NOS Nieuws - Algemeen

"Genoeg is genoeg, genoeg is genoeg!", klinkt het luid door de straten van Utrecht. Duizenden mensen lopen vanmiddag mee in een mars door het centrum om zich uit te spreken tegen femicide.

Boven de menigte zijn overal kartonnen bordjes te zien, sommige gemaakt van pizzadozen. Met dikke stift zijn er teksten op geschreven als: "Stop killing us", "Ik ben geen ding", "Voor elke vrouw die niet meer thuiskwam", "Go to therapy", "Not all men, but always a man" en "Blijf met je klauwen af van vrouwen".

De mars is een reactie op de moord op de 17-jarige Lisa uit Abcoude. Zij werd vorige week vermoord in Duivendrecht toen ze vanuit het centrum van Amsterdam naar huis fietste. Het nieuws heeft deelnemers aan de mars in Utrecht aan het denken gezet. Het probleem bestaat al heel lang en er moet nu écht wat veranderen, vinden zij allemaal.

Tweelingzussen Lisette en Suzanna Hakemulder (17)

Lisette: "Ik sta hier vanwege de moord op Lisa. Sindsdien vind ik het een stuk enger om alleen te fietsen. Ik woon in Leusden en fiets regelmatig vanuit Amersfoort naar huis. Dat vond ik altijd wel lekker, maar nu niet meer. Ik doe het nog wel, maar ga eerder naar huis, of fiets samen met vriendinnen. Gisteravond zijn we heel Amersfoort doorgefietst om iedereen thuis te brengen."

Suzanna: "Ook overdag word je soms nageroepen. Ik klem vaak sleutels in mijn vuist, iedereen kent die truc. We weten al heel lang dat dit een probleem is. Tijdens mijn moeders en oma's jeugd was dit ook al zo."

Lisette: "Ik vind het erg dat er een meisje van 17 vermoord moet worden voordat er actie komt. En het maakt me boos dat Geert Wilders vervolgens benadrukt dat de dader iemand uit een asielzoekerscentrum was. De moord mag niet misbruikt worden. Bij de mars vandaag zijn veel vrouwen. Ik vind dat er onder mannen nog meer aandacht voor mag komen."

Suzanna: "Ik hoop dat volgende generaties er geen last meer van hebben. Dat vrouwen er niet constant rekening mee hoeven te houden."

Krijn de Graaff (71)

"Ik heb eerder meegelopen met de mars tegen seksueel geweld, maar het stopt niet. Dat je je als vrouw niet vrij kan bewegen, dat je altijd om je heen moet kijken of je wel veilig bent: dat lijkt me verschrikkelijk.

Ik belde vroeger altijd met mijn dochter als zij 's avonds laat over straat ging. En dat is al bijna twintig jaar geleden. In die tijd is er niets veranderd. Dat is diep triest.

Mannen zou ik willen oproepen: 'Wees je bewust wat jouw positie is.' Ondertussen houdt dit mannen ook in een greep. Ik voel me heel aanwezig en ongemakkelijk als ik een vrouw in het donker passeer. Wat moet je doen? Je gaat geen gesprek aanknopen, want dan denkt die vrouw: wat moet die man van mij?

Het is goed om te beseffen dat 'nee' echt 'nee' is. Ook een voorzichtige 'nee' is een 'nee'. Niet iedereen is altijd in staat om hard te roepen."

Caroline Smit (36) en Judith Algra (36)

Judith: "Ik ben hier omdat ik een taboe wil doorbreken: we moeten niet meer aan een vrouw vragen waarom zij in een situatie is beland, maar aan een man vragen waarom hij zijn handen niet thuis kon houden."

Caroline: "Ik ben al langer met dit onderwerp bezig. Ik voer bijvoorbeeld met mijn mannelijke vrienden het gesprek over wat consent is. Maar nu hebben we te maken met een heftige piek. De politiek kan het probleem niet meer verstoppen."

Judith: "Er zijn vandaag meer mannen dan ik had verwacht, dat heeft me positief verrast. Dit probleem vraagt om een cultuurverandering en daar hebben we ook de mannen voor nodig."

Caroline: "Ik vind het echt mooi dat er kinderen meelopen, ook jongens. Dat is zo belangrijk voor de volgende generaties."

Minne Bussemaker (24)

"Ik wil vandaag awareness verspreiden over femicide. Mannen leggen heel makkelijk de schuld bij andere mannen, maar je moet ook naar jezelf durven kijken.

Ik zie bij mezelf ook patronen van masculiniteit, kleine dingen. Ik kan bijvoorbeeld onzeker zijn of ik wel mannelijk genoeg ben. Het idee dat een je een stoere man moet zijn die dingen fikst, is breed verspreid. Ik wil mannen pushen om naar zichzelf te kijken."

De Prinses Margriettunnel in de A7 tussen Sneek en Joure gaat morgenochtend weer helemaal open. Toch kan het verkeer niet ongehinderd doorrijden, want tussen Joure en de tunnel beginnen juist morgen omvangrijke wegwerkzaamheden.

De afsluiting van de Prinses Margriettunnel onder het gelijknamige kanaal heeft bijna drie jaar geduurd. Dat is minder lang dan gedacht, meldt Omrop Fryslân. Door "gunstige weersomstandigheden en de goede inzet van de medewerkers" kan de tunnel volgens Rijkswaterstaat eerder open. Eerst was de verwachting dat het werk pas eind dit jaar klaar zou zijn.

December 2022 moest de Prinses Margriettunnel plotseling dicht, omdat een van de tunnelsegmenten omhoogkwam door de druk van het grondwater. Daardoor scheurde ook de rubberen afdichting van de segmenten.

Roest

Uit onderzoek bleek later dat er bij de aanleg van de tunnel in de jaren zeventig te weinig staal is gebruikt. Ook was de kwaliteit van het materiaal niet goed genoeg. Daardoor ontstond roest, ging de verankering van de tunnelbodem op een aantal plekken kapot en kwam de grond onder de tunnel omhoog.

Juni 2023 begon Rijkswaterstaat met de aanleg van een nieuwe fundering. Daarna werd de weg zelf opnieuw aangelegd. Het verkeer kon al die tijd wel door de tunnel, maar slechts over een beperkt aantal rijstroken en met een beperkte snelheid.

Asfalt vervangen

Vanaf morgenochtend 06.00 uur is de Prinses Margriettunnel weer open. Tussen Joure en de tunnel gaat de A7 tegelijkertijd ook deels dicht vanwege groot onderhoud. Tot 25 november is er op dat stuk snelweg slechts een beperkt aantal rijstroken beschikbaar. Rijkswaterstaat vervangt in beide richtingen het asfalt. Ook zijn werkzaamheden gepland aan viaducten, vangrails, bermen en verzorgingsplaatsen.

Het is geen toeval dat het groot onderhoud meteen na de heropening van de tunnel begint, laat Rijkswaterstaat weten. Het werk moet nu echt gebeuren. "Deze werkzaamheden stonden al enkele jaren geleden gepland", aldus RWS. "Maar door de problemen met de tunnel moest dit werk worden uitgesteld."

Bij een verkeersongeluk midden in Geleen zijn vanmiddag drie mensen om het leven gekomen. Het gaat om een 15-jarig meisje, een 19-jarige man en een 24-jarige man. Het meisje en de 24-jarige man kwamen uit Geleen, het derde slachtoffer kwam uit Buchten.

Het ongeluk vond rond 13.15 uur plaats op de Professor van Krevelenstraat. Daar kwamen een scooter en een motor met elkaar in botsing, meldt L1 Nieuws. Op de motor zaten twee mensen.

Twee mensen overleden direct aan hun verwondingen. Het derde slachtoffer werd gereanimeerd, maar vergeefs.

Waardoor de scooter en motor met elkaar in botsing kwamen, is nog niet duidelijk. Omwonenden vertellen aan L1 Nieuws dat de motorrijder met een bijrijder met hoge snelheid in een groep met scooterrijders reed. De bestuurder van de motor zou de macht over het stuur zijn verloren.

In Utrecht hebben vanmiddag duizenden meegedaan aan een mars tegen femicide. Zij liepen na een klaterend applaus in een lange stoet van de Mariaplaats naar het Domplein.

Meest gehoorde slogan was 'heho, heho; femicide has to go'. Veel mensen die meeliepen waren zichtbaar geëmotioneerd en hadden bloemen bij zich, meldt RTV Utrecht.

De mars was een initiatief van Tilda Klumpenaar uit Amersfoort. "Ik las zoals veel mensen het nieuws over de dood van Lisa uit Abcoude", zegt Klumpenaar. "Ik ben zelf moeder van twee dochters, dus dan ga je nadenken over hun veiligheid en die van jezelf."

Tijdens de mars maakten Klumpenaar en andere deelnemers duidelijk waarom ze meelopen:

Klumpenaar vindt het belangrijk dat er meer aandacht komt voor vrouwen die zich onveilig voelen. Ze richt zich vooral op mannen.

"Mannen zeggen te vaak: wat deed die vrouw daar dan 's avonds laat in haar eentje? Daar moeten we van af. Je kan een vrouw niet de schuld geven van het feit dat ze is aangerand", aldus Klumpenaar. "Die discussie moet echt eens afgelopen zijn."

De initiatiefneemster wilde zich van tevoren niet vastleggen op het aantal deelnemers aan de mars. Omdat het Domplein, waar 7000 mensen kunnen staan, helemaal volliep, moeten het er duizenden zijn geweest. De politie schat het aantal deelnemers op "meer dan 3500".

Fietstochten

De afgelopen nacht waren er op minimaal 19 plaatsen fietstochten waarmee aandacht werd gevraagd voor de veiligheid van vrouwen. Onder meer in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Coevorden, Eindhoven en Groningen fietsten soms meer dan duizend mensen tegelijk door de stad. Vaak fietsten ook kinderen mee.

"De fietstocht leidt langs routes waar iedereen zich veilig zou moeten voelen, maar meisjes en vrouwen zijn altijd op hun hoede", stelde Dolle Mina vooraf. "Dolle Mina eist dat de verantwoordelijkheid niet langer bij meisjes en vrouwen wordt neergelegd, maar daar waar die hoort: bij ons allemaal."

Eerder deze maand en ook gisteren waren er marsen tegen femicide in Rotterdam.

Half miljoen

Initiatiefneemster Danique de Jong heeft inmiddels meer dan een half miljoen euro opgehaald met haar actie 'Wij eisen de nacht op'. Met dat geld wil zij op digitale schermen op stations en in de steden de boodschap laten zien dat vrouwen 24 uur per dag veilig over straat moeten kunnen.

De politie heeft een 61-jarige man uit de gemeente Lochem opgepakt voor het dreigen met brandstichting bij het partijkantoor van de BoerBurgerBeweging BBB in Colmschate bij Deventer.

Het is de man die gisteren in De Telegaaf de voorman van de dierenrechtenactiegroep Animal Liberation Front (ALF) werd genoemd. Over de BBB zei hij tegen de krant: "Die beschermen boeren en jagers. Caroline van der Plas doen we niks, maar dat kantoor van die partij komt aan de beurt. De fik erin."

De man zou ook een dierentransporteur daar vlakbij hebben bedreigd. "Die kan ons verwachten. We komen eraan, reken daarop. Maar ik heb al te veel gezegd."

Aangifte

"Dit is op geen enkele manier te tolereren", zei Van der Plas gisteren op de ledenvergadering van de BBB. "Ik wil dat deze man vandaag wordt opgepakt." De partij heeft aangifte gedaan.

Volgens de politie wordt de man verhoord. Daarna beslist het Openbare Ministerie hoe het verder gaat.

De politie heeft vijf Arnhemmers opgepakt voor het gooien van vuurwerk tijdens de voetbalwedstrijd RKC Waalwijk-Almere City, gisteravond. De wedstrijd werd korte tijd stilgelegd, maar wel uitgespeeld.

Drie Arnhemmers werden direct na het incident aangehouden in Waalwijk. In hun auto werd vuurwerk gevonden. Twee anderen werden even later buiten Waalwijk opgepakt. Ook zij hadden vuurwerk bij zich, meldt Omroep Brabant.

Het incident in Waalwijk volgt op een soortgelijk incident vrijdagavond. Toen werd de voetbalwedstrijd Jong PSV-Jong AZ in Eindhoven tot twee keer toe onderbroken omdat er vuurwerk op het veld werd gegooid.

'Dit is pas het begin'

Supporters van Vitesse eisten die actie op. Zij plaatsten op sociale media spandoeken met de boodschap "KNVB dit is pas het begin" en "Wij geen voetbal, jullie geen voetbal, KNVB maffia".

PSV gaat aangifte doen tegen de mensen die het vuurwerk gooiden, liet de club dit weekeinde weten.

Proflicentie

Veel supporters van Vitesse zijn boos omdat hun club dit seizoen niet meer in het betaald voetbal mag uitkomen. De KNVB trok de proflicentie in omdat jarenlang sprake zou zijn geweest van financiële misstanden.

Vitesse stapte naar de rechtbank, maar die oordeelde op 8 augustus dat de voetbalbond de proflicentie van Vitesse terecht had ingetrokken. Daarmee leek het doek te vallen voor de profclub uit Arnhem.

Maar Vitesse werkt aan een toekomst in het betaald voetbal en ging in hoger beroep tegen het oordeel van de rechtbank. Dat beroep dient morgen bij het Gerechtshof in Arnhem. Supporters roepen elkaar op om daar naartoe te komen.

Waterleidingmaatschappij Limburg (WML) wint geen water meer uit de Maas. Het water is zodanig vervuild met een bestrijdingsmiddel uit de tuinbouw dat het niet als drinkwater kan worden gebruikt.

De inname van het water ligt inmiddels ruim vier weken stil, laat Joyce Nelissen van de waterleidingmaatschappij weten bij L1 Nieuws. De drinkwatervoorziening loopt geen gevaar, omdat er nu (diep) grondwater wordt gebruikt.

Het is niet de eerste keer dat WML de inname van drinkwater uit de Maas stillegt wegens vervuiling. In 2022 gebeurde dat zelfs twee keer langdurig. En net als toen is vervuiling over de grens de oorzaak.

Dit keer gaat het om het middel propamocarb, een bestrijdingsmiddel tegen schimmel dat veel in de tuinbouw wordt gebruikt.

Bij Luik

De vervuiling werd aanvankelijk vastgesteld bij metingen op het punt waar de Maas vanuit België Nederland binnen stroomt. Vervolgens deed hydroloog Peter van Diepenbeek zeven metingen in de buurt van Luik.

"Onze verwachting is dat de lozing daar tussen sluis Flemalle en Outremeuse moet hebben plaatsgevonden", concludeert hij. Beide punten liggen net iets ten zuidwesten van het centrum van Luik.

"Deze situatie onderstreept het belang van betere bescherming van onze drinkwaterbronnen", zegt Nelissen van WML. "De kwaliteit van die bronnen staat steeds meer onder druk. Het vraagt grote inspanningen en investeringen om drinkwater van hoge kwaliteit te blijven leveren. Soms is het water zelfs tijdelijk onbruikbaar, zoals nu met de Maas."

Droge zomer

De vervuiling is al ruim een maand een probleem. "Normaal gesproken zou zo'n vervuiling met propamocarb binnen een aantal dagen verdwijnen. Het verdunt en verdwijnt stroomafwaarts", aldus hydroloog Van Diepenbeek. "Door de droge zomer staat er nu weinig water in de Maas, waardoor de stroomsnelheid extreem laag is.

Normaal gesproken stroomt er 100 tot 150 kubieke meter water per seconde door de Maas, bij de overstromingen zelfs 3300 kuub per seconde. Nu is dat nog maar 8 kubieke meter per seconde. "Daardoor blijft de vervuiling hangen."

"Door de klimaatverandering moeten we er rekening mee houden dat dit scenario vaker voorkomt", zegt de hydroloog. "Daar moeten we bij toekomstige lozingsvergunningen veel beter rekening mee gaan houden."

Bronbescherming

Dat is mede de reden dat WML samen met de koepel van drinkwaterbedrijven RIWA Maas (opnieuw) pleit voor betere internationale afspraken over bronbescherming.

Zelfs een overzicht van wat er langs de Maas gebeurt in Frankrijk en België ontbreekt tot nu toe. "Wat mij nogal verbaast, is dat er geen overzicht is met alle bedrijven die zowel direct als indirect via de riolering afvalwater lozen", zei directeur Maarten van der Ploeg van RIWA Mass vorig jaar september. "Zonder zo'n overzicht weet je dus eigenlijk ook niet precies wat er gebeurt."

Ondanks het wegvallen van de Maas als waterbron, blijft de drinkwatervoorziening op peil. WML haalt ongeveer een kwart van het water dat bestemd is voor drinkwater uit oppervlaktewater, de rest komt uit grondwater. Voor nu kan WML nog even gebruikmaken van Maaswater dat voor de vervuiling is opgeslagen in speciale bekkens.

Het Literatuurmuseum in Praag heeft originele manuscripten teruggevonden van Jaroslav Haseks De lotgevallen van de brave soldaat Švejk. De komische anti-oorlogsroman is nog altijd een van de bekendste werken in het Tsjechisch en wereldwijd populair.

Het boek schetst in korte kolderieke scènes de diensttijd van de Tsjechische schlemiel Josef Švejk. Die kijkt als veteraan terug op de tijd dat hij zich vrijwillig aanmeldde om in de Eerste Wereldoorlog te dienen in het Oostenrijks-Hongaarse leger.

Hasek publiceerde tussen 1920 en zijn dood in 1923 vier van de zes geplande delen. Doordat Hasek aan tuberculose overleed, bleef het boek onvoltooid en werd het laatste deel door journalist Karel Vanek afgerond.

Verkeerde map

De nu teruggevonden fragmenten zijn enkele stukken van delen 2 en 4 en het hele deel 3. Van het eerste deel had het museum het originele exemplaar al.

De documenten werden teruggevonden in het archief van Haseks uitgever Adolf Hysek. Doordat ze honderd jaar geleden waren terechtgekomen in een map waar Vanek op stond, waren archivarissen er al die tijd van uitgegaan dat het niet om werk van de geestelijke vader zelf ging.

Bij het indexeren van het archief ontdekte het museum dat die aanname fout was. "Het was duidelijk dat dit iets heel bijzonders was", zegt directeur Stehlik tegen de Tsjechische pers. "Zeg maar een kruising tussen een zeldzaamheid, een ontdekking en een wonder."

Hasek was zijn satire ooit begonnen met een absurdistische ingeving: wat als een soldaat tijdens een keuring zou volharden in zijn wens te dienen? Experts moesten hem dan wel als krankzinnig afkeuren, was Haseks sardonische conclusie.

In Svejk fileert hij zo feilloos de kleinzerige absurditeiten van de militaire discipline. Svejk belandt geregeld achter de tralies omdat hij bevelen te letterlijk opvolgt of met zijn boerenverstand fijne nuances mist. "Svejk ging met een blij gemoed het leger in", begint Hasek zijn avonturen. "Hij had altijd een glimlach op de lippen, was vriendelijk in zijn gedrag en kwam misschien wel daardoor continu in het cachot terecht."

De ironische belevenissen sloegen aan in Tsjechië en ver daarbuiten. Samen met de werken van Franz Kafka geldt het nog altijd als het meest vertaalde werk uit dat land. Eerder dit jaar verscheen nog een editie in het Nederlands. Het boek werd ook meermaals verfilmd, zoals het West-Duitse Der brave Soldat Schwejk uit 1960 met Heinz Rühmann.

Het museum is van plan de nu teruggevonden papieren te herstellen en digitaal beschikbaar te maken. Ook worden de documenten binnenkort kort tentoongesteld.

Ruimtesonde Juice van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA is vanochtend de planeet Venus gepasseerd. De zwaartekracht van Venus moet hem snelheid geven voor een reis die de sonde uiteindelijk naar de manen van Jupiter moet brengen. Astronomen hopen erachter te komen of op de manen van Jupiter leven kan zijn ontstaan.

Het was even onduidelijk of Juice op tijd klaar zou zijn voor het passeren van Venus. Op 16 juli ging de communicatie verloren door een softwarefout, meldde ESA vorige week.

Dat kwam slecht uit. De apparatuur aan boord is bedoeld om onder de ijskoude omstandigheden bij Jupiter (-145 graden) te functioneren. Om beschadiging te voorkomen, moest de hittebestendige antenne voor het bereiken van het gloeiendhete Venus (465 graden) in de juiste positie worden gebracht.

Na zes mislukte pogingen lukte het vorige week alsnog om het contact met de sonde te herstellen. Juice bleek in uitstekende conditie te zijn, alle systemen aan boord deden het nog.

Juice werd in 2023 met een Ariane-raket in de ruimte gebracht. Om de Jupiter-manen Europa, Ganymedes en Callisto te bereiken, zijn vier 'zwaartekrachtslingers' nodig, drie van de planeet aarde en een van Venus.

In augustus vorig jaar was de eerste passage van aarde. Na Venus vandaag passeert Juice nog twee keer de aarde voordat hij in januari 2029 koers zet naar Jupiter. Daar komt hij in 2031 aan.

De belangrijkste bestemming is de maan Ganymedes, waar hij tientallen keren dicht langs zal vliegen om daar in 2035 te pletter te slaan.

Doorn zet zich schrap nu al het verkeer dat normaal over de dijk tussen Amerongen en Wijk bij Duurstede rijdt, moet omrijden dwars door het toch al drukke dorp. De Rijn- en Lekdijk is de komende anderhalf jaar dicht. Het waterschap gaat hem versterken.

Het waterschap ziet de omleidingsroute via Doorn als enige oplossing. "Het slechte nieuws is: daar ontkomen we niet aan", aldus heemraad Els Ottterman bij RTV Utrecht. "We weten niet hoe het anders moet."

"Dat wordt een drama", reageert dorpsbewoner Hendrik van Beuningen (73). "In de spits staat het nu al vanaf Langbroek stil. Dat gaat nog veel erger worden, want straks moet iedereen hier overheen." De gemeente en het waterschap houden rekening met vertragingen tot drie kwartier.

Natte voeten

De Rijn- en Lekdijk is een karakteristieke rivierdijk die vooral in de zomer druk is met motorrijders, fietsers en wandelaars. Maar de dijk, die pakweg een miljoen Nederlanders tegen natte voeten beschermt, is hoognodig aan een opknapbeurt en versterking toe.

"Door klimaatverandering hebben wij vaker te maken met heel laag water of heel hoog water", legt Otterman uit.

In de ondergrond van de dijk worden nu aan de binnenkant waterdichte wanden aangebracht. Daarbij wordt de bestaande ondergrond gemixt met water en cement. Een innovatieve techniek, volgens het waterschap, die het mogelijk een dijk te versterken zonder deze te verhogen of verbreden. Ook hoeven geen zware metalen damwanden te worden geslagen.

Grote machines

Voor deze nieuwe techniek zijn grote machines nodig. Vanwege de veiligheid is het volgens Otterman daarom noodzakelijk de dijk over de elf kilometer tussen Amerongen en Wijk bij Duurstede af te sluiten.

De dijkbewoners mogen met hun auto wel de dijk op. Maar als zij willen fietsen of wandelen moeten ze eerst worden opgehaald met een pendelbus die speciaal is opgezet voor bewoners en bestemmingsverkeer.

"Wat een geneuzel", zegt dijkbewoner Helma de Graauw in Amerongen. "Kinderen op de dijk die met elkaar willen spelen moeten nu anderhalf jaar met de auto worden gebracht."

Binnendoorweggetjes

Fietsers en wandelaars kunnen via een van de vele binnendoorweggetjes van en naar Amerongen en Wijk bij Duurstede. Maar net als de dijk zelf worden ook die weggetjes worden door middel van slagbomen afgesloten voor al het andere verkeer.

Ook motoren moeten dus via Doorn omrijden. Dat vindt een aantal bewoners dan weer goed nieuws. "De dijk is nu net de TT van Assen", zegt Thijs Hogenesch (51) in Amerongen. "We hebben straks anderhalf jaar lang rust."

In de Chinese havenstad Tianjin is vandaag de veiligheidstop van de Shanghai Cooperation Organisation (SCO) van start gegaan. Leiders uit heel Eurazië zijn samengekomen, maar de meeste aandacht gaat uit naar de bezoeken van de Indiase premier Modi en de Russische president Poetin aan de Chinese leider Xi .

Waar India het belang van de SCO eerder nog bagatelliseerde, lijkt New Delhi het nut van het samenwerkingsverband nu te herwaarderen. Na afloop van het gesprek met Xi zei Modi vastbesloten te zijn om de banden met Peking te verbeteren. Morgen spreekt Modi met Poetin.

De drie grootmachten treffen elkaar op een moment dat ze allemaal een moeizame relatie onderhouden met de VS. Met hun samenkomst lijken ze alle drie, op hun eigen manier, een signaal aan Washington te willen afgeven dat ze zonder de VS ook een heel eind komen.

Voor het eerst sinds 2018 zette de Indiase premier Modi weer voet op Chinese bodem. De verhoudingen tussen beide landen raakten in 2020 ernstig bekoeld na een grensconflict, waarbij meerdere Indiase militairen omkwamen.

In de jaren daarna legde India een reeks sancties op aan China. Zo verbood India tientallen Chinese apps, voerde het strengere eisen voor Chinese investeringen in en werden directe vluchten tussen India en China stopgezet. Maar de relatie lijkt de laatste tijd langzaam te ontdooien.

Veel van de strafmaatregelen zijn de afgelopen tijd teruggedraaid of versoepeld. De Chinese staatsmedia zijn enthousiast over de 'reset' van de relatie. Zonder details te delen, maakten de landen vandaag bekend een reeks nieuwe afspraken te hebben gemaakt.

Correspondent Zuid-Azië Devi Boerema:

"Volgens analisten zegt het bezoek veel over de band die India heeft met de VS. De ontmoeting in China komt kort nadat president Trump importheffingen van 50 procent had ingevoerd op Indiase goederen. De VS is niet blij met India's inkoop van Russische olie. De top zou een diplomatieke zwaai van India suggereren, om de instabiele band met de VS te ondervangen.

Maar India heeft altijd een multipolair buitenlandbeleid gevoerd. Dat de relatie met de VS door de hoge importheffingen en het uitblijven van een handelsovereenkomst nu in zwaar weer verkeert, wil niet zeggen dat China nu opeens een voorkeurspartner wordt. Daarvoor is er nog te veel wantrouwen in de relatie.

India is naast de BRICS en de SCO ook onderdeel van de QUAD. Dat militaire samenwerkingsverband met Japan, Australië en de VS is juist opgezet om Chinese dominantie in de regio tegen te gaan. Met zijn bezoek aan China bevestigt Modi vooral dat India autonomie wil behouden door zich niet afhankelijk te maken van de VS of het Westen."

Waar Modi probeert te schipperen tussen verschillende landen lijkt de Russische president Poetin vooral geïnteresseerd in het paaien van China. De voorpagina van de China Daily is vandaag gereserveerd voor de eigen president, maar de tweede pagina is gewijd aan een lang interview met Poetin.

Hij opent en sluit het interview met nagenoeg dezelfde woorden: Rusland en China zullen blijven samenwerken om de welvaart van de twee grote naties te waarborgen.

Poetin blijft tot en met woensdag in China om nog de militaire parade die het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië markeert, tachtig jaar geleden, bij te wonen.

Rusland-correspondent Geert Groot Koerkamp:

"In mei zat Xi naast Poetin op de tribune in Moskou om de militaire parade op het Rode Plein te aanschouwen. Nu doen de twee dat nog eens over. De beelden zijn belangrijk bij dit bezoek, net als die van de eerdere ontmoeting tussen Poetin en de Amerikaanse president Trump in Alaska. Ze moeten aantonen dat Poetin door de groten der aarde met open armen wordt ontvangen, en dat van enig isolement geen sprake is.

Poetin en Xi hebben elkaar genoeg te vertellen. Poetin zal uitgebreid verslag doen van zijn gesprekken met Trump en zich willen verzekeren van de onverminderde steun van China in zijn confrontatie met Oekraïne en het Westen. Hij wil zich er ook van vergewissen dat noch China, noch India zal toegeven aan de druk uit Washington zich van Rusland te distantiëren.

China is en blijft veruit Ruslands belangrijkste partner en er is niets dat erop wijst dat dit gaat veranderen. Nu de Russische economie begint te stagneren, hoopt Poetin juist op nog meer steun, bijvoorbeeld door meer afname van Russische olie en gas door China. Naast Oekraïne zal daarom ook de door Rusland zo vurig gewenste aanleg van een nieuwe gaspijpleiding naar China ongetwijfeld weer hoog op de agenda staan."

Voor China is de top, ongeacht de uitkomst, bij voorbaat al geslaagd. Het land heeft een podium voor zichzelf gebouwd, waarop het zichzelf kan positioneren als het centrum van een alternatieve wereldorde, waarin de VS niet langer alleen de dienst uitmaakt.

Het Libanese leger moet uiterlijk vandaag een concreet plan indienen om Hezbollah te ontwapenen. Voor de regering in Beiroet is dat een stap naar meer soevereiniteit en broodnodige internationale steun. Maar voor Hezbollah betekent het een existentiële bedreiging.

Het land staat daarmee op de drempel van zowel hoop op stabiliteit als vrees voor nog meer chaos.

Plan voor ontwapening

Onverwachts liet premier Salam begin deze maand het kabinet instemmen met een voorstel om alle militante groepen in het land te ontwapenen. Alleen het leger en de veiligheidsdiensten zouden nog over hun arsenalen mogen beschikken.

Het plan werd ingediend door de Amerikaanse gezant Barrack namens president Trump, en heeft steun gekregen van bondgenoten in de Golf. Saudi-Arabië en Qatar zouden bereid zijn miljarden te investeren in Zuid-Libanon, waar Hezbollah zijn machtsbasis heeft, op voorwaarde dat Hezbollah zijn strijders ontwapent.

"Als we 40.000 mensen die nu door Iran betaald worden hun wapens afnemen, moeten we ook zorgen dat ze een ander toekomstperspectief hebben", zei Barrack dinsdag in Beiroet. "Je kunt niet simpelweg zeggen: veel succes met olijfbomen planten."

'Aanval op bestaansrecht'

Hezbollah en bondgenoot Amal, beiden machtige sjiitische partijen, zien het besluit als een directe aanval op hun bestaansrecht. Plaatsvervangend leider Qassem noemde het plan gevaarlijk en "een dienst aan de belangen van Israël en de VS". Volgens hem zou de regering hiermee "defensieve wapens van het verzet weghalen terwijl de agressie doorgaat".

Hezbollah, gehard door gevechten tegen Israël en jarenlange strijd in Syrië, beschikt nog steeds over een groot arsenaal aan wapens en duizenden ervaren strijders. Het risico op escalatie is daardoor reëel.

Hezbollahs dubbele rol

Hezbollah werd in 1982 opgericht met Iraanse steun, tijdens de Israëlische bezetting van Zuid-Libanon. De groep heeft sindsdien een dubbelrol als politieke partij en groepering met een eigen leger. De beweging vocht in meerdere oorlogen met Israël, meest recent in 2024-2025.

In Libanon wordt de beweging gezien als zowel verdediger tegen Israël als machtsfactor die het gezag van de regering ondermijnt. Het wapenbezit is een van de grootste twistpunten in de Libanese politiek.

Uit solidariteit met de Palestijnen, mengde Hezbollah zich in de oorlog tussen Israël en Hamas die in oktober 2023 uitbrak. De beweging voerde raketaanvallen en grensgevechten uit tegen Israël, wat leidde tot een grootschalige escalatie en uiteindelijk tot een veertiende maanden durende oorlog tussen Israël en Libanon.

Meer dan 4000 mensen werden gedood en ruim een miljoen Libanezen sloegen op de vlucht voor Israëlische bombardementen, die naar schatting 11 miljard dollar aan schade veroorzaakten.

Correspondent Daisy Mohr bezocht eind vorig jaar een vluchtelingenopvang in Libanon:

Hezbollah werd zwaar getroffen: veel militaire en politieke leiders werden gedood of raakten gewond - onder meer bij een Mossad-aanval waarbij explosieven waren verstopt in piepers van Hezbollah-leden. Ook werden leider Nasrallah en zijn beoogde opvolger Safieddine door Israël geliquideerd.

De val van het Syrische regime van Assad, lange tijd een trouwe bondgenoot, heeft Hezbollah verder verzwakt.

Ondanks het einde van de oorlog in november zijn er tientallen Libanezen gedood door bijna dagelijkse Israëlische luchtaanvallen. Bovendien houdt Israël sinds de oorlog nog altijd vijf strategische posities bezet aan de grens met Libanon.

Mede door de zwakte van het Libanese leger benadrukte de VS dat het plan niet militair zal worden afgedwongen, maar Hezbollah via politieke en economische prikkels moet overtuigen zijn wapens in te leveren. Barrack zei dinsdag dat Israël op zijn beurt bereid zou zijn troepen terug te trekken uit Zuid-Libanon, mits het ontwapeningsplan echt wordt uitgevoerd.

Juist die volgorde wordt fel bekritiseerd in Libanon. "Het verzet zal zijn wapens niet inleveren zolang de bezetting voortduurt", zei Qassem. "We zullen de strijd voortzetten, wat het ook kost."

Gevaarlijk scenario

Volgens analist en Hezbollah-kenner Ali Rizk is het onwaarschijnlijk dat het leger een militair scenario op tafel legt. "De legerleiding weet dat dit zou leiden tot desertie van sjiitische officieren en soldaten, en zelfs tot conflicten binnen het leger zelf."

Rizk wijst erop dat Hezbollahs leiders weliswaar geen burgeroorlog hebben aangekondigd, maar dat de woorden van Qassem serieuze waarschuwingen bevatten.

"Hij zei dat er 'geen leven' zou zijn voor Libanon als men probeert de wapens met geweld af te pakken. Dat betekent dat de sjiitische gemeenschap - de grootste in het land - zich daar fel tegen zou verzetten. Dat zou een uiterst gevaarlijk scenario zijn."

Ziekenhuisgroep Isala begint volgend jaar met een experiment, waarbij drones onder meer bloedmonsters vervoeren tussen de ziekenhuizen in Meppel en Zwolle.

"Afgenomen materiaal wordt onderzocht in het lab in Meppel en gaat per drone naar Zwolle. Daar wordt ook gekeken of droneverkeer invloed heeft op de kwaliteit van bloedcellen van met name kwetsbare patiënten", zegt een woordvoerder van Isala tegen RTV Drenthe. De drones gaan ook medische spullen meenemen.

Vliegverbod

Het moet ertoe leiden dat patiënten op deze manier sneller geholpen kunnen worden. De drone, met een spanwijdte van 2,8 meter, landt in de proef op weilanden in de buurt van het ziekenhuis.

In de toekomst wil Isala mogelijk een landingsplatform aanleggen bij het ziekenhuis in Meppel, als het drone-experiment een succes blijkt te zijn. "Maar daarvoor is het nog te vroeg", aldus de woordvoerder.

Een dronepiloot van de ANWB gaat de drone besturen. Vanwege het experiment geldt er van 1 september een jaar lang van maandag tot en met donderdag een vliegverbod boven grote delen van Meppel, Rouveen en bijna heel Staphorst voor alle soorten vluchten, dus ook voor modelvliegtuigen of andere (hobby)drones.

Burgemeester Johnson van de Amerikaanse stad Chicago verzet zich tegen het dreigement van president Trump om militairen en federale agenten naar zijn stad te sturen. Die operatie zou naar verluidt volgende week kunnen beginnen.

Johnson wijst presidentiële bemoeienis van de hand. Hij heeft de politie van zijn stad opdracht gegeven om op geen enkele manier mee te werken aan patrouilles en arrestaties door militairen en agenten die door het Witte Huis worden gestuurd. De burgemeester noemde Trump de grootste bedreiging voor de democratie in de geschiedenis van de VS.

Ook mogen leden van het plaatselijke politiekorps geen gezichtsbedekking dragen, zoals de federale migrantenpolitie dat wel doet, en moet het identificatienummer van de stedelijke agenten duidelijk zichtbaar zijn. Hij spreekt van een duidelijke richtlijn, bedoeld om zich "tegen tirannie" te verzetten.

Campagne

Trump voert een campagne tegen steden met een burgemeester van de Democraten, die volgens hem te weinig doen om criminelen, daklozen of illegalen aan te pakken. "Chicago is een puinhoop", zei hij vorige week. "Er zit een incompetente burgemeester. En dat zullen we waarschijnlijk rechtzetten."

Johnson zegt dat cijfers van de politie van Chicago juist aantonen dat de criminaliteitscijfers de afgelopen twee jaar fors zijn gedaald.

Eerder deze maand stuurde Trump de Nationale Garde naar Washington om de volgens hem buitensporige criminaliteit daar aan te pakken. Ook in Washington zei de politie dat de criminaliteit juist aan het dalen is, vooral het aantal geweldsmisdrijven neemt af.

In juni stuurde Trump de Nationale Garde en mariniers naar Los Angeles om protesten tegen het oppakken en deporteren van illegale migranten de kop in te drukken.

Alleen migranten

Twee anonieme bronnen bij de Amerikaanse regering zeiden tegen persbureau AP dat de operatie in Chicago vrijdag van start kan gaan en ongeveer dertig dagen gaat duren.

Anders dan in Washington of Los Angeles zal de Nationale Garde of het leger niet worden ingezet en is de operatie uitsluitend bedoeld om illegalen op te pakken.

Na ruim 125 jaar komt er een einde aan de abdij Maria Toevlucht in Zundert. Het klooster sluit zijn deuren, nadat in mei bekend was geworden dat er te weinig jonge monniken zijn om de trappistenabdij open te houden.

Vandaag zijn de laatste broeders vertrokken. "Heel verdrietig", zegt woordvoerder Jan-Willem Wits. Op het hoogtepunt woonden er 70 tot 80 monniken, de laatste jaren nog maar zes.

Hij noemt het "best bijzonder" dat de monniken zelf hebben besloten om te vertrekken. Krimp en vergrijzing waren de aanleiding. "De gemeenschap wordt steeds kleiner en er is steeds minder tijd, energie en menskracht om het draaiende te houden, terwijl een klooster veel werk is."

'Komma, geen punt'

Filosoof en schrijfster Stine Jensen vindt het besluit moedig. "Als je aanvoelt dat er in deze huidige vorm geen toekomst meer zit, dan kan het ook een opening zijn voor iets nieuws en moois", zegt ze tegen de NOS. "Ik zie het als een komma, in plaats van een punt. Je moet mee met de tijd."

Sinds 2022 is het overgrote deel van de samenleving niet meer religieus, al stagneerde de daling van het aantal gelovigen in 2024 wel. Jongeren lijken juist meer belangstelling te hebben voor spiritualiteit. In de abdij in Zundert werden ook retraites georganiseerd die in het teken stonden van meditatie en zingeving.

De behoefte aan rust en zingeving lijkt steeds meer te groeien in de maatschappij. Zeven op de tien Nederlanders zijn op zoek naar zingeving in het leven, blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau en Ipsos I&O Research.

"Het is een rare tijd. Er is oorlog om ons heen, de alsmaar dreigende klimaatverandering, voortdurend gerommel in de politiek. Er gebeurt veel dat geen houvast biedt", vindt Jensen. Ze zegt dat mensen juist nu zoeken naar verdieping: "Zeker in tijden wanneer vanzelfsprekendheden als vrede, veiligheid en democratie lijken te wankelen."

Zingeving is een breed begrip. "Iedereen heeft een ander doel of iets waar hij rust of energie uit haalt. Ook vissen of sporten bieden zin aan het leven, of een mooie film of ontmoeting", vertelt Jensen. "Het is mooi als religieuze plekken een doorstart vinden in zingevende of spirituele projecten of activiteiten. Er hangt daar vaak een bepaalde rust en spirituele sfeer en het heeft meestal een hele geschiedenis."

Nieuwe bestemmingen

Nu religieuze gebouwen leeglopen, krijgen de locaties steeds vaker andere (zingevende) bestemmingen. Jensen vertelt over een project waarbij studenten tijdens de coronacrisis kwamen studeren in een Utrechtse kerk. "Er kwamen ontzettend veel mensen op af, ook niet-gelovigen."

Op initiatief van onder anderen Sander Ummelen ontstond in 2019 de stichting De Kerkvernieuwers. Vanuit een seculier perspectief houden zij zich bezig met het verbinden van religieuze plekken met de samenleving, bijvoorbeeld met het project Heilige Huisjes Rotterdam. Daar worden inwoners van de stad naar oude gebedshuizen getrokken voor culturele en sociale evenementen.

"Ik kijk natuurlijk met mijn eigen bril, maar ik merk dat er wel echt behoefte aan is", zegt Ummelen. "Vanuit beide kanten: van jonge mensen die niet religieus zijn opgevoed en meer zin zoeken in het leven dan werken en doodgaan, tot kerkgemeenschappen die nieuwe wegen willen ontdekken."

Ummelen vindt de locaties heel waardevolle plekken voor de maatschappij en wil dat ze niet verloren gaan. "De originele functie van deze plekken is om mensen samen te brengen. Waar doen we dat anders nog in onze huidige maatschappij?"

Woningen of zorgcentra

Wat er met de abdij in Zundert gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. De monniken kunnen nu naar een ander klooster en als monnik actief blijven. Het hoogste bestuurlijke orgaan van de trappisten moet daar in september nog wel mee instemmen.

Zowel voor het klooster als voor de bijbehorende brouwerij zijn al veel aanvragen binnengekomen, zegt Wits. "Als de brouwerij blijft, zal er in elk geval geen trappistenbier meer worden gemaakt."

Verschillende makelaars hebben interesse in de gebouwen. Die zouden er woningen, maar ook zorgcentra in willen maken. "Retraites is ook een mogelijkheid, daar moet een markt voor zijn", denkt Wits. "Dat zit ook bij de voorstellen om het pand over te nemen. Het zou mooi zijn als men er iets wil voortzetten in de geest van het klooster."

Een-na-laatste brouwer van trappistenbier in Nederland

De abdij in Zundert was de een-na-laatste plek in Nederland waar door monniken trappistenbier werd gebrouwen. Met het sluiten van het klooster, sluit ook de brouwerij.

De naam trappistenbier zegt iets over de herkomst. Het mag alleen zo worden genoemd als het in een abdij onder toezicht van trappisten is gebrouwen. Trappisten zijn monniken van de Orde der Cisterciënzers. Ook moet de opbrengst van het bier gebruikt worden om van te leven of mensen in nood te helpen. Alleen als het aan die voorwaarden voldoet, mag het bier het logo 'Authentic Trappist Product' dragen.

In Nederland blijft nu alleen La Trappe nog over als brouwer van trappistenbier. Dat wordt gemaakt in De Koningshoeven in Berkel-Enschot, Noord-Brabant. Wereldwijd zijn er nog acht trappistenbiermerken. Behalve La Trappe nog vijf Belgische, een Italiaanse en een Engelse. Er zijn wel meer abdijbieren. Voor die benaming zijn geen regels.

Goedemorgen! Vandaag wordt in Utrecht een mars gelopen tegen femicide en staat in Zandvoort de Dutch Grand Prix op het programma, met onder meer Max Verstappen.

Eerst het weer: het regent af en toe in de ochtend, later vandaag wordt het vanuit het westen overwegend droog. De zon breekt dan af en toe door. Het wordt maximaal 22 graden vandaag.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In zeker negentien steden hebben vrouwen en mannen meegedaan aan de actie "De nacht is ook van ons" van de Dolle Mina's. Ze fietsten rond middernacht vanuit het centrum naar een plek die als onveilig wordt ervaren.

In andere plaatsen liepen mannen en vrouwen een protestmars. "Ik ben gekomen omdat ik al de hele week boos en verdrietig ben", zegt een demonstrant tegen de NOS. "Ik dacht: ik moet iets doen."

Ander nieuws uit de nacht: Een dan nog dit:

In Brazilië zijn speciaal gemaakte hyperrealistische babypoppen enorm populair. Vooral onder volwassen vrouwen, die er vaak troost uit halen.

Fijne dag!

Een adhesieactie van fans blijkt te hebben geholpen bij het herstel van een kunststof standbeeld van een Duitse tekenfilmmuis. Het beeld van de hoofdfiguur uit kinderprogramma Die Sendung mit der Maus raakte een maand geleden beschadigd door brandstichting.

Onbekenden stichtten eind juli brand op het 1,7 meter hoge beeld dat voor het hoofdkwartier van de omroep WDR in Keulen staat. Schouder, arm en wang van het oranje-bruine diertje bleven daardoor zwartgeblakerd achter. De politie doet onderzoek, maar heeft nog geen verdachten in beeld.

Ontroerde fans van het tv-programma begonnen na de aanslag pleisters te plakken op de wonde. Binnen enkele dagen was de hele zwarte plek bedekt met pleisters en stickers met steunbetuigingen. Ook werden teksten achtergelaten als "Een aanslag op die Maus is een aanslag op de kindertijd".

Die Sendung mit der Maus is een kinderprogramma in de trant van Sesamstraat of Het Klokhuis, waarin grappige (teken)filmpjes worden afgewisseld met educatieve bijdrages. Het is sinds 1971 op zondagochtend te zien op het eerste Duitse kanaal.

De verder naamloze Maus treedt in het programma op in woordeloze korte sketches, waarin die met vriendjes Elefant en Ente in grappige situaties terechtkomt. Het beeld van Maus werd in 2021 in Keulen onthuld ter ere van de vijftigste verjaardag.

Regenwater

Bij de presentatie van het herstelde beeld zei het hoofd van de WDR-kinderprogrammering dat de fanpleisters onverwacht het werk van de restaurateurs hadden geholpen: doordat de beschadiging geheel met de Trostpflaster was afgedekt, was er geen regenwater in het glasvezel gekomen.

Was dat niet gebeurd dan had er misschien een compleet nieuw beeld gemaakt moeten worden. Nu kon het herstelde beeld onder publieksbelangstelling worden teruggeplaatst.

Het was niet de eerste keer dat de stad zijn beroemde inwoner moest missen: vorig jaar werd het beeld al eens gekidnapt, om de kaalslag te illustreren die bezuinigingen op de publieke zenders zouden hebben.

Ook op YouTube is die Maus te volgen. Dit is de populairste video daar:

In een botanische tuin in Vlaanderen is een bijzonder natuurverschijnsel aan de gang. Er staat een zogenoemde zwarte lakbamboe in bloei. De bamboesoort bloeit eens in de ongeveer 120 jaar.

De Plantentuin in Meise, ten noorden van Brussel, schrijft op Facebook dat de vorige bloeiperiode van de soort werd vastgesteld in Japan, in 1908. De bamboesoort dankt zijn naam aan zijn zwarte halmen en is ook populair in tuinen als bijvoorbeeld afscheiding, omdat hij goed tegen kou kan.

Biologisch raadsel

In 2022 stelden wetenschappers in Japan vast dat voor het eerst in ruim 120 jaar een zwarte lakbamboe in bloei stond. In dat land komt de bamboesoort veel voor in de natuur.

Plantkundigen verwachten dat de plant in de komende jaren overal ter wereld in bloei staat, zo ook nu dus in Meise. Het is volgens de botanische tuin "een biologisch raadsel hoe de plant de jaren telt".

Bart Olievier, hoofdtuinier bij de Plantentuin, legt tegenover de Vlaamse omroep VRT dat de bloei van de zwarte lakbamboe zo'n twee tot drie jaar duurt.

Bamboe sterft vaak af na de bloei. Of dat straks ook geldt voor de zwarte lakbamboe in Meise is volgens Olievier afwachten. De soort is een woekerende bamboe, met wortels onder de grond die ergens anders weer boven kunnen komen.

Olievier: "Niet-woekerende bamboes sterven meestal af na de bloei. Maar bij de woekerende, zoals de zwarte lakbamboe, kan het zijn dat hij dit toch op eigen kracht te boven komt. Hij zal wel afzien en verzwakken, en het zal enkele jaren lijken alsof er een dode boom staat."

Ze zei het vrij achteloos, zonder de historische kracht van de woorden te beseffen; de Duitse bondskanselier Merkel somt aan het einde van de zomer van 2015 de politieke uitdagingen op. Naast de Griekse staatsschuld is dat de vluchtelingencrisis, die Europa op dat moment in zijn greep heeft.

"Duitsland is een sterk land", zegt Merkel na 12 minuten spreken. "Wir haben so vieles geschafft, wir schaffen das." We kunnen het, honderdduizenden vluchtelingen en migranten onderdak bieden. Zo worden die drie woorden weldra opgevat, door Duitsers en door de nieuwkomers.

Enkele dagen later komt Anas Modamani aan in Berlijn, na een lange vlucht uit Syrië. Hij maakt daar de iconische selfie met Merkel, een beeld dat symbool staat voor Merkels Willkommenskultur. Nu, precies tien jaar na het uitspreken van 'Wir schaffen das', zit Modamani in dezelfde persconferentiezaal als Merkel destijds. "Ik heb het geschafft", zegt hij. Voor veel lotgenoten geldt dat niet, "want het leven in Duitsland is hard".

Duitsland blikt deze week uitgebreid terug op 10 jaar 'Wir schaffen das'. De stemming is omgeslagen. De 'zomer van solidariteit' heeft plaatsgemaakt voor onvrede over het asielbeleid. Op Merkels drie woorden wordt zowel met bewondering als weerzin teruggekeken.

Voor veel Duitsers staat de uitspraak voor het openen van de grenzen, om ongecontroleerd mensen binnen te laten. Dat is het niet. De grenzen waren al open, op de Middellandse Zee verdronken honderden migranten en de voettocht van mensen naar West-Europa was al maanden bezig.

Hen tegenhouden was simpelweg niet mogelijk, schrijft Merkel in haar autobiografie. "Het was een humanitaire noodsituatie." Het besluit om de migranten op te vangen was vooral pragmatisch, schetst ze. Haar eigen verleden (Merkel groeide op in de DDR) staat er los van. Ze dacht destijds wel aan de Oost-Duitsers die het communisme ontvluchtten via West-Duitse ambassades in het buitenland, schrijft ze, maar het besluit stond op zichzelf.

Wat volgde, was de komst van een miljoen asielzoekers in enkele maanden. Duitsland liet zich van zijn beste kant zien, saamhorig en behulpzaam, met hulpacties en donaties. 'Wir schaffen das' werd zichtbaar. Merkel kon trots zijn op haar land.

Buiten het zicht van de Duitse politiek groeide de bezorgdheid, over de impact op het land, de gezondheidszorg en de woningmarkt. Er was onzekerheid of de nieuwkomers zouden blijven en zich aanpassen of juist problemen met zich zouden meebrengen.

Die vrees werd bewaarheid door een reeks incidenten. Een keerpunt vormde de massale aanrandingen op oudejaarsavond 2015 in Keulen, gepleegd door veelal Noord-Afrikaanse daders. Niet per se oorlogsvluchtelingen, maar het sentiment keerde zich tegen alle nieuwkomers.

In 2016 volgde de aanslag op een Berlijnse kerstmarkt, door een Tunesiër die in 2015 naar Duitsland was gekomen. Later volgden aanslagen in Solingen, Mannheim, Maagdenburg, Aschaffenburg en München. De daders hadden uiteenlopende achtergronden en vaak psychische problemen, maar de nadruk lag op hun migratiegeschiedenis.

Het migratiedebat verschoof naar veiligheid en het gevoel dat Duitsland de controle over migratie had verloren. Wir haben es nicht geschafft, klonk het.

De Alternative für Deutschland (AfD), dit jaar als rechts-extremistisch bestempeld, spon er garen bij. Met harde retoriek won de partij steeds meer kiezers. Regeringspartijen reageerden pas later, schoven naar rechts op en namen de ene strengere asielmaatregel na de andere. Merkels eigen CDU leidt nu de 'asielomslag' en weigert voortaan asielzoekers aan de grens.

Onderschat

Tien jaar na 'Wir schaffen das' heerst het algehele gevoel dat Duitsland de omvang en de impact van de vluchtelingenstroom heeft onderschat. Merkel staat nog altijd achter haar woorden, zei ze deze week. Het is "een proces, waarbij veel gelukt is" en ook nog veel moet gebeuren. Een diepgravende reflectie bleef uit.

Honderdduizenden Syriërs, Afghanen en Irakezen hebben ondertussen geprobeerd van Duitsland hun thuis te maken. 64 procent van de vluchtelingen uit 2015 heeft werk gevonden, iets onder het Duitse gemiddelde van 70 procent. Lange asielprocedures, gebrekkige woonruimtes en bureaucratie remmen die integratie, stellen onderzoekers.

Anas Modamani, de 'bekendste vluchteling van Duitsland', kon dankzij zijn selfie snel zijn draai vinden. "Ik deed daardoor veel contacten op en kreeg kansen. Daardoor kan ik niet voor iedereen spreken." Hij ziet dat veel nieuwkomers moeilijk aarden. "Het is lastig om vrienden te maken in Duitsland als je hier niet bent geboren. De cultuur is individueler, mensen denken vooral aan zichzelf."

Inmiddels werkt Modamani bij de omroep Deutsche Welle. Onlangs zag hij Merkel weer, die "zijn leven heeft gered". Tijdens het kopje koffie vroeg Merkel hem of hij het geschafft had, vertelde hij na afloop. Hij wel, anderen minder. "Velen voelen zich alleen gedoogd door de Duitsers."

De Indonesische president Prabowo Subianto blijft voorlopig in Jakarta vanwege de onrust in zijn land. Hij zou naar de parade van de Overwinningsdag in China gaan, om het einde van de Tweede Wereldoorlog te vieren. Maar na vijf dagen van gewelddadige protesten moet hij de zwaarste test van zijn nog korte presidentschap doorstaan.

De protesten begonnen nadat parlementariërs zichzelf een riante woontoeslag gaven van 2500 euro per maand, vijftien keer het minimum maandinkomen in Indonesië. En dat terwijl de gewone Indonesiër moeite heeft om rond te komen door inflatie, hoge woonlasten en werkonzekerheid.

De vlam sloeg helemaal in de pan toen bij een van de demonstraties in Jakarta de politie een motortaxirijder doodreed.

Brand gesticht

In de nacht van vrijdag op zaterdag werden in verschillende steden bussen, tramstations en overheidsgebouwen in brand gestoken. In de stad Makassar kwamen daarbij zeker drie ambtenaren om het leven, toen ze niet uit een van de brandende gebouwen konden ontsnappen. Zeker vijftien mensen liggen gewond in het ziekenhuis.

De woede van protesterende Indonesiërs stapelt zich op. Was het eerst de woontoeslag en economische omstandigheden van de gewone burger, kwam daarna het politiegeweld erbij. Inmiddels is de arrogante houding van de politici tegenover de klagende burger de olie op het vuur.

Parlementariër Ahmed Sahroni noemde demonstranten die klaagden over de woontoeslag "de domste mensen op aarde". Gistermiddag bekogelden honderden demonstranten zijn huis in Noord-Jakarta en plunderden het van alle dure spullen. Onder andere een levensgroot standbeeld van de superheld Iron Man werd uit het huis gesleept.

President Prabowo heeft geprobeerd om de woede te sussen. Hij zei geschokt te zijn door het geweld van de politie tijdens de demonstraties. En hij kondigde een "transparant onderzoek" aan naar de dood van taxichauffeur Affan Kruniawan. Er zijn al zeven agenten ondervraagd over de zaak. Ook bracht hij een bezoek aan de nabestaanden van de 21-jarige Kruniawan en bracht bij condoleances over.

Woorden niet genoeg

Maar de demonstranten en politiek deskundigen zijn het erover eens dat mooie woorden deze keer niet voldoende zijn. Muhammad Isnur, woordvoerder van een coalitie van actiegroepen, eist het ontslag van politiegeneraal Listyo Sigit Prabowo (geen familie) en concrete hervormingen van het politiebestel om politiegeweld in de toekomst te voorkomen.

Na het geweld vrijdagnacht gaf de president echter de opdracht aan zijn politiegeneraal om hard op te treden tegen wat hij "anarchie" noemde. Oftewel, dat de politie waarover de demonstranten klagen dat die te gewelddadig ingrijpt nog meer ruimte krijgt voor die harde aanpak. "Prabowo leeft in zijn eigen bubbel," zegt politiek analist Kunto Wibowo bij Channel News Asia. "Hij lijkt los te staan van de gewone wereld en dat terwijl de woede van het publiek op een kookpunt staat."

Volgens deskundigen moet president Prabowo ook met concrete maatregelen komen om de economische positie van de gewone Indonesiërs te verbeteren. Tot nu toe heeft hij voornamelijk bezuinigd op onderwijs en zorg terwijl de levenskosten voor de gemiddelde burger stijgen. Maar de bezuinigingen waren noodzakelijk om zijn heel dure plannen te bekostigen, zoals gratis lunch voor 80 miljoen schoolkinderen.

Het is dus geen overbodige luxe om thuis te blijven want president Prabowo moet een dun koord bewandelen om de spanningen uit de samenleving te nemen. De eerste stap heeft hij gezet. De woningtoeslag voor parlementariërs zal per november afgeschaft worden. Maar gezien de onrust in het Indonesië is het einde van dat koord nog ver weg.