Aggregator

Goedemorgen! Vandaag gaat het debat in de Eerste Kamer over de spreidingswet door. En in Groot-Brittannië wordt in het Lagerhuis gedebatteerd over de migratieplannen van de regering-Sunak.

Eerst het weer:

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Donald Trump heeft de Republikeinse voorverkiezingen in de Amerikaanse staat Iowa gewonnen, met waarschijnlijk zo'n 51 procent van de stemmen. Ron DeSantis werd tweede, met ongeveer 21 procent. Bij de voorverkiezingen wordt uitgemaakt welke kandidaten van de Democraten en de Republikeinen het tegen elkaar zullen opnemen bij de presidentsverkiezingen in november. De voorverkiezingen voor de Republikeinen beginnen traditioneel in Iowa.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Al sinds 1997 is de Elfstedentocht niet meer verreden. Maar toch is er weer nieuws over de 'tocht der tochten': er zijn nieuwe beelden opgedoken van eerdere edities. Ze komen uit het Fries Film en Audio Archief en laten de tocht zien in Sneek in 1929, 1940, 1954, 1985 en 1997.

Fijne dag!

De series Succession en The Bear zijn de grote winnaars van de 75ste Emmy Awards, de Amerikaanse prijzen voor de beste tv-programma's.

HBO-drama Succession viel in de prijzen met zijn vierde en laatste seizoen. De serie gaat over Logan Roy en zijn vier kinderen, die samen eigenaar zijn van een wereldwijd mediaconglomeraat. In de serie strijden de kinderen om de opvolging van Logan als topman van het bedrijf.

Succession won in totaal zes Emmy's, waaronder die voor beste dramaserie. Het was de derde keer dat de serie ervandoor ging met de belangrijkste prijs. Acteurs Kieran Culkin en Sarah Snook, broer Roman en zus Siobhan in de serie, kregen een beeldje voor de beste mannelijke en vrouwelijke hoofdrol, net als een week geleden bij de Golden Globes.

Matthew Macfadyen werd bekroond met de onderscheiding voor beste mannelijke bijrol, voor het spelen van Siobhans partner Tom Wambsgans.

De emoties vierden vannacht hoogtij:

The Bear kreeg ook zes Emmy's, waaronder die voor beste comedyserie. De serie, te zien op Disney+, vertelt het verhaal van een getalenteerde chef-kok die de broodjeszaak van zijn familie in Chicago probeert op te knappen. Jeremy Allen White kreeg de prijs voor beste comedy-acteur voor zijn rol als chef Carmen 'Carmy' Berzatto. Zijn collega's Ayo Edebiri (Sydney) en Ebon Moss-Bachrach (Richie) gingen ervandoor met de beeldjes voor beste vrouwelijke en mannelijke bijrol.

Bij de miniseries gingen de meeste prijzen naar de Netflix-productie Beef, over een verkeersruzie die compleet uit de hand loopt. Beef won vijf awards, onder meer voor de hoofdrollen van Steven Yeun en Ali Wong.

Elton John

Voor zanger Elton John was het ook een bijzondere avond: hij behaalde de zogenoemde EGOT-status, de grandslam van de entertainmentwereld. Voor zijn concertdocumentaire Elton John Live: Farewell from Dodger Stadium ontving hij een prijs, waardoor hij nu bezitter is van een Emmy, Grammy (muziek), Oscar (film) en Tony (theater). Hij is de negentiende persoon die alle vier de prijzen in zijn leven heeft gewonnen.

De 75ste editie van de Emmy's had eigenlijk al vorig jaar september moeten plaatsvinden, maar werd opgeschoven naar januari van dit jaar vanwege een grote staking van schrijvers en acteurs.

Donald Trump is de winnaar van de Republikeinse voorverkiezingen in de Amerikaanse staat Iowa. Met bijna alle stemmen geteld heeft de oud-president ongeveer 51 procent van de stemmen behaald.

Tegenkandidaat Ron DeSantis lijkt op een straatlengte afstand (21 procent) op de tweede plaats te eindigen, net voor Nikki Haley (19 procent). Nooit eerder was het gat tussen de winnaar en de achtervolgers bij de Republikeinse voorverkiezingen in Iowa zo groot.

Trump haalde in zijn overwinningsspeech uit naar president Biden:

De overwinning van de oud-president komt niet als verrassing: hij stond bovenaan in alle peilingen. De strijd om de tweede plek was daarom interessanter. Oud-VN-ambassadeur Haley en gouverneur van Florida DeSantis gingen nek aan nek. Ze willen zich presenteren als het alternatief voor Trump.

Het is een belangrijke overwinning voor Trump, die voor de derde keer de Republikeinse nominatie als presidentskandidaat wil binnenslepen. Hij wordt intussen nog altijd achtervolgd door rechtszaken die een nieuw presidentschap bemoeilijken.

In Iowa mochten kiezers traditiegetrouw als eerste hun voorkeur uitspreken over wie de Republikeinse presidentskandidaat moet zijn. De extreme weersomstandigheden speelden de verkiezingen in de staat parten. Kiezers moesten de ijzige kou en gevoelstemperaturen tot -40 graden Celsius trotseren om hun stem uit te brengen in scholen, kerken en gymzalen. De opkomst was dan ook het laagst in een kwart eeuw tijd.

Deze groep Republikeinse kiezers zei nog te twijfelen over de kandidaat die het tegen Biden moet opnemen:

De Iowa caucus betekende ook het einde van de aspiraties van Vivek Ramaswamy. De 38-jarige zakenman haalde een kleine 8 procent van de stemmen. Hij besloot zijn campagne stop te zetten en zich achter Trump te scharen.

Er is ook nog een vijfde kandidaat in de race: Asa Hutchinson. De oud-gouverneur van Arkansas kreeg echter nog geen 200 stemmen (0,2 procent) in Iowa, waardoor het waarschijnlijk een kwestie van tijd is voordat hij de handdoek in de ring gooit.

De huren in de vrije sector zijn in een jaar tijd met gemiddeld 8,5 procent gestegen, blijkt uit cijfers van woningverhuursite Pararius.

In het vierde kwartaal was de gemiddelde maandhuur 18,01 euro per vierkante meter. Als je dat omrekent naar een huurwoning van 75 vierkante meter komt dat neer op 1350 euro.

Een jaar eerder, eind 2022, was de gemiddelde maandhuur per vierkante meter nog 16,59 euro. Een woning van 75 vierkante meter kostte toen 1244 euro.

Huurwoningen in de vrije sector waren in 2023 woningen met een huur boven de 808 euro.

Er zijn grote regionale verschillen. Van de vijf grootste steden stegen de huren het hardst in Rotterdam (+9,6 procent). Maar met 19,18 euro per vierkante meter was een huurder daar nog wel een stuk goedkoper uit dan in Amsterdam. Want daar betaal je 27,28 euro per vierkante meter, een stijging van 5,9 procent.

Eindhoven was de enige van de grote vijf steden waar de huren op jaarbasis daalden, met 1,4 procent naar 17,67 euro per vierkante meter.

Het gaat hierbij om de huur voor nieuwe huurders. Voor zittende huurders is de jaarlijkse huurverhoging aan regels gebonden. Vorig jaar was die maximaal 4,1 procent, dit jaar maximaal 5,5 procent.

Die 5,5 procent is gebaseerd op de inflatie tussen december 2022 en december 2023 (4,5 procent plus 1 procentpunt).

Minder te huur

Pararius zegt verder dat er afgelopen kwartaal 17.300 woningen vrijkwamen voor nieuwe huurders. Dat waren er ruim 15 procent minder dan een jaar eerder. Uit cijfers van het kadaster blijkt dat particuliere investeerders de laatste tijd meer woningen verkopen dan kopen. Dat komt mede door overheidsmaatregelen, zoals een hogere overdrachtsbelasting en vermogensbelasting voor investeerders en de opkoopbescherming die sommige gemeenten invoerden.

Het demissionaire kabinet hield er al rekening mee dat door overheidsbeleid vrijesectorhuurwoningen verkocht zouden worden, maar vindt dat niet per se erg. "Als een woning wordt verkocht aan iemand met een middeninkomen die anders zou huren, dan neemt tegelijkertijd de vraag naar middenhuur af. Het betreffende 'middeninkomen' heeft immers een betaalbare woning gevonden. Alleen is dit geen huur-, maar een koopwoning", zei minister De Jonge.

Gemiddeld kreeg een huurwoning die vrijkwam in de vrije sector afgelopen kwartaal zo'n 18 reacties van geïnteresseerden. Dat waren er iets minder dan een jaar eerder. Toen waren het er zo'n 21.

2024 is the year of adding Artificial Intelligence to everything. Now, even a pleasant walk in the woods is getting a dose of AI: optics manufacturer Swarovski has announced the …read more

Na Vandebron gaat ook energieleverancier Budget Energie extra kosten rekenen voor het terugleveren van zonnestroom. Klanten met zonnepanelen en een variabel contract zijn daardoor vanaf 1 maart duurder uit. Voor nieuwe klanten gaan de extra kosten direct in.

Op die manier probeert de energieleverancier de druk op het stroomnet te beperken. Het bedrijf wil ook dat mensen energie gaan verbruiken wanneer de meeste groene stroom wordt opgewekt. Daarom gaat het gratis stroom aanbieden op lente- en zomermiddagen in het weekend. Dat geldt van april tot en met augustus, tussen 12.00 uur en 17.00 uur. Het is niet voor de mensen die al klant zijn, maar geldt alleen voor mensen die een nieuw eenjarig contract afsluiten.

"Er is een systeemverandering nodig", meldt de stroomverkoper. "We moeten slimmer omgaan met vraag en aanbod. Daarmee voorkomen we een vertraging in de energietransitie."

Lokken naar de middag

Van oudsher is stroom goedkoper in de nacht. De meeste mensen slapen dan en dus is het verbruik lager. Om klanten te verleiden hun verbruik wat meer te spreiden, werd in de jaren 30 al een lager nachttarief ingevoerd.

"Het gaat goed met het opwekken van groene energie in Nederland. Met name de opwek van zonne-energie is spectaculair", schrijft Caroline Princen van Budget Energie. "Maar daardoor zijn we inmiddels in een nieuwe situatie beland die uitdagingen met zich meebrengt voor iedereen."

In de lente en de zomer wekken zonnepanelen op zonnige middagen inmiddels soms zoveel op dat het elektriciteitsnet het maar moeilijk aan kan. Doordat veel mensen op hun werk zijn is het verbruik van huishoudens op dat moment juist laag.

Het gevolg is dat verschillende provincies worstelen met een overvol stroomnet. Dat betekent vooral voor de grootverbruikers dat er geen nieuwe aansluitingen of uitbreidingen op het net mogelijk zijn. Om dat op te lossen zijn netbeheerders bezig het stroomnet te versterken.

Maar ze roepen ook al een tijdje op om slimmer om te gaan met de piekmomenten.

Zonnepaneelhouders betalen

Budget Energie wil om die reden klanten verleiden om op zonnige dagen in de middag hun wasmachine aan te zetten. Daarvoor gebruiken ze dezelfde verleidingstechniek als voorlopers in de jaren 30: korting op een deel van de dag, juist op zomermiddagen.

Eigenaren van zonnepanelen krijgen juist te maken met een kostenstijging voor het terugleveren van zonnestroom. "Budget Energie gaat zorgen voor een eerlijkere verdeling van de kosten voor het gebruik van zonnepanelen", schrijft het bedrijf. De laatste jaren konden zonnepaneelhouders maximaal profiteren van hun investering door een speciale vorm van subsidie, de salderingsregeling.

De kritiek is dat die regeling inmiddels ertoe leidt dat mensen zonder panelen wel mee betalen aan de kosten, maar geen baat hebben van de voordelen. "De opwek van zonne-energie is cruciaal voor de energietransitie en het gebruik daarvan blijven we stimuleren", schrijft Princen. "Tegelijkertijd zorgen we er met deze maatregel ook voor dat de scheve verdeling van de kosten wordt aangepakt."

Het bedrijf maakt in het bericht niet bekend hoe hoog de terugleverkosten voor zonnepaneelhouders worden. Maar het stelt wel: "zonnepanelen blijven lonen."

Eerder maakten we deze video over het volle stroomnet:

Noord-Korea heeft alle overheidsorganisaties afgeschaft die de relaties met Zuid-Korea moesten bevorderen. Leider Kim Jong-un kondigde het besluit om niet langer verzoening met het buurland na te streven aan in de Opperste Volksvergadering, het machteloze Noord-Koreaanse parlement.

"We willen geen oorlog, maar we lopen er ook niet voor weg", sprak Kim. Een van de drie organisaties die worden geschrapt, werd in 1961 opgericht.

Verslechterde relaties

De betrekkingen tussen beide landen zijn het afgelopen jaar sterk verslechterd. Zuid-Korea schortte in november een militaire overeenkomst met Noord-Korea op vanwege een spionagesatelliet die Pyongyang had gelanceerd. Sindsdien zijn de patrouilles langs de grens vanuit de lucht hervat. De overeenkomst uit 2018 werd gezien als een historische bevestiging van de wapenstilstand die sinds 1953 de facto geldt tussen de landen. maar die nooit werd vastgelegd.

Zondag lanceerde Noord-Korea naar eigen zeggen een hypersonische raket. Die test is door de VS, Japan en Zuid-Korea sterk veroordeeld. De drie landen hebben hun gezamenlijke militaire oefeningen in de afgelopen maanden opgevoerd.

'Nummer 1 vijand'

In zijn speech gaf Kim Zuid-Korea en de VS de schuld van de toenemende spanningen in de regio. Hij zei dat een vreedzame eenwording met het zuiden onmogelijk is geworden en riep op in de grondwet vast te leggen dat Zuid-Korea "de nummer 1 vijand" van Noord-Korea is.

De Zuid-Koreaanse president Yoon spreekt van provocaties die op grote schaal zullen worden beantwoord. De recente rakettest is volgens hem een poging om verdeeldheid te zaaien onder Zuid-Koreanen.

After [David Lovett] of [Usagi Electric] was donated a few cars full of DEC PDP-11 minicomputers of various flavors and vintages, he passed on most of them to loving homes, …read more

Na zes jaar is het mooi geweest. Lonneke Spierings stopt met Lonneke Zorgt. Spierings gaat wel door met zorgen, maar sinds 1 januari niet meer als zzp'er. "Loondienst voelt weer fijn. Pensioenopbouw, arbeidsongeschiktheidsverzekering, het gaat allemaal weer vanzelf, heerlijk."

Spierings lijkt onderdeel van een trend. In alle sectoren samen stopten bijna 150.000 ondernemers afgelopen jaar met hun bedrijf, tienduizenden meer dan in 2022 en 2021, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel. Tegelijkertijd nam ook de groei van het aantal starters af. Met als gevolg dat de toename van het aantal bedrijven stagneert.

De stoptrend is het sterkst in de zorg, met 21 procent meer stoppers dan in 2022. Oftewel ruim 15.000 gestopte zorgondernemers. Verreweg het hoogste aantal in vijf jaar.

Tegenwind op de bouwplaats

Bij het hoge aantal stoppers en het lage aantal starters spelen twee belangrijke ontwikkelingen mee, zegt de Tilburgse hoogleraar Joris Knoben. "In een deel van de sectoren zie je dat de economie afkoelt."

De economische tegenwind voelen ze bijvoorbeeld in de bouw. "In de coronaperiode was de vraag daar sterk toegenomen. Het leek toen alsof iedereen wilde verbouwen", zegt Knoben. "Dat zakte afgelopen jaar in. Daarnaast spelen er allerlei vergunningsproblemen en kostenstijgingen, waardoor er maar beperkt nieuwe huizen worden gebouwd."

Dus nam het aantal stoppers in de bouw met 19 procent toe ten opzichte van 2022. Het aantal starters bleef gelijk.

Een vergelijkbaar beeld is te zien in de horeca, waar de stevige concurrentie en hogere kosten leiden tot lagere marges. Gevolg: veel meer stoppers en minder starters.

Keuzes in bestuurskamers

In de zorg zou iets anders kunnen meespelen, zegt Knoben. "Daar is er geen wegvallende vraag. Maar er is wel beleid om schijnzelfstandigheid aan te pakken en loondienst aan te moedigen."

In die sector klinkt al langer een roep om minder zzp'ers in te huren. "Er zijn nu ook afspraken gemaakt tussen het kabinet en zorginstellingen om de inhuur te beteugelen", zegt Knoben. Mogelijk verklaart dat waarom het aantal stoppers is toegenomen. Overigens starten er nog steeds meer zzp'ers in de zorg dan dat mensen stoppen. Het aantal zzp'ers in de zorg stijgt dus nog steeds, maar langzamer dan eerst.

Ook bij Spierings speelde beleid een rol. Haar zzp-nering bedreef ze in de palliatieve en terminale zorg, de verzorging die thuis nodig is als mensen op sterven liggen. "De verzekering kortte het aantal toegewezen uren voor dit soort zorg", zegt Spierings. En dus was er steeds minder geld beschikbaar, terwijl het werk niet afnam. "Ik kon het eigenlijk niet meer uitleggen aan mijzelf en mijn klanten."

Het kan haar een beetje nijdig maken dat politieke keuzes haar persoonlijke keuzes beïnvloedden. "Ze hebben me precies waar ze me hebben willen", zegt Spierings. "Als zzp'er heb je de naam een graaier te zijn, maar ik hield minder over dan in loondienst." Ze werkte als zzp'er omdat ze de stervenszorg bij mensen thuis kon aanbieden en niet in een hospice. "Dat wordt nu steeds moeilijker."

Toch is Spierings blij met haar keuze. Naast haar ondernemersbestaan dook ze afgelopen jaren in de studieboeken voor het coachvak. "Ik wilde coach in de verpleegkunde worden", zegt Spierings. "En dat kan beter in loondienst." De ex-ondernemer vond precies wat ze zocht: een baan in de ouderenzorg waar ze én meewerkt in het team én een verbeterplan maakt om de ploeg collega's te coachen.

De Iraanse Revolutionaire Garde heeft raketaanvallen uitgevoerd op doelen in Irak en Syrië. Naar eigen zeggen waren de aanvallen gericht tegen "daders van terroristische acties" in Iran, vooral tegen Islamitische Staat.

"De Garde heeft de plekken waar hun commandanten samenkomen geïdentificeerd en vernietigd met een reeks ballistische raketten, in reactie op recente terroristische wreedheden in Iran", aldus een verklaring in Iraanse staatsmedia.

IS eiste onlangs de verantwoordelijkheid op voor de aanslag op een herdenkingsceremonie voor de Iraanse generaal Qassem Soleimani in de stad Kerman. Bij de aanslag kwamen eerder deze maand tientallen mensen om. Soleimani werd vier jaar geleden door een Amerikaanse raketaanval om het leven gebracht.

Eind vorig jaar werd in Syrië ook een hoge Iraanse officier gedood, vermoedelijk door een Israëlische luchtaanval. Teheran zwoer toen wraak.

Israëlisch spionagecentrum doelwit

Bij de vergeldingsaanval in Irak werden op zo'n 40 kilometer ten noordoosten van de Koerdische stad Erbil explosies gehoord. Volgens de Revolutionaire Garde was onder meer een spionagecentrum van de Israëlische geheime dienst Mossad het doelwit. Er zouden vier burgers zijn gedood en zes gewonden zouden naar het ziekenhuis zijn gebracht. Het vliegverkeer van en naar de lokale luchthaven is stilgelegd.

In het gebied waar de explosies waren, zit ook het Amerikaanse consulaat. Twee Amerikaanse functionarissen laten aan persbureau Reuters weten dat er geen slachtoffers zijn en dat de raketten geen Amerikaanse doelen hebben getroffen.

In Syrië was Islamitische Staat het doelwit. Dat gebeurde "in reactie op de recente terroristische aanvallen van de groep in Iran", aldus de verklaring in Iraanse staatsmedia.

Nadat vandaag alle fracties in de Eerste Kamer aan het woord zijn geweest, is nog niet duidelijk of de omstreden spreidingswet volgende week wordt aangenomen. Veel partijen houden hun kaarten nog tegen de borst en willen eerst de antwoorden van demissionair staatsecretaris Van der Burg (Asiel) horen. Die komt morgen aan het woord over zijn voorstel, dat tot een eerlijke verdeling van asielzoekers over het land moet leiden.

De eenmansfracties van 50Plus en OPNL kunnen de doorslag geven, maar ook die partijen gaven vandaag geen hom of kuit. Kamerlid Van der Goot (OPNL) wil in ieder geval meer zekerheid dat de nieuwe azc's kleinschalig zijn. Verder is hij "niet enthousiast".

Ook 50Plus-senator Van Rooijen laat zijn eindoordeel afhangen van de antwoorden van Van der Burg. In zijn inbreng stelde hij voor om het geld dat nu gebruikt wordt voor dure noodopvang in hotels en cruiseschepen in te zetten voor tijdelijke woningen waar statushouders naar kunnen doorstromen.

Tegelijkertijd viel er bij BBB en VVD, die in de Tweede Kamer tegen de wet stemden, enige twijfel te horen. Zij vinden nog steeds dat er vooral gewerkt moet worden aan maatregelen om het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt in te perken, maar vinden een eerlijke verdeling over het land ook belangrijk. Ter Apel kan niet alles opvangen.

"De behandeling van deze wet is voor onze fractie een enorme worsteling", erkende VVD-senator Kaljouw. "Een eerlijke verdeling over de gemeenten is ook belangrijk, maar zonder beperking van de instroom is het dweilen met de kraan open."

BBB: statushouders in tussenvoorziening

De grootste fractie in de Eerste Kamer, BBB, is kritisch over de wet, maar realiseert zich ook dat de druk nu vooral bij plattelandsgemeenten ligt. Volgens senator Griffioen zit het probleem grotendeels in de doorstroom van asielzoekers die al een verblijfsvergunning hebben gekregen.

Op dit moment houden zo'n 16.000 van deze statushouders een plek in de opvang bezet omdat er geen woning voor ze is. Hij wil die mensen daarom huisvesten in tussenvoorzieningen of tijdelijke woningen om de verstopping op te heffen.

"Als dat lukt, is de spreidingswet niet nodig", zei Griffioen. Toen ChristenUnie-senator Huizinga-Heringa opperde dat je ook beide kunt doen, antwoordde Griffioen: "Wellicht". De optie van een tijdelijke spreidingswet totdat er voldoende doorstroming is, wees hij niet direct af.

De PVV is en blijft tegen de wet. Volgens senator Van Hattem is het een dwangwet, die de gemeentelijke autonomie aantast. Als het kabinet lagere overheden kan dwingen om opvang te verzorgen, hebben de burgers helemaal geen inspraak meer.

En de wet lost ook niets op, zei Van Hattem, "Zolang de grenzen wagenwijd open staan. Nederland wordt straks één groot Ter Apel." Net als andere rechtse partijen vindt de PVV dat de kiezer op 22 november een helder signaal heeft afgegeven dat de wet er niet moet komen.

38 stemmen nodig

Staatssecretaris Van der Burg zal morgen zo veel mogelijk Eerste Kamerleden proberen te overtuigen. Hij heeft er 38 nodig om de wet aangenomen te krijgen, en dat wordt een dubbeltje op z'n kant.

Afgaande op de stemverhoudingen in de Tweede Kamer moet hij hopen op de stemmen van 50Plus en OPNL. Maar het kan ook dat uiteindelijk senatoren van VVD of BBB afwijkend van hun fractie stemmen en zo de wet toch aan een meerderheid helpen. Het zal allemaal mogelijk pas duidelijk worden op dinsdag 23 januari. Dan staat de stemming over de spreidingswet gepland.

Hoe moet de spreidingswet gaan werken? Bekijk hier de uitleg:

In Belarus is politiek gevangene Vadim Hrasko in de gevangenis overleden, zegt mensenrechtenorganisatie Viasna. De dissident overleed een week geleden, de gevangenis heeft zijn dood nu pas bekendgemaakt.

Hrasko is volgens de officiële lezing bezweken aan een longontsteking. De mensenrechtenorganisatie zegt dat de 50-jarige Hrasko pas naar het ziekenhuis werd gebracht toen het te laat was om zijn leven te redden. De dissident kampte al langer met een slechte gezondheid.

De afgelopen jaren zijn meerdere politiek gevangen in het Belarus overleden in gevangenschap. President Loekasjenko regeert Belarus al bijna dertig jaar met ijzeren vuist. Zijn omstreden herverkiezing in 2020 leidde tot massademonstraties die bloedig werden neergeslagen.

Geel insigne op uniform

Hrasko was een van de naar schatting 1400 politieke gevangenen in Belarus. In de gevangenis droegen zij een geel insigne op hun uniform om goed herkenbaar te zijn, zo zei Hrasko eerder tegen het persbureau AP. Dissidenten zouden stelselmatig mishandeld en vernederd worden door bewakers.

Hrasko zat sinds april weer vast in de gevangenis van de stad Vitebsk.

Meerdere leden van de oppositie zitten opgesloten. Oppositieleider Svetlana Tichanovskaja, die in het buitenland verblijft, roept op sociale media op tot actie. "Ik heb het tragische nieuws ontvangen over de dood van politiek gevangene Vadim Hrasko. "We moeten nu ingrijpen om meer doden te voorkomen."

It might seem a little bit counterintuitive, but one of the more carbon-neutral ways of heating one’s home is by burning wood. Since the carbon for the trees came out …read more

Limburgse vlaai wordt officieel door Europa erkend als beschermd streekproduct. Vanaf 22 januari heeft vlaai uit Limburg de beschermde geografische aanduiding (ook wel BGA-label). Een groep Limburgse bakkers heeft daar jarenlang voor gelobbyd.

Een van die bakkers is Marcel Roubroeks uit Susteren. "We hebben voor elke vlaai een apart dossier moeten maken", zegt hij tegen 1Limburg. "Er zijn wel twintig verschillende soorten vlaaien."

De BGA is onderdeel van een Europese verordening die bescherming biedt tegen namaak van streekproducten. Op de lijst staan honderden streekproducten als balsamico-azijn uit Modena en Goudse kaas. Dankzij de erkenning mogen alleen nog bakkers uit Nederlands en Belgisch Limburg de vlaai onder de noemer 'Limburgse vlaai' verkopen.

Ook moet de Limburgse vlaai gebakken zijn op Limburgs grondgebied en moet het product aan een aantal strikte eisen voldoen omtrent het bakproces en het uiterlijk.

Zo moet een stukje vlaai uit de hand te eten zijn, mag er naderhand geen slagroom worden toegevoegd en mag de vlaai nooit worden ingevroren na het bakken. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit zal er op toezien dat de regels worden nageleefd. Wie de regels overtreedt, riskeert volgens 1Limburg een "forse boete".

Uithangbord

Roubroeks is blij dat het gelukt is om de Europese erkenning te krijgen. "Er was zoveel te koop dat zich Limburgse vlaai noemde, want het verkoopt blijkbaar, maar dat had helemaal niks met ons streekproduct te maken. Daarom is het nu extra belangrijk dat het gelukt is. Want de Limburgse vlaai is toch het uithangbord van onze provincie."

Door de grote aardbeving in West-Japan op nieuwjaarsdag, waarbij meer dan 200 mensen om het leven kwamen, is de angst voor een nieuwe ramp weer springlevend. Vooral rond miljoenenstad Tokio hangen donkere wolken.

"Vandaag gaan we vooral op zoek naar ingeblikt eten, dat is lang houdbaar," vertelt Taichi Kishimoto. Hij is zich extra aan het voorbereiden op toekomstige rampen na de dodelijke aardbeving, en hij is niet de enige: in verschillende winkels in Tokio hangen bordjes met 'uitverkocht' erop.

"Een beving als op nieuwjaarsdag, met zo'n grote bevolking als in Tokio, is een recept voor paniek en chaos," vertelt Akira Wada, emeritus hoogleraar bouwkunde aan de Tokio Universiteit van Technologie. "Toch is het slechts een kwestie van tijd. De aardbeving komt zeker. De vraag is alleen: wanneer? Het kan morgen al zijn."

Schade valt tegen

De vroege meldingen van slachtoffers van de aardbeving in West-Japan vielen mee. Het dodental begon met 6 mensen, maar sprong in dagen erna omhoog naar 221. Uiteindelijk zijn meer dan 12.000 huizen ingestort, veel daarvan met hun bewoners er nog in. "In het rampgebied stonden wijken vol oude huizen met zware daken en weinig steunpilaren," legt Wada uit. "Daar is de grootste schade."

Gebouwen die verstevigd waren voor de beving bleven goed staan: "Ziekenhuizen en hulpinstanties zijn redelijk intact gebleven, maar de wegen zijn opgebroken. Dat maakt de toegang voor hulpdiensten vooralsnog moeilijk," vertelt Wada. Als klap op de vuurpijl begon het in het weekend na de natuurramp te regenen en sneeuwen. Honderden naschokken verergerden de situatie verder.

De lokale hulpdiensten rukten uit en andere gemeentes stuurden mankracht en materiaal naar het getroffen gebied. Lokale autoriteiten hebben zich desondanks kritisch uitgelaten over de trage reactie van de nationale overheid. Het duurde twee weken voordat premier Kishida zich in het rampgebied liet zien.

In de havenstad Wajima werd ruim tien dagen na de aardbeving nog altijd puin geruimd:

Vrijwilligers nemen nu zelf het initiatief om voedsel, water en energie aan het rampgebied te leveren. Het schiereiland Noto, dat het hardst is geraakt, worstelt nog steeds met grote tekorten aan noodvoorraden. Duizenden mensen zitten nog vast in evacuatiezones, en op een aantal opvanglocaties overleven mensen met dagelijks slechts een paar kommetjes soep.

"Stel je voor dat we in Tokio eenzelfde beving krijgen, dan is voor ons evacueren geen optie," vertelt Kishimoto. Zijn dochter, Misaki, heeft een aangeboren genetische afwijking. Ze kan niet zelfstandig lopen. "We moeten dan overwegen welke medische apparatuur we willen meenemen, en hoe we haar meerdere verdiepingen omhoog kunnen tillen," legt Mirei Kishimoto uit, terwijl ze naar haar dochter kijkt: "Dat is niet te doen. Daarom bereiden wij ons voor om thuis te blijven, andere opties hebben we niet."

In de supermarkt bukt vader Kishimoto zich naar een pak ingeblikte kabeljauw met een smaakje. "Ik moet iets kiezen dat mijn dochters ook lusten. Anders eten ze het niet," vertelt hij bezorgd. "Deze zijn tenminste nog twee jaar goed. Als er in de tussentijd geen ramp is, ga ik weer nieuwe inkopen."

Correspondent Anoma van der Veere legt uit:

In Tokio is de overheid zich bewust van het groeiende risico van een catastrofale aardbeving in de stad. Vorig jaar was het precies honderd jaar na de dodelijke Kanto-aardbeving van 1923, waarbij meer dan 100.000 mensen omkwamen.

De gemeente is deze maand begonnen met het versturen van gratis instructieboeken voor noodsituaties naar alle inwoners. Er is ook een app ontwikkeld die in meerdere talen beschikbaar is.

Het bewustzijn voor rampveiligheid is in jaren al niet meer zo groot geweest, denkt Kishimoto: "Je ziet dagelijks beelden voorbijkomen van mensen die zonder verwarming vastzitten in gymzalen. Dat wil je niet meemaken." Ondanks de groeiende angst is het volgens sommige experts relatief veilig in de hoofdstad.

Na 1923 werden de bouwregels ingrijpend aangepast. In 1995 na de aardbeving in Kobe, met ruim 6000 doden, bleek dat de regels niet goed genoeg waren en werden ze nog verder aangescherpt. Inmiddels zijn oude houten huizen die makkelijk instorten of in brand vliegen bijna niet meer te vinden in grote steden als Tokio.

"Maar ze zijn niet weg," vertelt Wada. "Door het hele land, en vooral in dorpen, staan deze huizen nog, en ze allemaal verstevigen of vervangen gaat niet lukken. Ook in Tokio staan er nog hele wijken die niet aardbevingsbestendig zijn. We moeten dus nog veel werk verrichten, en zo snel mogelijk."

Microsoft zou mogelijk bezig zijn met een betaalde versie van de AI-assistent Copilot. In code van de Microsoft Edge Canary-app van Android zijn referenties gevonden naar 'Copilot Pro'. Op basis van de code werkt deze versie met een abonnement.

De Israëlische voetballer Sagiv Jehezkel is maandagavond in Israël warm onthaald na zijn vrijlating in Turkije. Hij was gearresteerd nadat hij tijdens een wedstrijd met zijn Turkse club Antalyaspor een boodschap had getoond waarin hij verwees naar de terreuraanslagen van Hamas in Israël.

Jehezkel landde met een klein vliegtuig in Israël en werd bij het uitstappen door een juichende menigte gewikkeld in een Israëlische vlag. Tientallen fans liepen zingend, juichend en zwaaiend met vlaggen met hem mee terwijl hij het vliegveld verliet.

"Nergens op de wereld is een plek zoals Israël", zei Jehezkel tegen verslaggevers. "Ik ben erg blij om hier te zijn en ik kon niet wachten om aan te komen."

Bekijk hier de beelden van zijn onthaal:

Jehezkel zegt dat hij Turkije uit vrije wil heeft verlaten. Hij is niet het land uitgezet.

'100 dagen. 07/10'

Nadat Jehezkel voor zijn Turkse club had gescoord, toonde hij een tekst op zijn pols met de woorden "100 dagen. 07/10". Daarmee verwees hij naar de terreuraanval van Hamas op 7 oktober, afgelopen zondag precies honderd dagen geleden, en naar de gijzelaars die nog vast worden gehouden in Gaza.

Eerst werd hij geschorst omdat hij volgens de club "niet had gehandeld naar de waarden van ons land". Later kwam de Turkse minister van Justitie met het bericht dat er een strafrechtelijk onderzoek werd gestart wegens het aanzetten tot haat en werd de voetballer gearresteerd. Na ondervraging mocht hij weer vertrekken.

Jehezkel ontkent dat hij wilde aanzetten tot haat of onrust wilde zaaien. "Ik heb niet gehandeld om te provoceren of aan te zetten tot geweld. Ik wil dat deze oorlog eindigt. Daarom liet ik de boodschap hier zien."

Demissionair minister Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) is door Bits of Freedom verkozen tot 'grootste schender' van privacy en vrijheid van burgers. Volgens de organisator van de jaarlijkse Big Brother Awards laat Yesilgöz mensen die ten onrechte op een terreurlijst staan aan hun lot over.

De minister kreeg online de meeste stemmen van de vier genomineerden. De 'vakjuryprijs' gaat naar socialemediabedrijven Meta, X en Telegram, die als groep waren genomineerd. Volgens experts doen deze platformen te weinig tegen oproepen tot geweld of genocide.

Het is de achttiende uitreiking van de Big Brother Awards, in Amsterdam. Ook bij vorige edities kregen ministers of instanties de publiekprijs. Naast Yesilgöz waren ook de Koninklijke Marechaussee en staatssecretaris Van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst) genomineerd.

'Falend beleid'

Volgens organisator Bits of Freedom staan zeker tachtig mensen in Nederland ten onrechte op een internationale terreurlijst. Yeslilgöz onderkende het probleem, maar ze benadrukte dat mensen zelf in actie moeten komen om van de lijst te worden gehaald.

Bits of Freedom spreekt van falend beleid. Yesilgöz wordt opgeroepen excuses aan te bieden en het probleem zo snel mogelijk op te lossen. "Wat echt niet kan: complete radiostilte en de verantwoordelijkheid afschuiven op de slachtoffers."

'Niet altijd te voorkomen'

Het signaleren van personen gebeurt zorgvuldig en volgens de regels, zegt het ministerie van Justitie in een reactie. Desondanks is "niet altijd te voorkomen dat personen om niet herleidbare redenen gesignaleerd staan. Dat is natuurlijk ontzettend vervelend voor de betrokkene."

Nederland kan volgens het ministerie maar beperkt ingrijpen als een land maatregelen neemt tegen iemand die als verdachte is aangemerkt. Om gedupeerden te helpen, wordt gewerkt aan een overzicht hoe per instantie bezwaar kan worden aangetekend.

Oorlog in Gaza

Meta, X en Telegram worden bekritiseerd vanwege hun handelen rondom de oorlog in Gaza. De bedrijven zouden veel te weinig doen aan het modereren van opruiende inhoud. "Oproepen tot geweld of zelfs genocide zijn eenvoudig mogelijk, blijven lang beschikbaar en vrijwel onbestraft."

Verder zouden de platforms mensen hun stem ontnemen. Daarbij wordt verwezen naar de kritiek dat pro-Palestijnse content veel slechter zichtbaar is dan pro-Israëlische. Meta heeft ontkend dat het zich schuldig maakt aan het opzettelijk minder of niet zichtbaar maken van bepaalde politieke content.

Maar volgens Bits for Freedom bepalen zeer invloedrijke bedrijven dat sommige groepen onzichtbaar worden. "Daarmee ontnemen zij deze groep een belangrijk beschermingsmiddel tegen het geweld waarbij die groep offline van hun land wordt verdreven en vermoord."

As part of a team reverse-engineering the binary blob driver for the ESP32’s WiFi feature at Ghent University, [Jasper Devreker] saw himself faced with the need to better isolate the …read more

Apple verwijdert naar verluidt de gehele functie waarmee bloedzuurstof gemeten kan worden op de Apple Watch 9 en Ultra 2. Het bedrijf zou hiermee onder een importverbod in Amerika willen uit komen.