NOS Nieuws - Algemeen

De kogelgaten in de vale betonnen muren zijn de enige overblijfselen die nog herinneren aan een gewelddadig verleden. Voor de rest is deze straat in de wijk Las Cañas, aan de rand van de hoofdstad San Salvador, een perfect voorbeeld van hoe het leven van Salvadoranen in de armere wijken binnen een paar jaar is veranderd.

Voorheen vochten de gevreesde bendes MS-13 en M-18 hier een bloedige oorlog uit die de straat scheidde in twee territoria. Tot in 2022 een noodtoestand werd afgekondigd en de groeperingen uit het straatbeeld verdwenen. Langs de stoep staan nu straatverkopers, winkeltjes blijven tot na het vallen van de avond open, kinderen lopen vrolijk lachend van school naar huis.

Een wereld van verschil, vertelt de 68-jarige José Angel Pérez Artiga, die al dertig jaar in de wijk woont. Hij loopt door een steeg naar zijn huis en wijst. "Daar, twee huizen verderop, werden twee buren vermoord. Hier om de hoek lag het lichaam van een 15-jarige jongen. En als er politieacties waren, renden de bendeleden over de daken."

Niet te onderschatten speler

Terwijl de koffie pruttelt, zucht José diep. "We zijn niet bang meer. Het land is veranderd. Die man heeft voor een transformatie gezorgd." Die man, dat is Nayib Bukele, de jonge, charismatische president van El Salvador, die wereldwijd wordt aanbeden door conservatieve leiders. Zij zien in hem een voorbeeld van hoe criminaliteit moet worden aangepakt.

In verkiezingscampagnes, op congressen en tot in het Oval Office van het Witte Huis: de president van het Midden-Amerikaanse land met 6,3 miljoen inwoners wordt overal genoemd of uitgenodigd. Zeker sinds het aantreden van Trump is Bukele een niet te onderschatten speler op het internationale toneel geworden, mede dankzij de controversiële rol die hij speelt in het migratiebeleid van de Amerikaanse regering.

Honderden Venezolanen en Salvadoranen werden dit jaar zonder vorm van proces in de VS van straat geplukt op verdenking van lidmaatschap van straatbendes en zonder bewijs daarvan of toegang tot advocaten naar El Salvador gevlogen. Daar werden ze voor het oog van de camera's kaalgeschoren en opgesloten in de Cecot, een megagevangenis met plek voor 40.000 gevangenen, het symbool van de keiharde aanpak van Bukele.

Vage aanklachten

Sinds Bukele de noodtoestand afkondigde om de strijd met straatbendes aan te gaan, zijn 80.000 Salvadoranen opgepakt en opgesloten in een van de vele gevangenissen in het land. Vanwege diezelfde noodtoestand is voorlopige hechtenis voor iedereen die verdacht wordt van vaag geformuleerde aanklachten verplicht en is het recht op toegang tot juridische bijstand vervallen.

Of al deze opgepakte Salvadoranen daadwerkelijk schuldig zijn, is zeer de vraag. Ondertussen moeten ze wel overleven in de overvolle gevangenissen van Bukele, waar tal van mensenrechtenschendingen zijn gedocumenteerd.

Bedrogen en woedend

Op 10 mei 2022, Moederdag in El Salvador, werd de zoon van Cecilia Ábrego opgepakt. "Meerdere agenten kwamen hier binnen. Ze vroegen mijn zoon om zijn naam en paspoortnummer. Ze checkten daarna zijn strafblad, maar hij had geen antecedenten. Toch namen ze hem mee naar het bureau. Om vragen te stellen, zeiden ze. Het was de laatste keer dat ik hem zag."

Zij, haar zoon, haar hele familie, allemaal stemden ze bij de verkiezingen op Bukele. Zijn boodschap van groei en ontwikkeling, vooral voor arme mensen als zij, stemde haar hoopvol. Aan de muur heeft ze zelfs een foto hangen met Bukele, toen hij tijdens zijn campagne haar wijk bezocht.

"Ik bewaar deze foto als herinnering aan wat hij ons heeft aangedaan. Op de dag dat mijn zoon thuiskomt, gooi ik deze foto weg. Deze man heeft ons bedrogen", zegt ze woedend.

Torenhoge tol

Iedere twee weken gaat ze naar de gevangenis waar haar zoon zou moeten zitten. Ze neemt voedselpakketten mee, met rijst, bloem, suiker en zout. Als ze dat niet doet, krijgt haar zoon geen eten, zeiden de gevangenisbewaarders tegen haar. "Ik weet niet eens of hij het krijgt", zegt Cecilia. "Maar het is alles wat ik heb."

Het is de schaduwzijde van het bewind van Bukele. De torenhoge tol die het land heeft moeten betalen om, in de ogen van de regering, veiliger te worden.

En inderdaad, de straatbendes maken niet langer de dienst uit in de straten van El Salvador. Maar wie het waagt het beleid van de oppermachtige Bukele te bekritiseren, dreigt in dezelfde gevangenis te belanden als waar de bendeleden zijn opgesloten.

Deloitte, PricewaterhouseCoopers (PwC) en EY hebben van de Amerikaanse toezichthouder miljoenenboetes gekregen vanwege interne examenfraude in Nederland.

De accountantskantoren hebben volgens de toezichthouder niet genoeg gedaan om de fraude bij hun medewerkers te voorkomen.

De fraude gebeurde van 2018 tot 2023 bij verplichte examens waar medewerkers onder meer op hun integriteit en competenties werden getoetst. Honderden medewerkers deelden bijvoorbeeld antwoorden met elkaar.

EY heeft een boete van 2,5 miljoen dollar gekregen, Deloitte en PwC moeten allebei een boete van drie miljoen dollar betalen.

Lagere boetes

De boetes vielen lager uit omdat de accountantskantoren hebben meegewerkt aan het onderzoek en de nodige maatregelen hebben genomen. Ze komen onder verscherpt toezicht te staan van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). De Nederlandse toezichthouder heeft voor het onderzoek samengewerkt met PCAOB.

Eerder kreeg KPMG Nederland een boete van 25 miljoen dollar voor dezelfde kwestie. Dat was de grootste boete die PCAOB ooit heeft opgelegd. Er vielen meerdere ontslagen. De hoogste bestuurder van de accountantstak kreeg een persoonlijke boete van 150.000 dollar.

Drie verdachten zijn afgelopen nacht aangehouden in verband met de dodelijke schietpartij in Oosterhout waarbij drie mannen om het leven kwamen. De verdachten hebben allen de Zweedse nationaliteit, meldt de politie.

Twee van hen, een 24-jarige man en een 28-jarige vrouw, zijn in Zweden opgepakt. Een 28-jarige man is in Duitsland gearresteerd. Ze zitten in beperkingen, wat betekent dat ze alleen contact mogen hebben met hun advocaat.

De arrestaties zijn het resultaat van samenwerking tussen de Zweedse, Duitse en Nederlandse politie. Het is nog onduidelijk hoe de Zweedse verdachten betrokken zijn bij de schietpartij, meldt Omroep Brabant.

Klaarlichte dag

De schietpartij was op 28 maart op klaarlichte dag in een woonwijk. Agenten troffen in een auto twee zwaar gewonde mannen aan. Eén van hen overleed vlak na het incident aan zijn verwondingen. In de omgeving van de auto lagen ongeveer tien hulzen.

Enkele minuten later was iets verderop een frontale botsing tussen twee andere auto's. In één van de voertuigen zat een man met schotwonden, die later op straat overleed.

Het derde dodelijke slachtoffer zat ook in de beschoten auto. Hij overleed ongeveer een maand later in het ziekenhuis aan zijn verwondingen.

De aanleiding voor de schietpartij is mogelijk een ruzie in het criminele circuit. Wanneer de verdachten aan Nederland worden overgeleverd, is nog niet bekend

Er had van alles mis kunnen gaan, maar alles ging goed. Tijdens de NAVO-top liep niemand boos weg en de handtekeningen van de leiders van alle 32 lidstaten kwamen onder het slotakkoord met ingrijpende besluiten. NAVO-secretaris-generaal Rutte heeft zijn eerste grote succes binnen.

Even was het spannend toen vlak voor de top Donald Trump de inhoud op sociale media deelde van een vleiende sms van Mark Rutte. "Europa gaat op een GROOTSE manier betalen, zoals ze zouden moeten doen, en het zal jouw succes zijn!", had Rutte geschreven. De wereldpers viel over Rutte heen: hij was kruiperig geweest, genant, the Flatterer-in-Chief (de Opperhielenlikker).

Maar het doel heiligt de middelen, vindt oud-minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot. "Mark Rutte heeft met die sms aan Trump bereikt wat hij voor ogen had. Trump moest bij de NAVO aan boord blijven, zich committeren aan Artikel 5, en akkoord gaan met meer steun geven aan Oekraïne. Dat is gelukt. Sommige mensen vinden zijn lof voor Trump overdreven. Maar ik vind het knap om op die manier iemand als Trump voor je te winnen".

"Veel mensen zijn verbolgen over zijn kruiperige bericht aan Trump, maar het werkt", zegt ook NOS-parlementair journalist Wilma Borgman, die twee boeken schreef over Rutte. "Hij doet wat nodig is. Het succes van de NAVO is ook zijn eigen succes, en hij is bereid om heel ver te gaan om dat te bereiken."

Borgman is ervan overtuigd dat Rutte zijn strategie voor de top maanden van tevoren tot in de kleinste puntjes heeft uitgedacht. "Zoals hoe hij het voorstel van 5 procent aan defensie uitgeven uitlegt op zo'n manier dat iedere leider dat in eigen land kan verkopen. Dat is typisch Rutte. Zo deed hij dat ook altijd als premier met zijn regeerakkoorden."

"En hij geeft Trump wat hij nodig heeft. Erkenning. Hem de 'president van de vrede' noemen. Zeggen dat dankzij Trump alles goed is gekomen".

Amerikaanse communicatiestijl

"Als je in Nederland iets zegt dat je niet helemaal meent, vinden wij dat in Nederland al gauw slijmerig en niet eerlijk," zegt Esther Janssen, cross-culturele trainer in Haarlem. "Je moet zeggen wat je vindt. Dat is precies wat Rutte deed toen hij Trump voor het eerst ontmoette. Daar heeft hij van geleerd."

Janssen verwijst naar een veelbekeken moment in de Oval Office in 2018, toen Rutte Trump in de rede viel en corrigeerde. "Tegenwoordig gaat Rutte heel anders met Trump om. Hij communiceert meer als een Amerikaan. Hij zegt positieve, aardige dingen die misschien een tikje overdreven zijn. Hij straalt een winning mood uit. Amerikanen zien dat als zelfverzekerdheid en volslagen normaal."

Voelsprieten

Ben Bot, die ook lange tijd topdiplomaat was - onder andere bij de NAVO en de EU - schrijft het succes van de top toe aan het Fingerspitzengefühl waarmee Rutte omgaat met Trump.

"Hij heeft een ongelooflijke fijne neus voor het overtuigen van mensen die aanvankelijk aarzelen of tegenstribbelen," zegt Bot. "Hij past zich snel aan om die persoon over te halen. Dat zie je nu ook. Hij speelt perfect in op het karakter van Trump, die gevoelig is voor lof."

Wilma Borgman was daarom ook niet verbaasd over zijn sms'je. "Rutte weet feilloos te analyseren en heeft een scherp afgestelde sociale antenne."

Behalve lof was er ook kritiek - onder andere op Rutte - tijdens de top:

De critici van Ruttes aanpak zetten vraagtekens bij de waarde van wat hij heeft bereikt. Berber van der Woude, voormalige diplomaat en senior adviseur bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, is niet te spreken over het vleiende berichtje van Rutte aan Trump. "Wat is hier nu precies meesterlijk aan?", vraagt zij in een post op LinkedIn.

Van der Woude stelt dat "Rutte maar een ding hoeft te doen dat Trump niet zint en de 'liefde' is over. Dat is hoe gewetensarme bullies werken (...) de liefde van pestkoppen is altijd voorwaardelijk."

Zij pleit ervoor dat Nederlanders "hun nationalistische trots over Rutte op die belangrijke post opzij zetten". Zij ziet Rutte als pion in een spel dat hij niet beheerst. Volgens haar is Rutte er "om Europa mee te krijgen in het in stand houden van de Amerikaanse dominantie over het westerse veiligheidsdenken en de Europese defensieorganisatie".

Georkestreerd succes?

Het is een intrigerende vraag of Rutte zijn sms'je naar Trump stuurde in de wetenschap dat de Amerikaanse president het openbaar zou maken. We zullen het waarschijnlijk nooit weten, maar desondanks leggen we de vraag aan onze bronnen voor.

Communicatietrainer Janssen: "Rutte zal er zeker rekening mee hebben gehouden dat Trump zijn sms zou delen. Want hij weet hoe Trump is: als iemand hem complimenteert, moet de hele wereld het weten. Natuurlijk waren de woorden van Rutte gênant. Maar het was een briljante zet. Als Trump de sms niet deelt, dan weet Rutte dat hij Trump in ieder geval heeft gekieteld. En deelt Trump het wel, dan heeft Rutte een situatie gecreëerd waarbij Trump zich al bijna committeert aan de overeenkomst op de top, want hij spreekt er al over in het openbaar op een hele positieve manier. Zo slim."

Volgens oud-minister Ben Bot "weet je het bij Trump nooit, dus zal Rutte de gok hebben genomen. Er valt veel te winnen, dus neemt hij het risico op de koop toe. En het zal hem een zorg zijn wat mensen over hem zeggen. Hij weet dat zijn positie bepaald wordt door Donald Trump".

Het grondpersoneel op Schiphol mag zaterdag niet staken, heeft de rechtbank in Haarlem besloten.

KLM had een kort geding aangespannen tegen de vakbonden FNV en CNV. Grondpersoneel van KLM had voor zaterdag een 24-uursstaking aangekondigd. Zij eisen salarisverhogingen die in ieder geval de inflatie compenseren.

Een staking zou volgens KLM grote risico's met zich meebrengen voor de veiligheid en openbare orde, helemaal omdat de staking zo dichtbij de NAVO-top in Den Haag zou plaatsvinden. De rechter ging daarin mee.

Geen ruimte, zegt KLM

"Deze uitslag kent vooral verliezers", zegt John van Dorland van FNV. "De frustratie onder medewerkers groeit juist omdat ze nu hun recht niet kunnen halen. Wij beraden ons op vervolgstappen."

KLM en de vakbonden onderhandelen over een nieuwe cao voor het grondpersoneel. Volgens KLM is er geen ruimte voor de gevraagde loonsverhogingen. Het bedrijf wijst onder meer op de gestegen brandstofkosten en de steeds hogere tarieven die het moet betalen aan Schiphol.

Verder praten

De luchtvaartmaatschappij noemt de uitspraak van de rechter goed nieuws, maar benadrukt dat het probleem niet is opgelost. "KLM wil verder praten met alle bonden over de cao om zo samen te werken aan afspraken die goed zijn voor iedereen", zegt HR-directeur Miriam Kartman.

Grondpersoneel zorgt voor de ingecheckte bagage en voor het tanken en loodsen van vliegtuigen.

In de rechtszaal in Haarlem sprak ook een vertegenwoordiger van Schiphol. Hij zei dat een staking zou leiden tot grote problemen, zoals vliegtuigen die niet kunnen landen, mensen die lang in een vliegtuig moeten wachten en volle vertrekhallen.

KLM verzorgt grondpersoneel voor Air France, Delta Air Lines en een aantal andere maatschappijen op Schiphol.

Bij een aanrijding in Noord-Holland tussen een kleine vrachtwagen en een personenauto zijn twee mensen om het leven gekomen. Het ongeluk gebeurde rond 14.50 uur op de provinciale weg N194, ter hoogte van Obdam.

Beide slachtoffers zaten in de personenauto, die in de berm van de weg belandde. Omstanders schoten direct te hulp, meldt de politie. De weg is volgens regionale omroep NH volledig afgesloten voor onderzoek.

Hoe het ongeluk kon gebeuren, is nog niet bekend.

De lach van Mark Rutte was de afgelopen dagen nooit ver weg. Als secretaris-generaal van de NAVO kan hij terugkijken op een geslaagde top in zijn geboorteplaats Den Haag.

Het lukte Rutte om alle kikkers in de kruiwagen te houden en ervoor te zorgen dat alle NAVO-landen instemden met de verhoging van het defensiebudget naar 5 procent van het bruto binnenlands product. Dat was een belangrijke eis van de Amerikaanse president Trump, de grootste betaler aan de NAVO.

Spanje bleef als enige tegenstribbelen. Het land blijft van mening dat de militaire doelen van de NAVO behaald kunnen worden voor een lager bedrag dan de NAVO nu probeert af te dwingen, maar ondertekende wel de verklaring. Op de persconferentie na afloop toonde Trump zich wraakzuchtig: "Ze gaan hoe dan ook betalen, anders via de handel."

Uit alles bleek dat Trump de belangrijkste gast was voor Rutte. Meermaals sprak de NAVO-chef lovende woorden over de leider van het belangrijkste land binnen de NAVO. Alles werd gedaan om ervoor te zorgen dat Trump op de topontmoeting in opperbeste stemming zou zijn.

Dat kwam, met opzet of niet, perfect tot uiting in een bericht van Rutte dat Trump voorafgaand aan de top deelde op sociale media. "Europa gaat op een GROOTSE manier betalen, zoals ze zouden moeten doen, en het zal jouw succes zijn." Daarna volgde een koninklijke ontvangst, een unieke logeerpartij op paleis Huis ten Bosch en een opgewekt confererende Trump.

Na afloop was hij tevreden met wat er was bereikt: "Niemand dacht dat het kon, maar ik heb het erdoorheen gekregen. We hebben dit nodig en dus mooie dingen bereikt", zei hij op zijn kenmerkende manier.

De Nederlandse organisatie deed er tegelijkertijd alles aan om de Oekraïense president Zelensky ook aandacht te geven. Aanvankelijk was Zelensky alleen welkom bij het diner met het koninklijk paar en de regeringsleiders, maar uiteindelijk was zijn agenda beide dagen in Den Haag goed gevuld.

Zo sprak hij onder meer op het Catshuis met demissionair Schoof, hield hij een toespraak in de Tweede Kamer en sprak hij een flink aantal Europese regeringsleiders. Toch zal Zelensky vooral blij zijn geweest met zijn ontmoeting met Trump.

Zelensky sprak de Amerikaanse president zo'n vijftig minuten en dat gesprek lijkt tot meer begrip te hebben geleid. Zowel Trump als Zelensky waren na afloop positief. "Het was een fijn gesprek. Ik wil echt van het conflict af en wil het graag beëindigen", zei Trump op zijn afsluitende persconferentie. "Ik ga praten met Poetin om te kijken of we dat kunnen doen. Maar het is een moeilijke strijd."

Ook in de slotverklaring van de top is Oekraïne terug te vinden. De NAVO benadrukt opnieuw de onwrikbare steun van het bondgenootschap voor Oekraïne. Daarnaast werd herhaald dat het land op een "onomkeerbaar pad" naar het NAVO-lidmaatschap zit.

Eenheid uitgestraald

"Historisch", was het woord dat viel bij alle leiders voorafgaand, tijdens en na de top. Het substantieel verhogen van het defensiebudget wordt door iedereen gezien als de start van een nieuwe fase binnen het bondgenootschap.

Rutte en de andere leiders wilden eenheid uitstralen tijdens de top. Dat lijkt gelukt. Niet alleen is elk land akkoord met de verhoging van de defensie-uitgaven, ook benadrukte elk land nogmaals volledig achter artikel 5 van het NAVO-handvest te staan: een aanval op een van ons is een aanval op ons allemaal. Dat is de kern van de alliantie.

Onderweg naar de top zaaide Trump in de Air Force One verwarring over dat basisprincipe. Op de vraag of hij nog achter het artikel stond, zei Trump: "Dat ligt aan de definitie. Er zijn talrijke manieren waarop je artikel 5 kunt interpreteren." Maar ook daar lukte het Rutte dus om Trump volledig binnenboord te houden.

Bij de persconferentie na afloop zei Trump dit over artikel 5:

Het leidde tot een een vlekkeloos verlopen top. Met een goedgehumeurde Trump aan tafel waren er geen discussies en was er aan het eind van de beraadslagingen applaus in de zaal.

Aan de vooraf opgestelde conceptverklaring lijkt geen letter te zijn veranderd, precies zoals Rutte in zijn eerste jaar als secretaris-generaal in zijn eigen stad wilde laten zien. "Hij doet het geweldig", complimenteerde Trump hem ook nog.

De Amerikaanse president kan nu nagenieten van zijn "koninklijke behandeling" en zijn "goede vriend" Rutte kan breed lachend terug naar Brussel. Het resultaat is behaald.

In Armenië is aartsbisschop Bagrat Galstanjan met dertien anderen aangehouden op verdenking van het organiseren van een staatsgreep. De Armeense minister-president Nikol Pasjinian zegt dat de autoriteiten een couppoging van "een crimineel-oligarchische geestelijkheid" hebben verijdeld.

Galstanjan is ook de leider en het gezicht van een protestbeweging die de premier verwijt dat hij Nagorno-Karabach heeft opgegeven. Twee jaar geleden nam aartsvijand Azerbeidzjan Nagorno-Karabach in, waarna vrijwel de gehele etnisch-Armeense bevolking naar Armenië vluchtte. Sinds het einde van de Sovjet-Unie was Nagorno-Karabach een Armeense enclave met zelfbestuur in Azerbeidzjan.

De aartsbisschop, geestelijk leider van de Armeens-Apostolische Kerk, eiste het aftreden van Pasjinian.

De Armeense Onderzoekscommissie, vergelijkbaar met het OM, zegt dat de geestelijk leider en zijn medeverdachten "de middelen en instrumenten hebben verworven die nodig zijn om een terroristische aanslag te plegen en de macht te grijpen". De autoriteiten beschuldigen hen ervan dat zij meer dan duizend personen hebben geworven voor de couppoging, onder wie voormalige politieagenten en militairen.

Onder de arrestanten zijn ook politici van oppositiepartijen. Galstanjan werd door gemaskerde agenten uit zijn huis gehaald. Zijn advocaat zegt dat hij onterecht tot crimineel wordt bestempeld door de regering.

Telefoongesprekken protestleider afgeluisterd

De Onderzoekscommissie zegt dat de aartsbisschop het doel heeft om de regering te destabiliseren en de macht te grijpen. Hij en zijn medeverdachten zouden van plan zijn geweest het verkeer plat te leggen, aan te zetten tot geweld en het internet af te sluiten. Afgeluisterde telefoongesprekken zouden dat bewijzen. De inhoud van de gesprekken is gepubliceerd.

De man die vorige maand werd opgepakt in verband met een steekpartij in een café in de Duitse stad Bielefeld was hoogstwaarschijnlijk lid van terreurgroep Islamitische Staat (IS). Het Duitse Openbaar Ministerie vervolgt hem voor onder andere poging tot moord en lidmaatschap van een buitenlandse terroristische organisatie.

Justitie stelt dat de 35-jarige Syriër zich in 2014 aansloot bij IS. Tot het voorjaar van 2016 zou hij in het kalifaat voor de terreurgroep hebben gewerkt. Zo zou hij in de Syrische stad Raqqa bewaker en grenswachter zijn geweest. Volgens Duitse media vroeg de man in 2023 asiel in Duitsland.

Het Openbaar Ministerie schrijft dat de man een jihadistisch motief had voor de mesaanval in bar Cutie in Bielefeld, in het noordwesten van Duitsland. Hij zou uit naam van IS en een "wereldwijde heilige oorlog" zoveel mogelijk willekeurige Duitsers hebben willen doden.

'Wandelstok met mes'

In het café raakten vijf mensen gewond, van wie vier ernstig. Er waren die nacht vooral supporters van voetbalclub Arminia Bielefeld aanwezig.

Volgens omstanders had de verdachte een speciale wandelstok met een mes eraan bij zich. Hij raakte zelf ook gewond toen bezoekers van het café hem aanvielen. Hij vluchtte, maar werd twee dagen later door speciale politieteams gearresteerd in de buurt van Düsseldorf.

De Syriër zit sindsdien in voorlopige hechtenis.

Ongeveer één op de vier jongeren tussen de 15 en 34 jaar kocht het afgelopen jaar muziek op vinylplaten of cd's. Ze halen plezier uit het bezitten van iets tastbaars. Maar nieuwe muziek ontdekken jongeren vooral via streamingdiensten, de radio en sociale media, zoals TikTok.

Dat blijkt uit de Muziekmonitor van de NVPI, de brancheorganisatie van de film- en muziekindustrie. Die deed voor het eerst onderzoek naar hoe Nederlanders van verschillende leeftijden nieuwe muziek ontdekken en waarom.

Opvallend is dat 15 tot 17-jarigen het vaakst platen of cd's kopen. 28 procent gaf daar het afgelopen jaar geld aan uit, flink hoger dan het gemiddelde van 19 procent.

Willem de Vries van platenwinkel Plato in Utrecht ziet inderdaad meer jongeren aan zijn toonbank. De jongste klanten die binnendruppelen zijn 14 jaar. "De jeugd wil, net zoals vroeger, weer dingen hebben. Het enthousiasme wanneer er nieuwe dingen uitkomen, is heel leuk. Vroeger stonden de enthousiaste mensen uitsluitend achter de kassa."

Tijdens de coronapandemie maakten langspeelplaten een ongekende omzetgroei door in Nederland, al vlakte die in 2024 iets af. Maar de interesse van de jongere generaties in vinyl is een trend van afgelopen paar jaar.

Dat blijkt ook uit de Vinyl 33, de hitlijst van de wekelijkse vinylverkopen in Nederland. Hoog in die lijst staan artiesten die populair zijn onder jongeren, zoals Billie Eilish, Ronnie Flex en Addison Rae.

Volgens Koen Beerkens van NVPI laat de hitlijst zien dat er een nieuwe doelgroep voor vinyl is. "We leven steeds digitaler. Waar oudere generaties zijn opgegroeid met concertbezoek en het kopen van een fysieke plaat, verlangen jongere generaties ook naar iets tastbaars. Dat fysieke aspect ontbreekt in de moderne tijd. Het verbaast me dan ook niet dat de jonge generatie zich daar weer naartoe beweegt."

Het album Hit Me Hard and Soft (2024) van Billie Eilish scoort hoog in de Vinyl 33-hitlijst:

Ook bij Sounds Haarlem halen jongeren langspeelplaten, van oude klassiekers tot nieuwe albums van Billie Eilish. "Ze houden de vinylbranche in leven", zegt eigenaar Sam Kamp. "Op dagen zoals Record Store Day is het elk jaar weer drukker en staan jongeren als eerste in de rij."

De nieuwe doelgroep verdringt de oudere generatie niet, blijkt uit het onderzoek. Eén op de vijf Nederlanders tussen de 50 en 64 jaar koopt ook fysieke muziek. Zij vinden het leuk om vinyl of cd's te verzamelen, beleven plezier aan de fysieke ervaring en waarderen de esthetiek. Andere redenen zijn dat ze artiesten willen steunen, de geluidskwaliteit beter vinden of omdat ze vinden dat platen hun waarde behouden.

Streaming inspiratie voor jongeren

De allerjongste onderzochte groep, 13 tot 14-jarigen, ontdekt nieuwe muziek hoofdzakelijk via sociale media: 75 procent geeft dit aan als bron. Voor 15 tot 17-jarigen zijn streamingdiensten de belangrijkste inspiratiebron. "TikTok dient als belangrijk platform om nieuwe artiesten te promoten. Dat wisten we al, maar nu kunnen we dat ook onderbouwen met data", zegt Beerkens.

Hij ziet TikTok als een inspiratiebron en niet per se als iets negatiefs, al is de tijd dat jongeren op hun mobiele telefoon zitten wel een punt van aandacht. "Voor zowel de consument als de artiest maakt het niet uit op welke manier nieuwe muziek bij je terechtkomt, zolang je het maar kunt vinden. Voor nieuw talent is het belangrijk om verschillende kanalen te hebben om hun potentiële publiek te bereiken. Ik denk dat TikTok daarvoor een heel geschikte manier is."

Radio populair bij volwassenen

Maar ook traditionele manieren om nieuwe muziek te ontdekken, blijven belangrijk. Live optredens zijn voor vrijwel alle leeftijdsgroepen een belangrijke inspiratiebron, behalve voor 13- en 14-jarigen.

Hoewel Nederlanders vooral via streamingdiensten muziek luisteren (gemiddeld 15 uur per week), blijft radio een dominant medium. Alle generaties ontdekken nieuwe muziek via de radio, al doen 65-plussers dat het meest. Bijna driekwart van die groep zegt nieuwe muziek als eerste op de radio te horen.

"Voor sommige genres is radio nog steeds een belangrijk promotiekanaal", aldus Beerkens. "Die rol is zeker niet kleiner geworden, maar er zijn wel meer manieren bijgekomen om muziek onder de aandacht te brengen."

Zeker zestien mensen zijn volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty omgekomen bij protesten in Kenia. Ook raakten meer dan 400 mensen gewond. Duizenden betogers gingen de straat op om de slachtoffers van politiegeweld een jaar geleden te herdenken.

In juni 2024 vielen zestig doden toen de politie hard ingreep bij een bestorming van het parlement. Dat was het hoogtepunt van een reeks demonstaties van veelal jonge Kenianen.

De betogers vreesden vooraf al dat ook vandaag de protesten zouden worden neergeslagen. Ze waren niet alleen bang voor de politie, maar ook voor gewapende bendes op brommers die met stokken en zwepen demonstranten uiteen proberen te drijven. Deze 'goons', zoals ze worden genoemd, zijn volgens de activisten een verlengstuk van de regering.

"We gaan de straat op, ook al zijn we bang," zei Shakira Wafula, een van de organisatoren van de mars vooraf telefonisch tegen de NOS. "We kunnen niets doen en lijden. Of lijden terwijl we vechten voor verandering."

Vorig jaar werd Wafula tijdens de demonstraties een van de gezichten van deze Gen Z.-demonstranten. Op sociale media ging een video rond waarin ze met opgeheven vuist met daarin een Keniaanse vlag tegenover de oproerpolitie stond. "Dit is het gezicht van moed", kopten media.

De demonstraties begonnen een jaar geleden met een protest tegen belastingverhogingen. Nu zijn ze uitgegroeid tot een breder verzet tegen corruptie en politiegeweld en eisen de betogers het aftreden van de president Ruto. Ook vandaag klinkt de leus 'Ruto must go'. "We hebben geen vertrouwen meer in onze leiders," zegt Wafula.

Het zit de betogers ook dwars dat er nog niemand is gestraft voor het geweld. "We willen gerechtigheid en de agenten die deze wreedheden hebben begaan moeten gestraft worden", aldus Wafula.

Ook willen de betogers aandacht voor de vele ontvoeringen van activisten. Het protest speelt zich sinds de grote demonstraties van vorig jaar vooral online af. "En ook dat is zeer gevaarlijk", zegt Wafula.

Mensenrechtenorganisatie Missing Voices registreerde afgelopen jaar 159 moorden en verdwijningen. De autoriteiten ontkennen betrokkenheid, maar onder de slachtoffers zijn Kenianen die zich kritisch over de regering hebben uitgelaten.

Koning Willem-Alexander en Máxima

Het geweld van de Keniaanse overheid speelde eerder dit jaar nog een rol in de aanloop naar het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Duizenden Kenianen protesteerden online tegen het staatsbezoek, omdat zij vonden dat het koningspaar daarmee het signaal gaf dat zij Ruto steunen.

Het ging toch door, mede vanwege de handelsbetrekkingen van Nederland met Kenia. Om de demonstranten tegemoet te komen werd een gesprek georganiseerd bij de Nederlandse ambassade in Nairobi. De boodschap was dat het bezoek juist een kans was om met Ruto en de Keniaanse jeugd te praten over wat er in het land gebeurt.

Wafula was een van de jongeren met wie het koningspaar om tafel ging. Zij heeft daarvan een bittere nasmaak. "Sinds ik met de Nederlandse koning en koningin heb gesproken is er niet veel veranderd. Ik heb het gevoel dat het een PR-stunt was om het bezoek toch door te laten gaan. Daarna heb ik ook persoonlijk onder vuur gelegen; andere activisten noemden me een verrader. Mijn reputatie is aangetast."

'Situatie alleen maar verslechterd'

"Bovendien is de mensenrechtensituatie alleen maar verslechterd. Mensen zijn van dichtbij neergeschoten en doodgeslagen in hun cel." Ze doelt op een Keniaan die onlangs opgepakt werd omdat hij kritiek had op een politiebaas en vermoord werd in zijn cel. Drie agenten zijn daar gisteren voor aangeklaagd.

Op die moord volgde afgelopen week een protest tegen politiegeweld, waarbij de politie een 22-jarige man door het hoofd schoot. Hij is hersendood en wordt in leven gehouden door een beademingsmachine. Hij zou niet eens betrokken zijn geweest bij de demonstratie, maar een straatverkoper zijn.

Wafula roept Nederland op te heroverwegen of het zaken moet doen met Kenia. "Misschien kan een handelsboycot ervoor zorgen dat de leiders echt onder druk komen te staan en daarom beter leiderschap tonen."

Het Maastricht UMC mag de behandeling van een ernstig ziek meisje van 3 jaar beëindigen. Dat heeft de rechter bepaald in een kort geding dat de ouders hadden aangespannen tegen het ziekenhuis.

Het meisje lijdt aan een zeldzame genetische aandoening en wordt kunstmatig beademd. Ze kan alleen haar handen en polsen bewegen en knippert met haar ogen, meldt de advocaat van de ouders aan L1 Nieuws.

Artsen zien geen kans op herstel en spreken van "uitzichtloos lijden". De ouders daarentegen geloven nog in een kans op leven en zeggen dat ze nog kunnen communiceren met hun dochter. Bovendien is het stopzetten van de behandeling in strijd met hun islamitische geloofsovertuiging.

Second opinion

Het ziekenhuis heeft advies ingewonnen bij andere ziekenhuizen, waaronder het Erasmus MC, die het besluit ondersteunen.

De rechtbank noemt het leed en verdriet van de ouders "zeer invoelbaar", maar benadrukt dat het definitieve besluit bij de artsen ligt. Volgens de rechter kan medisch verantwoord handelen ook betekenen dat de behandeling wordt gestopt.

De ouders hebben de mogelijkheid om in beroep te gaan.

De Nederlandse industrie hoeft straks niet meer extra te betalen voor zijn uitstoot van gassen die de planeet opwarmen. Een Kamermeerderheid heeft ingestemd met het afschaffen van de Nederlandse CO2-belasting.

Die afschaffing betekent niet dat bedrijven straks niets meer betalen. Ook de Europese Unie verplicht bedrijven om uitstootrechten te kopen.

De heffing is onderdeel van het Klimaatakkoord en is ook kabinetsbeleid. Doel is de industrie versneld te laten verduurzamen, maar er zitten ook nadelen aan.

CDA-leider Bontenbal vindt al langer dat de heffing onterecht is omdat de industrie niet goed kan vergroenen. De aanleg van waterstofleidingen verloopt traag en het elektriciteitsnet zit vol. Gisteren werd duidelijk dat de VVD-fractie zich bij Bontenbal aansluit en daardoor was er, mede door PVV en BBB, ineens een Kamermeerderheid.

Alleen regeringspartij NSC tegen

Opvallend is dat regeringspartij NSC juist tegen afschaffen stemde. Het is onverantwoord om een maatregel die bijdraagt aan de klimaatdoelen te schrappen en een gat op de begroting van demissionair minister Hermans te laten ontstaan, zegt NSC.

Ook minister Hermans (VVD) van Klimaat en Groene Groei is er volgens bronnen niet blij mee. In een eerste reactie zegt ze dat de heffing niet ideaal is, maar dat stoppen consequenties heeft. "Bijvoorbeeld voor het klimaatbeleid en voor bedrijven die wel profiteren van de heffing omdat het hun duurzame plannen juist versterkt."

Want het geld dat met de heffing wordt opgehaald, wordt weer in groene projecten voor de industrie geïnvesteerd. "En er zijn ook sectoren waarvoor geen ander systeem is dat ervoor zorgt dat ze hun uitstoot echt verminderen."

Hoewel de heffing geldt sinds 2021 betaalden bedrijven tot dusver pas 60.000 euro. Mede vanwege de coronacrisis ontzag de overheid de industrie aanvankelijk. Dit jaar verwachtte het kabinet 17 miljoen euro op te halen, wat komende jaren zou oplopen tot 224 miljoen euro. Dat geld zou in het Klimaatfonds terechtkomen en weer gebruikt worden voor verduurzaming.

'Vrijbrief vervuilers'

Uit het bedrijfsleven klinken tevreden reacties. Nederland wordt volgens belangenbehartiger VNO-NCW "aantrekkelijker om in te investeren". Dit is een verstandige motie, zegt Victor van der Chijs, voorzitter van Deltalinqs, de organisatie voor bedrijven in de Rotterdamse haven: "Dank aan alle betrokken politieke partijen voor deze belangrijke steun in de rug."

Milieuorganisaties reageren juist woedend. Volgens Greenpeace dreigt verdere afzwakking van het klimaatbeleid "door de grootste vervuilers een vrijbrief te geven om door te gaan met vervuilen". "Je schopt het fundament onder het klimaatbeleid uit", zegt Marjolein Demmers, directeur van Natuur & Milieu.

Door de afschaffing wordt het nog lastiger om de klimaatdoelen te halen. In 2030 wil Nederland 55 procent minder broeikasgassen uitstoten dan in 1990. Zonder de CO2-heffing valt de uitstoot ongeveer een procentpunt hoger uit, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving. Volgens een ruwe raming is dat 1 á 2 miljoen ton CO2 per jaar.

Doelen uit zicht

Vorig najaar concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving al dat de kans minder dan 1 op 20 is dat de klimaatdoelen in 2030 worden gehaald. Om daar wat aan te doen, kwam minister Hermans met aanvullende maatregelen. Een eerste analyse, in opdracht van twee milieuorganisaties, wijst erop dat het pakket onvoldoende is, zelfs zonder afschaffing van de CO2-heffing.

Zowel bedrijven als milieuorganisaties onderschrijven het belang van verduurzaming, maar volgens de industrie kunnen bedrijven door praktische belemmeringen geen investeringen doen. Er is het overvolle stroomnet, door de stikstofcrisis en de vastgelopen bouw, en het ontbreken van pijpleidingen voor waterstof en CO2. Hierdoor werkt de heffing niet als prikkel, vinden de bedrijven.

Een klacht van bedrijven was dat zij door de nationale heffing op achterstand komen te staan tegenover concurrenten in het buitenland. Dat komt bovenop nettarieven die hoger zijn dan in de buurlanden en gunstige regelingen die in sommige omliggende landen wel, maar in Nederland niet bestaan.

Afschaffing van de CO2-taks is een eerste stap om dit recht te trekken, zegt Van der Chijs namens de Rotterdamse havenbedrijven: "Hier is komende tijd nog flinke actie op nodig om Nederland weer in lijn te brengen met de buurlanden."

Groene bedrijven in de kou

"Ik ben echt teleurgesteld in de industrie", benadrukt directeur Demmers van Natuur & Milieu. "Ja, het is lastig, maar kom met oplossingen." Volgens Demmers hadden bedrijven harder hun best kunnen doen om met plannen te komen. Ze hadden maatwerkafspraken met de overheid kunnen sluiten, waarbij de bedrijven steun krijgen in ruil voor versnelde verduurzaming. Tot dusver is er pas één maatwerkafspraak gesloten.

Het afschaffen van de CO2-taks werkt volgens Demmers contraproductief: "De bedrijven die wel geïnvesteerd hebben, laat je zo in de kou staan, terwijl dat de bedrijven zijn waarmee je de toekomst in wil."

De ouders die werden verdacht van het mishandelen van hun pasgeboren baby in 2017 zijn vrijgesproken. Volgens de rechtbank in Den Bosch kan niet onomstotelijk worden bewezen dat de vader en moeder achter het letsel zitten. Wel staat vast dat het letsel niet is ontstaan door een medische oorzaak of een ongeluk.

Toen het meisje zes weken oud was, ging de moeder naar de huisarts omdat de baby blauwe plekken had. Na een doorverwijzing constateerden artsen in twee ziekenhuizen ribbreuken en beenletsel.

Kort hierna werden de ouders aangehouden op verdenking van mishandeling. De baby werd uit huis geplaatst.

Het Openbaar Ministerie verdacht vader Rowan S. van het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel en moeder Kim de L. van het onvoldoende beschermen van haar baby. Maar de rechtbank kan dit "niet zonder twijfel vaststellen" bij gebrek aan direct bewijs.

De rechtbank noemt het "een bittere en betreurenswaardige conclusie" voor het inmiddels 7-jarige kind dat zij niet weet wat er aan het begin van haar leven met haar gebeurde en wie haar dat heeft aangedaan.

Geen bewijs

De ouders, die inmiddels niet meer samen zijn, ontkennen allebei de mishandeling. De rechtbank woog mee dat de pasgeboren baby ook werd verzorgd door anderen en dat niet precies is vast te stellen wanneer het meisje de verwondingen opliep.

De rechtbank wijst er bovendien op dat de moeder zelf naar de dokter ging toen zij blauwe plekken bij haar baby zag.

De vader van het meisje krijgt wel een celstraf van vijf dagen en moet een schadevergoeding van 300 euro betalen, omdat hij zijn zwager in 2017 met de dood bedreigde. De zwager was samen met zijn partner door jeugdzorg aangewezen als verzorger van de baby nadat ze uit huis was geplaatst.

In een telefoongesprek zei de vader dat hij hem "vol lood zou pompen als hij hem ergens tegen zou komen". De rechtbank noemt het pijnlijk dat juist de zwager is bedreigd, omdat hij de baby in huis nam en heeft verzorgd.

Ontvoering

Voor de vader van het meisje is het niet zijn eerste celstraf. In 2018 kregen hij en zijn ex acht maanden cel voor de gewelddadige ontvoering van het meisje. Het kind werd toen in het bijzijn van haar pleegmoeder uit een autostoeltje gegrist. De pleegmoeder verklaarde later klappen van de vader te hebben gekregen.

De politie sloeg hierna groot alarm en verstuurde een Amber Alert. Nog dezelfde dag werden de ouders aangehouden op een vakantiepark in Duitsland. De moeder zei vorige maand in de rechtbank spijt te hebben van de ontvoering. Ze geeft geen contact meer met haar ex.

Spoorbeheerder ProRail verwacht dat de treinen rond Schiphol morgenochtend weer normaal kunnen rijden. Al sinds vanochtend rijden er veel minder treinen tussen de luchthaven en Amsterdam Zuid.

De oorzaak van de storing blijkt een defecte railspoel te zijn. Dat is een elektrisch onderdeel van het spoor dat het mogelijk maakt dat treinen kunnen rijden. De reparatie is volgens ProRail een complexe klus die waarschijnlijk de hele nacht gaat duren. ProRail meldde eerder dat de problemen aan het eind van de ochtend zouden zijn verholpen, maar dat tijdstip werd bijgesteld.

Door de seinstoring zijn maar twee van de vier sporen voor het treinverkeer beschikbaar, meldt het spoorbeheerbedrijf. Ook tussen Schiphol en Utrecht, Leiden, Rotterdam, Hoofddorp en Lelystad rijden daardoor minder treinen. Reizigers wordt geadviseerd om voor vertrek de reisplanner te checken.

Brand in kabels

Gisteren, op de eerste dag van de NAVO-top, was het treinverkeer bij Schiphol uitgevallen doordat er brand was uitgebroken op het spoor tussen Amsterdam en het vliegveld. Het treinverkeer bij Schiphol lag daardoor vrijwel de hele dag stil.

De brand was in de nacht ontstaan in de kabels die essentieel zijn voor de energievoorziening van de trein.

Demissionair minister Van Weel van Justitie en Veiligheid zei niet uit te sluiten dat het een sabotageactie was.

Op de agenda van de Tweede Kamer is na de val van het kabinet door een handjevol onderwerpen een streep gegaan. Een meerderheid van de Kamer wil onder meer het nieuwe kiesstelsel en het wietexperiment doorschuiven naar een volgend kabinet.

Onderwerpen als stikstof en de NAVO-norm kunnen dus voorlopig besproken worden. Daarmee komt de Kamer tegemoet aan de wens van premier Schoof, die na de val van het kabinet zei dat er "meer dan ooit besluitvaardigheid is vereist" op onderwerpen als veiligheid, woningbouw, migratie en economie.

Na de val van een kabinet is het gebruikelijk dat de Tweede Kamer een lijst opstelt met zaken die controversieel worden en waar dus niet meer verder over wordt gepraat. Vorige week gingen daarom commissieleden in de kleinere zaaltjes van het Tweede Kamergebouw honderden wetsvoorstellen, kamerbrieven af, om te beslissen of ze op de lijst moesten.

Bij die vergaderingen telt niet het aantal zetels, maar het aantal aanwezige Kamerleden. Daarom was het in de zaaltjes een stuk drukker dan normaal.

Dierenwelzijn

Bij het ministerie van Landbouw leverden de stemmingen de langste lijst met controversiële onderwerpen op. Er ging daar dus geen enkel stikstof-onderwerp van de agenda, maar wel heel wat kamerstukken over dierenwelzijn.

Een wijziging in de Transgenderwet leek ook in de koelkast te worden gezet, maar de SGP wist dit punt op het laatste moment toch nog van de lijst te krijgen. De partij wil dat de regering het wetsvoorstel intrekt en dat gaat niet als het controversieel is.

Wat verder opvalt, is dat een wetsvoorstel dat van ProRail een zelfstandig bestuursorgaan moet maken, voor de derde achtereenvolgende demissionaire kabinetsperiode op de lijst staat. Het plan komt uit 2016 en het wetsvoorstel is in 2020, tijdens het kabinet-Rutte III, naar de Kamer gestuurd. De afgelopen jaren is het nooit in stemming gebracht en nu wordt het dus opnieuw naar een volgend kabinet doorgeschoven.

Op de gehele lijst staan voorlopig ruim veertig stukken, veel minder dan andere jaren. Dat komt deels doordat het kabinet nog geen jaar aan zet was en het ook minder stukken produceerde dan andere kabinetten. De lijst waarmee de Tweede Kamer vandaag plenair instemde, is overigens ook nog niet definitief: partijen kunnen er op elk moment weer onderwerpen opzetten of afhalen.

Het is de vraag hoeveel invloed de lijst met controversiële onderwerpen uiteindelijk heeft. Hoewel de Tweede Kamer dus wil doorpraten over een aantal politieke gevoelige plannen die niet op de lijst staan, betekent dat nog niet dat er een meerderheid is om ze (snel) door te voeren. Daarbij kunnen ook niet-controversiële onderwerpen alsnog op een plank belanden, om daar vervolgens jarenlang te verstoffen.

De 32 landen van de NAVO hebben ermee ingestemd om de defensie-uitgaven per land te verhogen naar vijf procent van het bruto binnenlands product (bbp). Alle landen gingen unaniem akkoord tijdens de Noord Atlantische Raad, de belangrijkste vergadering op de NAVO-top.

De verhoging bestaat uit twee delen: 3,5 procent en 1,5 procent. Het eerste, grootste deel gaat om directe uitgaven voor de krijgsmacht, zoals salarissen, wapens en munitie. De overige 1,5 procent mag worden besteed aan defensie-gerelateerde zaken. Wat daaronder valt, is nog niet duidelijk.

Zoals verwacht wordt Rusland genoemd als een bedreiging voor het bondgenootschap op de lange termijn.

Top vlekkeloos verlopen

Bronnen die bij de vergadering waren, melden aan de NOS dat de vergadering vlekkeloos verliep. De Amerikaanse president Trump was goedgehumeurd. Hij sprak over het Amerikaanse succes in Iran. Daarna kwamen andere grote landen als Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Turkije aan het woord. Ze steunden allemaal de nieuwe slotverklaring.

De verhoging van de defensie-uitgaven was een belangrijke eis van de Amerikaanse president Trump. Hij vindt dat de Europese landen en Canada de afgelopen jaren veel te weinig hebben bijgedragen aan de alliantie.

"Dit is nu een sterkere, eerlijkere en dodelijkere alliantie", zei Rutte na afloop tegen de pers. "Dit is pas dag 1. We gaan vanaf nu onze mouwen opstropen en ervoor zorgen dat de plannen snel realiteit worden."

Rutte benadrukte dat de VS vol achter de NAVO blijft staan. "Wel heeft Trump duidelijk gemaakt dat andere landen meer moeten doen en dat gebeurt nu ook."

De afgelopen week verzette de Spaanse premier Sanchez zich nog tegen de verhoging. Hij noemde dat percentage onredelijk en contraproductief. Na verschillende gesprekken met secretaris-generaal Rutte van de NAVO ging Spanje afgelopen week als laatste land akkoord met de ontwerptekst.

Het opsplitsen van de vijf procent was een voorstel van Rutte dat hij al eerder deed, om meer landen achter de verhoging van de NAVO-norm te krijgen. Verschillende Oost-Europese landen en ook de VS wilden de nieuwe afspraken juist zo strikt mogelijk houden.

Toch is Trump met het akkoord. "Niemand dacht dat het kon, maar ik heb het er doorheen gekregen. We hebben dit nodig om rampen in de toekomst zoals nu in Oekraïne te voorkomen. We hebben dus mooie dingen bereikt", aldus de Amerikaanse president.

Achter artikel 5

De NAVO-landen benadrukken ook nogmaals dat alle leden zich scharen achter artikel 5: een aanval op een van ons is een aanval op ons allemaal. Gisteren, vlak voor aankomst in Nederland, zaaide Trump verwarring daarover.

Op de vraag of hij nog achter artikel 5 staat, zei Trump toen: "Dat ligt aan de definitie. Er zijn talrijke manieren waarop je artikel 5 kunt interpreteren, maar ik ben vastberaden om hun vriend te zijn."

Nu schrijft de NAVO in de slotverklaring: "We herbevestigen onze onwrikbare toewijding aan collectieve verdediging zoals vastgelegd in artikel 5 van het Verdrag van Washington, dat een aanval op één een aanval op allen is."

"Het gaat geweldig met me, edelachtbare. Ik wil u bedanken, u doet uitstekend werk." Na weken te hebben gezwegen, sprak Sean "Diddy" Combs gisteren in de rechtszaal. De rapper staat terecht op verdenking van onder meer mensenhandel en seksuele uitbuiting. De zaak is bijna afgerond.

Combs deed zijn uitspraken nadat de rechter hem had gevraagd of hij wilde getuigen. De rapmagnaat koos ervoor om dat niet te doen. "Dat is mijn beslissing, edelachtbare," zei Combs en voegde eraan toe: "Dat is uitsluitend mijn beslissing."

Combs werd in september vorig jaar gearresteerd. Hij zit nog altijd vast omdat meerdere rechters concludeerden dat hij een gevaar voor de samenleving vormt. De openbaar aanklagers en de verdediging rondden gisteren hun zaak tegen Combs af, na bijna zeven weken.

Tientallen getuigen

In die weken riep de aanklager 34 getuigen op. De belangrijkste was Combs' ex-vriendin Cassie Ventura. Ook een assistent van Diddy en een vrouw die in de rechtbank bekendstond onder het pseudoniem Jane verklaarden in de rechtszaal.

Zowel Ventura als Jane vertelden dat Combs hen had mishandeld en dat hij hen chanteerde. Ook Diddy's assistent, die sprak onder het pseudoniem Mia, verklaarde te hebben gezien dat Ventura door Combs mishandeld werd.

De advocaten van Combs waren gisteren al na een half uur klaar om de aanklagers van repliek te dienen. Dat deden ze door de jury telefoonberichten te laten zien van Ventura die ze naar Combs gestuurd had. De twee hadden tien jaar lang een relatie.

'Kleine freak'

Ventura had in de rechtbank verklaard dat Combs haar had onderworpen aan honderden 'freak-offs'. Dat waren drugsmarathons waarin ze naar eigen zeggen seksuele handelingen moest verrichtten met mannelijke sekswerkers terwijl Combs toekeek, filmde en coachte.

De verdediging bepleit dat Ventura dit vrijwillig deed. De berichten die Combs' advocaat gisteren aan de juryleden voorlas, moesten dat aantonen. In 2017 schreef Ventura in een reeks berichten dat ze hem miste. Ze vroeg hem een foto van zijn geslachtsdeel te sturen en beloofde dat ze "zijn kleine freak zou zijn".

"Dat ze tegen Combs zegt dat ze zijn kleine freak zal zijn, maakte dat hij dacht dat ze bereid was om deel te nemen aan dit soort seksuele activiteiten," stelde zijn advocaat. Ook een bericht uit 2012 werd voorgelezen dat Ventura aan Combs schreef: "Naast vrijen, is met jou praten mijn favoriete bezigheid."

Een forensisch psycholoog verklaarde eerder in de rechtszaal dat slachtoffers van seksueel geweld in een relatie vaak "traumabanden" met hun partners ontwikkelen. Ze kunnen dan een gevoel van loyaliteit of zelfs liefde voelen voor de persoon die hen geweld aandoet.

Levenslang

Naar verwachting beginnen morgen de slotpleidooien van de aanklagers en de verdediging. Daarna kan de jury met de beraadslaging beginnen. Dat is op zijn vroegst op vrijdagavond.

Als Combs voor alle vijf de aanklachten schuldig wordt bevonden, kan hij een gevangenisstraf van 15 jaar tot levenslang krijgen. Hij heeft zelf altijd volgehouden onschuldig te zijn.

Het kabinet gaat de gaswinning in Warffum niet stoppen, terwijl de Tweede Kamer dat wel wil. Dat schrijft minister Hermans van Klimaat en Groene Groei aan de Kamer, die de regering vorige week met een motie opriep om geen winning meer toe te staan bij de Noord-Groningse plaats.

Hermans schrijft in een reactie op de aangenomen motie dat ze die "niet kan uitvoeren". Volgens de VVD-minister is de vergunningsaanvraag van gasbedrijf NAM "zeer zorgvuldig bekeken" en is geconcludeerd dat de gaswinning "veilig kan plaatsvinden".

En dus is er volgens haar geen juridische basis om de toestemming aan de NAM weer in te trekken. "De motie van de Tweede Kamer vraagt daarmee om een onrechtmatig besluit te nemen."

De minister schrijft ook dat het gas uit de kleinere Nederlandse velden "op dit moment nog hard nodig is". Volgens haar is er nog niet genoeg duurzame energie beschikbaar om te stoppen met aardgas en vergroot stoppen met gaswinning de Nederlandse afhankelijkheid van de import.

'Zeer pijnlijk'

De indiener van de motie, SP-Kamerlid Beckerman, noemt het "zeer pijnlijk" dat Hermans haar voorstel naast zich neerlegt. Volgens Beckerman "verschuilt" de minister zich achter de wet als haar dat uitkomt, terwijl in andere gevallen de wet voor Hermans "niet heilig" is. "Geld gaat weer eens boven de inwoners", concludeert de SP'er.

"Zij geeft niet op, wij ook niet", voegt Beckerman eraan toe. Het Kamerlid zegt dat ze met voorstellen zal blijven komen om de winning in Warffum te stoppen.

Minister Hermans, inmiddels demissionair, gaf in maart toestemming aan de NAM om de winning in Warffum te hervatten. De gaswinning was er begin dit jaar komen stil te liggen, omdat de vergunning was verlopen. Tegen dat besluit ging verschillende betrokken partijen in beroep, maar de Raad van State oordeelde dat de belangen van de NAM en de minister zwaarder wegen.

Aardbeving

In mei was er in Warffum een aardbeving van 2,1, die door veel mensen werd gevoeld. Dat de winning desondanks werd hervat begin deze maand, leidde tot onrust in Warffum.

Hermans schrijft vandaag de zorgen bij bewoners wel te begrijpen. Om daaraan tegemoet te komen, is met de NAM afgesproken dat de gaswinning bij Warffum bij een eventuele aardbeving eerder wordt stilgelegd dan bij andere kleine gasvelden gebruikelijk is.

Sinds vorig jaar geldt er een verbod voor gaswinning uit het grote Groningenveld. Maar voor een aantal kleinere gasvelden, zoals die bij Warffum, geldt dat niet. Het Groningenveld werd definitief gesloten na de uitkomsten van een vernietigend rapport van de parlementaire enquêtecommissie.

Limburgers met een laag inkomen kunnen in de toekomst gratis lid worden van de bibliotheek. De provincie wil laaggeletterdheid aanpakken en mensen stimuleren om meer te lezen en culturele activiteiten te bezoeken.

De provincie zet er 1 miljoen euro voor opzij, schrijft L1. "Taal helpt bij het verkleinen van achterstanden. Wie taal goed beheerst, heeft meer kans op schoolsucces, betere kansen op de arbeidsmarkt en kan actiever meedoen in de samenleving", zegt gedeputeerde Marc van den Caldenberg.

Vanaf september kunnen mensen met een smalle beurs al terecht in Venlo. De komende twee jaar wordt het project uitgebreid naar alle gemeenten in Limburg met een bibliotheek.

Gratis Limburgs ov

Vorige maand kondigde de provincie aan dat minima in Limburg voortaan in de daluren gratis met het openbaar vervoer mogen. Limburg is de eerste provincie die dat invoert.

Volgens de provincie leidt ook die regeling ertoe dat mensen actiever kunnen meedoen in de samenleving.