Aggregator

Twee mannen troffen elkaar vandaag voor de rechter in Zwolle. Beiden snikkend en met de handen voor de ogen. De een wordt verdacht van het veroorzaken van een dodelijk ongeluk op een mistige zaterdagochtend in februari 2022. De ander verloor bij dat ongeluk zijn vrouw.

De vrouw, moeder van drie kinderen, was die ochtend onderweg naar een coronateststraat toen haar auto werd geramd. De auto belandde ondersteboven in een slootje. Hulpdiensten konden niks meer voor de vrouw doen.

In de andere auto zat een man met zijn twee kinderen. De drie bleven wonderlijk genoeg ongedeerd. Uit onderzoek bleek dat de man tussen de 97 en 130 km/u had gereden, waar de maximumsnelheid 60 km was. Hij probeerde de vrouw nog te ontwijken: "Dat is me niet gelukt, en dat spijt me", citeert een verslaggever van RTV Oost de verdachte.

De nabestaande vertelde in de rechtbank over het moment dat hij aan zijn kinderen moest vertellen dat hun moeder niet meer leeft: "Het ogenblik dat ik de kids moest zeggen dat hun moeder weg was, dat zie ik elke dag nog langskomen. Die blikken van mijn kinderen, ik kan het echt niet omschrijven. Het was zo intens, die zie ik elke dag terug", zei hij snikkend en met tussenpozen.

Ook de verdachte kwam moeilijk uit zijn woorden: "Ik vind het afschuwelijk, en ik voel de pijn die hij ook voelt. Geloof me maar. Ik moet er ook mee leven, dat is niet makkelijk", zei hij terwijl hij zijn handen voor zijn ogen sloeg. Hij benadrukte dat over zijn leven sinds het ongeluk een grauwe sluier hangt. Door concentratieproblemen moest hij stoppen met werken. Ook is hij kribbig en heeft zijn dochter nachtmerries. "Ik heb er gewoon niet zo veel lol meer in", zei hij.

Even viel het stil in de rechtszaal: "Wat een verdriet hè, voor iedereen", doorbrak de rechter de stilte.

Schuldvraag

De vrouw had geen voorrang. Ze had de man voor moeten laten gaan. Maar de zaak draait volgens de officier van justitie om het gedrag van de man. "De vraag is: was het ongeval vermijdbaar? En als meneer zich aan de maximumsnelheid had gehouden, dan is er een grote kans dat er geen botsing was ontstaan, of minder letsel", aldus de officier.

De auto van de vrouw belandde in de sloot:

De verdachte zei dat de auto van de vrouw ineens voor hem stond. Bovendien had hij, ondanks de mist, goed zicht op de weg. "Ontelbare keren heb ik alles teruggehaald, wat ik heb gedaan, wat ik anders had kunnen doen. Maar ik heb een fout gemaakt, dat is zo."

De advocaat van de man erkent dat hij te snel reed, maar heeft twijfels bij de snelheden die in het onderzoek naar voren komen. De foutmarges bij de berekeningen van de snelheid zouden te groot zijn.

Tegen de man is een taakstraf van 240 uur geëist en een voorwaardelijke celstraf van twee maanden. Ook wil het Openbaar Ministerie dat hij een rijontzegging van een jaar krijgt. De rechtbank doet over twee weken uitspraak.

In de restaurants van zorgcentra van organisatie Silverein begint binnenkort een test met zelfbedieningsapparatuur. De restaurants draaien in de huidige vorm verlies, meldt AD. Er wordt vanaf volgende maand getest met verkoopautomaten, maar er zijn zorgen over hoe dat gaat werken en wat dat voor bewoners gaat betekenen.

Een "plein waar structureel activiteiten georganiseerd worden voor verschillende doelgroepen met een sfeervol gedeelte waar je iets kunt eten en drinken", staat in het ronkende persbericht van de zorginstelling die actief is op meerdere plekken in de provincie Utrecht. Dat eten dat wordt genoemd in het persbericht kan dan worden gehaald bij een "zelfbedieningsgedeelte waar je 24/7 terecht kunt (met op passende momenten ondersteuning voor wie dit lastig is)".

Een zelfbedieningsgedeelte dus, concreter: automaten waar eten in zit, die dagelijks worden bijgevuld. Op 2 september gaat een proefperiode in van zes weken. Wat er precies in gaat zitten en hoe dat gaat werken, laat het zorgcentrum nog niet weten. De verandering leidt tot onbegrip bij familie van sommige bewoners.

Kil

Annette van Poppelen, wier 89-jarige moeder woont in een locatie van de zorginstelling in Soest, zegt in het AD dat het besluit "echt het laatste beetje waardigheid en vreugde" wegneemt. "Bewoners, die vaak niet eens zelfstandig kunnen staan, zijn dadelijk voor koffie en iets lekkers aangewezen op een kille automaat."

Door de automatisering is er minder personeel nodig. Silverein meldt dat medewerkers die niet meer nodig zijn "zo veel mogelijk elders" binnen de organisatie een plek krijgen. Dat restaurants en restaurantpersoneel deels door automaten worden vervangen is geen trend die in de hele zorg te zien is, zegt Katrien Luijkx, hoogleraar Mensgerichte ouderenzorg en maatschappelijke impact aan de Tilburg University.

Bewoners vinden het enorm treurig dat de ontmoetingsplek verdwijnt:

"Het past wel in een trend van hoe je met minder mensen voor meer mensen kan zorgen. Of hoe je met minder mensen voor hetzelfde aantal mensen kan zorgen", zegt Luijkx. Ze benadrukt dat dit soort ontwikkelingen niet negatief hoeft uit te pakken. "Het is goed dat hiermee geëxperimenteerd wordt. Maar je moet er wel op letten dat het oplevert wat je wilt." Volgens haar worden soms innovaties ingevoerd in de zorg die "bovenop de rest worden geplakt". Concreet zou dat bij het restaurant kunnen betekenen "dat je in het ergste geval een medewerker extra nodig hebt bij de automaat. Daar moet je alert op zijn."

Hoogleraar Zorgomgeving voor kwetsbare ouderen aan de Maastricht University Hilde Verbeek maakt zich er vooral zorgen over dat het sociale aspect wegvalt als er automaten of magnetrons worden geplaatst. De zorginstelling zegt met een ontmoetingsplein te komen waar de automaten staan. Maar wat dan wegvalt is dat ouderen zien hoe het eten bereid wordt, stelt Verbeek. "Een automaat met eten straalt niks uit: dat is puur functioneel."

Eten van vroeger

Verbeek noemt als voorbeeld dat mensen iets zien of ruiken dat bereid wordt en dan vertellen over eten van vroeger. Vooral voor mensen met dementie is dat cruciaal, zegt zij. "Zij zijn van anderen afhankelijk om hun dag in te delen omdat zij kampen met verlies van initiatief. Juist dat sociale aspect van samen komen waar eten wordt bereid maakt dat ze over eten gaan praten, dat dingen terugkomen. Dat moet je op bepaalde momenten in de dag doen. Zo'n automaat helpt daar niet bij."

Een bewoner van een van de zorglocaties in Soest zegt tegen RTV Utrecht dat hij zich grote zorgen maakt. "Vroeger was het restaurant nog open van 10.00 uur tot 21.30 uur en kon je er een kop soep krijgen, een steak of een broodje gezond." Dat was al langer niet meer mogelijk, maar nu vreest hij nog verdere verschraling van het aanbod. "En mensen die het bovenste vakje van een automaat willen bereiken hebben altijd hulp nodig. En er zijn mensen die het niet begrijpen."

Silverein erkent dat bewoners moeten wennen. "We beginnen met een testfase om ervaringen op te doen met de zelfbedieningsapparatuur. Het restaurant is dan nog open." De zorginstelling heeft op vijf locaties restaurants. Vanaf begin volgend jaar moeten die allemaal zijn aangepast aan het nieuwe concept.

De Rotterdamse politiechef Westerbeke is geschrokken van de conclusies uit het onderzoek dat de politie heeft laten uitvoeren naar aanleiding van klachten over racisme, pesten en seksisme binnen het Rotterdamse korps.

NRC meldde vanochtend dat er sprake is van een "onveilig werkklimaat" bij de politie Rotterdam-Centrum en sprak zes anonieme medewerkers van de eenheid over de uitkomsten van het onderzoek.

"Als eenheidsleiding zijn wij geschrokken van de conclusies die uit het rapport zijn gekomen, die zijn niet mals en dat hebben wij ook eind juni uitgesproken tijdens de presentatie van de resultaten aan het hele team", zegt Fred Westerbeke.

Er waren al langere tijd klachten over het team in Rotterdam-Centrum, waar zo'n 230 agenten werken. De klachten gaan over racisme, discriminatie, seksueel grensoverschrijdend gedrag, pestgedrag, drankgebruik en buitensporig gewelddadig handelen op straat. De Nederlandse Politiebond ontving vergelijkbare meldingen.

Geen ruimte voor pesterijen en racisme

De bond vroeg daarom de Politie Rotterdam om de klachten te onderzoeken en de uitkomsten daarvan zijn dus in juni gepresenteerd aan de eenheid.

Volgens Westerbeke heeft de politieleiding bewust gekozen voor een onderzoek naar onderliggende patronen. "Wetende dat we met dit onderzoek pijn naar boven halen die niet 1,2,3 is opgelost", zegt hij. "Uit de uitkomsten blijkt dat het op meerdere fronten niet goed gaat binnen het team, onder meer op het gebied van leiderschap en omgangsvormen". Volgens hem is er "echt geen ruimte meer voor pesterijen, vrouwonvriendelijk gedrag en racisme".

"De conclusies en aanbevelingen uit het rapport nemen we over", zegt de korpschef. Er wordt onder meer aangeraden de leiderschapsstijl te verbeteren en werk te maken van de aanpak van discriminatie.

In gesprek met Nieuwsuur voegt Westerbeke toe dat dit soort wangedrag niet meer straffeloos mag plaatsvinden. "In de afgelopen periode hebben we geleerd: als we tegen nieuwe incidenten aan lopen, gaan we onderzoek doen. Dat heeft in de afgelopen jaren in diverse situaties geleid tot optreden. Collega's zijn ontslagen of verplaatst en er zijn collega's die andere vormen van sancties hebben gehad."

De politie in Rotterdam is de laatste jaren vaker in het nieuws geweest vanwege incidenten. Zo bood de politiechef in 2022 zijn excuses aan voor een racistisch incident waarbij tegen iemand die werd gearresteerd het n-woord werd gebruikt. Dit jaar werden zes medewerkers bestraft om racistische appjes. In 2020 excuseerde Westerbeke zich ook al voor racistische berichten in een WhatsAppgroep.

Veranderen cultuur is lastig

Politiewetenschapper Jaap Timmer legt aan Nieuwsuur uit waarom dit gedrag bij de politie bestaat en waarom het moeilijk te bestrijden is. "Agenten hebben te maken met allerhande maatschappelijke problemen en bedienen ook een beetje de rafelranden van de maatschappij. Dan sluipt er cynisme in. De politie heeft een gesloten cultuur met een hoge onderlinge solidariteit. Dit heeft als nadeel dat elkaar aanspreken op cynische gedragingen lastig is."

Om dit te veranderen is in zijn ogen krachtig leiderschap nodig. Over de misstanden in Rotterdam zegt hij: "Kennelijk hebben mensen zich in deze organisatie onvoldoende gerealiseerd dat ze een verantwoordelijkheid hebben om dit soort gedrag te stoppen. Mensen die hebben geprobeerd er wat aan te doen, kregen intern de deksel op hun neus. Dat doet iets met hun vertrouwen in de organisatie, maar ook iets met het vertrouwen van de samenleving in de politie. Deze organisatie heeft als taak anderen de maat te nemen. Als je jezelf niet aan die maat houdt, maak je je ongeloofwaardig."

Dat er regelmatig berichten naar buiten komen over misstanden bij de politie, wijt hij aan de cultuur. Dat het veranderen daarvan lastig blijkt noemt hij geen onwil, "maar wel onmacht om mensen die op dit soort verantwoordelijke plekken zitten naar andere plekken te bewegen. En ze te stimuleren om dit soort processen te onderkennen, de kop in te drukken en te voorkomen."

De man die vrijdagavond werd aangehouden voor het belagen van vrouwelijke fietsers in Utrecht, wordt verdacht van twee pogingen tot ontvoering en mishandeling. Mogelijk had de man een seksueel motief, bevestigt het Openbaar Ministerie.

Het OM wil ook "poging tot het plegen van een seksueel misdrijf" aan de verdenking toevoegen. "Dat is het vermoedelijke motief voor het van de fiets trekken van deze vrouwen", aldus de woordvoerder.

De rechter-commissaris heeft het voorarrest van de verdachte met twee weken verlengd.

Zoektocht

De politie begon vorige week een grote zoekactie, nadat in de nacht van maandag op dinsdag een 19-jarige vrouw van haar fiets was getrokken op de Weg tot de Wetenschap, vlak bij de Universiteit Utrecht in het oosten van de stad.

Toen het slachtoffer vanuit het centrum richting Utrecht Science Park reed, kwam een auto haar tegemoetrijden onder het viaduct van de A27. De bestuurder stapte uit en trok de vrouw van haar fiets, maar zij wist te ontkomen. Enkele dagen eerder was er al een vergelijkbaar incident met een vrouw op een fiets.

Eerder veroordeeld

In het onderzoek verspreidde de politie donderdagavond een foto van de verdachte, nadat agenten hem niet op zijn woonadres hadden aangetroffen. Ook deelde de politie een foto van de auto waarin hij zich verplaatste.

De verdachte werd vrijdagavond aangehouden in de omgeving van station Maastricht. De auto is gevonden in Roermond.

Eerder meldden bronnen aan de NOS dat de man al eerder is veroordeeld voor een zedenmisdrijf. Het gaat om een man over wie het AD in 2015 schreef dat hij een vrouw in een park in Dordrecht had verkracht. Hij had dit ook zelf gefilmd. Hiervoor kreeg hij drie jaar cel en tbs met voorwaarden.

Een aantal Oekraïense vluchtelingen die vandaag aankwamen bij de voormalige opvang in de Jaarbeurs in Utrecht heeft daar een brief gekregen waarin hen werd geadviseerd zelf een verblijfsplaats te zoeken. "Als dit niet mogelijk is adviseren wij om het in een ander land te proberen", staat in de brief van de Veiligheidsregio Utrecht. De brief wordt nu niet meer verspreid.

Bij de opvang konden kwetsbare Oekraïense vluchtelingen zich tot gisteren melden na hun aankomst in Nederland om op adem te komen voor ze naar een plek gingen waar ze langer mochten verblijven. Het was de bedoeling dat de Oekraïners vanuit de opvang in de Jaarbeurs binnen 24 uur nieuw onderdak vonden, maar dat bleek in de praktijk niet haalbaar. Daardoor slibde de opvang dicht, met ontoereikende zorg, lange rijen voor de wc's en douches en te weinig privacy tot gevolg.

Burgemeester Dijksma van Utrecht is voorzitter van de Veiligheidsregio. Haar woordvoerder erkent dat het "verre van ideaal" is dat vluchtelingen nu zelf voor een verblijfsplaats moeten zorgen. "Ze kunnen altijd aankloppen bij een gemeente in het land, maar we weten dat er bijna nergens plek is. Daarom wordt er nu ook een alternatief gegeven."

Bij het gebouw staan vrijwilligers om mensen toch op te vangen. "We hebben met elkaar afgesproken dat we Oekraïners bescherming bieden, om solidair met ze te zijn en ze dus opvang te bieden. Dat de opvang in Utrecht vol is, betekent niet dat Oekraïners niet in andere gemeenten terechtkunnen voor opvang", aldus een woordvoerder.

De oudste persoon ter wereld, María Branyas Morera, is op 117-jarige leeftijd overleden. "Ze is gestorven zoals ze wenste: in haar slaap, vredig en zonder pijn", deelt haar familie op X.

Branyas werd op 4 maart 1907 geboren in de Amerikaanse stad San Francisco. Op 8-jarige leeftijd verhuisde ze met haar familie tijdens de Eerste Wereldoorlog naar de Spaanse regio Catalonië.

Ze overleefde twee wereldoorlogen, de Spaanse grieppandemie en de Spaanse Burgeroorlog. In 2020 raakte ze, een paar weken na haar 113de verjaardag, besmet met het coronavirus. Daarvan herstelde ze volledig.

In januari 2023 erkende Guinness World Records Branyas officieel als de oudste persoon ter wereld, nadat de Franse non Lucile Randon op 118-jarige leeftijd was overleden.

In 1931 trouwde ze met een arts, met wie ze drie kinderen kreeg. Haar man overleed op 72-jarige leeftijd. Ze laat elf kleinkinderen achter.

'Orde, rust, geen kwaadaardige mensen'

Haar oudste dochter schreef de lange levensduur van Branyas toe aan haar goede genen. "Ze is nooit naar het ziekenhuis geweest, heeft nooit botten gebroken en heeft geen pijn", zei ze in 2023 tegen de Catalaanse televisie.

Branyas zelf verklaarde tegenover Guinness World Records dat haar lange leven te danken was aan "orde, rust, een goede band met familie en vrienden, contact met de natuur, emotionele stabiliteit, geen zorgen, geen spijt, veel positivisme en het wegblijven van kwaadaardige mensen."

Om het geheim achter haar lange leven te achterhalen, onderzocht de universiteit van Barcelona vorig jaar haar DNA. "Haar geest is volkomen helder. Ze herinnert zich met indrukwekkende helderheid gebeurtenissen van toen ze vier jaar oud was. Ze heeft geen hart- en vaatziekten, wat vaak voorkomt onder ouderen. Het enige wat ze heeft, zijn mobiliteits- en gehoorproblemen. Het is ongelooflijk", zei een onderzoeker tegen de krant ABC.

De laatste twee decennia woonde Branyas in een verpleeghuis in het Catalaanse stadje Olot. Vorige week deelde ze in een bericht op haar account op X, dat door haar familie beheerd wordt, dat ze zich zwak voelde. "De tijd is nabij. Huil niet, ik hou niet van tranen. En bovenal: lijd niet voor mij. Waar ik ook ga, ik zal gelukkig zijn", zo werd ze geciteerd.

Japanse nu het oudst

Volgens de Amerikaanse Gerontology Research Group is nu de oudste nog levende persoon de Japanse Tomiko Itooka. Zij werd geboren op 23 mei 1908 en is dus 116 jaar oud. Japan heeft het hoogste percentage honderdplussers ter wereld.

De voor zover bekend oudste mens die ooit heeft geleefd, was de Française Jeanne Louise Calment. Zij overleed in 1997, ze was toen 122 jaar en 164 dagen oud.

Nederlanders zijn de laatste jaren veel meer gaan sparen, maar laten tegelijk 116,4 miljard euro op hun betaalrekening staan, zo blijkt uit nieuwe cijfers van De Nederlandsche Bank (DNB). Met 8,4 miljoen huishoudens staat er gemiddeld bijna 14.000 euro op een betaalrekening.

Het enorme vermogen op renteloze betaalrekeningen vormt een groot contrast met de conclusies uit een dit jaar verschenen onderzoek van de de Autoriteit Consument & Markt. Hierin uitte de toezichthouder kritiek op grote banken, die hun spaarrentes stilzwijgend op elkaar zouden afstemmen waarbij overstappen niet makkelijk zou zijn.

Maar met gemiddeld 13.857 euro per huishouden op een renteloze betaalrekening, rijst de vraag of er iets mis is met de spaarmarkt of met spaarders zelf. Vanwege de vele klachten over de lage spaarrentes wees financieel directeur Bas Brouwers van Rabobank een jaar geleden op het gedrag van spaarders: "Klanten maken echt nog maar mondjesmaat geld van hun betaalrekening over naar hun spaarrekening."

Wel is het gegeven van gemiddeld bijna 14.000 euro per huishouden op een betaalrekening een vertekend beeld, benadrukt Ruth Dijkstra van het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag uit Leiden.

"Er is een verschil met wat rijke en arme mensen hebben. Daarnaast kunnen vermogende mensen om fiscale redenen een groot bedrag op hun betaalrekening laten staan. En willen lage inkomens vaak snel bij hun geld kunnen, omdat ze gewoon de rekeningen moeten betalen."

Tot aan de coronacrisis hielden huishoudens de helft minder geld aan op betaalrekeningen, in totaal ongeveer 50 miljard euro, zo blijkt uit DNB-cijfers. Tijdens de twee jaar durende pandemie explodeerde dit, omdat mensen door de lockdowns hun geld en vakantiegeld niet konden uitgeven.

Oorlogen, nieuwe regering, nieuwe virussen

Pas begin vorig jaar kwam het geld in beweging. Maar dit jaar nemen de tegoeden op de betaalrekeningen weer toe, mogelijk door alle macro-economische onrust. Dat heeft volgens financieel psycholoog Anne Abbenes een reden.

"We komen uit een onzekere periode. En dan gaat een oer-overlevingsmechanisme in het brein in werking", legt ze uit. "Hoe onzekerder een situatie is of is geweest, hoe meer we naar controle zoeken. Geld op een betaalrekening is zo'n gevoel van controle. Dat geeft ons rust. We weten nog steeds niet wat er kan gebeuren. Er zijn oorlogen, een nieuwe regering, nieuwe virussen. Daar gaan we weer, denken we onbewust. Geld niet uitgeven is een gevoel van controle houden."

Mensen zijn gewoontedieren

Maar naast logische redenen kan er ook een psychologische verklaring zijn om het geld renteloos op de betaalrekening te laten verstoffen. "Mensen zijn gewoontedieren", vat Dijkstra het samen. "Jarenlang loonde sparen niet omdat de rente zo goed als nul was. Daarnaast is het makkelijker om niets te doen. Zeker als je iets doet en je krijgt er niets voor." Veel geld blijft daarom op de betaalrekening staan: "Het zit niet in ons systeem om iets nieuws te gaan doen als we geen beeld hebben wat het oplevert."

Abbenes vult aan dat mensen onbewust een soort script volgen hoe bij het omgaan met geld: "Dat komt vooral uit hun jeugd. Opvoeding en zelfs oude familietrauma's met geld gaan lang mee. Mensen die vlak na de oorlog geboren zijn blijven altijd voorzichtig met geld. Wie in de jaren 90 geboren is zal flink schrikken, maar als eerste weer geld gaan uitgeven."

Dat 'geldscript' verklaart volgens Abbenes ook waarom we na de coronapandemie geld massaal op de betaalrekening houden. "Ons brein houdt niet van veranderingen, ook als dat een positief effect zou hebben. Dat wordt versterkt bij macro-economische onzekerheden. Geld op de rekening houden voelt dan veilig. Je kunt de inflatie en de spaarrente uitleggen, maar het deel in het brein waarin dit geldscript plaatsvindt is onbewust niet voor rede vatbaar. Je spreekt de matroos aan, en niet de kapitein van het schip."

Treinen reden het afgelopen halfjaar nog te vaak niet op tijd en ook in het najaar verwachten de NS en ProRail problemen op het spoor. De spoorwegorganisaties kampen met problemen die vooral veroorzaakt worden door werkzaamheden.

Dat hebben topmannen Wouter Koolmees van de NS en John Voppen van ProRail gezegd tijdens een persgesprek, waarin ze terugblikten en vooruitkeken op de prestaties op het spoor.

De komende tijd staat er groot onderhoud en vernieuwing aan het spoor op het programma bij onder meer Rotterdam, Schiphol en op het traject Tilburg-Boxtel.

HSL-problemen

Ook de problemen op de hogesnelheidslijn HSL zijn voorlopig nog niet opgelost. Bij de aanleg van spoorviaducten zijn fouten gemaakt, waardoor de viaducten niet sterk genoeg zijn. Totdat deze problemen zijn verholpen, mogen treinen soms met maar 80 kilometer per uur over de viaducten, terwijl ze eigenlijk met 300 kilometer per uur zouden moeten rijden.

Volgens Voppen heeft dat grote gevolgen voor de dienstregeling, omdat de capaciteit daardoor veel minder is. Van de tien spoorlijnen met de meeste vertraging, zijn er negen aan het hsl-traject verbonden. De trein van Rotterdam naar Amsterdam rijdt in nog geen 60 procent van de gevallen op tijd.

Reizigers hebben wisselende ervaringen met vertragingen op het spoor:

Een ander onderdeel van het probleem is dat nieuwe treinen te laat worden geleverd. Daardoor moeten de oudere modellen langer doorrijden. Een woordvoerder van de NS zegt dat de nieuwe treinen harder rijden en vertragingen op het hogesnelheidsnetwerk door dit type trein soms makkelijker kunnen worden ingehaald.

Daarnaast gaan werkzaamheden aan het Duitse deel van de Betuweroute leiden tot problemen in Nederland. De goederentreinen kunnen 20 maanden niet of nauwelijks over de Betuweroute en moeten dus via Venlo of Oldenzaal richting Duitsland. Ook passagierstreinen maken gebruik van deze lijnen, maar deze kunnen door de toename van goederentreinen op dit traject minder rijden.

Ook voor de tweede helft van het jaar moeten reizigers geen wonderen verwachten, zeggen NS en ProRail. Traditioneel is de herfst een lastige tijd. Er zijn in september veel reizigers doordat mensen weer aan het werk zijn en naar school gaan. Tegelijkertijd zijn er nog wel veel werkzaamheden. Ook wil het herfstweer nog wel eens leiden tot problemen op het spoor.

Opeenstapeling van problemen

Daarnaast zijn er andere structurele problemen. Zowel NS als ProRail kampt met personeelstekorten. Zo zijn er te weinig monteurs voor het onderhoud van treinen en nieuwe monteurs zijn moeilijk te vinden, zegt Voppen. Volgens Koolmees is de NS druk bezig met het werven en opleiden van nieuw personeel, zoals machinisten, conducteurs en monteurs.

"De realiteit is dat onze problemen niet zomaar verholpen zijn, wanneer ze opgelost zijn weet ik niet", zegt Koolmees over de spoorproblemen.

Opnieuw bekijken

Staatssecretaris Jansen (PVV), die verantwoordelijk is voor openbaar vervoer, vindt de prestaties van NS en ProRail "op dit moment niet op het niveau dat reizigers mogen verwachten". Hij verwacht dat de spoorwegorganisaties "alles op alles zetten om voor verbetering te zorgen" en houdt de uitvoering van het programma dat hiervoor is opgesteld kritisch in de gaten, zegt hij.

Reizigersorganisatie Rover zegt dat het nieuws over de vertraagde treinen niet als een verrassing komt. De belangenbehartiger voor reizigers vindt dat de toeslag op de hogesnelheidslijnen tijdelijk moet worden afgeschaft.

"Extra dure kaartjes op een extra onbetrouwbaar traject, dat kun je reizigers toch niet verkopen?" zegt Rover, dat ook wil dat de plannen voor prijsstijgingen van treinkaartjes- en abonnementen opnieuw bekeken worden. Deze prijsstijgingen zouden tot 11 procent kunnen oplopen.

De periode van stormachtige terreinwinst bij de Oekraïense inval in Rusland lijkt na twee weken voorbij. De verrassingsaanval wordt nu een kwestie van de lange adem. Ondertussen voert Rusland het oorlogstempo op in Oost-Oekraïne. Een grote slag is op handen om de logistiek belangrijke stad Pokrovsk in de Donbas.

"De Oekraïense inval in Rusland is een heel riskante gok", zegt militair analist Patrick Bolder. Oekraïne zet schaarse middelen, munitie en manschappen in om een deel van de Russische grensregio Koersk tijdelijk te bezetten. Die actie is een nederlaag voor president Poetin en een morele boost voor Oekraïne, maar heeft ook een keerzijde.

Tientallen voertuigen vernietigd

Het Oekraïense leger heeft in Koersk minimaal 54 voertuigen of ander groot militair materieel verloren. Dat heeft de NOS vastgesteld aan de hand van openbare online bronnen. In dezelfde periode verloren de Russen er minstens 27.

De cijfers zijn niet absoluut, want alleen zichtbare verliezen kunnen online worden geverifieerd. Het geeft wel een indicatie dat aanvallen doorgaans meer mensenlevens kost dan verdedigen. Kyiv maakt er zelf niets over bekend en benadrukt alleen het succes van de inval.

Het Russische leger heeft de situatie in Koersk allesbehalve onder controle, maar Oekraïense militairen geven aan dat Russische troepen steeds meer weerstand bieden. De verliezen lopen op, schrijft The Economist op basis van gesprekken met deze anonieme Oekraïense soldaten.

Oekraïne behaalde afgelopen dag marginale terreinwinst in Koersk, concludeert de Amerikaanse denktank ISW. Dat viel ook te verwachten, legt Bolder uit. "Je bent natuurlijk op de grond van de tegenstander en die heeft bijvoorbeeld het voordeel van de eigen luchtmacht. Daarnaast worden de logistieke bevoorradingslijnen steeds langer."

Correspondent Christiaan Paauwe maakte deze video van de situatie in het Oekraïense grensgebied naast Koersk, waar vrachtwagens en infanterievoertuigen af en aan rijden:

Het is verstandig dat Oekraïne een aantal bruggen in de omgeving heeft verwoest, zegt Bolder, om de flanken beter te beschermen. President Zelensky wil niet alleen de Russische krijgsmacht zo veel mogelijk verzwakken, maar ook een "bufferzone creëren op het grondgebied van de agressor."

Maar als Oekraïne die buffer wil handhaven, zal het uitgebreide verdedigingslinies moeten aanleggen en de troepen er houden om het gebied te beschermen. Bolder: "Het is maar de vraag of Oekraïne dat kan en wil. Want als de Russen er met alle macht op inbeuken, moeten je daar uiteindelijk toch weg."

Experts verwachten daarom dat Oekraïne inzet op een gecontroleerde terugtrekking. Op die manier kan maximale schade worden toegebracht aan de Russische tegenstanders. Ook is de hoop van Kyiv dat Rusland op grote schaal troepen weghaalt aan het oostfront, maar dat gebeurt vooralsnog niet.

'Munitie weer op rantsoen'

In de Donbas lijkt de langzame Russische opmars juist versneld. Dat is deels te het gevolg van het gewaagde Koersk-offensief, zegt een anonieme Oekraïense commandant tegen krant Financial Times. Artilleriemunitie is in het oosten weer op rantsoen, meldt de militair, omdat de aanval op Rusland prioriteit heeft. Overigens is Oekraïne al maanden in de verdediging gedrukt in de Donbas, al ver voor de verrassingsaanval.

Gisteren kwam het evacuatiebevel voor de stad Pokrovsk, De 50.000 achtergebleven inwoners moeten de stad verlaten, omdat de Russen naderen. "Deze stad is een soort Amersfoort in de Donbas", zegt oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif in het NOS Radio 1 Journaal. "Het is een knooppunt van treinen en snelwegen en daarom logistiek belangrijk voor het Oekraïense leger."

Loopgraven, bunkers, mijnenvelden: analisten verwachten dat Oekraïne er alles aan zal doen om Pokrovsk te verdedigen. Maar ook hier is het weer een lastige afweging hoeveel van zijn beperkte middelen het Oekraïense leger bereid is in te zetten.

Rusland staat evengoed voor zulke keuzes. Maar in tegenstelling tot Kyiv heeft Moskou voorlopig voldoende manschappen en munitie om op beide fronten te vechten, schrijft een militair analist in een opiniestuk in The Guardian.

"De Russen winnen wel terrein, maar ten koste van veel mannen en het is de vraag of ze dat kunnen volhouden", werpt De Kruif tegen. Hij verwacht ook dat Rusland op lange termijn toch troepen weg zal moeten halen uit de Donbas om de opmars in Koersk te stoppen.

'Oekraïne moest iets forceren'

Volgens Bolder wordt het voor Rusland sowieso moeilijker om troepen te vervangen die zijn uitgeput in Oost-Oekraïne. Hij benadrukt ook dat de situatie penibel is voor Oekraïense verdediging in de Donbas.

"Dat maakt de inval in Rusland erg gedurfd, maar de Oekraïners moesten wel iets forceren." Steeds verdedigen en terrein verliezen is funest voor het moraal van militairen, legt hij uit. In het noorden heeft het Oekraïense leger voorlopig nog het initiatief.

In de richtlijn voor het plaatsen van een spiraal wordt voorlopig geen extra pijnbestrijding toegevoegd. Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), dat verantwoordelijk is voor de richtlijn, laat weten dat een herziening nog niet op de planning staat. Dit voorjaar kwam er kritiek op de procedure, omdat sommige vrouwen veel pijn hebben bij het plaatsen van een spiraal.

Op dit moment is het advies om een uur voor de plaatsing twee tabletten paracetamol of 500 mg naproxen in te nemen. Ondanks dat ervaren veel vrouwen toch stekende pijn en krampen, vooral tijdens het plaatsen.

Stichting Ava, de Nederlandse cliëntenbelangenorganisatie voor anticonceptie en abortus, maakt zich al langer hard voor betere pijnbestrijding bij het plaatsen van een spiraal. Volgens Ava is pijn bij vrouwen in ons land genormaliseerd, terwijl het plaatsen van een spiraal juist soms 'extreme pijnen' kan veroorzaken.

"Benen in de vreselijke stangen en daar lig je dan. Ik kreeg nauwelijks aanwijzingen en de plaatsing was echt heel pijnlijk", schrijft een vrouw op Cycle, een online community over het vrouwelijk lichaam. "Het inbrengen gaf inderdaad een korte pijn", meent een ander. "Onprettig."

Advies aangepast in Amerika

In de VS is het advies over de procedure deze maand aangepast. De gezondheidsdienst CDC informeert artsen nu hoe ze hun patiënten kunnen adviseren over pijnbestrijding. Daarbij suggereert de CDC ook nieuwe pijnstillende opties, zoals bepaalde gels of sprays, die mogelijk de pijn kunnen verzachten.

Het NHG stelt dat tijdens de laatste herziening van de richtlijn, in april 2023, onvoldoende bewijs was over de voor- en nadelen van zulke lokale pijnstillingsmethodes.

Toch blijkt ook uit Nederlands onderzoek dat gebruik van pijnstillende gel een veelbelovende optie is. "En als er meer van dit soort onderzoeken naar buiten komen, gaan we de richtlijn mogelijk wel binnenkort herzien", zegt een woordvoerder van de NHG. "Maar nu zien we daar nog niet genoeg aanleiding voor."

Twee meisjes van 12 en 14 uit Alkmaar worden verdacht van brandstichting. De schoolvriendinnen stichtten afgelopen vrijdag zeven keer brand. Eén keer had dat grote gevolgen: een deel van een winkelcentrum in de Noord-Hollandse stad brandde af.

Volgens hun advocaat Elwin Boskma, toevallig ook een van de brandweerlieden die de brand in het winkelcentrum bestreden, verveelden ze zich in de vakantie en waren ze samen gaan chillen en roken in het centrum van Alkmaar. Het gaat om kwetsbare meisjes die volgens hem "op dit moment" niet in Alkmaar wonen, maar in Heerhugowaard en Den Helder.

Tijdens het blussen vroegen de twee aan Boskma en aan de politie of er doden waren gevallen, en ze leken opgelucht toen ze hoorden dat dat niet zo was. Diezelfde avond werden ze opgepakt, nadat hun signalement was verspreid. Ze hebben bekend. Boskma denkt dat ze de gevolgen van hun daden niet konden overzien.

Niet straffen maar helpen

Na voorgeleiding aan de rechter-commissaris is het meisje van 12 naar huis gestuurd, onder huisarrest, om het vervolg van de zaak af te wachten. Het 14-jarige meisje blijft nog zeker twee weken in voorlopige hechtenis.

Bij het vastzetten van kinderen moet justitie zich houden aan het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK). In dit Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties staat dat het belang van het kind altijd voorop staat, ook in strafzaken. Het uitgangspunt is niet het straffen, maar het helpen van kinderen.

De meisjes zullen worden berecht volgens het jeugdstrafrecht, dat geldt voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Kinderen onder de 12 kunnen niet strafrechtelijk worden vervolgd.

Veel begeleiding

Kinderen die verdacht worden van een strafbaar feit moeten meteen na hun arrestatie begeleiding krijgen van bijvoorbeeld een advocaat en de ondervraging gebeurt door politiemensen die daarin zijn gespecialiseerd. Kinderen hebben recht op een pedagogische benadering. Er moet rekening worden gehouden met hun leeftijd en hun kansen in de maatschappij.

Daarnaast wordt de Raad voor de Kinderbescherming meteen ingeschakeld. Die onderzoekt de achtergrond van de kinderen en geeft de jeugdrechter advies over een straf die bij het kind past. De kinderbescherming spreekt daarvoor met zoveel mogelijk mensen die bij het kind betrokken zijn, zoals ouders, school, politie en instanties als Jeugdzorg, als het kind daarmee te maken heeft gehad.

Er wordt groot belang gehecht aan de privacy van kinderen. Dat is ook de reden dat justitie weinig naar buiten brengt over hun zaak en dat rechtszaken voor de kinderrechter achter gesloten deuren plaatsvinden.

Opsluiten niet in belang kinderen

De kinderrechter kan een gevangenisstraf opleggen van maximaal een jaar, maar ook een leerstraf, een boete of een taakstraf. Een gevangenisstraf wordt zo min mogelijk gegeven, omdat het meestal niet in het belang van het kind is om het op te sluiten. Er wordt gekeken naar het strafbare feit, maar ook naar de persoonlijke situatie en de gevolgen voor slachtoffers. De kinderrechter doet meestal meteen uitspraak.

In een zaak uit 2020 waarin twee jongens van 12 en 13 in Arnhem met vuurwerk een brand veroorzaakten in een flatgebouw, waarbij een man en zijn zoontje om het leven kwamen, legde de rechter geen straf op. De argumentatie was dat ze de brand niet opzettelijk hadden gesticht en de gevolgen van hun handelen niet goed konden overzien.

Wie betaalt de schade?

Wie er moet opdraaien voor de schade in Alkmaar is nog niet duidelijk. Schade die is veroorzaakt door minderjarige kinderen wordt in principe verhaald op de ouders. Bij kinderen tot 14 jaar zijn de ouders altijd aansprakelijk. Ze zijn dus verantwoordelijk voor het gedrag van hun kinderen.

De meeste mensen hebben een persoonlijke aansprakelijkheidsverzekering. Die dekt ook de schade die door toedoen van kinderen ontstaat. Mensen die geen WA-verzekering hebben, draaien zelf op voor de schade.

Kinderen van 14 en 15 jaar zijn in principe zelf verantwoordelijk voor schade die ze aanrichten, maar daarnaast kunnen ook de ouders verantwoordelijk worden gehouden. Als een kind de schade opzettelijk heeft veroorzaakt, kan het zijn dat de verzekeraar niet uitkeert. Dan moeten ouders of kinderen de schade dus zelf vergoeden.

In dit geval loopt de schade flink op, dus als de verzekeraars niet uitkeren kan dat leiden tot grote financiële problemen voor de meisjes en hun familie.

In Alkmaar is een inzamelingsactie opgezet om drie getroffen winkeliers in winkelcentrum De Mare te ondersteunen. Het kan even duren voor hun opstalverzekering uitkeert en het ingezamelde geld is bedoeld om de komende tijd te overbruggen.

In België zit de formatie van een nieuwe regering in reservetijd. Afgelopen weekend slaagden de vijf partijen die bezig zijn om een kabinet te vormen er niet in om een akkoord te bereiken over een 'supernota' van formateur Bart De Wever. Die ging gisteren naar koning Filip en kreeg nog drie dagen extra om zijn formatieopdracht af te ronden.

Net na de federale verkiezingen begin juni werd nog gezegd dat het best wel eens snel zou kunnen gaan met de formatie in België, maar de partijen lijken er dus toch niet uit te komen. "Het loopt nu eigenlijk vast op twee elementen: op ideologie en op personen, zoals het vaak doet", zegt politiek verslaggever Ivan De Vadder van de VRT.

De 'supernota' van N-VA-formateur De Wever gaat over de sociaaleconomische hervormingen waarover de volgende regering zich moet buigen. Alleen met een akkoord over dat grote dossier kan de formatie in België verder. Donderdagavond zouden de onderhandelende partijen MR, Les Engagés, CD&V, Vooruit en N-VA op één lijn moeten zitten.

"Drie cruciale dagen", schrijven de Belgische kranten, "om water en vuur weer met elkaar te verzoenen". Want naar verluidt zijn er zondag harde woorden gevallen tussen de partijen, met name tussen Vooruit en MR.

Toezeggingen aan links

De partijen die nu proberen een regering te vormen, worden in België meestal tot centrumrechts gerekend. Daarbij komt één centrumlinkse partij, omdat rechts niet groot genoeg is voor een meerderheid. Die centrumlinkse partij is Vooruit, de Vlaamse socialisten met als voorman Conner Rousseau.

"Om Vooruit bij die centrumrechtse partijen te laten aansluiten, moeten er natuurlijk toegevingen worden gedaan, zegt De Vadder. "In dit geval gaat MR, de Franstalige liberalen van Georges-Louis Bouchez, dan weer steigeren en gaat niet akkoord. Dat is de ideologische tegenstelling."

België heeft een enorm begrotingstekort van 28 miljard euro. Europa eist op 20 september een duidelijk plan van de regering om dat gat te dichten. Dus er moet bespaard worden en formateur Bart De Wever heeft geprobeerd om ook zeer vermogenden een deel van de lasten te laten betalen, via een meerwaardebelasting op aandelen. Dat is het lokaas om Vooruit aan boord te krijgen, maar de MR is ertegen.

Slechte persoonlijke verhouding

Daar komt nog iets bij, zegt De Vadder: "Die twee heren, Rousseau en Bouchez, kunnen niet echt meer door dezelfde deur en dat is op zondagavond een beetje uitgebarsten. De twee kemphanen zitten ook in de huidige regering en het is de afgelopen vier jaar niet echt lekker gelopen tussen die twee en dat conflict wordt nu meegenomen in de formatie."

Toch is het niet echt dramatisch, denkt hij: "Er is niet echt een alternatief. Er zijn wel andere coalities mogelijk, maar die maken weer andere problemen los die waarschijnlijk nog moeilijker zijn op te lossen. Het is een beetje een 'crisette' zoals wij zeggen, een kleine crisis, om te zorgen dat iedereen weer bij de les is."

En met die Europese stok achter de deur kan er dan toch nog relatief snel een nieuwe regering mogelijk zijn: "België heeft een traditie van lange formaties, maar die deadline van 20 september vanuit Europa zou nog gehaald kunnen worden, dus ongerustheid is er niet echt."

In België wordt heel vaak een externe factor gebruikt om een intern probleem op te lossen, zegt De Vadder. "We geven al jaren veel meer uit dan we eigenlijk kunnen, dat is een soort lakse houding hier. En de formateur maakt nu gebruik van die Europese begrotingsdeadline."

Lokale verkiezingen

En er is nog een tweede deadline, want op 13 oktober zijn er lokale verkiezingen. "Eigenlijk wil iedereen, ook die kemphanen, dat er een regering is gevormd vóór die verkiezingen. Anders krijg je dat die hun schaduw vooruitwerpen", zegt De Vadder. Dat komt doordat politici vaak banen combineren. Zo is formateur Bart De Wever, die mogelijk de nieuwe premier wordt, ook burgemeester van Antwerpen.

"En één van die kemphanen, Conner Rousseau, wil nu burgemeester van Sint-Niklaas worden en de ander, Georges-Louis Bouchez, wil burgemeester worden van Bergen. Dus je voelt dat ook dat zorgt voor een zekere druk om dit toch nog relatief snel op te lossen", concludeert De Vadder.

(Telecompaper) Taiwan-based semiconductor company TSMC has started to building a semiconductor factory in Dresden, reports Deutsche Presse Agentur (dpa)...

In Epe heeft een grote brand gewoed in een kerk. Het vuur is onder controle, maar het pand is grotendeels verwoest, meldt de veiligheidsregio.

De brand woedde in een gereformeerde kerk aan de Beekstraat. De vlammen sloegen uit het dak en er kwam veel rook vrij. De brandweer was massaal aanwezig en probeerde te voorkomen dat het vuur zich uitbreidde naar de omgeving.

Al vrij snel was duidelijk dat het dak van de kerk niet meer te redden valt, maar de veiligheidsregio laat nu ook weten dat het hele gebouw als verloren kan worden beschouwd. "Alleen de gemetselde gevels staan nog overeind", zegt een woordvoerder van de veiligheidsregio tegen Omroep Gelderland.

Instortingsgevaar

Er raakte niemand gewond. Het is nog onduidelijk hoe de brand is ontstaan. Volgens Omroep Gelderland werden er werkzaamheden verricht in de kerk, maar of er een verband is met de brand moet nog blijken. "Dat wordt allemaal nog onderzocht", zegt de veiligheidsregio.

Omdat het geen monumentaal pand is, is besloten om de kerk te slopen. "De gevels zorgen namelijk voor instortingsgevaar, waardoor we nu niet goed bij de brand kunnen komen." Er is in het gebouw asbest gevonden, maar dat is niet door de brand getroffen. Verder zal het nablussen nog uren duren, aldus de veiligheidsregio.

De kerk staat in de bebouwde kom. De veiligheidsregio riep mensen daarom op om niet naar de kerk te komen en om de wegen vrij te houden voor hulpverleners. Omwonenden kregen vanwege de rookoverlast het advies ramen en deuren dicht te houden en eventueel de ventilatie uit te zetten. Het gebied blijft tijdens het nablussen afgesloten. Ook zal er tijdens het nablussen nog rook vrijkomen, meldt de veiligheidsregio.

Tijdens de brand zijn uit voorzorg twintig woningen in omliggende straten ontruimd. De bewoners zijn elders opgevangen en kunnen voorlopig nog niet naar huis.

Op Sint-Maarten heeft de partij van oud-premier Silveria Jacobs bij de parlementsverkiezingen de meeste stemmen gekregen. Maar vanwege zetelwinst van de zittende coalitie is het ondenkbaar dat de partij van Jacobs - National Alliance - een nieuwe regering gaat vormen.

Uit de voorlopige uitslag blijkt dat National Alliance 2264 stemmen heeft gekregen. De nummer twee, URSM van de huidige premier Luc Mercelina, kreeg 2230 stemmen.

Omdat de coalitie onder leiding van Mercelina van acht naar negen zetels gaat, kan de premier met zijn drie coalitiepartners op het eiland blijven doorregeren. Ook kreeg Mercelina de meeste voorkeursstemmen (1315).

Het parlement van Sint-Maarten, een land binnen het Koninkrijk der Nederlanden, telt 15 zetels. Na de verkiezingen van gisteren zijn er zeven partijen die in het parlement komen. Drie partijen hebben drie zetels behaald. De opkomst is met 60 procent lager dan de vorige keer.

Beschoten

De verkiezingen kenden een tragische aanloop. In juli werd beginnend politicus Olivier Arrindell beschoten. Zijn vrouw kwam daarbij om het leven. De politicus en zijn dochter raakten gewond.

Het onderzoek naar de aanslag loopt nog, maar volgens Mercelina zijn er geen aanwijzingen dat die politiek gemotiveerd was. Toch waren er veel veiligheidsmaatregelen en patrouilleerden gisteren agenten uit Sint-Maarten, Curaçao, Aruba en de BES-eilanden in de straten van de hoofdstad Philipsburg.

Verder werd er gecontroleerd op wapenbezit en werd het verkeer in de gaten gehouden. De verkiezingsdag is rustig verlopen, er zijn geen grote incidenten gemeld.

De partij van Arrindell, OMC, heeft niet genoeg stemmen voor een zetel gehaald.

Het was de tweede keer binnen een jaar dat de inwoners van Sint-Maarten naar de stembus mochten voor parlementsverkiezingen. Begin mei kreeg het eiland een nieuwe regering die met veel moeite tot stand was gekomen, maar zeventien dagen later was het kabinet al gevallen.

In Katwijk heeft vanochtend een felle brand gewoed in een woning. Vier mensen zijn gewond geraakt, van wie twee ernstig.

De brand ontstond in een portiekwoning en werd rond 07.45 uur ontdekt. Omliggende woningen werden ontruimd en diverse eenheden van de brandweer werden opgeroepen om mee te helpen blussen. Daarnaast waren ook veel andere hulpdiensten aanwezig, waaronder twee traumahelikopters.

Volgens de veiligheidsregio waren de slachtoffers tijdens de brand in de woning aanwezig. Alle gewonden zijn naar het ziekenhuis gebracht. Onduidelijk is nog wie de zwaargewonden zijn. Hoewel het vuur snel onder controle was, is de woning zo beschadigd dat die onbewoonbaar is. Volgens een verslaggever van Omroep West ter plaatse was de brand "kort en hevig". Over de oorzaak is nog niets bekend.

In shock

Omwonenden vertellen aan de regionale omroep dat de schrik er in de buurt goed in zit. Ook zagen mensen hoe de vier slachtoffers uit de woning werden gehaald. "Het ging heel snel allemaal. De vlammen schoten uit het raam", zegt een buurvrouw. "Ze waren aardig verbrand en ook een beetje de weg kwijt van de schrik. Ze zijn toen onder de douche gezet om te koelen."

Een man die boven de woning woont waar brand uitbrak, wist op tijd weg te komen. "Ik rook een brandlucht. Ik keek uit mijn slaapkamerraam en de rook sloeg in mijn gezicht.", zegt hij. Voordat hij het pand verliet belde hij aan bij zijn bovenbuurvrouw, die nog sliep. "Ze is slecht ter been, dus die heb ik geholpen."

Buiten zag hij hoe de slachtoffers eraan toe zijn. "Totaal in shock. Met brandwonden. Het was een grote paniekzooi." Hij noemt de bewoners "hele aardige mensen". De gemeente en de woningbouwvereniging gaan voor het viertal op zoek naar een vervangende woning. Onderzocht wordt of de bewoners van omliggende huizen terug naar huis kunnen.

Op de Democratische conventie in Chicago wil de partij vooral eenheid uitstralen in de verkiezingsstrijd tegen Donald Trump en de Republikeinen, maar één kwestie kan als splijtzwam fungeren: de oorlog in Gaza.

Duizenden pro-Palestijnse demonstranten lopen door de straten van Chicago, op weg naar het United Center, waar deze week de conventie wordt gehouden. De betogers roepen presidentskandidaat Kamala Harris op om kritischer te zijn op de rol van Israël in de oorlog.

Terwijl buiten wordt gedemonstreerd, zijn binnen op de conventievloer veel lobbyisten te vinden die Israël juist steunen. Zij proberen de Democratische Congresleden en andere politici ervan te overtuigen Israël onverminderd te blijven steunen.

Bij de betoging is de frustratie van Jenin Alharithi voelbaar. De 22-jarige vrouw werkt bij een pro-Palestijnse organisatie. "We protesteren al tien maanden. Het voelt alsof onze eisen nooit echt gehoord zijn, want er zijn nog steeds constant bombardementen in Palestina. We willen dat er daadwerkelijk iets verandert."

Alharithi groeide op in Bridgeview, ten zuidwesten van Chicago, beter bekend als Little Palestine. Hier wonen 15.000 Palestijnse Amerikanen en daarmee is het de grootste Palestijns-Amerikaanse gemeenschap in de VS. Als je door de straten rijdt, zie je veel Midden-Oosterse bakkerijen en supermarkten. Uithangborden hebben Arabische opschriften.

Alharithi laat de plekken zien waar ze is opgegroeid en wijst haar favoriete koffietentje aan. "Het voelt hier net alsof ik echt in Palestina ben."

Niet serieus genomen

De Palestijnse gemeenschap in de VS voelt zich steeds meer in de steek gelaten, legt ze uit. "We hebben het gevoel dat we niet serieus genomen worden, omdat we willen dat de oorlog stopt. Maar is het te veel gevraagd dat onze mensen niet langer sterven?"

Waar sommige demonstranten nog hopen dat Harris een andere koers gaat varen, maakt de wissel van Joe Biden naar Harris voor haar geen verschil. "Er zijn niet veel mensen van mening veranderd door haar. Harris was Bidens vicepresident bij alle beslissingen die hij en het Congres namen over Palestina", verklaart Alharithi. "Zolang een partij door de Israëlische lobby wordt gesteund, krijgt die mijn stem zeker niet."

Invloedrijke rol

Zowel de Democratische als de Republikeinse Partij krijgt veel steun van Israëlische lobbyorganisaties, zoals het American Israel Public Affairs Committee (AIPAC). Ook de Israel American Council (IAC) speelt een invloedrijke rol in de belangenbehartiging voor Israël. Aya Shechter van de IAC schreef in een opiniestuk in The Jerusalem Post: "De IAC zet zich extra in bij de conventie om te zorgen dat de stem van Joden gehoord en beschermd wordt."

Pro-Israël-groepen hebben zich laten gelden door ervoor te zorgen dat verschillende Congresleden die kritisch zijn op Israël bij de voorverkiezingen werden verslagen. Zo stak AIPAC meer dan acht miljoen dollar in de campagne om de herverkiezing van Congreslid Cori Bush uit Missouri te voorkomen, omdat ze zich tegen Amerikaanse financiering van Israël had uitgesproken. Begin deze maand verloor ze de voorverkiezing.

Stemmen op andere partij

Ook in het partijprogramma van de Democraten staat dat de Amerikaanse steun voor Israël vaststaat. De nadruk ligt op het belang van Israël als bondgenoot in het Midden-Oosten. Aan de eis van de demonstranten om een wapenembargo in te stellen tegen het land is geen gehoor gegeven.

Dit is voor Alharithi het bewijs dat Harris weliswaar een iets andere toon aanslaat dan Biden, maar dat ze uiteindelijk hetzelfde beleid zal voeren als de huidige president. Voor haar is er geen verschil tussen de Democraten en de Republikeinen. "Ik heb geen vertrouwen meer in dit tweepartijensysteem. Om echte verandering af te dwingen moeten we stemmen op een andere partij."

De identiteit van twee mensen die vermist zijn geraakt bij het zinken van het luxe zeiljacht bij Sicilië is bekendgemaakt. Eerder was al bekend dat de Britse techmagnaat Mike Lynch een van de vermisten is. Zijn vrouw en hun dochter zouden bij de geredde opvarenden horen.

De twee andere vermisten zijn topbankier Jonathan Bloomer, die een hoge functie bij investeringsbank Morgan Stanley International bekleedt en de advocaat Chris Morvillo. Hij vertegenwoordigde Lynch bij een rechtszaak in de VS over een miljardenfraude. Volgens de lokale autoriteiten in Sicilië zijn hun vrouwen ook nog vermist.

Van de 22 opvarenden zijn er vijftien gered. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft bevestigd dat een van hen een Nederlander is. Hij verkeert in goede gezondheid.

Het lichaam van de chef die kookte voor het gezelschap, Ricardo Thomas, is gisteren gevonden. In totaal worden nog zes mensen vermist. Zij hebben de Britse, Amerikaanse en Canadese nationaliteit.

Het schip, de Bayesian, zonk in slecht weer vlak bij de haven van Porticello, ten oosten van Palermo. In het gebied woedde een zware storm met veel windstoten. Het gezonken jacht ligt op zo'n vijftig meter diepte. Er zijn duikers ingezet om de vermisten te zoeken. Lokale media melden dat de autoriteiten ervan uitgaan dat ze zich in het schip bevinden.

Vlak bij het zeiljacht bevond zich een andere zeilboot. Die voer onder Nederlandse vlag, maar is van een Duits echtpaar. Zij zeggen tegen de Italiaanse omroep RAI dat er een lichtkogel werd afgevuurd. Het paar heeft een aantal opvarenden kunnen redden. "We hoorden geschreeuw en we bleven het gebied doorzoeken, maar we hebben niemand anders meer gevonden", vertelt de kapitein van de boot aan omroep RAI.

De opvarenden die gered zijn:

Het archief met dossiers van 'foute Nederlanders' wordt volgend jaar zoals gepland openbaar, maar om te voorkomen dat kwaadwillenden met de documenten aan de haal gaan, neemt het Nationaal Archief maatregelen, maakte Trouw vanochtend bekend.

Het gaat om een half miljoen dossiers van Nederlanders die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerden met de Duitsers of daarvan werden verdacht. De papieren dossiers worden sowieso openbaar, dat moet volgens de Archiefwet, maar er komt veel meer uitleg en aandacht om het archief in zijn context te presenteren, zegt de projectleider tegen de NOS. Dat gebeurt omdat het bij nabestaanden van collaborateurs erg gevoelig ligt.

Dossiers van mensen die tijdens de oorlog aan de kant van de Duitsers stonden, zullen daarom voorlopig niet via zoekmachines als Google vindbaar zijn en ze zijn ook niet te downloaden. Per 1 januari komt het eerste kwart van het archief online, blijkt uit een nieuw plan van het Nationaal Archief, het NIOD, WO2NET en het Huygens Instituut. Daarna komt er een half jaar niets nieuws bij.

Eerst zwaarste gevallen

"De eerste dossiers die we online beschikbaar gaan stellen, zullen de zwaarste gevallen zijn. We gaan ervan uit dat daar al het meeste over bekend is en dat die dus de minste impact zullen hebben", zegt projectleider Edwin Klijn in het NOS Radio 1 Journaal. "En we gaan ook meer context geven, zo van 'hoe moet je dit archief nu begrijpen', want het is een heel complex archief."

Het besluit daarover is dan ook niet licht genomen. "We zijn hierop uitgekomen na gesprekken met het ethisch beraad dat we hebben ingericht, helemaal aan het begin van het project. Daarin zitten nabestaanden van zowel oorlogsslachtoffers als NSB'ers die ons hebben geadviseerd over hoe we dit kunnen doen, zodat beide groepen zich erin kunnen vinden", zegt Klijn.

Het collaboratie-archief omvat bijna vier kilometer aan papier en 30 miljoen documenten: persoonlijke foto's, dagboeken en brieven van Nederlanders die in de oorlog heulden met de vijand. Ook zitten in de dossiers belastende verklaringen van buren, vrienden en bekenden. Sinds februari 2022 wordt dit gevoelige archief gedigitaliseerd.

Niet 'dé waarheid'

Het resultaat van het overleg met de nabestaanden is een middenweg geworden, legt Klijn uit: "De gesprekken waren soms pittig. Je hoort natuurlijk wat een impact het NSB-lidmaatschap van iemand heeft gehad op een familie en wat het betekent als zo'n archief online komt. Tegelijkertijd hebben we gesproken met nabestaanden van slachtoffers, die het weer heel belangrijk vinden dat het zo open mogelijk beschikbaar wordt."

Het gaat om het meest beladen archief van Nederland, dus zorgvuldigheid is geboden, zegt Klijn. "Het is ook een beetje pionieren, dit is nooit gedaan, met een collectie met deze achtergrond en beladenheid. Het is echt uitvinden hoe we hier een menselijke weg in kunnen vinden."

Daarom heeft het archief ook een gebruiksaanwijzing nodig, zegt hij. "Er zitten allerlei verklaringen in, van een buurman, wie deed wat. Het is soms ook niet waar. Mensen hebben bepaalde redenen om iets te verklaren en dat is ook wat we straks gaan uitleggen. Je moet dit archief niet lezen als 'de waarheid', het zijn getuigenverklaringen."

'Niet blij mee'

Het Centraal Joods Overleg is niet blij met de uitkomst. Vicevoorzitter Hans Weijel: "De Joodse gemeenschap moet al tachtig jaar wachten op antwoorden. De archieven zouden eindelijk open gaan en nu - na tachtig jaar - komt er weer uitstel. Het is te idioot voor woorden. Mensen willen na al die jaren weten wie z'n grootouders naar de gaskamer heeft gestuurd. Het land heeft recht op z'n eigen geschiedenis. "

Hij zegt te begrijpen dat het een spannende tijd is voor familieleden van collaborateurs. "Maar laat duidelijk zijn, niemand kan het helpen dat zijn vader of grootvader een landverrader was. Het is idioot voor woorden dat om deze reden er weer uitstel komt."

Volgens Weijel is het juist nu, in tijden van toenemend antisemitisme, belangrijk de archieven eindelijk te openen. "Je kunt uit de geschiedenis leren hoe mensen toen zijn gaan denken. Dat zijn lessen die je nu voor educatie kunt gebruiken. Ook dat is een reden om te zeggen: doe dat archief nou helemaal open."

Presentatie met uitleg

Iedereen kan het archief straks opvragen. Dat betekent dat je er op de website Oorlog voor de rechter in kunt zoeken, bijvoorbeeld op een plaatsnaam, eigennaam of term. Op 1 januari komen de eerste acht miljoen pagina's online, de rest wordt tot 2027 aangevuld.

Het komt dus wat voorzichtiger en langzamer online dan oorspronkelijk het plan was. Klijn: "Het gaat om zorgvuldigheid en het geven van uitleg bij de pagina's over bijvoorbeeld organisaties die erin voorkomen en over hoe je het archief moet begrijpen. We hebben echt heel veel aandacht om het archief in zijn context te presenteren."

Bij de politie van Rotterdam is sprake van een "sociaal onveilig werkklimaat". Dat meldt de krant NRC op basis van onafhankelijk onderzoek van de politie. Er zijn al langere tijd klachten over het team in Rotterdam-Centrum waar zo'n 230 agenten werken.

De klachten gaan over racisme, discriminatie, seksueel overschrijdend gedrag, pestgedrag, drankgebruik en buitensporig gewelddadig handelen op straat.

De Nederlandse Politiebond had gevraagd om de problemen in kaart te laten brengen. De politie Rotterdam heeft vervolgens de opdracht gegeven om onderzoek te doen. De resultaten van het onderzoek kwamen in juni, maar bleven in besloten kringen om te voorkomen dat er informatie zou uitlekken, schrijft de krant. Politieagenten zouden het alleen onder toezicht van een leidinggevende hebben mogen inzien.

Discriminatie

NRC sprak zes betrokken politieagenten die anoniem willen blijven. Zij bevestigen dat er sprake is van racisme en seksisme op de vloer. Sommige collega's zijn daardoor zelfs langdurig ziek en zitten thuis "en de pesters gaan vrijuit", zegt een van de agenten tegen de krant.

Een agent van Surinaamse komaf, die al dertig jaar in dienst is, ontving opmerkingen als "Jij hebt zeker weer alle bananen opgegeten", als de fruitschaal leeg was. Ook kreeg hij racistische sneren over zijn huidskleur.

Uit de gesprekken met NRC blijkt dat er bangalijsten bestaan binnen het korps en dat vrouwelijke collega's soms worden beoordeeld op hun uiterlijk en "seksuele mogelijkheden". Ook is er sprake van overmatig alcoholgebruik bij 'bindingsdagen', waarbij agenten stiekem sterke drank meenemen.

Geweld tegen burgers

Verder zeggen sommige agenten dat collega's te fel optreden tegen burgers, door met wapenstokken klappen uit te delen en daarbij mobiele telefoons kapot te slaan. Ze beschouwen het als een te hardhandige aanpak van uitgaansgeweld.

De Rotterdamse politiechef Fred Westerbeke wil tegenover de krant geen vragen beantwoorden. Een woordvoerder van de politie spreekt tegen de NRC van een onaanvaardbare situatie; er zou inmiddels een plan in de maak zijn voor een duurzaam veilig werkklimaat.

De Nederlandse Politiebond, die aandrong op het onderzoek, zegt er vertrouwen in te hebben dat de eenheidsleiding stappen zet om de veiligheid in het team terug te brengen. "De heftige situatie buiten op straat heeft zijn weerslag op het team binnen", zegt vakbondsvoorzitter Nine Kooiman over de bevindingen in het rapport. "Het zorgt voor bepaald gedrag als uitlaatklep dat niet goed te praten is."