Russische kosmonaut van SpaceX-vlucht gehaald, 'maakte verboden foto's'
Een Russische ruimtevaarder die binnenkort met een Amerikaanse SpaceX-capsule naar ruimtestation ISS zou gaan, is van die vlucht afgehaald. Hij zou tijdens zijn training in de VS de regels hebben overtreden door foto's te maken van gevoelige informatie.
De Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos maakte deze week bekend dat de plek van Oleg Artemjev zal worden ingenomen door een collega-kosmonaut, Andrej Fedjajev. Het besluit werd genomen in verband met Artemjevs "overplaatsing naar een andere functie", meldde Roskosmos op 2 december. Maar volgens het Russische onderzoeksplatform The Insider is er meer aan de hand.
The Insider citeert het Telegramkanaal van een Russische ruimtevaartexpert, Georgi Trisjkin, die zegt te hebben vernomen dat Artemjev "documenten van SpaceX heeft gefotografeerd en daarna zijn telefoon heeft gebruikt om vertrouwelijke informatie te versturen".
Een ander Russischtalig ruimtevaartkanaal op Telegram kwam met meer details. Artemjev had SpaceX-motoren en ander geclassificeerd intern SpaceX-materiaal gefotografeerd, schrijft het kanaal dat eveneens door The Insider wordt geciteerd. Volgens dat kanaal deden de overtredingen zich vorige week voor. Artemjev was toen voor zijn training op het hoofdkantoor van SpaceX in het Californische Hawthorne.
Hoogst ongebruikelijkDe kosmonaut zou met zijn ongeoorloofde foto's de ITAR-regels (International Traffic in Arms Regulations) hebben overtreden. Die Amerikaanse wet is bedoeld om de verspreiding van gevoelige informatie en technologie tegen te gaan en zo de nationale veiligheid te waarborgen.
Er is van officiële zijde geen enkele bevestiging van de mogelijke spionage. Het feit dat Artemjev zo kort voor zijn vlucht wordt vervangen, is volgens Trisjkin wel een indirecte aanwijzing dat er meer speelt, want zo'n late vervanging is hoogst ongebruikelijk. De expert zegt bevestigd te hebben gekregen dat er een onderzoek naar de zaak is gestart om uit te zoeken of er opzet in het spel was, maar dat NASA het voorval vooralsnog stil wil houden.
KrantenkoppenArtemjev is een zeer ervaren ruimtevaarder. Hij heeft sinds 2014 560 dagen in de ruimte doorgebracht tijdens drie vluchten naar het ISS. Hij kwam al eerder in het nieuws. In juli 2022 gebeurde dat met een omstreden actie aan boord van het internationale ruimtestation: met twee Russische collega's ging hij op de foto met de vlaggen van de zelfverklaarde Russische Volksrepublieken Donetsk en Loegansk, in het oosten van Oekraïne.
Een maand later kwam hij in de problemen tijdens een ruimtewandeling. De batterijen van zijn pak werkten niet goed, maar het leverde geen gevaar op.
Ook terug op aarde haalde hij de krantenkoppen. Een maand na de landing in Kazachstan in september 2022 reed hij een voetganger aan, een medewerker van het Russische Kosmonauten Trainingscentrum. De weg was slecht verlicht, verklaarde Roskosmos.
De kosmonaut zou op of na 15 februari volgend jaar opnieuw naar het ISS vertrekken. In zijn plaats zal Fedjajev samen met de Franse Sophie Adenot en twee nog niet aangekondigde astronauten voor zes maanden naar het ruimtestation gaan.