De tropische storm Trami is aan land gekomen in het midden van Vietnam, ter hoogte van de stad Dong Hoi. Het Vietnamese weerinstituut houdt rekening met 60 centimeter neerslag in 48 uur tijd. De kans op overstromingen in steden is volgens meteorologen groot. Uit voorzorg zijn vier luchthavens gesloten.
Afgelopen week trok Trami over de Filipijnen. Zeker 85 mensen kwamen om het leven door overstromingen en aardverschuivingen en een kwart miljoen mensen moesten hun huis ontvluchten.
Even werd gevreesd dat Trami zou terugkeren naar de Filipijnen, maar nu is de storm de Zuid-Chinese zee overgestoken.
Trami is de tweede storm die Vietnam treft in korte tijd. Begin september kwamen door storm Yagi 300 mensen om het leven. Dat was de zwaarste storm van de afgelopen tien jaar.
Goedemorgen! In Amsterdam opent burgemeester Halsema het jubileumjaar van de stad. In Japan zijn parlementsverkiezingen en Feyenoord speelt tegen FC Utrecht in de Eredivisie.
Eerst het weer: het is bewolkt en vooral in het midden en oosten zijn er perioden met regen of motregen. Vanuit het westen trekken opklaringen het land binnen. De regen trekt geleidelijk naar het oosten weg en de zon krijgt overal meer ruimte. In het zuidoosten kan het nog lang grijs blijven met wat lichte regen of motregen. De temperatuur loopt op naar 14 tot 17 graden.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:Een kortingsactie van een MediaMarkt-filiaal in het centrum van Rotterdam heeft geleid tot vernielingen en opstootjes. Vanwege de onrust werd de actie afgeblazen, en de politie heeft het plein bij de winkel ontruimd.
De zaak zou vanwege het 25-jarig jubileum een uur opengaan tussen middernacht en 01.00 uur. In dat uur zouden klanten met flinke kortingen producten kunnen kopen. De actie had een flinke toeloop: de politie zegt dat er honderden mensen voor de winkel stonden.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:De wintertijd is vannacht ingegaan. Om 03.00 uur (zomertijd) werd de klok - zoals elk jaar - een uur teruggezet naar wat formeel de standaardtijd is. Dat gebeurt automatisch bij de meeste elektronische apparatuur, maar klassieke uurwerken moeten met de hand worden verzet. Geert Veldman is daar veel tijd aan kwijt, want hij heeft thuis 150 klokken:
Fijne zondag!
Israël heeft gisternacht Iran opnieuw openlijk en direct aangevallen. Het is een nieuwe stap in het steeds verder escalerende conflict tussen de beide landen. Toch zijn de eerste reacties uit Iran voorzichtig en afwachtend, zien deskundigen.
"Aan de reacties te zien lijkt het erop dat Iran hier goed op voorbereid is geweest", zegt Iran-deskundige Damon Golriz. Meerdere landen, waaronder Israël zelf, zouden Iran ingeseind hebben over de aanval. De meeste officiële uitspraken vanuit Iran zijn rustig en ingetogen, zegt Golriz. "Maar dat betekent niet dat het nu voorbij is."
De Israëlische aanval was volgens het leger alleen gericht op militaire doelen. Het is daarmee een "symmetrische" aanval in vergelijking met de Iraanse aanval op Israëlische militaire doelen op 1 oktober, zegt Erwin van Veen, conflictonderzoeker bij Instituut Clingendael. Israël heeft het voor Iran zo makkelijker gemaakt om het hierbij te laten, zegt hij. "De bal ligt nu bij Teheran."
Vandaag kwam het Iraanse leger met een verklaring waarin gesuggereerd wordt dat een wapenstilstand in de Gazastrook en Libanon belangrijker zou zijn dan een vergeldingsaanval. Daarmee lijkt er ruimte voor de-escalatie. "Maar Iran heeft niet gezegd dat het wat hen betreft nu klaar is, dat deden ze na de vorige aanval wel", zegt Van Veen.
Gezichtsverlies IranEr is wel sprake van gezichtsverlies voor Iran, zegt Golriz. "De boodschap van Israël is: we kunnen technisch op drie plekken, zonder schade en met succes verdedigingsmechanismen in het land aanvallen." Israël laat hiermee volgens hem zien nog veel meer schade te kunnen aanrichten.
Specifiek was het doel de Iraanse luchtverdediging, zegt Van Veen. Het is niet bekend hoeveel schade is aangericht. "Als je die voor een flink deel hebt uitgeschakeld, zet dat de deur open voor aanvallen in de toekomst, die dan wat harder zullen binnenkomen omdat je ze niet kunt tegenhouden."
Desondanks klinken er dus niet veel dreigende woorden vanuit Iran, wat ook te maken heeft met hoe er in het binnenland wordt gekeken naar de oplopende spanningen. "Het land heeft enorme economische problemen en er leeft grote ontevredenheid onder de bevolking", legt Golriz uit. De Iraanse bevolking zit dan ook niet op oorlog en oorlogsretoriek te wachten, zegt hij.
"Wel heeft Iran naar buiten gebracht dat militairen van het Iraanse leger zijn gedood bij de aanval", zegt Golriz. Die boodschap is vooral gericht aan de Iraanse bevolking. Eerst maakte Iran bekend dat het om twee militairen ging, maar inmiddels is dat opgelopen naar vier.
Het leger heeft onder de bevolking een andere status dan de Iraanse Revolutionaire Garde - een speciaal militair korps dat in 1979 is opgericht door ayatollah Khomeini nadat de toenmalige leider, de sjah, was afgezet. De Revolutionaire Garde is een belangrijke machtsfactor in Iran.
Amerikaanse verkiezingenOf Iran het hierbij zal laten of juist zal terugslaan en op welke schaal dat zal zijn, hangt af van meerdere factoren. Een reactie zal sowieso waarschijnlijk pas na de Amerikaanse verkiezingen komen, verwacht Golriz. Ook Van Veen denkt dit. "Als de Israëliërs tegen de wensen van Biden ingaan en Harris straks wordt verkozen, dan hebben ze een probleem."
De rol van de VS was dit keer groot, zegt Van Veen. "Israël heeft nu twee keer een aanval beantwoord op een vrij symmetrische en beperkte manier, en vooraf aangekondigd. Dat zijn allemaal tekenen van de-escalatie en dat was zonder de VS niet gebeurd."
Andere scenario'sIran kan ook nog Hezbollah inzetten voor vergelding, zegt Golriz. "Maar Iran heeft niet zoveel opties en staat er vrijwel alleen voor." Hij wijst erop dat veel landen de Israëlische aanval veroordeelden, maar niet noemden dat Iran het recht heeft om zichzelf te verdedigen.
"Als je uitzoomt is hier sprake van het creëren van een toekomstige architectuur voor de veiligheid van het Midden-Oosten." Daarbij hebben ook grootmachten als Rusland en China grote belangen.
"We moeten er ook rekening mee houden dat er op een andere plek kan worden teruggeslagen", denkt Van Veen. "Een veelgehoorde hypothese is: stel, het loopt echt uit de hand tussen Iran, Israël en uiteindelijk ook de VS, dan kan China zo'n moment gebruiken om Taiwan aan te vallen of te bezetten. Dat zijn scenario's waar we serieus rekening mee moeten houden."
In Oekraïne en Rusland zijn afgelopen nacht drone-aanvallen gemeld. De Oekraïense luchtmacht zegt dat 41 van de 80 gelanceerde kamikazedrones werden neergehaald. In de regio Soemy zou opnieuw energie-infrastructuur zijn aangevallen. In Kyiv klonk urenlang het luchtalarm.
Vanuit Oekraïne zijn nog geen berichten bekend over slachtoffers of schade. Wel is het dodental door de Russische luchtaanvallen van gisteren opgelopen. Inmiddels melden Oekraïense bestuurders verspreid over het land negen doden, gisteren waren dat er zeven.
Twee slachtoffers van de Russische bombardementen waren kinderen, zo is bekendgemaakt. Dnipro lijkt het zwaarst getroffen. Daar zijn vijf burgers om het leven gekomen bij een aanval op een appartementencomplex. Ook is een ziekenhuis beschadigd.
Rusland: 51 drones neergehaaldDaartegenover zegt het Kremlin dat Oekraïne afgelopen nacht een grote drone-aanval heeft uitgevoerd op Russische grensregio's. Het leger beweert dat er 51 toestellen zijn neergehaald. Een vrouw zou gewond zijn geraakt bij een drone-aanval in Belgorod.
De drones zijn volgens een Russische gouverneur vernietigd boven de regio's Voronezj, Brjansk, Orjol, Lipetsk en Belgorod, in het zuiden van Rusland. Op verschillende plekken zou brand zijn uitgebroken na de aanval. Ook raakten auto's beschadigd.
Dagelijkse stroomstoringenBeide landen beweren dat ze alleen militaire doelwitten onder vuur nemen. Desondanks zijn vele duizenden burgers omgekomen in de oorlog, die Rusland is begonnen door het buurland binnen te vallen in februari 2022. Het overgrote deel van de burgerslachtoffers is Oekraïner.
In de aanloop naar de winter wordt opnieuw de Oekraïense energie-infrastructuur aangevallen door het Russische leger. Als gevolg daarvan kampt een groot deel van het land dagelijks met stroomstoringen. In de regio Soemy is in de nacht van zaterdag op zondag ook zo'n aanval gemeld, maar de impact ervan is nog niet duidelijk.
In Hoofddorp zijn vannacht op twee plekken explosies geweest. Hierbij zijn een kapperszaak en afhaalrestaurant beschadigd.
De eerste explosie was zaterdagavond laat bij een kapperszaak aan de Concourslaan. Hierbij brak brand uit. De brandweer had het vuur rond 23.30 uur onder controle. Er zijn geen mensen gewond geraakt, zegt een woordvoerder van de veiligheidsregio.
Wel is het pand flink beschadigd. Op beelden is te zien dat de voorgevel van de winkel eruit ligt. Ook zouden omliggende panden zijn beschadigd door de rook.
De tweede explosie was rond 02.00 uur vannacht bij een afhaalrestaurant aan de Noordmeerstraat. Ook hier vielen geen slachtoffers, zegt een politiewoordvoerder. De schade was minder groot dan bij de kapperszaak: er was volgens de woordvoerder alleen rookontwikkeling.
De politie doet onderzoek naar beide incidenten. Hierbij wordt onder andere gekeken of er een verband is tussen de explosies.
De wintertijd is vannacht ingegaan. Om 03.00 uur (zomertijd) werd de klok - zoals ieder jaar - een uur teruggezet naar wat formeel de standaardtijd is.
Daardoor is het 's ochtends een uur eerder licht en is het 's avonds juist een uur eerder donker. Ook andere landen in Europa zijn vannacht overgegaan op de wintertijd.
Op de meeste telefoons en elektronische apparatuur gaat de klok automatisch een uur terug. Maar op oude klokken moet dat met de hand gebeuren.
Geert Veldman is daar veel tijd aan kwijt, want hij heeft thuis 150 klokken:
Nederland kent sinds 1977 twee verschillende tijden. Later werd dit in heel Europa zo geregeld.
De Europese Commissie wilde in 2018 stoppen met de regeling. Uit een Europese zomertijd-enquête bleek dat een meerderheid van de deelnemers af wilde van het verzetten van de klok. De wisseling van tijden slecht zou zijn voor het bioritme van mensen. Maar uiteindelijk verdween het plan in de ijskast.
Een kortingsactie van een Mediamarkt-filiaal in het centrum van Rotterdam heeft geleid tot vernielingen en opstootjes. Vanwege de onrust ging de actie niet door, en de politie heeft het plein bij de winkel ontruimd.
De winkel zou vanwege het 25-jarig jubileum een uur opengaan in de nacht van zaterdag op zondag. In dat uur zouden klanten met flinke kortingen producten kunnen kopen. De actie had een flinke toeloop: de politie zegt dat er honderden mensen voor de winkel stonden.
Voordat de Mediamarkt openging, probeerden mensen het pand al binnen te dringen. Hierbij werd een glazen deur vernield. Door een rolluik konden mensen niet verder de winkel in, schrijft het AD. Op straat werd er volgens de politie gevochten en vuurwerk afgestoken.
De politie sommeerde mensen om naar huis te gaan:
De politie Rotterdam heeft twee mensen aangehouden bij de ongeregeldheden. Een 37-jarige man zonder woon- of verblijfplaats werd gearresteerd vanwege het bedreigen van een politiehondenbegeleider en een 21-jarige man uit Tilburg omdat hij niet luisterde naar een bevel van de politie.
De politie zei eerder dat de actie niet met hen besproken was, maar kwam hier later van terug. Volgens een woordvoerder van Mediamarkt heeft het bedrijf voorafgaand aan de actie een veiligheidsplan opgesteld en is er contact geweest met de politie om het initiatief te bespreken.
De schade aan de winkel is beperkt, zegt hij. De elektronicawinkel zegt de actie nog te evalueren. De woordvoerder stelt dat de reclamestunt "door een kleine groep herrieschoppers is verpest." De winkel gaat vandaag wel open, maar met extra beveiliging.
Onder invloedEen woordvoerder van de politie zegt dat de winkel in de buurt van een uitgaansgebied ligt waar mensen rondlopen onder invloed van drank." Dat is een risico, zegt ze. "Daardoor kunnen sneller opstootjes ontstaan."
Op X laat de Rotterdamse politie weten dat beelden van vannacht nog worden bekeken en op basis daarvan nog meer arrestaties kunnen volgen.
Burgemeester Schouten van Rotterdam noemt de gebeurtenissen van gisteravond onacceptabel. "De mensen die al lang in de rij stonden, zijn de dupe geworden van deze situatie. Het is belangrijk om nu in kaart te brengen hoe dit heeft kunnen gebeuren."
In Mexico zijn 19 mensen om het leven gekomen bij een busongeluk. Ook zijn zes mensen gewond geraakt, melden de Mexicaanse autoriteiten.
De bus was zaterdag onderweg van de stad Tepic, in het westen van het land, naar het noordelijker gelegen Ciudad Juárez. Op de snelweg in de staat Zacatecas kwam het voertuig in botsing met een oplegger die was losgeraakt van een vrachtwagen. Hierdoor kantelde de bus en raakte hij van de weg.
De gewonden werden overgebracht naar een ziekenhuis in Zacatecas, in het midden van Mexico. De snelweg was een tijd afgesloten na het ongeluk.
Veel lof voor de manier waarop de Chinese president Xi Jinping "met ijzeren vuist 1,4 miljard mensen controleert". En alleen een "slimme president" kan omgaan met Rusland, doelend op zichzelf. Het zijn twee van de tientallen uitspraken die presidentskandidaat Trump deed in de door miljoenen mensen beluisterde podcast The Joe Rogan Experience.
Trump was drie uur lang te horen in de podcast, die werd opgenomen in de Texaanse stad Austin. Hij gebruikte het podium om uitspraken te doen die zijn campagne kracht bijzetten, maar werd soms ook geconfronteerd met kritiek van Rogan.
Zo herhaalde Trump opnieuw de ongefundeerde claim dat de uitslag van de presidentsverkiezingen in 2020 - het jaar waarin Biden president werd - gemanipuleerd was. "Massale verkiezingsfraude", noemde hij het. Toen Rogan vroeg of hij het bewijs daarvoor ooit nog gaat laten zien, reageerde hij met een "uhm" en veranderde daarna snel van onderwerp.
Het moddergooien naar Kamala Harris ging ook verder tijdens de opname. Hij noemde zijn tegenstander opnieuw "iemand met een laag IQ". Tesla-baas en Trump-aanhanger Elon Musk hemelde hij daarentegen op door hem "the greatest guy" te noemen.
Zowel Trump als Harris verkoos de afgelopen weken podcasts boven traditionele media om een bepaalde groep kiezers aan te kunnen spreken. Trump zegde in een week vol podcasts zelfs een interview met 60 minutes af, het nieuwsprogramma waar de afgelopen halve eeuw elke presidentskandidaat aan de tand werd gevoeld.
Voordeel voor de kandidaten is dat ze bij podcasts in een meer ontspannen omgeving vaak zonder confronterende vragen hun verhaal kunnen vertellen en uitgebreid de tijd krijgen zichzelf te presenteren in een langer gesprek. Zo kwam Harris in All the Smoke aan het woord over de eerste date met haar echtgenoot en haar favoriete basketbalteam, en legde Trump in Flagrant uit wat hij zo briljant vindt aan zijn breedsprakige spreekstijl die hij de weave noemt.
Ondanks die wat voortkabbelende vorm kunnen de kandidaten tegelijkertijd wel degelijk serieuze politieke thema's aansnijden. In de onder vrouwen ongekend populaire podcast Call Her Daddy besprak Harris de gevolgen van Trumps abortusbeleid en Trump haalde in PBD Podcast uit naar de Oekraïense president Zelensky, die hij de schuld gaf van de oorlog in zijn land.
Beide campagnes zien in deze combinatie van inhoud en human interest de ideale manier om hun kandidaat aan een specifieke groep te presenteren. Een bevolkingsgroep die daarbij de afgelopen weken steeds belangrijker werd, zijn jonge mannen, precies de groep die Joe Rogan vooral aanspreekt. Waar Kamala Harris in peilingen een enorme voorsprong heeft onder vrouwen, lijken mannen juist massaal op Trump te zullen gaan stemmen.
Omdat de marges zo klein zijn in deze nek-aan-nekrace zal de winnaar vermoedelijk de persoon zijn die het beste de eigen achterban weet op te trommelen. Geen wonder dus dat Trump de bro's van Rogan opzoekt. Ook Harris flirtte met een bezoek aan zijn show, maar dat bleek "agendatechnisch niet uit te komen", liet haar campagne weten.
Wel ging ze langs bij podcastmaker Charlamagne tha God, die zich richt op een kiezersgroep die nog niet helemaal overtuigend achter Harris staat: jonge zwarte mannen. Deze groep werd enkele dagen terug zelfs de les gelezen door oud-president Obama: hij waarschuwde hen niet de verkiezingen over te slaan uit ongemak om op een vrouw te stemmen. "Dat kunnen we niet hebben", maande hij.
Acteurs die tijdens Walibi Fright Nights werken, zeggen te maken te hebben met geweld en grensoverschrijdend gedrag van bezoekers. Meerdere scare actors, acteurs die mensen moeten laten schrikken, hebben dat laten weten aan NOS Stories. Pretpark Walibi Holland heeft dit jaar opnieuw maatregelen genomen om het geweld tegen te gaan.
Fright Nights is een evenement van Walibi Holland dat jaarlijks rondom Halloween terugkeert. Het trok de afgelopen jaren elke avond tot wel 20.000 bezoekers. In het park lopen verklede acteurs rond die bezoekers de stuipen op het lijf jagen. Ook zijn er extra spookhuizen met verschillende thema's, waar bezoekers kunnen rondlopen.
De acteurs, die anoniem willen blijven, zeggen de afgelopen jaren veel geweld te hebben meegemaakt. Zo raakte een van hen bewusteloos na een klap op het achterhoofd. Een ander had te maken met een bezoeker die decorstukken van de muur afrukte en deze naar acteurs gooide.
Ook zeggen meerdere acteurs te zijn betast door bezoekers. Een aantal acteurs is vanwege het geweld en grensoverschrijdend gedrag inmiddels gestopt met werken. Afgelopen zaterdag werd er nog een acteur aangevallen met een metalen pijp, meldt Omroep Flevoland.
Een van de medewerkers merkt dat het de afgelopen vijf jaar erger is geworden. Hij werkt als piraat-acteur en kreeg zelf ook te maken met soortgelijk gedrag, bijvoorbeeld mensen die probeerden zijn zwaard af te pakken. "Je merkt dat mensen er plezier uit halen om je uit je rol te halen. Dat is gewoon heel jammer."
Hij zegt wel dat het overgrote deel van de mensen komt voor een leuke avond. "En dat er dan een paar rotte appels tussen zitten, die het verpesten voor de rest, dat is echt belachelijk." Ook Mascha Taminiau, directeur van Walibi, zegt het belachelijk te vinden dat mensen tijdens het werk worden lastiggevallen.
Taminiau weet dat de acteurs er last van hebben, maar zegt geen concrete cijfers te hebben over hoe vaak dit soort incidenten voorkomt. Wel zegt de directeur dat er geen sprake is van een grote toename of afname van het aantallen meldingen en incidenten. Het park neemt dit jaar wel extra maatregelen, in de vorm van bodycams voor beveiligers die mensen moeten afschrikken.
Extra ogen en orenDat komt boven op het zerotolerancebeleid dat vorig jaar is ingegaan, waarbij bezoekers die zich misdragen zonder waarschuwing de deur wordt gewezen. Daarnaast lopen er volgens de acteurs ook altijd andere medewerkers rond, die als extra paar ogen en oren van de acteurs dienen. Zij kunnen de beveiliging waarschuwen als dat nodig is.
Volgens de medewerkers komt het geweld vooral door het soort publiek - veelal jongeren - dat Walibi Fright Nights trekt. Ook de donkere plekken en het alcoholgebruik in het park helpen volgens de medewerkers niet mee.
Directeur Taminiau denkt vooral dat het een maatschappelijk probleem is, waar niet alleen Walibi last van heeft. Zij hoopt dat vrienden elkaar vaker aanspreken op gewelddadig en grensoverschrijdend gedrag. "Want ieder geval is er een te veel."
De Georgische regeringspartij, Georgische Droom, lijkt de parlementsverkiezingen in het land te winnen, hoewel de oppositie de uitslag betwist. Twee derde van de stemmen is geteld en de pro-Russische regeringspartij stevent af op winst met 53 procent van de stemmen, meldt de kiesraad.
De opkomst was ongeveer 59 procent. Een deel van de papieren stemmen en stemmen van Georgiërs in het buitenland is nog niet geteld.
Exitpolls van eerder vanavond lieten twee totaal verschillende uitkomsten zien. Beide kampen claimden al snel de overwinning. Sommige exitpolls, onder andere uit het kamp van de oppositiepartijen, lieten een winst van 6 procentpunten zien voor de oppositie.
Pro-Europees of pro-RussischDe Hongaarse premier Viktor Orbán heeft zaterdagavond, nog voordat de kiesraad de officiële uitslag bekend had gemaakt, regeringspartij Georgische Droom (GD) op X gefeliciteerd met de "overweldigende verkiezingszege".
Er staat voor het land veel op het spel bij de verkiezingen van vandaag, waarin het gaat om een strijd tussen een pro-Europese of pro-Russische koers. De regeringspartij Georgische Droom stelt zich de laatste tijd steeds autoritairder op en beweegt zich richting buurland Rusland. De partij uit ook met regelmaat anti-EU-retoriek.
De oppositiepartijen, die zo snel mogelijk aansluiting willen bij de Europese Unie, vrezen dat de regering er alles aan zal doen om aan de macht te blijven. In augustus liet Georgische Droom weten van plan te zijn alle oppositie te verbieden als de partij een absolute meerderheid behaalt.
De afgelopen maanden zijn er meerdere wetten aangenomen die de vrijheid van meningsuiting schenden, lhbti-rechten inperken en de media censureren. Het Europees Parlement zei dat er in Georgië sprake is van een "democratische terugval". De onderhandelingen over toetreding tot de EU zijn om die reden ook gestaakt.
'Nu-of-nooit-gevoel'Burgerwaarnemer Jelger Groeneveld is in Georgië en maakt de verkiezingsuitslag van dichtbij mee. Bij de oppositiepartijen hangt een gespannen sfeer, ziet hij. "Er was natuurlijk eerst een feeststemming bij de exitpolls. Na de voorlopige telling van de kiescommissie was er een gelaten sfeer: mensen zijn teleurgesteld, omdat ze toch dachten dat hier de kans lag voor de oppositie. Het was een beetje een nu-of-nooit-gevoel."
De oppositieleiders komen later deze avond samen om een gezamenlijke reactie voor te bereiden. "Ze zijn aan het kijken hoe dit heeft kunnen gebeuren. De uitslag is moeilijk te rijmen met politieke ontwikkelingen in het land. Wat er vooral gebeurt is dat de plattelandsdistricten, de kleinere kiesdistricten waar ook etnische minderheden wonen, stemmen voor Georgische Droom."
Vier jaar geleden had de oppositie moeite met het accepteren van de uitslag, legt Groeneveld uit. "En dat heeft ook tot reputatieschade geleid. Ze gaan een bewoording moeten vinden waaruit blijkt dat ze het zullen accepteren."
Syrische vluchtelingen in Libanon staan voor een dilemma: terugkeren naar hun verwoeste thuisland, of blijven met de angst voor Israëlische bombardementen. In Syrië kunnen ze vaak niet meer naar huis en lopen ze het risico om opgepakt te worden.
Toch gaan Syriërs massaal terug. Volgens schattingen van de VN zijn al ruim 400.000 mensen de grens overgestoken. De grote meerderheid zijn Syriërs, zo'n 30 procent zijn Libanezen. Ze vluchten voor het geweld en omdat ze geen veilige opvangplek kunnen vinden: Israël voert al een maand zware bombardementen uit op het zuiden van Libanon, de Bekaa-vallei en Beiroet.
Aan de andere kant van de grens in Syrië zijn de vluchtelingen ook kwetsbaar. De Syrische autoriteiten maken zich schuldig aan afpersing, verdwijningen, willekeurige arrestaties en martelingen in gevangenissen, volgens rapporten van Human Rights Watch en Amnesty International. Daarnaast lopen mannen het risico om in het leger te moeten dienen. Door dat risico zijn het veelal vrouwen en kinderen die naar Syrië vluchten.
Vaak zonder bezittingen steken ze de grens over, nadat ze soms eerder te voet door Libanon zijn gereisd, zegt Elsa van Zoest, noodhulpmedewerker voor Oxfam Novib die de afgelopen negen maanden werkzaam was in Syrië. "Mensen die bij de grens aankomen zijn uitgedroogd, hebben vaak langere tijd niet gegeten en zijn erg vermoeid."
"Als we teruggaan naar Syrië, zie ik mijn man nooit meer. Hij moet in dienst."
In Syrië treffen ze na dertien jaar burgeroorlog een verwoest land aan. De intensiteit van de gevechten is wel afgenomen, maar de tol van de oorlog is hoog. Ruim de helft van de Syriërs is op de vlucht geslagen, schattingen van het dodental variëren van 300.000 tot 500.000 mensen, en hele steden en dorpen zijn verwoest. "De schaal van vernietiging is om stil van te worden", zegt Van Zoest.
In het noorden van het land vinden nog dagelijks gevechten plaats tussen het Syrische leger en het verzet en zijn er geregeld Russische luchtaanvallen. Vooral in de noordwestelijke provincie Idlib wordt gevochten tussen het regeringsleger en de islamitische groepering Hayat Tahrir al-Sham. Het midden en zuiden van het land zijn grotendeels in handen van president Bashar al-Assad, die wordt gesteund door Iran en Rusland.
Juist ook de delen die onder controle staan van de Syrische autoriteiten zijn onveilig, doordat Assad een schrikbewind voert. Het Syrisch netwerk voor mensenrechten meldt dat er sinds het begin van de oorlog zeker 100.000 mensen vermist zijn geraakt. Ook vluchtelingen die nu de grens oversteken en daar niet door de controle komen, worden opgepakt of verdwijnen.
Deze risico's waren eerder de reden voor Syriërs om niet terug te gaan. Ze bleven, hoewel de Libanese autoriteiten al jaren bezig zijn om Syriërs terug te sturen, zegt Nora Stel, universitair docent conflictstudies aan de Radboud Universiteit. "Syriërs in Libanon krijgen te maken met gedwongen deportaties, arrestaties en invallen in vluchtelingenkampen."
De Libanese autoriteiten voeren nu het beleid op om Syrische vluchtelingen gedwongen te laten vertrekken. Er zijn ook aanwijzingen dat Syriërs systematisch gediscrimineerd worden bij toegang tot schuilkelders en opvang voor ontheemden. Hierdoor én door de Israëlische luchtaanvallen kiest een deel van de 1,5 miljoen Syriërs in Libanon er nu toch voor om terug te gaan. "Het is dus uit complete wanhoop dat ze nu terugkeren", zegt Stel.
Op elkaar aangewezenIn Syrië is ook weinig toekomst, want door een enorme economische crisis leeft zeker 90 procent van de Syrische bevolking op of onder de armoedegrens. "Er is voedsel beschikbaar op de markt", zegt Van Zoest, "maar het schrijnende is dat veel mensen het niet kunnen betalen."
De Syrische vluchtelingen die nu het land in komen, zoeken veelal onderdak bij familie en vrienden. "Dit betekent eigenlijk nog meer druk op mensen die het al ontzettend zwaar hebben", zegt Van Zoest. Hulporganisaties zorgen voor schoon drinkwater en delen dekens en warme kleding uit nu de winter dichterbij komt.
Een oplossing voor het conflict in Syrië lijkt nog lang niet in zicht. "De onderhandelingen zitten muurvast", zegt Stel, "en het regime voelt niet de druk om te onderhandelen met de oppositie, omdat het zichzelf als militaire overwinnaar ziet." Hierdoor zijn Syriërs aangewezen op zichzelf en elkaar. Van Zoest: "Ik hoor verhalen over Syriërs die naar opvanglocaties komen om te helpen door bijvoorbeeld een deken weg te geven, hoewel ze zelf al heel weinig hebben."
In Italië klinkt kritiek op het ministerie van Defensie omdat het de Italiaanse soldaten heeft geëerd die omkwamen bij een slag in de Tweede Wereldoorlog. Afgelopen woensdag postte het ministerie een eerbetoon aan hen op X. Italië vocht in de Tweede Wereldoorlog onder de fascistische leider Benito Mussolini aan de kant van nazi-Duitsland.
Bij de Tweede Slag bij El Alamein in oktober 1942 versloegen de geallieerden onder leiding van de Britten de Duits-Italiaanse divisies. De slag in het noorden van Egypte vormde het kantelpunt voor het verloop van de oorlog in Noord-Afrika. Aan Italiaanse zijde vielen duizenden doden.
Het ministerie noemt de slag een "heroïsch en tragisch hoofdstuk" in de geschiedenis. "We eren de dappere Italiaanse soldaten die vochten in het zand van Noord-Afrika. Zij gaven hun leven voor onze vrijheid."
Geen helden maar slachtoffersOppositiepartijen als de Vijfsterrenbeweging hekelen het eerbetoon en noemen het "ongepast". De Vijfsterrenbeweging zegt dat de 17.000 omgekomen soldaten alleen geëerd zouden moeten worden als slachtoffers van het fascistische regime.
Ook de nationale partizanenbeweging, ANPI, die zich sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog verzet tegen het fascisme in Italië, is verontwaardigd: "Italiaanse jongens in El Alamein zijn niet gevallen voor onze vrijheid, zoals dubbelzinnig wordt beweerd door het ministerie van Defensie, maar werden door de fascistische regering naar hun dood gestuurd", zegt ANPI-voorzitter Gianfranco Pagliarulo.
Ook al heeft premier Meloni van de radicaal-rechtse partij Fratelli d'Italia zich bij haar aantreden in 2022 fel uitgesproken tegen het neofascisme, haar wordt vaak verweten dat ze te passief zou reageren. Zo brachten honderden neofascisten begin dit jaar in Rome openlijk de Hitlergroet. Meloni werd toen verweten dat ze daar geen afstand van nam.
