend.

De Stichting Veenvaart noemt de brand een domper voor het vaartoerisme in Drenthe. "Dankzij deze verbinding kunnen mensen een rondje door Drenthe varen, maar nu de sluis door de brand beschadigd is, wordt dat lastig", zegt Stoffer Appeldorn namens de stichting.

Bekijk hieronder de beelden van de brand:

Tien dagen eerder was er zo'n 200 meter verderop ook brand. Hierbij ging een klein bootje volledig in vlammen op, meldt RTV Drenthe. Het is nog niet duidelijk of er een verband is. De politie onderzoekt de oorzaak van de brand en zegt brandstichting niet uit te sluiten.

Het Rode Kruis opent een gironummer om mensen in de meest kwetsbare situaties te helpen voor, tijdens en na een natuurramp. Volgens de hulporganisatie is 2024 nu al een recordjaar als het gaat om natuurrampen.

Het Rode Kruis schiet op grote schaal te hulp bij overstromingen, tropische stormen en periodes van hitte of droogte en opent nu gironummer 661.

"Dit jaar zijn we al bij tachtig rampen in actie gekomen", zegt hoofd internationale hulp van het Rode Kruis Derk Segaar in het NOS Radio 1 Journaal. "Vorig jaar waren dat er in totaal zestig en in 2022 veertig."

Minder bekende rampen

Segaar ziet dat natuurrampen zoals orkaan Helene in de VS of de overstromingen in Centraal-Europa veel aandacht krijgen, maar dat juist de slachtoffers van minder bekende rampen hulp nodig hebben.

"In Azië en Afrika zijn bijvoorbeeld heel veel rampen echt extreem, maar die halen niet de voorpagina's", zegt Segaar. "Wij proberen daar hulp te bieden. Die mensen hebben echt voedsel, water, onderdak en medische zorg nodig. In Europa hebben de meeste landen gelukkig geld om te helpen. Maar veel mensen in andere werelddelen zijn grotendeels afhankelijk van hulporganisaties."

Segaar doelt hiermee onder meer op de overstromingen die miljoenen mensen treffen in Zuid-Sudan, Nigeria en Tsjaad, en op de extreme droogte in het zuiden van Afrika. "In Zambia en Zimbabwe, het centrum van de voedselproduct voor zuidelijk Afrika, was de ergste droogte in 40 jaar. Kilometers aan maisvelden zijn volledig verdord."

"Dit soort rampen hebben een enorme impact op de landen, maar ook op de mensen zelf, die heel arm zijn. Zij hebben niet de middelen om goed te kunnen reageren op zo'n ramp. Daarom vragen wij de mensen om hulp."

Klimaatverandering

Het Rode Kruis ziet dat door klimaatverandering het aantal natuurrampen toeneemt en die ook heviger worden. De hulporganisatie richt zich op de mensen die het meest kwetsbaar zijn.

"Wij helpen zowel voor een ramp als daarna", legt Segaar uit. "Zo hebben we in Bangladesh geholpen met het waarschuwen en de evacuatie naar aanleiding van een tropische storm. Zes miljoen mensen zijn daar getroffen, maar er zijn door ons werk weinig mensen omgekomen."

Door de verwachting dat het aantal natuurrampen zal toenemen, verwacht het Rode Kruis dat meer mensen hulp nodig zullen hebben.

Ze zijn allemaal in de ruimte geweest, sommigen samen en sommigen meerdere keren. Op aarde zien deze internationale astronauten elkaar jaarlijks op het Planetary Congress van de Association of Space Explorers.

Van China tot de VS en van Turkije tot Brazilië: zo'n zeventig astronauten komen vanaf vandaag een week lang samen in Noordwijk. Het is voor het eerst sinds 1990 dat tientallen astronauten weer voet zetten op Nederlandse bodem, in dat jaar was het ASE-congres in Groningen.

De ontwikkelingen op ruimtegebied volgen elkaar de laatste jaren in rap tempo op. Duizenden satellieten zweven rond, de eerste commerciële vluchten zijn de ruimte in gegaan - het begin van ruimtetoerisme - en landen wedijveren weer wie de eerstvolgende keer mensen op de maan zet (ditmaal niet de VS en Rusland, maar de VS en China).

Ook Nederland zit niet stil. Zonnepanelen uit Leiden gaan naar de maan, het International Space Station (ISS) heeft een grotendeels Nederlandse robotarm en rechtsgeleerden buigen zich hier over de vraag van wie de maan is.

Deze Wageningse wetenschapper probeert aardappels op nagemaakte Marsbodem te telen. Kijk mee bij zijn eerste oogst:

Het zijn een paar van de onderwerpen die de astronauten uit onder meer Canada, Japan en veel Europese landen vandaag bespreken in het European Space Research and Technology Centre (ESTEC) van de Europese ruimteorganisatie European Space Agency (ESA).

De Nederlandse astronaut André Kuipers, gastheer van het congres, kijkt uit naar de presentatie van India, dat grote ambities heeft. "Wat zijn ze daar van plan? En in China, ook een grote speler in het veld?"

Enkele van de aanwezigen op het congres:

Grote afwezigen zijn Russische astronauten, zoals Gennadi Padalka en Oleg Kononenko met wie Kuipers in het ISS verbleef (in 2004 en 2011). "De ruimte is de enige plek waar we nog samenwerken met Rusland, maar voor het congres krijgen ze geen visum. Begrijpelijk, maar ook heel jammer."

Kuipers heeft overlegd met verschillende medewerkers van het ministerie van Buitenlandse Zaken, vertelt hij. Vanwege de sancties die werden ingesteld na de invasie in Oekraïne zijn de Russen niet welkom in Nederland. "De conclusie was: het is niks persoonlijks, maar dit zijn de regels, het gaat niet lukken."

De Association of Space Explorers werd opgericht in 1985, ten tijde van de Koude Oorlog, door een kleine groep astronauten uit onder meer de Sovjet-Unie en de VS om het belang van internationale samenwerking te onderstrepen. Inmiddels heeft de vereniging ruim 400 leden uit 38 landen.

Veel van hen worden na hun ruimtemissies pleitbezorger van natuurbehoud en zorg dragen voor de aarde, zegt Kuipers, die hier ook veel mee bezig is. "De aarde is prachtig, maar ook heel kwetsbaar. Je bent er zo omheen, in anderhalf uur. Je ziet hoe klein en beperkt onze planeet is. Heel veel astronautencollega's, of ze nu uit Brazilië, Rusland of Amerika komen, zijn ambassadeurs van de aarde geworden. Ik ken geen astronaut die zegt: 'Rommel maar wat aan met die planeet'."

Kuipers is niet alleen bezorgd om de verwoesting en vervuiling van de aarde die hij vanuit de ruimte goed heeft kunnen zien, ook om het puin in de ruimte zelf. "Tot nu toe zijn de meeste satellieten nuttig, voor communicatie en aardobservatie bijvoorbeeld. Wij willen dat als een bedrijf puin in de ruimte veroorzaakt, het dit ook weer terugbrengt en dat het geen gevaar vormt voor ruimteschepen en satellieten."

In een van de werkgroepen op de conferentie bespreken astronauten daarom hoe ze ruimtepuin verantwoord te lijf kunnen gaan, en daarover adviseren ze de agentschappen zoals ESA en NASA.

"Commerciële bedrijven kunnen denken: satellieten zijn lekker goedkoop, het maakt niet uit. Maar we willen voorkomen dat peperdure satellieten in de ruimte beschadigd raken. China wil ook veel objecten de ruimte in brengen. We moeten oppassen dat het daarboven niet te vol wordt."

Na de opening en presentaties van vandaag gaan de internationale astronauten de komende dagen het land in. "We gaan naar scholen, universiteiten en bedrijven om kennis te delen en vragen te beantwoorden", zegt Kuipers. "Dat vinden we heel belangrijk: iets teruggeven aan het gastland, de belastingbetaler."

Steeds meer mensen overlijden doordat ze vallen, struikelen of uitglijden. Vorig jaar stierven op die manier bijna 7000 mensen in Nederland, gemiddeld ruim negentien mensen per dag, berekende het CBS (het Centraal Bureau voor de Statistiek). Het gaat om een stijging van bijna 12 procent in vergelijking met 2022 en bijna vier keer zo veel als twintig jaar geleden.

Als iemand binnen dertig dagen na de val overlijdt, rekent het CBS de val als doodsoorzaak. Vallen met bijvoorbeeld een fiets wordt niet meegerekend.

Het gaat meestal om oudere mensen: 43 procent was tachtiger en 36 procent was negentig jaar of ouder. Meer dan de helft van de slachtoffers woonde in een zorginstelling.

Heup- en hoofdletsel

Bijna de helft van de overledenen had een gebroken heup als belangrijkste letsel. Deze verwonding komt vaak voor bij ouderen, omdat zij vaker dan jonge mensen kampen met botontkalking, waardoor de heup eerder breekt.

Bij een kwart van de overledenen ging het om hoofdletsel. Meer vrouwen dan mannen sterven op die manier: 60 procent tegenover 40 procent.

'Onderliggende ziekte'

Het is niet helemaal duidelijk waar de stijging door komt. Het aantal ouderen stijgt al jaren en het aantal inwoners in Nederland neemt toe. Daardoor zijn er dus ook meer mensen die aan een val zouden kunnen overlijden. Maar ook als daarmee rekening wordt gehouden, stijgt het aantal sterfgevallen door een val snel.

Volgens Nathalie van der Velde, die als hoogleraar Ouderengeneeskunde gespecialiseerd is in valpreventie, hoort vallen niet per se bij ouder worden. Wel hebben ouderen vaker aandoeningen en kunnen ze minder goed bewegen. "Als ze vallen, is dit meestal een symptoom van een onderliggende ziekte", zegt de hoogleraar.

Valrisico herkennen

Mensen wonen langer thuis en daardoor worden minder snel onderliggende klachten ontdekt, legt Van der Velde uit. Mogelijk speelt dat een rol in de toename in het aantal fatale vallen. Het is volgens haar daarom belangrijk om op tijd te herkennen of iemand een valrisico loopt. Dat kan door contact op te nemen met een zorgprofessional of een online risicotest te doen.

Ook zijn er maatregelen die mensen en vooral ouderen zelf kunnen nemen om het valrisico te verkleinen, stelt Van der Velde. "Gezond eten, meer bewegen, aan je balans werken en obstakels uit de omgeving weghalen kunnen een fatale val voorkomen."

Vanwege "een misrekening" in een belastingkorting voor elektrische auto's door het vorige kabinet, wordt dat voordeel sneller afgebouwd dan gepland. Dat blijkt uit berichtgeving door De Telegraaf, die wordt bevestigd door het ministerie van Financiën.

Om elektrisch rijden te stimuleren betalen elektrische rijders op dit moment geen wegenbelasting, een voordeel van honderden euro's per jaar. Die regeling zou in 2026 ophouden te bestaan, maar om bij te dragen aan klimaatdoelstellingen besloot het kabinet-Rutte IV de regeling uit te breiden en een afbouwpad te maken tot 2031.

Bij het verlengen van de regeling is alleen geen rekening gehouden met feit dat elektrische auto's gemiddeld zwaar zijn, vanwege het gewicht van de accu's. Hoe zwaarder een auto, hoe hoger de wegenbelasting, en dus valt het totale kortingsbedrag hoger uit dan gedacht. Daarbij kwam ook nog dat er meer elektrische auto's zijn verkocht dan voorzien.

In 3 stappen naar 0

Deze twee tegenvallers kosten de schatkist samen 1,5 miljard euro. Om dit gat op de begroting te dichten perkt minister Heinen van Financiën de belastingkorting op elektrische auto's sneller en verder in.

De korting zou stapsgewijs, via 75, 40, 35 en 30 procent naar nul procent gaan in 2031. Nu gaat de korting vanaf volgend jaar naar 75 procent, een jaar later naar 25 procent en dan in 2030 naar nul. Hiermee is volgens het ministerie de hele tegenvaller tenietgedaan.

Het nieuwe pad geldt voor mensen die al een elektrische auto hebben en voor nieuwe elektrische rijders.

Zwitserland heeft een grenscorrectie met Italië in de buurt van de Matterhorn goedgekeurd. De grens loopt daar officieel over het hoogste punt van de bergkam, maar door smeltende gletsjers is die plek de afgelopen tijd enkele tientallen meters opgeschoven.

Volgens de Zwitserse overheidsdienst die over de grenzen gaat is het hoogste punt tussen 1940 en 2000 100 tot 150 meter opgeschoven richting Italië. Het noemt de impact daarvan bescheiden: van de 578 kilometer grens met Italië loopt slechts zo'n 40 kilometer over veranderlijk gebied als gletsjers of sneeuwvelden.

De precieze details over de grenswijziging maakt Zwitserland pas bekend als ook Italië officieel akkoord is. Wel is bekend dat de aanpassingen zullen gelden in het gebied van de Testa Grigia, Plateau Rosa, Rifugio Carrel en Gobba di Rollin.

Door klimaatverandering loopt de grootte van gletsjers snel terug. Vorig jaar verloren alle gletsjers in Zwitserland 4 procent van hun massa. De verwachting is dat tegen 2050 de helft van alle gletsjers is verdwenen.

Grote impact zal de huidige grensverandering niet hebben, de nieuwe scheidingslijn is vooral bedoeld om duidelijk te houden wie er administratief verantwoordelijk is voor het gebied. Eerder meldde Zwitserland bijvoorbeeld al dat een Italiaanse skilift nu op Zwitsers grondgebied was komen te liggen.

Frankrijk

Tegelijkertijd met de Italiaanse afspraken maakte Zwitserland ook bekend de grens met Frankrijk iets te verleggen. Hier was dat nodig geworden doordat de natuurlijke grens iets was verschoven bij natuurherstel aan de rivieren Hermance en Foron en door de aanleg van een tramlijn tussen Perly-Certoux en het Franse Saint-Julien-en-Genevois.

Zwitserland benadrukt dat er hier eerlijk wordt geruild: Frankrijk krijgt een even groot stuk Zwitserland terug als het aan eigen terrein verliest. Ook hier worden details pas bekendgemaakt als het buurland akkoord is.

Het asielzoekerscentrum in Albergen opent vandaag de deuren. Deze week zullen er zo'n 50 mensen worden opgevangen. Er is plek voor maximaal 150 mensen, een stuk minder dan de gehoopte 300.

Twee jaar geleden besloot toenmalig staatssecretaris Van der Burg dat er een opvang moest komen in Albergen. Daarop volgden veel boosheid en rechtszaken.

"Wij zijn ontzettend verbaasd en verrast. En de bewoners nog meer", zei wethouder Bekhuis twee jaar geleden. In alle haast was een persconferentie georganiseerd na het besluit van het kabinet om een asielzoekerscentrum te plaatsen in Albergen, zonder goedkeuring van de gemeente.

Een week voor de persconferentie had Van der Burg aangegeven gemeenten te willen passeren bij het regelen van opvang voor asielzoekers. Hij kreeg te weinig medewerking van gemeenten, waardoor het aanmeldcentrum Ter Apel vol zat.

Tubbergen als eerste aangewezen

Na een nacht met meerdere vechtpartijen en honderden mensen die buiten sliepen in Ter Apel, werd bekend dat de gemeente Tubbergen, waar Albergen onder valt, als eerste werd aangewezen door het kabinet. Het voormalige hotel 't Elshuys was een van de plekken die de crisis moesten oplossen.

Dat hotel bood plaats aan 80 gasten. Een aantal daarvan werd ingenomen door statushouders en Oekraïners. Met aanpassingen aan het gebouw en cabines op het terrein moesten maximaal 300 asielzoekers worden opgevangen, schreef de staatssecretaris. Binnen een maand zou de opvang klaar zijn.

De schatting bleek veel te optimistisch, onder andere doordat bewoners zich stevig verzetten tegen de komst van het asielzoekerscentrum. Een protest bij 't Elshuys volgde al snel. Bewoners maakten hun boodschap duidelijk met vuurwerk en een 'Albergen zegt nee tegen azc'-bord.

Brand en beschieting

Niet alleen met demonstraties lieten mensen van zich horen. Zo werd twee jaar geleden brand gesticht bij het voormalige hotel. Begin dit jaar werd het pand beschoten, vermoedelijk met een luchtbuks.

De woede werd ook geuit richting de burgemeester. Na afloop van een informatieavond in maart hing er een dreigende en intimiderende sfeer, volgens raadsleden en bestuurders. "We zaten als ratten in de val", zei burgemeester Postma over die avond.

Een 49-jarige man heeft tijdens de informatieavond een gps-tracker op de auto van de burgemeester geplaatst. Het vermoeden was dat de burgemeester niet in de gemeente woonde. De tracker moest dat bevestigen.

De man werd veroordeeld tot een celstraf van een aantal maanden. Volgens de rechter ondermijnde hij met de actie het gezag van de burgemeester.

Gemeente tegenover COA

De gemeente stond niet alleen op gespannen voet met de bewoners, maar ook met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Toen bekend werd dat er een asielzoekerscentrum in Albergen kwam, gaf de wethouder aan de dag daarvoor te zijn ingelicht. "Het kwam als donderslag bij heldere hemel", zei wethouder Bekhuis op de persconferentie.

Later bleek de gemeente al weken af te weten van de mogelijkheid tot dwang, ontdekte regionale omroep Oost. Maandenlang waren er gesprekken over een mogelijk asielzoekerscentrum. In het begin stond de gemeente open voor de plannen, maar de zorgen namen naar verloop van tijd toe. Het COA gaf uiteindelijk aan dat het passeren van de gemeente desnoods een mogelijkheid was.

Ook bij de aanpassingen aan het voormalige hotel was er veel gedoe tussen de gemeente en het COA. Meerdere keren werd de verbouwing stilgelegd, omdat vergunningen niet op orde waren. Daarnaast heeft de gemeente een boete van 15.000 euro opgelegd aan het COA. De planken van een schuurtje waren gesloopt, terwijl er geen sloopmelding was gedaan.

Opening van het azc

Nog niet alle vergunningen zijn momenteel op orde. Voor een nieuwe afzuiginstallatie ontbreekt een vergunning, waardoor de keuken nog niet gebruikt kan worden. Toch openen vandaag de deuren van het asielzoekerscentrum.

Omwonenden zijn nog steeds zeer kritisch op de opvang en de manier waarop die tot stand is gekomen. Zo loopt er een rechtszaak waarin de bewoners de verstrekte vergunning aanvechten. Ook wordt woensdag in de Tweede Kamer gestemd over een motie die is geïnitieerd door de bewoners. Daarin staat dat het asielzoekerscentrum maximaal 10 jaar mag bestaan.

Maar niet alle bewoners zijn kritisch. Zo'n 30 mensen hebben zich aangemeld als vrijwilliger bij de opvang. Sommige van die mensen wonen in Albergen.

Bij een auto-ongeluk in Amersfoort zijn drie personen omgekomen. Het gaat om drie mannen uit Amersfoort van 21, 25 en 27.

De auto raakte rond 01.30 uur op de Stadsring van de weg en belandde in het water. Agenten die voorbij reden ontdekten het ongeluk doordat ze bandensporen en auto-onderdelen op de weg en ernaast zagen.

De drie inzittenden zijn door de hulpdiensten uit de auto gehaald. "Reanimatie van de slachtoffers mocht helaas niet meer baten", schrijft de politie op X.

Hulpdiensten waren op grote schaal aanwezig. Ook zijn vannacht twee traumahelikopters opgeroepen.

Veel onduidelijk

Over hoe de auto in het water belandde is niets bekend. Op Google Maps is te zien dat de weg daar in een bocht loopt.

De politie vraagt mensen die op het moment van het ongeluk op de Stadsring reden, zich te melden. Dat geldt ook voor buurtbewoners die bijvoorbeeld een knal hebben gehoord of een videodeurbel hebben.

Hulpdiensten kwamen massaal toegesneld, maar ze konden niets meer doen voor de slachtoffers:

Goedemorgen! De eerste bewoners van het azc in Albergen worden vandaag ontvangen. Ook is er na 40 jaar weer een ruimtevaartcongres in Nederland, onder leiding van astronaut André Kuipers.

Eerst het weer: Vanochtend veel bewolking en vanuit het zuidwesten trekt er regen over het hele land. Aan zee waait het stevig en het wordt ongeveer 15 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

Het Russische onderzoeksplatform The Insider zegt honderden documenten in handen te hebben over het overlijden van oppositieleider Aleksej Navalny. Daaruit zou blijken dat hij geen natuurlijke dood is gestorven, maar is vergiftigd.

Volgens The Insider blijkt uit verschillende versies van een document over de doodsoorzaak dat symptomen die op vergiftiging wijzen gaandeweg werden geschrapt.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Aan het einde van een vierdaagse reis door Luxemburg en België hield paus Franciscus in Brussel gisteren een mis met tienduizenden katholieken. Ook uit Nederland gingen er gelovigen naartoe:

Fijne maandag!

Niet de elektrische, maar de hybride auto wint marktaandeel. Dat blijkt uit cijfers die de NOS bij de Bovag heeft opgevraagd. De autobrancheorganisatie ziet een trend dat meer automerken hybride auto's ontwikkelen of bestaande modellen als hybride verkopen. Hybride auto's zijn deels elektrisch, maar hebben ook een fossiele brandstofmotor.

De Bovag noemt het de laatste evolutie van de benzinemotor, voordat die helemaal uitgefaseerd wordt. Een woordvoerder: "Het is een overgangstechniek tussen fossiel en elektrisch. Als een automerk niet alle ballen op elektrisch kan of wil zetten, hebben ze hybrides nodig om hun CO2-doelstellingen te halen."

Bij hybride auto's zit nu de grootste groei. In de grafiek wordt geen onderscheid gemaakt tussen plug-in hybride en milde hybride (daarover later meer):

Automerken moeten aan Europese CO2-doestellingen voldoen: de totale uitstoot van het aantal auto's per merk moet onder een bepaalde CO2-grens liggen. Die grens gaat omlaag tot 2035. Dan ligt die grens op 0 en moeten in de EU alle nieuw verkochte auto's zonder emissie zijn.

Sommige merken wilden nóg ambitieuzer zijn dan de Europese Unie. Zoals Volvo. Het Zweedse bedrijf zei uit eigen beweging die deadline vijf jaar naar voren te halen en vanaf 2030 alleen nog maar elektrisch te verkopen. Een paar weken geleden kwam de autofabrikant daar toch van terug: ook na 2030 blijft Volvo hybride auto's verkopen.

"Ford, Renault, Mercedes-Benz: allemaal merken die terugkrabbelen van hun eigen duurzame beloftes", zegt Leonie van den Beuken, voorzitter van de Vereniging Elektrische Rijders (VER). "Het is jammer, want als automerken zichzelf pushen en zelf doelen stellen, zie je ook dat er producten op de markt komen die mensen overtuigen. Tegelijk produceren deze merken voor de hele wereld."

Van den Beuken vindt de populariteit van hybrides geen goede ontwikkeling. "Een plug-in hybride kan een opstapje zijn voor mensen die willen wennen. Maar als je kijkt naar milieu-impact en gebruikersgemak is een hybride eigenlijk the worst of both worlds. Uit alle testen blijkt dat ze in de praktijk namelijk vaker méér uitstoten dan reguliere brandstofauto's. Wie de accu niet oplaadt, gebruikt alleen de brandstofmotor die vaak erg onzuinig is. En ze zijn afhankelijk van fossiele brandstoffen."

Ook volgens CE Delft, een adviesbureau op het gebied van energie, transport en grondstoffen, ziet dat de milieuwinst door hybrides beperkt is. Om de milieubelasting te bepalen, moet je namelijk kijken naar de complete keten, van het opwekken van de energie tot het daadwerkelijke brandstofverbruik van de auto's. Omdat voor hybrides zowel een elektrische of fossiele motor is én de bijhorende infrastructuur, valt de milieu-impact vaak toch wat hoger uit dan bij een benzineauto.

Daarnaast hangt het ook sterk van hoe je de auto gebruikt. Als mensen een hybride auto kopen, maar er vervolgens amper elektrisch mee rijden, is er weinig milieuwinst. Ook is het aanbod kleine hybrides nog beperkt. Daardoor kom de consument die een hybride auto zoekt wellicht bij een grotere, zwaardere auto uit dan ze van plan waren te kopen.

Kortetermijndenken

Volgens de VER houden veel mensen bij de aankoop geen rekening met de lange termijn. "Elektrisch is in aanschaf nu vaak nog duurder, maar in gebruik en onderhoud veel goedkoper. Dat de overheid steeds andere beslissingen neemt wat betreft financiële steun aan elektrische rijders helpt natuurlijk niet."

Naar verwachting komen er door betere technieken en schaalvergroting vanaf volgend jaar ook meer kleine, goedkopere, elektrische modellen op de markt en wordt het prijsverschil met benzine kleiner. Fabrikanten hebben eerst ingezet op grote luxe modellen omdat daar de marges hoger zijn.

En er is meer aan de hand in autoland. Zoals in Duitsland, waar Volkswagen en Mercedes vorige week om financiële steun vroegen aan de minister van Economische Zaken. Uit dat overleg lijken vooralsnog geen concrete afspraken te zijn gekomen.

Volkswagen haalt al langer het nieuws omdat het bedrijf lijdt onder hoge kosten, lage productiviteit en harde concurrentie. Critici zeggen ook dat de Europese auto-industrie heeft lopen 'slapen' terwijl China al jaren (met veel staatssteun) vol inzet op elektrische auto's en marktaandeel wint. Inmiddels dreigt Europa met importheffingen.

Artsen maken zich zorgen over het aantal ernstige ongelukken met fatbikes onder jongeren, maar tot nu toe zijn er geen landelijke cijfers over het aantal letsels na die ongelukken. Daarom wordt dit vanaf vandaag een week lang bijgehouden in bijna alle ziekenhuizen.

Er wordt geregistreerd om wat voor ongelukken het gaat, wat de ernst is van de verwondingen en wat de leeftijd is van de bestuurder. Ook houden de ziekenhuizen bij of de slachtoffers een helm droegen. De turfweek is een initiatief van kenniscentrum VeiligheidNL. Ter vergelijking worden ook ongevallen met andere e-bikes en normale fietsen bijgehouden.

Bijna alle ziekenhuizen in Nederland hebben zich aangemeld voor het initiatief. Het gaat om 80 van de 83 ziekenhuizen met een spoedeisende hulp, meldt de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie.

"We gaan bijhouden hoeveel mensen er binnenkomen op de spoedeisende hulp na een ongeval met een fiets", zegt voorzitter Jochem Hoogendoorn van de vereniging. "De aanleiding is inderdaad de fatbike, maar we gaan ook alle andere fietsers registeren."

Steeds meer jongeren betrokken

Volgens de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie zien ziekenhuizen sinds de opkomst van de fatbike een toename van het aantal jongeren met ernstig letsel. "We zien veel jongere kinderen op spoedeisende hulp", zegt Hoogendoorn. "Jonge slachtoffers van fietsongelukken waren er altijd al, maar bij e-bikes ging het voorheen vaak om ouderen. Nu zien we ook daar steeds meer jongeren."

"Wij maken ons zorgen om de ernst van letsels die we voorheen amper zagen op deze leeftijd, zoals hersenletsel, botbreuken, gescheurde kruisbanden of een gescheurde milt", zegt Hoogendoorn. Ook VeiligheidNL maakt zich zorgen. Het kenniscentrum pleit zelfs voor een verbod op alle e-bikes voor jongeren onder de 16.

Hoogendoorn verwacht in de uitkomst regionale verschillen te zien. "In de Randstad lijkt dit een groter probleem te zijn dan bijvoorbeeld in de Achterhoek", zegt Hoogendoorn. "Waarschijnlijk vooral vanwege het drukke verkeer en de populariteit van de fatbike."

Discussie in de Tweede Kamer

Fatbikes leiden tot veel discussie, ook in de Tweede Kamer. Dinsdag stemde een grote Kamermeerderheid voor een motie waarin een helm verplicht wordt gesteld voor fatbikegebruikers en een verbod wordt bepleit voor kinderen onder de 14 jaar. Zij zouden geen e-bike met dikke banden meer mogen gebruiken.

Minister Madlener van Verkeer zei de voorstellen te gaan bestuderen, maar maakte eerder al duidelijk dat het uitzonderen van de fatbike in de wet lastig is. De regels zullen dan mogelijk voor alle elektrische fietsen gelden, en dat wil de Tweede Kamer nu juist weer niet. Die wil dat kinderen die lange afstanden moeten afleggen naar school, gewoon een elektrische fiets kunnen gebruiken.

Als reactie op de aangenomen moties kondigden fabrikanten van de omstreden e-bike een nieuwe variant aan: de skinnybike. De banden van de nieuwe variant zijn dunner en het zadel is korter en in hoogte verstelbaar. Daarmee worden mogelijke nieuwe regels voor de fatbike omzeild.

De Amerikaanse songwriter, zanger en acteur Kris Kristofferson is zaterdag in zijn woonplaats Maui op Hawaï overleden. Dat heeft zijn familie bekendgemaakt, schrijven diverse Amerikaanse media. Hij is 88 jaar geworden.

Kristofferson is vooral bekend geworden met zijn countrymuziek. In de jaren 70 introduceerde hij meer volwassen thema's in het genre als verslaving en complexe emoties, wat resulteerde in het subgenre outlawcountry. Kristofferson gebruikte daarbij invloeden uit de rock en folk.

Bekende nummers zijn Sunday Mornin' Comin' Down en Help Me Make it Through the Night. Zijn nummers werden vaak door andere artiesten gecoverd, zoals Me and Bobby McGee door Janis Joplin, ooit zijn vriendin.

'Beste songwriter'

Hij won diverse prijzen, waaronder de Grammy Lifetime Achievement Award in 2014. De Amerikaanse country-zanger Willie Nelson noemde Kristofferson in 2009 "de beste songwriter die nu in leven is". Met Nelson, Johnny Cash en Waylon Jennings vormde Kristofferson de supergroep The Highwaymen.

Kristofferson werkte veel met Johnny Cash samen. Bekijk hun gezamenlijke optreden uit 1978:

Kristofferson hield er ook een acteercarrière op na. Zo speelde hij de western- in Pat Garrett & Billy the Kid en had hij een hoofdrol in Alice Doesn't Live Here Anymore van Martin Scorsese.

Voor zijn rol in A Star Is Born met Barbra Streisand uit 1976 won hij een Golden Globe voor beste acteur. In de horror-trilogie Blade speelde hij rond de eeuwwisseling drie keer de mentor van de gelijknamige vampierjager.

Zijn familie heeft nog niets bekendgemaakt over zijn doodsoorzaak. Ze melden alleen dat hij "vredig" is overleden.

Het dodental van orkaan Helene in de Verenigde Staten is opgelopen tot zeker 91. Dat blijkt uit een telling van CNN. De orkaan kwam donderdag aan land en heeft over vijf staten in het zuidoosten geraasd.

Het dodental kan nog stijgen; er worden zeker duizend mensen vermist. De meeste slachtoffers zijn gevallen in de staat North Carolina. Daar zijn 36 doden geteld. Ook in Georgia, Florida, South Carolina en Virginia zijn mensen omgekomen.

Miljoenen mensen kwamen door de orkaan zonder stroom te zitten. Er zijn snelwegen onder water gelopen en huizen verwoest. De plaats Asheville is het zwaarst getroffen, in die regio zijn dertig doden gevallen.

Mensen kwamen vast te zitten op daken en konden lange tijd door het gebrek aan netwerk geen hulpdiensten bereiken. Ze werden met boten en helikopters in veiligheid gebracht. In de getroffen gebieden zijn nog steeds reddingsacties bezig.

Bekijk dronebeelden van een getroffen plaats in Florida:

De totale schade van de orkaan wordt geschat op omgerekend zo'n 100 miljard euro. Daarmee zou Helene een van de meest kostbare stormen in de recente geschiedenis van de Verenigde Staten zijn, zegt een meteoroloog van weerbureau AccuWeather.

President Biden heeft aangekondigd dat hij het gebied deze week gaat bezoeken. Hij noemde de verwoestingen door de orkaan eerder "overweldigend". "Jill en ik blijven bidden voor degenen die geliefden zijn kwijtgeraakt en voor iedereen die is getroffen door deze storm."

Het Russische onderzoeksplatform The Insider zegt honderden documenten in handen te hebben die betrekking hebben op de dood van de Russische oppositieleider Navalny. Volgens het platform hebben de autoriteiten verwijzingen naar symptomen die duiden op een vergiftiging weggelaten uit latere versies van documenten over het onderzoek.

Navalny was een van de bekendste tegenstanders van president Poetin. Na een schijnproces kreeg hij een jarenlange gevangenisstraf opgelegd. Sinds december 2023 zat hij gevangen in strafkolonie IK-3 in het noorden van Rusland. Op 16 februari van dit jaar maakten de regionale gevangenisautoriteiten bekend dat Navalny onwel was geworden tijdens een wandeling en vervolgens was overleden.

Een aantal maanden na zijn dood concludeerde een Russische onderzoekscommissie dat Navalny een natuurlijke dood was gestorven als gevolg van meerdere ziekten in combinatie met een hartritmestoornis.

Twee versies

Onder de documenten die in handen zijn van het onderzoeksplatform zijn twee verschillende versies van de Russische onderzoeker Alexander Varapaev, die was belast met het onderzoek naar Navalny's dood.

In de eerste versie wordt beschreven dat Navalny aangaf dat hij zich niet goed voelde. Vervolgens ging hij op de grond liggen en klaagde hij over buikpijn, waarna hij begon over te geven en stuiptrekkingen kreeg. Daarna verloor hij het bewustzijn. In een latere versie van het document wordt niets gemeld over deze symptomen.

Een ander document bevat een lijst van voorwerpen die in beslag zijn genomen op de plek waar Navalny stierf. Daarop is aangegeven dat er "monsters van braaksel" zijn meegenomen voor onderzoek.

The Insider sprak ook met de arts Aleksandr Poloepan, die Navalny in 2020 behandelde nadat hij was vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Volgens Poloepan verklaart de officiële doodsoorzaak, een hartritmestoornis, niet de symptomen die in de eerdere versie van het document worden beschreven. "Deze symptomen kunnen nauwelijks verklaard worden door iets anders dan vergiftiging", zegt de arts.

Novitsjok

Drie dagen na de dood van Navalny plaatste zijn vrouw, Joelia Navalnaja, een video op X waarin ze zei dat Navalny wederom was vergiftigd met novitsjok.

Pas een week na zijn overlijden werd het lichaam van Navalny overgedragen aan zijn moeder. De autoriteiten weigerden dagenlang toegang tot zijn lichaam. Volgens het team rondom de oppositieleider werd er gewacht met het vrijgeven van het lichaam om ervoor te zorgen dat alle sporen van vergiftiging uit zijn lichaam zouden zijn verdwenen.

Videobeelden Navalny

Een dag voordat zijn dood werd aangekondigd door het gevangenispersoneel was Navalny nog op videobeelden te zien tijdens een rechtszitting. Daarop vroeg hij de rechter lachend om zijn salaris naar zijn rekeningnummer over te maken, omdat zijn geld opraakte.

Dit zijn de laatste beelden waarop Navalny te zien is:

In een dierentuin in Zuidwest-Nigeria is een dierenverzorger om het leven gebracht door een leeuw. Hij had verzuimd de deur van het leeuwenverblijf op slot te doen toen hij naderde met voedsel.

Het incident gebeurde gisterochtend in de dierentuin Olusegun Obasanjo Presidential Library, eigendom van voormalig president Obasanjo, in de stad Abeokuta. Het slachtoffer was een man van 35. Volgens de Nigeriaanse politie was hij een ervaren leeuwenverzorger.

De man kwam op de leeuwenkooi af en had eten bij zich, met de bedoeling om de dieren te gaan voeden. Een van de leeuwen rende de niet afgesloten kooi uit en viel de verzorger aan. De man liep verwondingen aan zijn nek op en overleed direct.

Leeuw doodgeschoten

Gealarmeerd dierentuinpersoneel schoot de leeuw dood. Dat was onder meer om te voorkomen dat het dier het lichaam van de man verder zou verscheuren, schrijft de BBC.

Het is dit jaar het tweede dodelijke voorval met een leeuw in een dierentuin in Nigeria. In februari werd een verzorger gedood in een andere dierentuin in het zuidwesten van het land. Ook dat slachtoffer werd aangevallen bij het voeden.