Toen ze twaalf jaar was zag Amy Khvitia een meisje dansen in Georgia's Got Talent dat precies op haar leek. Dat vond iedereen. De telefoon stond niet stil. "Iedereen heeft een dubbelganger", was de verklaring die haar moeder haar gaf.
Maar zeven jaar later, in 2021, zette Amy een video van zichzelf op TikTok. Een opvallende video, haar haar was blauw en ze had een piercing door een wenkbrauw. Ano Sartania werd erop gewezen door een vriendin, omdat het meisje met het blauwe haar zo op haar leek. Ano vond het "cool".
Zo begon een zoektocht waarin de twee erachter kwamen dat ze als baby bij hun moeder waren weggehaald. Ze waren niet de enige. Volgens een journaliste die er onderzoek naar deed zijn in Georgië in de periode 1970-2006 bijna 100.000 baby's van hun moeders afgenomen om verkocht te worden aan adoptieouders.
Zij is mijAno wilde graag in contact komen met het meisje op de TikTok-video. Iemand zag haar oproep in een WhatsAppgroep van haar universiteit en bracht de twee op Facebook met elkaar in contact. In de dagen daarna ontdekten ze dat ze veel gemeen hadden.
Ze bleken in dezelfde kraamkliniek te zijn geboren, al was dat volgens een geboortebewijs wel weken na elkaar. Ze hielden van dezelfde muziek, hadden hetzelfde kapsel en dezelfde botziekte. "Het werd steeds vreemder", zei Amy tegen de BBC.
Een week later spraken ze af in een metrostation in Tblisi. "Het was alsof ik in de spiegel keek. Precies hetzelfde gezicht, precies dezelfde stem. Ik ben haar en zij is mij." Amy wist zeker dat ze een tweeling moesten zijn.
De BBC maakt een documentaire over Ano en Amy en het kinderhandelschandaal:
De twee eisten uitleg van hun 'moeders' en kregen allebei hetzelfde verhaal te horen. De 'moeders' hadden geen kinderen kunnen krijgen en zich tot een ziekenhuis gewend voor een kind dat door de echte moeder was afgestaan. Ze moesten daarvoor een dokter betalen, maar daarna konden ze een kind meenemen en opvoeden als hun eigen kind.
De adoptiemoeders zeggen dat ze niet wisten dat dit illegaal was en ook niet dat ze de helft van een tweeling hadden geadopteerd. Ze wilden niet vertellen hoeveel ze hadden betaald.
Ontmoeting in LeipzigAmy postte hun verhaal in een Facebookgroep voor illegaal geadopteerde Georgische kinderen. Dat leverde een reactie op van een vrouw uit Duitsland, wier moeder in 2002 bevallen was van een tweeling in hetzelfde ziekenhuis waar Ano en Amy geboren waren. De tipgeefster was verteld dat de tweeling was gestorven, maar ze had altijd aan dit verhaal getwijfeld.
Een DNA-test toonde aan dat de tipgever inderdaad een zus van Ano en Amy was. Een ontmoeting tussen Ano, Amy en hun moeder Aza was toen een kwestie van tijd. Die vond eind vorig jaar plaats in een hotel in Leipzig. Aza vertelde hun dat ze bij de bevalling in coma was geraakt. Toen ze wakker werd, vertelden de artsen haar dat de baby's waren overleden.
OnvoorstelbaarDe Facebookgroep voor illegaal geadopteerde kinderen is opgezet door een Georgische journaliste die ook had ontdekt dat ze illegaal was geadopteerd. Ze hoopte zo haar echte familie te vinden, maar kwam op het spoor van een kinderhandelschandaal.
"De omvang in onvoorstelbaar, bijna 100.000 baby's zijn gestolen. Dat gebeurde systematisch", zegt ze tegen de BBC. Ouders die vroegen wat er met hun dode kinderen was gebeurd, kregen te horen dat die in de tuin van het ziekenhuis waren begraven.
Behalve artsen waren er ook bestuurders betrokken bij de kinderhandel en ambtenaren die geboortebewijzen vervalsten. Er zouden ook kinderen naar de VS, Canada, Cyprus, Rusland en Oekraïne zijn gegaan.
In 2006 zou de babyhandel grotendeels zijn gestopt. Georgië veranderde toen zijn adoptiewet. Ook andere wetten werden strenger, waardoor het moeilijker werd illegaal kinderen te adopteren.
De Raad voor Cultuur heeft een nieuw advies gepresenteerd voor de verdeling van de cultuursubsidies vanaf 1 januari 2029. In de nieuwe plannen stelt het adviesorgaan voor de subsidies vanuit één Rijksfonds te verdelen. Verder moet cultuur toegankelijker worden gemaakt door meer te investeren in de regio.
Nu wordt de ongeveer 500 miljoen euro aan subsidies verdeeld via onder meer het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en via de zes Rijkscultuurfondsen, zoals het Fonds voor Cultuurparticipatie, het Fonds Podiumkusten, het Mondriaan Fonds en het Nederlands Filmfonds. Daarnaast hebben gemeenten en provincies hun eigen cultuurbeleid.
In de huidige verdeling van de subsidies komen sommige regio's er bekaaid van af. Zo ging in 2020 bijna 80 procent van het budget van het Fonds Podiumkunsten naar kunstgroepen in de Randstad. Het huidige stelsel leidt al jaren tot kritiek.
Cultuur voor iedereenIn het advies van de Raad voor Cultuur ligt de nadruk op een eerlijker verdeling van de subsidies. Ook wil de raad dat de overheidsbijdrage zoveel mogelijk bijdraagt aan "een rijk cultureel leven voor iedereen in Nederland".
Momenteel verschilt het per regio te veel welke culturele voorzieningen er zijn, wat daar te zien is en welke mogelijkheden er zijn. "Cultuursterke regio's worden steeds sterker, terwijl in andere regio's de kansen en voorzieningen juist afnemen", schrijft de Raad.
Het advies is daarom de financiering evenwichtiger te verdelen over het hele land en het te verbreden naar verschillende soorten makers. Nu zijn delen van het "culturele veld nog ondervertegenwoordigd". Breng daarom de hele financiering onder bij één Rijksfonds, klinkt het. Met daarbinnen afdelingen met een provincie als werkgebied.
Daarin ziet de Raad voor Cultuur voor zichzelf een andere rol. In de 'nieuwe stijl' zal de raad niet meer adviseren over subsidieaanvragen, maar over de kaders en het beleid. De Raad voor Cultuur adviseert het Rijk het budget structureel met 200 miljoen euro per jaar te verhogen.
Zuid-Afrika reageert met blijdschap op het tussenvonnis over mogelijke genocide in Gaza. Het land had een proces aangespannen tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. De rechters oordelen dat Israël meer moet doen om genocide te voorkomen.
President Ramaphosa volgde de uitspraak live in Johannesburg. Toen de uitspraak was afgerond werd er "Free Free Palestine" gescandeerd terwijl hij uitbundig felicitaties van aanwezigen in ontvangst nam.
"Dit is een overtuigende overwinning voor de internationale rechtstaat en een mijlpaal in de zoektocht naar gerechtigheid voor het Palestijnse volk", liet het land weten in een verklaring. "Het Internationaal Gerechtshof heeft geoordeeld dat Israëls acties mogelijk genocidaal zijn en heeft daarom voorlopige maatregelen afgekondigd."
"Het signaal van het hof was heel duidelijk", zegt Larissa van den Herik van de Universiteit Leiden, gespecialiseerd in genocidewetgeving. "Er moeten vanaf nu direct maatregelen worden genomen."
"Wat nu heel concreet is gemaakt, is dat de manier waarop Israël nu opereert mogelijk een schending van het Genocideverdrag is", vat Van den Herik belang van het tussenvonnis samen. "Ook moeten er maatregelen worden genomen om de nood van de Palestijnen direct te lenigen."
Het hof legde daarvoor Israël zes maatregelen op, zoals het voorkomen van handelingen die mogelijk genocidaal zijn, het tegengaan en vervolgen van opruiende uitspraken en leveren van humanitaire hulp aan de Gazastrook. Ook moet het land daar binnen een maand verantwoording over afleggen aan het hof.
Premier Netanyahu reageerde meteen via X:
In zijn eerste reactie zegt Netanyahu dat Israël internationale wetten respecteert, maar "evenzeer de heilige plicht heeft om ons land en ons volk te beschermen". Hij benadrukt daarbij dat Israël strijd voert tegen de terroristen van Hamas, niet de gehele bevolking van Gaza.
"We zullen er alles aan doen om humanitaire hulp te faciliteren en burgerslachtoffers te voorkomen, zelfs als Hamas hen als menselijk schild gebruikt."
Hij is blij dat het hof niet expliciet oproept tot een staakt-het-vuren, zoals Zuid-Afrika had geëist. "Dat was een walgelijke poging om de Joodse staat het recht op zelfverdediging te ontzeggen en het is het terecht afgewezen."
Van den Herik had vooraf ook niet verwacht dat Zuid-Afrika hierover zijn zin zou krijgen. "Het hof kan alleen maatregelen opleggen aan staten, terwijl het conflict in Gaza tussen Israël en Hamas is. Als Israël bevolen zou zijn om te stoppen met vechten, zou Hamas gewoon kunnen doorgaan."
De Zuid-Afrikaanse buitenlandminister Pandor zei in Den Haag echter dat het gerechtelijk bevel feitelijk een oproep voor een staakt-het-vuren behelst. "Hoe kun je anders hulpgoederen en water leveren? Als je het vonnis leest moet je wel tot de conclusie komen dat een staakt-het-vuren nodig is."
Pro-Palestijnse betogers in Den Haag reageren tevreden:
Wat de gevolgen voor de situatie op de grond ook zijn, Van den Herik denkt dat het vonnis internationaal een grote rol zal spelen. "Het zal voor derde staten gevolgen hebben. Als het hof zo expliciet zegt dat het Genocideverdrag mogelijk is geschonden, dan kunnen andere landen niet volhouden dat de feiten onvoldoende duidelijk zijn."
Het tussenvonnis kan gevolgen hebben voor de steun van andere landen aan Israël, bijvoorbeeld met wapenleveranties. Juridische experts denken bijvoorbeeld dat de uitspraak invloed kan hebben op de zaak die in Nederland speelt over de levering van F-35-onderdelen.
Zuid-Afrika zegt ondertussen de internationale gemeenschap de wacht aan. "Andere landen zijn gewaarschuwd dat het ernstige risico op genocide bestaat voor het Palestijnse volk in Gaza. Ze moeten daarom zelf ook genocide door Israël proberen te voorkomen en oppassen dat ze niet zelf het Genocideverdrag schenden door Israël te helpen."
Royce de Vries heeft gelijk gekregen in het kort geding dat hij aanspande tegen het AD. De rechter verbiedt het AD om nieuwe verhalen te publiceren naar aanleiding van geluidsopnamen. Die opnamen, waaruit zou blijken dat Khalid Kasem zich schuldig had gemaakt aan omkoping, werden volgens het AD 'zeer waarschijnlijk' gemaakt door de vader van Royce, Peter R. de Vries.
De rechter heeft "vertrouwelijk kennis genomen van de voorgenomen perspublicatie". Op basis daarvan concludeert de rechter dat de bescherming van de rechten van anderen en het voorkomen van de verspreiding van vertrouwelijke mededelingen zwaarder wegen dan het belang van de persvrijheid.
Hoger beroepAD-hoofdredacteur Rennie Rijpma kan zich "niet vinden in het vonnis", maar wil verder niet op de uitspraak ingaan. "De rechtbank heeft ervoor gekozen om het openbare vonnis beperkt te houden. Daarom voel ik me geremd om überhaupt iets te zeggen." Dat is volgens haar ook de reden dat de krant tot op heden niets over de uitspraak heeft gepubliceerd.
Wel zegt Rijpma dat ze een hoger beroep overweegt. "We kijken daar heel serieus naar en ook hoe snel dat zou kunnen."
Royce de Vries wil tegenover de NOS niks zeggen over de uitspraak. "Ik kan en ga daar niet op reageren."
ZinloosDe rechtbank heeft gekozen voor een beperkt vonnis omdat het publiceren van het volledige vonnis zoveel zou prijsgeven dat het publicatieverbod dat nu is opgelegd zinloos zou zijn.
Het AD publiceerde begin deze maand beschuldigingen aan het adres van presentator Khalid Kasem. Uit de geluidsopnames blijkt volgens de krant dat hij zich als advocaat schuldig heeft gemaakt aan omkoping van een ambtenaar. Royce en Peter R. de Vries werkten op dat moment samen met Kasem in het advocatenkantoor van Peter R. de Vries.
VertrouwelijkheidDe Amsterdamse deken van advocaten is tussenkomende partij geworden in het kort geding. Dat betekent dat de deken een eigen belang had bij de rechtszaak: "Enerzijds de bescherming van de rechten van anderen, anderzijds het voorkomen van de verspreiding van vertrouwelijke mededelingen", zo schrijft ze in een reactie op het vonnis.
Ze is blij dat de rechter heeft geoordeeld dat "in dit geval het belang van de rechten van anderen en de vertrouwelijkheid zwaarder weegt dan het belang van publicatie".
De deken verwacht in de loop van februari meer te kunnen zeggen over de gevolgen van de kwestie.
Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een Russische desinformatiecampagne op X blootgelegd. Tussen 20 december en 20 januari lichtten experts met speciale software het platform door.
Daar kwamen ze 50.000 nepaccounts tegen die zich in meer dan een miljoen tweets schuldig maakten aan op Duitsland gerichte stemmingmakerij, schrijft Der Spiegel. Daarmee werd onder meer geprobeerd het denken in Duitsland over de oorlog in Oekraïne te beïnvloeden.
Het weekblad schrijft dat de accounts voor een "spervuur van leugens" over Duitsland verantwoordelijk zijn, die ook nog eens naar posts van betrouwbare nieuwsmedia leken te verwijzen, zoals Die Welt, de Süddeutsche Zeitung en Der Spiegel zelf. Wie daarop klikte, kwam ook op een nepaccount uit.
Nepaccount BaerbockEen aanwijzing dat Rusland erachter zit, is dat de nepaccounts veel taalfouten bevatten en op Russische feestdagen niet actief waren.
Ook een bericht op een nepaccount van minister van Buitenlandse Zaken Baerbock wijst op Russische inmenging. "De oorlog in Oekraïne zal in drie maanden voorbij zijn", luidde dat bericht. Het bericht werd 389 keer geliket, 45 mensen verspreidden het verder.
Het nepaccount leek bedrieglijk echt. Alleen een teken uit het Russische alfabet verraadde dat dit niet het echte account van Baerbock was.
StemgedragVolgens Der Spiegel maakt het ministerie van Baerbock zich grote zorgen over de uitkomst van het onderzoek. In drie Duitse deelstaten worden dit jaar verkiezingen gehouden en in de EU gaan burgers in juni naar de stembus voor het Europees Parlement.
De angst is dat Rusland met hulp van nepaccounts het stemgedrag van al deze kiezers zal beïnvloeden. Duitsland heeft de uitkomst van het onderzoek met de EU gedeeld.
OpgeroldDe onderzoekers van het ministerie concluderen dat vanuit Rusland al langer een grootschalige campagne loopt die al in 2022 aan het licht kwam. Ook Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Oekraïne waren daarvan het doelwit.
Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram, maakte dat jaar bekend dat het de "grootste en meest complexe campagne sinds het begin van de oorlog in Oekraïne" had opgerold. Dat netwerk bestond uit 29 Instagram- en 1633 Facebookaccounts.
De Britse koning Charles is in een ziekenhuis opgenomen voor een goedaardige vergroting van de prostaat. De operatie werd vorige week al aangekondigd, nadat hij zich in verband met klachten had laten onderzoeken.
De 75-jarige koning wordt geopereerd. Het is niet bekendgemaakt wanneer hij zijn werkzaamheden kan hervatten.
Geen geheimzinnigheidCharles koos ervoor om de reden van de ziekenhuisopname bekend te maken. Hij hoopt dat dit andere mannen stimuleert om zich bij klachten op tijd te laten controleren.
Prostaatklachten kunnen worden veroorzaakt door prostaatkanker. Meestal is dat niet het geval, maar vroege controle is gewenst zodat ingegrepen kan worden als dat nodig is.
Direct na aankomst bezocht Charles zijn schoondochter Catherine, de vrouw van prins William. Zij herstelt in hetzelfde ziekenhuis van een buikoperatie. Dat zal naar verwachting nog twee weken duren.
De geëvacueerde bewoners van woonboten aan de Stuwweg in Maastricht kunnen voorlopig niet naar huis. Door sterke stroming is gisteren een gat geslagen in de tweede nooddam. Het gat is inmiddels gedicht, maar de aanleg van de nooddam heeft daardoor vertraging opgelopen.
Begin deze maand werden dertig woonboten langs het Limburgse water ontruimd, nadat een overlaatdam het had begeven door het hoge, snelstromende water van de Maas. Dat was een gevolg van langdurige regen in Frankrijk en België. Na de evacuatie raakte een woonboot op drift en botste tegen een brug, die vervolgens dreigde in te storten, maar dat is niet gebeurd.
Veiligheid boven allesOm de snelle stroming van het water te stoppen, worden twee nooddammen aangelegd. De eerste nooddam, die al af is, ligt stroomopwaarts en dus wat verder weg van de overlaatdam. Volgens Rijkswaterstaat moet deze dam de sterkte stroming op de overlaatdam tegengaan en het waterpeil regelen.
Als gevolg van de nooddam en de beschadigde overlaatdam, die momenteel provisorisch is gerepareerd met stenen en zandzakken, lekt veel water weg. Daardoor ligt een deel van de woonboten op het droge.
Daarom komt er een tweede nooddam, tussen de brug bij de Stuwweg en de beschadigde overlaatdam. Volgens Rijkswaterstaat wordt die steviger en gaat die langer mee, totdat de eigenlijke overlaatdam gerepareerd is. Zodra die af is, wordt de eerste nooddam doorgestoken om het water op peil te krijgen en de woonboten weer te laten drijven.
De aanleg van de tweede dam zou zo'n twee weken in beslag nemen. Wanneer dat nu zal zijn, is niet duidelijk, zegt een woordvoerder van Rijkswaterstaat tegen 1Limburg. "We proberen dat zo snel mogelijk natuurlijk, maar veiligheid gaat boven alles."
De geëvacueerde woonbootbewoners moeten waarschijnlijk tot half februari elders wonen. Hun tijdelijk verblijf op bijvoorbeeld vakantieparken is verlengd.
Oplossing voor brugNaast de dammen denkt Rijkswaterstaat ook na over een oplossing voor de brug waar de losgeslagen woonboot tegenaan knalde. Die is niet meer bruikbaar, terwijl dat voor veel woonbootbewoners de enige toegang is tot hun woonboot. "We overwegen nu een tijdelijke noodbrug, maar waar en wanneer die komt, is nog niet duidelijk", aldus de woordvoerder.
Defensie was begin deze maand met helikopters in de weer om de doorgebroken overlaatdam dicht te storten:
Israël moet er alles aan doen om genocide te voorkomen in Gaza. Zo luidt het tussenvonnis van het Internationaal Gerechtshof in de zaak die Zuid-Afrika aanhangig heeft gemaakt over de oorlog in Gaza.
Het hof wil ook dat Israël er alles aan doet om bewijs van eventuele misdaden te bewaren en daarover binnen een maand verslag uitbrengt. Ook moeten personen die zich schuldig maken aan genocide of daartoe oproepen worden vervolgd.
Israël moet er verder voor zorgen dat er voldoende humanitaire hulp het gebied in kan. Het hof riep het land niet op alle militaire acties te staken, zoals Zuid-Afrika had geëist.
Proces van jarenVoorzitter Donoghue benadrukte dat het hof nog geen oordeel kan vellen of er daadwerkelijk genocide heeft plaatsgevonden. Daarvoor zal een proces nodig zijn dat nog jaren kan duren.
Bekijk hieronder een deel van de uitspraak (video is in het Engels):
Het hof vond echter wel dat er voldoende aanleiding is om nu al voorlopige maatregelen op te leggen, omdat de slachtoffers niet kunnen wachten op de uitkomst van die rechtszaak. Donoghue haalde aan dat VN-medewerkers keer op keer waarschuwen dat de situatie in Gaza verder verslechtert.
"De burgerbevolking in Gaza blijft extreem kwetsbaar. De militaire operatie van Israël heeft tienduizenden doden en gewonden gekost, huizen, scholen, ziekenhuizen en ander onmisbare infrastructuur verwoest en een enorme vluchtelingenstroom op gang gebracht. Dat gaat nog altijd door en kan volgens de premier nog 'vele lange maanden duren'."
Uitlatingen van bewindsliedenDaarnaast redeneerde het hof dat Zuid-Afrika voldoende duidelijk heeft gemaakt dat er mogelijk genocide is gepleegd. Donoghue haalde een uitspraak aan van de Israëlische defensieminister Gallant die Palestijnen "menselijke beesten" heeft genoemd, en president Herzog die zei dat Palestijnse burgers ook schuldig zijn aan de aanval op 7 oktober.
Het hof riep Hamas ook op alle Israëlische gijzelaars vrij te laten. Ook maande het beide partijen zich te houden aan internationale wetgeving.
Het 17-koppige hof heeft gestemd over het tussenvonnis en de meerderheid schaarde zich erachter. Een of twee rechters weigerden mee te gaan bij sommige bepalingen, onder wie de rechter die door Israël is aangesteld.
De samenstelling van de enquêtecommissie die het coronabeleid onderzoekt is voor het grootste deel bekend. De afgelopen dagen werd al duidelijk dat de PVV Peter Smitskam voordraagt, GroenLinks-PvdA Anita Pijpelink, NSC Rosanne Hertzberger, BBB Claudia van Zanten en Forum voor Democratie Pepijn van Houwelingen.
Er zijn ook veel partijen die niemand afvaardigen: zo doen van de "oude coalitie" D66, CDA en ChristenUnie niet mee.
In Podcast De Stemming zegt Daan de Kort dat hij de kandidaat is van de VVD: "Corona had impact op het leven van ons allemaal en het is heel goed dat we daar als enquêtecommissie onderzoek naar gaan doen. Ik wil daar graag mijn bijdrage aan leveren."
Uitgesteld vanwegeDe Tweede Kamer besloot al in 2021 dat er een enquête zou komen naar het coronabeleid. Een enquête geldt als het zwaarste parlementaire middel. Maar vorig jaar zomer werd het onderzoek op de lange baan geschoven. Een van de redenen daarvoor was dat vanwege de hoge werkdruk te weinig fracties iemand wilden afstaan. Achter de schermen speelde ook mee dat er onenigheid was over de precieze insteek van het onderzoek.
In december, na de verkiezingen, werd besloten de enquête alsnog te houden. Mogelijk wordt de precieze onderzoeksopdracht nog iets aangepast. De commissieleden worden waarschijnlijk binnenkort officieel benoemd.
De Kort het meest ervarenVan de zes Kamerleden van wie de kandidatuur nu bekend is, zitten er vier pas sinds december in de Kamer. VVD'er De Kort is Kamerlid sinds maart 2021 en heeft daarmee de hoogste "anciënniteit". Ook Van Houwelingen (FvD) kwam in maart 2021 in de Kamer, maar hij werd bij de verkiezingen van november niet herkozen.
Juist met het oog op de corona-enquête keerde hij deze maand terug als Kamerlid. Het is de bedoeling dat hij een half jaar lang de plaats inneemt van zijn fractiegenoot Freek Jansen.
Podcast De Stemming is hier te beluisteren.
