NOS Nieuws - Algemeen

In Zeeland is urenlang gezocht naar een drenkeling in het Schelde-Rijnkanaal bij Tholen. De Veiligheidsregio Zeeland (VRZ) legde het scheepvaartverkeer daarvoor stil.

Rond half twee meldde de veiligheidsregio dat de zoekactie geen resultaat had opgeleverd en werd gestaakt. Volgens de veiligheidsregio was de tijd waarin er nog overlevingskansen waren ruim verstreken.

De hulpdiensten kregen gisteravond een melding dat er een persoon vlak bij de brug aan de Nieuwe Postweg te water zou zijn geraakt.

Er waren meerdere duikteams en brandweerboten aanwezig bij de zoekactie. Ook werd gebruikgemaakt van een onderwaterdrone. Daarnaast werd er gezocht vanaf de kant en vanaf het water met warmtebeeldcamera's.

De Amsterdamse burgemeester Halsema heeft in een uitgebreide brief aan de gemeenteraad informatie gedeeld over de gewelddadige gebeurtenissen rond de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv van vorige week donderdag. De brief is medeondertekend door politiechef Holla en hoofdofficier De Beukelaer.

"Wat er de afgelopen dagen is gebeurd is het gevolg van een giftige cocktail van antisemitisme, hooligangedrag en woede over de oorlog in Palestina en Israël en andere landen in het Midden-Oosten", schrijft Halsema in de brief.

In het 'feitenrelaas' staat onder meer dat de driehoek van gemeente, politie en Openbaar Ministerie op de ochtend van de wedstrijd de mogelijkheid besprak om het duel te verbieden. Dat was omdat er de avond en nacht ervoor meerdere incidenten waren geweest.

Zo verschijnen woensdag op sociale media berichten met agressie en dreiging jegens Maccabi-supporters. Verder zijn er activisten die bij het Ajax-stadion pro-Palestijnse teksten met graffiti spuiten. Later trekken Maccabi-fans in het centrum aan een Palestina-vlag op een gevel. Een deel van die groep richt vernielingen aan aan meerdere taxi's. Vervolgens roepen taxichauffeurs elkaar online op om zich te mobiliseren, stelt de politie vast.

Geen juridische onderbouwing

De ochtend erna zijn er vooral zorgen over de agressie van de Maccabi-supporters en de reactie van taxichauffeurs daarop, schrijft de driehoek in de brief. Een verbod op de wedstrijd wordt besproken, maar daarvan wordt afgezien, onder meer omdat er geen juridische onderbouwing voor is. Ook wordt gevreesd dat de situatie uit de hand zou lopen, vanwege de aanwezigheid van grote aantallen supporters in de stad.

Rond de wedstrijd die avond gaat het uiteindelijk toch mis en komt het tot veel gewelddadige incidenten. Zo worden Israëliërs op verschillende plekken in de stad opgejaagd en mishandeld door kleine groepen relschoppers. Op video's is te horen dat er antisemitische scheldwoorden worden geroepen. Ook zijn er beelden van Maccabi-supporters die zich misdragen.

De politie besluit een grote groep Israëlische supporters bij elkaar te brengen om ze te beschermen en met bussen naar hun hotel te brengen. De beelden van de gewelddadigheden krijgen ook internationaal al snel aandacht.

Die nacht heeft de burgemeester contact met de Israëlische ambassadeur. Hij vertelt dat leden van de Israëlische regering naar Nederland willen komen. Halsema zoekt hierop contact met premier Schoof, maar kan hem niet bereiken. Vervolgens belt ze met minister Van Weel van Justitie en Veiligheid.

Ook het weekend daarna volgen nog meerdere incidenten en ontvangt de politie meerdere signalen van oproepen om te rellen in de stad.

10 Israëlische arrestanten

In totaal pakt de politie rond de wedstrijd 62 mensen op. Uit de brief van de driehoek blijkt dat 49 van hen in Nederland wonen en 10 in Israël. Van deze arrestanten zitten er nog vier vast, in de leeftijd van 16, 17, 18 en 26 jaar. In de dagen na de rellen volgen voor zover bekend nog zes arrestaties.

De komende dagen zal de politie geblurde beelden delen van verdachten. Daarna zullen er herkenbare beelden worden getoond. Halsema schrijft dat sommige filmpjes die rondgaan online zich niet afspelen in Amsterdam of niet tijdens de gebeurtenissen van afgelopen week.

De brief van de driehoek wordt de komende dag besproken door de gemeenteraad van Amsterdam in een spoeddebat. De Tweede Kamer is van plan om woensdag te debatteren over de gebeurtenissen in Amsterdam en de nasleep daarvan.

Bij een veilinghuis in IJsselstein is een gouden rijksdaalder met koningin Wilhelmina erop geveild voor bijna een half miljoen euro. Volgens RTV Utrecht is het de op een na duurste Nederlandse munt ooit.

De gouden rijksdaalder werd in 1898 geslagen ter gelegenheid van de kroning van koningin Wilhelmina. Ze was toen 18 jaar oud. De munt werd ontworpen door de Friese beeldhouwer Pier Pander.

Volgens veilingmeester Jacco Scheper zijn Wilhelmina-munten zeer gewild bij verzamelaars. "Ze is populairder dan Willem I, II en III en de Juliana-munten compleet krijgen is geen kunst", zegt hij.

Twee stuks

Er zijn maar twee gouden Wilhelmina-rijksdaalders geslagen. Eén daarvan zit in de nationale collectie. De vandaag geveilde munt was daarmee de enige die verzamelaars op de kop konden tikken.

"Het was spectaculair en buitengewoon spannend vandaag", zegt veilingmeester Scheper. "Vooraf kon er niet schriftelijk geboden worden. Iedereen had dus zijn kruit droog gehouden en we wisten niet wat er zou gaan gebeuren. Je merkte dat het een bijzonder moment was. De zaal liep vol en mensen begonnen te filmen."

Uiteindelijk werd de munt voor 360.000 euro verkocht. Met de veilingkosten erbij komt het totaalbedrag op 453.600 euro. De koper blijft anoniem.

Ruim een miljoen

De duurste munt in ons land werd afgelopen mei verkocht bij hetzelfde veilinghuis. Het ging toen om een kwartje uit 1891 dat voor ruim een miljoen werd verkocht.

Premier Schoof hoopt een vriendschappelijke band op te bouwen met aankomend president Trump van de Verenigde Staten. Een goede verstandhouding met hem is belangrijk, zegt Schoof in het radioprogramma NOS Met het Oog op Morgen. "Het is in het belang van Nederland om in te schatten wat hij van plan is en om daar op een goede manier op te reageren."

Tijdens zijn eerste presidentschap tussen 2016 en 2020 bouwde toenmalig premier Rutte ook een goede relatie op met Trump. "Het is zeker mijn bedoeling om dat ook te doen", aldus Schoof.

"Het is belangrijk dat onze relaties goed zijn en dat we goed voeling houden met wat er de komende maanden wordt bedacht." De premier benadrukt dat Trump een zakenman is, die "deals" wil sluiten. "Dan moeten wij zorgen dat wij die deals hebben."

Zoeken

Eerder op de avond sprak Schoof telefonisch met Trump. Het gesprek ging onder meer over de onderlinge handelsrelatie en de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Het viel Schoof op dat de nieuwe president "erg geïnteresseerd" is in Nederland.

Trump deed in zijn verkiezingscampagne stellige uitspraken over de rol van Amerika in Europa, met de belangrijkste boodschap: America First. Toch denkt Schoof dat de Republikeinse politicus nog bezig is met het bepalen van zijn positie ten opzichte van Nederland. "Hij is echt aan het zoeken hoe hij dat moet doen."

De premier heeft met Trump gesproken over het belang van Nederland om Oekraïne te laten winnen. "Als Oekraïne verliest, betekent dat veel voor de vrede en veiligheid in Nederland en Europa en ook voor Amerika." Verder heeft Schoof gevraagd om de oude handelsrelaties in stand te houden.

Schoof heeft Trump persoonlijk uitgenodigd om volgend jaar juni naar de NAVO-top in Den Haag te komen en daar reageerde hij volgens de premier positief op. Het gesprek duurde ongeveer een kwartier.

In de afgelopen decennia is het aantal olifantenpopulaties in Afrika sterk gedaald. Dat heeft de Universiteit van Colorado onderzocht. De metingen gaan over de periode van 1964 tot 2016.

Bij de savanneolifant was in die periode een populatie-afname van 70 procent te zien, bij de bosolifant zelfs een afname van 90 procent.

"Het onderzoek laat zien hoe zelfs zoiets groots en opvallends als een olifant zomaar kan verdwijnen", aldus een van de hoofdonderzoekers, George Wittemyer.

Sahel-regio vs Botswana

De afname komt door het verlies van leefgebied en door stroperij, maar de trend is niet op alle plekken zichtbaar. Sommige populaties verdwenen volledig, terwijl anderen groeiden.

Zo is het aantal olifanten in de door oorlog verscheurde Sahel-regio sterk verminderd. In Oost- en Centraal Afrika is het aantal olifanten volgens de onderzoekers afgenomen door ivoorstroperij en de groei van de menselijke bevolking.

In het zuidelijke deel van Afrika gaat het juist goed met de olifantenpopulaties, met name in Botswana. In dat land worden olifanten beschermd en beheerd. Volgens Wittemyer is het belangrijk om lessen te trekken uit deze successen.

Het onderzoek werd gedaan op 475 locaties. Dat was geen makkelijke opgave, zegt de hoofdonderzoeker. "Olifanten zijn dan wel heel groot, maar de dieren tellen is ingewikkeld en je hebt er veel middelen voor nodig", aldus Wittemyer. Zo worden savanneolifanten onderzocht door spotters vanuit vliegtuigen en bosolifanten vanaf de grond.

Het onderzoek is geen meting van het aantal overgebleven olifanten op het continent, benadrukt Wittemyer. "Het is een beoordeling van hoe elke populatie het doet. En over het algemeen doen ze het niet geweldig."

Italië moet opnieuw een groep migranten ophalen uit een opvangcentrum in Albanië. De rechtbank in Rome geeft geen toestemming voor de detentie van zeven mensen uit Egypte en Bangladesh. De zaak wordt overgedragen aan het Europees Hof van Justitie.

Vorige week vrijdag werden de migranten door de Italiaanse marine naar het opvangcentrum in Albanië gebracht, nadat ze uit zee waren gehaald. De regering van premier Meloni wil daar de komende tijd duizenden asielzoekers opvangen. Het is de bedoeling dat daar mensen terechtkomen die als 'niet kwetsbaar' worden beschouwd, oftewel mannen van wie Italië denkt dat ze weinig kans maken op een verblijfsvergunning.

Juridische tegenslagen

Het plan van de Italiaanse regering stuit echter op juridische tegenslagen. Ook toen vorige maand een eerste groep migranten naar het Albanese detentiecentrum werd gebracht, zette de rechtbank van Rome een streep door het plan. Volgens de rechtbank hadden de twaalf mensen recht op een reguliere asielaanvraag in Italië en moesten ze weer worden opgehaald.

Het ging ook toen om mannen uit Egypte en Bangladesh, landen die volgens Italië veilig zijn. De rechter was het daar echter niet mee eens en wees naar een uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Volgens dat hof kan een land pas veilig worden verklaard als het grondgebied veilig is voor alle inwoners, dus ook voor bijvoorbeeld politieke dissidenten of homoseksuelen.

Het originele plan van Meloni hield in dat migranten die naar Albanië worden gebracht onder het Italiaanse recht blijven vallen en asiel krijgen in de Europese Unie als hun aanvraag wordt goedgekeurd. Italiaanse autoriteiten moeten dan de asielaanvragen afhandelen binnen 28 dagen, inclusief een eventueel hoger beroep tegen afwijzing. Albanië krijgt voor de 'verhuur' van de locaties 600 miljoen euro verdeeld over vijf jaar.

Volgens Italiaanse media waren de asielaanvragen van vijf van de zeven migranten al afgekeurd en hadden ze op basis daarvan al vanuit Albanië teruggestuurd kunnen worden naar Egypte en Bangladesh. Sinds de opening van de opvangcentra zijn er in totaal 24 mensen naartoe gebracht. Door de uitspraak van de rechtbank kunnen ze nu niet terug worden gestuurd naar hun land van herkomst en moeten naar Italië gehaald worden.

Organisaties die ontwikkelingshulp bieden, hebben felle kritiek op de plannen die minister Klever vanmorgen bekendmaakte. Voor de periode 2026-2030 wordt het budget voor non-gouvernementele organisaties (ngo's), waar zij onder vallen, verlaagd met een miljard euro; van 1,4 miljard naar 400 miljoen.

Minister Klever vindt het naar eigen zeggen belangrijk dat de hulporganisaties draagvlak hebben in de samenleving en wil daarom dat ze minder afhankelijk worden van de overheid. Ze vindt dat de organisaties vanaf 2026 minimaal de helft van hun inkomsten moeten halen uit andere bronnen, zoals donaties. Nu is dat een kwart.

De bezuiniging, van 200 miljoen euro per jaar, heeft gevolgen voor activiteiten van tientallen organisaties, waaronder die van vredesbeweging Pax. "De stabiliteit en omvang van overheidsfinanciering maakt het mogelijk om duurzaam aan vrede te werken. Dat is heel moeilijk om te vervangen", zegt Pax-directeur Rolien Sasse.

Pax ontving in 2022 bijna 14 miljoen euro van de overheid, blijkt uit het jaarverslag. Dat is 70 procent van het totale budget. Verder ontvangt de organisatie inkomsten van donateurs, loterijen en andere organisaties.

Alternatieve inkomstenbronnen

In een nota van het ministerie van Buitenlandse Zaken staat een lijst met ngo's en de mate waarin overheidsgeld een rol speelt in hun totale inkomsten. Daarin staan niet alleen organisaties die vooral hulp in het buitenland bieden, maar ook instanties die actief zijn in Nederland. Zo staat expertisecentrum seksualiteit Rutgers in de categorie van organisaties die meer dan 50 procent van hun inkomsten krijgen van de overheid.

Ook instanties als Solidaridad, COC en Both Ends staan in die lijst. Die laatste zet zich bijvoorbeeld in voor mensenrechten en het milieu in het zuidelijk halfrond. Organisaties die tussen de 25 en 50 procent van hun inkomsten uit de overheid halen, zijn bijvoorbeeld Save the Children Nederland, Milieudefensie en Hivos.

Geen verrassing

Vanuit instanties die minder overheidssteun ontvangen, klinkt er ook kritiek op de plannen. Grote ngo's als Cordaid en Oxfam Novib waarschuwen voor de gevolgen van de bezuiniging. "Als dit wordt doorgezet, dan krijg je bijvoorbeeld minder armoedebestrijding en minder bescherming van mensenrechten", zegt Peter Ras, senior beleidscoördinator internationale samenwerking bij Oxfam.

Afrika-correspondent Elles van Gelder was bij een project in Kenia waar nog maar een jaar aan financiële hulp vanuit Nederland beschikbaar voor is:

Een woordvoerder van Cordaid noemt de aangekondigde maatregelen drastisch. "Zonder de investeringen van het ministerie kunnen belangrijke resultaten voor onder meer mensenrechten en vrouwenrechten niet worden behaald."

Cordaid denkt bovendien dat door deze bezuiniging ook lokale partnerorganisaties geraakt worden. Zij krijgen vaak geld van Nederlandse ngo's. "Veel lopende contracten zullen weliswaar gehonoreerd worden", zegt Paul van den Berg, politiek adviseur bij Cordaid. "Maar vanaf 2026 zal het plaatje er anders uitzien. Dan is er kans dat lokale organisaties die belangrijk werk doen, en die wij steunen, het niet gaan redden."

De aangekondigde plannen komen voor ontwikkelingsorganisaties niet uit de lucht vallen. "We wisten dat er klappen gingen vallen, maar het is toch een fors bedrag", zegt Jochem Duinhof. Hij is adviseur bij Dorcas, een christelijke organisatie die noodhulp biedt en mensen in armoede steunt. Volgens hem is het wel goed dat het kabinet ontwikkelingssteun meer rechtstreeks wil geven aan de landen die het geld nodig hebben. "De lokale bevolking woont en werkt er en kent de situatie goed."

Onafhankelijke organisatie

Dorcas mist wel perspectief over de rol van de ngo's. "De mensen in de landen zelf willen niet van ons afhankelijk zijn, maar zien wel toegevoegde waarde van het partnerschap." Peter Ras van Oxfam roept de coalitiepartijen op om kritisch te kijken naar de plannen. Hij vindt dat organisaties meer tijd moeten krijgen om nieuwe geldstromen binnen te halen.

Pax-directeur Sasse verwacht niet dat het ministerie zomaar zelf lokale groepen kan gaan steunen. "Wij verrichten vredeswerk in landen waar een dictatuur is. Als overheid kun je daar niet zomaar actief zijn, maar een onafhankelijke maatschappelijke organisatie wel."

Het kabinet kondigde eerder een bezuiniging van 2,4 miljard euro per jaar op ontwikkelingshulp aan. Dit is de eerste concrete maatregel van de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp. De precieze invulling wordt begin 2025 verder uitgewerkt.

Het kabinet zet het plan om gratis kinderopvang voor werkende ouders in te voeren door, ondanks de groeiende personeelstekorten in de branche.

Nu is er een tekort van 6000 werknemers en dat is naar verwachting in 2033 gegroeid naar 42.000. Ook bestaat de kans dat in de aanloop naar een ander kinderopvangstelsel de vraag zal stijgen, met prijsstijgingen tot gevolg.

Het vorige kabinet wilde ook bijna gratis kinderopvang invoeren, maar stelde dat besluit uit vanwege het personeelstekort.

Dit kabinet vindt dat tekort geen reden om af te zien van de belofte om in 2027 een hoge inkomensonafhankelijke vergoeding in te voeren voor kinderopvang voor werkende ouders. De huidige kinderopvangtoeslag verdwijnt dan, het geld gaat meteen naar de crèche en ingewikkelde terugvordering verdwijnt. Ook wordt de opvang voor alle werkende ouders bijna gratis en daarvoor is 2,9 miljard euro gereserveerd.

Stijgen

Staatssecretaris Achabar (Toeslagen) en Nobel (Participatie) schrijven aan de Tweede Kamer hoe het staat met de ingrijpende stelselwijziging en ze noemen de overgang "complex".

Nu maken ongeveer 911.000 kinderen gebruik van een crèche, de peuterschool, buitenschoolse opvang of opvang bij een gastouder. Dat aantal zal toenemen. Het kabinet vindt het belangrijk dat ouders kunnen werken, maar er zit ook een keerzijde aan, zo blijkt uit de brief.

Bijbenen

Als de vraag stijgt, zullen tot het nieuwe systeem er in 2027 is, ook de prijzen stijgen. "Wanneer het aanbod de extra vraag niet kan bijbenen, kan dit leiden tot prijsstijgingen en wachtlijsten." En dat pakt vooral slecht uit voor ouders met een laag inkomen.

Het kabinet is zich hiervan naar eigen zeggen bewust en gaat kijken hoe prijsstijgingen voorkomen kunnen worden. Ook komen er maatregelen om het personeelstekort aan te pakken, onder meer door een subsidieregeling en door medewerkers te vragen meer te werken. In het voorjaar worden meer concrete maatregelen bekend.

Twee mannen (33 en 56) zijn veroordeeld tot werkstraffen en voorwaardelijke celstraffen voor het verhandelen van illegaal gevangen vis in de Vlissingse vismijn. Dat heeft de rechtbank in Middelburg bepaald.

In april vorig jaar deed de politie 's nachts invallen op vijf vissersschepen. Alle bemanningsleden werden gecontroleerd. Zo'n 150 agenten zochten voornamelijk naar ondermaatse vis. Dat is vis die niet aan de lengte-eisen voldoet en niet verkocht mag worden. Wel moet de vis worden geregistreerd door vissers.

In verborgen ruimtes werden grote hoeveelheden ondermaatse vis gevonden. Meerdere vissers werden gearresteerd, onder wie de vader en zoon die vandaag voor de rechter stonden. Uiteindelijk werd er vier tot zes ton illegaal gevangen vis in beslag genomen.

Verborgen camera's

De vissers werden al meer dan een jaar in de gaten gehouden door verborgen camera's, bleek volgens Omroep Zeeland tijdens de rechtszaak. De camera's registreerden hoe de vis vanaf de kotters rechtstreeks in de bestelwagen van een Vlissingse vishandel belandde. De vis werd zwart afgerekend.

De vader en zoon wilden niets kwijt tegen de rechter. Hun advocaat vond dat het gebruik van de verborgen camera's te veel inbreuk op hun privacy heeft gemaakt. De politierechter ging daar echter niet in mee. De twee vissers moeten 60 uur werkstraf uitvoeren en krijgen een voorwaardelijke celstraf van acht weken met een proeftijd van drie jaar.

Viswinkel

De eigenaar van de viswinkel in Vlissingen die de ondermaatse vis illegaal kocht van de vissers kreeg eerder al een taakstraf en een voorwaardelijke gevangenisstraf opgelegd. Ook moest het bedrijf een geldboete van 80.000 euro betalen.

De hoogste geestelijke binnen de Anglicaanse Kerk staat onder druk om af te treden. De bisschop van Newcastle roept de aartsbisschop van Canterbury, Justin Welby, op om zijn functie neer te leggen vanwege een vernietigend rapport. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat de kerkleiding heeft verzuimd de politie in te schakelen over een kindermisbruiker.

De kerk, met wereldwijd vele tientallen miljoenen gelovigen, had zelf opdracht gegeven tot het onderzoek. Het rapport, dat vorige week werd gepubliceerd, telt 251 pagina's en schetst het beeld van een doofpotaffaire.

Op verschillende niveaus is de veronderstelde serieverkrachter John Smyth een hand boven het hoofd gehouden. Hij was actief als vrijwilliger bij de Anglicaanse Kerk en zou ruim honderd jongens en mannen hebben misbruikt.

Toen toenmalige kerkleiders in de jaren 80 hoorden over het misbruik, werd dat binnenskamers gehouden. Smyth zou zijn aangespoord om het Verenigd Koninkrijk te verlaten en naar Afrika te gaan. Eerst in Zimbabwe en vervolgens in Zuid-Afrika bleef hij zich vergrijpen aan jongens. Smyth overleed in 2018 en is nooit veroordeeld.

Excuses aangeboden

Na de publicatie van het rapport heeft Welby als hoogste geestelijk leider van de Anglicaanse Kerk excuses aangeboden voor het schandaal. Hij bevestigde dat "veel mensen die er volledig bewust van waren" de zaak hebben verhuld. De aartsbisschop stelt dat er allerlei maatregelen zijn genomen om te voorkomen dat zoiets nog eens kan gebeuren.

"Ik heb persoonlijk gefaald om ervoor te zorgen dat de verschrikkelijke tragedie doortastend is onderzocht", erkent de aartsbisschop in een verklaring. In 2013, een jaar na zijn aantreden, kreeg Welby te horen van het misbruikschandaal en "kan en had" dat moeten melden bij de autoriteiten, aldus de onderzoekers.

Online petitie

Enkele leden van de Generale Synode, oftewel het bestuur van de kerkgemeenschap, zijn een petitie begonnen om Welby per direct te laten aftreden. De bestuurders roepen op tot verandering in naam van de tientallen slachtoffers en "om bestwil van de Kerk". De petitie is online ruim 6000 keer ondertekend.

"Ik denk dat mensen zich terecht afvragen: kunnen we er echt in vertrouwen dat de Kerk van Engeland ons veilig houdt? En ik denk dat het antwoord op dit moment 'nee' is", zegt de bisschop van Newcastle, Helen-Ann Hartley, vandaag in een interview met de BBC.

Kritiek en steun

Hartley is de hoogstgeplaatste geestelijke die zich openlijk tegen de aartsbisschop heeft gekeerd. Binnen de kerkleiding klinkt ook steun voor Welby. Zijn voorstanders vinden dat hij onterecht als zondebok is bestempeld.

Het schandaal binnen de Anglicaanse Kerk is geen losstaand incident. Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat misbruik decennialang wijdverspreid was in christelijke kerken. Zo concludeerden onderzoekers in Frankrijk dat er tussen 1950 en 2020 naar schatting 330.000 kinderen seksueel binnen de Rooms-Katholieke Kerk waren misbruikt door bijvoorbeeld priesters en geestelijken.

In Amsterdam Nieuw-West zijn gisteravond rellen uitgebroken. Daarbij is de ME ingezet. Aan het eind van de avond was de grootste onrust volgens de politie voorbij.

De onrust ontstond rond 19.15 uur op Plein '40-'45. Een groep van vele tientallen mensen richtte vernielingen aan, gooide met zwaar vuurwerk en bekogelde auto's. Een tram heeft in brand gestaan nadat er vuurwerk in was gegooid. Ook werd een bus bekogeld met stenen.

Rond 22.15 uur werd duidelijk dat het plein weer toegankelijk was. De relschoppers hadden zich verplaatst naar de Slotermeerlaan. Daar werden agenten met stenen bekogeld, bevestigt de politie na berichtgeving door AT5.

Antisemitische scheldwoorden

Het is onduidelijk wat de aanleiding was voor de vernielingen. De politie heeft drie mensen aangehouden en sluit niet uit dat er nog meer aanhoudingen zullen volgen. Volgens een woordvoerder zijn er veel camerabeelden die kunnen helpen om mensen te identificeren.

Op video's is te horen dat er antisemitische scheldwoorden werden geroepen. Een deel van de aanwezigen had zijn gezicht bedekt. Er waren mensen op fatbikes en scooters, ook was er een file van auto's die kwamen kijken wat er was gebeurd.

Bekijk hier beelden van de brand in de tram:

Er zat niemand in de tram toen de brand uitbrak. Het vuur kon al snel worden geblust. Er zijn geen berichten over gewonden die naar het ziekenhuis zijn gebracht. Wel raakte volgens de politie een van de overlastgevers gewond door het afsteken van vuurwerk. Deze persoon is ter plekke behandeld.

Fietser aangevallen

Het Parool schrijft dat een jongen op een fiets in elkaar is geslagen. "Mensen zijn opgefokt. De politie heeft mij echt gered", zegt hij tegen een verslaggever van de krant.

Bekijk hier de video van het geweld tegen de fietser:

In de hoofdstad geldt al dagen een noodverordening. Die maatregel is genomen vanwege de ongeregeldheden van vorige week, rond de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv donderdag.

Israëliërs werden in de daaropvolgende nacht op verschillende plekken in de stad aangevallen. Eerder hadden Maccabi-aanhangers Palestijnse vlaggen vernietigd en een taxi vernield. Het geweld maakte veel los in binnen- en buitenland. Onder meer vanuit Israël kwamen felle reacties.

62 arrestaties

De politie arresteerde voor en tijdens de wedstrijd 62 mensen, in de dagen daarna zijn nog eens zes mensen aangehouden. Meer arrestaties worden niet uitgesloten.

Gisteren werden ruim vijftig mensen aangehouden bij een pro-Palestijnse demonstratie op de Dam in Amsterdam. Het protest was vooraf verboden vanwege de noodverordening. Ruim 340 mensen werden naar een andere plek in de stad vervoerd in opdracht van het Openbaar Ministerie.

De politie heeft nog vijf mensen aangehouden in het onderzoek naar het geweld rond Ajax-Maccabi Tel Aviv, vorige week donderdag. Ze worden verdacht van openlijke geweldpleging tegen personen, meldt de politie.

De verdachten zijn mannen tussen de 18 en 37 jaar. Ze komen uit Amsterdam, Heerhugowaard en Utrecht en werden afgelopen weekend opgepakt. Twee van hen hebben volgens de politie geweld gepleegd voor de wedstrijd, drie in de nacht erna.

Een van de arrestanten is weer vrij. Hij is nog wel verdachte in het onderzoek. De andere vier arrestanten zitten nog wel vast. Daarmee staat het aantal mensen die vastzitten voor het geweld op acht.

Eerder werd bekend dat er voorafgaand en tijdens de wedstrijd 62 arrestaties zijn verricht. Vrijdag kwam daar nog een arrestatie bij.

Minderjarige Amsterdammers

Vandaag meldde het Openbaar Ministerie dat vier verdachten die al eerder waren aangehouden voor het geweld waren nog twee weken langer in de cel blijven. Het zijn twee minderjarigen uit Amsterdam van 16 en 17 jaar, een man van 19 uit Monnickendam en een 26-jarige Amsterdammer.

De recherche sluit meer aanhoudingen niet uit. Een team is volgens de recherche onder meer bezig met het analyseren van camerabeelden om verdachten te identificeren. De politie roept op om beelden die relevant kunnen zijn te delen en verzoekt personen die betrokken waren bij strafbare feiten zich te melden.

In Rotterdam is vanmiddag de razzia van 1944 herdacht, toen 52.000 mannen door de Duitse bezetter werden gedeporteerd. Voor het eerst zijn kransen gelegd bij het Razzia Monument, dat vorig jaar werd onthuld aan de Parkkade. Een van de kransleggers was burgemeester Schouten.

"We staan stil bij de impact die de grootste razzia van Nederland heeft gehad op gezinnen en kinderen", citeert de regionale omroep Rijnmond de burgemeester. "Een impact die nog altijd doorklinkt in de levens van kinderen."

Op 10 en 11 november 1944 werden in Rotterdam en Schiedam tienduizenden mannen opgepakt en weggevoerd. Het werd de grootste razzia in Nederland tijdens de bezetting.

Straat voor straat gingen Duitse soldaten langs de deuren. Alle mannen van 17 tot en met 40 jaar moesten zich melden. In colonne liepen ze via de Strevelsweg naar Stadion Feijenoord. Uiteindelijk werden ze per schip naar Amsterdam gebracht. De meesten gingen vervolgens per trein naar Duitsland en moesten daar dwangarbeid verrichten.

Rij uit geglipt

Een van hen was de nu 101 jaar oude Han Thans. "Op het kruispunt van de Dordtselaan met de Strevelsweg ben ik de rij uit geglipt en een portiek in geschoten. Daar heb ik aangebeld en gevraagd of ik naar het dak mocht." Via de daken liep hij naar het huis van vrienden waar een raam openstond. Hij ging naar binnen en vroeg de bewoners of hij daar mocht onderduiken.

"Dat mocht uiteraard niet. Ze hadden net zelf twee jongens naar buiten gestuurd. Dus het is te begrijpen. Ik ben gelijk weer naar buiten gegaan en bij de rij mannen en jongens aangesloten", zegt hij bij de regionale omroep.

De meeste mannen overleefden de deportatie, maar ruim 500 mannen kwamen om. De herinneringen aan toen leven nog volop bij Thans, maar hij is er ook nuchter over. "Op die leeftijd denk je er gewoon anders over. Nu zou ik vreselijk bang zijn geworden, op die leeftijd dacht ik: we zien wel wat er gebeurt, ik ging er redelijk onbevangen in." Echt last heeft hij in zijn latere leven niet gehad van zijn tijd als dwangarbeider in Duitsland, zegt hij. "Maar ik heb het in vergelijking met anderen niet zo slecht gehad."

Blijft de rechterlijke macht Shell verplichten om de CO2-uitstoot verder te verlagen dan de overheid op dit moment doet? Daarover doet het gerechtshof morgenochtend in hoger beroep uitspraak.

Die uitspraak is niet alleen van cruciaal belang voor Shell, maar ook voor tal van andere bedrijven. En niet alleen in Nederland. De hele wereld kijkt mee naar het oordeel van het gerechtshof in Den Haag.

In eerste aanleg werd de zaak tegen Shell drie jaar geleden gewonnen door Milieudefensie, tot verrassing van vriend en vijand. Niet alleen moet het olie- en gasbedrijf de eigen CO2-uitstoot in 2030 met 45 procent hebben teruggebracht ten opzichte van 2019, de rechter legde het bedrijf ook een "zwaarwegende inspanningsverplichting" op om de uitstoot van klanten van Shell met dezelfde factor omlaag te brengen.

Waar gaat het over?

Ook al beweert Shell deze uitstootdoelen zelf te omarmen, het bestrijdt de dwang die het bedrijf wordt opgelegd door de rechter. De regels waaraan bedrijven op dit gebied moeten voldoen moeten worden geformuleerd door het kabinet en de Tweede Kamer, vindt het bedrijf. Daarnaast zou het contraproductief zijn om alleen Shell hogere normen op te leggen: andere bedrijven zullen dan de rol van Shell overnemen en daar zou het klimaat alleen maar slechter van worden.

Aan de andere kant staat Milieudefensie, en een groot aantal sympathiserende milieu- en klimaatorganisaties. Hun redenering is dat het recht van de mens op een wereld die niet door klimaatverandering wordt geteisterd, belangrijker is dan de spelregels die de overheid aan het bedrijfsleven oplegt. Dat is volgens Milieudefensie verankerd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Mede vanwege de positie van Shell als een van de grotere vervuilende bedrijven vindt Milieudefensie dat het olie- en gasbedrijf een directe verantwoordelijkheid heeft om de CO2-uitstoot versneld omlaag te brengen. En ook al zegt Shell zelf hier wel aan te werken, Milieudefensie stelt vast dat Shell in de praktijk afremt als het gaat om investeringen in duurzame energie ten faveure van winsten uit de opbrengst van olie en gas.

Wat doet het hof?

Als het gerechtshof het eerdere vonnis van de rechtbank in zijn geheel bekrachtigt, heeft dat enorme gevolgen, zegt Frans Everts, president-directeur van Shell Nederland. Die gevolgen beperken zich volgens hem niet tot Shell, maar treffen het hele Nederlandse bedrijfsleven.

Ook werkgeversorganisatie VNO-NCW maakt zich zorgen over de jurisprudentie die kan ontstaan bij zo'n uitspraak. Milieudefensie heeft namelijk ook ING en bedrijven als Ahold-Delhaize en KLM op de korrel.

Als het hof Shell in het gelijk stelt, zal de domper bij Milieudefensie groot zijn. In andere landen spelen honderden van dit soort rechtszaken tegen grote bedrijven. Die zaken zijn juridisch niet allemaal identiek, maar wel gaan veel zaken, net als die in Den Haag, over de vraag of de rechter bevoegd is om bedrijven beleid voor te schrijven buiten de directe milieuwet- en regelgeving om.

Behalve een eenzijdig gelijk voor een van de twee betrokken partijen zijn er ook andere uitspraken denkbaar. Bijvoorbeeld dat de uitspraak over Shell zelf blijft staan, maar dat de (inspannings)verplichting voor de klanten van tafel gaat. Ook kan het hof de uitspraak ten principale laten staan maar het opgelegde percentage verminderen.

Cassatie bij de Hoge Raad

Vanwege het grote principiële karakter van de zaak is de kans groot dat een of beide partijen na de uitspraak in cassatie gaan bij de Hoge Raad. In dat geval zal het hoogste juridische orgaan zich buigen over de vraag of de rechter een individueel bedrijf zo'n milieuverplichting mag opleggen.

De vraag is dan wel of cassatie een schorsende werking heeft voor het arrest van het gerechtshof. Oftewel: moet Shell zich in afwachting van een oordeel van de Hoge Raad wel of niet aan de uitspraak van het hof houden?

In Noord-Duitsland is een 17-jarige jongen aangehouden op verdenking van het voorbereiden van een terroristische aanslag. Hij wordt ervan verdacht dat hij op een kerstmarkt wilde inrijden met een vrachtwagen, meldt de Duitse krant Bild.

Het Openbaar Ministerie in de deelstaat Sleeswijk-Holstein doet onderzoek naar de zaak. Het zou gaan om een Turks-Duitse jongen. Hij werd medio vorige week aangehouden in de plaats Elmshorn.

De Duitse autoriteiten zouden zijn getipt door een Amerikaanse inlichtingendienst. Volgens Bild gaat het OM uit van een radicaal-islamitisch motief. Details over de geplande aanslag ontbreken. Het Openbaar Ministerie is van plan om morgen meer over de zaak bekend te maken.

Eerdere aanslagen

De plannen waarover Bild schrijft, lijken op de aanslag die in 2016 in Berlijn werd gepleegd. Toen reed een vrachtwagen in op een grote kerstmarkt, waarbij twaalf mensen om het leven kwamen en tientallen bezoekers gewond raakten.

Eind augustus vielen in het Duitse stad Solingen drie doden bij een mesaanval tijdens een feest rond het 650-jarig bestaan van de stad. Ook raakten daarbij acht mensen gewond. De verantwoordelijkheid voor deze aanslag werd opgeëist door Islamitische Staat.

Premier Schoof pleit voor een harde aanpak van mensen die zich schuldig maken aan antisemitisch geweld. Het kabinet komt vrijdag met een uitgewerkte 'brede' antisemitisme-strategie, maar Schoof wil nog niet vooruitlopen op concrete maatregelen. Het afnemen van een Nederlands paspoort van daders van antisemitisch geweld die een dubbele nationaliteit hebben, sluit hij niet uit. Dat zou betekenen dat die persoon het land uit moet.

Op zijn persconferentie na de ministerraad benadrukte de premier dat "we in het land verder moeten met elkaar" na de gebeurtenissen in Amsterdam. In de nacht van donderdag op vrijdag werden na de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv Israëlische supporters aangevallen, mishandeld en opgejaagd.

Schoof nam opnieuw in felle bewoordingen afstand van wat er in Amsterdam gebeurd. "Er is gejaagd op Joden. Het was onversneden antisemitisme", zei Schoof. Hij schaamt zich naar eigen zeggen dat dit in Nederland is gebeurd. Schoof noemde de gebeurtenissen "onverteerbaar", "stuitend", "Nederland onwaardig" en de daders "moreel volstrekt ontaard".

'Geen enkel excuus'

Schoof erkende dat ook sommige Maccabi-supporters zich misdragen hebben. "De oorlog in Gaza en de Israëlische bombardementen zijn geen enkel excuus voor het gedrag, vindt hij. "Niets is een excuus voor het jagen op Joden."

Kijk hier naar de premier over de onrust in Amsterdam:

Schoof heeft vrijdag met Joodse organisaties gepraat en daar bleek dat Joden in Nederland zich niet meer veilig voelen. "Het beeld was, ook internationaal, dat je hier veilig bent. Dit is niet meer zo en daarom hebben wij met elkaar als Nederland gefaald."

Er is veel kritiek op het optreden van de Amsterdamse burgemeester Halsema, maar Schoof spreekt juist zijn waardering voor haar uit. "In een stad als Amsterdam is de rechtstaat nooit een rustig bezit. En ik geef het iedereen te doen om onder zo'n hoogspanning zaken in goede banen te leiden."

Integratieprobleem

De ministerraad heeft vandaag gesproken over het geweld in Amsterdam en verschillende bewindslieden van het kabinet en ook fractievoorzitters van coalitie- en oppositiepartijen zeggen nu dat Nederland een integratieprobleem heeft.

Premier Schoof deelt die mening. "Zonder al te veel moeite kun je constateren dat er een integratieprobleem is. Dat heeft zich de afgelopen vijftig jaar ontwikkeld."

De integratie moet volgens het kabinet beter, en dat zal onder meer betekenen dat er zaken anders aangepakt moeten worden in het onderwijs en in de opvoeding. Schoof sprak van een zaak van lange adem. Hij wil eerst met concretere maatregelen tegen antisemitisme aan de slag en praat daar dinsdag over met Joodse organisaties.

PVV-leider Wilders wil onder meer dat jongeren met een dubbele nationaliteit bij antisemitisme hun Nederlands paspoort verliezen. Nu kan dat alleen bij terrorisme, maar in het regeerprogramma staat al dat deze maatregel misschien uitgebreid moet worden.

De wet moet dan aangepast worden en Schoof sluit dat niet uit. "We gaan kijken of het kan, dat durf ik niet te zeggen." Hij wil eerst van de Tweede Kamer horen wat de ideeën daarover zijn en dat gebeurt hoogstwaarschijnlijk woensdag in een debat over de gebeurtenissen in Amsterdam.

Kijk hier wat er in Amsterdam gebeurde:

De Tweede Kamer debatteert deze week nog over de gebeurtenissen in Amsterdam, mogelijk woensdag.

Voor het eerst sinds 2001 begon het Sinterklaasjournaal vanavond niet met Dieuwertje Blok. Ze wordt in het nieuwe seizoen als presentatrice vervangen door Merel Westrik, omdat ze ziek is.

Het onderdeel 'kort nieuws' in de eerste aflevering besteedde er aandacht aan. Westrik zei: "We kregen vandaag een wenskaart, waarop staat: Beste Merel, we vinden het heel fijn dat je het Sinterklaasjournaal wil presenteren nu Dieuwertje ziek is en we wensen je veel succes."

Westrik noemde dat "hartstikke lief" en zei dat ze ontzettend haar best gaat doen. Blok presenteert het Sinterklaasjournaal niet, omdat haar neus vanwege huidkanker moest worden geamputeerd.

In de video leest Merel het kaartje voor waarin ze veel succes gewenst wordt:

Ondanks de andere presentator verliep het programma verder als vanouds. Er waren direct problemen: een zieke Sinterklaas, een brug die niet opengaat, en een nieuwe stuurman, die een routekaart kreeg op 'hoofdlijnen'.

Tekeningen helpen

Afgelopen week waren er al promovideo's te zien voor het Sinterklaasjournaal. Daarin belde Blok met Westrik.

Blok zei daarin dat ze iedereen wilde bedanken voor alle "heel lieve brieven en tekeningen, die naar mij zijn opgestuurd omdat ik ziek ben. Dat heeft heel erg geholpen."

Hier zie je een van de video's waarin Westrik met Blok belt:

Volgend jaar hoopt Blok het Sinterklaasjournaal weer te presenteren. Eerder zei ze daarover: "Helaas komt Sinterklaas iets te vroeg voor mij. Ik ben heel blij dat Merel mij dit jaar aan de desk én bij de intocht in Vianen wil waarnemen."

De jaarlijkse intocht van Sinterklaas is komende zaterdag in het Utrechtse stadje Vianen, een plaats met ruim 16.000 inwoners. De NTR zendt de intocht uit.

Een Nederlandse vrouw is om het leven gekomen bij de overstromingen in de Spaanse provincie Valencia. Dat melden het AD en De Telegraaf. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt het bericht te onderzoeken.

De 53-jarige Silvana Lochi, woonachtig in het dorp Turis, had op 29 oktober voor het laatst contact met vrienden en familie toen ze 's avonds naar huis zou rijden vanuit een nabijgelegen dorp, zo'n 45 minuten verderop.

Daarna is er niets meer van haar vernomen, zoekacties naar de vrouw bleven zonder resultaat. Tot nu. Haar lichaam werd gevonden op het strand bij El Saler, 45 kilometer ten oosten van Turis.

Tientallen vermisten

Eind oktober veroorzaakten hevige hagel- en regenbuien dodelijke overstromingen. Er kwamen ruim 200 mensen om het leven. Naar verwachting zal dit aantal verder stijgen, er zijn nog tientallen vermisten.

Afgelopen weekend deden 130.000 mensen mee aan een protestmars tegen de regiopresident Carlos Mazón. Volgens de demonstranten is hij verantwoordelijk voor de falende hulpverlening.

De Italiaanse politie heeft naar eigen zeggen een internationale bende opgerold die zich bezighield met het vervalsen van kunstwerken. De bende vervalste zeker 2000 werken van grote namen als Banksy, Pablo Picasso en Andy Warhol.

Er zijn aanklachten ingediend tegen 38 verdachten. Ze waren actief in Italië, Spanje, Frankrijk en België. De verdachten worden aangeklaagd voor vervalsing en handel in gestolen goederen, meldt het Europees agentschap voor justitiesamenwerking Eurojust.

Begint bij huiszoeking

De zaak kwam aan het rollen toen de politie anderhalf jaar geleden 200 vervalsingen vond tijdens een huiszoeking bij een ondernemer in Pisa. Een van de nepkunstwerken was van de bekende Italiaanse kunstenaar Amedeo Modigliani.

Sindsdien werden de online verkoopplatforms van veilinghuizen in de gaten gehouden. Dat leidde tot de identificatie van de vervalsers en hun ateliers.

Hun netwerk bleek actief in meer landen dan Italië. De vervalsingen waren vooral van kunstenaars uit de negentiende en twintigste eeuw. Behalve om werken van Banksy, Picasso en Warhol ging het bijvoorbeeld om Monet, Kandinsky, Van Gogh en Dalí.

200 miljoen euro

De vervalsers waren van plan om de werken te laten veilen. Met het oprollen van de bende is dat voorkomen, zegt Eurojust.

Alle stukken zijn overgedragen aan de Italiaanse autoriteiten voor nader onderzoek. Ze hadden volgens Eurojust bij elkaar zo'n 200 miljoen euro kunnen opleveren.

Tentoonstelling met nepkunst

In Venetië en Toscane werden Banksy-tentoonstellingen gehouden met vervalste werken, met bijbehorende catalogi. Op die manier probeerden de criminelen zo geloofwaardig mogelijk over te komen bij hun eventuele klanten, zeggen de onderzoekers.

De vertegenwoordiger van de Britse kunstenaar heeft nog niet gereageerd op het nieuws. Wel wordt op zijn website in het algemeen gewaarschuwd voor vervalsingen van zijn werk.

Voormalig RAF-lid Daniela Klette is in Duitsland aangeklaagd voor poging tot moord, diefstal en wapenbezit. De vrouw werd begin dit jaar opgepakt na tientallen jaren op de vlucht te zijn geweest.

De 66-jarige Klette was in de jaren 80 en 90 betrokken bij de extreemlinkse terreurgroep Rote Armee Fraktion (RAF). Die terreurgroep pleegde in Duitsland bankovervallen, bomaanslagen en moorden met als doel ontwrichting van de 'imperialistische' samenleving.

De aanklachten gaan over de periode na 1998, toen de RAF was ontbonden en Klette onder een schuilnaam in Berlijn leefde. Ze wordt ervan beschuldigd dat ze tussen 1999 en 2016, met twee andere oud-RAF-leden, overvallen pleegde om aan geld te komen.

Bij overvallen in geldtransportwagens en supermarkten zou meer dan 2,7 miljoen euro zijn buitgemaakt. De poging tot moord was volgens justitie bij een overval in Stuhr in 2015.

Sporen van handlangers

Klette zou meestal de chauffeur van de ontsnappingsauto zijn geweest, terwijl haar twee handlangers met wapens overvallen pleegden. Dit tweetal, Ernst-Volker Staub en Burkhard Garweg, is nog steeds voortvluchtig.

Na de aanhouding van Klette werden in haar huis sporen gevonden van zowel Staub als Garweg. Zo werd er een foto gevonden waarop Garweg bij haar thuis op de bank zit tussen twee honden. Wat voor sporen van Staub werden gevonden, is niet bekendgemaakt.

Klette, Garweg en Staub behoorden tot de derde generatie RAF-leden. Deze generatie was een stuk minder actief dan de eerste en tweede generatie.

Een terugblik op de terreurgolf door de eerste en tweede generatie RAF-leden: