NOS Nieuws - Algemeen

De Franse premier Sébastien Lecornu heeft twee moties van wantrouwen in het parlement overleefd, waarvan één nipt. Daardoor kan de kersverse premier doorregeren en is een politieke crisis voorlopig afgewend.

De eerste motie werd ingediend door de linksradicale La France insoumise (LFI) van Jean-Luc Mélenchon. Vooraf was de verwachting dat het kantje boord zou kunnen worden voor Lecornu, maar hij slaagde er uiteindelijk in een meerderheid in het parlement achter zich te krijgen.

Om het vertrouwen op te zeggen, was een meerderheid van 289 stemmen nodig. Uiteindelijk stemden 271 parlementariërs voor de eerste motie.

LFI, de Franse Groenen (EELV), de communistische partij en de rechts-radicale RN van Marine Le Pen hadden op voorhand laten weten vóór te stemmen. De centrum-rechtse Les Républicains (LR), en de socialistische PS stemden grotendeels tegen.

De tweede motie van Le Pen kreeg slechts 144 stemmen. Dat was al de verwachting: veel parlementsleden, waaronder het radicaal-linkse blok, gaven vooraf aan dat ze niet zouden meestemmen met de partij die zij beschouwen als extreemrechts.

Steun van de socialisten

Dinsdag kondigde Lecornu aan de omstreden en veelbesproken pensioenverhoging (van 62 naar 64 jaar) uit te stellen tot de presidentsverkiezingen van 2027. Hierdoor kreeg hij de steun van de socialisten, die fel tegen de hervorming zijn.

"Aan de slag", zei Lecornu tegen de Franse zender BFMTV. "De debatten over de begroting moeten beginnen, en dat zal ook gebeuren." De premier diende deze week een conceptbegroting voor 2026 in, die hij nog door het parlement moet loodsen.

Lecornu komt uit het kamp van president Macron en beschikt niet over een meerderheid in het parlement. Hij diende na een maand als premier zijn ontslag in, maar Macron vroeg hem amper vier dagen later opnieuw premier te worden en een kabinet te vormen.

Dat deed hij en hij behield enkele belangrijke ministers, onder wie Macrons vertrouweling Roland Lescure als minister van Financiën en Gérald Darmanin op Justitie. Links en rechts verweten hem een kabinetsploeg te hebben aangesteld met veel bekende gezichten, terwijl hij juist een breuk had beloofd.

Frankrijk kampt met grote politieke en economische problemen: een torenhoge staatsschuld en een overheid die al jaren te veel uitgeeft. Het Franse begrotingstekort is opgelopen tot ruim 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp), het hoogste van de eurozone. Ook is de staatsschuld hoog. Elke seconde stijgt de Franse staatsschuld met 5000 euro.

Lecornu werd begin september aangesteld om Frankrijk uit de politieke malaise te halen, nadat zijn voorganger Bayrou na negen maanden werd weggestuurd. Hij kreeg onvoldoende steun voor zijn voorgestelde miljardenbezuinigingen en het plan om twee vrije dagen te schrappen. Dit stuitte veel Fransen tegen de borst, met grote demonstraties als gevolg.

Een fossiel van een nieuwe dinosaurussoort, gevonden in Argentinië, werpt een nieuw licht op het ontstaan van langnekdino's. Dat schrijven Argentijnse onderzoekers in een onderzoek, dat deze week werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Het betreft een nieuwe dinosoort, die naar schatting zo'n 230 miljoen jaar geleden leefde. Daarmee gaat het meteen ook om een van de oudste dinosaurusfossielen ooit gevonden. De soort kreeg van de onderzoekers de naam Huayracursor jaguensis.

De paleontologen vonden het fossiel in een onherbergzaam deel van de Argentijnse Andes, op zo'n 3000 meter hoogte. Het was opvallend compleet met een deel van de schedel nog intact, een complete wervelkolom tot aan de staart en vrijwel complete voor- en achterpoten.

Lange nek en relatief groot lijf

De versteende botresten tonen volgens de onderzoekers dat de evolutie van zogenoemde sauropoden, die tientallen miljoenen later zouden uitgroeien tot een van de grootste en zwaarste dieren die ooit op aarde hebben rondgelopen, aanzienlijk vroeger begon dan eerder werd aangenomen.

Zo is aan het fossiel goed te zien dat het dier al een aanzienlijk langere nek had dan andere dino's uit het Trias (252 tot 201 miljoen jaar geleden), het tijdperk waarin de eerste dinosaurussen verschenen. Ook was het met een geschatte lengte van zo'n 2 meter en een gewicht van achttien kilo relatief groot.

"Deze aspecten bevestigen een zeer vroege en gelijktijdige verschijning van beide kenmerken die fundamenteel waren voor de evolutionaire geschiedenis van sauropodomorfen", zegt hoofdonderzoeker Martín Hechenleitner, verbonden aan het Argentijnse onderzoeksinstituut CONICET, in een persbericht.

Relatief onontgonnen gebied

Een mede-onderzoeker, Agustín Martinelli, legt uit dat het fossiel is gevonden in een relatief onontgonnen gebied waar nog weinig is gezocht naar fossielen. "Dat opent de mogelijkheid tot grote ontdekkingen. Het is zeldzaam dat men kan zeggen dat er totaal nieuwe locaties zijn ontdekt, met een fauna die buitengewoon goed bewaard is gebleven en in overvloed aanwezig is."

Hij hoopt in de toekomst op meer, soortgelijke vondsten. Hechenleitner verwacht dat 'zijn' Huayracursor jaguensis "een referentie" wordt in onderzoeken naar de vroege evolutie van sauropoden, "en dinosauriërs in het algemeen".

De zes grootste woningcorporaties in Amsterdam gaan de regels voor woningruil versoepelen. Daardoor moet het voor Amsterdammers makkelijker worden om een passende huurwoning te vinden.

Het vinden van een woning is een veelgehoorde ergernis in de hoofdstad. De woningnood leidt ook in de huursector tot weinig doorstroming. Gezinnen die meer ruimte nodig hebben, maar ook ouderen die naar een kleinere woning willen, wachten soms jaren op een geschikte woning.

Voor die mensen zou het ruilen van hun sociale huurwoning een uitkomst kunnen zijn, maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Woningcorporaties hanteren nu nog verschillende regels voor het woningruilen, schrijft NH.

Zelfde regels

Daar willen de woningcorporaties nu gezamenlijk een einde aan maken. Zo wordt een woningruil straks niet meer tegengehouden als de woning op de nominatie staat om naar de middenhuur of vrije sector te worden verplaatst.

"De Amsterdamse corporaties werken nu intensief samen om belemmeringen weg te halen en woningruil mogelijk te maken", schrijft woningkoepel AFWC in een persbericht.

Wel krijgen bewoners bij het ruilen van de woning in principe een nieuw huurcontract. Ook wordt een eventuele ruil door de woningcorporaties getoetst aan de Amsterdamse huisvestingsverordening. Volgens AFWC kunnen corporaties de huurprijs afhankelijk van het inkomen van de huurder laten stijgen of dalen.

'Efficiënter'

"Het is fijn dat we weer een stap verder zijn in het helpen van mensen die graag willen ruilen van woning", zegt koepelbestuurder Anne-Jo Visser.

"Bewoners maken zo hun verhuiswens - gelijkvloers wonen, groter vanwege gezinsuitbreiding of dichter bij familie - waar. En tegelijkertijd zetten we de woningvoorraad efficiënter in en kunnen meer Amsterdammers passend wonen."

Palestijnen en Israëliërs huilden deze week tranen van geluk. Na ruim twee jaar oorlog kwamen gijzelaars en gevangenen vrij. Maar de wapenstilstand tussen Hamas en het Israëlische leger is broos en fase één van het akkoord is nog lang niet voltooid. Experts waarschuwen dat de volgende fases nog veel moeilijker worden.

"Fase twee is nu begonnen", zei Trump eergisteravond optimistisch. Achter de schermen lopen vermoedelijk gesprekken over de volgende stappen in het twintigpuntenplan alleen daar is openlijk nog niets over bekend. De Egyptische president Sisi heeft een top aangekondigd over de reconstructie van Gaza, maar details ontbreken nog.

"Alles is nog steeds vaag", zegt Midden-Oostenkenner Carolien Roelants. "De belangrijkste vraag is eerst of het staakt-het-vuren standhoudt." Nog altijd vallen er doden in Gaza. Het Israëlische leger schiet op Palestijnen die te dicht bij de zogenoemde 'gele lijn' komen, maar het is voor burgers onduidelijk waar die grens precies ligt.

'Geweld Hamas is duidelijk voorbeeld'

Daarnaast zijn er vuurgevechten tussen Hamas en rivaliserende bendes. Op geverifieerde video's zijn standrechtelijke executies te zien. Een militair zegt tegen de Israëlische krant Haaretz dat het leger daarvan getuige is: "Het begint te lijken op een slachting. Er zijn tientallen doden en honderden gewonden onder leden van clans die verdacht worden van hulp aan Israël."

"Dat Hamas nu met geweld probeert zijn gezag in Gaza te herstellen, is het duidelijkste voorbeeld dat we nog niet in fase twee zitten", zegt historicus Peter Malcontent. Want in fase twee van Trumps voorstel zou de militante beweging zichzelf juist moeten ontwapenen. In plaats daarvan staat de VS oogluikend toe dat Hamas zich bij elkaar raapt in de Gazastrook.

In drie dagen heeft Hamas de stoffelijke overschotten van negen dode gijzelaars overgedragen aan het Rode Kruis. Hamas stelt dat er voor nu niet meer kunnen worden gevonden; omdat sommige lichamen onder gebombardeerde gebouwen zouden liggen en commandanten die wisten waar ze lagen ook zijn gedood.

Israël stelt dat Hamas wel degelijk weet waar andere overblijfselen liggen en eist dat Hamas zich meer inspant om te voldoen aan de gemaakte afspraken voor het overdragen van de lichamen van gijzelaars. Intussen heeft minister van Defensie Katz het leger gisteravond opgedragen een plan op te stellen om 'Hamas te verslaan' als de oorlog wordt hervat. Ook Israël erkent dat alle 28 gijzelaars terugbrengen waarschijnlijk niet mogelijk is, maar meent dat Hamas veel meer kan doen dan het nu doet.

Trump geeft Netanyahu ruimte

Hoewel Trump overwegend optimisme uitstraalt over het bestand ('het tijdperk van vrede is aangebroken') en de VS zou helpen bij het vinden van de lichamen, speelt de president ook openlijk met de optie dat Israël geweld mag hervatten als Hamas niet voldoende doet. Het Israëlische leger mag aanvallen "zodra ik het zeg", aldus de Amerikaanse president gisteravond tegen CNN. Ondertussen trappen de Israëlische autoriteiten, verwijzend naar de ontbrekende gijzelaarslichamen, nog altijd op de rem bij het toelaten van hulpgoederen tot de Palestijnse enclave.

"Zelfs om fase één vol te houden is al veel energie nodig", zegt Malcontent. Tegelijkertijd moet er volgens hem ook al vaart worden gemaakt met de volgende stappen in het twintigpuntenplan, als men enige kans van slagen wil hebben.

Dit staat in het Trump-plan voor Gaza

"We hebben gezien dat dingen snel kunnen gaan als enerzijds de VS Israël, en anderzijds Qatar, Turkije en Egypte Hamas zwaar onder druk zetten." Het bestand en vrijlating van gijzelaars is daar het resultaat van. Bij de wapenstilstand begin dit jaar bood Trump volgens Malcontent Netanyahu nog te veel ruimte om de gevechten te hervatten, wat ook gebeurde.

"Vorige staakt-het-vuren- en vredesplannen zijn gesaboteerd door de Israëlische premier Netanyahu", zegt Roelants. De huidige Israëlische regering heeft steeds herhaald dat een Palestijnse Staat onacceptabel is. "Zolang er geen zelfbeschikking is voor de Palestijnen blijft de oorzaak van het conflict in stand en blijft het in feite oorlog." Ze vreest dat het hele onderhandelingsproces daarom in de praktijk oneindig kan duren.

'Vage' verklaring ondertekend in Egypte

Onder luid applaus werd in de Egyptische stad Sharm el-Sheikh maandag het bestand symbolisch ondertekend door Trump, de Egyptisch president Sisi, de Qatarese Emir Tamim bin Hamad Al Thani en de Turkse president Erdogan. Het document spreekt onder meer over het belang van het respecteren van mensenrechten voor Israëliërs en Palestijnen, maar omvat geen concrete afspraken.

Malcontent: "De verklaring is bewust vaag gehouden, zodat geen enkel land ertegen kan zijn. Dat is ook logisch omdat deze landen heel verschillend in het conflict staan." Voor de vervolgstappen zullen er echter wel concrete details moeten worden uitgewerkt, en dat is een stuk lastiger. "Omdat de punten zo vaag zijn en grotendeels leunen op wensdenken, kan je verwachten dat er dingen fout gaan", zegt Roelants.

In zijn woonplaats Berlijn is de Duitse muziekproducent Jack White overleden op 85-jarige leeftijd. Hij drukte lange tijd zijn stempel op de popmuziek in zijn land en had ook internationaal succes.

White zei zelf door zijn werk met artiesten als Paul Anka, Tony Christie en Engelbert Humperdinck ongeveer een miljard platen te hebben verkocht. Het leverde hem meer dan 400 gouden en platina platen op.

Na een bescheiden carrière als voetbalinternational (met nog een seizoen bij PSV op zijn palmares) ging White als zanger de muziek in. Aanvankelijk onder zijn eigen naam Horst Nußbaum, maar al snel ging hij op zoek naar internationale allure verder als Jack White.

Val van de Muur

Hoewel hijzelf meerdere platen uitbracht, had hij vooral succes als producent. Schöne Maid van Tony Marshall haalde bijvoorbeeld ook hier de Top 40 in 1972. Een decennium later hielp hij Jermaine Jackson en Pia Zadora aan hun synthpophit When the Rain Begins to Fall. Hij begeleidde met covers als Gloria, How Am I Supposed To Live Without You en Self Control ook Laura Branigan naar succes in de VS.

Nog altijd populair in Duitsland is ook het door White geschreven Looking for Freedom, dat de Amerikaanse acteur David Hasselhoff enkele weken na de val van de Muur live zong op de grens tussen Oost- en West-Berlijn. Het werd daarmee de officieuze soundtrack van Die Wende.

Het beroemde optreden van Hasselhoff:

Twee vrouwen uit Utrecht van 26 en 41 jaar zijn aangehouden in een onderzoek naar grootschalige datingfraude. De politie meldt dat tussen juni 2022 en oktober dit jaar 26 slachtoffers aangifte deden. Ze raakten in totaal ruim 550.000 euro kwijt.

De slachtoffers werden via een datingplatform onder een valse naam benaderd. De verdachten bouwden vervolgens een band op om geld of spullen te krijgen.

Slachtoffers spraken ook fysiek met de vrouwen af. Bij die ontmoetingen, vaak met meerdere personen, werden slachtoffers onder druk gezet om spullen voor hen te kopen in verschillende winkels, schrijft RTV Utrecht.

Geld, sieraden en een auto

Het Team Digitale Criminaliteit Midden-Nederland startte in juni dit jaar een onderzoek naar de verdachten. Na de aanhoudingen zijn drie locaties in Utrecht doorzocht. De politie heeft onder meer geld, sieraden en een auto in beslag genomen.

De politie houdt rekening dat de verdachten meer slachtoffers hebben gemaakt. Zij kunnen zich bij de politie melden.

Nederland kan er over 25 jaar veel groener uitzien, met meer natuur, meer soorten die hier voorkomen en schoner water. Daarmee zou ons land ook voldoen aan Europese natuur-, water- en klimaatdoelen. Maar de opgave is historisch in omvang, schetst het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een verkenning van twee scenario's.

De doelen worden nu bij lange na niet gehaald, volgens het PBL omdat het de politiek niet lukt om het "complexe vraagstuk van landbouw en natuur te kunnen temmen". Daarom besloot het planbureau zelf aan de slag te gaan.

Het PBL onderzocht een scenario waarin de oplossing met name in landbouwtechnologie wordt gezocht en een waarin natuurinclusiviteit centraal staat, oftewel het verweven van landbouw met natuur. Beide opties worden vaak als voorkeur genoemd in politiek en maatschappij.

In beide scenario's zullen er veel minder koeien in Nederland gehouden worden. Met de huidige stand van de techniek vormt volgens het PBL niet zozeer stikstof de grootste beperking, maar methaan. Dat is een sterk broeikasgas, dat onder meer door koeien wordt uitgestoten. Als er voor een strikt klimaatdoel gekozen wordt voor de landbouw, dan zal ook een halvering van het aantal koeien nodig zijn.

Geen koeien in de wei

In het techniek-scenario moet er 150.000 hectare landbouwgrond natuurgebied worden. Dat is een kleine 10 procent van het huidige landbouwareaal en ongeveer de oppervlakte van de provincie Utrecht. Ook komen er stroken van 2 kilometer breed als overgangsgebieden tussen landbouw en natuur. Daar wordt veel minder vee per hectare gehouden dan nu het geval is, het zogenoemde extensiveren.

Landbouwbedrijven zullen waarschijnlijk nog groter worden dan nu, omdat dit efficiënter is. Het landschap wordt een stuk leger aangezien dieren het hele jaar hoofdzakelijk binnen moeten staan. Zo kan de staltechniek optimaal benut worden. "Koeien in de wei zijn een beeld uit het verleden geworden."

Als er een minder strikt klimaatdoel voor de landbouw gekozen wordt, of innovaties voor het zuiveren van methaan uit stallucht breed worden toegepast, dan hoeft de melkveestapel veel minder te krimpen en kan de landbouwproductie wel grofweg op peil blijven, zegt PBL-onderzoeker Martijn Vink. "Dat is het positieve nieuws voor de agrosector. Aan de andere kant moet er wel ontzettend veel worden geïnvesteerd in die techniek. De overheid zal moeten controleren of de techniek goed werkt en er zal gehandhaafd moeten worden. Dus ook dat is een enorme opgave."

Oostenrijk of Engeland

Als Nederland kiest voor natuurinclusieve landbouw, komt er 100.000 hectare natuur bij en maar liefst 650.000 hectare wordt geëxtensiveerd. Vink vergelijkt het landschap in dit scenario met hoe het er nu uitziet in Oostenrijk of delen van Engeland. "Waarbij er veel meer kleinschalige landbouw zal plaatsvinden en waarbij boeren ook naar andere inkomstenbronnen moeten zoeken. Ze moeten wellicht ook subsidie krijgen om hun bedrijf te laten draaien."

Niet alleen de rundveestapel halveert, dat geldt voor de hele landbouw. Koeien lopen permanent buiten en varkens en kippen krijgen ook een uitloop.

Om de doelen linksom of rechtsom te halen, moet de overheid het tempo waarin landbouwgrond wordt aangekocht volgens onderzoeker Vink flink versnellen. "Dat moet echt twee tot vier keer zo snel."

Het PBL adviseert om een staatscommissie in te stellen, waarin naast politici ook wetenschappers en mensen uit de praktijk kunnen meedenken over oplossingen.

Lesbische, homoseksuele en biseksuele volwassenen hadden de afgelopen twee jaar meer last van mentale problemen dan heteroseksuele volwassenen, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Ze hebben vaker gevoelens als angst of depressie en zoeken ook vaker hulp.

In Nederland gaat het om zo'n twee miljoen mensen. Vooral bi-plus-personen zijn volgens het CBS extra kwetsbaar. Dat zijn mensen die of biseksueel zijn (dus die zowel op mannen als vrouwen vallen), op non-binaire mensen vallen of voor wie het geslacht niet uitmaakt.

"De cijfers die we hebben, zijn zorgwekkend", zegt Luuk Hovius van het CBS. "Zes op de tien mensen van de lhb-gemeenschap gaf aan in de afgelopen vier weken last te hebben gehad van angsten en depressies. Onder hetero's ging het om vier op de tien mensen. Dat is echt wel een flink verschil."

Minderheidsstress

Het is voor het eerst dat het CBS op zo'n grote schaal onderzoek heeft gedaan naar de lhb-groep. Dat gebeurde tijdens de jaarlijkse Gezondheidsenquête, waaraan in totaal 19.000 Nederlanders meededen. Daarbij werden zij ook gevraagd naar hun seksuele voorkeur. 900 daarvan behoren tot de lhb-gemeenschap.

Buiten het CBS wordt er veel onderzoek gedaan waarom deze groep meer mentale problemen heeft dan heteroseksuelen. "Waarschijnlijk heeft het te maken met wat men minderheidsstress noemt, of minority stress: wanneer mensen zich anders of uitgesloten voelen, ervaren ze daar stress van", zegt Hovius.

Omdat ze steeds moeten uitleggen dat ze op een ander geslacht vallen dan de heteronorm, voelen deze mensen zich anders en uitgesloten. "De bi-plus gemeenschap springt daartussenuit, omdat ze op hetzelfde geslacht vallen én niet uitsluitend op één geslacht", zegt Hovius. "Zij krijgen te horen dat het maar een fase is, of moeten zich verantwoorden."

Discriminatie en intimidatie

Er zijn verschillen tussen leeftijdsgroepen: vooral jongeren tussen de 18 en 25 jaar hebben vaker mentale problemen, onder meer door prestatiedruk en stress. "Maar ook hier is het zo dat bij de lhb-gemeenschap erger dan bij heteroseksuele jongeren."

Transgender, aseksuele en non-binaire personen zijn niet meegenomen in het onderzoek. Dat komt doordat deze groepen te klein zijn om daar betrouwbare uitspraken over te doen. De gehele queergemeenschap in Nederland telt 2,7 miljoen mensen.

Het is wel al langer bekend dat transgender personen vaker te maken hebben met intimidatie en discriminatie, ook op de arbeidsmarkt. Volgens kennisinstituut Movisie heeft 73 procent van hen te maken met psychische problemen, zoals depressie- en angstklachten.

Het Amerikaanse paspoort staat niet langer in de top-10 van paspoorten waarmee het mogelijk is om zonder visum de meeste landen binnen te komen. Omdat een Amerikaan zonder visum nog in 180 van de 227 bestemmingen wereldwijd kan komen, komt het land nu uit op nummer twaalf in de Henley Paspoortindex.

Het is voor het eerst in 20 jaar dat het Amerikaanse paspoort buiten de top-10 valt van de index waarin wordt bijgehouden hoe vrijelijk wereldburgers kunnen reizen. Voor 36 landen gelden minder beperkingen dan voor de VS, terwijl in 2014 het Amerikaanse paspoort nog op de eerste plek stond.

"Dit laat een fundamentele verandering zien in wereldwijde mobiliteit en 'soft power'", meent samensteller Christian Kaelin van Henley. "Landen die openheid en samenwerking omarmen nemen een voorsprong, terwijl landen die teren op oude privileges achterblijven."

Isolationistische trend

Volgens het adviesbureau verloren Amerikanen in april de mogelijkheid om visumvrij naar Brazilië te reizen en nam ook China de VS niet op in zijn lijst met visumvrijelanden. Een nieuw visumsysteem in Somalië en beperkingen van Papoea-Nieuw-Guinea, Vietnam en Myanmar duwden de VS uit de top-10.

Het wijst volgens de makers van de lijst op een isolationistische instelling van de VS, waarin burgers van dat land niet meer als vanzelfsprekend de hele wereld over kunnen reizen. Ze wijzen er ook op dat de VS zelf uit slechts 46 landen reizigers zonder visum toestaat.

Bovenaan de index staan dit jaar drie Aziatische landen: Singapore, Zuid-Korea en Japan. Nederland staat op een gedeelde vijfde plek met onder meer België, Frankrijk en Oostenrijk. Met een paspoort uit die landen zijn 187 landen visumvrij te bereiken.

China in opmars

Onderaan de lijst staan Afghanistan, Syrië en Irak. Met een Afghaans paspoort is het mogelijk om slechts naar 24 bestemmingen te reizen. Dat zijn er twee minder dan aan het begin van het jaar.

Behalve de terugval van de VS wijzen de opstellers ook op de opmars van China. Dat land stond in 2015 nog op de 94ste plek, maar is inmiddels gestegen naar 64 in de ranglijst. Het wijst er volgens de makers op dat het land actief streeft naar een grotere internationale rol.

Diabetes type 2 kost de economie meer dan een miljard euro per jaar. Dat blijkt uit onderzoek van het economische onderzoeksbureau SEO Economisch Onderzoek. Volgens de onderzoekers leidt de ziekte er onder meer toe dat mensen minder, voor een lager salaris of helemaal niet kunnen werken, wat de samenleving veel geld kost.

Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het Amsterdam Research Center for Health Economics, een gezondheidsonderzoekplatform waarin onder meer Amsterdam UMC en de Universiteit van Amsterdam samenwerken.

Minder werken

Bij diabetes type 2 reageert het lichaam niet goed op insuline. Zo'n 1,1 miljoen mensen in Nederland hebben op dit moment de ziekte, aldus het Diabetes Fonds. Het is de meest voorkomende variant van de ziekte: bij diabetes type 1 maakt het lichaam helemaal geen insuline aan en ontstaat de ziekte vaak al op jonge leeftijd. Diabetes type 2 ontstaat meestal op latere leeftijd en is dan ook vaak gerelateerd aan leefstijl.

De aandoening kan leiden tot vermoeidheid of concentratieverlies, of tot complicaties zoals schade aan het hart, de nieren en ogen. Bij ongeveer een half miljoen mensen in de leeftijdsgroep van 18 tot 67 is de bloedsuikerspiegel zo hoog dat ze hier medicatie voor gebruiken. En dat heeft dus ook invloed op hun werkprestaties.

Als mensen behalve medicijnen ook insuline gebruiken, is het effect op werk en salaris nog groter, concluderen de onderzoekers. De kans op werk daalt voor deze groep met 4,8 procentpunt.

Maatregelen

"We hebben mensen die diabetes krijgen vergeleken met hun broers en zussen. Ook hebben we gekeken naar de kans op werk, wat mensen verdienen, hoeveel ze werken en dat hebben we over de tijd gevolgd", legt hoofdonderzoeker Wouter Vermeulen uit over de studie.

"En daarbij zagen we dat mensen die diabetes krijgen minder vaak werk hebben, dus de kans op werk neemt af. Ook komen ze vaker terecht in een uitkering en mensen die wel blijven werken, gaan minder werken en het loon neemt af. Dus ze gaan minder produceren, hun bijdrage aan de economie neemt af en die kosten hebben we berekend op meer dan een miljard per jaar. En dat zijn alleen nog de kosten op de arbeidsmarkt."

De onderzoekers adviseren meerdere maatregelen om de economische schade door diabetes type 2 terug te dringen. Zo is geld dat wordt geïnvesteerd in preventie al snel terugverdiend als het wordt weggezet tegen wat het de arbeidsmarkt anders had gekost.

Het gaat verder om maatregelen die in het buitenland al "effectief zijn gebleken", aldus de onderzoekers. Zo stellen ze een hogere belasting voor op frisdranken met meer suiker (getrapte frisdranktaks, eerder al in het Verenigd Koninkrijk ingevoerd), het eerder vergoeden van afslankmedicijnen voor mensen met overgewicht en het opstarten van een bevolkingsonderzoek om diabetes type 2 eerder op te sporen.

Door een ongeluk met vijf voertuigen op de N348 bij Wesepe (Overijssel) is de weg in beide richtingen dicht. Vier mensen raakten gewond, van wie drie ernstig. Een van hen is in kritieke toestand naar het ziekenhuis gebracht.

Het ongeval gebeurde vlak na de kruising Woolsdijk richting Wesepe. Er zijn vier ambulances en twee traumahelikopters opgeroepen.

Meerdere inzittenden raakten bekneld. De brandweer was meer dan een uur bezig om een man uit een bestelbus te bevrijden, schrijft RTV Oost.

Verkeer kan omrijden via Holten. Wat er precies gebeurd is, is nog niet bekend.

Nestlé wil 16.000 mensen ontslaan. Dat maakt het Zwitserse bedrijf vandaag bekend bij de presentatie van de kwartaalcijfers.

De banen zullen in de komende twee jaar verdwijnen. "De wereld verandert, en Nestlé moet sneller dan dat veranderen," zegt de Nestlé-topman Philipp Navratil in een persbericht.

Naast chocolade en koffie verkoopt Nestlé babyvoeding, gezondheidsvoeding, dierverzorgingsproducten en bronwater. Wereldwijd werken er ruim 250.000 mensen bij het bedrijf.

Met name mensen met een kantoorbaan moeten vrezen voor ontslag: driekwart van de ontslagen zullen daar vallen.

Kostenbesparing

In totaal moet Nestlé ruim 3 miljard euro bezuinigen. De fabrikant van grote merken zoals Nespresso en KitKat wil snel kosten besparen vanwege tegenvallende resultaten. De omzet van Nestlé is in de eerste negen maanden van 2025 bijna 2 procent lager dan in dezelfde periode vorig jaar.

Weliswaar werd er iets meer verdiend met de verkoop van koffie, maar dat komt vooral door de hogere verkoopprijs. Daarom is het toch nodig om meer kosten te besparen, zegt Navratil, die onlangs aantrad als baas van het bedrijf.

Vorig jaar stegen de prijzen van koffie en chocolade hard en dat zet de markt in beweging. Zo werd Douwe Egberts-fabrikant JDE Peets onlangs overgenomen door het Amerikaanse Keurig Dr Pepper. De Nestlé-topman wil de strijd aangaan: "Het verlies van marktaandeel is niet langer acceptabel".

De Ierse schrijver Oscar Wilde krijgt postuum zijn bibliotheekkaart terug van de British Library. Bij de viering van zijn 171ste geboortedag neemt zijn kleinzoon vandaag een nieuw exemplaar in ontvangst.

Wilde werd in 1895 de toegang ontzegd tot de gerenommeerde bibliotheek, drie weken na zijn veroordeling wegens homoseksualiteit. In de notulen van het bestuur werd een aantekening gemaakt dat hij vanwege dat vonnis "wordt uitgesloten van toekomstig bezoek aan de Leeszaal".

De rechter had Wilde veroordeeld tot een gevangenisstraf met dwangarbeid vanwege zijn relatie met Alfred Douglas, beter bekend als Bosie. De flamboyante schrijver zou gebroken en berooid uit de cel komen en in 1900 sterven in Parijs, 46 jaar oud.

Trap na

Hoewel Wilde nooit te horen kreeg dat de bibliotheek hem niet meer wilde toelaten, denkt kleinzoon Merlin Holland dat die het een pijnlijke schop na zou hebben gevonden. "Een van 's werelds belangrijkste bibliotheken wilde hem bij boeken weghouden zoals de rechter hem uit het dagelijks leven had gezet."

Wilde schreef klassiekers uit de Engelse literatuur als The Picture of Dorian Gray en The Importance of Being Earnest. Verschillende manuscripten van hem zijn in de loop der jaren opgenomen in de collectie van de British Library.

Curator Laura Walker zegt dat het museum met het eerbetoon een fout wil rechtzetten. "We willen erkennen wat hem is aangedaan." Holland noemt de nieuwe pas een mooie blijk van vergeving. "Zijn geest is vast geroerd."

De komst van een azc in Vlaardingen loopt minstens een half jaar vertraging op. Op de locatie waar het azc moet komen verblijven vermoedelijk vleermuizen.

De mogelijke aanwezigheid van vleermuizen blijkt uit een flora-en-faunaonderzoek dat de gemeente liet uitvoeren in aanloop naar de aanvraag van een omgevingsvergunning, meldt de lokale omroep Twee.

Op het terrein staat nu een leegstaande boerderij. De gemeente Vlaardingen wil de boerderij slopen om ruimte te maken voor de bouw van het azc.

Extra onderzoek

Meer onderzoek moet uitsluitsel geven over de aanwezigheid van de dieren in de boerderij. Voor de sloopwerkzaamheden kunnen beginnen, moet de gemeente voor nieuwe verblijfplaatsen voor de vleermuizen zorgen.

Vanwege het extra onderzoek kan het azc pas in de zomer van 2027 open, in plaats van eind volgend jaar.

Geen monument

Tijdens een informatiebijeenkomst in september werd duidelijk dat de bestaande boerderij gesloopt wordt om ruimte te maken voor nieuwbouw.

Dat leidde tot onrust onder aanwezige bewoners, van wie sommigen dachten dat de boerderij een monument was. Uit gemeentelijke gegevens blijkt echter dat het pand geen rijks- of gemeentelijk monument is.

In het azc zullen honderd asielzoekers worden opgevangen.

Prins Andrew was "aardig, maar een verwend nest", schrijft Epstein-slachtoffer Virginia Giuffre in haar postume memoires. "Hij meende dat seks met mij zijn geboorterecht was."

Giuffre's boek Nobody's girl verschijnt volgende week, maar in de Engelstalige pers verschijnen nu al fragmenten. Giuffre beschrijft in het boek naast de ontmoeting met Andrew ook hoe ze bij Epstein terechtkwam.

Het was Epsteins handlanger Ghislaine Maxwell die haar vlak voor haar 17de verjaardag "als een roofdier boven in de voedselketen" op straat spotte. Ze vroeg haar of ze niet eens een rijke kennis wilde masseren. Epstein was naakt bij hun eerste ontmoeting.

"Vanaf het begin manipuleerden ze me tot gedrag dat aan me knaagde. Mijn vermogen de realiteit te vatten brokkelde af en ik kon mezelf niet meer verdedigen", beschrijft ze dat proces. "Door die grooming was ik vanaf het begin medeplichtig aan mijn eigen vernietiging."

"Van alle vreselijke wonden die ze toebrachten, was die gedwongen medeplichtigheid het meest verwoestend", schrijft Giuffre, die in april door zelfdoding om het leven kwam.

Assepoester

Maxwell had ook een leidende rol in haar eerste ontmoeting met prins Andrew, schrijft Giuffre. "Ze zei dat het een bijzondere dag zou worden. Ik zou net als Assepoester een knappe prins ontmoeten!"

Ze gingen samen uit eten en naar een nachtclub. "Op de weg terug zei Maxwell: 'Als we thuis zijn, moet je voor hem doen wat je voor Jeffrey doet." Giuffre beschrijft hoe ze samen in bad gingen en toen seks hadden. "Hij had met name aandacht voor mijn voeten, streelde mijn tenen en likte mijn voetzolen."

Andrew wist dat ze minderjarig was, schrijft Giuffre. "De hertog van York, toen 41, raadde het goed: 17. 'Mijn dochters zijn maar iets jonger dan jij', verklaarde hij zijn accuraatheid. Maxwell maakte snel een grapje: 'We zullen haar binnenkort moeten inruilen.'"

Gekiekt door Epstein

Giuffre legt ook uit hoe de beroemde foto van haar met de prins, met Maxwell op de achtergrond, tot stand kwam. "Mijn moeder had het me nooit vergeven als ik zo'n beroemdheid als prins Andrew had ontmoet zonder een foto te nemen." Epstein maakte het kiekje.

Volgens Giuffre ontmoette ze Andrew nog twee keer. De prins ontkende in een geruchtmakend tv-interview seks met haar te hebben gehad. Hij zei zich ook het moment van de foto niet te herinneren. Wel kocht hij een rechtszaak van Giuffre tegen hem af voor een onbekend bedrag.

Giuffre gaat in het boek ook in op de vraag waarom ze niet gewoon wegging bij Epstein. Hij was een "meestermanipulator", met een oog voor kwetsbare tieners. "We waren meisjes om wie niemand iets gaf, en Epstein deed alsof het hem wel wat uitmaakte."

Verzekeraars hebben vorig jaar opnieuw minder schadeclaims van woningbranden gekregen. Ook het bedrag dat verzekeraars uitkeerden is afgenomen, meldt het Verbond van Verzekeraars op basis van nieuwe cijfers.

Al sinds 2018 neemt het aantal schadeclaims na een woningbrand af. Vorig jaar kregen verzekeraars 46.923 claims binnen, het jaar daarvoor waren dat er 51.657. Verzekeraars keerden vorig jaar 220 miljoen euro uit tegenover 289 miljoen euro in 2023.

Tegelijkertijd baart het de verzekeraars zorgen dat veel mensen helemaal geen inboedel- of aansprakelijkheidsverzekering hebben en daardoor bij een brand extra hard geraakt kunnen worden. Uit recent onderzoek in Den Haag bleek dat 44 procent van de Hagenaars geen inboedelverzekering heeft. De verschillen tussen buurten is groot. In wijken waar veel mensen met een migratie-achtergrond en sociale huurders wonen, is het aantal verzekerden het laagst.

Vaker brand door accu's

Bijna de helft van de branden (ongeveer 46 procent) werd volgens het Verbond van Verzekeraars veroorzaakt door mensen. In 14 procent van de gevallen was kortsluiting de boosdoener. Bijna een op de tien branden werd veroorzaakt door een kapot of slechtwerkend apparaat.

Het aantal branden dat vermoedelijk wordt veroorzaakt door accu's van elektrische (brom)fietsen of scooters neemt toe. Het gaat om 2,2 procent van de branden, blijkt uit cijfers van de stichting Salvage, die gedupeerden helpt na brand. Verzekeraars benadrukken, in navolging van de brandweer, dat mensen zich bewuster moeten zijn van de risico's bij het opladen van accu's.

De brandweer vraagt deze maand extra aandacht voor het veilig gebruik van (fiets)accu's. "Laad je accu op als je thuis bent, in een ruimte met een rookmelder en met de originele lader. Zo verklein je de kans op brand en mocht het toch misgaan, word je op tijd gewaarschuwd", zegt Carolien Angevaren van Brandweer Nederland

Een brandweerman gaf enkele weken geleden een demonstratie van wat er gebeurt als slechts één accucel in brand vliegt:

Kantoren zijn leeggehaald, tv-studio's ontmanteld, perspassen ingeleverd. Journalisten hebben gisteren massaal het Pentagon verlaten omdat ze niet instemmen met het nieuwe mediabeleid van het Amerikaanse ministerie van Defensie.

Onder de nieuwe regels die minister Hegseth recent invoerde, was het media verboden informatie te publiceren die niet officieel door het ministerie is vrijgegeven. "Geaccrediteerde media mogen geen misdaden uitlokken", redeneerde de minister op X. "Toegang tot het Pentagon is een privilege, geen recht."

Amerikaanse journalisten spraken schande van deze inperking van de persvrijheid. Ze wezen erop dat het hen zo onmogelijk gemaakt zou worden om misstanden aan te kaarten. Omdat zelfs informatie die bijvoorbeeld niet eens topgeheim is onder de regel valt, kan het Pentagon zo onwelgevallige berichten tegenhouden.

Ook Fox News kritisch

De media waren opvallend eensgezind in hun afwijzing: niet alleen de omroepen ABC, CNN en NBC, persbureaus Reuters en AP en kranten als The New York Times en The Washington Post wezen de nieuwe regels af, ook conservatieve media Newsmax en Fox News (oud-werkgever van Hegseth) weigerden te tekenen.

Omdat hiermee hun accreditatie verviel, moesten de journalisten voor gistermiddag 16.00 uur uit het gebouw zijn. Velen kozen ervoor om tot het laatste moment te wachten en demonstratief in colonne het pand te verlaten, vaak met verhuisdozen in de handen.

Dat zag er zo uit:

"Dit is een trieste dag voor de persvrijheid", reageerde de Pentagon Press Association, waarin de media verenigd zijn. "We maken ons zorgen over de toewijding van de VS aan een transparante overheid, publieke verantwoording van het Pentagon en de vrijheid van meningsuiting in het algemeen."

Het Pentagon is niet van plan in te binden, aldus een woordvoerder. "We staan achter ons beleid omdat dat het beste is voor onze troepen en de veiligheid van ons land."

Goedemorgen! De Gouden Televizier-Ring wordt vanavond uitgereikt en het Franse parlement stemt over twee moties van wantrouwen tegen de kersverse regering.

Eerst het weer: het is grotendeels bewolkt, maar soms breekt ook even de zon door. Verspreid valt wat lichte regen of motregen bij maxima rond 15 graden. De wind waait uit noordwestelijke richting en is zwak tot matig van kracht.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De regering van de Amerikaanse president Trump mag voorlopig geen ambtenaren meer ontslaan in de zogeheten shutdown van de overheid. Dat heeft een federale rechter in San Francisco bepaald.

Sinds 1 oktober liggen bijna alle overheidsdiensten in de Verenigde Staten stil, omdat een nieuwe begroting niet tijdig werd goedgekeurd door de Senaat. Honderdduizenden ambtenaren zitten thuis en krijgen niet betaald.

De regering-Trump grijpt het moment aan om verder te snijden in het aantal banen bij de overheid, maar volgens de rechter zijn de ontslagen politiek gemotiveerd en niet goed doordacht.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Mensen met een visuele beperking kunnen deze week naar een bijzonder museum in Noord-Brabant. Op het terrein van Visio in Grave staat het Sensory MoMa, een tijdelijke expositie speciaal voor blinden en slechtzienden. In een aantal opblaasbare ruimtes staan kunstwerken die de bezoekers mogen voelen, ruiken en zelfs proeven.

"Een normaal museum hoef ik niet te bezoeken, want daar heb ik toch niets aan", zegt de 85-jarige Irene Schumans tegen Omroep Brabant. "Dit vind ik dus geweldig en een hele ervaring."

Fijne dag!

De Amerikaanse president Trump heeft bevestigd dat hij inlichtingendienst CIA toestemming heeft gegeven om geheime operaties in Venezuela uit te voeren. Trump zegt te overwegen aanvallen uit te voeren op land "nu we de zee zo goed onder controle hebben".

De bevestiging van Trump volgt op berichtgeving van The New York Times. Die krant meldde als eerste op basis van bronnen dat de CIA toestemming heeft gekregen van Trump om geheime operaties in het Zuid-Amerikaanse land uit te voeren.

Enkele uren later bevestigde Trump het bericht aan verslaggevers in de Oval Office. Volgens Trump liggen twee redenen aan zijn besluit ten grondslag. Hij claimt zonder bewijs te leveren dat Venezuela gevangenissen heeft leeggehaald en mensen naar de VS heeft gestuurd.

Ook beweert hij dat er veel drugs uit Venezuela de Verenigde Staten binnenkomen en dat dat veelal via zee gebeurt. "Maar we gaan ze ook over land tegenhouden", aldus Trump.

'Venezuela onder druk'

Volgens The New York Times is de strategie van de regering-Trump erop gericht om de autoritaire leider Maduro van Venezuela af te zetten. In de Oval Office wilde Trump niet antwoord geven op de vraag van een journalist of de CIA toestemming heeft gekregen om Maduro uit te schakelen.

De Amerikaanse leider noemde het een "belachelijke" vraag om te beantwoorden, maar voegde hieraan toe dat hij denkt dat Venezuela onder druk staat.

Dodelijke aanvallen

Eergisteren werd voor de kust van Venezuela opnieuw een speedboot opgeblazen door Amerikaanse strijdkrachten. Hierbij werden volgens Trump zes opvarenden gedood. Het was de vijfde dodelijke aanval in het Caribisch gebied in anderhalve maand tijd.

De aanvallen waarbij al 27 doden zijn gevallen, leiden tot veel kritiek. Trump beweert dat de aangevallen boten drugs vervoerden, maar bewijs daarvoor heeft hij niet geleverd. De Verenigde Staten hebben niet bekendgemaakt op welke juridische gronden de schepen zijn aangevallen.

Jaarlijks reizen naar schatting 20.000 Nederlandse mannen naar het buitenland met het doel om er kinderen seksueel te misbruiken. Dat blijkt uit recent onderzoek in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum. Vandaag begint een campagne tegen deze vorm van kindermisbruik.

De campagne van anti-misbruikorganisatie Offlimits is gericht op het voorkomen van kindermisbruik door Nederlandse mannen in bijvoorbeeld Thailand, de Filipijnen en Kenia en om potentiële plegers op te roepen om op zoek te gaan naar hulp.

Op de internationale luchthaven van Bangkok in Thailand worden advertenties getoond in de aankomst- en vertrekhal en in risicolanden krijgen mensen online advertenties op hun telefoon te zien.

Contact opnemen

"We hopen op deze manier deze mannen meer in beeld te krijgen, maar hen met name ook te bewegen om contact op te nemen met onze preventielijn Stop it Now", zegt plaatsvervangend directeur van Offlimits Madeleine van der Bruggen. De anonieme hulplijn is onderdeel van Offlimits.

Medewerkers van deze hulplijn proberen mannen te verwijzen naar deskundigen. Volgens Van der Bruggen komen er jaarlijks via de telefoon en chat ruim 2000 vragen binnen, maar nemen mannen die naar het buitenland gaan om kinderen seksueel te misbruiken nog weinig contact op. Ze hoopt dat deze campagne daar verandering in gaat brengen.

Professionele hulp

Uit het onderzoek blijkt verder dat driekwart van die mannen overwogen heeft om professionele hulp te zoeken vanwege hun seksuele gevoelens of seksuele gedrag tegenover minderjarigen. "Het is natuurlijk heel spannend om naar een psycholoog of huisarts te gaan. Wij bieden anonieme hulp en dat is een laagdrempelige manier om deze mensen te bereiken."

Desondanks erkent Van der Bruggen dat het niet te zeggen is of misbruik dankzij de hulplijn kan worden voorkomen. "Tegelijkertijd zijn er mensen die ons herhaaldelijk terugbellen op het moment dat ze voelen dat ze het risico lopen de fout in te gaan en ons als stok achter de deur gebruiken."

Over het onderzoek naar kindermisbruik in het buitenland

Het onderzoek van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving bestond uit interviews met mensen die werkzaam zijn bij de politie, het Openbaar Ministerie en de reclassering.

Ook vulden 9384 mannen een vragenlijst in. Van de ondervraagden is volgens de onderzoekers 2,3 procent pleger van transnationaal seksueel kindermisbruik.

Deze mannen hebben ooit in het buitenland betaalde seks gehad met iemand onder de 18 en of onbetaalde seks met iemand onder de 16 terwijl ze zelf boven de 21 waren.