NOS Nieuws - Algemeen

Weggebruikers in Nederland zijn in de eerste vijf maanden van dit jaar vaker onder invloed van drugs achter het stuur betrapt dan in dezelfde periode vorig jaar. Dat aantal is met circa een derde gestegen, van ruim 8400 naar ruim 11.000. Dat bevestigt de politie na berichtgeving door het AD.

Wat opvalt is dat er dit jaar meer mensen onder invloed van drugs (en een combinatie van drugs en alcohol) zijn betrapt dan in die specifieke periode vorig jaar: toen waren er juist meer mensen betrapt die uitsluitend gedronken hadden en waren gaan rijden. Een verklaring voor die verandering kan de politie niet geven. Van een toename van het aantal controles zou geen sprake zijn.

Ook het totaal aantal mensen dat onder invloed achter het stuur kroop, dus met drugs, alcohol of een combinatie daarvan, is toegenomen. Van januari tot en met mei dit jaar waren het er bijna 20.000, ten opzichte van ruim 17.600 in dezelfde periode in 2024. Overigens is het totaal aantal zaken tussen 2022 en 2024 ongeveer gelijk gebleven: ruim 45.000 zaken op jaarbasis.

De politie noemt het een zorgelijke ontwikkeling dat er een stijging te zien is. Een woordvoerder benadrukt dat de kans op een ongeval groter wordt als iemand drugs gebruikt of drugs met alcohol combineert. "Het gebruik van drugs is nog op de langere termijn te traceren en het beïnvloedt de rijvaardigheid."

Twee groepen

De drugsonderzoekers van het Trimbos Instituut zeggen tegen de krant twee groepen drugsgebruikers te zien die onder invloed gaan rijden. "Enerzijds zijn er de mensen die weten dat ze onder invloed zijn, maar die denken dat ze nog goed kunnen rijden. Anderzijds zijn er mensen die denken dat ze niet meer onder invloed zijn, omdat ze niet meer high zijn."

Bij drank is het zo dat het ongeveer anderhalf uur duurt voordat een glas alcohol weer uit het systeem is. "Hoe meer glazen alcohol gedronken worden hoe meer tijd het afbreken duurt. Het is daarom goed mogelijk dat iemand na een nacht stevig stappen de volgende ochtend nog onder invloed is", aldus het Trimbos.

Bij drugs is het moeilijker te bepalen wanneer die nog aanwezig zijn in het lichaam, omdat de afbraak per persoon en per drug verschilt. In het algemeen duurt het wel langer voordat drugs het lichaam uit zijn in vergelijking met alcohol, weet het Trimbos Instituut.

Vele uren wachten

Mensen die cannabis gebruiken moeten gemiddeld 6 tot 8 uur wachten voordat ze weer mogen rijden. Bij regelmatig gebruik is dat wel 40 uur. Als je eenmalig speed rookt of snuift, duurt het 10 tot 20 uur voor je weer in de auto mag stappen. Bij slikken of spuiten komt er nog een paar uur bij. Eén dosis cocaïne is na 4 uur weer uit het systeem. MDMA is tot maximaal drie dagen aantoonbaar in speeksel, bloed of urine.

Van 3-MMC, ook bekend als poes of miauw, is nog vrij weinig bekend over de afbraaktijd omdat het een relatief nieuw middel is. Van lachgas is bekend dat het mogelijk is om sporen ervan in het lichaam te vinden tot 18 uur na gebruik.

De politie kan sinds enkele jaren via een speekseltest onderzoeken of bestuurders drugs hebben gebruikt. Wanneer die positief is, vragen agenten de verdachte om bloed af te staan voor een drugstest. Die wordt in een laboratorium gedaan, waarna de politie vaak binnen een maand uitslag krijgt.

In Frankrijk hebben negen mensensmokkelaars celstraffen gekregen voor het kapseizen van een migrantenboot op het Kanaal. In december 2022 verging de boot, waardoor vier mensen om het leven kwamen en vier anderen vermist raakten.

De verdachten zijn zeven Afghanen en twee Iraakse Koerden. Ze zijn veroordeeld voor mensenhandel, doodslag, het in gevaar brengen van medemensen en het faciliteren van illegale immigratie. Drie van hen zijn veroordeeld tot acht jaar celstraf, onder wie een voortvluchtige Afghaan die door de anderen werd aangeduid als het brein van de organisatie. De overige zes verdachten hebben zeven jaar cel gekregen.

Daarnaast zijn er ook geldboetes opgelegd tot 100.000 euro en hebben de verdachten een inreisverbod gekregen. De rechtbank in Lille legde iets zwaardere straffen op dan de zes tot acht jaar cel die het OM had geëist. De rechter wees daarbij op de ernst van de zaken en op het feit dat alle verdachten hun illegale activiteiten na de schipbreuk hadden hervat.

'Extreem lucratief'

De kapitein van de boot, een minderjarige uit Senegal, is onlangs in het Verenigd Koninkrijk veroordeeld tot negen jaar cel. Een tiende vermoedelijk lid van het smokkelnetwerk is aangehouden in België en zal later worden berecht.

Bij het proces in Lille benadrukte de officier van justitie hoe "extreem lucratief" de mensenhandel was: ze vroegen gemiddeld 3500 euro per oversteek. Ondertussen waren de omstandigheden waaronder de migranten werden vervoerd risicovol, omdat ze in een boot zaten "die volstrekt ongeschikt is voor navigatie op volle zee".

Paniek en koud water

Een of twee uur nadat de boot was begonnen te varen, stroomde er water de boot in. In de paniek die daarop ontstond, kiepte de boot om en raakten de opvarenden te water. Het zeewater had op dat moment een temperatuur van een graad of 11.

39 mensen uit Afghanistan, India en Albanië konden op het laatste moment gered worden uit zee. Vier mensen raakten vermist en vier anderen kwamen om het leven. Slechts een van hen kon worden geïdentificeerd: een Afghaan.

Het was een van de dodelijkste incidenten met een migrantenboot in het Kanaal van de afgelopen jaren. In november 2021 kwamen er voor de kust van Calais 27 mensen om het leven. En een andere schipbreuk in september 2024 kostte aan twaalf mensen het leven.

Heb je 245 pond betaald voor de beste tickets van de nieuwe versie van Evita, krijg je niet eens Don't cry for me Argentina live te zien. Het beroemdste stuk uit de musical wordt in Londen niet voor betalende gasten op het podium gezongen, maar gratis buiten voor voorbijgangers.

Hoofdrolspeelster Rachel Zegler betreedt acht keer per week na de pauze het balkon van het Palladium Theatre op West End en zingt daar, geheel in de stijl van populist Eva Perón, het volk toe. Het publiek binnen ziet haar optreden op videoschermen.

De afgelopen dagen bleven tijdens de voorpremières elke avond enkele honderden belangstellenden wachten op de gratis voorstelling. Na de officiële première morgen is de show nog tot september te zien.

"Het is heel opwindend omdat je haar opeens ziet met een grote massa mensen, wat je op toneel niet kunt doen", reageert Evita-componist Andrew Lloyd Webber. "Dit is precies hoe Eva Perón het zelf gehad zou willen hebben."

Kijk hier naar een deel van het optreden:

Niet iedereen is zo enthousiast. "Heb ik nou 350 pond voor twee kaartjes uitgegeven terwijl ze het grootste nummer buiten zingt voor mensen die niet betaald hebben?", vroeg een bezoeker zich teleurgesteld af op X.

Lloyd Webber wijst die kritiek van de hand. "Er zullen mensen teleurgesteld zijn dat ze het niet live in het theater zingt, maar ik vind dat het theatrale ervan daartegen opweegt. Dit is ongekend."

Ook de andere geestelijk vader van de musical - tekstschrijver Tim Rice - vindt het geen probleem, zegt hij tegen de BBC. "Als je ervan baalt dat je het niet live hebt gezien, kom dan de volgende avond gewoon terug en kijk vanaf de straat." Hij noemt het een prima manier om het theater dichter bij de mensen te brengen.

'Allemaal figuranten'

Bezoekers die radiozender NPR sprak zijn het daarmee eens. Patrick Holzen verliet zelfs de zaal om buiten te kunnen luisteren, hoewel dat betekende dat hij de tweede akte verder moest missen. "Prachtig toen ze naar crescendo steeg en de massa juichte", zegt hij. "We werden allemaal figuranten."

Ook Simon Aldis, die binnen live-beelden te zien kreeg, voelde zich niet bekocht. "Zeker niet, het past bij de ambiance. Je zag alles op het balkon, de menigte achter haar, net Eva Peróns onderdanen. Echt heel goed."

De musical vertelt het verhaal van presidentsvrouw Eva Perón (1919-1952), die ondanks haar vroege dood een grote stempel drukte op de Zuid-Amerikaanse politiek. De musical over haar leven ging in 1978 in Londen in première en veroverde later ook Broadway. In 1996 speelde Madonna de hoofdrol in de verfilming.

Verkeer ontregeld

Hoofdrolspeler Zegler maakt met deze reprise haar debuut in de West End. Ze is vooral bekend als Maria uit Spielbergs versie van West Side Story en de hoofdrol uit de live-action remake van Sneeuwwitje en de zeven dwergen.

Lloyd Webber hoopt dat Zegler haar bijzondere openluchtoptreden kan blijven doen, al vreest hij dat de groeiende populariteit een probleem kan worden. Het was volgens hem al een hele toer om toestemming te krijgen het verkeer te ontregelen voor het theater, om de hoek van de drukke Oxford Street.

"Het was een hele onderhandeling. Ik ben bang dat als het nog groter wordt, men gaat zeggen dat het uit de hand loopt. Maar als het bij duizend mensen blijft, dan zijn dat duizend mensen die het misschien niet kunnen betalen, maar nu wel een liveproductie kunnen volgen. Prachtig."

Het is nog onbekend hoe de elektriciteitskast in de trein tussen Alkmaar en Uitgeest gisteravond kon ontploffen, zegt een woordvoerder van de NS tegen de NOS. Bij die explosie raakte een persoon gewond aan het hoofd en is naar ziekenhuis gebracht.

Het treinstel is naar een onderhoudslocatie gebracht voor onderzoek. Het is volgens de woordvoerder niet bekend of er eerder een elektriciteitskast is ontploft in de trein.

De explosie gebeurde ter hoogte van Castricum, op het balkon van de trein, waar passagiers in- en uitstappen. Op dat moment zaten er volgens de woordvoerder zo'n 650 passagiers in de trein. Die werden met twee evacuatietreinen naar Alkmaar gebracht.

Nog geen maatregelen

Tijdens het wachten op de evacuatietreinen raakten drie reizigers onwel vanwege de rook die na de explosie was ontstaan. Zij hoefden uiteindelijk niet naar het ziekenhuis.

De woordvoerder van de NS zegt dat er nog geen aanleiding is om alle elektriciteitskasten in treinen preventief te controleren. "We wachten eerst het onderzoek af en daarna gaan we maatregelen treffen", aldus de woordvoerder.

Asielzoekers en statushouders worden minder vaak verdacht van criminele feiten, ook al wonen er meer mensen op de locaties van het COA dan voorheen. Dat blijkt uit onderzoek van kennisinstituut WODC. Toch is er wel reden tot zorg, zegt WODC-onderzoeker Sanne Noyon, want de bewoners van COA-locaties die verdacht worden van een misdrijf zijn vaker minderjarig.

Het COA erkent de problemen rondom een klein deel van de minderjarige asielzoekers, maar trekt ook aan de bel over het gebrek aan geschikte opvangplekken voor deze specifieke doelgroep.

Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC), dat onder het ministerie van Justitie en Veiligheid valt, kijkt ieder jaar hoe vaak asielzoekers en statushouders die op COA-locaties verblijven, worden verdacht van een misdrijf. Het gaat dan om asielzoekers en statushouders die worden opgevangen op tijdelijke gemeentelijke opvanglocaties, noodopvangplekken en in de gewone asielzoekerscentra.

Vorig jaar werden minder mensen van zulke locaties verdacht van een misdrijf. In totaal telden de onderzoekers 5875 registraties door de politie. Dat was 13 procent minder dan in 2023. Doordat sommige bewoners COA-locaties meerdere keren werden geteld, lag het aantal unieke verdachten van misdrijven op 2910. Dat is drie procent van alle asielzoekers en statushouders die in 2024 op een COA-locatie verbleven.

Mannen en jongeren

Het ging vooral om vermogensmisdrijven, zoals diefstallen en inbraken. Dat was bij 68 procent van de verdachten het geval. Dat is minder dan in 2023, toen het nog om 74 procent van de verdachten ging.

Dat het aantal bewoners dat wordt verdacht van een misdrijf is afgenomen, is opvallend omdat de bezetting van de COA-locaties juist hoger lag dan ooit. Op de locaties werden 24 procent meer asielzoekers en statushouders opgevangen dan het jaar ervoor.

Die stijging van het aantal bewoners op COA-locaties is al langer aan de gang. Waar in 2018 gemiddeld 20.010 mensen werden opgevangen, waren dat er vorig jaar 66.450.

Die toename komt doordat de wachttijden bij de IND oplopen en de uitstroom van statushouders stagneert vanwege krapte op de woningmarkt, schrijven de onderzoekers. Azc-bewoners komen hierdoor vaak meerdere jaren in de cijfers voor.

Minderjarigen vaker verdachte

Hoewel het aantal bewoners dat werd verdacht van een misdrijf afnam, maken de onderzoekers zich toch zorgen. Het aandeel minderjarigen is namelijk wel gegroeid. In 2023 was nog elf procent van al deze verdachten minderjarig, in de meest recente cijfers is dat opgelopen tot 22 procent.

Het WODC heeft dit jaar voor het eerst gekeken naar specifieke informatie over minderjarigen die zonder ouders naar Nederland komen. Die groep komt vaak in het nieuws, omdat sommigen van hen overlast veroorzaken.

In totaal is acht procent van het totale aantal azc-bewoners een zogenoemde "alleenstaande minderjarige vreemdeling" (amv). Acht procent van hen werd vorig jaar als verdachte aangemerkt, tegenover dus drie procent van alle bewoners binnen COA-faciliteiten.

"Dat is geen compleet verrassende uitkomst voor ons, maar wel een zorgelijke", zegt onderzoeker Noyon. De alleenstaande minderjarigen vormen een groep die de grenzen opzoekt, net als Nederlandse jongeren. "Daarom is het belangrijk dat ze de zorg en begeleiding krijgen die ze nodig hebben."

Veel 'veiligelanders'

Zoals al langer bekend, zijn ook de zogeheten 'veiligelanders' oververtegenwoordigd in de cijfers. Dat zijn asielzoekers die uit landen komen die door de Nederlandse overheid als veilig worden beschouwd. In de regel maken asielzoekers uit zulke landen weinig kans om in Nederland te mogen blijven.

In 2024 was 36 procent van de Algerijnse bewoners verdachte van een misdrijf, net als een kwart van de Marokkanen en 17 procent van de Tunesiërs. "Uit eerder onderzoek weten we dat als iemand een kleine kans op een asielvergunning heeft dat de kans vergroot dat iemand als verdachte wordt aangemerkt", zegt Noyon.

Het COA wijst in reactie op het rapport op het tekort aan geschikte opvangplekken. "De leefbaarheid en veiligheid staan nog steeds onder druk door de hoge bezetting en het grote aantal tijdelijke opvangplekken waarin veel bewoners in omstandigheden leven met weinig privacy", zegt COA-bestuurslid Joeri Kapteijns.

Dat minderjarige asielzoekers die zonder familie naar Nederland komen vaker verdacht worden van een misdrijf heeft daar ook mee te maken, volgens het COA. "Bijna de helft van de alleenreizende jongeren verblijft in tijdelijke noodopvanglocaties zoals hotels, wat geen ideale situatie is. Daarnaast zorgt de trage asielprocedure voor uitzichtloosheid en daarmee soms ook voor overlastgevend gedrag."

De order van bijna vijftig nieuwe Leopard-tanks levert Nederlandse bedrijven honderden miljoenen euro's op, verwacht demissionair staatssecretaris Tuinman van Defensie. Zijn ministerie bevestigt berichtgeving hierover van De Telegraaf.

Een flink aantal onderdelen wordt in ons land gemaakt, zegt Tuinman tegen de krant. "Zo wordt de Leopard-2A8 nu ook een Nederlandse tank. Daar mogen we trots op zijn."

De 46 Leopards worden gemaakt door de Frans-Duitse fabrikant KNDS. Voor de aanschaf is tussen de 1 en 2,5 miljard euro gereserveerd. Zo'n 600 miljoen euro daarvan zou terechtkomen bij Nederlandse bedrijven.

Bunschoten

"Lokale Nederlandse bedrijven gaan een honderdtal onderdelen produceren", zegt Tuinman. Een aanzienlijk deel daarvan komt voor de rekening van het bedrijf Van Halteren in Bunschoten.

"Hiervoor gaat Van Halteren Technologies opschalen. Dit laat zien dat inzetten op het betrekken van de Nederlandse industrie dus werkt en loont", aldus de BBB-staatssecretaris tegen De Telegraaf.

De eerste Leopard-2A8-tanks moeten in 2027 arriveren. Daarmee krijgt ons land voor het eerst in jaren weer eigen tanks, de laatste werden in 2011 weggedaan door het toenmalige kabinet. De afgelopen jaren leasede defensie tanks van Duitsland.

Winterswijk heeft medelijden met mannen die urenlang voor winkels staan te wachten op hun shoppende partner en bedacht daarom De Dag van de Wachtende Man. Een winkeldag met heel veel entertainment speciaal voor mannen. Hoewel sommige mannelijke bezoekers dat wel konden waarderen, klinkt er ook kritiek.

Oldtimers en sportauto's, flipperkasten, een bierproeverij en genoeg bankjes om op te zitten. Het ontbrak de mannen gisteren aan weinig tijdens de speciale koopzondag. Bedenker van de dag is gemeentelijk beleidsadviseur en voormalig reclameman Marcel Teunissen. Hij zegt tegen Omroep Gelderland: "Het is een dag met een beetje een ludieke insteek om al die mannen die we altijd in de winkelstraten zien staan te vermaken met leuke activiteiten."

Een lingeriewinkel bedacht een speciale prijsvraag voor mannen. Wie de bh-maat van de paspop raadt, wint een boxershort. "Zo kan ik het wel een dagje volhouden. Maar niet in de winkel", zegt een man. "Ik vind het een heel goed initiatief." Een vrouw vindt dat wachtende mannen bij winkels er maar sneu uitzien. "Dus dit is een mooi alternatief."

Een man bekijkt de luxe auto's in het centrum van Winterswijk:

Gedragspsycholoog Nina Crox zegt dat winkels vaak zijn ingericht op vrouwen en de vrouwelijke beleving. "Daardoor is winkelen voor mannen misschien wat sneller saai."

Toch is ze geen voorstander van een speciale dag voor 'wachtende mannen'. "Mannen kunnen winkelen best leuk vinden. De dag versterkt het beeld dat vrouwen heel erg van winkelen houden en mannen maar buiten zitten of staan te wachten. Mannen die winkelen juist leuk vinden, durven dat door een dag als deze misschien minder te laten zien", zegt ze.

De stereotypes rond mannen en vrouwen worden zo versterkt, aldus Crox. "Jouw persoonlijkheid en de omgeving spelen een grotere rol bij het wel of niet leuk vinden van winkelen dan of je man of vrouw bent."

"We halen de stereotypering inderdaad een beetje naar boven", zegt bedenker Marcel Teunissen. "De mannendingen kunnen natuurlijk net zo goed door vrouwen gedaan worden."

Navigatiebedrijf TomTom schrapt een groot aantal banen. De komende periode moeten 300 functies verdwijnen. Het gaat om medewerkers die routeplanners maken, verkopers en personeel dat klanten helpt.

De personeelsreductie hangt samen met een strategiewijziging van het Nederlandse bedrijf. TomTom zegt "kunstmatige intelligentie te omarmen". Door gebruik te maken van AI denkt TomTom makkelijker te kunnen op- en afschalen om producten te maken en te leveren.

Met de 300 banen verdwijnt zo'n 10 procent van het huidige aantal medewerkers. "Deze verandering verbetert de ervaring en verkort vernieuwingen voor onze klanten", zegt topman Harold Goddijn in een persbericht.

150 banen in Nederland weg

Van het huidige personeelsbestand van zo'n 3700 medewerkers, werken bijna 2500 mensen buiten Nederland. Van de 300 banen verdwijnen minder dan de helft in Nederland, laat een woordvoerder weten. De rest verdwijnt verspreid over de locaties wereldwijd.

TomTom werd ooit bekend met navigatieapparatuur voor auto's. Inmiddels maakt het bedrijf kaarten, voor onder meer routeplanners van Apple, Huawei, Volkswagen en Renault.

De afgelopen twee jaar dook TomTom in de rode cijfers. Vorig jaar leed het bedrijf een verlies van ruim 14 miljoen euro.

In het zuiden van Frankrijk bij Narbonne woeden meerdere bosbranden. Volgens de lokale autoriteiten is ongeveer 400 hectare aan bos in de as gelegd.

Een camping in Bizanet werd ontruimd, net als de abdij van Fontfroide, een toeristische trekpleister in de regio. Zo'n 90 mensen zijn geëvacueerd. De snelweg tussen Toulouse en Narbonne was gisteren afgesloten vanwege de branden, maar werd vanochtend rond 07.00 uur weer vrijgegeven.

De veiligheidsdienst in het departement Aude meldt dat er acht blusvliegtuigen zijn ingezet. Volgens Franse media waren er op het hoogtepunt van de operatie 600 brandweerlieden aan het werk om de negen brandhaarden te blussen. Negen van hen zijn lichtgewond geraakt: één was gevallen en anderen hadden last van de hitte en rook.

De branden zijn sinds vanochtend onder controle. Wel wordt er nog nageblust.

Dit zijn beelden van de bosbranden:

Volgens de lokale autoriteiten werden de brand gistermiddag veroorzaakt door een barbecue die op een aanhangwagen stond en nog niet volledig gedoofd was. De kolen waren op de grond gevallen, waardoor het groen langs de weg in brand was gevlogen. De bestuurder van de wagen is gearresteerd.

In Frankrijk is er op dit moment een stevige hittegolf gaande, net als in een groot deel van Zuid-Europa. In meer dan 80 departementen geldt weercode oranje.

Zaterdag werd het in meerdere steden en dorpen in het zuiden van het land al meer dan 40 graden. Daardoor is het brandgevaar ook extreem hoog.

Goedemorgen! Vanwege de tropische temperaturen geldt vanaf vandaag in het hele land het hitteplan. En in Londen begint het tennistoernooi van Wimbledon.

Eerst het weer: het wordt een zonnige en hete zomerdag, met alleen wat kleine stapelwolken. Het wordt 26 graden in het noorden tot 33 graden in het zuiden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Canada zet een streep door de door Trump vervloekte techbelasting. Door het intrekken van die belasting gaan Canada en de VS de onderhandelingen over een handelsdeal volgens de Canadezen weer opstarten.

De gesprekken lagen sinds dit weekend stil, nadat Trump de belastingen een "regelrechte aanval" op de VS noemde. Canada was van plan grote techbedrijven met terugwerkende kracht vanaf 2022 een techbelasting van 3 procent te laten betalen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In juli 1975, bijna vijftig jaar geleden, ging voor het laatst een Apollocapsule de ruimte in. Het was het symbolische einde van de race naar de maan. Drie Nederlanders liepen destijds stage bij de NASA. In deze video blikken ze terug.

Fijne dag!

Nederlandse nieuwbouw houdt nog onvoldoende rekening met de hitte-extremen die horen bij een veranderend klimaat. Huizen zijn uitstekend geïsoleerd, laten met hun hoge ramen veel licht en warmte binnen, maar manieren om de hitte weer naar buiten te krijgen, zijn er weinig. Zelfs als het buiten allang weer behaaglijk is, baden bewoners nog dagen in het zweet in hun woon- en slaapkamer.

Voor een land waar altijd is gebouwd om de warmte binnen te houden, zijn de zomerse hitte-extremen van tegenwoordig een uitdaging. Onderzoeksplatform Investico becijferde vorig jaar dat zo'n tien miljoen Nederlanders in een huis wonen dat het risico loopt om te warm te worden.

Nieuwbouwwoningen in Nederland zijn vaak al gedateerd, vertelt hoogleraar Climate Design & Sustainability Andy van den Dobbelsteen van de TU Delft. "Onze regelgeving loopt altijd zo'n 15 jaar achter, dus we bouwen eigenlijk altijd voor het klimaat van 15 jaar geleden. Daarbij wordt veel te weinig rekening gehouden met hitte."

Zijn oplossing: meer mediterrane bouw met dikkere muren en minder grote ramen. "Daar moesten ze al veel eerder ontwerpen voor een warmer klimaat, met zo min mogelijk middelen." Van den Dobbelsteen verwacht dat de hitte van vandaag en morgen in veel huizen nog lang "nazingt".

Bouwen voor de winter

"Bij de bouw in Nederland zie je nog steeds dat te veel wordt gekeken naar de wintersituatie", zegt ook onderzoeker Klimaatbestendige Stad Lisanne Corpel van de Hogeschool van Amsterdam. "In de winter wil je juist dat je woning warmte opneemt, want dan hoef je minder te stoken. Maar in de zomer loop je dan tegen problemen aan en kan de warmte flink oplopen."

Ook grote glaspartijen en beperkte mogelijkheden tot ventilatie dragen daaraan bij. "Deze architectonische keuzes maken dat inwoners onbedoeld worden blootgesteld aan toenemende risico's", zegt Corpel. "Deze structurele tekortkomingen worden bij individuen gelegd."

Aanhoudende hitte thuis maakt moe en leidt tot een verstoorde nachtrust, vertelt hittedeskundige Carolina Pereira Marghidan van het Rode Kruis en het KNMI. "Koelen is vooral 's nachts heel belangrijk. Als je 's nachts niet genoeg tijd hebt om af te koelen, dan stapelen de gezondheidsproblemen zich op."

Verhitte huurders

Victor Schutijser uit Driebergen, die sinds 2018 in een voormalig kantoorpand woont, is zo'n huurder met een hitteprobleem. "Ik verblijf een groot deel van de zomer maar uit pure nood op een camping. Thuis blijft het gewoon te heet en er is eigenlijk geen enkele oplossing die echt werkt. Ik probeer elk jaar wel wat nieuws."

Ook Linda, die een nieuwbouwwoning huurt in het oosten van Rotterdam, kan weinig doen tegen de hitte. "Ik heb maar aan één kant van mijn appartement ramen die open kunnen. Dus even de boel tegen elkaar openzetten voor frisse lucht is er niet bij." De voordeur openzetten om goed te luchten, kan niet. "Dan kom je op de gang en daar is het al helemaal heet."

Dat hitte thuis een groeiend probleem is, merkt ook belangenorganisatie Woonbond. Waar de klachten van huurders vroeger gingen over kou in huis en slechte isolatie, springt de hitte er tegenwoordig uit. "Zeker als het dan een tijdje wat warmer wordt, zoals afgelopen week, zien we echt een piek", zegt een woordvoerder.

Huurders hebben vaak maar weinig opties om hun woning koeler te maken: zonneschermen mogen ze niet ophangen en ook het plaatsen van ventilatiesystemen is vaak niet toegestaan. Verhuurders komen hun maar mondjesmaat tegemoet, niet zelden pas na langdurig afwimpelen.

"Er is echt een verschil tussen kopers en mensen die in vergelijkbare huurwoningen wonen", zegt Corpel. Waar kopers prijzige aanpassingen aan hun huis kunnen doen, kijken huurders naar hun woningcorporatie. "Die hebben wel de wens wat te doen, maar vaak niet het budget." Zelfs als er budget is voor een woningaanpassing blijft het vaak de vraag wie er verantwoordelijk is voor het onderhoud van bijvoorbeeld zonneschermen en ventilatiesystemen.

Een structurele oplossing moet gezocht worden in de bouw, benadrukt hoogleraar Van den Dobbelsteen, en bij de regels daarvoor. "Demissionair minister Keijzer wil de regels nu zelfs versoepelen. Volgens mij zijn we het paard achter de wagen aan het spannen. We investeren in airco's die heel veel energie trekken en het stroomnet overbelasten, terwijl het begint bij de bouw."

Canada trekt de door de Amerikaanse president Trump vervloekte techbelasting in. Door het intrekken van de belasting starten Canada en de VS de onderhandelingen over een handelsdeal nu weer op, schrijft het Canadese ministerie van Financiën in een persverklaring.

Die onderhandelingen lagen sinds afgelopen weekend stil, toen Trump de zogenoemde Digital Services Tax omschreef als een "ongehoorde belasting" en een "regelrechte aanval" op de VS. Ook kondigde hij extra importheffingen aan het adres van Canada aan.

Canada wilde invloedrijke technologiebedrijven met terugwerkende kracht vanaf 2022 een techbelasting van 3 procent laten betalen. Volgens eerste berekeningen zou dat bedrijven 3 miljard dollar kunnen kosten. Vooral grote Amerikaanse bedrijven zouden door die belasting worden geraakt, zoals Meta, Alphabet, Amazon en Apple.

'Cruciale vooruitgang'

In de persverklaring over het schrappen van de belasting zegt de Canadese premier Carney dat in de onderhandelingen met de VS zijn regering altijd "de belangen van Canadese werknemers en bedrijven" voorop zal stellen.

Zijn minister van Financiën Champagne spreekt soortgelijke woorden, en zegt dat met het schrappen van de techbelasting er "cruciale vooruitgang" kan worden geboekt in de gesprekken met de VS. Carney hoopt nu over drie weken, op 21 juli, een handelsovereenkomst te hebben met de VS.

Trump startte al snel na zijn aantreden een internationale handelsoorlog, met importheffingen voor de belangrijkste handelspartners van zijn land, Mexico en Canada. Met zijn tweede plek is Canada goed voor 350 miljard import uit de VS en 400 miljard export ernaartoe. Trump kondigde in februari een tarief van 25 procent aan, al kwam er een uitzondering voor een groot aandeel van de handel.

Op meerdere plekken in Nederland zijn gisteravond en afgelopen nacht lichtende nachtwolken waargenomen. Dat zijn wolken die hoog in de atmosfeer voorkomen en licht lijken te geven, omdat ijskristallen in de wolken zonlicht weerkaatsen.

Het zeldzame weerfenomeen werd onder meer waargenomen boven Krommenie, Cruquius, Oud-Zuilen, Buurmalsen, Meppel en Vegelinsoord. In de nacht van zaterdag op zondag werden de wolken ook al gezien.

De NOS ontving meerdere foto's van de lichtende nachtwolken via NOS Ooggetuige:

Het KNMI schrijft op de eigen website dat er sprake moet zijn van een aantal specifieke omstandigheden voor lichtende nachtwolken, bijvoorbeeld de aanwezigheid van veel waterdamp in de zogenoemde mesosfeer, waar de wolken ontstaan, en een zo laag mogelijke temperatuur.

Op die manier ontstaan er ijskristallen rond stof van bijvoorbeeld meteorieten of vulkaanas. Die ijskristallen weerkaatsen vervolgens het zonlicht, waardoor de wolken oplichten. De wolken ontstaan op zo'n 85 kilometer hoogte. Daarmee zijn lichtende nachtwolken met afstand de hoogste wolken op aarde.

In Nederland is volgens het KNMI de grootste kans op het zien van lichtende nachtwolken de huidige periode tussen ongeveer 15 juni en 15 juli, als het hoog in de atmosfeer op z'n koudst is en er ook veel waterdamp is.

In de Amerikaanse staat Idaho zijn twee brandweerlieden doodgeschoten. Ook raakte een brandweerman gewond. Dat meldt de lokale sheriff.

De brandweerlieden werden in de loop van de middag, rond 13.30 uur (Amerikaanse tijd), opgeroepen voor een natuurbrand nabij de stad Coeur d'Alene. Eenmaal ter plaatse werden ze vanuit het bos onder vuur genomen door een sluipschutter.

De politie startte vervolgens een klopjacht op de schutter, waarbij 300 agenten werden ingezet, onder wie scherpschutters in twee helikopters. Ondertussen moesten brandweerlieden ook nog het vuur blijven bestrijden, omdat inmiddels een gebied ter grootte van tien voetbalvelden in brand stond.

Lichaam gevonden

In de avond troffen gespecialiseerde agenten van een SWAT-eenheid in een natuurgebied een overleden man aan, nadat ze het signaal van een mobiele telefoon hadden opgepikt. In de buurt van het lichaam vonden ze een vuurwapen.

De politie gaat ervan uit dat dit de enige dader is. Het is nog onduidelijk hoe de man om het leven is gekomen. Na de vondst van het lichaam schrapte de politie restricties die omwonenden opdroegen binnen te blijven.

Volgens de politie werd het onderzoek ter plekke bemoeilijkt door de natuurbrand. Bewijsmateriaal moest snel worden veiliggesteld voordat het ten prooi viel aan het vuur. "We moesten het lichaam snel verwijderen. Niet ideaal, maar dat moest nu eenmaal omdat het vuur naderde."

Hinderlaag

Er is nog veel onduidelijk over het incident. Zo is de identiteit van de man nog niet vastgesteld en is ook een motief nog niet bekend. Wel lijkt het er volgens de politie op dat het vuur bewust is aangestoken, om de brandweerlieden in een hinderlaag te lokken.

"De brandweerlieden hadden geen schijn van kans", aldus de sheriff. "Door het kreupelhout zou het al moeilijk zijn geweest voor agenten, laat staan voor brandweerlieden die nietsvermoedend komen blussen."

De gewonde brandweerman vecht volgens de sheriff voor zijn leven, maar is wel in stabiele toestand. De gouverneur van Idaho, Brad Little, sprak na het schietincident op X van een "afschuwelijke en directe aanval op onze dappere brandweerlieden".

In een NS-trein tussen Alkmaar en Uitgeest zijn vanavond vier mensen gewond geraakt toen een elektriciteitskast ontplofte. Een passagier liep een hoofdwond op, drie andere reizigers raakten onwel door de rook.

De elektriciteitskast explodeerde volgens de NS rond 20.20 uur toen de trein in de buurt van Limmen reed. De elektriciteitskast staat volgens een woordvoerder van de Veiligheidsregio "niet in een coupé, maar in het halletje" van de trein.

De trein kon niet verder rijden en nadat die tot stilstand was gekomen, konden de meer dan 600 passagiers niet zomaar uitstappen. De reizigers moesten wachten op twee evacuatietreinen. Zij werden naar Alkmaar gebracht, laat NS weten.

Naar het ziekenhuis

Bij de explosie was geen vuur, maar wel rook ontstaan. Ondertussen waren de airco en de luchtcirculatie in de trein uitgeschakeld, maar tijdens het wachten op de evacuatietreinen raakten toch drie reizigers in de trein onwel door de rook. Zij hoefden uiteindelijk niet naar het ziekenhuis. De passagier met de hoofdwond is wel naar het ziekenhuis gebracht.

Hoe het kon dat de elektriciteitskast ontplofte, is niet bekend. Tussen Alkmaar en Uitgeest rijden tot 23.30 uur geen treinen.

Duizenden mensen in Noorwegen hebben vrijdag onterecht te horen gekregen dat ze een grote geldprijs hadden gewonnen in een loterij. Later bleek dat er een fout was gemaakt en dat hun prijs vele malen lager zou uitvallen.

Heel even dachten deelnemers aan de Noorse Eurojackpot al aan een nieuw huis, een grote vakantie of een grondige renovatie, maar dezelfde dag nog hoorden de winnaars dat de bedragen niet klopten.

Het ging mis bij het omrekenen van bedragen in euro's naar Noorse kronen. Norsk Tipping, het bedrijf dat alle loterijen in Noorwegen organiseert, ontvangt het prijzengeld van de Europese loterij in euro's en keert het vervolgens in Noorse kronen uit aan de winnaars. Ergens in dat proces had een bedrag door honderd gedeeld moeten worden, maar door een fout werd het vermenigvuldigd met honderd.

Topvrouw afgetreden

Vrijdagavond werden de fouten ontdekt en zijn ze meteen van de website en uit de app gehaald. De topvrouw van Norsk Tipping bood uitgebreid haar excuses aan. "Het spijt me vreselijk dat we zo veel mensen teleurgesteld hebben en ik begrijp dat mensen boos op ons zijn. Tegen hen kan ik alleen maar zeggen: sorry!" Ze is per direct afgetreden.

Zaterdagavond zijn de juiste bedragen gepubliceerd en inmiddels hebben mensen hun prijs ontvangen. De te hoge bedragen zijn niet uitgekeerd.

Het is niet de eerste keer dat het misgaat bij Norsk Tipping, dat in Noorwegen de enige legale aanbieder van kansspelen is. De afgelopen maanden kwamen al meerdere problemen aan het licht. In mei kreeg het bedrijf een boete van vier miljoen euro voor een jarenlange technische fout bij trekkingen.

Een man van begin twintig is vanmiddag verdwenen in de Waal bij Ochten. De brandweer heeft naar hem gezocht, maar de actie is gestaakt; de brandweer gaat ervan uit dat de man is verdronken.

De brandweer kreeg vanmiddag rond 15.45 uur een melding dat omstanders en vrienden de man kopje onder hadden zien gaan. Er werd tevergeefs gezocht met een onderwaterdrone, een duikteam en een helikopter. Rijkswaterstaat houdt de kades de komende dagen in de gaten.

In de Waal bij Ochten verdronk vorig weekend ook al een 29-jarige man uit Fijnaart. Datzelfde weekend verdronken nog drie mensen in Nederland: een 16-jarige jongen in een zwemplas in het Gelderse Emst, een 26-jarige Arnhemmer in de Rijkerswoerdse Plassen en een 31-jarige Poolse man in de Maas bij Lomm in Limburg.

Een 60-jarige Duitser overleed gisteren tijdens het windsurfen in het Veerse Meer in Zeeland. Hulpverleners probeerden hem nog te reanimeren, maar de hulp mocht niet meer baten.

De komende dagen wordt het in ons land tropisch warm en wat opvalt is dat ook de luchtvochtigheid de komende dagen hoog is. Dat betekent dat het drukkend en benauwd zal aanvoelen.

Vandaag, dinsdag en vooral woensdag ligt de luchtvochtigheid overdag boven de 50 procent. Dat is een stuk hoger dan bijvoorbeeld tijdens eerdere warme dagen deze maand, toen de luchtvochtigheid rond de 30 procent lag.

Als de lucht zo veel vocht bevat, kan zweet minder makkelijk verdampen. Er is in de lucht niet zo veel ruimte meer voor. Juist het verdampen van zweet onttrekt warmte aan je lichaam, dus als dat minder goed lukt, kan je lichaam z'n warmte ook minder goed kwijt. Dan voelt het voor ons dus benauwd aan.

Het Hitteplan van het KNMI en het RIVM is vandaag in het hele land van kracht. Daar staat ook in dat je het beste zware inspanning tijdens het warmste deel van de dag kunt vermijden. Dat geldt ook voor mensen met een goede gezondheid.

Twee luchtsoorten

Als het in Nederland echt warm wordt, zijn er twee mogelijke luchtsoorten. De ene is continentaal tropische lucht. Dat is lucht die uit het zuidoosten van Europa komt en dus een lange weg over het Europese continent aflegt voor die bij ons aankomt. Die lucht is warm, maar ook heel droog.

Wat we de komende dagen krijgen, is maritiem tropische lucht. Die luchtsoort komt oorspronkelijk van de Atlantische Oceaan en stroomt dan via Spanje en Frankrijk naar ons land. Doordat de lucht boven de oceaan is ontstaan, zit er veel meer vocht in de lucht.

Op dit kaartje zijn de twee luchtsoorten te zien:

Vanaf woensdag in de loop van de dag draait de wind naar het westen en dan krijgen we de luchtsoort die zorgt voor wat minder warm zomerweer: maritiem polaire lucht. Als polaire lucht het land instroomt en de maritiem tropische lucht verdrijft, ontstaan vaak zware onweersbuien, vooral door al het vocht dat in de lucht zit.

Vlak voor de buien die waarschijnlijk woensdag komen, bereiken de temperatuur en de benauwdheid hun hoogtepunt. Het kan in het zuiden en oosten dan plaatselijk 38 graden worden.

De oppositiepartij Liga van Sociaaldemocraten (LSD) in Hongkong heeft zichzelf ontbonden. LSD zegt geen andere keuze te hebben vanwege "enorme politieke druk". De partij zegt dat het de laatste actiegroep was die nog demonstreerde tegen de overheid, door op straat kraampjes op te zetten.

Partijleider Chan Po-ying gaf geen toelichting bij de politieke druk die de partij ervoer. Wel is hij trots op de bijdrage van de partij aan de pro-democratiebeweging in Hongkong. De partij werd in 2006 opgericht, maar zal "het jubileum niet halen", schrijft de partij in een verklaring.

Het is de derde grote pro-democratiepartij in Hongkong die zichzelf in de afgelopen jaren heeft opgeheven. In februari hief de grootste oppositiepartij, de Democratische Partij, zichzelf al op. Sinds Peking in 2020 de nationale veiligheidswet in Hongkong invoerde, zijn tientallen politieke en maatschappelijke partijen gestopt, schrijft de Hongkong Free Press.

Nieuwe wetten

Voor overtredingen als ondermijning kan volgens de wet een levenslange gevangenisstraf worden opgelegd. De wet werd ingevoerd na massale protesten tegen de beperkingen van de democratie die China in 2019 had ingesteld.

Veel vooraanstaande activisten werden na invoering van de wet vervolgd of gevangen gezet. Ook de oprichter van LSD werd in 2021 vervolgd en kreeg een gevangenisstraf van zes jaar. Mediakanalen die kritisch waren op de Chinese regering stopten. De jaarlijkse pro-democratieprotesten namen flink af na invoering van de wet.

In 2024 werd een tweede reeks wetten aangenomen door de regering van Hongkong, genaamd Article 23. Onder deze wetten worden misdrijven als verraad, sabotage, opruiing en spionage bestraft met gevangenisstraffen die variëren van enkele jaren tot levenslang.

Belofte geschonden

Hongkong is een voormalige Britse kolonie en wordt sinds 1997 bestuurd door de Chinese overheid. Volgens critici botsen de nieuwe veiligheidswetten van China met de vrijheden die binnen Hongkong gelden, ondanks de belofte van Peking om deze vrijheden te bewaren, schrijft persbureau AP.

De Chinese regering en de regering van Hongkong zeggen dat de wetten nodig zijn om de "stabiliteit in de regio te bewaren". Er zijn tot nu toe 332 mensen gearresteerd op grond van de nieuwe wetten. De VS en het VK hebben de wetten bestempeld als onderdrukkingsmiddel.

In het centrum van Istanbul zijn tientallen mensen opgepakt, omdat ze wilden meedoen aan een Pride-mars. De mars en andere lhbti-evenementen zijn al jaren verboden in Turkije, maar elk jaar proberen mensen deze toch te organiseren.

Volgens Turkse media werden sommige mensen al door de politie tegengehouden toen ze nog onderweg waren naar de locatie van de mars. Getuigen melden dat daar meer agenten dan deelnemers waren.

Vlak na de start van de mars werden demonstranten omsingeld door de politie. Pride-vlaggen werden afgepakt en mensen werden hardhandig gearresteerd. Ook enkele journalisten, die verslag deden van het evenement, zouden zijn opgepakt.

Volgens lhbti-rechtenplatform Kaos zijn er 54 mensen gearresteerd, van wie er zeven inmiddels weer zijn vrijgelaten. De politie heeft nog geen mededelingen gedaan over arrestanten.

De mars was de afsluiter van de Pride-week in Istanbul. Vorige week zondag werden ook al mensen opgepakt die meededen aan een demonstratie voor rechten voor trans personen.

'Om de veiligheid'

Organisatoren van de Pride-mars zeggen dat elk jaar strenger wordt opgetreden tegen het evenement. Onder het mom van veiligheid is de mars sinds 2015 in Turkije verboden. Een jaar eerder deden er nog 100.000 mensen aan mee. Sinds het verbod worden jaarlijks mensen gearresteerd die toch willen meelopen.

De Turkse president Erdogan uit steeds meer vijandige taal ten opzichte van lhbti'ers. Hij noemde hen al eens "pervers" en "vijanden van de staat" en maakte er in 2023 een groot verkiezingsthema van. Erdogan bestempelde 2025 als "het jaar van het gezin" en beschuldigt lhbti'ers ervan dat zij de oorzaak zijn van het dalende geboortecijfer en dat zij traditionele waarden ondermijnen.

Mensenrechtenorganisaties melden een toename in discriminatie en geweld tegen lhbti'ers in Turkije. Zij waarschuwen aanhoudend dat de woorden en daden van de regering dat in de hand werken.

Historische opkomst Mexico

Deze hele maand werden wereldwijd talloze Pride-evenementen gehouden, ook op andere plekken waar veel geweld tegen lhbti'ers voorkomt.

In Mexico, een van de gevaarlijkste landen in Latijns-Amerika voor lhbti'ers, deden 800.000 mensen mee aan de Pride-mars in Mexico-Stad. Volgens het stadbestuur was dat een historisch hoog aantal.

Beelden van de Pride-marsen in de VS, India en Turkije: