Aggregator

Milieuactivisten gooien soep naar Mona Lisa

3 months 2 weeks ago

Klimaatactivisten hebben in het Louvre in Parijs soep naar de Mona Lisa gegooid. Op beelden op sociale media is te zien dat twee vrouwen de soep gooien, vervolgens over de railing voor het schilderij klimmen en voor het schilderij leuzen roepen.

De twee eisten "recht op gezond en duurzaam voedsel". Ook riepen ze dat "ons landbouwsysteem ziek is".

Het personeel van het Louvre greep snel in:

De Mona Lisa wordt beschermd door een dikke glasplaat, waardoor het schilderij zelf niet beschadigd is geraakt. De vrouwen deden ook geen poging het schilderij kapot te maken.

Vaker doelwit

Het is niet voor het eerst dat de Mona Lisa doelwit is van actie. Anderhalf jaar geleden werd het glas voor het schilderij besmeurd met taart. De dader had eerst geprobeerd het glas te breken.

In die tijd hadden klimaatactivisten geregeld beroemde schilderijen als doelwit. Activisten van "Just Stop Oil" gooiden in Londen tomatensoep tegen een schilderij van Van Gogh.

In 2009 werd er een kopje thee naar de Mona Lisa gegooid, waardoor het glas werd verbrijzeld. Veel langer geleden, in 1956, was het schilderij doelwit van een zuuraanval, waardoor het onderste deel beschadigd raakte. Sindsdien zit het schilderij achter glas.

VN-hulporganisatie voor Palestijnen in opspraak: dit is UNRWA en dit is er aan de hand

3 months 2 weeks ago

In de oorlog tussen Israël en Hamas is VN-hulporganisatie UNRWA ineens onderwerp van discussie. Medewerkers van de organisatie, die onpartijdig zegt te zijn, zijn mogelijk betrokken geweest bij de aanval van Hamas op 7 oktober. Nederland en andere Westerse landen hebben de financiering opgeschort.

Wat is de UNRWA precies?

De UNRWA is een hulporganisatie van de Verenigde Naties die zich richt op Palestijnse vluchtelingen in het Midden-Oosten. De organisatie werd in 1949 opgericht, een jaar na de Nakba, het Arabische woord voor catastrofe. In dat jaar werden honderdduizenden Palestijnen verdreven of sloegen op de vlucht na de vorming van de staat Israël.

Veel Palestijnen in Gaza zijn bezorgd over de financiering die nu is opgeschort:

De UNRWA verstrekt humanitaire hulp, onderwijs, gezondheidszorg en sociale voorzieningen. Dat gebeurt vooral in de Gazastrook, maar de organisatie helpt ook op de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem.

Daarnaast heeft de organisatie ook activiteiten in Jordanië, Libanon en Syrië. In totaal werken er ruim 30.000 mensen voor, onder wie veel Palestijnse vluchtelingen.

Waarom is de UNRWA in opspraak geraakt?

Vrijdag maakte de UNRWA bekend informatie van Israëlische autoriteiten te hebben gekregen dat medewerkers betrokken waren bij de terreuraanslagen van Hamas tegen Israël op 7 oktober. De UNRWA liet weten dat er een onderzoek is begonnen naar de medewerkers "om de waarheid boven tafel te krijgen". Onduidelijk is wat de rol van de medewerkers bij de aanslagen zou zijn geweest.

UNRWA-baas Philippe Lazzarini zei ook de contracten van de betrokken medewerkers direct te hebben ontbonden "om de levering van humanitaire hulp niet in gevaar te brengen". Het onderzoek loopt nog.

Wat zijn de reacties?

Kort na de verklaring van Lazzarini maakte het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bekend dat het de financiering aan de UNRWA tijdelijk stopzet. Ook uitte de VS, veruit de grootste donateur, zijn bezorgdheid en benadrukte het belang van een diepgaand onderzoek.

In de dag die volgde besloten veel meer landen hun financiering aan de UNRWA op te schorten. Onder meer Duitsland (als op een na grootste donateur), Australië, Canada, Finland, Verenigd Koninkrijk en Italië. Ook Nederland heeft gisteren besloten om voorlopig geen nieuwe betalingen meer te doen.

Demissionair minister Van Leeuwen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking zei: "De aanklacht is dat met VN-geld, met ons geld, de aanslag is gepleegd op 7 oktober."

UNRWA-baas Lazzarini verklaarde gisteren geschokt te zijn dat landen hun financiering opschorten. Hij roept ze op om hun beslissing te heroverwegen.

Ook secretaris-generaal van de Verenigde Naties Antonio Guterres heeft regeringen gevraagd om de VN-hulporganisatie te blijven steunen.

"Tienduizenden mannen en vrouwen die voor de UNRWA werken, die zich dagelijks in de gevaarlijkste situaties bevinden, mogen hier niet door worden gestraft", zei Guterres. "Hoewel ik de zorgen van de regeringen begrijp doe ik een krachtig beroep om de continuïteit van de UNRWA-operaties te garanderen." Guterres verzekerde dat de betrokken werknemers ter verantwoording worden geroepen.

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken heeft Lazzarini opgeroepen af te treden. Ook heeft Israël meer landen opgeroepen hun financiering te stoppen. De Israëliërs hebben al langer kritiek op de UNRWA. Israël beschuldigt de organisatie van anti-Israëlische opruiing. Premier Netanyahu probeerde eerder om de UNRWA samen te voegen met andere VN-hulporganisaties om zo de invloed van de Palestijnen bij de hulpverlening in te perken.

Wat is het effect van het opschorten van de financiering?

De UNRWA is voor haar financiering voor bijna 90 procent afhankelijk van donateurs. De organisatie heeft een begroting van meer dan 1 miljard euro, vooral dankzij de VS en landen van de EU. Nu die financiering grotendeels is gestopt heeft UNRWA-chef Lazzarini gewaarschuwd dat de organisatie dreigt te moeten stoppen.

Er loopt inmiddels een intern onderzoek naar twaalf medewerkers. Negen van hen zijn ontslagen, een is overleden en van twee anderen is de identiteit nog niet vastgesteld. Hoe lang het onderzoek duurt is niet bekend.

Vooral de Amerikaanse weigering nog geld te geven, kan op termijn een groot probleem worden. In 2022 droegen de Amerikanen meer dan 300 miljoen euro bij aan de UNRWA.

Hoe reageren de Palestijnen zelf?

Hamas en Palestijnse topambtenaren hebben kritiek geuit op het besluit van de landen om hun financiering op te schorten. Ze roepen op om de beslissing per direct terug te draaien, omdat het een groot risico met zich meebrengt. Ook roept Hamas de landen op om "niet toe te geven aan de chantage en dreigementen van Israël".

Ook leider Hussein Sheikh van de PLO, de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie, heeft de landen opgeroepen het besluit om de financiering voorlopig te beëindigen terug te draaien.

Iran claimt succesvolle lancering van drie satellieten

3 months 2 weeks ago

Iran zegt dat het drie satellieten succesvol in een baan om de aarde heeft gebracht. Daarbij is gebruik gemaakt van een Simorgh-raket, die is ontwikkeld door het Iraanse leger. Volgens de VS komt Iran met dit soort lanceringen dichter bij de ontwikkeling van intercontinentale ballistische raketten, waarmee de VS aangevallen zou kunnen worden.

Iraanse staatsmedia zeggen dat de lancering plaatsvond op de Imam Khomeini-basis. Vrijgegeven beeldmaterieel ondersteunt die bewering. Er is nog geen onafhankelijke bevestiging dat de satellieten functioneren in de ruimte.

Volgens Iran is het de elfde succesvolle ruimtelancering van het land. De Mehda-satelliet van 32 kilo zou op een hoogte van 450 kilometer zijn gebracht. Ook zijn twee nanosatellieten gelanceerd, zo melden staatsmedia, veel kleinere apparaten die bedoeld zijn voor wetenschappelijke metingen.

Militaire satelliet

Na een reeks tegenslagen en mislukte lanceringen leidt het Iraanse satellietprogramma de laatste jaren wél tot resultaten. In 2020 heeft de Republikeinse Garde, het militaire elitekorps, de eerste militaire satelliet in de ruimte gebracht.

In het Westen worden deze ontwikkelingen met argusogen gevolgd. De testen met de Simorgh-raket helpen volgens de VS bij de ontwikkeling van langeafstandsraketten. Washington stelt dat de lanceringen in strijd zijn met een door de VN-Veiligheidsraad aangenomen resolutie. De VS en Israël willen voorkomen dat Iran zijn raketarsenaal nog verder uitbouwt.

Nog geen ICBM

Voor zover bekend hebben Iraanse raketten momenteel een maximaal bereik van zo'n 2000 kilometer. Dat is voldoende om vijand Israël te kunnen bereiken. Maar volgens openbare informatie beschikt Teheran nog niet over projectielen die de afstand naar de VS kunnen overbruggen. Dit betreft zogeheten intercontinentale ballistische raketten (ICBM), die een bereik hebben oplopend tot 10.000 kilometer.

Grote brand verwoest verfgroothandel Harderwijk

3 months 2 weeks ago

In Harderwijk heeft een grote brand gewoed bij een verfgroothandel. Daarbij kwam veel rook vrij, die volgens Omroep Gelderland tot in de wijde omgeving te zien was.

Vanwege de grootte van de brand kreeg de brandweer versterking van eenheden uit de buurt. Het pand van zo'n 10.000 vierkante meter is verwoest. De brandweer had aanvankelijk de vrees dat de brand kon overslaan naar andere gebouwen op het industrieterrein, maar dat is niet gebeurd.

De brand ontstond rond 05.30 uur in de groothandel, die is gevestigd op een industrieterrein in het noorden van Harderwijk. Rond 09.00 uur was de brand onder controle. Het nablussen duurt naar verwachting nog de hele ochtend.

Meer mensen, minder ruimte: het woningtekort is niet zomaar opgelost

3 months 2 weeks ago

"15 miljoen mensen, op dat hele kleine stukje aarde." Zo begint de nummer 1-hit van muziekduo Fluitsma & Van Tijn uit 1996. Dat kleine stukje aarde is bijna dertig jaar later niet groter geworden, het aantal mensen wel: naar verwachting van het CBS bereikt de Nederlandse bevolking dit jaar de 18 miljoen mensen.

Het aantal woningen is niet even snel meegegroeid, en dit probleem is niet opgelost als het bestaande woningtekort is weggewerkt, omdat de bevolking naar verwachting blijft groeien.

Over 26 jaar kunnen er nog eens 2 miljoen extra Nederlanders zijn, meldde vorige week de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050. Waar moeten die wonen? Dat plan ligt nog niet klaar, zeggen experts tegen de NOS.

Nederland heeft op woningbouw en ruimtelijke ordening een "beleidsvacuüm van vijftien jaar", zegt onderzoeker milieutechnisch ontwerpen Fransje Hooimeijer van de TU Delft. Ze doelt op het verdwijnen van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM), in 2010.

Volgens Hooimeijer staan we nu voor een inhaalslag, maar moeten we daarbij wel vooruitkijken naar de 22ste eeuw. De Noordzee staat steeds hoger, polders worden steeds dieper, rivieren hebben meer ruimte nodig. "Als we vooruit kijken, weten we wat we nu anders moeten doen."

Dat besef is in de praktijk nog niet geland, zegt haar Delftse collega Reinout Kleinhans. De stedenbouwkundige wijst op buitendijkse bouwplannen bij Arnhem en een nieuw dorp in de diepste polder van Nederland.

Het zijn locaties waar de druk van de rivieren en de Noordzee in de toekomst veel groter kan worden. "Maar omdat de bouwplannen in de uiterwaarden bij Arnhem op korte termijn nog voldoen aan de normen, kon de Raad van State niet anders dan de bezwaren tegen die bouw van tafel te vegen."

Toch verandert het denken wel. Sinds 2022 is in Nederland 'water en bodem sturend' het officiële nieuwe uitgangspunt voor ruimtelijke inrichting. Grondgebruik dient daarbij te volgen uit de geschiktheid van het landschap.

"In principe betekent water en bodem sturend dat we op lange termijn aanzienlijk minder ruimte hebben voor woningbouw", zegt Kleinhans. Dat komt doordat er meer ruimte nodig is om overtollig water op te slaan en ook elders het overstromingsrisico kan toenemen. "Alle diepe polders en uiterwaarden kunnen we afstrepen als locatie voor reguliere woningbouw, omdat we risico's niet horen af te wentelen op toekomstige generaties."

Verplaatsbare woonwijken

Wat is dan niet-reguliere woningbouw? Hooimeijer onderzoekt hoe bewoning zou kunnen meebewegen met het water. Zij noemt het amfibisch wonen - bijvoorbeeld met drijvende huizen of woningen op palen.

Ook de term 'modulair bouwen' komt voorbij. Dat suggereert dat je een huis weer kunt afbreken om het te verplaatsen. "Op hoge en droge plekken investeer je voor de lange termijn, op andere plekken kun je ervoor kiezen om tijdelijk te bouwen", zegt onderzoeker klimaatadaptatie Myrjam de Graaf van Wageningen University & Research.

Bij één losse woning kun je het je nog voorstellen, maar bij een hele woonwijk wordt het al lastiger, zegt haar collega Ingrid Coninx. Het gaat dan ook om grootschalige investeringen in algemene voorzieningen: een wegennet, riolering, scholen, supermarkten, uitbreiding van de lokale overheid. "Het sociale aspect is waarschijnlijk nog complexer", zegt Coninx. "Willen mensen wel verplaatsen?"

Kleinhans ziet niet zomaar een oplossing voor het woningtekort van de toekomst, zonder het remmen van de bevolkingsgroei. Die groei kan nog flink oplopen, zei vorige week de Staatscommissie. Uitgaande van verschillende scenario's voor immigratie, lopen de projecties uiteen van 5 miljoen extra mensen in 2050 tot een bescheiden krimp, die uitkomt vlak onder de 18 miljoen mensen.

"Die uitersten zijn heel extreem gekozen", zegt CBS-demograaf Ruben van Gaalen. "Maar ze illustreren helder het grote effect van immigratie op bevolkingsgroei. En we hebben de afgelopen jaren gezien dat immigratie zich erg moeilijk laat voorspellen."

"Als we willen sturen op de bevolkingsgroei, moeten we ook kritischer kijken naar de structuur van onze economie", zegt Kleinhans. "Zijn we niet verslaafd aan goedkope arbeid? Migratie is heel lastig stuurbaar, maar de huidige situatie op z'n beloop laten en zeggen dat allerlei bedrijven en sectoren gewoon arbeidsmigranten kunnen aantrekken, waar vervolgens huisvesting voor nodig is, is uiteindelijk ook niet vol te houden."

Wekdienst 28/01: Nationale Holocaust Herdenking • Finse presidentsverkiezingen

3 months 2 weeks ago

Goedemorgen! In Amsterdam is straks de jaarlijkse Nationale Holocaust Herdenking. En de Finnen gaan vandaag naar de stembus om een nieuwe president te kiezen.

Eerst het weer: Na een koude start loopt de temperatuur snel op. Vanmiddag is het 7 of 8 graden in het noorden en 10 tot 12 graden in het zuiden. Er zijn verder flinke perioden met zon, maar er drijven ook hoge wolkenvelden over het land. Het blijft wel droog. Ook de komende dagen blijft het zacht en valt er amper of geen regen. Wel neemt de bewolking verder toe.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Oekraïense geheime dienst SBOe zegt dat het een fraudezaak heeft ontdekt bij het eigen leger. Ambtenaren van het ministerie van Defensie worden ervan verdacht samen met een wapenleverancier omgerekend circa 37 miljoen euro te hebben verduisterd.

In augustus 2022 tekenden ambtenaren volgens de geheime dienst een overeenkomst met wapenleverancier Lviv Arsenal. 100.000 mortiergranaten zouden aan het leger geleverd worden, maar dat gebeurde nooit. Het geld werd volgens de SBOe doorgesluisd naar buitenlandse rekeningen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

's Werelds grootste cruiseschip, Icon of the Seas, is begonnen aan haar eerste reis. Het schip vertrok uit de haven van Miami.

Er kunnen maximaal 10.000 mensen aan boord, inclusief de bemanning. Aan boord zijn zeven zwembaden, een waterpark en ook een indoor waterval. Voor zeven nachten betaal je zo'n 1000 euro. De eerste reis is uitverkocht.

Wil je weten hoe de Icon of the Seas er van buiten én binnen uitziet? Je ziet het in deze video:

Fijne zondag!

Honderden hectare aan Unesco-erfgoed in vlammen opgegaan in Argentinië

3 months 2 weeks ago

In een nationaal park in Argentinië woedt een grote natuurbrand. Volgens de nooddienst van het park is de brand "uit de hand gelopen".

Inmiddels is zo'n 600 hectare verwoest in nationaal park Los Alerces, een Unesco-werelderfgoedlocatie in Patagonië. De brandweer probeert te voorkomen dat de brand twee nabijgelegen steden bereikt, Esquel en Trevelin. Die liggen zo'n 2000 kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad Buenos Aires.

De verwachting is dat het nog dagen duurt voordat de situatie onder controle is. Het bluswerk wordt bemoeilijkt door harde windstoten en hoge temperaturen. Het lijkt er vooralsnog niet op dat er mensen in gevaar zijn gekomen.

In de Argentijnse zomer zijn het vaak de centraal en noordelijk gelegen gebieden waar de hoogste temperaturen voorkomen. Maar deze maand breekt het zuidelijke Patagonië records: het kwik is daar opgelopen tot boven de 42 graden. Twee provincies hebben de noodtoestand uitgeroepen vanwege gevaar op natuurbranden. Die noodtoestand blijft tot april van kracht.

Los Alerces werd in 1937 opgericht. Het nationaal park is bijna 260.000 hectare groot en bestaat uit door gletsjers gevormde landschappen met rivieren en meren. Er zijn ook ongerepte bossen met alerce-bomen te vinden, de op een na langstlevende boomsoort ter wereld.

Oekraïense geheime dienst ontdekt fraudezaak rond mortiergranaten

3 months 2 weeks ago

De Oekraïense geheime dienst SBOe zegt dat ze een fraudezaak heeft ontdekt bij het eigen leger. Ambtenaren van het ministerie van Defensie worden ervan verdacht samen met een wapenleverancier omgerekend circa 37 miljoen euro te hebben verduisterd.

In augustus 2022, zes maanden na het begin van de oorlog, tekenden ambtenaren volgens de geheime dienst een overeenkomst met de weinig bekende wapenleverancier Lviv Arsenal. 100.000 mortiergranaten zouden aan het leger geleverd worden, maar Defensie zag niet één granaat van die bestelling terug.

Het geld werd volgens de SBOe doorgesluisd naar buitenlandse rekeningen. Vermoedelijk hebben hooggeplaatste ambtenaren van het ministerie en het management van Lviv Arsenal zichzelf verrijkt.

Vijf verdachten

Vijf mensen worden verdacht van fraude. Een van hen werd aangehouden toen hij de Oekraïense grens probeerde over te steken. De rest wordt nog gezocht. Ze riskeren een gevangenisstraf van maximaal twaalf jaar.

Corruptie binnen het leger kan een probleem zijn voor het moreel in oorlogstijd. Ook zal het nieuws niet goed vallen bij de Europese Unie, waarmee Oekraïne toetredingsgesprekken mag gaan voeren.

In september werd minister Reznikov van Defensie nog vervangen door president Zelensky. Aangenomen wordt dat Reznikov te weinig heeft gedaan om de corruptie binnen het ministerie en de krijgsmacht aan te pakken.

Tientallen voertuigen betrokken bij aanrijdingen op brug VS, dertien gewonden

3 months 2 weeks ago

In de Amerikaanse staat Maryland zijn 40 voertuigen bij een ongeluk betrokken geraakt. Dertien mensen raakten gewond en het verkeer op de drukke Chesapeake Bay-brug op de snelweg U.S. 50 stond urenlang vast.

Volgens de regionale autoriteiten botsten er bij een kettingbotsing aanvankelijk 23 voertuigen op elkaar. Bij een reeks andere botsingen verderop waren nog eens twintig voertuigen betrokken.

Twee mensen zijn zwaargewond overgebracht naar het ziekenhuis en elf andere mensen hadden ook verwondingen. Niemand zou in levensgevaar zijn. De weg is inmiddels weer geopend. Het is onduidelijk waardoor de complexe kettingbotsing veroorzaakt werd.

De Chesapeake Bay-brug bestaat eigenlijk uit twee bruggen en is van groot belang voor het regionale verkeer. Het eerste deel werd in 1952 geopend, de andere brug ging in 1973 open. De brug verbindt de oostkust van Maryland met de regio waarin de grote steden Baltimore, Annapolis en Washington D.C. liggen.

Vele miljarden en vuistdikke rapporten, maar nog altijd problemen met de HSL

3 months 2 weeks ago

Het zou het paradepaardje van het Nederlandse spoorwegnet moeten zijn, maar het is een hoofdpijndossier: de HSL-Zuid, de spoorlijn die Nederland via hogesnelheidstreinen moet verbinden met België en Frankrijk. Een bijna onmisbare schakel met het oog op de wens om zo duurzaam mogelijk te reizen.

Maar het is ook 125 kilometer lang gedoe. Afgelopen week bleek opnieuw dat er constructiefouten zijn gemaakt bij de bouw. Eigenlijk al vóór het spoor er lag waren er problemen, waarover meerdere vuistdikke rapporten zijn uitgebracht.

Daarin ging het onder meer over de kosten. De spoorlijn werd veel duurder dan verwacht. Er was in 1997 op gerekend dat de spoorlijn 7,5 miljard gulden (omgerekend 3,4 miljard euro) zou gaan kosten. Uiteindelijk werd dat bijna 7,4 miljard euro.

Magneetzweefbaan

Zo snel als de hogesnelheidstrein zou moeten rijden, zo traag verliep de besluitvorming. In Europa keek men in de jaren 60 jaloers naar de supersnelle hogesnelheidstreinen in Japan. Verschillende landen gingen ermee aan de slag en ook in Nederland was er interesse. "Indien er een West-Europees net van hogesnelheidsspoorwegen komt, acht de regering aansluiting van Nederland op dat net van belang", schreef het kabinet in 1976.

Het project kreeg een impuls in 1983, toen Frankrijk, West-Duitsland en België afspraken maakten over een studie naar een hogesnelheidslijn tussen Parijs, Brussel en Keulen. De Belgen zagen ook wel wat in een aftakking naar Nederland, en zo raakte Nederland betrokken.

Halverwege jaren 80 waren er allerlei plannen: een nieuwe spoorlijn, upgraden van de bestaande spoorlijnen en zelfs een magneetzweefbaan werd genoemd. Toenmalig CDA-minister Maij-Weggen van Infrastructuur maakte er afspraken over met de buurlanden.

Of er ook een nieuwe lijn tussen Rotterdam en Amsterdam zou komen, liet ze in het midden. En ook stond niet zwart op wit dat tussen Rotterdam en België 300 km/u gereden zou worden. Beide zaken hadden wel de voorkeur van het kabinet, en zouden er ook komen.

Gedoe met de Belgen

Nederland wilde verder dat de spoorlijn op een andere plek België zou binnenkomen dan waar de Belgen wilden. Het door België gewenste traject zou Nederland een miljard gulden meer kosten. Het leidde tot heibel tussen beide landen. Voor een bijdrage van 837 miljoen gulden kreeg Nederland zijn zin: een traject langs Breda.

Ondertussen was er nog veel discussie over het te volgen traject. Er passeerden talloze varianten en wensen. Zou Den Haag een hogesnelheidsstation krijgen? Wat te doen met het Groene Hart? Uiteindelijk kreeg Den Haag geen eigen hogesnelheidsstation en ging de spoorlijn met een tunnel onder het Groene Hart door. Het hele project begon in 1997.

Maar net als de besluitvorming duurde ook de bouw van de lijn, onder regie van Rijkswaterstaat, langer dan gedacht. Toen het besluit werd genomen was de hoop dat de snelle trein in 2004 zou gaan rijden.

Dat werd al snel later. Hoewel de lijn in 2008 werd opgeleverd, reed de eerste trein pas in september 2009. De vertraging kwam door lastige onderhandelingen en het treinbeveiligingssysteem, het moderne systeem ERTMS. "De planning is daarmee niet gehaald", constateerde een ander onderzoeksrapport koeltjes.

Desalniettemin had Nederland eindelijk een hogesnelheidslijn. Meer dan dertig jaar na het uitspreken van de wens op aansluiting op het HSL-net, lag hij er dan toch maar!

Maar het feestje duurde niet lang.

De Fyra. Een woord dat bij betrokkenen in de spoorwegsector nog wel eens tot rillingen zal leiden. De treinen werden in Italië besteld door NS en de Belgische spoorwegen (NMBS), zouden 250 kilometer per uur moeten rijden over dat gloednieuwe traject en supersnel treinverkeer tussen Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen en Brussel mogelijk moeten maken. Het traject werd openbaar aanbesteed. Ook NS moest dus een bod uitbrengen.

178 miljoen euro bood het spoorwegbedrijf, samen met KLM. "Tjongejongejongejonge", dacht oud-minister Zalm naar eigen zeggen toen hij dat bedrag hoorde. Het was een aangename verrassing voor hem: hij had gedacht aan 100 à 110 miljoen euro. Hij vond het erg veel, maar zei dat NS "veel meer verstand had van het runnen van een spoorlijn". Het bedrag ging uiteindelijk trouwens omlaag, naar 148 miljoen euro.

"Onverstandig en onverantwoord hoog", luidde niettemin het oordeel van de parlementaire enquêtecommissie Fyra uit 2015, over de opstelling van zowel NS als het kabinet. Ook in de Tweede Kamer waren er vragen over het hoge bedrag. Toenmalig GroenLinks-Kamerlid Duyvendak vreesde voor peperdure treinkaartjes en sprak over een "bontjassentrein".

Op 29 juli 2012 reed er voor het eerst een Fyra met reizigers en op zondag 9 december reed de trein voor het eerst in de nieuwe dienstregeling. Maar veel treinen vielen uit. Het winterweer in die periode maakte het er niet beter op. Op dinsdagochtend 15 januari 2013 gebeurde er iets dat de situatie voor iedereen zou veranderen: een afdekrooster van een Fyra-trein die op weg was van Brussel naar Amsterdam viel van de trein.

Er waren voor het rijden van de treinen al zorgen over de kwaliteit, en met de keuringen was ook van alles mis. De NS had geen vertrouwen meer in de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda, hield alle treinen aan de kant en besloot eind mei 2013 te stoppen met het project. De Belgische spoorwegen stopten al eerder en toenmalig NMBS-baas Descheemaecker sprak van "de waanzin en de miskleun" van de Fyra.

Het Fyra-project kostte de belastingbetaler honderden miljoen euro's en staatssecretaris Mansveld haar baan. De combinatie NS/KLM hield ermee op en de HSL is sinds 2015 geen apart onderdeel meer van de aanbesteding voor het binnenlandse treinvervoer.

160 in plaats van 250

Maar sinds het Fyra-debacle zit de binnenlandse reiziger zonder trein die op hoge snelheid door Nederland raast. De Intercity Direct gaat geen 250, maar slechts 160 km/u en heeft bovendien veel vertragingen. De Eurostar naar Londen en Parijs is een veel duurdere dienst.

Pas sinds vorig jaar, tien jaar na het Fyra-debacle, rijdt er een nieuwe trein: de ICNG, die maximaal 200 km/u mag. Daarmee leek het gedoe ten einde - tot afgelopen week dus bleek dat er ook met de infrastructuur van alles aan de hand is.

Protesten tegen femicide in Kenia: 'Alleen zwakke mannen vermoorden vrouwen'

3 months 2 weeks ago

In Kenia zijn mensen de straat op gegaan om te protesteren tegen femicide, ofwel vrouwenmoord. Duizenden mensen verzamelden zich in steden in het hele land. De betogers vinden dat de regering moet ingrijpen.

Volgens Amnesty International zijn in Kenia tussen 2016 en 2023 meer dan 500 vrouwen vermoord. Dit jaar waren dat er tot nu toe meer dan 10.

In onder meer Nairobi, Mombassa en Nakuru kwamen mensen bijeen om te demonstreren. De meeste betogers waren vrouwen, veel van hen droegen T-shirts met namen van slachtoffers. Andere hadden shirts aan met teksten als "Stop killing us", en "Alleen zwakke mannen vermoorden vrouwen". Ook riepen ze leuzen als "We zijn geen dieren".

"Ik ben hier omdat ik boos ben", zegt een 33-jarige vrouw tegen de BBC. "Het is verkeerd, we zijn het zat en we willen dat er iets aan gedaan wordt." Een andere demonstrant zegt dat mannen en jongens verantwoordelijkheid moeten nemen, in plaats van dat vrouwen zichzelf moeten beschermen. "We moeten onze zonen bijbrengen dat het moorden moet stoppen."

In Kenia zijn er wetten tegen gendergerelateerd geweld, maar toch worden zaken niet snel bij de rechter behandeld. Een van de verdachten in een zaak van vorige maand had eerder meerdere vrouwen gemarteld, maar de politie had volgens persbureau AP niets tegen hem ondernomen.

Volgens de directeur van de Law Society of Kenya, een bureau dat advocaten en de overheid adviseert, duurt het door een tekort aan rechters lang voor er actie wordt ondernomen, waardoor daders niet afschrikt worden.

De demonstranten eisen gerechtigdheid. Ze roepen de regering op om femicide te berechten als aparte misdaad en niet alleen als moord. Daarnaast willen ze dat de daders sneller worden berecht.

Dermatologen VK bezorgd over aantal kinderen dat crèmes gebruikt door TikTok

3 months 2 weeks ago

Jonge kinderen in de weer met dagcrème, serums en olie: het is een TikTok-trend waar Britse dermatologen zich zorgen over maken. De British Association for Dermatologists, een vakorganisatie die onder meer onderzoek doet naar huidproblemen, waarschuwt bij de BBC zelfs voor huidproblemen die niet meer zijn terug te draaien.

Het TikTok-account van realityster Kim Kardashian staat er vol mee: video's van haar 10-jarige dochter die de nieuwste producten test. Ze laat een voor een zien welke olie en dagcrème ze gebruikt. Het meisje prijst het merk Drunk Elephant aan van zo'n 70 euro per potje.

Volgens de BBC is dit merk gevaarlijk, omdat het stoffen bevat die de huid van kinderen kan beschadigen. Zo kan er eczeem ontstaan, krijgen kinderen er pukkels van en komen veel jonge kinderen erachter dat ze allergisch zijn.

Dat komt door de zuren die de beautyproducten bevatten, zoals retinol. En als de huid eenmaal beschadigd is dan blijft dit vaak zo, stellen de huidartsen.

Vooral kinderen vanaf acht jaar gebruiken de producten veel, aldus de BBC. Drunk Elephant-oprichter Tiffany Masterson heeft inmiddels gezegd dat kinderen en tieners de producten moeten laten liggen.

Averechts effect

Ook in Nederland zijn er zorgen over het groeiende gebruik onder kinderen. Dermatoloog Kirsten Vogelaar zei vorige week in het NOS Jeugdjournaal dat kinderen te veel van dit soort producten op hun huid smeren.

"In het algemeen is het fijn dat er aandacht is voor de gezonde huid, alleen dit is wel wat veel. Je ziet dat het ook een averechts effect kan hebben. Dat kinderen juist extra puistjes krijgen of irritatie."

De dermatoloog benadrukt dat jonge kinderen best wel wat op hun gezicht kunnen smeren, bijvoorbeeld een zonnebrandcrème in de zomer voor het gezicht en een vette crème in de winter voor het slapengaan. En wie echt meer crèmes wil gebruiken, doet er volgens huidexperts goed aan om altijd eerst te testen op de elleboogplooi om te kijken hoe het uitpakt.