In Londen heeft ICT-bedrijf Fujitsu spijt betuigd voor zijn rol in het zogenoemde postkantoorschandaal. Als gevolg van softwareproblemen zijn ruim 900 postkantoormedewerkers in het Verenigd Koninkrijk onterecht veroordeeld wegens fraude. Nu blijkt dat het bedrijf al wist van deze problemen toen de software door de postkantoren in gebruik werd genomen.
De Japanse multinational voelt "een morele plicht" de slachtoffers te compenseren. Het bedrijf trekt daarvoor ruim een miljard pond (zo'n 1,16 miljard euro) uit. Directeur Paul Patterson van de Europese tak van Fujitsu heeft dat gezegd bij een verhoor door een parlementaire commissie.
Het gaat om een van de de grootste gerechtelijke dwalingen in de Britse geschiedenis, zei premier Sunak vorige week. De honderden slachtoffers, die tussen 2000 en 2014 werden veroordeeld, wachten nog altijd op compensatie. Veel van hen zijn hun baan kwijtgeraakt en zitten diep in de schulden.
Tv-première docudramaDeze maand ging een docudrama over het schandaal in première op de Britse tv. Sindsdien staat de affaire weer in de schijnwerpers. Sunak zegt dat er binnen enkele maanden een wet komt om alle onterecht uitgesproken vonnissen terug te draaien.
Directeur Patterson bood de ontslagen personen en hun families vandaag excuses aan. Het bedrijf zegt verantwoordelijkheid te nemen voor zijn aandeel in de gerechtelijke dwaling. Patterson zei dat "vanaf het begin" duidelijk was dat hun ICT-systeem Horizon "bugs en fouten" bevatte.
Horizon werd vlak voor de eeuwwisseling in gebruik genomen door het Britse staatsbedrijf Post Office. Het ICT-systeem automatiseerde de boekhouding van postkantoren. Maar als gevolg van systeemfouten klopten de cijfers vaak niet. Lokale managers en medewerkers kregen daar de schuld van.
Het staatspostbedrijf was op de hoogte gesteld van de softwareproblemen, verklaarde Patterson. Het is nog onduidelijk wat er met deze melding is gedaan.
'Het duurt al veel te lang'Naar de buitenwereld hield Post Office onterecht vol dat Horizon goed werkte. Ruim 900 vermeende fraudeurs werden veroordeeld, een deel van hen kreeg zelfs een gevangenisstraf. In 2021 werden tientallen slachtoffers vrijgesproken van diefstal.
"Er is geen enkele reden waarom we nog niet volledig financieel zijn gecompenseerd", verklaarde een slachtoffer tegen de parlementaire commissie. "Het duurt al veel te lang. Mensen lijden eronder en gaan dood." De commissie-Zaken en Handel moet alle feiten in het debacle boven water krijgen.
De Nederlandse bloemen- en plantenbranche heeft het zwaar. Voor het tweede jaar op rij leverden bedrijven minder bloemen en planten aan het buitenland.
De exportwaarde van snijbloemen kromp afgelopen jaar met 5 procent, naar 4,2 miljard euro. Planten deden het iets beter, maar ook die waarde kromp met 3 procent naar 2,6 miljard euro.
LuxeproductenDe dalende uitvoer komt vooral door de inflatie, waardoor bloemen en planten duurder zijn geworden. "Wij verkopen luxeproducten en de consument houdt iets meer de hand op de knip", zegt Matthijs Mesken, directeur van de Branchevereniging voor de groothandel in bloemen en planten.
Ook de Brexit veroorzaakt problemen. Het Verenigd Koninkrijk is voor Nederland het tweede exportland, maar afgelopen jaar daalde de uitvoer met 7 procent. Dat komt volgens Mesken doordat de Britse economie slecht draait en consumenten daar dus minder snel bloemen en planten kopen.
Door de Brexit is de handel ook aan steeds meer regels gebonden. Planten moeten al langer op ziektes worden gecontroleerd voordat ze het Verenigd Koninkrijk binnen mogen. Daar komen dit jaar ook snijbloemen bij. De controles kosten handelaren extra tijd en geld.
Onzekerheid over arbeidsmigrantenVoor de branche zijn er dit jaar meer onzekerheden, bijvoorbeeld over het beleid dat het nieuwe kabinet gaat voeren. Alle partijen die nu aan de formatietafel zitten, willen het aantal laagbetaalde arbeidsmigranten beperken. Dat zou slecht nieuws betekenen voor de bloemen-en plantensector, die sterk van deze groep afhankelijk is.
"We moeten met politiek Den Haag in overleg, zodat we de arbeidsmigranten ook in de toekomst kunnen blijven gebruiken", zegt Mesken. "Die hebben wij keihard nodig, anders kunnen wij ons product niet kweken en niet verhandelen."
Andere onzekerheid is de onrust in Israël en Ecuador. Die kan volgens de branche dit jaar een negatieve impact hebben op de handel, omdat ze belangrijke aanvoerlanden zijn van planten en bloemen.
Volgens Meksen moet de branche uitkijken dat de kosten van de producten dit jaar niet te hoog worden voor de consument. "Maar echt zorgen maak ik me niet", zegt hij. "Omdat consumenten in Europa nog steeds graag planten en bloemen kopen."
De VVD in de Eerste Kamer zal de spreidingswet toch steunen. Daarmee is er een meerderheid voor de wet van demissionair staatssecretaris Van der Burg. Uitgangspunt van de wet is dat asielzoekers beter over de gemeenten in Nederland worden verdeeld, desnoods met dwang. De wet werd in oktober aangenomen door de Tweede Kamer, maar de kans leek groot dat de senaat hem zou verwerpen.
De VVD in de Tweede Kamer was tegen, vooral omdat de spreidingswet volgens de fractie niets zou veranderen aan de grote instroom van asielzoekers. Bovendien vond de VVD dat de gemeentelijke autonomie zou worden aangetast.
"Burgemeesters niet in steek laten"Maar de Eerste Kamerfractie van de VVD heeft meer begrip voor het standpunt van (VVD-)staatssecretaris Van der Burg dat de opvang te ongelijk is verdeeld en dat er nu snel mogelijkheden voor het rijk moeten komen om in te grijpen. Volgens hem is het logisch "om de opvang op een solidaire manier over heel Nederland te spreiden".
VVD-Eerste Kamerlid Kaljouw noemde de wet "niet moeders mooiste" en zegt dat de wet "zeker niet alle problemen oplost". "Er moet veel meer gebeuren, zeker op het gebied van instroom" zegt Kaljouw. "Maar de fractie wil de burgemeesters, de commissaris van de Koning, Ter Apel, het COA en de IND niet in de steek laten."
Kijk hier hoe Eerste Kamerlid Kaljouw dat zei en hoe vervolgens PVV en JA-21 reageerden:
"Verraad"Op X reageerde PVV-leider Wilders onmiddellijk met "Mijn hemel". Tegenover de NOS laat hij weten "geschokt" te zijn. In de Eerste Kamer sprak PVV- Kamerlid Van Hattem van een "draai" die "niet niks" is. JA-21 Kamerlid Nanninga sprak van "verraad".
Kaljouw zei dat de fractie niet over één nacht ijs is gegaan en dat het "een flinke worsteling was". Ook zei ze dat er "niet in iedere achtertuin een asielzoekerscentrum komt". Dat noemde ze "grote onzin".
Het was al langer duidelijk dat in elk geval GroenLinks-PvdA, D66, CDA, SP, Denk, Partij voor de Dieren, ChristenUnie en Volt voor de spreidingswet zouden stemmen. Met de steun van de VVD is er een ruime meerderheid voor. Het is de bedoeling dat de nieuwe regels op 1 februari ingaan.
Schippers verdedigt keuzeDe VVD-fractievoorzitter in de Eerste Kamer, Edith Schippers, verdedigt de keuze om tegen de wens van VVD-leider Yesilgöz, toch voor de spreidingswet te zijn. Op de vraag of ze haar partijleider niet in haar hemd zet, reageert ze stellig: "Nee, dat is helemaal niet aan de orde."
De VVD-fractie heeft het besluit genomen om de kleinere gemeenten te ontlasten. "Maar het zal niet werken als de instroom niet beperkt wordt."
Eerder vandaag zei VVD-leider Yesilgöz dat er "echt geen dictaat van de lijsttrekker" in de richting van de VVD in de Eerste Kamer zou komen. Eind vorig jaar deed de Tweede Kamer onder leiding van Yesilgöz een oproep om de wet voorlopig op de plank te laten liggen.
Maar daar kwam veel kritiek op en de Eerste Kamer zette de behandeling door. De VVD-leider zei vandaag dat zij niet tegen eerlijke spreiding is, maar zij had het liever gedaan in de volgorde "eerst de instroom beperken en dan eerlijk spreiden".
De stemming over de wet is pas volgende week, maar vanavond werd dus duidelijk dat hij wordt aangenomen.
Hoe werkt de spreidingswet en waarom is deze zo omstreden? Een korte uitleg:
De Amerikaanse marine zegt dat het vorige week donderdag bij een routinecontrole Iraanse wapens in beslag heeft genomen die bedoeld waren voor de Houthi-rebellen in Jemen. Bij de controle op een schip voor de kust van Somalië vonden de Amerikanen naar eigen zeggen wapens en munitie.
Het zou onder meer gaan om componenten voor ballistische raketten, kruisraketten, anti-scheepsraketten en luchtdefensie. Veertien bemanningsleden zijn opgepakt.
De vondst komt op een gevoelig moment, nu de spanningen tussen de Verenigde Staten en Iran toenemen. Sinds november vallen de Houthi's schepen aan in de Rode Zee die een mogelijke connectie met Israël hebben. Ze doen dit naar eigen zeggen uit solidariteit met de Palestijnen in Gaza.
Zowel de VS als Groot-Brittannië wees de afgelopen weken meerdere keren naar Iran. Zij vermoeden dat Iran een belangrijke rol speelt bij de aanvallen van de Houthi's op de Rode Zee en de Britten vroegen Iran daarom afgelopen weekend nog om ervoor te zorgen dat de Houthi's zouden stoppen met de aanvallen.
Afgelopen week beantwoordden de Amerikanen en Britten, met steun van Nederland, de Houthi-aanvallen met tegenaanvallen op Jemenitische doelen.
Signaal van IranIran steunt openlijk de Houthi's, maar ontkent iets te maken hebben met de aanvallen op schepen. "Deze vondst onthult niet veel over de rol die Iran op dit moment speelt bij de aanvallen van de Houthi's," zegt Peter Wijninga, defensie-expert van het Haags Centrum voor Strategische Studies. "Maar het feit dat Iran nu nog wapens stuurt, is wel een teken dat Iran niet wil dat de Houthi's stoppen met hun aanvallen op schepen of tegen Israël."
Als de informatie van de Amerikanen over de Iraanse onderdelen klopt, zou dit namelijk voor het eerst sinds november hard bewijs zijn voor de militaire steun van Iran aan de Houthi's in de Rode Zee.
"Het klinkt heel aannemelijk dat het hier gaat om Iraanse wapens", zegt Peter Wijninga, defensie-expert van het Haags Centrum voor Strategische Studies. "Over zee is voor Iran inderdaad een logische manier als ze wapens willen leveren aan het deel van Jemen waar de Houthi's de controle hebben. Over land laten onder meer Saudi-Arabië, Oman, maar ook de Jemenitische regering dat niet toe." Ook de ligging klinkt logisch: "Als je vanuit Iran naar Jemen wilt, moet je inderdaad langs de Indische Oceaan en kom je op een gegeven moment langs de kust van Somalië."
Voor buitenstaanders is niet te verifiëren of het hier gaat om Iraanse wapens, maar dat zullen de Amerikanen wel kunnen, denkt Wijninga. In een statement zegt de Amerikaanse krijgsmacht dat de eerste analyses laten zien dat het om dezelfde wapens gaat die de Houthi's gebruiken bij hun aanvallen op de Rode Zee. Ook persbureau AP zegt op basis van de foto dat het onder meer lijkt te gaan om een soort kruisraket dat door de Houthi's en Iran worden gebruikt.
"Op basis van serienummers, de verpakking, tekens en codes is dat te achterhalen", legt Wijninga uit. "En op scheepspapieren is als het goed is te zien waar een schip naar op weg is. Dus als dat er allemaal is, kun je wel spreken van hard bewijs."
'Vrijgevochten Houthi's'Iran heeft de acties van de "dappere Houthi-rebellen" geprezen. De Amerikanen en Britten vermoeden dat de steun veel verdergaat dan dergelijke aanmoedigingen. Zo zei de Britse minister van Defensie Shapps dit weekend dat Iran ervoor moet zorgen dat de Houthi-aanvallen in de Rode Zee stoppen. Volgens Shapps is de wereld zijn geduld aan het verliezen en moet Iran nu snel de Houthi's en andere "verlengstukken" van Iran tot bedaren brengen. "We zien jullie, we zien wat jullie aan het doen zijn en we zien hoe jullie het doen", zei Shapps in gesprek met de Britse krant The Telegraph.
Maar hoewel vaststaat dat Iran de Houthi's steunt, is het volgens Wijninga niet duidelijk hoeveel invloed Iran echt heeft. "De Houthi's zijn best wel vrijgevochten. Ze zullen alle hulp van Iran accepteren. Ze hebben ook dezelfde doelen. Zo zijn ze allebei sjiitisch en als de Houthi's zich willen verzetten tegen alles wat met Israël te maken heeft, dan zal Iran dat ook zeker steunen. Maar ik zou ze geen verlengstuk noemen van Iran. Het is niet zo dat de Houthi's precies doen wat Iran zegt."
De verdachte van het dodelijke geweldsincident in Weiteveen had een langlopend conflict met de twee mensen die om het leven zijn gekomen. Dat bevestigt burgemeester Eric van Oosterhout van de gemeente Emmen, waar het dorp onder valt, tegen de NOS. De slachtoffers zijn een 38-jarige man en een 44-jarige vrouw uit Weiteveen.
Op sociale media circuleren niet-geverifieerde beelden waarop de vermoedelijke verdachte te zien zou zijn. Ze zouden zijn gemaakt na het incident. In het fragment lijkt hij zijn daad te bekennen en zegt de vermoedelijke verdachte dat hij een jaar lang bedreigd is en opkwam voor zijn gezin. De NOS heeft vastgesteld dat de video gemaakt is in de buurt van de plek waar de verdachte later is aangehouden.
Het Openbaar Ministerie meldt bekend te zijn met de beelden en dat die worden meegenomen in het onderzoek. "Daarom kunnen we inhoudelijk niet reageren op deze video's. Wel vinden we het belangrijk om te vragen om deze video's niet te verspreiden, omdat er een groot persoonlijk leed achter schuil gaat."
WoningDorpsbewoners vertellen aan RTV Drenthe dat de verdachte en de slachtoffers elkaar kennen vanwege de verkoop van een woning. Een makelaar die naar eigen zeggen bemiddelde bij de verkoop van het ouderlijk huis van de verdachte, meldt aan AD dat er een conflict was tussen de verdachte en de slachtoffers over de verkoop. Volgens de makelaar ging het conflict vooral over het onderhoud van de woning.
De politie doet nog onderzoek naar het exacte motief van de dader. "We gaan nu onderzoeken wat het verloop van het conflict was, hoe het heeft kunnen ontstaan en hoe het uiteindelijk heeft kunnen leiden tot deze catastrofe", zegt de burgemeester.
'Impact op dorp is enorm'Volgens de burgemeester heeft de gebeurtenis "een enorme impact" op het kleine dorp. "Zowel de verdachte als de slachtoffers zijn bekenden. Het is een relatief klein dorp." Een buurvrouw zegt tegen RTV Drenthe geschokt te zijn. "Je kunt je niet voorstellen dat zoiets gebeurt in een dorp als het onze." Ook zij wist van het hoog opgelopen conflict.
Zowel de verdachte, die kort na zijn daad werd opgepakt, als de twee slachtoffers hadden kinderen. Slachtofferhulp is ingeschakeld en er is contact met de scholen waar de kinderen op zitten.
De verdachte is een man van 50 uit Klazienaveen. De aanhouding van de verdachte is op deze beelden te zien:
Naast de niet-geverifieerde beelden waarop de vermoedelijke verdachte te zien zou zijn, circuleert ook een andere video waarop de vermoedelijke vrouw van de verdachte te zien is. Daarin zegt zij dat haar man "helemaal is doorgedraaid". Volgens haar zouden de slachtoffers haar en haar partner onder meer hebben bedreigd. Ook zij stelt dat er een conflict was over de woning.
De verdachte wordt vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris.
De Noord-Koreaanse minister van Buitenlandse Zaken Choe Son Hui is tot woensdag in Rusland om te praten over verdere samenwerking. Rusland wordt steeds afhankelijker van Noord-Koreaanse raketten in de oorlog met Oekraïne. En daar heeft het raketprogramma van Kim Jong-un baat bij. Afgelopen weekend testten de Noord-Koreanen voor het eerst een raket met een hypersonische wendbare kernkop.
Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker vindt dat het Westen compleet onderschat wat Noord-Korea aan het doen is. "Als je ziet wat er nu aan wapens wordt geproduceerd, zowel voor eigen gebruik als voor verkoop naar de rest van de wereld. Noord-Korea maakt zich klaar voor een oorlog met Zuid-Korea", zegt Breuker. Of het daadwerkelijk tot een gewapend conflict komt, valt nu niet te zeggen, aldus Breuker.
Volgens Zuid-Koreaanse experts zijn de raketten die zondag getest zijn makkelijker te besturen omdat ze gebruik maken van vaste brandstof.
Dit maakt het afvuren ervan minder gecompliceerd, waardoor het minder tijd kost en de raketten moeilijker te onderscheppen zijn. Met deze geavanceerde wapens wil Noord-Korea het luchtruim van Zuid-Korea en de Verenigde Staten kunnen binnendringen.
Tekort aan artillerieRusland profiteert van de Noord-Koreaanse militaire productie, die zich de laatste jaren steeds sneller en verder ontwikkelt. Betere raketten zouden de Russen kunnen helpen omdat het Oekraïense leger de huidige steeds vaker weet te onderscheppen.
Volgens hoogleraar militaire operationele wetenschappen Han Bouwmeester is Rusland daarom overgestapt op een strategie waarbij een zwerm drones eerst de Oekraïense radarsystemen moet afleiden voordat er raketten afgevuurd worden. Door een gebrek aan artillerie is nu vrijwel alles welkom in Rusland, zegt Bouwmeester.
Bouwmeester benadrukt dat hoewel de Russische economie deels omgevormd is tot een oorlogseconomie, er bij lange na niet genoeg geproduceerd wordt. "Het Russische raketprogramma is verder ontwikkeld dan dat van Noord-Korea, maar er is een tekort aan alles. Dus wat binnenkomt is welkom, en hoe beter ontwikkeld, hoe meer welkom."
Sinds vorig jaar is bekend dat Noord-Korea artillerie levert aan Rusland, ter ondersteuning van de oorlog tegen Oekraïne. Begin november bracht het Zuid-Koreaanse leger informatie naar buiten over de leveringen van Pyongyang aan Moskou. Het zou gaan om korteafstandsraketten, antitankraketten en draagbare luchtafweerraketten. Daarnaast zouden er geweren, raketwerpers, mortieren en granaten zijn verkocht.
"Zonder de oorlog in Oekraïne was samenwerking tussen Rusland en Noord-Korea niet op deze manier tot stand gekomen," zegt Koreakenner Breuker. Maar volgens hem is Rusland zeker niet de enige die profiteert. "De Noord- Koreanen krijgen gas, olie, en geld. Maar bovenal krijgen ze er Russische technologie en een bondgenoot voor terug."
Breuker denkt dat vooral dit laatste belangrijk is, omdat Noord-Korea een bondgenoot goed kan gebruiken, mocht het Zuid-Korea willen aanvallen, zoals het land al jaren dreigt te doen.
Han Bouwmeester is ervan overtuigd dat ook Rusland sterk afhankelijk is van het bondgenootschap met Noord-Korea. "Ze moeten dit soort deals maken. Buiten Iran zijn er geen andere landen waar ze het van krijgen."
"Ook niet onbelangrijk is dat de granaten van Noord-Koreaanse makelij precies hetzelfde kaliber hebben als de granaten die ze in Rusland gebruiken." Dat Pyongyang soms een granaat levert die net een paar millimeter dikker is dan gebruikelijk, wat kan leiden tot een explosief ongeluk, nemen ze volgens Bouwmeester voor lief.
Te laksVolgens het Kremlin worden tijdens het bezoek van Choe eerdere afspraken tussen president Poetin en Kim Jong-un om samen te werken verder uitgewerkt. Kremlin-woordvoerder Peskov zei voor aanvang uit te kijken naar "intensieve en vruchtbare onderhandelingen".
Een actief Noord-Koreaans wapenprogramma is niet alleen een voordeel voor Rusland. Ook van Hamas en Hezbollah is bekend dat ze gebruik hebben gemaakt van Noord-Koreaanse wapens.
"Het raketprogramma is voor een groot deel in Noord-Korea zelf ontwikkeld. We zijn te laks geweest met het handhaven van sancties", zegt Breuker. Hij denkt daarom dat het te laat is om de ontwikkeling van het Noord-Koreaanse wapenprogramma tegen te kunnen houden.
En nu is Rusland de volgende die daar de vruchten van plukt.
De Poolse vrachtwagenchauffeurs die sinds november enkele grensovergangen tussen Oekraïne en Polen blokkeren, zullen hun protest tot zeker 1 maart opschorten. Ze hebben een overeenkomst bereikt met de Poolse regering, bevestigt de Poolse minister van Infrastructuur. Verschillende organisatoren van de protesten bevestigen de opschorting tegenover persbureau Reuters.
De truckers blokkeerden de grensovergangen sinds november uit protest tegen versoepelde regels voor Oekraïense chauffeurs, die volgens de Poolse vrachtwagenchauffeurs leiden tot oneerlijke concurrentie.
In december werd de blokkade van één belangrijke grenspost al opgeheven, maar bij andere grensovergangen bij drie Poolse steden ging het protest nog door.
De overeenkomst tussen de partijen werd vanmiddag getekend. Verschillende organisatoren van de protesten laten weten dat de blokkades vanaf morgenochtend 11.00 uur worden opgeheven. De Oekraïense douane meldt op berichtendienst Telegram echter dat twee van de blokkades vanmiddag al zijn opgeschort.
Financiële steunDe overeenkomst houdt onder andere in dat er financiële steun moet komen voor Poolse transporteurs die last hebben van de versoepelde regels voor Oekraïense truckers. Ook zijn de twee partijen het eens dat er aanpassingen komen voor de digitale registratie, waardoor truckers sneller door de grensovergang kunnen. Of de overeenkomst zal leiden tot minder Oekraïense truckers in de Europese Unie, wordt niet meteen duidelijk.
"We zijn bepaalde voorwaarden overeengekomen. We zullen de regering de tijd geven om te werken, aangezien het een nieuwe regering is", zei Tomasz Borkowski, een van de organisatoren van de blokkades, voor de ondertekeningsceremonie. De nieuwe, pro-Europese regering, is sinds half december aan de macht in Polen.
Niet direct bekrachtigdDat de Poolse regering en de truckers tot een overeenkomst zijn gekomen, betekent niet direct dat de afgesproken maatregelen worden bekrachtigd. De regels die volgens de truckers zorgen voor oneerlijke concurrentie, zijn op Europees niveau afgesproken. Een deel van de voorwaarden van de overeenkomsten moet de Poolse regering nu dus ook op Europees niveau voor elkaar weten te krijgen.
Edyta Ozygala, een van de leiders van het vrachtwagenchauffeursprotest in Dorohusk, zei dat de actie op elk moment kan worden verlengd, als niet volledig aan de overeengekomen voorwaarden wordt voldaan. "Als de effecten onbevredigend zijn, komen we terug", zei ze. Ook de Poolse minister van Infrastructuur bevestigt dat de blokkade in eerste instantie tot 1 maart is stopgezet en dat de gesprekken tussen de partijen ondertussen worden voortgezet.
VergunningensysteemDe Europese Unie versoepelde de regels voor Oekraïense truckers nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen. Een vergunningensysteem voor Oekraïense chauffeurs, bedoeld om de Europese markt te beschermen, werd opgeschort.
En dat leidt volgens de Poolse truckers dus tot oneerlijke concurrentie; de lonen liggen in Oekraïne lager en Oekraïense chauffeurs hoeven niet aan dezelfde EU-regels te voldoen, waardoor zij goedkoper kunnen leveren. De Poolse truckers lieten nauwelijks vrachtwagens door, met uitzondering van vrachtwagens die humanitaire hulp en militair materieel transporteerden naar Oekraïne. De Poolse truckers krijgen steun van Poolse boeren.
Oekraïne zegt dat de blokkade ernstige economische verliezen heeft veroorzaakt en de oorlogsinspanningen heeft belemmerd.
Chinese wetenschappers hebben met succes een resusaapje gekloond. Het aapje, ReTro genaamd, is inmiddels twee jaar oud en nog steeds gezond, maken ze vandaag bekend in het wetenschappelijke blad Nature Communications. De nieuwe studie laat zien dat wetenschappers de techniek van het klonen van primaten steeds beter in de vingers krijgen.
Het is voor het eerst dat een resusaapje, een apensoort die veel wordt gebruikt voor dierproeven op medicijnen, succesvol is gekloond en gezond ter wereld is gekomen. Dankzij de nieuwe methode kan een hoger percentage klonen succesvol ter wereld komen, vertelt onderzoeker Qiang Sun: "We hebben dus minder embryo's en draagmoeders nodig om gekloonde aapjes te verkrijgen".
'Belangrijke stap vooruit'"Dit is een technische doorbraak op het gebied van klonen", zegt Niels Geijsen, hoogleraar regeneratieve geneeskunde aan het Leids Universitair Medisch Centrum en zelf niet betrokken bij de studie. "Een aantal van de problemen die tot nu toe bestonden bij klonen, lijkt te zijn ondervangen."
Ook ontwikkelingsbioloog Christine Mummery, eveneens van het LUMC, vindt het een belangrijke stap: "Het is bijzonder dat deze techniek een betere overlevingskans biedt. Dat is voor het eerst, in eerdere studies overleden de gekloonde apen vrij snel".
Een probleem bij klonen is het 'resetten' van de cel waarmee wordt gekloond. In een huidcel, vaak gebruikt voor klonen, zijn specifieke genen extra - of juist minder - actief. Die instellingen moeten allemaal naar de nulstand. "Met name genen voor groei worden vaak niet goed gereset", legt Geijsen uit, "dan wordt de foetus te groot, of juist te klein." Dankzij de gezonde placenta trad dat probleem niet op bij ReTro.
De onderzoekers in deze nieuwe studie zijn begonnen met twee embryo's, waarvan de ene via klonen en de ander via IVF tot stand was gekomen. De embryonale cellen van het gekloonde embryo hebben de onderzoekers vervolgens samengevoegd met de placenta-cellen van het IVF embryo. Daardoor kon de placenta zich beter ontwikkelen.
In 2018 werden al twee java-aapjes gekloond. Wetenschappers waren toen sceptisch dat ze gezond ouder zouden kunnen worden. Maar Zhong Zhong en Hua Hua, zoals de aapjes heten, zijn inmiddels zes jaar oud en verkeren nog steeds in goede gezondheid.
ProefdierenResusapen worden veel gebruikt als proefdieren, omdat ze in veel opzichten op mensen lijken. In Europa en de VS is het streven om steeds minder, of zelfs geen proefdieren te gebruiken. Aan het Hubrecht Instituut in Utrecht worden bijvoorbeeld mini-orgaantjes gekweekt uit menselijke cellen, waar je ook allerlei geneesmiddelen op kunt testen. "Maar voor sommige medicijnen heb je het hele systeem nodig. Die zul je dus moeten testen op proefdieren."
De kloontechniek kan mogelijk een rol spelen bij het verminderen van dierenleed. Omdat klonen genetische identiek zijn, heb je minder dieren nodig om betrouwbare resultaten te kunnen krijgen. Er kan dan dus met kleinere aantallen getest worden.
Het klonen van mensen is door deze doorbraak niet dichter bij gekomen, benadrukt Geijsen: "Technisch kan dat al, jaren geleden zijn er al mensencellen gekloond in de VS. Maar er is geen enkel land ter wereld waar het is toegestaan om een gekloneerde mensenbaby te maken".
Een man uit Rotterdam heeft zijn kentekenplaten met zwarte tape veranderd om bekeuringen te ontlopen. Een onschuldige man uit Gelderland kreeg daardoor 28 boetes voor fout parkeren op de deurmat. Dat meldt de verkeerspolitie.
De Rotterdammer had van de letter 'P' een 'R' gemaakt door een stukje zwarte tape toe te voegen. In korte tijd verzamelde hij tientallen boetes, maar zijn vervalste kenteken leidde naar een andere auto-eigenaar. Het ging om een totaalbedrag van rond de 3000 euro.
De Gelderse man diende bezwaar in tegen de boetes, omdat hij nooit in de regio Rotterdam komt en de boetes dus niet voor hem bedoeld konden zijn. Dat kon hij ook aantonen, schrijft de verkeerspolitie Rotterdam. Rijnmond schrijft dat de man behoorlijk geschrokken was van alle bekeuringen.
RechterUiteindelijk kon de Rotterdammer worden aangehouden nadat hij opnieuw ergens geparkeerd stond waar dat niet mocht. De man verklaarde zich niet bewust te zijn van het feit dat een ander door zijn handelen gedupeerd kon worden.
De man moet de boetes alsnog betalen en moet zich binnenkort nog voor de rechter verantwoorden.
De Tweede Kamer wil een eind maken aan het kat-en-muisspel tussen justitie en drugsproducenten. Een ruime meerderheid van PVV, VVD, NSC, BBB, CDA, SP, Denk, SGP en ChristenUnie heeft voor een wijziging van de Opiumwet gestemd. Door dit wetsvoorstel worden nieuwe drugs automatisch verboden als die lijken op bekende drugssoorten zoals xtc.
Nu duurt het altijd nog even voordat een nieuwe drugssoort verboden kan worden. Er is bij elke soort weer opnieuw onderzoek en nieuwe regelgeving voor nodig. Daar maken producenten handig gebruik van. Ze passen bekende, al verboden drugs, een beetje aan zodat ze een tijd vrij spel hebben.
De nieuwe drugssoort doet dan vrijwel hetzelfde met je als je die gebruikt. Maar omdat de chemische samenstelling net een beetje anders is dan de 'oude' drugssoort, is het nu volgens de wet een andere drugssoort en is die nog niet verboden.
Het wetsvoorstel regelt dat drugsproducenten niet langer die mogelijkheid hebben om de trage regelgeving een stapje voor te zijn. De aangepaste wet zorgt ervoor dat niet langer alleen specifieke types drugs verboden zijn, maar meerdere 'stoffengroepen'. Dus ook stoffen die op bekende drugssoorten lijken. De politie vraagt daar al langer om.
Gehaaide criminelenDe burgemeester van Zaanstad roerde zich ook recent in de discussie. In zijn gemeente werd 1100 kilo designerdrugs aangetroffen na een inval. De politie moest die drugs, met een geschatte waarde van 6 á 8 miljoen euro, echter eind vorig jaar teruggeven aan de makers.
Het ging namelijk om een drugssoort die nog niet verboden is: 2-mmc. Dat is weer een variant op 3-mmc, een drugssoort die nu verboden is, maar eerder ook gold als uitvinding van criminelen waarmee de regels omzeild konden worden.
Burgemeester Jan Hamming verzuchtte daarom over dit kat-en-muisspel: "Gehaaide criminelen kunnen ongestraft hun gang gaan. Het is schandalig." Demissionair minister Yesilgöz van Justitie zei over dit voorval: "Het is voor de betrokkenen ontzettend onbevredigend om in dit soort gevallen niet te kunnen ingrijpen."
KritiekDe Tweede Kamer wil dat nu dus veranderen. Al zijn er ook partijen, zoals D66, die het verbod te ver vinden gaan en te veel gericht op repressie. Ook waren er zorgen dat gebruikers na dergelijke verboden in andere landen juist overstappen op zwaardere middelen.
Enkele partijen, zoals ChristenUnie en BBB, vroegen zich in het debat over deze wet juist af of het kabinet niet nog verder moest gaan. Want nu worden er een paar stoffengroepen verboden, maar waarom worden niet meteen alle nieuwe psychoactieve stoffen - middelen die je gedrag of beleving veranderen - verboden?
Het kabinet wilde daar niet in meegaan, al was het maar omdat er dan ook heel veel stoffen verboden zouden worden die voor nuttige zaken worden gebruikt.
Nu de Tweede Kamer de wetswijziging heeft aangenomen, zal de Eerste Kamer zich erover buigen.
