NOS Nieuws - Algemeen

Een 46-jarige ambtenaar van de gemeente Amsterdam is aangehouden voor medeplichtigheid aan explosies. Hij wordt ervan verdacht dat hij langere tijd op verzoek van anderen adressen heeft opgezocht in de gemeentesystemen. Op die adressen hebben volgens het Openbaar Ministerie vervolgens explosies of andere geweldsincidenten plaatsgevonden.

Het is niet duidelijk hoeveel zaken aan de verdachte worden gelinkt, maar het OM laat weten dat het gaat om meerdere explosies en aanslagen op woningen en bedrijfspanden.

Het OM denkt dat de man tegen betaling voor criminele contacten specifieke adressen in het hele land opzocht en die aan hen doorgaf. De verdachte zou hebben geweten dat de informatie die hij doorgaf door anderen gebruikt werd voor het plegen van ernstige misdrijven. Daarom wordt hij niet alleen verdacht van corruptie, maar ook van medeplichtigheid aan deze misdrijven.

'Betere controle nodig'

De verdachte was al een aantal jaar bij de gemeente in dienst. Vanuit zijn functie als administratief medewerker had hij toegang tot meerdere systemen, waaronder de Basisregistratie Personen. Hierin kunnen de adres- en persoonsgegevens van Nederlanders geraadpleegd worden.

"Het is logisch dat ambtenaren daar toegang toe hebben, maar wij vinden wel dat het toezicht op die ambtenaren en die systemen veel beter moet", zegt persofficier Vincent van Thiel van het Landelijk Parket. "Dat is ook wel een punt van zorg voor ons."

De overheid moet wat hem betreft beter controleren welke mensen in de systemen kunnen en wat zij met deze informatie doen, zodat "de informatie van burgers ook veilig is bij de overheid". Hoe lang de ambtenaar adressen zou hebben doorgespeeld is niet bekend.

Afpersing

Het OM kan niet zeggen of er sprake zou geweest van afpersing of dat de medewerker uit eigen beweging zou hebben gehandeld. Ook wil het OM niet zeggen waar de explosies en geweldsincidenten hebben plaatsgevonden.

De verdachte zit in beperkingen, wat betekent dat hij alleen contact mag hebben met zijn advocaat. Donderdag wordt hij voorgeleid aan de rechter-commissaris en hoort hij of hij langer moet vastzitten.

De Poolse regering heeft besloten het Russische consulaat in Krakau te dwingen tot sluiten, als straf voor de brand in een groot winkelcentrum in Warschau vorig jaar. Dat heeft buitenlandminister Sikorski aangekondigd via sociale media, exact een jaar na de brand.

Sikorski spreekt van een "walgelijke daad van sabotage door Russische veiligheidsdiensten" waardoor het grootste winkelcentrum in de hoofdstad vorig jaar totaal verwoest werd.

In het budget-winkelcentrum aan de Marywilska-straat huisden zo'n 1400 winkeltjes, veelal gerund door Vietnamees-Poolse ondernemers. De brand betekende een grote emotionele en financiële klap voor de Vietnamese gemeenschap in Warschau.

'We zullen alle daders pakken'

De Poolse premier Tusk zei gisteren al dat "we nu zeker weten dat de brand is aangestoken door Russische veiligheidsdiensten, en gecoördineerd vanuit Rusland. Sommige van de daders zijn al gearresteerd, van de anderen weten we de identiteit. We zullen ze allemaal pakken."

Als gevolg van Tusks woorden maakte het buitenlandministerie vandaag ook bekend de Russische ambassadeur te zullen ontbieden, om hem de beschuldiging van brandstichting voor te houden.

Eerder al consulaat gesloten

Het consulaat in Krakau, na Warschau de grootste stad in Polen, is niet het eerste Russische consulaat in Polen dat gedwongen wordt te sluiten. In oktober vorig jaar dwong de Poolse regering ook al het Russische consulaat in Poznan tot sluiting, toen als straf voor de "hybride oorlogsvoering" die de Russen tegen het land zouden voeren. De Russen zouden Polen daarmee willen straffen voor de financiële en militaire steun aan buurland Oekraïne.

Volgens de Polen ging het daarbij om niet-aflatende cyberaanvallen vanuit Rusland, maar ook om het illegaal over de grens zetten van migranten vanuit Belarus naar Polen. Ook beschuldigde Polen Rusland van sabotageacties, zoals brandstichting.

Vijf demonstranten die tijdens een herdenking op 5 mei in Wageningen zijn opgepakt, hebben aangifte gedaan tegen officier Marco Kroon voor onder meer mishandeling. Kroon, die de rang van majoor heeft, greep in toen demonstranten een toespraak van defensieminister Ruben Brekelmans verstoorden door het plein op te lopen.

Een demonstrant die door Kroon van het plein werd verwijderd liep naar eigen zeggen een schaafwond op. Volgens de advocaat van de demonstranten is Kroon schuldig aan het met geweld verstoren van een betoging. Advocaat Willem Jebbink zegt tegen persbureau ANP dat zijn cliënten vreedzaam en stil demonstreerden.

Volgens Jebbink had Kroon niet op eigen initiatief de betoging mogen afbreken. "Het roept de vraag op wie hier nu eigenlijk verantwoordelijk was voor de ordeverstoring", zegt de raadsman.

Bij de viering van de bevrijding op 5 mei ontvouwden twee van de vijf demonstranten spandoeken. Daarop stond onder meer "Bevrijding voor iedereen: trans rights, free healthcare, free education, animal liberation, free Palestine".

Kroon greep in. Op beelden is te zien hoe hij tijdens de toespraak het podium verlaat op het moment dat hij de demonstranten het plein op ziet lopen. Daarna trekt hij een van de demonstranten weg. Volgens de advocaat "meterslang".

Video van het moment dat Marco Kroon ingrijpt:

Jebbink zegt dat de politie eventueel had moeten ingrijpen en niet Kroon "omdat ingrijpen in een demonstratie pas kan na een besluit van de burgemeester". Volgens hem is een burgerarrest slechts toegestaan als daarbij geen onnodig geweld wordt gebruikt. "Dat was hier niet het geval", aldus de advocaat.

Marco Kroon heeft niet gereageerd op de aangifte. Hij noemde in een reactie de actie van de demonstranten ongepast en respectloos. Kroon zei dat hij wel extra alert was op verstoringen.

Gepast

Minister Brekelmans van Defensie heeft het opgenomen voor Kroon. In een bericht op X zegt hij de militair dankbaar te zijn voor zijn snelle en adequate handelen. "Ook toen de dreiging niet meteen helder was, was hij alert en de eerste die naar voren stapte." Brekelmans noemt het ingrijpen gepast en het verstoren van de viering ongepast.

Kroon kreeg de Militaire Willems-Orde, de hoogste militaire onderscheiding, voor zijn heldhaftige optreden in Afghanistan. Maar nadat hij die had gekregen kwam hij verschillende keren negatief in het nieuws. Zo werd hij eind 2020 veroordeeld tot een taakstraf van 80 uur en een boete van 120 euro.

Beyoncé, Eminem, Selena Gomez, het is slechts een greep uit de vele wereldsterren die deze week een nummer lanceerden ter ere van Ibrahim Traoré, de juntaleider van het West-Afrikaanse land Burkina Faso.

"Hij heeft het hart, hij heeft de vibe" zingt Rihanna met een lange uithaal, waarop Justin Bieber het refrein inzet: "Hij is de stem van het volk, de uitverkorene." Een ballad van R. Kelly ('vanuit de gevangenis') is met ruim anderhalf miljoen views de grootste hit.

Alleen: de tientallen lofzangen die videodienst YouTube overspoelen zijn niet echt, maar allemaal gemaakt met kunstmatige intelligentie (AI). Hetzelfde geldt voor de bijbehorende videoclips waarop Traoré in een heldenrol figureert: gebogen over een landkaart, tussen soldaten op het slagveld, in de armen van een huilende vrouw.

De AI-fabricaties maken deel uit van een hype rondom de Burkinese leider die, vooral online, een vlucht heeft genomen. Los van gekunstelde videoclips gaat Traoré ook viral op TikTok en Instagram in Afrika én ver daarbuiten. Hij wordt besproken in podcasts in de Verenigde Staten, in opiniestukken in Surinaamse media. Een artiest uit Jamaica schilderde afgelopen week zijn portret.

Vuist tegen het Westen

De hype barstte los toen generaal Michael Langley, de VS-commandant voor het Afrikaans continent, zich begin april kritisch uitliet over Traoré. Tegenover de Amerikaanse senaat verklaarde Langley dat Burkina Faso zijn goudreserves gebruikt om het militaire regime in het zadel te houden.

In dit met AI gemaakte lied lijkt het of Justin Bieber zingt over Ibrahim Traoré:

"Voor veel mensen bevestigt dat het beeld dat zij al langer hebben van het bemoeizuchtige neokoloniale Westen", zegt Ebenezer Obadare, onderzoeker bij de Council on Foreign Relations. "De woorden van Langley spelen al die gevoelens in de kaart. En daar tegenover staat een Afrikaanse leider zoals Traoré, die juist een vuist tegen hen maakt."

Daar kwam nog een poging tot staatsgreep bovenop. Op 21 april zei de junta een groot complot te hebben verijdeld dat erop uit was om het regime omver te werpen. Als steunbetuiging togen duizenden Burkinezen de straat op met vlaggen en foto's van Traoré. Ook in enkele andere steden, ook buiten Afrika, vonden (bescheiden) protestmarsen plaats.

Dat Traoré tweeënhalf jaar geleden zelf ook aan de macht kwam dankzij een staatsgreep, is volgens Rosalie Tarnagda, organisator van de manifestatie, niet relevant. "Hij is het grote voorbeeld voor de Afrikaanse jeugd," vertelt ze vanuit de hoofdstad Ouagadougou. "Er waait een nieuwe wind door Afrika, dat geeft ons hoop in Burkina Faso en ver daarbuiten."

Russische invloed

Die hoop is in tijden van oorlog hard nodig. Sinds tien jaar geleden jihadistische terreurgroepen er voor het eerst aanslagen pleegden, is Burkina Faso uitgegroeid tot het centrum van terreur in de West-Afrikaanse Sahel.

Traoré rechtvaardigde zijn machtsgreep met de belofte dat hij de oprukkende terroristen zou verdrijven. Hij koos daarbij voor een radicaal nieuwe aanpak: terwijl de Franse militaire missie in rap tempo werd opgedoekt, stuurde Rusland materieel en manschappen om het Burkinese leger te trainen.

Verschillende onderzoeken wijzen op de snelle toename van Russische invloed op het continent. Naast het opschalen van militaire steun doen zij dit ook door de inzet van soft power-initiatieven. Zo kochten zij verschillende televisie- en radiostations en lanceerden ze African Initiative, een nieuwsvoorziening die in Burkina Faso een eigen afdeling heeft.

Op deze kanalen wordt niet alleen de Russische president Poetin, maar ook coupplegers zoals Traoré de hemel in geprezen. "Rusland speelt een belangrijke rol in de persoonlijkheidscultus die rondom Traoré is opgetuigd", zegt Obadare. "Ze hebben in Traoré een icoon gevonden waarmee ze hun anti-westerse retoriek kunnen uitventen."

Nepnieuws

De inzet van nepnieuws wordt daarbij niet geschuwd. Het Africa Center for Strategic Studies van de Amerikaanse overheid spreekt van een viervoudige toename aan Russische desinformatiecampagnes over het hele Afrikaanse continent, een groot deel daarvan in de Sahel.

Hoewel het regime volhoudt dat Burkina Faso er onder Traoré op vooruitgaat, vertellen de cijfers een ander verhaal. Het aantal mensen dat omkomt door geweld is sinds zijn machtsgreep verder toegenomen; vorig jaar waren dat er volgens dataorganisatie ACLED zeker 7500, onder wie veel burgers.

Wie zich kritisch uitlaat riskeert een gevangenisstraf of zelfs naar het front te worden gestuurd. Daardoor rijst de vraag of Traoré wel écht zo geliefd is als de hype rondom zijn persoon nu doet geloven. En of de videoclips een oprecht eerbetoon zijn, of een promotiecampagne mogelijk zelfs van Russische makelij.

Nieuwsuur maakte eerder een video over hoe burgers in de Sahel-regio gevangen zitten tussen strijdgroepen. Van jihadisten van IS en al-Qaida, tot Russische huurlingen en regeringstroepen van de militaire junta's.

De politie heeft vanochtend een 25-jarige man uit Sittard aangehouden voor de moord op Xavier Durlinger. De man werd al eerder opgepakt in deze zaak en is op basis van nieuwe informatie opnieuw gearresteerd.

Precies drie jaar geleden verdween de 19-jarige Xavier Durlinger. Het lichaam van de tiener werd enkele dagen later gevonden in een bos in zijn woonplaats Sittard. Hij is met vijftien messteken om het leven gebracht.

Drugslijn

In april 2023 werd een verdachte aangehouden: een man van 23 jaar uit Sittard. Hij was net als Durlinger betrokken bij een drugslijn voor de levering van wiet en pillen. Hij zat een aantal maanden in voorarrest, maar werd in september dat jaar vrijgelaten door de rechtbank.

Nu is de inmiddels 25-jarige man opnieuw aangehouden. "Nieuwe onderzoeksinformatie heeft daartoe geleid", zegt een woordvoerder van de politie. Meer informatie is op dit moment niet bekend.

Kort na de vondst van het lichaam in 2022 werd al een 19-jarige verdachte aangehouden, maar hij werd na twee weken vrijgelaten vanwege een sluitend alibi. Daarnaast kwam zijn dna niet overeen met sporen die werden gevonden op de vindplaats van het lichaam. Hij is geen verdachte meer in de zaak.

Onafgebroken onderzoek

Sinds de moord op Durlinger is een onderzoeksteam van de politie onafgebroken bezig met de zaak, meldt de woordvoerder. "Tientallen getuigen zijn gehoord, honderden uren aan beeldmateriaal is doorzocht en er werd dna-onderzoek ingezet."

De zaak kreeg ook veel media-aandacht. Zo kwam het meermaals aan bod in Opsporing Verzocht. Aan de hand van de uitzending op 7 maart 2023 werd de huidige verdachte in eerste instantie aangehouden. Er werd toen aandacht gevraagd voor een fietser: die was op meerdere camerabeelden gezien en werd als mogelijke getuige bestempeld.

De fiets waarop hij reed, was mogelijk de fiets van Durlinger. De oproep leverde 120 tips op van kijkers en de man werd aangehouden - hij was de betreffende fietser.

Het duurt nog vaak te lang voordat veel strafzaken worden behandeld. Dat zegt de voorzitter van het College van procureurs-generaal Rinus Otte in het jaarverslag van het Openbaar Ministerie (OM). Dat gebeurt vooral bij zaken die te maken hebben met veelvoorkomende criminaliteit zoals inbraken, vernielingen en mishandelingen.

"Het gaat niet om zaken, maar om mensen aan wie we zo goed en snel mogelijk recht willen doen", stelt Otte.

Het OM heeft vorig jaar in totaal 214.500 misdrijvenzaken afgehandeld, tien procent meer dan het jaar daarvoor. In 2023 handelde het OM nog 206.100 misdrijfzaken af.

Strafbeschikking

Een kwart van de zaken is afgehandeld zonder tussenkomst van de rechter. Het OM kan geen celstraffen opleggen, maar heeft sinds 2008 de wettelijke bevoegdheid om bij overtredingen en misdrijven een strafbeschikking op te leggen.

Sinds dit jaar heeft het OM een koerswijziging ingezet om zo rechtbanken meer tijd te geven voor zwaardere strafzakenzaken en dus vaker zelf straffen op te leggen. Dat betekent dat verdachten bijvoorbeeld een boete, gebiedsverbod of een taakstraf krijgen. Daarnaast krijgen ze een strafblad.

Van het totale aantal afgehandelde misdrijfzaken waren bijna 53.000 zaken in 2024 strafbeschikkingen die door het OM zijn opgelegd, een toename van twee procent ten opzichte van het jaar daarvoor.

Uit de jaarcijfers van het OM blijkt verder dat er een toename was in het aantal minderjarigen dat verdacht wordt van zware misdrijven zoals brandstichting, straatroof of (poging tot) doodslag. Maar, zegt het OM, dat is een kleine groep van het totale aantal verdenkingen.

"Ook op de alsmaar toenemende online criminaliteit hebben we nog onvoldoende antwoord", zegt Otte. Hij stelt dat het OM "er alles aan blijft doen om dit te verbeteren". Het OM ziet wel een daling in cybercrimezaken zoals hacks en cyberaanvallen. De politie registreerde er 42 procent minder dan het jaar daarvoor.

Femicide, zedenzaken en zware criminaliteit

Ook is het OM sinds vorig jaar begonnen met het registreren van geweldsmisdrijven met vrouwen als slachtoffer om inzicht te krijgen in femicide. Daarbij is vaak een partner of ex-partner de dader, schrijft het OM. In 2024 kreeg het OM 24 moord- en doodslagzaken met een vrouwelijk slachtoffer en 49 van een poging tot doodslag.

Sinds juli vorig jaar is de nieuwe Wet seksuele misdrijven van kracht, waarin staat dat meer vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag strafbaar zijn. De effecten daarvan zijn nog niet terug te zien in de hoeveelheid werk van het OM, maar het aantal aangiften bij de politie is wel met 7 procent gestegen.

Het doel van het OM is om 80 procent van dit soort zedenzaken binnen een halfjaar te behandelen. Dat is niet gelukt, in 2024 gebeurde dat bij ruim 40 procent.

Volgens het OM blijft de bestrijding van zware, georganiseerde criminaliteit een prioriteit. In dat soort zaken kregen 1278 verdachten een straf, waarvan bijna de helft een gevangenisstraf vanwege de handel of productie van drugs.

Het ministerie van Volksgezondheid maakt zich grote zorgen over vapende jongeren. Om het bewustzijn bij ouders over de gevaren van vapen te vergroten, start het kabinet vandaag de overheidscampagne 'Nee tegen vapen'.

Met de campagne roept staatssecretaris Karremans van Preventie ouders op om al vroeg met hun kinderen te praten over de gevolgen van vapen. Uit onderzoeken blijkt dat pakweg 1 op de vier jongeren tussen de 12 en 16 ooit vapeten of dat vaker deed.

Motivaction heeft in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid nieuw onderzoek gedaan onder jongeren en ouders. Er deden 1064 ouders en kinderen van 12 tot 16 aan mee.

Daarin zegt bijna 40 procent van de 12- tot en met 16-jarigen die vapen dat ze eraan verslaafd zijn. De onderzoekers benadrukken erbij dat de resultaten niet representatief zijn voor de algemene bevolking. Ongeveer een derde van de jongeren in het onderzoek die wel eens heeft gevapet, doet of deed dat dagelijks.

Serieus probleem

Een deel van de kinderen zegt in het onderzoek moeilijk nee te kunnen zeggen als hun een vape wordt aangeboden. Ook voelen sommigen zich soms onder druk gezet om te vapen.

Karremans constateert dat het aantal vapende jongeren een serieus probleem is. De vapes zijn volgens hem niet alleen giftig, ze verstoren ook de ontwikkeling van de hersenen en zijn zeer verslavend. "Vapes bevatten vaak veel nicotine, soms zelfs tot vierhonderd keer de hoeveelheid nicotine van een sigaret. Dus ook één keertje vapen is heel risicovol."

Nicotine is na heroïne en crack de verslavendste drug. "Daarom is het superbelangrijk dat ouders er op tijd thuis over praten met hun kinderen en samen nee zeggen tegen vapen", zegt Karremans.

De voorlichtingscampagne is vandaag online en op de radio van start gegaan. Op neetegenvapen.nl staan tips voor ouders die het met hun kinderen in gesprek willen gaan over vapen.

De campagne is onderdeel van een breder actieplan tegen vapen. Het plan richt zich op het tegengaan van illegale handel, het voorkomen dat jongeren beginnen met vapen en het stoppen met stimuleren van vapen.

Kritieke toestand in ziekenhuis

RTL Nieuws onthulde vorige week op basis van eigen onderzoek dat in de afgelopen maanden zeker vijf mensen in zeer kritieke toestand in het ziekenhuis belandden door het gebruik van vapes. Vier van hen lagen langere tijd in coma.

In 2024 belandden zeker veertien kinderen in het ziekenhuis nadat zij hadden gevapet.

In 2022 onderzocht NOS Stories de gevaren van het vapen in deze video:

De Verenigde Staten en China zetten de extra importtarieven tegen elkaar voorlopig in de ijskast. De landen hebben afgesproken een pauze van negentig dagen in te lassen, werd vanmorgen bekend via een gezamenlijke verklaring.

Hierin zeggen de VS en China dat ze hun economische relatie belangrijk vinden. En dat ze geloven dat ze na langere onderhandeling tot een oplossing kunnen komen.

Het is de bedoeling dat de Verenigde Staten vanaf woensdag het tarief van 145 procent naar 30 procent terugbrengen. China op zijn beurt laat de heffingen van 125 procent zakken tot 10 procent.

Gesprekken

Afgelopen weekend begonnen China en de VS in het Zwitserse Genève met gesprekken over de handelsoorlog. Gisteren zei de Amerikaanse president Trump dat er "grote vooruitgang is geboekt" op een "vriendelijke, constructieve manier".

Trump besloot China aan te pakken omdat het land in zijn ogen veel meer goederen exporteert naar de VS dan andersom. China sloeg op zijn beurt hard terug met eigen importtarieven op Amerikaanse producten.

In het Zwitserse Genève overleggen de VS en China over de uit de hand gelopen handelstarieven. Econoom Mathijs Bouman legt uit.

Vorige week sloot de VS al een deal met Groot-Brittannië. Op Britse goederen naar de VS blijft een importtarief van 10 procent bestaan. Maar de importheffingen op onder meer staal en aluminium worden geschrapt.

Voor de Europese Unie werd eerder een pauze van negentig dagen ingesteld op een extra heffing van 20 procent. Wel is er een standaardheffing van 10 procent van kracht. Gesprekken om een deal te sluiten zijn er vooralsnog niet.

Om de druk op te voeren dreigde de Europese Commissie vorige week daarom heffingen in te voeren op verschillende Amerikaanse goederen die samen 95 miljard euro waard zijn.

NOS op 3 maakte eerder deze video over hoe fentanyl wordt gebruikt als wapen in de handelsoorlog tussen de VS en China:

De Koerdische militante beweging PKK heeft besloten zich op te heffen en de wapens neer te leggen. Het nieuws is bekendgemaakt door een persbureau dat nauw verbonden is met de groepering. De aankondiging volgt enkele dagen na een partijcongres in Noord-Irak.

De beslissing is onderdeel van een nieuw vredesinitiatief met Turkije, na vier decennia van gewapend conflict. Na het partijcongres werd al gespeculeerd over de mogelijke opheffing van de PKK, die door meerdere landen wordt beschouwd als terreurorganisatie. Volgens de PKK is de gewapende strijd niet langer nodig, omdat de Koerdische kwestie voortaan via democratische middelen kan worden aangepakt.

De Koerdische leider Abdullah Öcalan had in februari vanuit de gevangenis zijn achterban opgeroepen de wapens neer te leggen. Daarna zou de PKK worden opgeheven. Die oproep werd gezien als historisch.

Op 1 maart kondigde de PKK al een eenzijdig staakt-het-vuren aan, maar daar zaten wel voorwaarden aan. Zo eiste de groep dat er er duidelijke regels en afspraken zouden komen over hoe de vredesonderhandelingen precies gaan verlopen.

De PKK wordt door Turkije, maar ook door de EU en de VS, bestempeld als terreurorganisatie. De groep voert al decennia een gewapende strijd tegen de Turkse staat. Daarbij zijn meer dan 40.000 mensen gedood. Öcalan zit sinds 1999 in de gevangenis.

Op de Waalkade in Nijmegen staan vandaag honderden koffers, als symbool van alle vakanties die niet door kunnen gaan omdat vakantieschip De Zonnebloem na een aanvaring nog steeds uit de vaart ligt. Het schip werd eind maart aangevaren door een Duits schip en raakte flink beschadigd.

Het schip MPS De Zonnebloem is ingericht op vervoer van mensen met een beperking. Het is voorzien van allerlei hulpmiddelen, zoals tilliften en hoog-laagbedden.

Sinds het ongeluk ligt het schip uit de vaart. Daardoor kunnen 700 vakanties niet doorgaan, zegt kapitein van het schip Jolle Wietse Visser. Terwijl een vakantie met het cruiseschip voor de deelnemers volgens hem veel meer is dan alleen een reis.

Voor veel mensen is een vakantie met De Zonnebloem de enige manier om er even tussenuit te kunnen, zegt hij. "Mensen die niet meer kunnen samenwonen met hun partner omdat de mantelzorg te zwaar is, kunnen bijvoorbeeld weer even samen op vakantie."

Parkinson

Daarom staan vanaf 10.00 uur 700 koffers op de Waalkade. Ze zijn allemaal voorzien van een label van een reiziger die nu niet meekan. Volgens Visser heeft niet iedereen de tijd of gezondheid om de vakantie uit te stellen naar een later moment.

Bijvoorbeeld de 80-jarige Ellen Krauss, die samen met haar 86-jarige man mee zou varen. "Het was een verrassing van onze kinderen", vertelt ze bij Omroep Gelderland.

Haar man heeft een zeldzame vorm van parkinson, woont in een verzorgingstehuis en is bedlegerig. Het stel woont al langere tijd niet meer samen. "Vanaf het dek had hij het landschap mooi voorbij kunnen zien komen, zonder dat hij zich fysiek hoefde in te spannen", zegt Ellen.

Alternatieve vakantie

De Zonnebloem wil het liefst iedereen die nu niet meer kan meevaren, een alternatieve vakantie aanbieden. Daarom begint vandaag een donatiecampagne. "We hopen geld op te halen zodat we iedereen alsnog een vakantiegevoel kunnen laten beleven."

"Dat kan helaas niet op het schip, dus daar proberen we wat anders voor te verzinnen", zegt Visser. Dat kan een vakantie op het land zijn, zegt hij, "of een ballonvaart met onze speciaal aangepaste luchtballon".

Herstel

Ondertussen wordt hard gewerkt aan het herstellen van het schip. "Ze zijn wekenlang bezig geweest om de kapotte delen weg te halen", weet Visser. "En inmiddels zijn ze weer aan het opbouwen."

Hij verwacht dat de boot eind juni gerepareerd is en er vanaf juli weer gevaren kan worden.

Door de wegafsluiting van de A12 tussen Veenendaal en Utrecht was het vanochtend al vroeg druk op de A1 vanuit Apeldoorn, meldt de ANWB. Op de snelweg stond rond 07.40 uur zo'n 15 kilometer file tussen Kootwijk en Hoevelaken, met 40 minuten vertraging. Rijkswaterstaat spreekt van "extra verkeersdrukte door wegwerkzaamheden elders".

Ook op de A15 is er veel verkeer. Tussen Andelst en Wadenoijen stond rond 08.00 uur zo'n 20 kilometer file, met meer dan een half uur vertraging.

Aan de A12 tussen Veenendaal en Utrecht wordt sinds vrijdagavond gewerkt. De weg is in de richting van Utrecht tot maandagochtend 19 mei dicht voor al het verkeer. Over een lengte van 30 kilometer krijgt de weg onder meer stiller asfalt.

De snelweg waarom het gaat, en mogelijke alternatieven:

Een woordvoerder van de ANWB zegt tegen de NOS dat het op de omleidingsroutes drukker is dan gebruikelijk, maar ook niet extreem druk. "Er rijden normaal gesproken 60.000 auto's per dag over het afgesloten stuk snelweg, die moeten nu een andere weg zoeken. Rijkswaterstaat verwachtte dat het automobilisten maximaal een extra uur rijden zou kosten, dat bleek uiteindelijk slechts zo'n drie kwartier."

Het is volgens de ANWB nog wel spannend wat er morgen en op donderdag gebeurt, doorgaans de drukste dagen qua woon-werkverkeer.

Kettingbotsing bij Rotterdam

Ook rond Rotterdam was er vanochtend veel verkeersdrukte: een deel van de Heinenoordtunnel ten zuiden van Rotterdam werd afgesloten na een kettingbotsing. Daarbij waren volgens de politie vijf auto's en een motor betrokken. De motorrijder raakte als enige lichtgewond.

Het ongeval gebeurde rond 08.15 uur, waarna twee rijstroken van de tunnel moesten worden afgesloten. Er ontstond een file op de A29 tussen Numansdorp en Barendrecht, waarbij reizigers last hadden van zo'n anderhalf uur vertraging.

Premier Schoof brengt een kort kennismakingsbezoek aan de zes eilanden in het Caribisch deel van het Koninkrijk. De rondreis begon dit weekend op Bonaire en voerde via Aruba gisteren en vandaag naar Curaçao. Daarna volgen nog Sint-Maarten, Saba en Sint-Eustatius. Volgens Schoof staat het bezoek in het teken van "het Koninkrijk in een veranderende wereld".

Op Bonaire werd die veranderende wereld meteen zichtbaar. Tijdens het bezoek aan de historische slavenhutjes op het zuidelijk deel van het eiland werd Schoof geconfronteerd met protest van inwoners die samen met Greenpeace Nederland de Staat aanklagen in een klimaatzaak. Op hun spandoek stond: "Schoof, laat ons erfgoed niet in zee verdwijnen". Ze verwijzen daarmee naar het risico dat door zeespiegelstijging delen van het eiland, waaronder erfgoedlocaties, onder water komen te staan.

Ook op Curaçao, waar Schoof gisteren arriveerde, werd hij opgewacht door demonstranten. Voor de poort van marinebasis Parera had de groep Curaçao4Palestine zich verzameld. Zij uitten hun zorgen over de koers van Nederland in het conflict tussen Israël en Hamas. "Juist op een plek als de marinebasis, waar daadkracht centraal staat, willen we premier Schoof aanspreken op het gebrek aan stellingname", aldus een woordvoerder.

Tijdens de persconferentie op de marinebasis benadrukte Schoof dat de veranderende wereld directe gevolgen heeft voor het hele Koninkrijk. "Gezien de toegenomen geopolitieke spanningen in de wereld, die ook het Caribisch gebied raken, is het belangrijk om hier aanwezig te zijn," zei hij. Vooral Curaçao en Aruba noemde hij strategisch gelegen: "De eilanden liggen vlak voor de kust van Venezuela. Dat is een regio waar invloeden spelen die ook in Europees Nederland zorgen baren."

Volgens de premier is nauwe samenwerking tussen de landen noodzakelijk. "Nederland geeft met de landen gezamenlijk inhoud en invulling aan de uitdagingen waar het Koninkrijk voor staat in de wereld." Daarbij benadrukte hij het belang van respect en gelijkwaardigheid binnen die samenwerking.

In de persconferentie kreeg Schoof ook vragen over de rol van de PVV in zijn kabinet. Die partij pleitte in het verleden voor het loslaten van de eilanden door deze op Marktplaats te zetten. De premier nam daar duidelijk afstand van. "De regering waar ik de minister-president van ben is een coalitieregering van vier partijen. Deze regering houdt zich aan het Statuut, waarin de samenwerking tussen de landen in het Koninkrijk zijn vastgelegd. Wat mij betreft verandert daar niets aan."

Later vandaag spreekt de premier op Curaçao met premier Gilmar 'Pik' Pisas en zijn raad van ministers. Ook ontmoet hij de nieuw beëdigde Statenleden. Morgen reist hij door naar Sint-Maarten. Daar staan gesprekken gepland over wederopbouw, economische ontwikkeling en goed bestuur. Op woensdag bezoekt hij Saba en Sint-Eustatius, waar hij projecten bekijkt rond havenaanleg en onderwijsvoorzieningen.

Het tempo van Schoofs bezoek ligt hoog, met gemiddeld ruim twintig uur per eiland. "Ik ben me ervan bewust dat ik ook premier ben van Europees Nederland. Maar juist door hier te zijn en deze gesprekken te voeren, kan ik mijn rol in de Rijksministerraad, waar de Caribische landen zijn vertegenwoordigd beter vervullen."

Goedemorgen! In de rechtbank in Utrecht is de eerste pro-formazitting in de zaak over de steekpartij in Nieuwegein waarbij in februari een 11-jarig meisje werd gedood. Paus Leo XIV houdt zijn eerste persconferentie met internationale media.

Eerst het weer: het wordt zonnig en warm, met 21 graden in het noorden tot 25 graden in het zuidwesten. Er staat een matige oostenwind. In de avond kan in Zeeland een enkele bui vallen. De komende dagen blijft het droog en zonnig.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Hamas gaat een Amerikaanse gijzelaar vrijlaten. Dat maakte de terreurbeweging gisteravond bekend. Het nieuws werd vervolgens bevestigd door de Amerikaanse president Trump, die op zijn eigen platform Truth Social iedereen bedankte die de aanstaande vrijlating van Edan Alexander mogelijk heeft gemaakt.

De 21-jarige Israëlisch-Amerikaanse Alexander diende in het Israëlische leger toen hij bij de terreuraanval op 7 oktober 2023 door Hamas werd ontvoerd naar de Gazastrook. Hij groeide op in New Jersey en is voor zover bekend de nog laatste levende Amerikaanse gijzelaar in handen van Hamas. Het is nog niet bekend wanneer Alexander precies wordt vrijgelaten.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Suriname start de komende jaren met grootschalige oliewinning. Door het oliegeld gaat het land waarschijnlijk flink op de schop. Voor de presidentsverkiezingen van 25 mei laat onze correspondent je zien wat er nu al gebeurt, maar ook welke zorgen er zijn.

Fijne dag!

De vrees dat iemand die tot levenslang is veroordeeld toch eerder onbehandeld vrijkomt, is onterecht. Dat zegt het Adviescollege Levenslanggestraften. Deze commissie kijkt of een levenslanggestrafte die al meer dan 25 jaar vastzit, mag re-integreren om uiteindelijk kans te maken op vrijlating.

Uit een aantal recente strafzaken blijkt dat officieren van justitie en rechters huiverig zijn om levenslang op te leggen, omdat ze het een risico vinden dat iemand na verloop van tijd toch vrijkomt zonder behandeling. Zij leggen daarom liever een lange celstraf op met daarna een gedwongen tbs-behandeling. Tbs kan in theorie oneindig worden verlengd.

Dit speelde de afgelopen tijd bij de zaak rond de dood van het Limburgse jongetje Gino, de moorden op een zorgboerderij in Alblasserdam en de schietpartij in onder meer het Erasmus MC in Rotterdam. In twee van de drie zaken gingen rechters mee in de strafeis van het OM: cel en tbs in plaats van levenslang.

Misverstand

Maar volgens het Adviescollege lijkt er sprake van een misverstand. Voordat een levenslanggestrafte in aanmerking komt voor resocialisatie en eventuele vrijlating wordt namelijk altijd beoordeeld of iemand nog een gevaar vormt voor de samenleving. Dit benadrukt het college in een vandaag gepubliceerd verslag.

Bij zo'n beoordeling is psychiatrisch onderzoek in het Pieter Baan Centrum verplicht. Bij een stoornis wordt gekeken of behandeling mogelijk is. Een tot levenslang veroordeelde kan dan alsnog in een tbs-kliniek worden geplaatst.

De kans dat iemand die tot levenslang is veroordeeld zonder behandeling daadwerkelijk eerder vrijkomt, is in de praktijk minimaal, zo blijkt uit gegevens van de commissie. Sinds 2017 zijn er over zeven gedetineerden adviezen uitgebracht over re-integratie: drie keer negatief en vier keer positief. De vier die mochten re-integreren, deden dat vanuit de gevangenis of vanuit een forensisch psychiatrische kliniek. Aan één levenslanggestrafte werd in 2023 uiteindelijk gratie verleend.

Los van deze nieuwe regeling kregen twee andere gedetineerden in 2021 ook gratie na lange juridische procedures. Nu is het nog de minister van Justitie en Veiligheid die over de gratie beslist. Er is een wetsvoorstel in de maak om die beslissing bij de rechter onder te brengen.

Nieuw systeem

In het verleden betekende levenslang dat iemand ook echt zijn hele leven in de cel zat. Maar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens tikte Nederland op de vingers: een gedetineerde moet altijd het perspectief hebben om ooit weer vrij te kunnen komen.

In 2017 kwam er daarom een nieuw systeem: een toetsing na 25 jaar of iemand in aanmerking komt voor resocialisatie en uiteindelijk vrijlating. Alleen de toetsing van het Adviescollege Levenslanggestraften duurt al drie jaar. De commissie bekijkt dossiers, bevraagt nabestaanden en laat de veroordeelde psychisch doorlichten.

Als iemand daadwerkelijk mag resocialiseren, varieert dat van trainingen over de huidige digitale maatschappij tot proefverlof. Ook dit traject kan jaren duren. Garantie dat een gedetineerde ook echt wordt vrijgelaten, is er nooit.

In de Verenigde Staten is rumoer ontstaan over een Boeing 747-8 die de Qatarese koninklijke familie cadeau zou willen doen aan de Amerikaanse president Trump. De Boeing moet gaan dienen als Air Force One, het vliegtuig van de Amerikaanse president.

Hoewel er in Qatar nog geen definitief besluit genomen is over het weggeven van het toestel, schrijven Amerikaanse media dat de regering-Trump van zins is om het cadeau aan te nemen.

Onethisch

Het zou dan gaan om een van de duurste cadeaus die een Amerikaanse regering ooit heeft aangenomen: een Boeing van het type 747-8 heeft een nieuwwaarde van zo'n 400 miljoen dollar.

Democraten in het Congres noemen het cadeau onethisch en mogelijk ook ongrondwettelijk. "Niets zegt meer America First dan Air Force One, geleverd door Qatar", schreef de leider van de Democraten in de Senaat, Chuck Schumer, cynisch op X. "Dit is niet alleen omkoping, het is premium buitenlandse invloed met extra beenruimte".

President Trump schreef vervolgens op zijn eigen Truth Social over "corrupte Democraten" die liever de "hoofdprijs" betalen. Hij benadrukte verder dat het om een "hele publieke, transparante transactie" gaat, waarbij het toestel tijdelijk als Air Force One zal dienen.

Trump naar Midden-Oosten

Er zijn al twee nieuwe Air Force One-vervangers besteld bij Boeing, maar de oplevering van die 747-8-toestellen is inmiddels uitgesteld naar 2027, tot ergernis van Trump.

De twee huidige Air Force One-toestellen - twee Boeings van het type 747-200 - zijn ruim dertig jaar oud. De vliegtuigen zijn onder meer uitgerust met geavanceerde communicatietechnologie en antiraketsystemen, en kunnen in de lucht worden bijgetankt. Het is niet duidelijk in hoeverre het Qatarese toestel nog moet worden omgebouwd.

Trump begint morgen aan zijn eerste grote buitenlandreis in zijn tweede termijn: hij reist af naar het Midden-Oosten en bezoekt tot en met donderdag Saudi-Arabië, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten. Amerikaanse media verwachten dat het cadeau mogelijk tijdens het Qatar-bezoek wereldkundig wordt gemaakt.

Medewerkers van het hooggerechtshof in Argentinië zijn op meer dan tachtig dozen vol nazi-materiaal gestuit. Het gaat om dozen die in 1941 door de Duitse ambassade in Tokio met een stoomschip naar Argentinië zijn gestuurd.

De 83 dozen werden bij aankomst in Buenos Aires in beslag genomen door de Argentijnse autoriteiten, omdat een rechter vreesde dat de zending gevolgen zou kunnen hebben voor de neutrale positie van Argentinië in de Tweede Wereldoorlog. Daarna werden ze opgeslagen in het hooggerechtshof.

Duitse diplomaten beweerden dat er enkel persoonlijke spullen in de dozen zaten, maar na een steekproef bleken ze vol te zitten met onder meer propagandamateriaal van het nazi-regime en duizenden notitieboeken van de NSDAP, de partij van Adolf Hitler.

"Bij het openen van een van de dozen troffen we materiaal aan dat bedoeld was om de ideologie van Hitler in Argentinië tijdens de Tweede Wereldoorlog te consolideren en te verspreiden", aldus het hof over de vondst tegenover persbureau Reuters.

Beveiligde ruimte

Medewerkers van het hooggerechtshof kwamen het opgeslagen materiaal toevallig tegen in de kelder, toen ze bezig waren met het verzamelen van spullen voor een nog op te zetten museum. De dozen zijn inmiddels overgebracht naar een beveiligde ruimte, waar de documenten zullen worden onderzocht door experts op nieuwe inzichten over het nazi-regime.

Argentinië heeft vanwege de vele Duitse immigranten van oudsher een sterke band met Duitsland. Het land was het grootste gedeelte van de Tweede Wereldoorlog neutraal, tot Argentinië een aantal maanden voor de capitulatie van Duitsland en Japan alsnog de oorlog verklaarde aan beide landen.

Na de oorlog vluchtte een aantal prominente nazi-oorlogsmisdadigers naar Argentinië, onder wie Joseph Mengele en Adolf Eichmann.

Hamas gaat een Amerikaanse gijzelaar vrijlaten. Dat maakte de terreurbeweging gisteravond bekend. Het nieuws werd vervolgens bevestigd door de Amerikaanse president Trump, die op zijn eigen platform Truth Social iedereen bedankte die de aanstaande vrijlating van Edan Alexander mogelijk heeft gemaakt.

De 21-jarige Israëlisch-Amerikaanse Alexander diende in het Israëlische leger toen hij bij de terreuraanval op 7 oktober 2023 door Hamas ontvoerd werd naar de Gazastrook. Hij groeide op in New Jersey en is voor zover bekend de nog laatste levende Amerikaanse gijzelaar in handen van Hamas.

CNN en Times of Israel melden dat de Amerikaanse speciaal gezant voor gijzelaars met de ouders van Alexander onderweg is naar Israël voor de verwachte vrijlating van hun zoon. Verwacht wordt dat de gijzelaar vandaag of morgen wordt vrijgelaten.

Gesprekken liggen stil

Volgens Trump is de vrijlating van Alexander een teken van goede wil, met als doel onder meer gesprekken over een staakt-het-vuren in Gaza weer op te starten. Sinds maart liggen die gesprekken stil. Qatar en Egypte spreken in een gezamenlijke verklaring van een "bemoedigende" stap richting een terugkeer naar de onderhandelingstafel.

Hamas laat weten afgelopen dagen contact te hebben met de Amerikaanse regering. Een woordvoer zegt dat de vrijlating onderdeel is van stappen die worden gemaakt richting een staakt-het-vuren.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft laten weten dat de vrijlating van de Israëlisch-Amerikaanse gijzelaar niet zal leiden tot een wapenstilstand of vrijlating van Palestijnse gevangenen. De onderhandelingen met Hamas gaan door terwijl de oorlog in de Gazastrook doorgaat, staat in een verklaring van de premier. Hij meldt dat tegelijkertijd voorbereidingen worden getroffen voor "een intensivering van de gevechten".

In maart dit jaar kondigde Hamas ook aan Alexander vrij te laten in ruil voor een verlenging van het toen geldende staakt-het-vuren. Daarbij werden ook de lichamen van de vier andere Amerikanen genoemd. Israël staakte het overleg en hervatte grootschalige aanvallen. Tot Alexanders vrijlating kwam het niet.

Amsterdamse basisscholen willen stoppen met het inhuren van externe leerkrachten. Dat heeft de koepel van de scholen, het Breed Bestuurlijk Overleg (BBO), besloten.

De scholen zeggen nog enkel gebruik te willen maken van leerkrachten in vaste dienst, omdat dit beter zou zijn voor de kwaliteit van het onderwijs en er ook geld mee wordt bespaard. Het besluit geldt voor alle openbare, bijzondere en speciale basisscholen in Amsterdam, Weesp, Diemen en Duivendrecht.

De maatregel staat volgens het BBO los van de aanpak van schijnzelfstandigheid door de overheid. "Elke euro die we besparen op externe inhuur, kunnen we steken in de ontwikkeling van ons eigen personeel. Met vaste teams ontstaat meer verbondenheid, kunnen we verantwoordelijkheden eerlijk verdelen en hebben kinderen vaker een vertrouwd gezicht voor de klas", zegt BBO-bestuurder Arie van Loon.

Lerarentekort

Het inhuren van externe leerkrachten is al jaren een thema in de onderwijswereld. Zo werkt het kabinet aan een wetsvoorstel met daarin onder meer maatregelen voor meer vaste contracten en het beperken van externe inhuur.

Tegelijk worstelen scholen met het vinden van leerkrachten, waardoor ze aangewezen zijn op uitzendkrachten en zzp'ers om de roosters rond te krijgen.

Ook zijn scholen huiverig vaste contracten aan te bieden vanwege de financiële onzekerheid in de onderwijssector. Onderwijsvakbond AOb zei in 2023 al eens dat veel leraren niet anders kunnen dan zzp'er zijn, bijvoorbeeld omdat werkgevers niet flexibel genoeg zijn.

Afgebouwd

In het geval van de Amsterdamse basisscholen gaat het om meer dan 4600 voltijdsbanen aan leerkrachten en ondersteunend personeel. Daarvan is ongeveer 5 tot 10 procent extern ingehuurd, wat neerkomt op zo'n 200 tot 500 banen.

In wijken waar het lerarentekort groter is, ligt het percentage hoger. Die externe leerkrachten hebben volgens het BBO minder binding met de andere leraren en nemen naar verhouding ook minder verantwoordelijkheden op zich.

De inzet van de externe krachten stopt niet meteen, maar wordt afgebouwd, zodat scholen de tijd hebben om te veranderen. Flexibele krachten kunnen in vaste dienst komen. Wel willen de scholen "een flexibele schil voor tijdelijke of onvoorziene situaties" behouden, bijvoorbeeld door de leraren aangepaste contracten te geven.

Drummer John Engels heeft de eerste Lifetime Achievement Edison ontvangen. De jazzdrummer ontving de speciale prijs tijdens een concert in het Bimhuis in Amsterdam ter ere van zijn 90ste verjaardag, komende week.

Engels is sinds 1953 professioneel drummer en speelde met een groot aantal internationale (jazz-)iconen zoals Boy Edgar, Nina Simone, Chet Baker, Stan Getz, Toots Thielemans en Ray Brown.

"John Engels is een onnavolgbare, bescheiden en bevlogen musicus. Reageert voortdurend op zijn medespelers met de energie en scherpte van een jonge hond", aldus de organisatie achter de muziekprijs.

Een kort portret over Engels:

Om een Lifetime Achievement Edison te winnen, hoeft een artiest niet nog actief te zijn, maar wel een staat van dienst te hebben "die groots en inspirerend is", meldt de organisatie. De betreffende artiest moet daarnaast minimaal 35 jaar "in het vak" zitten en beschikken over "een gedegen oeuvre met een bijzondere live-reputatie".

De Lifetime Achievement Edison is geen juryprijs. Muziekprofessionals kunnen een artiest voordragen, en de uitverkiezing wordt bekrachtigd door het bestuur van de Edison Stichting.

Marcos (31 jaar) is een voormalig Amerikaans militair die vrijwillig dient in Oekraïne. Als machinegeweerschutter helpt hij bij de verdediging van Pokrovsk, een belangrijke stad in de provincie Donbas die de Russen ongeveer al een jaar proberen in te nemen. Daar wordt nu misschien wel de hardste strijd gevoerd van heel Oekraïne.

Hij waarschuwt: "Onderschat de Russen niet. Het lijken slecht getrainde, slecht uitgeruste dienstplichtigen. Maar ze weten wat ze doen en ze zijn gevaarlijk."

Sinds december is hij in Oekraïne. "Ik ben hier omdat ik geloof in de Oekraïense zaak. De Russische agressie moet gestopt worden. Ze willen meer en meer land. Het doet er niet toe hoeveel concessies hun worden gedaan. Ze zullen altijd meer willen."

Vechten zonder luchtmacht

Marcos was een Ranger, een legereenheid die behoort tot de special forces. Hij was ook parachutist, met rode baret, en had ervaring in Afghanistan of Irak, dat laat hij liever in het midden. Als hij bang is, belt hij zijn vader, die ook in het Amerikaanse leger zat. "Jongen, ik meldde me vrijwillig voor iedere missie", krijgt hij dan te horen. Met andere woorden: niet zeuren.

Bang is Marcos als de Russische luchtmacht door de luchtverdediging breekt. "Als je zo'n gevechtshelikopter op je af ziet komen." Hij schudt met zijn hoofd. "Dan heb ik het gevoel dat ik hier aan de kant van de Taliban vecht, zonder luchtmacht."

Het verbaast Marcos dat hij nog niet gewond is geraakt. Hij maakt zich geen illusies. "Iedereen raakt uiteindelijk gewond. In het begin dachten wij Rangers ook dat we onoverwinnelijk waren, omdat we de beste wapens hadden. Tot de eerste van ons door een bermbom tot gehakt werd vermalen." Hij is des te verbaasder dat hij nog niks heeft opgelopen in Oekraïne, omdat hij groot is en niet al te snel.

Stom of effectief?

Maar met zijn machinegeweer van Belgische makelij is hij razendsnel en precies. Ook in Oekraïne valt hij onder een speciale eenheid, het omstreden Azov-regiment. Als er ergens gaten in de verdediging dreigen te vallen, worden zij gestuurd.

Een maand of drie geleden zag het er heel slecht uit voor de Oekraïners bij Pokrovsk. Azov, met de buitenlanders in zijn gelederen, wist omsingeling te voorkomen van de stad die zo belangrijk is voor de verdediging van de Donbas.

Marcos nam deel aan tegenaanvallen. Maar verdedigen is het belangrijkst. "Ze proberen alles, crossmotoren, quads." Daar is beeld van, hoe Russische militairen onbeschermd op de Oekraïense linies afscheuren. "Iets kan stom lijken, maar als het werkt is het niet stom. En iedere keer dat ze dit doen en het blijkt effectief. Dan werkt het dus."

En dan dringen de Russen door in de Oekraïense posities. "Maar dan zijn ze zelf zo verbaasd dat het is gelukt dat ze niet weten wat ze moeten doen." Dan worden ze ofwel gevangengenomen ofwel "volgepompt" zoals Marcos het noemt.

Poetin denkt dat hij wint

Kraft is de codenaam van een Oekraïense Azov-luitenant. Uit gesprekken met de gevangenen concludeert hij, dat de Russen "niet willen vechten omdat ze veel te gedemotiveerd zijn". De kleine luitenant (24 jaar) met ringbaard gelooft daarom ook niet in een Russische overwinning.

Poetin is niet geïnteresseerd in vrede, omdat de Russische president denkt dat hij aan het winnen is. Dat is een veelgehoorde analyse van alle gesprekken over een mogelijk bestand. Volgens de luitenant vecht Poetin door, "omdat hij gegijzeld is door de situatie".

Strijd wordt moeilijker

Poetin heeft zo veel gelogen, vertellen de gevangenen volgens Kraft. "Ze krijgen niet betaald, ze worden niet bevoorraad, ze krijgen geen medische verzorging, hun gewonden worden niet van het veld gehaald. Ze worden voortgejaagd, ze hebben geen keuze, ze kunnen alleen maar doen wat er gezegd wordt, de dood is voor hen en achter hen."

De luitenant doelt op de 'zagradotrjady', Russische blokkade-eenheden. Die schieten hun eigen soldaten neer, als die terugkeren van een aanval, zonder daartoe opdracht te hebben gekregen. Marcos heeft dat niet zelf gezien, maar wel het schieten gehoord in het achterland na een mislukte aanval.

Kraft ziet de Russen dan wel niet doorbreken, hij denkt wel dat de strijd moeilijker wordt als de regering Trump militaire hulp vermindert of stopzet. "Maar het is niet het eerste jaar dat we vechten, we vinden wel weer een oplossing."

Inspiratie

De Amerikaan Marcos is niet zo geïnteresseerd in de politiek thuis. Als Trump zich afkeert van Oekraïne zal hem dat niet demotiveren: "Ik haal mijn inspiratie niet uit de Amerikaanse regering, maar uit mijn Oekraïense en internationale broeders en zusters."