NOS Nieuws - Algemeen

De Kustwacht is al jaren niet goed voorbereid op grote scheepsbranden op de Noordzee en verbeteringen duren lang, omdat drie ministeries verantwoordelijk zijn voor de Kustwacht. Tot die conclusie komt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) na onderzoek naar de brand op het vrachtschip Fremantle Highway, twee jaar geleden.

Daarnaast vindt de OVV dat het te lang duurt voor het Kustwachtcentrum een duidelijk beeld heeft van een incident op zee. Ook werken hulporganisaties op zee en land niet goed samen.

Op het autoschip Fremantle brak op 25 juli 2023 vlak voor middernacht brand uit toen het 27 kilometer ten noorden van Ameland voer. Uiteindelijk duurde het ruim twee uur voordat werd besloten dat er een reddingsactie voor de 23 bemanningsleden op touw moest worden gezet. Daarna duurde het nog anderhalf uur voor de reddingshelikopters arriveerden.

Van boord gesprongen

Voor zeven bemanningsleden duurde dat te lang. Ze voelden zich genoodzaakt om van boord te springen. Een bemanningslid overleefde de sprong van dertig meter hoog niet. De zes anderen raakten zwaargewond. De zestien overige opvarenden werden uiteindelijk gered met helikopters.

Volgens de OVV ging er van alles mis vanaf het moment dat de brandmelding binnenkwam, terwijl de brand zich ondertussen uitbreidde. Om een beeld te krijgen van de situatie werd wel meteen het kustwachtvliegtuig naar het schip gestuurd. Maar het duurde anderhalf uur voor het vliegtuig kon opstijgen, omdat de bemanning 's nachts vanuit huis moet komen.

Toen het vliegtuig eenmaal warmtebeelden had gedeeld, werd duidelijk dat vrijwel het hele schip in brand stond en dat de opvarenden in groot gevaar waren. De brandbestrijdingsactie werd een reddingsactie, maar de reddingshelikopter die normaal in het nabije Den Helder staat, was op dat moment in Rotterdam.

Dat komt doordat deze Search and Rescue-helikopters ook worden gebruikt voor brandbestrijding. En de twee beschikbare helikopters, waaronder die uit Den Helder, waren na de melding naar Rotterdam The Hague Airport gegaan, want daar verzamelde het scheepsbrandbestrijdingsteam.

Verder ging er ook van alles mis in de communicatie tussen het Kustwachtcentrum en andere hulpdiensten. Er was veel telefonisch overleg, waarbij informatie versnipperd raakte. Ook was er geen digitaal systeem waartoe iedereen toegang had en liep de communicatie met de meldkamer in Noord-Nederland niet goed.

Zorgen over drukte op Noordzee

De gang van zaken baart zorgen, omdat er een toenemende kans is dat dit soort incidenten op zee vaker zal voorkomen, zegt Erica Bakkum van de Onderzoeksraad. "We maken ons al langer zorgen over de druk bevaren Noordzee. Er zijn veel veiligheidsrisico's: schepen worden groter, het is er drukker en er staan ook steeds zaken als windmolens in zee."

Het is ook niet voor het eerst dat de Onderzoeksraad waarschuwt. Ook na eerdere incidenten op zee concludeerde de OVV al dat de hulpverlening niet op orde is. Er zijn wel stappen gezet om die te verbeteren, maar het gaat langzaam.

Bekijk hier beelden van de brand in juli 2023:

Volgens de OVV ligt het probleem niet alleen bij de Kustwacht. Er zijn meerdere ministeries verantwoordelijk voor de Kustwacht en dat gaat ten koste van de snelheid, zegt Bakkum. "We zien dat daardoor besluitvorming nog wel eens langer duurt dan nodig is."

Stroperige besluitvorming

De Kustwacht krijgt volgens de OVV te weinig steun van de ministeries. En zodra er extra mensen of geld nodig zijn om verbeteringen door te voeren, duurt het lang voor er een akkoord komt.

De ministeries geven te weinig prioriteit aan de problemen bij de Kustwacht en niemand voelt zich probleemeigenaar, vindt de OVV. De Kustwacht raakt zo tussen wal en schip bij ministeries en de OVV vindt dat het nu hoog tijd is voor veranderingen.

Bij een gezamenlijke politieactie tegen illegale kunsthandel zijn in verschillende Europese landen 37.727 voorwerpen in beslag genomen. Het gaat om archeologische stukken, munten, kunstwerken en muziekinstrumenten. Er zijn tachtig mensen opgepakt.

De politieactie besloeg heel 2024 en is een samenwerking tussen de politiediensten van verschillende Europese landen onder Europol, de internationale politieorganisatie Interpol en de Werelddouaneorganisatie (WCO). Onder de codenaam Pandora werken ze sinds 2016 samen om illegale handel in culturele voorwerpen tegen te gaan. Ook Nederland deed mee.

De operatie leverde een keur aan objecten op. Zo pakte de Spaanse politie zes mensen op na de vondst van 2500 archeologische voorwerpen, voornamelijk Romeinse munten. Ze zouden met behulp van metaaldetectoren zijn opgegraven op archeologische vindplaatsen, om ze vervolgens illegaal te verkopen via sociale media.

Een passagier die van Mallorca naar Duitsland wilde vliegen liep ook tegen de lamp met 55 antieke munten en een ring op zak. Na verder onderzoek werden er in totaal 1576 oude munten in beslag genomen.

In Griekenland trof de politie vijf Byzantijnse iconen aan. Dat zijn afbeeldingen van heilige kerkelijke figuren. De drie opgepakte personen wilden deze kunstschatten verkopen voor 70.000 euro. Een undercoveragent werd ingezet om ze aan te houden.

De Italiaanse politie nam een schilderij in beslag dat wordt toegeschreven aan de Griekse kunstenaar Jannis Kounellis. Het ging echter om een vervalsing. Als het echt was geweest, had het een waarde van ongeveer 100.000 euro. In een ander onderzoek werden ook speerpunten uit de Romeinse en Punische periode gevonden.

De politiediensten namen ook 69 metaaldetectoren en 23 andere stukken gereedschap in beslag die vaak worden gebruikt om archeologische voorwerpen illegaal op te graven.

Vrachtwagenchauffeurs hebben steeds meer moeite met het vinden van een veilige parkeerplek waar ze hun wettelijk verplichte rust kunnen nemen. Omdat het aantal chauffeurs blijft toenemen, maar het aantal parkeerplaatsen niet, komt Nederland in totaal ruim 4000 parkeerplaatsen tekort.

Dat stelt werkgeversorganisatie TLN. Samen met vakbonden FNV, CNV en vrachtwagenchauffeurs trekt de sector aan de bel. De partijen willen dat er snel wordt geïnvesteerd in rustplaatsen en presenteren ideeën hoe het beter kan aan vijf provincies waar de krapte groot is.

Rusten op de vluchtstrook

Truckers hebben te maken met wettelijk verplichte rusttijden. Na een onafgebroken rijtijd van 4,5 uur moet bijvoorbeeld een pauze van 45 minuten volgen. Bij nachtdiensten zijn de rusttijden langer. Maar parkeerlocaties zijn steeds vaker al overvol en dat levert gevaarlijke situaties op.

"Als een chauffeur doorrijdt in de verplichte rusttijd, staat daar een boete op. Ze moeten dus wel stoppen", zegt een woordvoerder van TLN. "Je ziet dan dat ze op de vluchtstrook, in een woonwijk of een bedrijventerrein gaan staan. Dat is natuurlijk niet de bedoeling."

Het aantal chauffeurs neemt toe, en daarmee ook het aantal ritjes dat met vrachtwagens gereden wordt. Desondanks worden steeds vaker truckplekken bij bijvoorbeeld tankstations weggehaald, aldus de woordvoerder. Er zou nu een tekort zijn van 4400 plekken. "We hebben berekend dat als het zo blijft doorgaan, dat in 2040 opgelopen zal zijn tot een tekort van 7000."

Basisvoorzieningen

Dus wordt vandaag een verbeterplan overhandigd aan de provincies Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant en Gelderland. Daarin staat onder meer dat parkeerplaatsen langs drukke routes moeten worden uitgebreid.

Maar ook wordt gepleit voor basisvoorzieningen. TLN: "Op veel parkeerplaatsen missen bijvoorbeeld sanitaire voorzieningen of een plek waar wat te eten of drinken gehaald kan worden."

Bewaakte parkeerplaatsen

Het tekort aan parkeerplaatsen voor vrachtwagenchauffeurs is al jaren onderwerp van gesprek. Een oplossing kan ook komen vanuit particuliere truckparkings, zegt TLN. Die zijn bewaakt en hebben voorzieningen zoals wifi, douches en wasmachines. Chauffeurs moeten (soms alleen in de nacht) betalen om er te staan. Volgens TLN zijn er op dit moment zo'n dertig van in Nederland.

Zo is op Maasvlakte Plaza in Rotterdam plaats voor 567 vrachtwagens. En ook bij Truckparking Duiven in Gelderland kunnen 200 trucks staan. Truckers maken graag gebruik van de plek, laat een woordvoerder weten aan Omroep Gelderland. "We hebben vooral in de weekenden behoorlijke bezetting. Truckers komen hier voor de veiligheid en de leefbaarheid."

Het constitutioneel hof van Roemenië heeft het verzoek om de uitslag van de presidentsverkiezingen te schrappen verworpen. De radicaal-rechtse kandidaat George Simion had een verzoek daartoe ingediend na zijn verlies.

Simion heeft Frankrijk en Moldavië beschuldigd van inmenging. Het hof heeft "na afloop van zijn beraadslagingen het verzoek om de verkiezingen ongeldig te verklaren unaniem afgewezen, omdat het ongegrond werd geacht", staat in een verklaring. Het hof heeft de uitslag geldig verklaard. Volgens het kiescollege en onafhankelijk waarnemers zijn de verkiezingen correct verlopen.

De pro-Europese liberaal Nicusor Dan won afgelopen zondag de verkiezingen. Bij de eerste ronde behaalde Simion ruim 40 procent en leek hij goede kans te maken op het presidentschap. Maar in de tweede en beslissende ronde verloor hij van de burgemeester van de hoofdstad Boekarest.

Simion had na de tweede ronde zijn nederlaag erkend. Later ging hij mee met de beschuldiging van Pavel Durov, de oprichter van berichtenapp Telegram, aan het adres van Frankrijk. Durov beweerde dat de Franse geheime dienst hem had gevraagd om in aanloop naar de verkiezingen conservatieve geluiden te weren. De Franse geheime dienst heeft dat ontkend.

Verkiezingen ongeldig

De eurosceptische Simion werd de kandidaat van radicaal-rechts nadat Calin Georgescu werd uitgesloten van deelname. Die pro-Russische kandidaat won eind vorig jaar de eerste ronde, maar die uitslag werd ongeldig verklaard. Het hof kwam tot die beslissing na aantijgingen van Russische inmengingen en een illegale TikTok-campagne die Georgescu naar de eerste plek zou hebben geholpen. Simion sprak toen van een coup. Rusland heeft inmenging altijd ontkend.

Ook nu herhaalt Simion dat er sprake is van een coup. "Het constitutioneel hof heeft de staatsgreep voortgezet door ons beroep te verwerpen", zegt hij op sociale media. "Het enige wat we kunnen is doorvechten."

De Europese bondgenoten van Roemenië hebben Dan gefeliciteerd met zijn winst. Maandag wordt hij beëdigd als president. "Het is zeker dat Roemenië de pro-westerse koers zal behouden", zei hij op een veiligheidsconferentie.

Hij stelt dat Roemenië niet voldoende actief is geweest in de EU en de NAVO, "maar om actief te zijn moet je geloofwaardig zijn". Hij zegt dat hij de defensie-uitgaven voor de NAVO naar 3,5 procent van het bruto binnenlands product wil brengen.

Een supermarkt en een A-merk tegenover elkaar in de rechtbank over de hoogte van de prijs. Dat komt volgens deskundigen niet vaak voor. Vanmiddag doet de rechter uitspraak in het kort geding tussen Jumbo en Heineken.

"Ik heb heel veel conflicten gezien, maar dit verbaast mij wel. Zo'n kort geding als bij Heineken en Jumbo is echt uitzonderlijk", zegt universitair docent marketing bij de Radboud Universiteit Marleen Hermans. Begin deze maand spande Heineken de zaak aan tegen de supermarktketen. Volgens Heineken 'boycot' Jumbo de bierbrouwer door minder in te kopen, met als gevolg lege schappen. De bierbrouwer eist dat de supermarktketen weer meer bier gaat afnemen.

Steeds vaker ruzie

Zo'n kort geding mag dan zeldzaam zijn, over het algemeen komen ruzies tussen fabrikanten van A-merken en supermarkten om inkoopprijzen wel steeds vaker voor, zegt Hermans. Zo speelde onlangs nog een conflict tussen het moederbedrijf van koffiemaker Douwe Egberts en onder meer Albert Heijn, Picnic en Jumbo.

"Fabrikanten hadden voorheen heel sterk de overhand op supermarkten, maar die verhouding is steeds gelijkwaardiger", zegt Hermans. "Met de opkomst van huismerken en de toenemende kennis over het gedrag van consumenten, wordt de positie van supermarkten wat sterker."

Daarnaast speelt inflatie een rol. "De toenemende kosten, zoals grondstoffen, transport, arbeid, zetten de prijzen onder druk. Fabrikanten willen dat deze kosten worden doorberekend in de prijzen van de eindproducten."

Dat ziet ook hoogleraar retail Laurens Sloot: "Dit is natuurlijk niet nieuw, maar vanwege het lage consumentenvertrouwen en gestegen inkoopkosten hebben supermarkten moeite om die kosten door te berekenen aan de consument."

Maar een van de belangrijkste redenen voor de ruzies is volgens Hermans en Sloot dat supermarkten zich hebben verenigd bij Europese inkooporganisaties. Eurelec doet bijvoorbeeld sinds dit jaar de inkoop voor Albert Heijn. Jumbo laat zijn producten al sinds 2023 inkopen door Everest, waarbij ook onder meer het Duitse Edeka en het Franse Auchan zijn aangesloten.

Die inkooporganisaties kopen voor alle supermarkten in en voeren de onderhandelingsgesprekken. "Sindsdien is het eigenlijk echt hommeles", zegt Sloot. "Als supermarkt heb je natuurlijk meer macht als je je ergens aansluit waar ook andere grote ketens bij zitten."

Inkooporganisaties proberen volgens Sloot voor verschillende landen dezelfde prijs van hetzelfde product uit te onderhandelen: "Ze vergelijken prijzen tussen verschillende landen, en willen dan het liefst de laagste prijs voor iedereen. En dat combineren ze met het principe 'één voor allen, allen voor één'. Als er geen deal komt, dan ook voor niemand. En dat is wat hier ook tussen Everest en Heineken gebeurt."

Een geschil in het buitenland is volgens Heineken dan ook de reden dat Everest minder producten van het biermerk voor alle aangesloten supermarkten afneemt. In Frankrijk onderhandelt Everest namelijk nog met de Franse tak van Heineken. Maar volgens Everest staan de onderhandelingen in Frankrijk los van die in Nederland.

Deze manier van onderhandelen leidt volgens Hermans al snel tot conflicten. "Je merkt echt dat supermarkten hierdoor steviger in hun schoenen staan. Dit kan dan ook leiden tot 'verharding' van de onderhandelingen; een inkooporganisatie staat namelijk verder af van het bedrijf."

De onderhandelingsstijl van Everest is iets wat beide retaildeskundigen opvalt. "Everest staat bekend om zijn spijkerharde onderhandelingsmethodes, daar hebben ze zich niet populair mee gemaakt onder de A-merkfabrikanten. Maar het resultaat van lagere inkoopprijzen staat daar voorop", zegt Sloot.

Ook Hermans herkent de onderhandelingsstijl van Everest: "Ze staan erom bekend dat ze heftig onderhandelen. Ik werk met verschillende partijen en die zeggen allemaal dat het er stevig aan toegaat." Everest geeft aan voorlopig niet te willen reageren.

Water bij de wijn

Toch leidt een prijsconflict bijna altijd tot een deal. "Beide partijen moeten water bij de wijn doen, maar in dit geval leidt het wel tot veel wederzijdse schade. Zowel Heineken als Jumbo mist omzet en is het niet goed voor de onderlinge relatie", zegt Sloot.

Fabrikanten en supermarkten moeten dus voortdurend een evenwicht zoeken met elkaar. "Enerzijds moeten de prijzen hoog genoeg zijn om winstgevend te zijn, anderzijds laag genoeg om hun klanten te behouden", zegt Hermans. De consument is in ieder geval de grootste verliezer, want die blijft te maken krijgen met lege schappen.

Nederland en China streven allebei naar een diepere band met elkaar. Daar was buitenlandminister Veldkamp het er met zijn Chinese evenknie Wang Yi over eens bij zijn bezoek aan Peking. Wel zijn er nuanceverschillen waar ieder land de nadruk op legt in die samenwerking.

Minister Wang zei dat nauwere relaties tussen Nederland en de EU kunnen helpen bij wereldwijd economisch herstel. Ook op het gebied van klimaat en de groene transitie wil zijn land kijken wat er mogelijk is.

Veldkamp beaamde dat er samen kan worden opgetrokken in economische uitdagingen wereldwijd, maar voegde daar expliciet aandacht voor vrouwenrechten aan toe in zijn inleidende opmerkingen. Hij noemde ook net als Wang het belang van samenwerking op het gebied van klimaat.

Op de meest betwiste onderwerpen tussen China en Nederland gingen beide ministers niet publiekelijk in. Achter de schermen zal er ongetwijfeld worden gesproken over bijvoorbeeld Amerikaanse druk op Nederland om de modernste computerchips niet te leveren aan China, uit angst dat die voor militaire doelen kunnen worden ingezet. Ook op Chinese dreigingen de uitvoer van zeldzame aardmetalen te beperken ging men tegenover de pers niet in.

Veldkamp is in China voor een tweedaags bezoek. Gisteren sprak hij er al met Chinese experts over geopolitieke onderwerpen als de verstoorde relatie tussen China en de VS en de juist aangehaalde banden met Rusland. Naast het gesprek met Wang staat er vandaag ook nog een ontmoeting met vicepremier Ding op zijn programma.

De aangehaalde banden met Nederland betalen zich later dit jaar al uit in nieuwe bezoekjes. Zo heeft minister Klever voor Buitenlandse Handel een afspraak om langs te komen en wordt er gesproken over een ontvangst voor premier Schoof in de tweede helft van het jaar.

Noord-Korea meldt dat de tewaterlating van een nieuw marineschip is mislukt. Dictator Kim Jong-un was volgens staatsmedia woest dat het misging op het moment dat het schip van de scheepshelling rolde.

"Nadat hij het hele ongeluk had gezien, sprak gerespecteerd kameraad Kim Jong-un streng van een ernstig ongeluk en een criminele daad, veroorzaakt door onzorgvuldigheid, onverantwoordelijkheid en een gebrek aan wetenschap. Dit mag niet worden getolereerd."

Het oorlogsschip had op de werf in Chongjin zijdelings in het water moeten glijden. Het ging volgens Noord-Korea mis doordat een van de sleeën waarop het schip lag niet goed loskwam. Daardoor raakte het uit balans en raakte de romp beschadigd. Zuid-Korea meldt dat het schip op zijn kant in het water ligt.

Noord-Korea heeft geen openheid gegeven over hoe groot de schade aan het schip is. Ook is niet duidelijk of er bij het incident gewonden zijn gevallen.

Het ongeluk is pijnlijk voor Kim, die spreekt van "een smet op de waardigheid en zelfrespect van onze staat". De modernisering van de marine is een van de prestigeprojecten waar Kim nauw bij betrokken is. Vorige maand nog was Kim zelf met zijn dochter aanwezig bij de doop van de Choe Hyon, het grootste marineschip ooit van het land.

Noord-Korea noemt de nieuwe generatie oorlogsschepen van 5000 ton, uitgerust met lanceerinrichtingen voor raketten, een antwoord op druk van de VS en diens Aziatische bondgenoten. De Noord-Koreaanse marine is minder sterk uitgerust dan die van de zuiderburen, maar met dit project wil het land een inhaalslag maken.

Militair experts speculeren dat de druk van Kim achter de vernieuwingen misschien tot het ongeluk hebben geleid. Er was mogelijk voor het eerst gekozen een marineschip zijwaarts te water te laten om meer werven te kunnen gebruiken.

Kort na bekendmaking van het fiasco onderstreepte Noord-Korea nog altijd militair een dreiging te vormen door kruisraketten af te vuren. Zuid-Korea maakte geen verdere details bekend over hoe ver die waren gekomen.

De aanhoudende droogte van de afgelopen weken heeft ook een grote impact op de tienduizenden vogels in ons land, waarschuwt de Vogelbescherming. Voornamelijk kuikens kunnen daardoor moeilijk aan eten komen.

Droogte zorgt in de eerste plaats voor minder eten voor de vogels. "Moerassen, vennen en weilanden drogen uit en het aantal beschikbare insecten en bodemdieren neemt af", legt Bernard de Jong van de Vogelbescherming uit.

Door de harde grond kunnen vogels ook moeilijk bij die bodemdieren komen. "Als de bovenlaag van de bodem uitdroogt, gaan de wormen dieper in de grond zitten en kunnen de volwassen vogels met hun snavel niet meer in de harde grond prikken. Ondervoeding ligt dus op de loer."

Kievit en fitis

Boerenlandvogels als de tureluur en de kievit hebben hier bijvoorbeeld last van. Ook is de droogte funest voor andere weide- en watervogels.

"Zelfs tuinvogels, zoals mezen en fitissen, worden getroffen door de gevolgen van de droogte vanwege het gebrek aan rupsen. Lange droogte betekent minder bloemen en zonder nectar zijn er minder vlinders en rupsen, die een belangrijke eiwitrijke voedselbron zijn voor jonge vogels", zegt De Jong.

Water vasthouden

Waar de lente vorig jaar nog erg nat verliep, verloopt het seizoen dit jaar recorddroog. Al sinds februari is het droger dan anders. Deze grote verschillen nemen toe door klimaatverandering.

Hoewel het komend weekend weer gaat regenen, zijn de problemen voor vogels niet meteen opgelost. De Vogelbescherming vindt daarom dat er meer gedaan moet worden om de problemen met droogte op de lange termijn aan te pakken.

Zo zou het landschap volgens de vereniging anders moeten worden ingericht, zodat er meer water vastgehouden wordt in de winter. "Door het afvoeren van neerslag in de winter ontstaan er problemen bij droogte. Overheden, waterschappen en landgebruikers moeten gezamenlijk het waterbeheer aanpassen en investeren in natuurlijke klimaatbuffers die water vasthouden", vindt De Jong. "Zulke gebieden helpen niet alleen vogels, maar maken Nederland ook weerbaarder tegen klimaatverandering."

Schaaltje water

Mensen kunnen de vogels zelf ook een handje helpen. Een schaal met wat water in de tuin of het neerzetten van inheemse planten voor wat schaduw maakt bijvoorbeeld volgens De Jong al een verschil.

"Het lijkt klein, maar het kan letterlijk het verschil maken tussen leven en dood", zegt De Jong. "Zonder water of schaduw zoeken kuikens van bijvoorbeeld de scholekster, die veelal op het dak broeden, hun heil op andere plekken en sommige kuikens springen dan zelfs van het dak af."

Een bijzondere vondst in een kringloopwinkel vorige week heeft een man duizenden euro's opgeleverd. Nietsvermoedend kocht hij in een winkel in het zuiden van het land Het Achterhuis, het dagboek van Anne Frank. Het bleek een zeldzame eerste druk van het boek te zijn.

De man had het boek nog nooit gelezen en beschouwde het als een gemis in zijn algemene kennis, vertelde hij later aan een taxateur. Dus nam hij het voor een klein bedrag mee naar huis. Eenmaal aangekomen sloeg hij het boek open en zag hij het jaartal 1947 staan. Hij realiseerde zich dat hij mogelijk een vroege druk in handen had en meldde zich bij veilinghuis Vendu in Rotterdam.

Het bleek inderdaad om de eerste druk van het dagboek te gaan, die in 1947 verscheen. Het boek heeft nog steeds de stofomslag, wat het nog zeldzamer maakt.

"Gezien die omslag en de gele belettering, waaraan deze oplage te herkennen is, wisten we al vrij gauw dat dit echt om een eerste druk moest gaan", zegt taxateur Nicholas le Clercq. De oplage bestond uit slechts 3036 exemplaren, gedrukt onder leiding van Otto Frank, de vader van Anne.

Geveild

Gisteravond werd het boek geveild door Vendu. Het leverde 16.500 euro op. Meerdere partijen probeerden het boek te bemachtigen, schrijft Rijnmond. Maar de naam van de koper blijft geheim.

"We zijn heel tevreden met deze prijs", zegt Le Clerc. "En de verkoper hopelijk ook." Van de verkoopprijs gaat 21 procent aan kosten naar Vendu, dat komt neer op zo'n 3400 euro.

70 talen

Het Achterhuis is het best gelezen Nederlandstalige boek ter wereld. Het boek werd tientallen miljoenen keer verkocht en werd vertaald in ruim zeventig talen. Anne Frank kwam samen met haar zus in vermoedelijk februari 1945 om in het Duitse concentratiekamp Bergen-Belsen. Eerder hadden ze in Auschwitz-Birkenau opgesloten gezeten. Daar stierf hun moeder in januari 1945. Het dagboek dat Anne bijhield, werd gepubliceerd dankzij haar vader, die de oorlog als enige van zijn gezin overleefde.

In 2021 werd in Leiden een exemplaar van de eerste druk geveild voor 10.000 euro. Ook dat boek had nog de stofomslag die vaak ontbreekt. En vorig jaar werd in Burgum een eerste druk van het boek verkocht voor 3550 euro. Dat boek was ook gevonden in een kringloopwinkel.

De inzamelingsactie voor het afscheid van Jeffrey en Emma heeft ruim 116.000 euro opgeleverd. Alle opgehaalde donaties worden besteed aan de uitvaart van de broer en zus, staat op de inzamelpagina. De actie liep nog tot 12.00 uur vanmiddag. Er zijn in totaal bijna 7000 donaties gedaan.

Volgens de pagina heeft de familie van de kinderen toestemming gegeven om geld in te zamelen "om te helpen om de twee lieve kinderen een waardig afscheid te geven".

"Ongelooflijk dat mensen zo snel zo veel hebben gegeven en dat het ook steeds maar doorging. Ik heb vannacht ook een paar keer op de teller gekeken", zegt de initiatiefnemer tegen persbureau ANP. Met de moeder wordt later bepaald waar het geld dat overblijft aan besteed wordt, zegt ze.

Dinsdagavond werden de lichamen van de kinderen en hun vader gevonden in een auto in het water in Winschoten. De kinderen werden sinds zaterdag vermist nadat hun vader ze had meegenomen in een auto. Er waren aanwijzingen dat hij zichzelf en de kinderen wilde doden.

In Australië zijn door zware overstromingen drie mensen omgekomen. Ook wordt er nog iemand vermist. Vooral de deelstraat New South Wales aan de oostkust is getroffen. Ruim 50.000 inwoners zijn gedupeerd.

Hulpdiensten vonden in een ondergelopen huis in de plaats Moto het lichaam van een 63-jarige man. Het lichaam van een ander slachtoffer, een man van in de 30, werd vanochtend uit het water gehaald. Hij verdween gisteravond toen hij over overstroomde wegen probeerde te rijden. Een 60-jarige vrouw werd ook dood teruggevonden nadat ze vast was komen te zitten met haar auto.

Daarnaast zijn meer dan 500 mensen in de afgelopen twee dagen gered uit het water. Veel van hen probeerden weg te komen terwijl de wegen al onder water stonden.

Het gevaar voor inwoners van New South Wales is ook nog niet geweken. "We zetten ons schrap voor nog meer slecht nieuws", zegt de premier van de deelstaat. De problemen spelen over een uitgestrekt gebied, in een strook van zo'n 300 kilometer langs de Australische oostkust, boven de stad Sydney.

De afgelopen dagen zijn daar recordhoeveelheden regen gevallen. In Taree viel op een dag evenveel regen als normaal gesproken in een maand tijd. En er komt nog meer regen aan. Voor de komende 24 uur is in sommige gebieden 300 millimeter regen voorspeld.

Advocaat Sultan Kat, die de recent gearresteerde advocaat Vito Shukrula in civiele kwesties bijstaat, start een kort geding tegen de Nederlandse Staat. Ze stelt dat het sinds vrijdag niet meer lukt om contact te krijgen met haar cliënt in de gevangenis, terwijl een advocaat dat volgens de wet niet mag worden geweigerd.

Shukrula werd vorige maand opgepakt. Hij was de advocaat van de tot levenslang veroordeelde Ridouan Taghi. Shukrula wordt verdacht van deelname aan de criminele organisatie van Taghi. De advocaat zat enige tijd in beperkingen, wat inhoudt dat hij alleen contact mocht hebben met zijn advocaat. Inmiddels is de beperking opgeheven, maar hij zit nog steeds vast.

Kat staat hem niet bij in die strafzaak, maar wel in civiele kwesties, zegt ze. Het steekt haar dat ze sinds het opheffen van de beperkingen, nu ruim een week geleden, geen contact mag hebben met haar cliënt. "Dat mag niet ineens belemmerd worden", vindt ze. "Hij moet iedere advocaat kunnen bellen die hij wil."

Ook vanochtend probeert ze contact te krijgen met Shukrula. "Ik ben onderweg naar hem, maar ik weet zeker dat mij de toegang wordt geweigerd. Maar ik ga toch naar hem toe."

Kat zegt dat ze het verzoek tot een kort geding heeft ingediend en dat ze wacht tot er een datum wordt bepaald. Ze hoopt daar vandaag nog duidelijkheid over te krijgen.

'Vertrouwelijk contact'

Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. Eerder werden al Youssef T., de neef en advocaat van de tot levenslang veroordeelde crimineel, en Inez Weski aangehouden. T. is veroordeeld voor het doorspelen van berichten van Taghi. Ook Weski wordt daarvan verdacht. Tegen Taghi loopt momenteel het hoger beroep.

Shukrula voerde samen met Kat en Carlo Crince le Roy de verdediging van Taghi. Na de arrestatie van Shukrula legden de andere twee de verdediging neer. Sindsdien neemt Kat samen met Crince Le Roy de zaken van Shukrula waar. "Voor de continuïteit is het daarom ook van groot belang dat wij vertrouwelijk contact hebben met Shukrula", aldus Kat.

Het Openbaar Ministerie bevestigt dat er een aanvraag is gedaan voor het kort geding, maar wil inhoudelijk niet reageren. "Dat doen we in de rechtszaal", aldus een woordvoerder.

Het gaat beroerd met veel dier- en plantensoorten in Nederland. We scoren slecht op waterkwaliteit, doelstellingen hoeveel we van bepaalde soorten moeten hebben halen we niet en we zijn Europese koploper als het gaat om verdwenen en bedreigde plant- en diersoorten. Er zijn ook kleine lichtpuntjes.

"De urgente situatie van de biodiversiteit in ons land vereist onmiddellijke aandacht", schrijft Naturalis in een eerste editie van een rapport dat het onderzoeksinstituut jaarlijks wil gaan uitbrengen. Naturalis onderstreept het belang van vrijwilligers en burgerwetenschappers, die helpen bij waarneming, vooral de dieren met een 'slechte pr' kunnen een fanclub gebruiken.

Het is niet de eerste keer dat wetenschappers concluderen dat het slecht gaat met de natuur in Nederland, maar het is wel voor het eerst dat er zo veel verschillende data aan elkaar gekoppeld zijn.

Beter met otter en zeearend

Het is overigens niet zo dat het met elke soort (even) slecht gaat. Sommige libellen en bepaalde zeevissen profiteren bijvoorbeeld van de opwarming van de aarde en de waterkwaliteit die op een aantal plekken is verbeterd. Het gaat ook beter met de otter en de zeearend.

Maar de meeste soorten, bijvoorbeeld vlinders en vogels op het boerenland, hebben het zwaar door de toenemende droogte, intensief landgebruik, stikstof en pesticiden. Pesticiden worden niet alleen gebruikt in de land- en tuinbouw, maar kunnen ook op planten of bloemen zitten die mensen bij bloemisten of tuincentra kopen.

Op de rode lijst staan soorten die uit Nederland zijn verdwenen of dreigen te verdwijnen. De lijst is heel incompleet, omdat er alleen soorten op staan waarover veel gegevens zijn:

Veel inheemse soorten, die dus van nature al in Nederland groeien, kunnen niet goed tegen het warmer wordende klimaat en trekken naar het noorden - al is niet elke soort daar even goed toe in staat. Planten kunnen elk jaar slechts enkele tientallen meters migreren, terwijl bijvoorbeeld vogels dat makkelijker kunnen.

Veranderingen in de bodem (driekwart van de bodem in de EU is niet gezond), water (slechts 14 procent van water in Nederland is van goede kwaliteit) en stijgende temperaturen leiden ertoe dat vooral soorten die weinig eisen stellen aan de natuur het makkelijk hebben en in aantallen toenemen. Maar planten en dieren met belangrijke specifieke functies in een ecosysteem nemen af. Denk bijvoorbeeld aan soorten die bloemen bestuiven of zaden verspreiden.

Geen fanclubs

Over veel van deze specialistische soorten weten we veel minder, omdat ze bijvoorbeeld te klein zijn om goed te monitoren, of omdat ze geen fanclubs met vrijwilligers hebben. De meeste informatie is beschikbaar over zoogdieren, vogels, vissen, amfibieën en reptielen, terwijl die maar 1 procent uitmaken van alle soorten in Nederland.

Over de overige 99 procent, bestaande uit onder meer insecten, spinnen, schimmels en algen, weten we veel minder, terwijl die vaak aan de basis van voedselketens staan. Ook zijn er over deze soorten nauwelijks doelen gesteld hoeveel we er minimaal van in Nederland nodig hebben, terwijl die volgens Naturalis juist zo hard nodig zijn.

Neem pissebedden en duizendpoten. Deze belangrijke 'opruimers' zorgen ervoor dat bepaalde voedingsstoffen weer in de grond terechtkomen, maar we weten weinig over hoe het met ze gaat. "We weten niet eens in hoeverre deze soorten bedreigd zijn", zegt bioloog Maaike de Voogd.

Zelf raakte ze vanwege een stage gefascineerd door deze bodemdieren. Bij excursies die ze nu begeleidt, merkt ze dat mensen pissebedden en duizendpoten eerst vies en eng vinden, maar dat dat snel omslaat als ze verschillende soorten vinden. "Iedereen vindt een vlinder schattig, juist bij deze bodemdieren kan je in één dag veel bereiken in bewustwording."

Hetzelfde geldt voor apps als ObsIdentify, die met behulp van kunstmatige intelligentie dier- en plantensoorten kan identificeren. Populaire dieren worden snel herkend, maar bij bijvoorbeeld kleine obscure miljoen- en duizendpoten wordt het al lastig. "En zo blijft de kennis daarover ook weer minder ontwikkeld", zegt De Voogd.

Zo zullen de meeste mensen ook wel gehoord hebben van de nationale bij-, vlinder- of vogeltelling, maar niet die van de mollen, vleermuizen of spinnen. Daarom besloot burgerwetenschapper Sharida Bhageloe bij het zoveelste bericht over de slechte staat van de biodiversiteit zelf op pad te gaan en het over een andere boeg te gooien.

"Vlinders, vogels en libellen hadden al tientallen werkgroepen, dus ben ik me maar gaan verdiepen in wilde bijen. Ik heb in stadsdeel IJsselmonde in Rotterdam al veertig soorten ontdekt. Nu zoek ik vooral naar vliegen, echt prachtige beestjes."

Deze week is ze betrokken bij de 'Bioblitz' in Rotterdam. In 24 uur proberen vrijwilligers duizend verschillende soorten wilde planten en dieren in kaart te brengen. En ja, ook die zonder fanclubs.

Met deze soorten gaat het bijvoorbeeld slechter in Nederland:

Goedemorgen! In de Tweede Kamer is een debat over de stikstofplannen van het kabinet en Naturalis komt met een rapport over de staat van de biodiversiteit in Nederland.

Eerst het weer: vanochtend is al een enkele bui mogelijk, maar de meeste buien trekken vanmiddag over het land, met name over het noorden en oosten. Verder is er een mix van bewolking en zonnige momenten. Bij een stevige en frisse noordwestenwind wordt het 13 tot 16 graden. De komende dagen blijft het wisselvallig weer, wel wordt het zondag weer wat warmer.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa heeft een opmerkelijke ontmoeting met Trump gehad in het Witte Huis. De Amerikaanse president beschuldigde Zuid-Afrika van het vermoorden van witte Zuid-Afrikanen.

Tijdens de ontmoeting in de Oval Office liet hij zijn medewerkers het licht dimmen om beelden te kunnen tonen die zijn beschuldigingen zouden onderbouwen. Voor de ontmoeting had Trump gesproken over "witte genocide".

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit

Een vermiste kat van een gezin uit Beverwijk is na ruim 4,5 jaar weer terug bij zijn baasjes. Kat Angel bleek in 2020 te zijn meegereisd met het gezin toen ze iets gingen ophalen in Dordrecht, dik 100 kilometer verderop. De kat is waarschijnlijk al die jaren in Dordrecht gebleven.

Fijne dag!

Meerdere musici die hebben gewerkt onder Jaap van Zweden zeggen dat de topdirigent zich al lange tijd schuldig maakt aan grensoverschrijdend gedrag. Dat meldt het KRO-NCRV-onderzoeksprogramma Pointer op basis van veelal anonieme gesprekken met meer dan vijftig musici en stafleden van orkesten.

De woordvoerder van Van Zweden zegt tegenover de NOS dat de dirigent geschrokken is door de aantijgingen. Hij stelt dat Van Zweden de uitzending nog niet heeft gezien.

Gekleineerd

Musici uit binnen- en buitenland vertellen in het programma dat ze zijn geschoffeerd en gekleineerd door Van Zweden, in het bijzijn van hun collega's. Een aantal stelt dat het werken met de dirigent een "blijvende impact" op hen heeft gehad.

Zo zouden meerdere musici zich hebben ziekgemeld of medicijnen gebruiken vanwege het gedrag van Van Zweden. "Hij schreeuwt naar je alsof je een kind van vier bent", citeert Pointer een Amerikaanse musicus. "Iedereen is bang voor hem", stelt een ander. "Tot de directie aan toe."

De redactie van het programma sprak ook met bestuurders van orkesten waar Van Zweden leiding aan gaf. Zij zeggen geen officiële klachten te hebben gehad, maar waren wel informeel op de hoogte over de zorgen rond de omgangsvormen van de topdirigent.

'Geen excuus'

Van Zweden zegt in een reactie bij Pointer dat hij geschrokken is van het beeld dat de verklaringen oproepen. "De realiteit is dat ik als dirigent voortdurend mensen aanspreek op wat er beter kan. Soms gebeurt dat op intense toon en als dat in het bijzijn van 120 anderen gebeurt, is dat niet altijd prettig. Ik weet dat ik veeleisend kan zijn."

"Dat mag echter nooit een excuus zijn voor een werkomgeving die leidt tot verkramptheid of het gebruik van kalmeringsmiddelen."

Grote carrière

Van Zweden, die zijn loopbaan begon bij het Concertgebouworkest, wordt gezien als een van de grootste Nederlandse dirigenten. Hij gaf leiding aan orkesten over de hele wereld en won meerdere prijzen. De afgelopen jaren was hij de chef-dirigent van het Philharmonisch Orkest van Seoul. Eind vorig jaar liet hij weten aan de slag te gaan voor het prestigieuze symfonieorkest van de Franse publieke omroep.

De aflevering van Pointer is vanmiddag vanaf 16.00 uur te zien op YouTube. Daarin zit ook de volledige reactie van Van Zweden.

Vijf jaar nadat het Nederlandse Rode Kruis startte met het geven van hulp in eigen land, lukt het de organisatie niet deze hulp af te bouwen. Sterker: als gevolg van de steeds maar stijgende inflatie kloppen steeds meer mensen aan voor boodschappenkaarten. "De armoede verdiept zich", ziet directeur Harm Goossens van het Rode Kruis.

Recentelijk kwamen het Centraal Planbureau en het Centraal Bureau voor de Statistiek tot dezelfde conclusie. Hoewel het aantal mensen onder de armoedegrens afneemt, loopt volgens het CPB de intensiteit van de resterende armoede op. Ook het CBS ziet "de ernst toenemen".

Lunches op scholen

Het Rode Kruis geeft inmiddels 6,5 miljoen euro per jaar uit aan de verspreiding van zogenoemde boodschappenkaarten: 21,50 euro per week voor een aantal maanden. Dat staat nog los van de 30.000 ouders die via scholen een dergelijke kaart krijgen om iedere andere week een lunch of een extra maaltijd voor hun kinderen te kunnen betalen.

Al dat geld voor voedselhulp, afkomstig uit zowel subsidies als giften, is bij lange na niet voldoende om iedereen te helpen die er voor in aanmerking komt. Het Rode Kruis zou naar eigen zeggen ook moeiteloos twee keer zoveel geld kunnen uitgeven aan dit doel.

'In paniek bellen'

De voedselhulp van het Rode Kruis begon in coronatijd en was toen nog toegespitst op mensen die tussen wal en schip vielen als het ging om steun. Bijvoorbeeld taxichauffeurs en schoonmakers.

Sindsdien is de doelgroep veranderd. Het zijn nu steeds vaker Oost-Europese arbeidsmigranten die nergens meer terechtkunnen omdat ze hun baan hebben verloren. Of alleenstaande, werkende ouders die structureel schulden maken en die uiteindelijk geen cent meer hebben voor eten. "Moeders die ons in paniek bellen omdat er alleen nog een pak melk in de koelkast staat", vertelt directeur Goossens.

Er zijn ook mensen die in aanmerking komen voor toeslagen of hulp van de gemeente, maar daar toch geen gebruik van maken. Zij wantrouwen de overheid, zeker sinds het toeslagenschandaal, schamen zich voor hun situatie, of vinden de regelingen te ondoorzichtig en te ingewikkeld. Al die toeslagen en gemeentelijke regelingen moeten laagdrempeliger, vindt het Rode Kruis.

Ook de vorm van de voedselhulp is anders dan vijf jaar geleden. Waar het Rode Kruis destijds voedselpakketten uitdeelde, werden die dus al snel ingewisseld voor digitale boodschappenkaarten. Die maken het mogelijk om zelf te kiezen wat je koopt in de supermarkt. Dat geeft "een zekere waardigheid terug", ziet Goossens.

De kaarten worden verspreid via wijkcentra en allerlei buurtinitiatieven, die meer dan gemeenten bij mensen met een kleine beurs 'achter de voordeur' weten te komen. Ook bij mensen die soms aanhikken tegen een gang naar de voedselbank.

Mond-tot-mond-reclame vergroot de bekendheid van de boodschappenkaarten verder. Het afgelopen jaar belden 5000 mensen de helpdesk die voor de distributie van de voedselhulp is ingericht. Met soms "hartverscheurende verhalen", volgens Goossens.

Het streven is dat gezinnen de boodschappenkaarten niet langer dan drie tot zes maanden nodig hebben. In die tijd moet er meer structurele hulp worden gevonden, via bijvoorbeeld de eerdergenoemde voedselbanken of de gemeente. Toch ziet het Rode Kruis dat dit vaak niet lukt, ook omdat mensen de taal niet spreken dan wel de overheid niet vertrouwen.

Pieter Omtzigt

De afgelopen jaren liet de hulporganisatie verschillende onderzoeken doen waaruit bleek dat meer dan 450.000 mensen in ons land voedselnood ervaren. Dankzij de toenmalige NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt speelden de bevindingen van het Rode Kruis een belangrijke rol in de verkiezingscampagne van 2023.

Maar in de daaropvolgende kabinetsformatie leidde dat tot weinig, constateert Goossens. "Als het zo doorgaat, vragen wij ons af of wij de voedselhulp ooit wel kunnen afbouwen. De problemen groeien, in plaats van dat zij kleiner worden. De overheid moet echt met een oplossing komen."

Twee medewerkers van de Israëlische ambassade zijn in de Amerikaanse hoofdstad Washington doodgeschoten. De vermoedelijke dader, een 30-jarige man uit Chicago, is aangehouden. Bij zijn arrestatie schreeuwde hij "Free Free Palestine", zei politiechef Smith van Washington.

De aanslag was bij het Joods Museum, waar een evenement werd gehouden voor jonge diplomaten. Volgens de Israëlische ambassadeur in de VS waren de twee slachtoffers een man en een vrouw die op het punt stonden om zich te verloven.

De ambassade heeft een foto van het stel gedeeld. "Yaron en Sarah waren onze vrienden en collega's. Ze waren in de bloei van hun leven. Er zijn geen woorden die de diepte van ons verdriet en onze afschuw om dit verwoestende verlies kunnen beschrijven", schrijft de ambassade erbij.

De verdachte liep richting een groep van vier personen, haalde een vuurwapen tevoorschijn en begon te schieten, aldus Smith. Daarna ging de verdachte het museum binnen en werd hij aangehouden door de beveiliging.

Een ooggetuige zegt tegen CNN dat de verdachte zich eerst voordeed als getuige van de aanslag. "Er waren schoten en toen kwam een man het centrum binnenrennen. De bewakers boden hem water aan om hem te kalmeren. Hij gedroeg zich nogal grillig. Ze dachten dat hij de schietpartij had gezien," aldus de getuige.

Toen vroeg de verdachte de beveiliging om de politie te bellen. Bij aankomst van de agenten nam de man de verantwoordelijkheid voor de aanslag op zich en zei: "Ik heb het gedaan, ik heb het gedaan voor Gaza. Bevrijd Palestina!", zegt de getuige.

Beeld van de arrestatie:

De Israëlische premier Netanyahu zegt dat de beveiliging wordt opgehoogd. "Ik heb opdracht gegeven om de veiligheidsmaatregelen bij Israëlische missies wereldwijd en voor vertegenwoordigers van onze staat te vergroten", zegt hij. "We zien de verschrikkelijke prijs van antisemitisme en de meedogenloze ophitsing tegen de staat Israël."

De Amerikaanse president Trump heeft zijn medeleven betuigd aan de nabestaanden. "Deze vreselijke moorden in Washington, die duidelijk gebaseerd zijn op antisemitisme, moeten NU stoppen!", stelt hij. "Haat en radicalisme horen niet thuis in de VS."

Reacties van de Israëlische ambassadeur in de VS en de burgemeester van de hoofdstad:

Doordat extreme weersomstandigheden vaker voorkomen, moet de maatschappij niet alleen op fysiek vlak beschermd worden, maar ook op sociaal gebied. Dat schrijft de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in een nieuw rapport. Overheden richten zich in hun klimaatbeleid te veel op het fysiek beschermen.

Vooral mensen uit lagere inkomensgroepen of met een klein sociaal netwerk zijn extra kwetsbaar bij bijvoorbeeld droogte, hittegolven en hevige neerslag. Volgens de adviesraad heeft bijvoorbeeld een hittegolf meer impact op een scholier die in een warm en klein huis woont dan op een leerling met een comfortabele en koele woning.

Ook stellen de onderzoekers dat mensen hun vertrouwen in de overheid en elkaar kunnen verliezen als er kosten gemaakt worden door de extreme weersomstandigheden.

Ontmoetingsplekken

De WRR stelt dat sociale infrastructuur belangrijk is, zodat mensen naar elkaar omkijken en roept de overheid op om te investeren in bibliotheken, stations en recreatievoorzieningen omdat die plekken belangrijke functies vervullen. Ze zorgen volgens de onderzoekers niet alleen voor opvang bij calamiteiten, maar spelen ook een rol als ontmoetingsplek.

Het radioprogramma RadiOlympia heeft de Ere Zilveren Reissmicrofoon gewonnen. Het NOS-programma wordt elke twee jaar op NPO Radio 1 uitgezonden tijdens de Olympische Spelen. Zo ook vorig jaar in Parijs.

De jury, onder leiding van voorzitter Vincent Bijlo, roemt het programma om de manier waarop de sport verslagen wordt. "RadiOlympia brengt de Olympische spelen in je huis, in de auto, tussen je oren. Op een onovertroffen manier: er zijn weinig programma's die mensen doen weigeren uit de auto te komen, omdat ze gekluisterd zijn aan de radio. RadiOlympia wel." De jury vindt de radio vaak boeiender dan de werkelijkheid.

Ook worden de hoge luister- en waarderingscijfers voor het programma genoemd. Volgens de jury komt dat ook door het vakmanschap van de makers. "De populariteit komt mede door de kwaliteit van verslaggevers, redacteuren en presentatoren."

Nominaties

RadiOlympia krijgt op 12 juni de prijs overhandigd, wanneer ook de winnaar van de Zilveren Reissmicrofoon wordt gekozen. Daarvoor zijn genomineerd: De Avondstart met Simone Walraven (NPO Radio 5), Ben Liebrand Grandmix 1994 (Radio Veronica) en MISCHA! (NPO Radio 1).

De Zilveren Reissmicrofoon voor het beste radioprogramma of de beste radiomaker wordt al sinds 1966 uitgereikt. Vorig jaar ging de prijs naar de Top 2000 van NPO Radio 2.

De Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa heeft een opmerkelijke ontmoeting met Trump gehad in het Witte Huis. De Amerikaanse president beschuldigde Zuid-Afrika van het vermoorden van witte Zuid-Afrikanen. Tijdens de ontmoeting in de Oval Office liet hij zijn medewerkers het licht dimmen om beelden te kunnen tonen die zijn beschuldigingen zouden onderbouwen. Voor de ontmoeting had Trump gesproken over "witte genocide".

Bij radicaal-rechtse groepen in Zuid-Afrika leeft al tientallen jaren de samenzweringstheorie dat er een genocide plaatsvindt op witte Afrikaners. Ze hebben het dan vooral over moorden op witte boeren. Het zou daarbij niet om gewone misdrijven gaan, maar om gerichte aanvallen omdat ze wit zijn. Dat is nooit door statistieken of onderzoeken bewezen. In Zuid-Afrika is veel misdaad, maar het merendeel van de slachtoffers is zwart. Bij de witte slachtoffers is er ook geen enkel bewijs dat ze slachtoffer zijn vanwege hun huidskleur, laat staan dat er sprake is van genocide.

De Zuid-Afrikaanse president zei graag in gesprek te gaan met Trump over de ongefundeerde beschuldigingen, maar Trump gaf hem weinig kans om uit te praten. Toen Ramaphosa, een voormalige anti-apartheidstrijder, toch aan het woord kwam, legde hij uit dat zijn land kampt met veel criminaliteit en dat er niet alleen witte mensen gedood worden in Zuid-Afrika. De meerderheid van de doden is zwart, zei hij. Daarnaast zei hij dat Zuid-Afrika een democratie is, waar mensen zich uit mogen spreken.

In zijn handen hield Trump geprinte artikelen over vermoorde witte Zuid-Afrikanen, die hij uiteindelijk aan Ramaphosa overhandigde. Volgens Trump gaat het over duizenden doden. Ook zegt hij dat witte Zuid-Afrikanen gedwongen land moeten afstaan. De Zuid-Afrikaanse delegatie legde daarop uit dat dat niet het geval is, dat alle Zuid-Afrikanen geraakt worden door misdaad, ongeacht kleur en dat er boeren zijn die vrijwillig hun land verkopen voor een goede prijs.

"Ons regeringsbeleid is volledig, volledig tegengesteld aan wat hij zei", verzekerde Ramaphosa de Amerikaanse president.

Kijk hier hoe het eraan toeging:

Ramaphosa is op bezoek in de VS in de hoop de onderlinge relatie te verbeteren. Die bevindt zich op een dieptepunt nadat Trump afgelopen week een groep witte Zuid-Afrikanen had verwelkomd als vluchtelingen.

Volgens Ramaphosa heeft zijn land vooral investeringen in de economie nodig en zou dat voor beide landen voordelig zijn. "Zodat we ook al onze maatschappelijke problemen kunnen adresseren", zei hij.

Trump negeerde deze opmerkingen en richtte zich tot een van de twee bekende golfers die met Ramaphosa waren meegereisd. Hij vroeg hem naar zijn ervaringen in Zuid-Afrika. Volgens Ramaphosa had Trump, zelf fervent golffan, gevraagd om de aanwezigheid van de golfers.

Oekraïense president

Voorafgaand aan de ontmoeting hadden Zuid-Afrikaanse media hun zorgen geuit dat Ramaphosa voor het oog van de camera's in een ruzie met Trump zou belanden, zoals eerder dit jaar de Oekraïense president Zelensky overkwam. Ramaphosa leek hier goed op voorbereid. Hoofdschuddend hoorde hij de uitbarstingen van Trump aan. De president bleef rustig en lachte meermaals.

Trump onderbrak zijn eigen betoog over de dood van witte Zuid-Afrikanen meerdere keren om een aanwezige journalist aan te vallen. Die had hem kort daarvoor een kritische vraag willen stellen over het vliegtuig dat Qatar vorige week aan het Pentagon heeft geschonken. Trump noemt de ophef hierover overdreven en noemde hem een "slechte verslaggever." Ook vroeg hij om vergelding tegen de eigenaar van de zender waar de journalist voor werkt.

"Het spijt me, ik kan u geen vliegtuig geven", grapte Ramaphosa uiteindelijk. Trump reageerde dat hij een vliegtuig van Zuid-Afrika zou accepteren.

Later dit jaar zal Zuid-Afrika als gastland de G20-top ontvangen. De VS heeft al gezegd die top te kunnen boycotten. Op dit moment is Zuid-Afrika de voorzitter van de landengroep. In november wordt het voorzitterschap aan de VS overgedragen. Ramaphosa eindigde de bijeenkomst met het uitspreken van de hoop een goede overdracht te kunnen verzorgen. "We zijn dolblij dat we het nu aan de VS gaan overdragen. Ik verwacht dat de VS een leidende rol zal blijven spelen in de G20."