Aggregator

Lokale surfheld en Pirates of the Caribbean-acteur Tamayo Perry is overleden nadat hij tijdens het surfen op Hawaï werd aangevallen door een haai. De 49-jarige Perry was gaan surfen in een pauze tijdens zijn werk als strandwacht.

Perry werd door paramedici doodverklaard, nadat hij per jetski naar de kust was gebracht. De baas van de lokale kustwacht noemde Perry in een verklaring "een door iedereen geliefde strandwacht" en voegde eraan toe dat hij goed bekend was aan de noordkust van het Hawaiiaanse eiland Oahu en over de hele wereld: "Tamayo had een aanstekelijke persoonlijkheid. Hoeveel mensen ook van hem hielden, hij hield altijd meer van hen."

Burgemeester Rick Blangiardi van de stad Honololu noemde Perry's dood een tragisch verlies. "Tamayo was een legendarische waterman en zeer gerespecteerd. Hij groeide hier op en was gewoon een geweldig lid van ons oceaanveiligheidsteam."

Acteur

Perry was geboren en getogen op Oahu, één van de eilanden van de Amerikaanse staat Hawaï. Op de site van de Oahu Surfing Experience, waar hij surfleraar was, beschreef hij zijn ervaringen met surfen op "de dodelijkste golf ter wereld". "Deze jongen kan zich meten met de beste ter wereld", schreef hij.

Naast zijn werk als strandwacht en surfleraar werkte Perry ook als acteur. Hij had een klein rolletje als één van de zeerovers in de film Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides uit 2011. De Britse omroep BBC schrijft dat hij ook in de series Lost en Hawaii Five-0 speelde, en de films Blue Crush en Charlie's Angels 2. Ook verscheen hij in een Coca-Cola-reclame.

Zeldzame aanvallen

Het komt zelden voor dat mensen door een haai worden aangevallen in de wateren rond Hawaï: zo'n drie tot vier keer per jaar, meldt het Hawaiaanse ministerie van Land en Natuurlijke Hulpbronnen. Dodelijke slachtoffers komen nog minder vaak voor.

In maart liep een 11-jarig meisje niet-levensbedreigende verwondingen op nadat ze vermoedelijk was gebeten in haar voet door een kleine rifhaai op een populaire surfplek in Oahu. Vorig jaar december stierf een surfer bij Maui nadat hij door een haai werd gebeten en onder water werd getrokken.

Noureddine H., opdrachtgever voor de vergismoord waarbij de Amsterdamse Djordy Latumahina overleed, moet 25,5 jaar de gevangenis in. Dat besloot de rechtbank Amsterdam vandaag.

Bij de moord in 2016 werd de 31-jarige dj Latumahina onterecht aangezien voor drugscrimineel Gino M. Die moest in opdracht van H. worden doodgeschoten. Gino M. en Latumahina reden in dezelfde auto en woonden in hetzelfde gebouw in Amsterdam-West.

Schutters openden op 8 oktober 2016 het vuur op de auto met daarin de dj en zijn gezin, toen hij bij hun appartement wilde parkeren. De dj overleed direct. Zijn vriendin raakte ernstig gewond en blijvend verlamd. Hun 2-jarige dochtertje zat achterin en bleef ongedeerd.

H. kreeg vandaag niet alleen een celstraf opgelegd: hij moet ook schadevergoedingen betalen aan de familie van Latumahina. Aan de ouders van de dj moet hij 10.000 euro betalen en aan zijn vriendin ruim 20.000 euro. H. was zelf niet aanwezig bij de uitspraak.

Aansturen criminele organisatie

De straf voor de 43-jarige H. is lager dan de eis van het Openbaar Ministerie: 29 jaar en negen maanden. H. stond ook terecht voor het beramen van een moordaanslag op crimineel Naouafal 'Noffel' F., maar daarvan is hij vrijgesproken. Wel is er volgens de rechtbank genoeg bewijs dat H. een criminele organisatie aanstuurde.

Het bewijs in de zaak tegen H. bestaat grotendeels uit ontsleutelde berichten. Die informatie is volgens de rechtbank rechtmatig verkregen.

Als laatste veroordeeld

H. stond als laatste terecht voor de moord op 8 oktober 2016. De afgelopen jaren werden al zeven anderen veroordeeld voor betrokkenheid bij de schietpartij. Schutter Djurgen W. kreeg in 2018 een gevangenisstraf van dertig jaar. Andere betrokkenen kregen straffen tot 26 jaar opgelegd.

H. werd in mei 2021 aangehouden in Spanje. Hij zat daar ondergedoken en werd al een tijdlang in de gaten gehouden door de lokale politie. H. heeft betrokkenheid bij de moord altijd ontkend. "Ik ben het niet", zei hij vorig maand. "Dus ik kan ook niet meer zeggen dan ja of nee."

De politie heeft twee mannen aangehouden op verdenking van wapenhandel. De mannen worden ervan verdacht de wapens te hebben geleverd waarmee op 16 januari een echtpaar in Weiteveen werd vermoord.

De politie hield vanochtend een 35-jarige man uit Emmen aan. Later op de dag werd een 41-jarige man uit de gemeente Eemsdelta gearresteerd.

De gearresteerde mannen zitten vast, hun huizen worden doorzocht en ze zullen worden verhoord. Uit onderzoek moet blijken wat hun exacte rol is geweest in de wapenlevering. De mannen worden niet verdacht van directe betrokkenheid bij de dood van het echtpaar.

Dubbele moord Weiteveen

In de ochtend van 16 januari werd een echtpaar in Weiteveen doodgeschoten. Verdachte Richard K. had een langlopend conflict met hen over de verkoop van zijn huis. De slachtoffers hadden dat gekocht en zouden boos zijn geweest over de staat van de woning. Volgens de kopers waren er ernstige gebreken die niet door K. zouden zijn gemeld.

Het conflict liep uit de hand en K. schoot op de fatale ochtend eerst de vrouw dood in haar auto bij het huis. Daarna doodde hij haar partner. De 12-jarige zoon van het stel was daar getuige van.

Illegaal wapenbezit

Eind januari bevestigde de politie dat de wapens waarmee Richard K. de dubbele moord zou hebben gepleegd, illegaal verkregen waren. Als sportschutter en jager had hij wel een wapenvergunning, maar niet voor de gebruikte wapens.

Zowel de slachtoffers als de verdachte hadden in de maanden voor het misdrijf aangifte gedaan vanwege bedreigingen, maar de politie trok de wapenvergunning van K. niet in. Dat had wel gemoeten, omdat mensen die een wapen hebben van onbesproken gedrag moeten zijn.

Planmatige aanpak

Tijdens de eerste hoorzitting op 17 april in Assen zei de officier van justitie dat er sprake is van dubbele moord en geen doodslag. De verdachte zette namelijk de beveiligingscamera's bij het huis uit, wachtte de vrouw op, reed haar klem en had meerdere wapens meegenomen. Het zou daarom om een planmatige aanpak gaan en geen opwelling of uit de hand gelopen confrontatie, aldus de officier van justitie.

Tijdens de zitting zei een emotionele Richard K. dat het nooit zover had mogen komen. "Het leven ligt in puin, het is een ruïne. Woorden kunnen niet omschrijven hoeveel spijt ik heb."

Na een natte en grijze tijd schijnt eindelijk de zon, en schieten de temperaturen omhoog. Op dit soort momenten lijkt bijna iedereen vrolijk te worden. Hoe kan dat?

"Vooral het licht is goed voor het brein en het dag- en nachtritme van mensen, waardoor ze zich beter gaan voelen", zegt Meike Bartels, hoogleraar genetica en welbevinden aan de Vrije Universiteit. "En dat licht hebben we overdag juist nodig om het dag- en nachtritme goed te laten functioneren."

Eerst even wat foto's die we vandaag van jullie binnenkregen:

Licht is belangrijk voor de gemoedstoestand, zegt ook Douwe van Tuinen, psycholoog van het Universitair Centrum Psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Van Tuinen is in de winter betrokken bij de polikliniek winterdepressie van het UMCG, waar lichttherapie gegeven wordt aan mensen die kampen met een tekort aan licht. "Die is in de zomer leeg", aldus van Tuinen.

Van Tuinen legt uit hoe dat komt: "In de ogen zitten receptoren die het licht opvangen en die elektrische stroompjes doorgeven aan een soort klok die in je hersenen zit. En die gaan ook door naar een gebied dat te maken heeft met de stemming. Daardoor voelen mensen zich een stuk beter".

Op de polikliniek van Van Tuinen is de hypothese dat als mensen niet voldoende zonlicht krijgen, ze uit de pas gaan lopen met de biologische klok in hun hersenen. "Andere klokken in ons lichaam gaan dan ook uit de pas lopen. Je hormoonhuishouding verandert en mensen gaan slechter slapen."

Invloed verschilt per persoon

Van Tuinen benadrukt wel dat de gevoeligheid hiervoor per persoon verschilt. Het hangt onder meer af van de genen en het aanpassingsvermogen aan verschillende lichtsterktes. Dat verschilt per persoon.

De psycholoog behandelt soms drie generaties die last hebben van somberheid in de wintermaanden. "Bijvoorbeeld een oma, moeder en dochter. We weten niet welke genen ervoor zorgen dat al die generaties last hebben van somberheid in de winter".

Niet ieders gemoedstoestand wordt beïnvloed door het weer, zegt ook hoogleraar genetica Bartels. "Iedereen is verschillend en geboren met een ander pakketje genen, en iedereen groeit op in een andere omgeving. Die genen kunnen ervoor zorgen dat sommige mensen veel gevoeliger zijn voor licht dan andere mensen. En dus ook veel gevoeliger voor het weer dan andere mensen."

Nederlands voorjaar is perfect

Mensen die in een depressie terechtkomen vanwege een gebrek aan licht, worden in het UMCG behandeld met lichttherapie. Ze worden dan vijf dagen achter elkaar vroeg in de ochtend veertig minuten blootgesteld aan 10.000 lux lichtsterkte.

Lux is een maat voor de hoeveelheid licht per vierkante meter. Op een erg donkere dag is de lichtsterkte zo'n 100 lux en op een zonnige dag is dat zo'n 120.000 lux. "Doordat mensen behandeld worden met licht, verdwijnt hun sombere gevoel", zegt Van Tuinen.

Te veel licht is ook niet optimaal voor de mens, stelt Bartels. Ze is bezig met de afronding van een studie waarin gegevens over licht in Italië, Amsterdam en Estland verzameld werden. In Estland wordt het in juni en juli nauwelijks donker en dat bleek niet optimaal voor het dag- en nachtritme, omdat het lichaam dan niet in slaapstand gaat. "En je ritme is juist cruciaal voor je biologische functioneren en je mentale gezondheid".

Bartels: "Het liefst heb je het zoals wij het hier in het voorjaar hebben. Waarbij het 's avonds donker wordt zodat je goed kunt slapen en 's ochtends op tijd de zon op komt, waardoor je snel voldoende licht binnenkrijgt."

Intel is van plan om zijn Lunar Lake-laptopprocessors eind september uit te brengen, gevolgd door Arrow Lake-S voor de desktop in oktober. Dat schrijft Benchlife als antwoord op een bericht van DigiTimes waarin wordt beweerd dat Lunar Lake vertraging heeft opgelopen.

Morgen landt een capsule met maangruis in de woestijn in China. De Chinese maanlander Chang'e 6 verzamelde stof en stenen vanaf de achterkant van de maan. Een kant die we niet goed kennen. Daarmee heeft China een primeur in de spacerace. En dat zet de VS onder druk.

De twee landen willen allebei als eerste weer een mens op de maan zetten. Maar er is in 55 jaar tijd, toen de eerste man op de maan liep, veel veranderd. Ruimtevaartdeskundige bij Sterrenwacht Sonnenborgh en oud-directeur van museum Space Expo Rob van den Berg vertelt in podcast De Dag over de ambities van de landen in de maanrace.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie: Marco Geijtenbeek

Redactie: Anouk Kantelberg

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Internationaal groeien de zorgen over een escalatie in het conflict tussen Israël en de Libanese Hezbollah-beweging. De Amerikaanse topgeneraal Brown waarschuwt dat de VS Israël niet kan beschermen als de oorlog met Hezbollah zich uitbreidt. EU-buitenlandchef Borrell denkt dat dat risico met de dag groter wordt.

"We staan aan de vooravond van een uitbreiding van de oorlog. Eén overhaaste beslissing of misrekening kan een catastrofe teweegbrengen die ieders voorstellingsvermogen te boven gaat", aldus Borrell. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Baerbock noemde de situatie "meer dan zorgelijk" en wil zo snel mogelijk naar Libanon om te helpen de situatie te de-escaleren.

Netanyahu: nieuwe fase

Al sinds de terreuraanslag door Hamas van 7 oktober zijn er beschietingen tussen Israël en Hezbollah, een bondgenoot van Hamas. Maar afgelopen tijd zijn de aanvallen in hevigheid toegenomen. Gisteren raakte een Israëlische militair zwaargewond door een drone-aanval op een legerbasis.

De Israëlische premier Netanyahu zei gisteren dat de fase van zware gevechten tegen Hamas in Gaza bijna voorbij is en dat dit betekent dat manschappen verplaatst kunnen worden naar de grens met Libanon. "In de eerste plaats voor defensieve doeleinden", zei hij, maar ook zodat tienduizenden gevluchte Israëliërs weer naar huis kunnen.

Netanyahu's woorden volgen op dreigende woorden van minister Katz van Buitenlandse Zaken. "We komen heel dicht bij het moment waarop we besluiten de spelregels tegen Hezbollah en Libanon te veranderen", schreef hij op X. "In een totale oorlog zal Hezbollah worden vernietigd."

Mohanad Hage Ali van de Amerikaanse denktank Carnegie Middle East Center in Beiroet zegt dat de Israëlische retoriek tot zorgen leidt in Libanon. Hij denkt dat beide partijen niet uit zijn op een totale confrontatie, maar ziet het wel die kant op bewegen. "De parameters schuiven steeds verder op."

Hezbollah weet dat het niet dezelfde slagkracht heeft als Israël, zegt Hage Ali, maar de beweging is bezorgd over de beperkte druk die wordt uitgeoefend op Israël. "Er lijkt bij de internationale gemeenschap sprake van een soort verlamming."

Hezbollah's speelruimte is volgens Hage Ali beperkt, ook door de economische crisis waarin Libanon verkeert. "De Arabische wereld heeft er geen trek in het hele land op te bouwen als het in puin ligt. Dat maakt Hezbollah toegeeflijker."

De analist vermoedt dat ook Europa zich diplomatiek nadrukkelijker gaat melden in de regio. "Iedereen begrijpt welke invloed dit conflict kan hebben op migratie en veiligheid - thema's die in Europa actueler zijn dan ooit. Als het escaleert, kan Europa een nieuw 2015 verwachten", zegt hij, verwijzend naar het jaar waarin er met name door de oorlog in Syrië een recordaantal vluchtelingen naar het continent kwam.

Netanyahu sprak de hoop uit op een diplomatieke oplossing, maar dan moet Hezbollah zich van hem ver van de grens terugtrekken en daar zou ook op moeten worden toegezien. Israëliërs moeten bovendien veilig kunnen terugkeren naar hun huizen.

Hezbollah hamert erop dat er een staakt-het-vuren moet komen in Gaza voordat de vijandelijkheden kunnen worden beëindigd. Of dat er snel komt, is de vraag. "De VS zou Hezbollah onder druk kunnen zetten om Hamas-leider Yahya Sinwar tot een akkoord te dwingen", zegt Hage Ali.

Maar volgens hem is die route onder Netanyahu niet kansrijk. "Hij wil de oorlog voortzetten zonder een grote oorlog met Hezbollah te ontketenen. Dat zijn te veel tegenstrijdigheden."

Netflix overweegt een gratis versie van zijn streamingdienst uit te brengen in enkele landen binnen Europa en Azië. Dat zegt Bloomberg. De gratis versie zou advertenties bevatten en geeft Netflix de mogelijkheid om een grotere speler te worden in de advertentiemarkt.

Beyond bothering large language models (LLMs) with funny questions, there’s the general idea that they can act as supporting tools. Theoretically they should be able to assist with parsing and …read more

Techgigant Apple werkt appontwikkelaars tegen die met hun klanten willen communiceren en overtreedt daarmee de Digitale Marktenwet. Dat is de voorlopige conclusie van de Europese Commissie, die hier eerder dit jaar een onderzoek naar startte. Het voorlopige oordeel is mogelijk een opmaat naar een miljardenboete.

Vicepresident van de Europese Commissie Margrethe Vestager (Mededinging) noemt de voorlopige conclusie belangrijk. Uiteindelijk worden appbouwers volgens haar zo minder afhankelijk van de appwinkel van Apple en zijn consumenten straks beter op de hoogte "van betere aanbiedingen".

Apple zegt "een reeks veranderingen te hebben doorgevoerd" om te voldoen aan de wet. "We zijn ervan overtuigd dat ons plan voldoet aan de wet." Binnen een jaar wordt duidelijk of er daadwerkelijk een boete volgt.

Met deze stap escaleert de strijd tussen Apple en Brussel verder. Het bedrijf liet vrijdag weten vanwege dezelfde wet nieuwe AI-functies voorlopig niet naar de EU te brengen.

Abonnement afsluiten via website

In de kwestie gaat het om ontwikkelaars die via Apples downloadwinkel, de App Store, apps aanbieden. Zij moeten volgens Europese regels klanten erop kunnen wijzen dat zij niet alleen een abonnement kunnen afsluiten in de app, maar ook bijvoorbeeld via de website.

Afspraken die Apple hierover met ontwikkelaars maakte, bieden volgens de EU niet de vereiste opties. Zo is het appmakers niet toegestaan om binnen de app een alternatief aanbod te tonen of hierover te communiceren. Wel mag er binnen de app worden gelinkt aan een aanbieding buiten de app om, maar ook daar ziet de Commissie onterechte beperkingen.

Daarnaast heeft Brussel kritiek op de vergoeding die Apple aan ontwikkelaars vraagt op het moment dat een klant via een link in de app uitkomt op de website van de ontwikkelaar en daar een abonnement afsluit.

De Commissie start verder nog een derde onderzoek naar Apple. Dat draait om de vraag of de voorwaarden die Apple stelt aan ontwikkelaars die bijvoorbeeld hun app via een alternatieve downloadwinkel willen aanbieden.

Er wordt onderzocht of die voorwaarden in lijn zijn met de Digitale Marktenwet. Het gaat daarbij onder meer om de kosten die Apple rekent en de stappen die consumenten moeten doorlopen om een alternatieve appstore te kunnen installeren.

Apple is niet het enige bedrijf waar onderzoeken naar lopen onder de nieuwe techwet. Ook Google en Meta liggen onder het vergrootglas. Het is duidelijk dat de EU het signaal wil afgeven dat het menens is.

Spel tussen big tech en Brussel

Tegelijkertijd tekent zich ook steeds duidelijker een spel af tussen aan de ene kant Amerikaanse techgiganten en aan de andere kant de Commissie. Dat werd vorig jaar voor het eerst duidelijk toen Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram, besloot vanwege dezelfde wet te wachten met de uitrol van X-alternatief Threads in Europa.

Apple gaat nu een flinke stap verder door de meest noemenswaardige nieuwe functies van zijn nieuwe besturingssystemen, met daarin een hoofdrol voor AI, in ieder geval niet dit jaar naar de Europese markt te brengen.

Het bedrijf spreekt van "onzekerheid op het gebied van wetgeving". Daarbij wijst Apple op eisen die een risico zouden vormen voor de privacy en veiligheid van gebruikers. Het bedrijf heeft hierover verder geen details gedeeld. Overigens was Apple sowieso van plan de functies langzaam uit te rollen: zo werken de vernieuwingen in eerste instantie alleen in het Engels en komen sommige functionaliteiten op z'n vroegst pas volgend jaar.

Hoe groot het probleem voor Apple daadwerkelijk is, is daarnaast niet te zeggen. En hoe lang het voet bij stuk blijft houden ook niet. De boodschap die het bedrijf in ieder geval wil afgeven is dat consumenten nieuwe, innovatieve functies kunnen mislopen door strengere techregels. Al zal de Europese Commissie hier vermoedelijk niet snel voor buigen.

De datum van de komende Galaxy Unpacked-presentatie van Samsung is te zien op de website van de Nederlandse webwinkel mobiel.nl. Op een banner is te lezen dat het evenement plaatsvindt op 10 juli. Diverse bronnen hadden die datum eerder al genoemd.

Nu mag het nog, tabak verkopen vanuit zijn kleine supermarkt. Maar over een week mag eigenaar Henk Hoeve geen sigaretten, vapes of andere tabak-gerelateerde producten meer verkopen in zijn winkel. En dat heeft gevolgen voor de inkomsten van Hoeve en zo'n 500 andere supermarkten in kleine dorpen.

Zij raken mogelijk in financiële problemen:

Hoeve is eigenaar van de enige supermarkt in Gasselternijveen, een dorp met zo'n 1850 inwoners in Drenthe. Voor een andere supermarkt moeten mensen 10 minuten met de auto naar Stadskanaal rijden. Over het hele land zijn er 574 dorpen en steden met één supermarkt, meldt marktonderzoeker Locatus.

Hoewel de supermarktondernemers begrijpen dat het verbod op tabaksverkoop vanwege gezondheidsoverwegingen wordt ingevoerd, zien zij ook de negatieve gevolgen ervan.

Eigen tabakszaak bij supermarkt

Zoals ondernemer Hoeve. Hij is voor zo'n 20 procent van zijn omzet afhankelijk van tabakswaren. Maar dat is niet het enige. Hij verwacht dat als de rokende consument verderop sigaretten haalt, die persoon daar ook aanvullende boodschappen doet. "Ik verlies misschien dan nog eens 10 procent omzet aan bijverkoop."

Dat zou het einde van zijn supermarkt kunnen betekenen. Om dat scenario af te wenden, heeft hij een tabakszaak naast zijn supermarkt geopend. "Wat mij betreft moet morgen iedereen stoppen met roken. Maar we hopen door deze winkel de klanten hier op het dorp te houden."

Door de invoering van het verbod verdwijnen 4800 sigarettenverkooppunten in supermarkten, maar daar komen zo'n 75 tabakszaken vlak bij supermarkten voor terug, laat Locatus weten.

Door de invoering van het tabaksverkoopverbod dreigt faillissement voor 500 kleinere supermarkten, blijkt uit onderzoek uit 2021 dat in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid werd uitgevoerd. Het verdwijnen van supermarkten gaat gepaard met teruglopende leefbaarheid in dorpen.

Hoeve kan het weten, want hij nam de winkel zeven jaar geleden over nadat die zeven maanden gesloten was geweest. "Mijn buurman de slager gaf toen aan dat het niet veel langer had moeten duren, want anders was hij ook vertrokken. En met hem de bakker. Zo verdwijnen heel veel service-elementen uit het dorp, zoals een postpunt en een pinautomaat."

Ook andere ondernemers die de NOS spreekt, zijn bang voor het verminderen van de leefbaarheid in de kleine kernen. Zoals de sponsoring van sportverenigingen en fanfare. Vaak komt die steun vanuit de lokale middenstand, zegt supermarktuitbater Jan Verbeeten uit het Brabantse Overloon.

Zijn supermarkt staat, net als die van Hoeve, niet ver van de Duitse grens. Hij ziet dat klanten over de grens hun boodschappen doen, ook omdat daar veel producten goedkoper zijn. Wat hem betreft, ligt de oplossing bij het 'harmoniseren' in Europa, iets waar demissionair minister Adriaansens vorige maand al een eerste stap voor zette.

Als het verkoopverbod bij de supermarkten is ingegaan, kan er nog wel tabak worden gekocht op andere plekken. Dat maakt voor Gasselternijveen niet uit, zegt Henk Hoeve. "Het tankstation mag het nog wel verkopen, de Primera mag het nog wel verkopen. Maar ja, die zitten hier allemaal niet." Vanaf 2030 en 2032 mogen sigaretten overigens daar ook niet meer worden verkocht.

Het aantal wanbetalers bij zorgverzekeraars is eind vorig jaar gestegen naar 178.000. De jaren ervoor ging het om zo'n 170.000 mensen. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Administratie Kantoor (CAK), dat zorgboetes int. Het AD heeft die cijfers opgevraagd.

Een boete betalen voor wanneer je je zorgpremie niet betaalt, werkt niet en heeft zelfs vaak een averechts effect, zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart in het NOS Radio 1 Journaal. Beter is het volgens hem om naar de onderliggende oorzaken van de wanbetaling te kijken. Het CAK zelf riep eerder deze maand op om de wanbetalersregeling te schrappen, schrijft het AD.

Mensen die nu niet betalen moeten maandelijks een premie van 175 euro betalen. Vanaf volgende maand is dat 160 euro. "Maar die boete moet er helemaal af", zegt Vliegenthart. "Het is denk ik een slecht signaal naar de samenleving om mensen die met financiële problemen kampen een boete op te leggen."

"Je gaat er met zo'n boete van uit dat mensen de zorgpremie niet willen betalen en als je ze dan een boete geeft, ze dat wel gaan doen", zegt Vliegenthart. "Terwijl we zien dat de mensen die de premie niet betalen die vooral niet kúnnen betalen. En als je niet kan betalen en je krijgt een nog hogere premie, dan helpt dat niet om mensen hun betalingsverplichtingen te laten nakomen."

Samen zoeken naar oplossing

Een betere maatregel is volgens Vliegenthart gericht kijken naar hoe de financiële problemen aangepakt kunnen worden. "Wat je nu ook al ziet gebeuren, is dat zorgverzekeraars het doorgeven aan de gemeenten waar mensen wonen. Die kunnen bij mensen langs en zoeken naar een oplossing. Het CAK werkt daar ook actief aan mee. Dat is denk ik een kansrijkere route om mensen weer financieel boven Jan te krijgen."

Hierdoor kan er ook gekeken worden naar de andere rekeningen die niet betaald worden, zegt Vliegenthart. Een niet betaalde zorgrekening is namelijk vaak een signaal van diepere financiële problemen. "De rekening van de zorgverzekering is vaak de eerste rekening die mensen met betalingsproblemen laten lopen. Ook omdat ze weten dat je verzekerd blijft als je de rekening niet betaalt."

Steunpakketten

Het aantal wanbetalers stijgt nu dus weer. "Ik vind het wel zorgwekkend omdat de zorgpremie een indicator is dat de financiële problemen toenemen", zegt de Nibud-directeur.

Het zou volgens Vliegenthart kunnen zijn dat mensen het de afgelopen tijd net gered hebben met steunpakketten die inmiddels zijn afgelopen, zoals de energietoeslag. "Die heeft mensen soms zelfs letterlijk de winter doorgeholpen. Tegelijkertijd is het leven duurder geworden, dus het kan zijn dat mensen heel lang hebben geworsteld en nu een tikkie krijgen waardoor ze het niet halen. En dan is een stijging van 8000 misschien niet zo veel, maar we moeten zorgen dat het er niet meer worden."

Bij een grote brand in een lithiumbatterijfabriek in Zuid-Korea zijn zeker 22 mensen omgekomen, meldt de lokale brandweer. De meesten zijn Chinese werknemers. Inmiddels is het vuur grotendeels uit.

De brand brak uit rond 10.30 uur lokale tijd in een fabriek in de stad Hwaseong, zo'n 45 kilometer ten zuiden van Seoul. Volgens de brandweer ontstond het vuur toen een aantal batterijen explodeerde in een opslag met zo'n 35.000 stuks. Op dat moment waren er ongeveer honderd werknemers in het pand aanwezig.

Buiten de fabriek waren de knallen van exploderende batterijen goed te horen:

Wat de ontploffing heeft veroorzaakt, is nog onduidelijk. Het was volgens de brandweer aanvankelijk moeilijk om het vuur te bestrijden "vanwege de angst voor nieuwe explosies". Omdat lithium heftig reageert op water, moest de brandweer droog zand gebruiken.

De explosies leidden ook tot een snelle verspreiding van het vuur. Daardoor hadden de werknemers volgens de brandweer waarschijnlijk weinig tijd om weg te komen.

Lithium is een belangrijk metaal voor de productie van batterijen. De fabriek in Hwaseong, Aricell, maakt lithiumbatterijen voor sensoren en radiocommunicatieapparatuur.

Hoofdconducteur Priscilla van Barlingen is vanochtend in Den Helder begonnen aan een ruim 500 kilometer lange wandeltocht. Ze loopt in haar vakantie van station naar station om aandacht te vragen voor de toenemende agressie tegen treinpersoneel.

"Gister ben ik nog uitgescholden door acht jongens die geen kaartje hadden. Gescheld, gedreig, het is aan de orde van de dag", zegt Van Barlingen voor aanvang van haar actie tegen omroep NH. Van Barlingen eindigt haar wandeltocht, die onder meer langs Amersfoort, Zwolle en Tilburg voert, na drie weken op Den Haag Centraal.

1042 meldingen

Vorig jaar werden er 1042 gevallen van agressie tegen spoorpersoneel gemeld, 8 procent meer dan in 2022. Het was het derde jaar op rij dat het aantal meldingen steeg. Van Barlingen loopt daarom een halve kilometer voor elke keer dat een collega in 2023 is uitgescholden, bedreigd, bespuugd of geslagen.

Toch wil ze ondanks de toenemende agressie absoluut geen andere baan. "Het is nog steeds de mooiste baan die er is. En dat moet ook zo blijven. Daarom doe ik dit."

Treinen stil

Afgelopen april werden vrijwel alle treinen, bussen, trams en metro's in Nederland drie minuten lang stilgezet. Die actie volgde op de ernstige mishandeling van een conducteur in een dubbeldekkertrein.

Volgens spoorwegvakbond VVMC werd de vrouw van een trap gegooid, geschopt en geslagen. Ook een machinist kreeg klappen.

"Het is over het algemeen een storm in een glas water." Met die woorden reageert kandidaat-minister van Economische Zaken Dirk Beljaarts op de berichten over zijn rol in het faillissement van KHN Rekenwerk, een bedrijf waar hij bestuurder was. "Mij treft geen blaam", zei de beoogd PVV-bewindsman in de hoorzitting in de Tweede Kamer.

Rekenwerk was onderdeel van de lobbyorganisatie Koninklijke Horeca Nederland (KHN), waar Beljaarts tot voor kort directeur was. Door het bankroet raakten veel horecaondernemers gedupeerd. De curator doet op dit moment nog onderzoek naar de gang van zaken.

Beljaarts betoogde tijdens de hoorzitting dat er volgens hem geen sprake is van persoonlijke aansprakelijkheid. Tot januari vorig jaar was hij naar eigen zeggen 'bestuurder op afstand' van Rekenwerk, en bemoeide hij zich niet met de bv.

Rekening mee gehouden

Toen hij wel actief werd, was hij juist degene die de onregelmatigheden ontdekte en ermee aan de slag ging, vertelde hij. Uiteindelijk ging het bedrijf wel failliet.

"Ik zit hier met een schoon geweten", zei Beljaarts. "Niet voor niets is er aangifte gedaan tegen de andere bestuurder, en niet tegen mij." Hij had er al rekening mee gehouden dat deze kwestie aangesneden zou worden als hij kandidaat werd. Er diep op ingaan wilde hij niet, om de curator die onderzoek doet niet voor de voeten te lopen.

Toch hielden veel Kamerleden vragen over het faillissement en de rol van de beoogd minister. Kamerlid Zeedijk van coalitiegenoot NSC wees erop dat al in 2020 uit de jaarcijfers duidelijk was dat Rekenwerk fors verlies leed. "Ook als bestuurder op afstand moet u gezien hebben dat die cijfers vreemd waren."

NSC: duidelijkheid voor 2 juli

Oppositiepartijen GroenLinks-PvdA, D66, Denk en Volt vroegen zich af of Beljaarts de verantwoordelijkheid voor het bankroet wel kan afschuiven. "Uw handtekening staat onder die jaarcijfers", zei Kamerlid Thijssen van GroenLinks-PvdA. "Wat is een bestuurder op afstand? Ik ken maar twee soorten besturen: wel besturen of niet besturen", meende El Abassi (Denk).

Ook zijn er zorgen dat uit het onderzoek van de curator uiteindelijk blijkt dat Beljaarts toch blaam treft. NSC wil graag dat daar duidelijkheid over komt, voordat het nieuwe kabinet op 2 juli beëdigd wordt. Beljaarts zelf kon geen duidelijkheid geven of hij wel of geen onderwerp van onderzoek is, maar heeft er alle vertrouwen in dat de curator hem vrij zal pleiten.

Leden ontevreden?

Ook het artikel in de Volkskrant van vandaag dat Beljaarts onder druk van de leden van KHN in maart aftrad, klopt volgens hem niet. Hij erkende wel dat er onder de leden verschillend gedacht werd over zijn optreden, maar dat komt in elke organisatie voor.

Volgens Beljaarts vinden die geluiden hun oorsprong in de coronatijd, toen veel horecaondernemers in de problemen kwamen. "De lijn van de vereniging lag in het midden, maar sommigen wilden een wat strenger optreden tegen de maatregelen en anderen juist wat rustiger."

Maar het bestuur is altijd achter hem als directeur blijven staan, betoogde Beljaarts. Dat hij toch zijn afscheid aankondigde was omdat hij na de 'tropenjaren' in de coronaperiode toe was aan iets anders.

Na Beljaarts kwam Sophie Hermans (VVD), de beoogd minister van Klimaat en Groene Groei langs. Oppositie-Kamerleden wilden van haar vooral weten hoe ze de klimaatdoelen wil gaan halen, terwijl sommige beoogde PVV-collega's van haar niet geloven dat de klimaatverandering door de mens wordt veroorzaakt.

"De kern blijft: we hebben afspraken gemaakt in het hoofdlijnenakkoord en daar gaan we ons aan houden", zei Hermans daarop. Dat geldt volgens haar dus ook voor de kandidaat-ministers Madlener en Faber (beiden PVV) die eerder openlijk twijfelden aan het nut van klimaatbeleid.

Net als aan Hermans werd aan haar partijgenoot en beoogd justitieminister David van Weel gevraagd wat hij vindt van de zogeheten 'omvolkingstheorie' die door sommige PVV'ers wordt onderschreven.

Beide VVD'ers namen afstand van die theorie, die stelt dat er een vooropgezet plan is om de witte bevolking van Europa te vervangen door mensen van buiten het werelddeel. Ze beloofden dat ze in het kabinet een "buitengewoon lage tolerantie" zullen hebben als collega's toch uitspraken in die richting doen.

Beoogd PVV-bewindslieden Faber en Klever vinden de omvolkingstheorie helemaal niet racistisch, zeiden ze eerder. Ingrid Coenradie, die namens de partij van Wilders staatssecretaris wordt op Justitie, werd er ook over aan de tand gevoeld door de Kamer.

Ondanks aandringen nam ze geen afstand van de uitspraken van haar geestverwanten. "Ik ben niet rechtsextremistisch", antwoordde ze. "Ik ga geen uitspraken van anderen recenseren. En ik sta achter het hoofdlijnenakkoord." In dat akkoord zijn afspraken opgenomen over de rechtsstatelijkheid.

Coenradies beoogd collega op het ministerie, Teun Struycken (NSC, Rechtsbescherming), noemde desgevraagd de omvolkingstheorie een "verwerpelijke complottheorie", die kan leiden tot geweld.

Klanten van SNS Bank, ASN Bank en RegioBank ondervinden opnieuw problemen met inloggen in de bankierenapps. Vorige week vrijdag was er ook een urenlange storing bij de banken, die onderdeel uitmaken van de Volksbank.

De man die gisteravond op straat in Eindhoven werd neergeschoten, is overleden. De politie onderzoekt nog wie de man is.

Het slachtoffer werd rond 19.30 uur in stadsdeel Woensel neergeschoten. Hij werd naar het ziekenhuis in Tilburg gebracht en overleed daar.

Ongeveer een kilometer vanaf de plek van de beschieting vond de politie volgens Omroep Brabant een vermoedelijke vluchtauto. De inzittenden zouden er te voet vandoor zijn gegaan.

De politie arresteerde kort na de beschieting twee verdachten, maar er zouden mogelijk nog meer mensen bij de beschieting betrokken zijn. Agenten zochten 's avonds onder meer met speurhonden in de wijk. Ook werd een politiehelikopter ingezet.

Apple schendt met zijn App Store de regels van de Digital Markets Act. Dat concludeert de Europese Commissie na onderzoek. Het gaat om een voorlopige conclusie. Apple kan een miljardenboete opgelegd krijgen als het die conclusie niet voldoende kan weerleggen.

Apple werkt nog steeds aan een AR-bril, maar de ontwikkeling bevindt zich nog steeds in een vroeg stadium. Dat schrijft Bloomberg-journalist Mark Gurman. Speculaties over een release in 2027 zijn volgens ingewijden onrealistisch.