NOS Nieuws - Algemeen

De Europese Centrale Bank (ECB) verlaagt opnieuw de rente. Dat gebeurt niet alleen omdat de ECB vindt dat de inflatie in de eurozone onder controle komt, maar ook omdat er zorgen zijn over de economie. Omdat de lonen inmiddels minder hard aan het stijgen zijn, durft de ECB het aan om de rente voor de derde keer sinds juni te verlagen.

Met de nieuwe stap komt de rente uit op 3,25 procent. Toen de ECB in juni de rente begon te verlagen was die nog 4 procent, een record. Op een bijeenkomst in de Sloveense hoofdstad Ljubljana besloot de ECB opnieuw 0,25 procentpunt van de rente af te halen.

De recordstand van de rente was vorig jaar ingevoerd om de hoge prijsstijgingen in de eurozone te beteugelen. Door de hoge rente werd het lastiger gemaakt om geld te lenen. Daarmee moest de economie afkoelen, waarmee de prijzen weer onder controle zouden komen.

Inflatiespook

Met 1,7 procent in september ligt de afname van de inflatie in de eurozone op koers. "De binnenkomende inflatiegegevens tonen aan dat het desinflatieproces goed op schema ligt", schrijft de centrale bank in een toelichting. Wel ligt die voor landen als Nederland (3,3 procent) en België (4,3 procent) nog op een hoog niveau.

Hoewel het inflatiespook dus nog niet volledig is verjaagd, krijgen de zorgen over de economie inmiddels steeds meer de overhand bij de ECB. Vooral in de maakindustrie daalt het aantal orders, bijvoorbeeld door de dalende export. Zo zitten Europese autobouwers in zwaar weer, waarbij sluiting van fabrieken en massa-ontslagen dreigen.

Om die reden haalt de ECB de voet nu toch wat meer van de rem op de economie af. President Christine Lagarde spreekt van "recente neerwaartse verrassingen bij de indicatoren van de economische bedrijvigheid". Door de rente wordt het voor bedrijven weer iets goedkoper om geld te lenen, voor consumenten kan de hypotheekrente wat dalen.

De Oekraïense justitie onderzoekt 49 officieren van justitie, die verdacht worden van dienstplichtfraude. Het gaat om officieren uit de westelijke regio Chmelnytsky, van wie hun vrouwen deden alsof ze invalide zijn.

Iemand die een invalide partner heeft hoeft niet in militaire dienst, zodat diegene kan zorgen voor zijn partner.

Duizenden mensen onterecht invalide

Ook de hoofdaanklager van die regio is een van de verdachten, schrijft nieuwssite Censor.net. Hij en zijn collega's zouden steekpenningen hebben betaald aan een lokale vertegenwoordiger, waardoor ze invaliditeitsuitkeringen kregen.

De persoon aan wie ze het geld betaalden, Tatjana Kroepka, was een lokale vertegenwoordiger van de partij van president Zelensky. Ze zou duizenden mensen onterecht een invaliditeitsstatus hebben gegeven. Zij is opgepakt.

4000 euro

In Oekraïne is elke man tussen de 25 en 60 dienstplichtig, maar velen van hen willen niet vechten. Zo'n valse verklaring zou tot 4000 dollar hebben gekost. Echtgenoten vroegen hem aan voor zichzelf, met als doel dat de dienstplichtontduikers daardoor onopgemerkt bleven. Waarschijnlijk ontvingen de vrouwen ook een arbeidsongeschiktheidsuitkering.

De aanleiding voor het onderzoek was de arrestatie van Kroepka. In haar kantoor werd 100.000 dollar aan contant geld gevonden en in beslag genomen. Ook haar zoon is gearresteerd, hij zou in het buitenland meer dan 10 miljoen aan contanten hebben en drie huizen bezitten.

Ook in een magazijn in het Britse Birmingham is een pakket met daarin een explosief in brand gevlogen. Dat schrijft de Britse krant The Guardian, nadat eind juli in een magazijn in het Duitse Leipzig al iets soortgelijks was gebeurd.

In beide gevallen ging het om magazijnen van de internationale pakket- en vrachtvervoerder DHL. De antiterreurafdeling van de Britse politie onderzoekt inmiddels of Russische spionnen achter het versturen van het pakket zitten, aldus The Guardian. De onderzoekers vermoeden dat het versturen van het pakket deel uitmaakt van een reeks acties die Russische spionnen dit jaar in Europa hebben uitgevoerd.

Waarschuwing vanuit Duitsland

Het pakket in Birmingham vatte op 22 juli spontaan vlam, waarna een brand in het magazijn ontstond. Er raakte niemand gewond. In dezelfde periode vatte in een DHL-magazijn in Leipzig eveneens een pakketje vlam.

Na dat incident stuurden de Duitse veiligheidsdiensten een waarschuwing naar logistieke bedrijven, waarin stond dat onbekenden explosieve postpakketten hebben gestuurd naar locaties in heel Europa.

Er was toen nog niets gedeeld over het voorval in Birmingham. Dat komt nu naar buiten door een gezamenlijk onderzoek van The Guardian en de Duitse omroepen WDR en NDR.

Zowel in Duitsland als in het VK kwamen de pakketten via het vliegtuig het land binnen. Als de pakketjes in brand waren gevlogen tijdens de vlucht had dat tot zeer gevaarlijke situaties kunnen leiden, zeggen veiligheidsexperts.

Bijna in het vliegtuig

Het pakketje in Leipzig stond bijvoorbeeld op het punt om ingeladen te worden voor een volgende vlucht, schreef de krant Der Tagesspiegel eerder al. Als die vlucht niet was vertraagd, was het pakket tijdens de vlucht ontbrand. Verder is er nog veel onbekend over de pakketjes, bijvoorbeeld voor wie ze waren bedoeld.

Er is nog geen reactie vanuit Rusland op de berichtgeving van The Guardian. Wel reageerde Kremlin-woordvoer Peskov vorige week op de woorden van MI5-baas McCallum, die een toenemende "roekeloosheid" zei te zien vanuit het Russische spionageapparaat. Peskov noemde die woorden desgevraagd "volledig ongefundeerd en ongegrond".

De man die vorig jaar GTST-acteur Bas Muijs gijzelde, mishandelde en afperste is veroordeeld tot twee jaar cel, waarvan zes maanden voorwaardelijk. Het Openbaar Ministerie (OM) had vier jaar cel geëist tegen Harry W., waarvan een jaar voorwaardelijk.

Muijs' ex-vriendin is veroordeeld tot een taakstraf van 80 uur. De 33-jarige vrouw was aanwezig in de woning en wist wat er gebeurde, maar schakelde geen hulp in voor de acteur.

De rechtbank oordeelt dat de 41-jarige W. uit Arnhem zich schuldig heeft gemaakt aan een gewelddadige poging tot afpersing en het vasthouden van Muijs. Anders dan het OM acht de rechter poging tot doodslag niet bewezen.

Volgens een psycholoog die hem heeft onderzocht, lijdt W. aan verschillende stoornissen en is hij verminderd toerekeningsvatbaar vanwege ADHD en zijn alcohol- en drugsgebruik.

Spijkerpistool

Muijs, onder meer bekend van Goede Tijden Slechte Tijden, werd in het voorjaar van 2023 onder valse voorwendselen naar een woning in Arnhem gelokt. Hij dacht dat hij daar een terminaal zieke fan zou ontmoeten. Maar eenmaal aangekomen bij de woning werd hij gegijzeld. De acteur werd vervolgens geslagen, gewurgd en beschoten met een spijkerpistool.

Muijs moest op beeld "bekennen" dat hij de vriendin van W. - de ex-vriendin van Muijs - had verkracht. De acteur veinsde dat hij een hartaanval kreeg, waarna W. hem naar het ziekenhuis bracht. Bij het zien van de verwondingen sloeg het personeel alarm. De politie kon de dader snel daarna arresteren.

Muijs was zelf niet aanwezig bij de uitspraak. Ook begin deze maand, bij de behandeling van de zaak, was het voor de acteur te confronterend om naar de rechtbank te komen. Volgens zijn advocaat wilde Muijs niet opnieuw geconfronteerd worden met de "heftige en angstige" situatie. De acteur maakte ook geen gebruik van zijn spreekrecht.

Het aantal incidenten in voetbalstadions is het afgelopen seizoen verder gedaald. Dat melden voetbalbond KNVB, het OM en de politie op basis van onderzoek dat vandaag is gepubliceerd. Wel kregen overtreders relatief vaker een gevangenisstraf opgelegd.

De KNVB registreerde in de stadions 11 procent minder incidenten. Volgens de bond is om 150 wanordelijkheden een onderzoek ingesteld door de onafhankelijk aanklager betaald voetbal. In het seizoen daarvoor was dit 169 keer en het seizoen daarvoor 179 keer. Dat seizoen waren wedstrijden vanwege de coronamaatregelen niet altijd toegankelijk voor publiek.

Het aantal stadionverboden is met het aantal incidenten meegedaald: van 1342 stadionverboden in 2021/2022, naar 1086 in 2022/2023 en naar 1008 in 2023/2024, meldt de KNVB. De meeste stadionverboden zijn opgelegd voor openlijke geweldpleging (16 procent), gevolgd door het bezitten en/of dragen van gezichtsbedekkende materialen (13 procent) en het bezitten en/of afsteken van vuurwerk (11 procent).

Het dragen van bijvoorbeeld bivakmutsen is de afgelopen jaren toegenomen en dient volgens de bond "vaak een negatief doel". Daarom is het verboden.

Het aantal incidenten waarbij voorwerpen op het veld zijn gegooid is afgenomen. Dat blijkt uit het aantal opgelegde stadionverboden hiervoor, meldt de KNVB. Het gaat om een daling van 242 naar 99. Volgens de voetbalbond is die sterke daling een gevolg van de aangescherpte regels die op 6 april 2023 zijn ingevoerd.

Aanleiding voor de aanscherping was het incident tijdens de halve finale voor de KNVB-beker tussen Feyenoord en Ajax, waarbij Ajax-speler Davy Klaassen geraakt werd door een aansteker. Sindsdien wordt een wedstrijd direct gestaakt wanneer een speler of scheidsrechter vanuit het publiek wordt geraakt door een voorwerp.

Bij alleen het gooien van voorwerpen zonder dat iemand geraakt wordt, gaan spelers en scheidsrechters bij een eerste keer naar de kleedkamers en wordt de wedstrijd tijdelijk stilgelegd. Bij een tweede keer wordt het duel direct gestaakt.

'Piek neemt af'

Directeur betaald voetbal van de KNVB Marianne van Leeuwen zegt in een toelichting dat incidenten alle aandacht krijgen. "Begrijpelijk want elk incident is er een te veel." Maar Van Leeuwen wijst erop dat het aantal incidenten in de stadions sinds de piek direct na de coronatijd verder afneemt.

"We zijn er nog niet, maar het gaat wel de goede kant op en dat is een compliment voor alle samenwerkende partijen en alle supporters die wél een steun voor hun club zijn."

Stijging in gevangenisstraffen

Het Openbaar Ministerie meldt dat het afgelopen seizoen 323 verdachten geregistreerd zijn die voetbalgerelateerde feiten hebben gepleegd. Dan gaat het vooral om overtredingen op het gebied van geweld, vernieling, discriminatie, vuurwerk, drugs en het niet opvolgen van bevelen, meldt het OM. Een seizoen eerder waren dat er nog 422.

Het OM heeft in 287 zaken een beslissing genomen voor misdrijven met als classificatie "voetbal". Bij de 107 eindbeslissingen van de rechter die bij het meetmoment bekend waren, is in de helft van de gevallen een gevangenisstraf opgelegd. Dit is een stijging ten opzichte van voorgaande jaren.

De politie meldt dat de daling van het aantal incidenten vooral terug te zien is in de Eredivisie. De Keuken Kampioen Divisie (KKD), het tweede profniveau, vergde het afgelopen seizoen juist meer politie-inzet. Een verklaring hiervoor kan volgens de politie zijn dat het aantal clubs met een relatief grote achterban en groot stadion actief waren in deze competitie.

De ongeneeslijk zieke Jade Kops uit 's-Gravenzande is benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. De 17-jarige kreeg de koninklijke onderscheiding onder meer voor haar bijzondere inzet voor kinderen met kanker en hun families.

Daarmee is Jade een van de jongsten die een koninklijke onderscheiding ontvangen. "In de huidige tijd, in deze wereld, zouden velen aan jou een voorbeeld kunnen nemen. Jij bent erin geslaagd verbinding te maken, mensen te raken en mensen te inspireren", sprak burgemeester Bouke Arends van de gemeente Westland Jade toe.

Jade kreeg in 2021 als 14-jarige meisje te horen dat ze een zeldzame vorm van kanker in haar keel heeft. Na talloze zware behandelingen bleek begin september dit jaar dat de tumor gegroeid is en dat ze niet meer beter wordt.

Niet alleen heeft ze een eigen stichting opgericht om lotgenoten te helpen, ook zette ze een geslaagde actie voor het Prinses Máxima Centrum op.

"Ik voel mij enorm vereerd", vertelde Jade na afloop. Met een smoes dat ze haar paspoort moest verlengen werd ze naar het gemeentehuis gelokt. In het bijzijn van haar familie, vrienden en dierbaren kreeg ze het lintje opgespeld.

Mijn leven met kanker

Via haar Instagram-account mijnlevenmetkanker laat Jade zien hoe ze de strijd aangaat met kanker. Ruim 122.000 mensen volgen hoe zij lief en leed met hun deelt. Hoe ze zich voelt, wat ze meemaakt en hoe haar leven eruitziet terwijl ze leeft met kanker.

Burgemeester Arends: "Inmiddels vervul je een belangrijke voorbeeldfunctie voor lotgenoten en ben jij het toonbeeld van positiviteit en weerbaarheid."

Eind augustus deelde ze het nieuws dat ze niet meer te genezen is. "Ik werd met de dag banger en banger", schreef ze toen. "Om 09:53 uur kreeg ik het telefoontje dat mijn leven voorgoed verandert. Ik ben kapot van verdriet."

Een aantal weken geleden sprak NOS Stories met Jade over haar leven en haar ziekte. De 17-jarige haalde destijds een flink bedrag op voor onderzoek naar kinderkanker.

Begin dit jaar richtte Jade samen met haar ouders de Stichting Jade Uitwaaimomenten op, omdat ze wil dat mensen die hetzelfde meemaken als zij en haar ouders even een moment van ontspanning moeten kunnen hebben.

Stichting Jade biedt kinderen en jongeren met kanker en families de kans om even te ontsnappen aan de wereld van de ziekte. In een zogenoemde "uitwaaibungalow" aan de Westlandse kust kunnen gezinnen verblijven.

1 op 4 kinderen met kanker sterft

Nadat de 17-jarige te horen had gekregen dat ze niet meer te genezen is, besloot Jade een actie op touw te zetten voor het Prinses Máxima Centrum, dat is gespecialiseerd in kinderoncologie.

Onder meer Claudia de Breij en ondernemer en influencer Bas Smit sprongen in de bres. De actie leverde uiteindelijk een megabedrag op van ruim 760.000 euro. Jaarlijks krijgen in Nederland 600 kinderen kanker, één op de vier kinderen sterft aan de ziekte.

In Maassluis is een 14-jarige jongen omgekomen bij een aanrijding met een vrachtwagen. De vrachtwagenchauffeur is aangehouden.

Het ongeluk gebeurde vanochtend rond 08.00 uur bij een rotonde op de Doctor Jan Schoutenlaan. Toen de vrachtwagen de rotonde verliet, is de fietser volgens de politie onder de vrachtwagen terechtgekomen. Het slachtoffer overleed ter plekke aan zijn verwondingen, meldt de regionale zender Rijnmond.

De bestuurder van de vrachtwagen, een 23-jarige man uit Enschede, is aangehouden op verdenking van het veroorzaken van een dodelijk ongeval. Volgens de politie was hij mogelijk onder invloed van verdovende middelen.

Het is niet duidelijk hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren. Daar doet de politie onderzoek naar. Mensen die het ongeluk hebben zien gebeuren, kunnen zich melden bij slachtofferhulp.

In een cultureel centrum in Eindhoven heeft vanochtend een grote brand gewoed. De brandweer heeft twee mensen uit het brandende pand gered. Zij zijn niet gewond geraakt.

De brand in cultureel centrum Stroomhuis ontstond iets na 04.00 uur. Er werd meteen opgeschaald naar grote brand, omdat er naar alle waarschijnlijkheid nog mensen binnen waren. Snel daarna wist de brandweer de twee personen uit het pand te redden.

Het vuur woedde in het dak, dat voornamelijk uit hout bestaat. "De verdiepingsvloeren en de zolder zijn van hout. De brand wordt daarom van de buitenkant bestreden, omdat er een risico is dat het pand instort", zei de brandweer tegen Omroep Brabant. Bij de brand kwam veel rook vrij, die over het gebied trok.

Pand verwoest

Rond 05.30 uur was de brand onder controle. Daarna werd nog enige tijd nageblust. Volgens de veiligheidsregio moet het pand als verloren worden beschouwd.

Volgens Omroep Brabant is het Stroomhuis een bekend cultureel icoon van de stad waar concerten, workshops en feesten worden gegeven. Gisteravond zou er nog een evenement zijn geweest in het gebouw. Over de oorzaak van de brand is nog niets duidelijk.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog actief in het verzet tegen de nazi's, erna beschadigd en soms hulpbehoevend. Verzetsmensen en hun naasten konden na de oorlog terecht bij een speciaal opgerichte stichting. Over deze Stichting 1940-1945, die zelf ook een roerige geschiedenis heeft, is tachtig jaar later een tentoonstelling in het Verzetsmuseum Amsterdam.

Inmiddels zijn de meeste verzetsmensen overleden, maar sommige van hun kinderen zijn nog actief bij de stichting. Josephine Korsten-Beelen (1948) is een van hen. In de oorlog woonde haar vader in een dorpje bij Weert, dicht de Belgische grens vanwaar hij Joden, verzetsmensen en geallieerde piloten uit Nederland weg smokkelde. "Mijn vader bracht mensen doorgaans achter op de fiets over de grens. Daar werden ze opgevangen en van daaruit verder gebracht."

Deze Mathieu Beelen werd gevangengezet in Haaren, Scheveningen en Utrecht. Na de oorlog ging hij geestelijk enorm gebukt onder zijn oorlogservaringen, vertelt zijn dochter. "Hij had behoorlijk last van nachtmerries, was er altijd heel erg mee bezig. Hij heeft vlak na de oorlog nog een timmerbedrijf opgericht, maar is daar voortijdig mee gestopt omdat het niet meer ging."

Beelen kreeg begin jaren 70 een 'buitengewoon pensioen', wat door de overheid was ingesteld voor verzetsmensen met blijvende gezondheidsschade, en later ook voor vervolgings- en burgerslachtoffers. Stichting 1940-1945 kreeg de wettelijke taak om te onderzoeken of aanvragers daar aanspraak op maakten en de 'buitengewone pensioenraad' te adviseren over toekenning.

Tachtig jaar later is Beelens dochter nog steeds actief voor deze stichting. "We brengen mensen een bezoekje, bezoeken begrafenissen, en ik run een sociëteit met de dochter van een andere verzetsman. Daar komen we nog iedere maand samen met zes mensen."

Beelden van dit soort bijeenkomsten komen voor in de tentoonstelling die vandaag wordt geopend. Ook is te zien dat er twee molotovcocktails bij het hoofdkantoor naar binnen waren gegooid, volgens het museum zeer waarschijnlijk door iemand wiens uitkering was afgewezen.

Ook wordt stilgestaan bij periodes waarin er hevig werd gediscussieerd, binnen en over de stichting. Zo was er in de Koude Oorlog veel discussie over de omgang met communistische oud-verzetsmensen. Communisten waren toen 'verdacht', ambtenaren konden bijvoorbeeld geen lid meer zijn van de communistische partij. Bij de stichting bracht dat een discussie op gang wat zij met communisten aan moesten.

De afdeling in Groningen weerde communisten en sinds 1951 zat er geen communist meer in het hoofdbestuur. Wel wilde de stichting er blijven voor iedereen die zich tegen nazi-Duitsland had verzet, communist of niet.

"Communisten werden steeds meer als de vijand gezien", vertelt historicus Onno Sinke, die meeschreef aan een boek over de stichting en nu werkt bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. "Maar het hoofdbestuur wilde blijven zorgen voor mensen die slachtoffer waren geworden vanwege hun verzet, zoals bij de oprichting was afgesproken, en dat blijven doen ongeacht de politieke achtergrond."

Voor elkaar zorgen

Ook vandaag de dag kloppen er nog mensen bij de stichting aan, vorig jaar waren er vijftien aanvragen voor een uitkering of pensioen en nog twintig aanvullende aanvragen van mensen die er al cliënt waren. "De belofte is al tachtig jaar 'we zorgen voor u en de uwen'. En we gaan hiermee door zolang dit nodig is", zegt algemeen secretaris Josée Netten.

Verder hoopt Netten dat de stichting anderen kan motiveren. "Elke samenleving heeft solidariteit nodig. We hopen dat mensen, ook door deze tentoonstelling, zien wat anderen voor elkaar gedaan hebben en zich hierdoor laten inspireren."

Italië heeft een wet aangenomen die draagmoederschap internationaal als misdrijf bestempelt. Italianen die een kind krijgen met een draagmoeder, waar ook ter wereld, riskeren daarmee in Italië een celstraf en boete tot 1 miljoen euro.

Premier Giorgia Meloni reageerde gisteren verheugd op de formalisering van de wet. "Het wetsvoorstel dat het huren van baarmoeders tot een universele misdaad maakt, is eindelijk wet", schreef ze op X. Zij noemde het "een regel van gezond verstand tegen de commercialisering van het vrouwelijk lichaam en kinderen".

In Italië was het draagmoederschap al verboden. Nu dus ook in het buitenland, maar er wordt getwijfeld of de aangenomen wet wel uitvoerbaar is, omdat niet zeker is of Italië dit buiten de eigen landsgrenzen strafbaar kan stellen.

In Nederland is draagmoederschap niet verboden, maar mag er geen geld voor worden gevraagd. Na de geboorte van het kind kunnen de wensouders het kind opnemen in hun gezin met toestemming van de draagmoeder. Soms is er ook toestemming van de Raad voor de Kinderbescherming nodig.

Vorig jaar kwam er in Nederland een wetsvoorstel waarmee Nederland als een van de eerste landen van Europa het ouderschap na draagmoederschap wettelijk ging regelen. De nieuwe wet moet regelen dat de draagmoeder al vóóraf het ouderschap kan overdragen aan de wensouders, maar nu de politieke verhoudingen in Den Haag zijn veranderd staat de wet op de tocht.

Katholiek geïnspireerd

In Italië is een deel van de bevolking progressiever dan de regering zelf, die nog zeer katholiek geïnspireerd wordt. Linkse partijen en ook regenboogouders hebben geprobeerd zich tegen de wet te verzetten, maar omdat de rechtse conservatieve partijen in Italië een meerderheid hebben, kwam de wet er toch door.

In Italië maken naar schatting ongeveer 250 koppels per jaar gebruik van draagmoederschap. Dat zijn voor het overgrote deel heterokoppels die geen kinderen kunnen krijgen. Voor 10 procent gaat het om homoseksuelen.

De machtsverhoudingen tussen Nederland en de drie Caribische landen in het Koninkrijk moeten meer in balans komen. Dat schrijft de Raad van State in een advies.

Dit jaar bestaat het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden zeventig jaar en dat was voor de Raad van State reden om een zogenoemd spontaan advies af te geven als belangrijkste adviseur van regering en parlement over wetgeving en bestuur. Gisteren werd het advies overhandigd aan premier Schoof en staatssecretaris Szabó (Koninkrijksrelaties).

In het advies, dat ruim zestig pagina's telt, benadrukt de Raad van State dat het Statuut na zeven decennia nog altijd relevant is, maar dat het wel met een moderne blik moet worden geïnterpreteerd.

Het Statuut regelt de verhoudingen tussen Nederland en de Caribische eilanden Curaçao, Aruba en Sint-Maarten. Aruba werd in 1986 autonoom met een eigen regering en parlement. Curaçao en Sint-Maarten kregen diezelfde status in 2010, toen de Nederlandse Antillen ophielden te bestaan. De eilanden Bonaire, Sint-Eustatius en Saba zijn sinds dat jaar bijzondere gemeenten van Nederland en vallen direct onder Haags gezag.

De Raad van State omschrijft twee pijlers die belangrijk zijn voor de toekomst van het Koninkrijk: "Constructieve samenwerking en onderlinge bijstand" en "bijdragen aan evenwichtiger verhoudingen en wederzijds begrip". Het rapport stelt dat de machtsverhoudingen tussen Nederland en de Caribische landen, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten beter in balans moeten komen, om zo de belangen van alle burgers te dienen.

Vervolgens stipt de Raad in het advies vier zaken aan die nu tot ongelijkheid in het Koninkrijk leiden. Zo zouden inwoners van Aruba, Curaçao en Sint-Maarten het recht moeten krijgen om te stemmen voor de Tweede Kamer.

Dit zou hun meer directe invloed geven op de wetten die in de Rijksministerraad worden aangenomen en die dus ook voor de Caribische landen gelden. Momenteel hebben enkel inwoners van de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint-Eustatius en Saba dit recht.

Ministers in minderheid

De Raad van State schrijft verder dat de Caribische gevolmachtigde ministers in de Rijksministerraad, waar wetten voor het hele Koninkrijk worden voorbereid en goedgekeurd, altijd in de minderheid zijn ten opzichte van de Nederlandse ministers (zestien Nederlandse ministers versus drie gevolmachtigde ministers van de Caribische landen).

Daar komt bij dat de drie gevolmachtigde ministers niet rechtstreeks verantwoording hoeven af te leggen aan hun parlementen, omdat ze zijn aangesteld door hun kabinetten. Ze kunnen daardoor ook niet door de parlementen van Aruba, Curaçao en Sint-Maarten tot verantwoording worden geroepen. De Raad zou hun positie daarom graag "verstevigd" zien worden, zodat ze meer rechtstreeks hun parlementen - en dus het volk - vertegenwoordigen.

Om de verhoudingen meer in balans te brengen, adviseert de Raad om afspraken te maken die de invloed van de Caribische landen vergroten. Dat kan bijvoorbeeld door de Caribische ministers meer inspraak in, en betrokkenheid bij, het besluitvormingsproces te bieden.

De Raad van State stelt daarnaast voor om de parlementen van de Caribische landen een grotere rol te geven bij de voorbereiding en vaststelling van rijkswetgeving, oftewel wetten die gelden voor het gehele Koninkrijk.

Op dit moment worden rijkswetten alleen behandeld in de Nederlandse Eerste en Tweede Kamer, zonder dat de Caribische parlementen er veel over te zeggen hebben. Door hen meer inspraak te geven, zouden de belangen van de Caribische burgers beter worden vertegenwoordigd.

Schoof gaat advies bestuderen

De Raad pleit ook voor het invoeren van een bindende geschillenregeling. Dit betekent dat er bij een conflict tussen Nederland en de Caribische landen over bijvoorbeeld de interpretatie van het Statuut een onafhankelijke instantie een bindend oordeel kan geven. Hierdoor wordt voorkomen dat Nederland altijd de doorslaggevende stem heeft bij geschillen binnen het Koninkrijk, wat nu wel het geval is.

Het opzetten van deze geschillenregeling staat al sinds 2010 in het Statuut. "Maar veertien jaar later is er nog steeds geen regeling en is de vormgeving zelf onderwerp van geschil", schrijft de Raad van State.

Voor het advies sprak de raad met onder anderen oud-bestuurders, wetenschappers en met de gouverneurs en Raden van Advies van Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Premier Schoof zei na het ontvangst nemen van het rapport dat zijn kabinet het advies gaat bestuderen.

Of gepensioneerden er volgend jaar iets bij krijgen wordt een dubbeltje op zijn kant. De grote pensioenfondsen zijn wat somberder over de mogelijkheden om de pensioenen in januari mee te kunnen laten stijgen met de inflatie. Bij veel fondsen zijn de dekkingsgraden de afgelopen maanden licht gedaald.

Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) verwachtte bijvoorbeeld in juli al dat de pensioenen in 2025 gelijk zouden blijven aan die van dit jaar. Het definitieve besluit wordt pas halverwege november genomen. Dat de dekkingsgraad van het fonds voor twee miljoen zorgmedewerkers sindsdien verder is gedaald belooft geen verandering van die eerdere verwachting.

PFZW-bestuursvoorzitter Joanne Kellermann spreekt wel van goede rendementen uit het afgelopen kwartaal, maar wijst naar de gedaalde rente. "Daardoor moeten we meer geld opzij zetten voor de huidige en toekomstige pensioenen."

Renteverlagingen

Omdat de inflatie in Europa langzaam onder controle begint te komen, verlaagde de Europese Centrale Bank (ECB) dit jaar twee keer de rente. Vanmiddag besluit de ECB of de rente opnieuw lager gaat.

Bij ABP hadden de renteverlagingen "nadelige invloed" op de waarde van alle toekomstige pensioenuitkeringen, schrijft het pensioenfonds voor ambtenaren en leerkrachten. Ook hier steeg het rendement van beleggingen in het derde kwartaal, maar ging de financiële positie licht achteruit.

Bestuursvoorzitter Harmen van Wijnen zegt dat er "nog een paar spannende weken te gaan zijn" tot de knoop wordt doorgehakt om de pensioenen van ABP wel of niet mee te laten stijgen met de prijsstijgingen. Dat gebeurt eind november. ABP zegt wel gebruik te maken van soepeler regels, omdat het fonds in 2027 overstapt naar het nieuwe pensioenstelsel.

PMT, het pensioenfonds voor de metaal- en technieksector, stelt dat de huidige beleidsdekkingsgraad van 109 procent "nog onvoldoende is" om volgend jaar pensioenverhogingen door te voeren. Voorzitter Terry Troost zegt wel dat het fonds "comfort" biedt voor de overgang naar het nieuwe stelsel. Die overgang wil PMT in 2026 maken.

Het is opnieuw niet gelukt om het gezonken vrachtschip bij Borgharen te bergen. Het schip ligt nog steeds erg vast en het is niet gelukt er verdere beweging in te krijgen, meldt Rijkswaterstaat.

Rijkswaterstaat is al sinds maandagnacht bezig met voorbereidingen voor het bergen van het vrachtschip. Een eerste poging mislukte toen een kabel knapte die een ponton met de wal verbond.

Voor een tweede poging werd gisteren geprobeerd om het schip lichter te maken, schrijft L1. Zo is er onder meer zand uit het vrachtschip gehaald en werden de luiken van de laadruimte verwijderd. Ook was er rondom het schip gebaggerd. Ondanks de extra maatregelen lukte het niet om het schip los te krijgen.

Vandaag wordt er opnieuw geprobeerd om het vrachtschip los te trekken. Op welke manier dat zal gebeuren, is nog niet duidelijk. "We onderzoeken nu verder hoe we het schip bij de stuw weg kunnen krijgen, zodat we daar zo snel mogelijk mee aan de slag kunnen", aldus Rijkswaterstaat.

Tijdelijke waterkering

Het schip van 67 meter lang botste zaterdag door een zeer sterkte zijstroming tegen de stuw van Borgharen in de Maas bij Maastricht, waarna het vaartuig water maakte en zonk. Twee bemanningsleden werden van boord gehaald door de brandweer. Niemand raakte gewond.

Ondertussen heeft Rijkswaterstaat een tijdelijke waterkering gebouwd. Dit om te voorkomen dat er te veel water tussen België en Borgharen wegstroomt.

Normaal gesproken zou de stuw dit tegenhouden, maar door de botsing ligt het schip deels in de scheepvaartopening van de stuw en kan die nu niet volledig dicht. Als het schip is geborgen, kan ook de schade aan de stuw worden onderzocht.

Honderden One Direction-fans komen samen in Buenos Aires bij het hotel waar Liam Payne is overleden. De Britse voormalig One Direction-zanger kwam om bij een val van de derde verdieping. Hij was 31 jaar.

Lokale autoriteiten zeggen dat hij van het balkon van zijn kamer is gesprongen. Payne was mogelijk onder invloed van drugs of alcohol, zegt de Argentijnse politie. Het is niet duidelijk of het gaat om een ongeluk of dat er sprake is van opzet.

Fans verzamelen zich rond het hotel in de wijk Palermo en branden kaarsen. Velen zijn in tranen. "We konden het niet geloven", zegt een van de fans tegen persbureau Reuters.

Onder Nederlandse fans gaat een oproep rond om de zanger om 13.00 uur te herdenken op Utrecht Centraal.

'Meteen gekomen'

Een andere fan zegt tegen The Guardian dat ze nog lang buiten zullen blijven. "Ik ben verdrietig en geshockeerd. Zodra ik het nieuws hoorde ben ik meteen gekomen. Ik zit al tien jaar bij de Argentijnse One Direction fanclub. Ik blijf zeker nog uren voor het hotel".

Rond 20.00 uur kwam er politie om de menigte onder controle te houden. Het lichaam van Payne is meegenomen in een brandweerbusje. De fans applaudisseerden en huilden toen het busje wegreed.

Payne was in Argentinië om een concert bij te wonen van mede-One Directionlid Niall Horan eerder deze maand. Ook andere ex-leden van de band waren bij dat concert. Een woordvoerder van de hulpdiensten zegt dat er rond 17.00 uur een melding was gemaakt dat er een persoon gevallen was op de binnenplaats van het hotel.

"Mijn hart is gebroken", zegt een fan tegen The Guardian. "Ik zag hem een paar weken geleden bij Nialls show. Hij was aan het zingen en dansen en springen."

Minste aandacht

Liam Payne werd bekend op 16-jarige leeftijd, toen hij bij het programma The X Factor in een boyband werd gezet door jurylid Simon Cowell. One Direction werd meteen een grote hit, legt muziekjournalist Atze de Vrieze uit op het NOS Radio 1 Journaal.

"Ze werden niet alleen in Engeland groot, maar al heel snel in de VS en wereldwijd. Ze hebben in Nederland ook de Johan Cruijff Arena volgespeeld. Hun fanbase is altijd heel trouw gebleven, ook nadat ze uit elkaar gingen.", aldus De Vrieze. Nadat de band in 2016 uit elkaar ging brachten de leden soloplaten uit - maar niet allemaal even succesvol. Harry Styles werd het meest succesvol.

"Anderen hebben geen mainstreambekendheid, maar kunnen door die loyale fanbase wel een Ziggodome uitverkopen. Bij Liam was dat anders. Hij kreeg de minste aandacht tijdens zijn tijd bij One Direction, omdat hij de doelgroep niet aan zich kon binden.", legt De Vrieze uit.

Drugs en alcohol

Ook was Payne getroebleerd door alcohol en drugs en verdween hij de afgelopen jaren vaak van de radar. De laatste tijd was dat anders, omdat er verhalen opdoken van zijn exen die verhalen deelden over geweld en misbruik in hun relatie. Het laatste wat over hem naar buiten kwam is dat hij aanwezig was bij een concert van Niall Horan.

"Daar vonden sommige fans dat hij te aanwezig was, en dat hij de aandacht afgesnoept had van zijn ex-collega. Hij was overduidelijk onder invloed, en gedroeg zich heel merkwaardig. In het hotel net voor zijn dood blijkt ook dat er sprake was van agressie en drugsgebruik. Of hij gesprongen of gevallen is, is niet duidelijk. Maar dat het niet goed met hem ging is zeker."

Fans steken kaarsjes aan voor het hotel:

Andere leden van One Direction, zoals Zayn Malik en Harry Styles, hebben nog niet gereageerd op de dood van Payne.

Artiesten als Charlie Puth en Shawn Mendes reageren geschokt over het overlijden. De moeder van Harry Styles heeft een foto van Payne gedeeld met de tekst "Just a boy...".

Honderden fans in rouw na schokkende dood van Payne

Democratisch presidentskandidaat Kamala Harris heeft een bij vlagen onstuimig interview gegeven aan Fox News. De vicepresident werd door presentator Bret Baier bijna 30 minuten lang kritisch ondervraagd over onder meer het migratiebeleid, de mentale capaciteiten van president Biden en de zorg voor transgender gevangenen.

Het was voor Harris het eerste interview op de conservatieve zender. Hoewel ze zeker niet alle kijkers zal hebben overtuigd, zal ze hopen dat in de nek-aan-nekrace om het Witte Huis zo'n gedurfde stap kiezers losweekt van haar tegenstander. Ze benoemde dan ook expliciet dat ze de steun heeft van veel Republikeinse kopstukken die genoeg hebben van de oud-president.

Volgens Harris zitten Amerikanen niet te wachten op een tweede termijn van Trump:

Baier legde Harris vanaf het begin het vuur na aan de schenen. "Hoeveel illegale immigranten schat u dat uw regering heeft laten lopen?", was zijn eerste vraag. Toen Harris geen concreet getal wilde noemen, opperde hij dat het er zes miljoen waren, waarna Harris geprikkeld reageerde dat hij haar onderbrak.

"Laat me even uitpraten en dan beantwoord ik de vraag", maande ze hem, om vervolgens toe te geven dat het "migratiesysteem kapot is en gemaakt moet worden".

Moorden door illegale migranten

Baier confronteerde haar met de gevolgen van het beleid door te verwijzen naar de moord op de 12-jarige Jocelyn Nungaray, die werd gedood door een illegale migrant die uit hechtenis was vrijgelaten. Fox News bericht vaker over dit soort 'migrant crime', hoewel illegale immigranten over het algemeen minder crimineel zijn.

"Bent u deze families geen excuses verplicht", vroeg Baier over deze en enkele andere moordzaken. Harris zei intens mee te leven met de nabestaanden, maar legde ook de verantwoordelijkheid bij Trump, die een grensoplossing van beide partijen in het Congres torpedeerde.

"Donald Trump hoorde van die wet en gaf opdracht die de nek om te draaien, omdat hij liever campagne voerde over dit probleem dan er een oplossing voor te vinden", verweerde Harris zich. Baier wierp daarop tegen dat de regering-Biden de eerste twee jaar ook onder partijgenoten niet voldoende steun had gevonden.

Bangmakerij

Naast vragen over migratie haalde Baier nog een ander onderwerp aan dat zijn conservatieve Fox-kijkers belangrijk vinden deze verkiezing: de financiering van transgenderzorg. Hij wees op een verkiezingsspotje van de Trump-campagne waarin de regering-Biden wordt bekritiseerd omdat geslachtsoperaties voor gevangenen met belastinggeld worden betaald.

Harris verdedigde zich door te zeggen dat dit nu eenmaal de wet was voor medische zorg in gevangenissen en deze regel ook al gold tijdens Trumps ambtstermijn. Ze betichtte Trump van bangmakerij over een kleinigheid: volgens het gevangenisbeheer ging het in totaal slechts om twee gevallen.

"Hij heeft 20 miljoen dollar voor die spotjes uitgetrokken om kiezers bang te maken, omdat hij feitelijk geen plan heeft dat draait om wat het Amerikaanse volk nodig heeft", wierp ze tegen. Zij zei met een huizenplan, economische investeringen en belastingverlichting voor jonge gezinnen dat wel te hebben.

Onbekwaam

Baier vroeg Harris ook naar de mentale capaciteiten van huidig president Biden, die na een dramatisch verlopen debat met Donald Trump afzag van een tweede termijn en Harris naar voren schoof. Baier vroeg Harris recht voor zijn raap wanneer zij gemerkt had dat zijn denkvermogen achteruitging, een vraag die zij afweerde.

"Joe Biden staat niet op het stembiljet", antwoordde ze, al voegde ze er wel aan toe dat de president nog altijd in staat is de belangrijke beslissingen te nemen. Volgens haar is het juist Donald Trump die bewijst niet capabel te zijn. "Daarom zeggen zijn voormalige chef-staf, minister van Defensie, veiligheidsadviseur en vicepresident dat hij onbekwaam is", zei ze.

Harris werd ook gevraagd of ze de functie van president anders gaat invullen dan Biden. "Laat ik duidelijk zijn: het wordt geen voortzetting van Joe Bidens presidentschap", benadrukte ze, nadat ze in een ander interview nog had aangegeven dat ze "helemaal niets" anders zou hebben gedaan dan Biden.

Over waarover ze dan andere beslissingen zou hebben genomen, zei Harris niets, wel vulde ze aan dat ze bereid is pragmatisch te zijn en ook goede suggesties van Republikeinen of zakenmensen over te zullen nemen. Ook benadrukte ze "niet mijn hele carrière in Washington te hebben doorgebracht".

De kersverse secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte leidt vandaag en morgen op het hoofdkwartier in Brussel zijn eerste bijeenkomst met de defensieministers van het bondgenootschap.

Ook Oekraïne is bij het overleg. De Oekraïense minister van Defensie geeft een toelichting op het 'overwinningsplan' dat president Zelensky gisteren presenteerde. NAVO-lidmaatschap is daarbij volgens hem essentieel. Maar hoe realistisch is het dat Oekraïne ook echt lid wordt?

Rutte maakte sinds zijn aantreden duidelijk dat Oekraïne voor hem een topprioriteit is. Zijn eerste buitenlandse reis had als bestemming Kyiv. En op zijn persconferentie zei Rutte gistermiddag: "Ik weet zeker dat Oekraïne zich op een dag zal aansluiten bij de NAVO". Hij benadrukte dat alle steun die NAVO-landen nu geven aan Oekraïne, erop gericht is het land voor te bereiden op toetreding.

Op het eerste gezicht zijn het bemoedigende boodschappen voor het land in oorlog, maar voordat de hartelijke woorden kunnen worden omgezet in resultaat zijn er nog heel wat hordes te nemen.

Kunnen is niet willen

Zo zegt de Amerikaanse president Biden dat lidmaatschap onmogelijk is zolang Oekraïne in oorlog is. De Amerikanen vrezen dat de NAVO anders in een directe confrontatie kan komen met Rusland. En daarmee zitten ze op één lijn met Duitsland. Artikel 5 van de NAVO bepaalt immers dat lidstaten een aanval op één lidstaat beschouwen als een aanval op alle lidstaten. En dat ze de lidstaat die wordt aangevallen helpen.

"Het gaat over kunnen en willen", zegt Anna van Zoest, directeur van de Atlantisch Commissie, een denktank van NAVO-watchers. Wat betreft het kunnen: onder NAVO-kenners gaat een scenario rond waarbij alleen het grondgebied van Oekraïne dat niet in oorlog is met Rusland toetreedt tot de NAVO. Dat zou mogelijk zijn als een duidelijke grenslijn wordt afgesproken en zou tegemoet kunnen komen aan de bezwaren van de Amerikanen en Duitsers.

"Het zou dus echt wel kunnen, aan creativiteit geen gebrek. Maar bij het willen, daar loopt het spaak."

Alle 32 NAVO-landen moeten het uiteindelijk eens zijn met het lidmaatschap. En behalve de VS en Duitsland zijn er andere landen met op zijn zachtst gezegd grote twijfels. De Ruslandgezinde Slowaakse president Fico heeft zelfs al gezegd dat hij toetreding van Oekraïne nooit zal toestaan.

Tel daarbij op Hongarije, dat nauwe banden heeft met Rusland en de bemiddelende rol van Turkije. "Die landen willen Rusland ook niet tegen de borst stuiten", zegt NAVO-kenner Van Zoest.

Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en ook Nederland lijken minder bang voor escalatie, maar houden volgens Van Zoest toch ook een slag om de arm. "Alleen Polen en de Baltische staten, landen die een grens delen met Rusland en een eigen geschiedenis met Rusland hebben, willen Oekraïne zo snel mogelijk binnenhalen."

Vaag perspectief

Zolang de NAVO-lidstaten niet op een lijn zitten, blijft het toekomstperspectief voor Oekraïne vaag. De NAVO zei al in 2008 dat het land ooit lid zal worden, maar zonder tijdspad en voorwaarden te noemen. Van Zoest: "En dat is eigenlijk wat Rutte blijft zeggen. Weinig meer dan is afgesproken in 2008 en op recente toppen is bevestigd."

Bij de bijeenkomst van de NAVO-defensieministers worden er hoe dan ook nog geen toezeggingen verwacht over het lidmaatschap. De komende tijd zal moeten blijken of Rutte het lidmaatschap als 'topprioriteit' concreet kan maken. Of dat ook hij dit dossier toch doorgeeft aan zijn opvolger.

Op meer dan honderd Europese toppen was Mark Rutte het gezicht van Nederland. Vandaag maakt Dick Schoof als zijn opvolger zijn opwachting op het Europese toneel. Dat wordt voor iedereen wennen, niet in de laatste plaats voor Schoof zelf.

Wat Schoofs positie uniek maakt, is dat hij partijloos is. Dat maakt hem een vreemde eend in de bijt. "De anderen zullen zeker nieuwsgierig zijn hoe hij zich opstelt", zegt Pieter de Gooijer, voormalig permanent vertegenwoordiger van Nederland bij de EU.

De top staat grotendeels in het teken van migratie. "De regeringsleiders zijn allemaal goed op de hoogte van de coalitieverhoudingen in Nederland. En dus wil iedereen weten: met welk mandaat zit Schoof daar? Krijgt hij zijn instructies uit Den Haag, van Wilders, voor wie migratie het allerbelangrijkste onderwerp is?"

Het belang van het onderwerp voor zijn kabinet werd gisteren nog eens onderstreept toen PVV-minister Klever het plan lanceerde voor een 'terugkeer-hub' in Uganda.

Helemaal alleen

Als politicus zonder partij staat Schoof sowieso op achterstand. Hij is daardoor niet welkom op de 'voor-toppen', partijpolitieke bijeenkomsten die voorafgaand aan een Europese top gehouden worden. Daar komen de christendemocratische, sociaaldemocratische en liberale regeringsleiders bij elkaar om af te tasten hoe ze denken over onderwerpen die ze op de top willen bespreken.

Betrokkenen die jarenlang meereisden om Rutte in Brussel te assisteren vertellen hoe op die 'voortoppen' Rutte nog even met de Franse president Macron kon bijpraten over 'de aanvliegroute op bepaalde thema's'. Schoof staat er wat dat betreft eenzaam voor in Brussel, klinkt het.

Pieter de Gooijer: "Zo'n voor-top is handig, want dan kun je alvast dingen een beetje uitproberen. Kijken of je op de top zelf, of erna, wel of niet je kop gaat stoten op een bepaald onderwerp. Die kans mist Schoof."

Toppen zijn 'knap vermoeiend'

Veel Brusselse waarnemers stippen het belang aan van een goede conditie; een gemiddelde EU-top duurt tot ver na middernacht. Ook moet je als leider leren om in het Engels te denken en rekening te houden met de gevoeligheden die leven in de andere 26 EU-landen. "Knap vermoeiend", zegt een oud EU-diplomaat. "Zeker voor iemand als Schoof, die nog geen enkele ervaring heeft in het hart van de Europese dossiers: financiën en begroting."

Over die lange en vermoeiende Brusselse nachten: "Schoof is getraind, hij is een marathonloper, dat komt goed uit." Dat de premier voorafgaand aan de marathonvergaderingen nergens naartoe kan, maakt hem wel "extra eenzaam".

Toch is hij vanochtend niet alleen. Op uitnodiging van de Italiaanse premier Meloni overlegt hij vóór de top met een groepje op dit punt gelijkgestemde regeringsleiders over een gemeenschappelijke aanpak van migratie. En de Brusselse top mag dan nieuw zijn voor Schoof, de Europese hardere lijn kent hij uit Den Haag maar al te goed.

Ook logistiek wordt het voor Schoof wennen. Voor het eerst moet hij zijn plek vinden tussen zijn 26 collega's. Zijn naambordje op de grote ovale vergadertafel in het Europagebouw in Brussel staat tussen dat van Luxemburg en Slowakije. De leiders zitten in een vaste volgorde aan tafel, die is bepaald door het halfjaarlijkse voorzitterschap.

Het is één van de praktische weetjes die de permanente vertegenwoordiger van Nederland, de "ambassadeur" bij de Europese Unie, ongetwijfeld deelde met Schoof.

En zo zijn er meer tips and tricks voor nieuwkomer Schoof. Hoe laat je de voorzitter van de vergadering weten dat je het woord wil? Wanneer meng je je het beste in de discussie, vóór of juist nadat president Macron verteld heeft hoe hij erover denkt? Op al deze punten is Schoof gegarandeerd gebriefd. Ook heeft hij, net als al zijn collega's, een smoelenboek onder zijn arm als hij begint aan de vergadering.

Schoof wordt 'getest en gedold'

De Gooijer verwacht dat Schoofs collega's vandaag "beleefd en vriendelijk" zullen zijn. Tegelijk willen ze weten wat voor vlees ze in de kuip hebben. "Je moet het zien als een voetballer die op zijn eerste training komt bij een nieuwe club. Dan word je wel een beetje getest en gedold."

Het zou dus zomaar kunnen dat Viktor Orbán Schoof vraagt de groeten over te brengen aan zijn goede vriend Wilders, denkt De Gooijer. Of dat de Poolse premier Donald Tusk, die Wilders nog kent uit de tijd van het 'Polenmeldpunt', Schoof in de wandelgangen vraagt hoe hij kijkt naar de Polen die in Nederland werken.

Hoe dan ook is de kennismaking een investering in relaties. Ook oud-premier Rutte begon ooit als een onbekende in Brussel; hij groeide er in veertien jaar uit tot een invloedrijke factor. Schoof zal nog veel handen moeten schudden om een vergelijkbare positie in de Raad te kunnen opbouwen.

Goedemorgen! Vandaag is er zowel een EU-top als een NAVO-top in Brussel. En in Carré staat het jaarlijkse Televizier-Ring-gala op het programma.

Eerst het weer: het is bewolkt en in de ochtend valt af en toe regen. In de middag is het meestal droog en breekt de zon soms door. Het wordt 17 tot 20 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier waar wordt gewerkt aan het spoor en waar storingen zijn.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Voormalig One Direction-zanger Liam Payne is omgekomen bij een val de tweede verdieping van een hotel in Buenos Aires. Een woordvoerder van de lokale autoriteiten zegt in een verklaring dat 31-jarige zanger "van het balkon van zijn kamer was gesprongen".

Politieagenten begaven zich naar het hotel na een melding over een agressieve man die mogelijk onder invloed was van drugs of alcohol. Persbureau AP heeft een opname van het telefoongesprek van de hotelmanager met de politie. Daarin zegt de manager: "Hij breekt de hele kamer af. Jullie moeten iemand sturen."

Payne werd in 2010 onderdeel van One Direction na deelname aan talentenjachtshow The X Factor. Het eerste album van de boyband kwam vanuit het niets binnen op nummer één in het Verenigd Koninkrijk. De groep ging in 2015 uit elkaar, waarna Payne probeerde een solocarrière van de grond te krijgen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Anne Frank Stichting maakt voor een tentoonstelling in New York een replica van het Achterhuis in het Brabantse Erp. Het Achterhuis wordt daar volledig op schaal nagemaakt en ingericht in de stijl van de onderduikperiode:

Fijne dag!

Het kabinetsplan om uitgeprocedeerde asielzoekers naar Uganda te sturen, stuit op flinke bezwaren, zeggen deskundigen. Zo zou het plan in strijd zijn met Europese wetgeving en is er twijfel aan de veiligheid van afgewezen asielzoekers in Uganda.

De kern van het plan is dat Afrikaanse asielzoekers die in Nederland zijn afgewezen, worden uitgezet naar het Oost-Afrikaanse land. Uganda zou daarvoor geld krijgen. PVV-minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp zei bij een werkbezoek in Uganda dat haar collega Faber de mogelijkheden verder gaat uitpluizen.

Europese asielwet

Volgens Europese regels mag een uitgeprocedeerde asielzoeker alleen naar het land van herkomst worden gestuurd. "Of naar een derde land, mits diegene dat vrijwillig wil", zegt Mark Klaassen, universiteit docent Europees migratierecht.

Voor het Uganda-plan zou de Europese regelgeving moeten worden aangepast en dat is volgens Klaassen lastig. "Daarvoor moet de gewone wetgevingsprocedure die in de EU geldt worden gevolgd. In 2018 is er al een voorstel ingediend om de richtlijn aan te passen. Dit is tot nu toe niet gelukt."

De onderhandelingen over het Migratiepact duurden zelfs acht jaar, geeft Klaassen als voorbeeld. "Dat laat zien dat de wetgevingsprocedure best ingewikkeld is."

Land van herkomst

Klever benadrukte tijdens haar werkbezoek dat het kabinet migratie wil terugdringen. "Het is belangrijk dat uitgeprocedeerde asielzoekers teruggaan naar hun land van herkomst. Daar stokt het soms. We hebben een lange relatie met Uganda en het is een gastvrij land." De afgewezen asielzoekers zullen afkomstig zijn uit de regio, maar over welke landen dit precies gaat, moet nog worden onderhandeld.

"Maar het probleem is natuurlijk dat de uitgeprocedeerde asielzoekers niet terug kunnen naar hun land", zegt Marlou Schrover, hoogleraar Migratiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden. "Landen zeggen dan dat het geen onderdanen van hen zijn, of ze hebben geen paspoort meer. Als ze terug zouden kunnen, dan kon je ze ook wel terugsturen vanuit Nederland."

Mensenrechten

Daarnaast is de kans groot dat de rechter een streep door het plan zet omdat het in strijd is met de mensenrechten. Het is namelijk zeer de vraag of Uganda veilig genoeg is, een vereiste om iemand uit te mogen zetten. "Er mag geen sprake zijn van een reëel risico op een onmenselijke behandeling", zegt Klaassen.

Binnen Europa gaan de laatste tijd steeds meer geluiden op om te werken aan zogenoemde terugkeerhubs. Dat zijn plekken buiten de Europese Unie, waar afgewezen asielzoekers naartoe worden gestuurd. Vanuit daar moeten ze dan terug naar het land van herkomst.

Italië opende recent twee opvangcentra in Albanië. Het land stuurt er mensen naartoe die als 'niet kwetsbaar' worden beschouwd, oftewel mannen van wie Italië denkt dat ze weinig kans maken op een verblijfsvergunning.

De migranten blijven onder het Italiaanse recht vallen en krijgen ook asiel in de EU als hun aanvraag wordt goedgekeurd. Niet-EU-land Albanië krijgt voor de 'verhuur' van de locaties 600 miljoen euro over die hele vijf jaar.

In Groot-Brittannië is jarenlang gesproken over het voornemen om migranten over te brengen naar Rwanda, een buurland van Uganda, maar de nieuwe Labour-regering heeft korte metten gemaakt met dat plan.

Het ruimtevaartbedrijf Axiom Space en het Italiaanse modehuis Prada hebben de nieuwe maanpakken gepresenteerd. Dat gebeurde tijdens het International Astronautical Congress in Milaan.

NASA besteedde de ontwikkeling van het nieuwe maanpak in 2022 voor 228 miljoen dollar uit aan Axiom. De pakken, die beweeglijker en geavanceerder moeten zijn dan de pakken waarin Apollo-astronauten in de jaren 60 en 70 op de maan liepen. De eerste bemenste maanlanding in NASA's Artemis-programma zal op zijn vroegst eind 2026 plaatsvinden.

Vorig jaar werd een eerste versie van het pak gepresenteerd, in zwart, blauw en oranje. De definitieve versie is vooral wit. Dat heeft een praktische reden. Een wit pak reflecteert hitte, essentieel op het maanoppervlak, waar de temperatuur in de zon kan oplopen tot 120 graden Celsius. Het is ook makkelijker om het maanstof van de pakken te verwijderen omdat het op wit beter te zien is.

Een woordvoerder van Prada belichtte de rol van het modebedrijf bij de ontwikkeling van het nieuwe maanpak. "We hebben onze expertise gedeeld op het gebied van zeer hoogwaardige materialen, naaitechnieken, en we hebben zelf veel geleerd".

Medewerkers van Prada waren enthousiast om aan het project mee te werken. "Ze stonden ervoor in de rij. Voor hen was het iets heel speciaals."

De AxEMU, zoals het pak officieel heet, heeft al de nodige testen en simulaties ondergaan met verschillende astronauten en ingenieurs. Het pak is onder water getest in een watertank van NASA en heeft simulaties met verminderde zwaartekracht ondergaan in het Johnson Space Center in Houston.

De komende tijd staan er nog meer tests op het programma, onder meer in combinatie met de eveneens nieuw ontwikkelde maanrover.

Twee weken geleden onthulde het Chinese ruimtevaartagentschap de nieuwe maanpakken van dat land. China hoopt rond 2030 voor het eerst mensen naar de maan te brengen.